CZY CHCĘ BYĆ CZŁOWIEKIEM NIEZALEŻNYM FINANSOWO?

Transkrypt

1 CZY CHCĘ BYĆ CZŁOWIEKIEM NIEZALEŻNYM FINANSOWO? (JEŚLI NIE CHCESZ, TO PRZESTAŃ TO CZYTAĆ!) 1.Dlaczego w ogóle mam oszczędzać? Na początek trochę danych statystycznych z branży ubezpieczeniowej co prawda dotyczą one USA, ale na pewno odzwierciedlają skalę problemu obejmującego również Polskę. Przedmiotem analizy jest stan posiadania osób 65 letnich, które zaczęły pracować w wieku 21 lat. Ich wynik finansowy po prawie 40 latach pracy przedstawia jak w zamieszczonym wykresie: Okazuje się również, że większość przedstawicieli wyżu demograficznego planuje pracować po siedemdziesiątce. Dlaczego? To proste. Otóż nie odłożyli oni dość pieniędzy, żeby móc przestać pracować. Źródło: Brian Tracy : Nie tłumacz się, działaj Jak kiedyś powiedział najbogatszy człowiek świata John D.Rockefeller Nie staniesz się bogatym dzięki swoim zarobkom, lecz dzięki swoim oszczędnościom. Jeśli chcesz wiedzieć, w jakim kierunku zmierzają Twoje finanse, to proponuję Ci wykonać ciekawe ćwiczenie, składające się z odpowiedzi na kilka pytań : Ile zarabiałeś, gdy zaczynałeś swoją karierę, gdy otwierałeś swoją pierwszą firmę? Ile zarabiasz obecnie? Ile w międzyczasie zarobiłeś pieniędzy (łączne dochody)? Ile obecnie masz łącznie pieniędzy? Jeśli nie jesteś zadowolony z ostatniej odpowiedzi, to wydaje się oczywiste, że rozsądnie myślący człowiek powinien coś z tym zrobić. 2. Kwestia emerytury Załóżmy, że osoba dziś aktywna zawodowo decyduje, że po przekroczeniu wieku emerytalnego będzie utrzymywać się z otrzymanej emerytury. I tak, dla osoby pracującej przez całe życie na etacie będzie to miesięcznie stanowić, w uproszczeniu, około 40% ostatniego wynagrodzenia, a dla osoby prowadzącej działalność gospodarczą kilkaset złotych miesięcznie. Aby zrozumieć powagę sytuacji, proszę sobie wyobrazić że dziś Państwo otrzymujecie odpowiadającą Wam kwotę i macie się z niej utrzymać. Jak się czujecie? str. 1

