Prowadzenie firmy. Pełny wymiar etatu. Jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat Jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej.

Transkrypt

1 Urlopy wypoczynkowe Mając na uwadze zbliżający się okres urlopów, chcemy Państwu przybliżyć w tym numerze Firmy Sprzątającej przepisy regulujące płatny wypoczynek oraz inne zwolnienia od pracy i urlopy okolicznościowe. Płatny wypoczynek to jeden z podstawowych przywilejów pracowniczych. Pracodawca mimo kosztów, które w związku z tym ponosi jest świadomy, że wydajność i niezawodność pracownika w dużej mierze jest uwarunkowana jego kondycją psychofizyczną. Tę zaś poprawi urlop wypoczynkowy. Prawo do urlopu wypoczynkowego gwarantuje wszystkim pracownikom Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej. Zgodnie z art. 66 ust. 2 Konstytucji RP Pracownik ma prawo do określonych w ustawie dni wolnych od pracy i corocznych płatnych urlopów. Konstytucyjne uprawnienia konkretyzują regulacje prawa urlopowego, na które składają się przepisy zawarte w:»» artykułach Kodeksu Pracy,»» rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop. W naszych rozważaniach na temat urlopów będziemy opierać się na ww. przepisach. Każdy pracownik zatrudniony w ramach stosunku pracy, tj. na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę, ma prawo do corocznego, nieprzerwanego, płatnego urlopu wypoczynkowego. Uprawnienie do urlopu jest prawem powszechnym o charakterze niezbywalnym i osobistym. Oznacza to, że uprawniony nie może zrzec się tego prawa ani go przenieść na inna osobę. Zasadą jest wykorzystanie urlopu w naturze. Przepisy prawa pracy określają ściśle ilość dni urlopu wypoczynkowego, czyli wymiar urlopu. A jest to ilość dni urlopu, jaka przysługuje danemu pracownikowi z tytułu ogólnego stażu pracy, z uwzględnieniem jego wykształcenia i innych okresów zaliczanych do tego stażu. Aktualnie w prawie funkcjonują tylko dwa wymiary urlopu określone w art KP. Pełny wymiar etatu Jeżeli pracownik jest zatrudniony krócej niż 10 lat Jeżeli pracownik jest zatrudniony co najmniej 10 lat Tab dni 26 dni 160 godz. 208 godz. Niezależnie od okresów zatrudnienia, do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia urlopowe pracownika, wlicza się inne okresy stażu oraz nauki w szkole: 1. Okres nauki w szkole (art KP) wg. tabeli 2 UWAGA: Podane w tabeli 2 okresy nauki nie podlegają sumowaniu. Zaliczaniu do stażu urlopowego podlegają jedynie okresy nauki ukończonej, tj. stwierdzonej świadectwem (dyplomem) ukończenia szkoły. W razie ukończenia szkoły wyższej zaliczeniu do stażu urlopowego podlega 8 lat, bez względu na to, ile lat faktycznie trwała nauka, również wtedy, gdy trwała krócej (np. licencjat) albo dłużej (studia medyczne). 2. Okresy poprzedniego zatrudnienia (art.1541 KP). 3. Okres czynnej służby wojskowej (art. 120 ustawy z r. o powszechnym obowiązku obrony RP). 4. Okres urlopu wychowawczego (art KP). 5. Okres zatrudnienia za granicą u pracodawców zagranicznych (art. 86 ustawy z r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy). 6. Okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych i stypendium (art. 79 ww. ustawy z r.). Wymienionych okresów nie wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego. 7. Okres prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego (na warunkach określonych w art. 1 ustawy z r. o wliczaniu okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy). 80 Nr [8 9] 2/2009

