Instytut Filozofii Zagadnienia na egzamin licencjacki z filozofii

Transkrypt

1 Instytut Filozofii Zagadnienia na egzamin licencjacki z filozofii I. Metafizyka Zagadnienie 1: Synonimem metafizyki jest filozofia pierwsza. Na czym polega pierwszeństwo metafizyki? W. Stróżewski, Ontologia (rozdział I) W. Stróżewski, Istnienie i sens (rozdział II) T. Czeżowski, O metafizyce, jej kierunkach i zagadnieniach Metafizyka w filozofii (red. A. Maryniarczyk, M. J. Gondek) Zagadnienie 2: Trzy teorie substancji: Arystoteles, Spinoza, Leibniz. Arystoteles, Metafizyka Baruch Spinoza, Etyka w porządku geometrycznym dowiedziona G. W. Leibniz, Monadologia Zagadnienie 3: Absolut i byt względny. Podstawowe kryteria różnicy: konieczność niekonieczność, wieczność czasowość, nieskończoność skończoność. E. Gilson, Bóg i filozofia E. Morawiec, Podstawowe zagadnienia metafizyki klasycznej A. B. Stępień, Wprowadzenie do metafizyki Ib) Metafizyka fenomenologiczna Zagadnienie 4: Doświadczenie osoby (doświadczenie etyczne) jest filozoficznie pierwsze. Tezy filozoficzne nie są tworem spekulacji, lecz owocem kontemplacji metafizycznej (intuicji etycznej), w której poznajemy rzeczywistość w jej konstytutywnej strukturze miłości o triadycznej dynamice osobowej. Literatura podstawowa: A. Jarnuszkiewicz SJ, Emmanuela Lévinasa metafizyka spotkania, w: Teksty Filozoficzne,,Twarz Innego'', Kraków 1985, s Teks poszerzony: w: Towarzystwo Naukowe Jezuitów w Krakowie. Prace , [red.] Robert Janusz, Kraków 2008, s ; A. Jarnuszkiewicz SJ, Krytyka rozumu dialogicznego, w: Teksty Filozoficzne,,Rozum i Słowo. Eseje dialogiczne'', Kraków 1987, s Tekst poszerzony: Krytyka rozumu dialogicznego. Studium z metafizyki prawa naturalnego, w: Towarzystwo Naukowe Jezuitów w Krakowie. Prace , [red.] Robert Janusz, Kraków 2008, s ; A. Jarnuszkiewicz SJ, Miłość i bycie, Kraków 1994; A.Jarnuszkiewicz SJ, Od systemu do etyki, w: Życie etyczne żyć etyką. Ignatianum, Kraków 2009, ss

2 II. Filozofia poznania i nauki Zagadnienie 5: Rola poznania w życiu codziennym i w nauce. - Anzenbacher A., Wprowadzenie do filozofii, Kraków Adjukiewicz K., Zagadnienia i kierunki filozofii. Teoria poznania. Metafizyka, Kraków Zagadnienie 6: Teoria poznania jako naukowa forma obcowania podmiotu ludzkiego z wiedzą. - Lenartowicz P., Elementy teorii poznania, Kraków Anzenbacher A., Wprowadzenie do filozofii, Kraków Ingarden R., U podstaw teorii poznania, cz. 1, Warszawa Zagadnienie 7: Status poznawczy teorii naukowych (spór: o prawdziwość; realizm/antyrealizm). - Grobler A., Metodologia nauk. Kraków Hajduk Z., Metodologia nauk przyrodniczych. RW KUL, Lublin Losee J., Wprowadzenie do filozofii nauki, Prószyński i S-ka, Warszawa Such J., Szcześniak J., Filozofia nauki. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań Woleński J., Epistemologia. Tom III, Prawda i realizm. Wyd. Aureus, Kraków Życiński J., Elementy filozofii nauki, Biblos, Tarnów Zagadnienie 8: Współczesne koncepcje rozwoju i postępu naukowego. - Chalmers, A., Czym jest to, co zwiemy nauką?, Siedmioróg, Wrocław Grobler, A., Metodologia nauk. Kraków Hajduk, Z., Metodologia nauk przyrodniczych. RW KUL, Lublin Losee, J., Wprowadzenie do filozofii nauki, Prószyński i S-ka, Warszawa Such J., Szcześniak J., Filozofia nauki. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, Poznań Życiński J., Elementy filozofii nauki, Biblos, Tarnów III. Filozofia przyrody ożywionej i nieożywionej Zagadnienie 9: W bytach i zjawiskach obecnych w przyrodzie występuje determinizm, chociaż niekiedy tylko w postaci prawidłowości probabilistycznych. Zagadnienie 10: Dane obserwacyjne współczesnej kosmologii wskazują, że struktury wszechświata podlegają ewolucji i rozpoczęły się od stanu zwanego osobliwością początkową. Literatura pomocnicza: M. Heller, M. Lubański, S. Ślaga, Zagadnienia filozoficzne nauki współczesnej. Wstęp do filozofii przyrody, Warszawa 1992, s M. Heller, Granice kosmosu i kosmologii, Warszawa W. Heisenberg, Ponad granicami, Warszawa 1979, s