2 Paradoksalny jest przypadek przedsiębiorcy, który niejako z automatu postanowił pracować do 65 roku życia czyli do momentu, kiedy teoretycznie uzyska uprawnienia emerytalne do kilkuset złotych miesięcznie. Czy to oznacza, że taka docelowa emerytura jest wystarczającą zachętą do kontynuowania ciężkiej pracy w starszym wieku? Biorąc pod uwagę średnią długość życia w Polsce (mężczyźni 71 lat, kobiety 80 lat; dane z 2008 roku), od razu nasuwa się chęć zrobienia krótkiego podsumowania, przykładowo na osobie statystycznego, aktywnego zawodowo mężczyzny. Popatrzmy: moment rozpoczęcia pracy : 20 lat okres aktywności zawodowej : lat (45 lat pracy) okres pobierania emerytury : lat (5 lat na emeryturze) Jakie wnioski? : statystyczny mężczyzna pracuje / prowadzi firmę przez ponad 60% czasu swojego życia po to, żeby przez około 8% czasu swojego życia cieszyć się wolnością i emeryturą na poziomie np. 40% swojego ostatniego wynagrodzenia lub kilkuset złotych miesięcznie w przypadku przedsiębiorcy. Statystyczna kobieta będzie cieszyć się swoją wolnością i emeryturą o 9 lat dłużej, niestety przy jeszcze niższych świadczeniach emerytalnych (wpływ niższych zarobków, krótszego czasu opłacania składek emerytalnych). Załóżmy, że po przytoczonych 45 latach pracy dotarliście Państwo do wieku emerytalnego i otrzymujecie wyliczoną Wam emeryturę. Pojawiają się tu poniższe alternatywy: a. Wysokość otrzymywanej emerytury Wam odpowiada (gratuluję optymizmu) b. Nie jesteście zadowoleni z otrzymywanej emerytury => możliwości są następujące: Żyjecie po to, żeby przetrwać Kontynuujecie pracę (jeśli jest to możliwe, biorąc pod uwagę Wasz wiek np.65 lat, stan zdrowia, chęć do pracy oraz uwarunkowania rynkowe) Co należy zrobić, aby uniknąć powyższej sytuacji? Idealnie byłoby przejść na godziwą emeryturę w wieku wcześniejszym niż ustawowy, prawda? Ale jak to zrobić? Odpowiedz jest bardzo prosta : należy zacząć oszczędzać!. Ale w odpowiedni sposób. Żeby nasze oszczędzanie miało sens, należy inwestować oszczędzane pieniądze. Dlaczego? 3. Źródła naszych dochodów Robert Kiyosaki w swojej książce Kwadrant przepływu pieniądza podzielił ludzi na 4 kategorie, ze względu na źródła pochodzenia ich dochodów : P pracownicy etatowi (są to osoby, które pracują dla innych) S samozatrudnieni (są to osoby, które pracują dla siebie) B biznesmeni (są to osoby, dla których pracują inni ludzie) I inwestorzy (są to osoby, dla których pracują pieniądze) str. 2

3 Okazuje się, że bez względu na to czy jesteś w ćwiartce P, S lub B, to wówczas zawsze musisz zaangażować siebie (swój czas, wiedzę), żeby osiągać dochody. Nawet przedsiębiorca, będący w ćwiartce B, dla którego pracują inni ludzie musi sam też pracować, żeby jego biznes funkcjonował. Natomiast bycie inwestorem (kwadrant I) powinno pozwolić Tobie na generowanie Twojego dodatkowego dochodu, bez konieczności nadmiernego zaangażowania Twojego czasu i wiedzy, które poświęcasz na Twoją podstawową działalność. Będąc Inwestorem, zwiększasz swoją finansową stabilność, mając oparcie w kolejnym, niezależnym źródle Twojego utrzymania. Bardzo ważne jest tutaj, żeby prawidłowo zrozumieć istotę inwestowania. Tu nie chodzi przykładowo o remont gabinetu, finansowany przez lekarza (S), czy zakup kolejnej maszyny produkcyjnej przez przedsiębiorcę (B) bo w obydwu przypadkach jest to rozwój ich działalności. Mówiąc o inwestycjach, mam na myśli takie, które spełniają wszystkie poniższe warunki : nie są związane z naszą działalnością (dywersyfikują nasze źródła dochodów), budują nasz osobisty kapitał (następuje wyraźny podział między kapitałem firmowym a osobistym) nie wymagają znaczącego zaangażowania własnych zasobów w postaci wiedzy i czasu spodziewany jest zwrot z inwestycji w teraźniejszości lub przyszłości Takie warunki spełniają m.in. inwestycje kapitałowe. Poniżej przytaczam kilka podstawowych zasad, związanych z oszczędzaniem i inwestycjami kapitałowymi. A.Najpierw płacę sobie Płacę sobie : Kto jest najważniejszą osobą w Twoim życiu? Odpowiedz sobie szczerze na to pytanie Ty sam. Skoro tak jest, to dlaczego w momencie gdy otrzymujemy swoje wynagrodzenie (w pracy, swojej firmie) to najpierw płacimy innym osobom, instytucjom, sklepom za otrzymane rzeczy i usługi (abonamenty, rachunki, kredyty, leasing, zakupy itd.), a dopiero na samym końcu (pod warunkiem, że coś zostało) płacimy sobie (patrz: oszczędzamy)? Jeżeli chcesz to zmienić raz na zawsze, to powinieneś zrobić prostą rzecz : zmienić kolejność dysponowania Twoimi pieniędzmi najpierw płacisz sobie, a dopiero potem innym. B.Płacę sobie systematycznie Systematycznie : Czy sportowiec jest w stanie osiągać dobre wyniki na zawodach, trenując od czasu do czasu? Czy przedsiębiorca może rozwinąć swoją firmę, angażując się w nią tylko wtedy, kiedy ma na to ochotę? Takich przykładów można przytoczyć niezliczoną ilość. Dlaczego więc inne zasady miałyby panować w inwestycjach, budowaniu własnego kapitału? Tak jak w innych dziedzinach życia, tak w inwestycjach również musimy być systematyczni, żeby osiągnąć sukces. Jeśli potrafimy regularnie opłacać rachunki, raty kredytów i inne stałe płatności, to czy nie jesteśmy w stanie również regularnie oszczędzać? C. Płacę sobie przynajmniej 10% swoich dochodów Przynajmniej 10% : czy to jest dużo czy mało? Czy zastanawiałeś się kiedyś, ile pieniędzy wydajesz na rzeczy, które po jakimś czasie okazują się niepotrzebne, żałujesz ich zakupu albo bez których poradziłbyś sobie bez trudu? Czy wiesz jaką to stanowi część Twoich dochodów? Podczas spotkań często zadaję to pytanie moim rozmówcom i nierzadko słyszę odpowiedzi, że takich wydatków jest może 15%, 20%, nawet 30%!. Jeśli jeszcze tego nie robiłeś, to sugeruję Ci przeprowadzić taką analizę Twoich wydatków (przez np.2, 3 miesiące), żeby przekonać się, że możesz systematycznie oszczędzać, bez wpływu na poziom jakości Twojego życia. D. Korzystam z siły procenta składanego i nie zwlekam działam Procent składany jest największym wynalazkiem w historii ludzkości Albert Einstein str. 3