2 Rodzaj szkoły Zasadnicza lub inna równorzędna szkoła zawodowa Średnia szkoła zawodowa Średnia szkoła zawodowa dla absolwentów zasadniczych (równorzędnych) szkół zawodowych Średnia szkoła ogólnokształcąca Szkoła policealna Szkoła wyższa Tab. 2 Wymiar etatu 20 dni 26 dni dni godz. dni godz. 1/ / / / / / / Tab. 3 Okres zaliczany do stażu pracy w zakresie wymiaru urlopu Przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 3 lata Przewidziany programem nauczania czas trwania nauki, nie więcej jednak niż 5 lat 5 lat 4 lata 6 lat 8 lat Powyższe zestawienie wskazuje tylko podstawowe, tzw. zaliczane okresy. Inne wynikają z przepisów szczególnych i mają raczej mniejsze zastosowanie w praktyce. Wymiar urlopu dla pracownika zatrudnionego na część etatu ustala się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy tego pracownika, biorąc za podstawę wymiar urlopu wynikający z ogólnego stażu pracy. Należy pamiętać, że niepełny dzień urlopu zaokrąglamy w górę do pełnego dnia (art KP). W tabeli 3 podane przykładowe wyliczenie urlopu dla niepełnoetatowca: Udzielanie urlopów wypoczynkowych Urlopu udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu (art KP). Urlop wypoczynkowy udzielany jest wyłącznie w dni robocze danego pracownika, bez względu na to, czy przypadają w niedziele albo święta. Przepisy o udzieleniu urlopu w wymiarze godzinowym mają również zastosowanie do pracownika, którego dobowa norma czasu pracy wynika z odrębnych przepisów i jest niższa niż 8 godzin, np. pracownicy mający znaczny lub umiarkowany stopień niepełnosprawności. Ich czas pracy to 7 godzin na dobę. W równoważnym systemie czasu pracy, w którym praca może być świadczona przez 12 godzin na dobę lub 24 godziny (przy pilnowaniu), urlopu również udziela się tylko w dni pracy danego pracownika. Rodzaje urlopu wypoczynkowego Z ww. rodzajów urlopów przedstawimy bardziej szczegółowo urlopy, których udzielanie budzi najwięcej wątpliwości. Urlop proporcjonalny Przysługuje:»» u dotychczasowego pracodawcy w wymiarze proporcjonalnym do okresu przepracowanego u tego pracodawcy w roku ustania stosunku pracy,»» u kolejnego pracodawcy w wymiarze proporcjonalnym do okresu pozostałego do końca danego roku kalendarzowego, w którym pracownik podjął pracę. Łączny wymiar urlopu w roku kalendarzowym nie może być niższy niż wynikający z okresu przepracowanego w tym roku u wszystkich pracodawców. Urlop na żądanie pracownika Jednym z warunków realizacji tego uprawnienia jest zgłoszenie żądania udzielenia tego urlopu najpóźniej w dniu jego rozpoczęcia. Forma, w jakiej to uczyni pracownik, jest dowolna (np. telefonicznie). Uprawnienie do 4 dni urlopu na żądanie w roku kalendarzowym przysługuje wszystkim zatrudnionym na podstawie umów o pracę bez względu na czas ich trwania. Pracodawca może odmówić udzielenia takiego urlopu, ale dotyczy to sytuacji wyjątkowych, np. gdy o taki urlop zwróci się taka liczba pracowników, że ich nieobecność zdezorganizowałaby pracę w zakładzie. Tu można się powołać na art. 8 KP Nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony. Urlop dodatkowy Pracownikowi z orzeczonym znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności przysługuje prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 10 dni roboczych w roku kalendarzowym. Urlop dodatkowy nie przysługuje osobie uprawnionej do urlopu wypoczynkowego w wymiarze przekraczającym 26 dni roboczych. Prawo do pierwszego urlopu dodatkowego osoba uprawniona nabywa po przepracowaniu jednego roku po dniu zaliczenia jej do jednego z wymienionych stopni niepełnosprawności, a prawo do następnych nabywa co roku z dniem 1 stycznia. Dodatkowy urlop przysługujący osobom niepełnosprawnym jest urlopem, do którego stosuje się przepisy prawa urlopowego. Można ten urlop planować, dzielić na części (na wniosek pracownika), przesuwać termin wykorzystania, a w razie jego niewykorzystania wypłacić ekwiwalent. Urlop w okresie wypowiedzenia W okresie wypowiedzenia umowy o pracę pracownik jest obowiązany wykorzystać przysługujący mu urlop, jeżeli pracodawca udzieli mu urlopu (zależne jedynie od woli pracodawcy). Nie ma znaczenia długość okresu wypowiedzenia, ani która strona stosunku pracy wystąpiła z inicjatywą jego