3 S. Mazierski, Elementy kosmologii filozoficznej i przyrodniczej, Poznań 1972, s J. Życiński, Bóg i ewolucja. Podstawowe pytania ewolucjonizmu chrześcijańskiego, Lublin [b.r.w.]. IV. Filozofia człowieka Zagadnienie 11: Wyjątkowość człowieka w świecie (geneza człowieka; podobieństwa i różnice człowieka względem świata biologicznego, ludzka świadomość i cielesność). R. Darowski, Filozofia człowieka: Zarys problematyki Antologia tekstów, Kraków R. Ingarden, Książeczka o człowieku, Kraków G. Haeffner, Wprowadzenie do antropologii filozoficznej, cz. B, WAM, Kraków 2006; M. Drwięga, Kim jest człowiek? Studia z filozofii człowieka, Kraków 2013; R. Darowski, Philosophical Anthropology, Kraków Wokół genezy człowieka. Studia i rozprawy, red. P.S. Mazur, Kraków Zagadnienie 12: Struktura bytowa człowieka (jedność pierwiastka duchowego i materialnego a inne stanowiska; niematerialność i nieśmiertelność duszy ludzkiej). R. Darowski, Philosophical Anthropology, Kraków M.A. Krąpiec, Ja-człowiek, Lublin P. Mazur, W kręgu pytań o człowieka, Lublin Zagadnienie 13: Ludzka wolność i świat wartości (natura ludzkiej wolności i jej rodzaje; dobro a dziedziny wartości; rola wartości w urzeczywistnieniu potencjalności człowieka). Dynamizm - dynamizm ludzki - dynamizm osoby. Studia i rozprawy, red. P.S. Mazur, Kraków R. Darowski, Filozofia człowieka: Zarys problematyki Antologia tekstów, Kraków J. Tischner, O człowieku, Wrocław Zagadnienie 14: Osoba ludzka (substancja, natura, osoba, osobowość; właściwości osoby ludzkiej, godność osoby oraz wynikające z niej prawa i obowiązki). Spór o osobę w świetle klasycznej koncepcji człowieka. Studia i rozprawy, red. P.S. Mazur, Kraków S. Kowalczyk, Zarys filozofii człowieka, Sandomierz C. Valverde, Antropologia filozoficzna, Poznań V. ETYKA Zagadnienie 15: Zasadnicze systemy etyczne: intuicjonizm, emotywizm, preskryptywizm oraz deontonomizm, utylitaryzm i personalizm. Zagadnienie 16: Dlaczego zasadniczą rolę w etyce św. Tomasza ogrywa dobro, w etyce I. Kanta nakaz, a w etyce D. v. Hildebranda wartość? Zagadnienie 17: Czy sumienie jest aktem rozumu czy aktem decyzji, czy też aktem uczuć? Zagadnienie 18: Status ontyczny i moralny człowieka w okresie prenatalnym i jego uprawnienia etyczne.