4 Zachęcam do przeczytania poniższego przykładu. Mam nadzieję, że uzmysłowi on Państwu znaczenie efektu procenta składanego (procenta z procentów) oraz wpływu ubiegającego czasu na wynik naszych inwestycji. Czy opłaca się czekać? Poznaj Julię i Janka, dziewiętnastoletnie bliźnięta, które właśnie skończyły szkołę średnią. Bezzwłocznie po podjęciu pracy zarobkowej Julia zaczęła odkładać 10% swoich dochodów, czyli 2000 zł rocznie i wpłacać je na program systematycznego oszczędzania, inwestujący w różne papiery wartościowe, w tym akcje. Konsekwentnie oszczędzała w ten sposób przez 8 lat, a potem wyszła za mąż i pojawiły się pilniejsze potrzeby finansowe. Janek zaraz po ukończeniu szkoły poślubił swoją dziewczynę i niedługo potem założył rodzinę, a oszczędzać zaczął dopiero mając dwadzieścia siedem lat. Janek również postanowił wpłacać po 2000 zl rocznie do tego samego programu systematycznego oszczędzania i inwestował w ten sposób przez kolejnych 39 lat, czyli aż do chwili, gdy w wieku 65 lat przeszedł na emeryturę. Przez cały ten okres Janek zainwestował zł, a Julia zł. Pytanie: zakładając, że program inwestycyjny pozwalał zarobić średnio 10% rocznie, które z rodzeństwa miało więcej pieniędzy dostępnych na emeryturze (odpowiedz najpierw sam!). Przebieg inwestycji Julii i Janka przy powyższych założeniach ilustruje poniższa tabela: str. 4