rozwiązania. Urlop wypoczynkowy po urlopie macierzyńskim Pracodawca ma obowiązek udzielenia na wniosek pracownicy urlopu wypoczynkowego przysługującego jej za dany rok bezpośrednio po urlopie macierzyńskim. Po urlopie macierzyńskim nie stosuje się reguły proporcjonalności urlopu. Na koniec przedstawimy parę podstawowych zasad udzielania urlopu: 1. Urlop powinien być udzielany zgodnie z planem urlopów; 2. Podmiotem zobowiązanym do udzielania urlopu jest ten pracodawca, u którego pracownik uzyskał prawo do urlopu (wyjątek: przejście zakładu pracy na innego pracodawcę art. 231 KP); 3. Urlop może być podzielony na części tylko na wniosek pracownika. Jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych; 4. Przesunięcie ustalonego w planie urlopów lub uzgodnionego z pracownikiem Nr [8 9] 2/

3 Rodzaj urlopu Objaśnienie Wymiar Pracownik podejmujący pracę po raz pierwszy w życiu, Urlop w pierwszym roku kalendarzowym zatrudnienia w roku kalendarzowym, w którym podjął pracę, uzyskuje prawo do urlopu z upływem każdego miesiąca pracy Za każdy miesiąc pracy 1/12 wymiaru Urlop kolejny W kolejnych latach zatrudnienia pracownik nabywa prawo do urlopu od 1 stycznia danego roku lub z dniem 20 lub 26 dni przystąpienia do pracy Urlop w dodatkowym miejscu pracy Dla każdego stosunku pracy urlop liczony jest oddzielnie 20 lub 26 dni Urlop proporcjonalny Urlop uzupełniający Urlop zaległy Urlop dodatkowy Urlop pracownika niepełnoetatowego Urlop w okresie wypowiedzenia Urlop na żądanie Tab.4 Występuje w przypadku zmiany pracodawcy w trakcie roku kalendarzowego albo w razie korzystania z przerwy w zatrudnieniu trwającej dłużej niż miesiąc Powstaje w terminie podwyższenia wymiaru z 20 do 26 dni Urlop niewykorzystany w roku kalendarzowym, w którym pracownik nabył do niego prawo Dla szczególnych grup pracowników np. niepełnosprawnych, pracowników socjalnych itd. Uzależniony jest od wymiaru czasu pracy pracownika Udzielany jednostronnie przez pracodawcę Udzielony w terminie określonym przez pracownika; zgłoszenie najpóźniej przed rozpoczęciem pracy w danym dniu Proporcjonalnie do okresu przepracowanego w danym roku kalendarzowym 6 dni Liczba dni niewykorzystanego urlopu za poprzedni rok Najczęściej 10 dni: zwykle przysługuje po uzyskaniu określonego stażu pracy Proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy; niepełny dzień urlopu zaokrągla się w górę Przysługuje pracownikowi z uwzględnieniem wymiaru 4 dni Proporcja do wymiaru Tab.5 Wymiar urlopu w dniach roboczych 20 dni 26 dni Obliczenie wymiaru terminu wykorzystania urlopu może nastąpić na wniosek pracownika umotywowany ważnymi przyczynami i tylko za zgodą pracodawcy. 5. Przyczyny powodujące przerwanie rozpoczętego urlopu to: a) czasowa niezdolność do pracy spowodowana chorobą, b) odosobnienie w związku z chorobą zakaźną, c) urlop macierzyński, d) odbywanie ćwiczeń wojskowych albo przeszkolenia wojskowego przez czas do 3 miesięcy. 6. Przerwanego urlopu pracodawca jest obowiązany udzielić w terminie późniejszym. 7. Pracodawca może odwołać pracownika z urlopu. Oświadczenie woli pracodawcy o odwołaniu z urlopu wiąże pracownika tak, jak każde inne polecenie służbowe. Zaokrąglenie do pełnych dni Obliczenie wymiaru 1/12 1,66 2 2,16 3 2/12 3,33 4 4,33 5 3/ ,5 7 4/12 6,66 7 8,66 9 5/12 8, , / /12 11, , /12 13, , / , /12 16, , /12 18, ,83 24 Zaokrąglenie do pełnych dni 8. Urlopy zaległe powinny zostać udzielone najpóźniej do końca pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego. Termin ten uznaje się za zachowany, jeżeli pracownik rozpocznie korzystanie z urlopu przed tym dniem. 9. Skutkiem przedawnienia się roszczenia o urlop jest niemożność jego dochodzenia przed sądem, chyba że pracodawca zrzekł się korzystania z przedawnienia. Przedawnienie roszczenia o urlop za dany rok zaczyna się z ostatnim dniem pierwszego kwartału następnego roku kalendarzowego i wynosi 3 lata (art. 291 i następne KP). 10. Wynagrodzenie za czas urlopu wypoczynkowego przysługuje pracownikowi w takiej wysokości, w jakiej by je otrzymał, gdyby w okresie urlopu pracował (art. 172 KP). W prawie pracy istnieje również termin URLOP BEZPŁATNY, warto o nim napisać parę słów. Urlop bezpłatny jest zwolnieniem pracownika z obowiązku świadczenia pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia i innych świadczeń. Udzielenie pracownikowi tego rodzaju urlopu nie powoduje rozwiązania stosunku pracy, a jego zasadą jest zawieszenie na czas ściśle określony zawartej między stronami umowy o pracę. Udzielenie tego urlopu następuje zawsze z inicjatywy pracownika. Długość tego urlopu nie jest limitowana, a wniosek nie wymaga żadnego uzasadnienia. Pracownik występujący z wnioskiem o urlop bezpłatny nie musi mieć wykorzystanego urlopu wypoczynkowego (są to dwa zupełnie od siebie niezależne prawa pracownika). Skutki udzielenia urlopu bezpłatnego po stronie pracownika to :»» brak obowiązku świadczenia pracy,»» zmniejszenie wymiaru urlopu wypoczynkowego po powrocie z urlopu bezpłatnego w tym samym roku kalendarzowym (chyba że pracownik wykorzystał już przysługujący mu urlop wypoczynkowy).»» UWAGA: jeżeli urlop bezpłatny trwa krócej niż 1 miesiąc, nie wpływa na uprawnienia urlopowe pracownika. Po stronie pracodawcy to: brak obowiązku wypłacania wynagrodzenia. 82 Nr [8 9] 2/2009

4 Zwolnienia od pracy i urlopy okolicznościowe Prowadzenie firmy Załatwienie sprawy urzędowej, pełnienie funkcji społecznych czy udział w ważnym wydarzeniu rodzinnym pracownika wymaga najczęściej nieobecności w pracy. Powstaje pytanie, czy w danym przypadku koniecznie trzeba pracownika zwolnić od pracy i czy pracodawca musi zapłacić wynagrodzenie za czas nieobecności pracownika. Pracodawca jest obowiązany zwolnić pracownika od pracy, jeżeli taki obowiązek wynika z Kodeksu Pracy, z przepisów wykonawczych do KP lub innych przepisów prawa. Poniżej przedstawimy obowiązkowe przypadki zwolnienia pracowników od pracy. Dla ułatwienia skupimy się tylko na przyczynach przedmiotowego zwolnienia od świadczenia pracy bez podawania, czy pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, czy też nie. a) Wydarzenia rodzinne pracownika (tab.6) b) Wezwanie pracownika przez instytucję lub organ (tab.7) c) Wybrane przyczyny związane z dodatkową działalnością pracownika (tab.8) d) Inne ważne przyczyny (tab.9) Przepisy dotyczące szeroko pojętych zwolnień od pracy zawarte są w Kodeksie Pracy oraz innych ustawach, jak również w wydanych na ich podstawie rozporządzeniach wykonawczych. Odpowiednie rozwiązania mogą znaleźć się w układach zbiorowych pracy. Powyżej omówiliśmy tylko najczęściej występujące w naszej branży przypadki. Myślę, że przedstawione opracowanie pozwoli prawidłowo udzielać zwolnień od pracy oraz urlopów wypoczynkowych w zbliżającym się okresie urlopowym. Wydarzenie Ślub pracownika Urodzenie się dziecka pracownika 2 dni Zgon i pogrzeb małżonka pracownika lub jego dziecka, ojca, matki, ojczyma, macochy ślub dziecka pracownika Zgon i pogrzeb siostry lub brata pracownika, albo jego teściowej, teścia, babki, dziadka, a także innej osoby pozostającej na utrzymaniu pracownika lub pod jego bezpośrednią opieką Konieczność opieki nad dzieckiem w wieku do 14 lat 1 dzień 2 dni w roku kalendarzowym Tab.6 Wezwanie Do osobistego stawienia się przed organem właściwym w zakresie powszechnego obowiązku obrony Do stawienia się przed organem administracji rządowej lub samorządu terytorialnego Do stawienia się przed sądem, w prokuraturze, na policji Do wykonania czynności biegłego w postępowaniu administracyjnym, karnym przygotowawczym, sądowym Do wzięcia udziału w postępowaniu kontrolnym prowadzonym przez NIK w charakterze świadka lub specjalisty