5 Odpowiedź: jak widać, w wieku 65 lat więcej pieniędzy miała Julia: 1 mln 35 tys zł, a Janek: 883 tys. zł. W przypadku Julii zainwestowany kapitał wzrósł aż 64 razy, a w przypadku Janka 11 razy. Dlaczego Julia uzyskała o tyle większy zwrot z zainwestowanych pieniędzy? To proste. Zdecydowała się na inwestowanie o wiele wcześniej niż Janek. Komentarz: odpowiedź uzyskiwana od zapytanych osób jest zazwyczaj błędna. Dlaczego? Dwie główne przyczyny: brak świadomości siły oddziaływania procenta składanego właściwa ludziom skłonność do pomijania liczb mniejszych (8 lat oszczędzania Julii blednie w porównaniu z 39 latami Janka, to samo dotyczy wpłaconych przez nich kwot: odpowiednio zł i zł) E. Jeżeli mam długoterminowy i ambitny cel inwestycyjny, to inwestuję agresywnie Zarówno Julia i Janek mieli długoterminowy cel dla swoich inwestycji zabezpieczenie swojej przyszłości. Dlatego zdecydowali się na rozwiązanie, które w długim okresie czasu zapewniło im odpowiednio atrakcyjną stopę zwrotu. Czy to oznacza, że znaleźli instrument finansowy, który rok w rok przynosił im stopę zwrotu na poziomie 10%? Nie, i to z prostego powodu. Bo takie rozwiązania nie istnieją. Dlatego zdecydowali się na inwestowanie w akcje poprzez fundusze inwestycyjne, które przy systematycznym i długoterminowym podejściu pozwoliły im osiągnąć średnioroczną stopę zwrotu na poziomie 10%. Aby ukazać różnicę między inwestowaniem w fundusze inwestycyjne akcyjne a inne formy oszczędzania, jak np. lokata bankowa zostały przedstawione wyniki inwestycji za 10 lat dla przykładowego funduszu akcyjnego i tradycyjnej lokaty bankowej na polskim rynku kapitałowym : Legg Mason Akcji (PLN) Lokata bankowa (w %) Początek okresu: wartość: 104,84 Początek okresu : wartość: 8,82 Koniec okresu: wartość : 295,25 Koniec okresu: wartość: 3,77 Stopa zwrotu za okres: 181,62% Stopa zwrotu za okres: 42,89% Jak dane pokazują, dla inwestora długoterminowego zdecydowanie najkorzystniejszym rozwiązaniem była tu inwestycja w fundusz inwestycyjny akcyjny, mimo iż okupiona ceną dużej zmienności wartości portfela i zapewne dużymi emocjami. Jednak wyniki tłumaczą, dlaczego warto było czekać. Jak to się przełożyło na wartość inwestycji? Porównajmy rezultat dwóch inwestorów, którzy zdecydowali się 10 lat temu zainwestować jednorazowo 100 tys.zł. str. 5

6 Inwestor A założył lokatę bankową, natomiast inwestor B zdecydował się zakupienie jednostek funduszu akcyjnego podanego w przykładzie. Jaki jest wynik (przed podatkiem Belki) po 10 latach? Inwestor A : Lokata bankowa 100 tys.zł => obecna wartość : około 143 tys.zł Inwestor B : Inwestycja w fundusz 100 tys.zł => obecna wartość : około 281 tys.zł. Celem powyższego przykładu nie jest wskazanie konkretnego wyniku inwestycyjnego, lecz ukazanie podstawowej różnicy dla inwestycji w wybrane instrumenty finansowe. Podsumowanie To opracowanie powinno sprowokować Ciebie do zadania sobie pytania: Czy powinienem oszczędzać i czy chcę to robić? Jeśli odpowiesz na nie twierdząco, to proponuję spotkać się z konsultantem, który wręczył Ci tę broszurę. Mam nadzieję, że to pozwoli na wspólne ustalenie rozwiązań, które będą odpowiadać Twoim potrzebom. Pozdrawiam Włodzimierz Łapczuk Konsultant Finansowy Diament Doradcy Finansowi Sp.z o.o. tel mail : w.lapczuk@diament df.pl df.pl str. 6