Do wzięcia udziału w posiedzeniu komisji pojednawczej w charakterze członka komisji, jako strona w postępowaniu lub świadek Tab.7 Czas niezbędny w celu załatwienia sprawy będącej przedmiotem wezwania Maksymalnie do 6 dni w ciągu roku kalendarzowego Czas niezbędny w celu wzięcia udziału w postępowaniu kontrolnym Czas niezbędny w celu wzięcia udziału w posiedzeniu komisji Przyczyna Przeprowadzenie okresowych i kontrolnych badań lekarskich Wykonanie badań lekarskich w okresie ciąży Czas niezbędny do przeprowadzenia badań Przeprowadzenie obowiązkowych badań lekarskich Poszukiwanie pracy w okresie wypowiedzenia umowy dokonanego przez pracodawcę Wypowiedzenie 2-tygodniowe i miesięczne Wypowiedzenie 3-miesięczne Podjęcie nauki w szkole na podstawie skierowania pracodawcy (poza urlopem szkoleniowym) Podjęcie nauki w szkole bez skierowania pracodawcy 2 dni 3 dni Do 5 godzin tygodniowo przy nauce w szkole wieczorowej. Czas trwania obowiązkowych zajęć przy nauce w systemie mieszanym. Czas ustalony na zasadzie porozumienia Tab.8 Nr [8 9] 2/

5 Funkcja pełniona przez Pracownika Cel załatwienia Członek rady pracowników działającej Udział w pracach rady pracowników u danego pracodawcy Wykonanie czynności wynikającej z funkcji związkowej poza zakładem pracy Wykonanie czynności wynikającej z funkcji związkowej w zakładowej Działacz związku zawodowego i międzyzakładowej organizacji związkowej Sprawowanie funkcji w zarządzie zakładowej i międzyzakładowej organizacji związkowej Członek komisji BHP działającej Udział w posiedzeniu komisji u danego pracodawcy Tab.9 Wykonywanie czynności, uczestniczenie w naradach i szkoleniach Czas niezbędny do udziału w pracach rady Czas niezbędny do wykonania czynności Czas niezbędny do wykonania czynności Okres kadencji w zarządzie zakładowej organizacji związkowej Czas niezbędny do udziału w posiedzeniu komisji Czas niezbędny do wykonywania czynności oraz udziału w naradach i szkoleniach Społeczny inspektor pracy Sprawowanie stałego nadzoru warunków pracy ze względu na szczególne zagrożenie zdrowia i życia Czas pełnienia funkcji pracowników Ławnik sądowy Wykonywanie czynności w sądzie Czas wykonywania czynności w sądzie Mediator w sporach zbiorowych pracy Prowadzenie mediacji Maksymalnie 30 dni w roku kalendarzowym Uczestniczenie w turnusie rehabilitacyjnym Do 21 dni roboczych w roku Osoba o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności Wykonanie badań specjalistycznych, zabiegów leczniczych lub usprawniających, a także uzyskanie zaopatrzenia ortopedycznego lub jego naprawy Czas niezbędny do wykonania badań, zabiegów lub zaopatrzenia Program do wsparcia sprzedaży usługi sprzątania, Program CLEAN-EXPRESS PC jest nowoczesnym narzędziem wspierającym działalność administratorów obiektów, zarządców nieruchomości, facility zawarł w nim informacje o organizacji, ekonomicznym planowaniu wykonania usługi, metodach komunikacji, technologii prac oraz sposobie funkcjonowania serwisu sprzątającego w obiektach. Program skutecznie rozwiązuje Uwaga: program w 90% wspomaga działania zmierzające do pozyskania zamówień. autor: dr inż. Leszek GABALEWICZ tel tel./ fax (022) lgabalewicz@wp.pl Tematy, które znajdziesz w programie: kompleksowe sprzątanie, wizja lokalna, symulacja kosztów, kosztorys usługi, oferta cenowa, maszyny i sprzęt, opłacalność kontraktu, przetargi, plan i harmonogram pracy, umowa, zakres prac, procedury pracy, technologia wykonania, kontrola Czas nauki pracy z programem do 6 h! skrót info rmacji na stronie: ww ww w.c lean-expresspc.pl 84 Nr [8 9] 2/2009

6 NOWY Mały Olbrzym Mop-Profi PW5064 Idealne rozwiàzanie dla firm sprzàtajàcych optymalna ochrona pranych mopów / tekstyliów wysoka wydajnoêç przedłu ona trwałoêç materiałów u ywanych do sprzàtania Miele Sp. z o.o Warszawa, ul. Gotarda 9 tel / 11 fax profi@miele.com.pl