4 T. Biesaga, Zarys metaetyki, Kraków 1996 T. Styczeń, Wprowadzenie do etyki, TN KUL, Lublin 1993 T. Ślipko, Zarys etyki ogólnej, WAM, Kraków 2004 K. Paczos, Podstawy teorii moralności. Zagadnienia podstawowe z etyki filozoficznej i teologicznej. Perspektywa Arystotelesa i św. Tomasza, Uniwersum, Gostynin 2011 J. Gorczyca SJ, Zarys etyki fundamentalnej. Być dla drugiego, WAM, Kraków 2014 Artykuły do tez: są na stronie domowej: ad 15: T. Biesaga, Zarys metaetyki, Kraków 1996; T. Biesaga, Uzasadnianie norm moralnych w bioetyce, Medycyna Praktyczna 6(160) 2004, s , przedruk w: T. Biesaga, Elementy etyki lekarskiej, MP, Kraków 206, s ad 16: T. Biesaga, Etyka obowiązku I. Kanta, a etyka szczęścia Arystotelesa, w: Philosophia vitam alere. Prace dedykowane ks. prof. Romanowi Darowskiemu SJ z okazji 70-lecia urodzin. S. Ziemiański SJ red. Ignatianum WAM, Kraków 2005, s ; T. Biesaga, Cel czy nakaz racją działania moralnego; w: Spór o cel. Problematyka celu i celowościowego wyjaśniania, red. A. Maryniarczyk, PTTA, Lublin 2008, s ; T. Biesaga, Emocjonalna odpowiedź na wartość podstawa życia moralnego, w: Konteksty podmiotowej świadomości, red. E. Podrez, R. Moń, Seria: Episteme 29(2003), Olecko 2003, ad 17: T. Biesaga, Sumienie, Powszechna Encyklopedia Filozoficzna, PTTA, t. 9, Lublin 2008, s ; T. Styczeń, Sumienie źródłem wolności czy zniewolenia, w: Tenże, Wprowadzenie do etyki, TN KUL, Lublin 1993, s ad 18: T. Biesaga, Status embrionu stanowisko personalizmu ontologicznego, Medycyna Praktyczna 7-8( )2004, s , przedruk: w: Bioetyka polska, T. Biesaga (red.), WN PAT Kraków 2004, s oraz w: T. Biesaga, Elementy etyki lekarskiej, MP. Kraków 2006, s ; T. Biesaga, Status człowieka w okresie prenatalnym i jego prawa, Rocznik Wydziału Filozoficznego WSFP Ignatianum w Krakowie, 15(2009), s VI. Filozofia społeczna Zagadnienie 19: Podstawowym zadaniem władzy państwowej jest realizacja dobra wspólnego obywateli, natomiast obywatele mają obowiązek brania czynnego udziału w życiu politycznym i społecznym swego państwa. J. Höffner, Chrześcijańska nauka społeczna, Wydawnictwo WAM, Kraków 1991 P. Śpiewak, W stronę wspólnego dobra, Fundacja ALETHEIA, Warszawa 1998 Cz. Strzeszewski, Katolicka nauka społeczna, RW KUL Lublin 1994 Zagadnienie 20: Żródłem różnorodnych form życia społecznego oraz odnoszących się do nich wartości i norm moralnych jest osobowa natura bytu ludzkiego. Jan Paweł II, Centesimus annus Cz. Strzeszewski, Katolicka nauka społeczna, RW KUL Lublin 1994 Sobór Watykański II, Gaudium et spes Zagadnienie 21: Koncepcja sprawiedliwości społecznej wypracowana przez katolicką naukę społeczną a koncepcja liberalna, komunitariańska, libertariańska i socjalistyczna. Jan Paweł II, Centesimus annus Sobór Watykański II, Gaudium et spes W. Kymlicka, Współczesna filozofia polityczna, Fundacja ALETHEIA Warszawa 2009 St. Kowalczyk, Idea sprawiedliwości społecznej a myśl chrześcijańska, Lublin 1998

5 R. Nozick, Anarchia państwo utopia, Fundacja ALETHEIA Warszawa 1999 J. Rawls, Teoria sprawiedliwości, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa 1994 M. Walzer, Sfery sprawiedliwości. Obrona pluralizmu i równości, WUW Warszawa 2007 VII. Filozofia Boga i religii Zagadnienie 22: Klasyczna problematyka Boga a kryzys współczesnego myślenia metafizycznego i próby poszukiwania nowej metafizyki. W. Stróżewski, Bóg i świat w myśli św. Tomasza z Akwinu oraz Metafizyka jako projekt, w: tenże, Istnienie i sens, Kraków 2005, s ; M. Szulakiewicz, Poszukiwania metafizyczne Toruń 2014; rozdz. III: Bóg dzisiaj metafizyka w praktyce, s ; tenże, Dialog i metafizyka. W poszukiwaniu nowej filozofii pierwszej, Toruń 2006, rozdz. V: Metafizyka i chrześcijaństwo, s Zagadnienie 23: Kwestia (nie)pojmowalności absolutnego Boga a interpretacja języka religijnego (dosłowność, symbol/metafora, analogia, teologia apofatyczna)". L. Dupre, Inny wymiar, Kraków 1991, rozdz. V: "Symbolizm słów". P. Sikora, Logos niepojęty, Kraków P. Tillich, Istota języka religijnego [w:] tenże, Pytanie o Nieuwarunkowane, Kraków 1994, s S. Ziemianski SJ, Teologia naturalna. Filozoficzna problematyka Boga, Kraków 2008 Zagadnienie 24: Religia a filozofia. Uwzględnij następujące zagadnienia: religijne źródła filozofii; refleksja jako integralny element zaangażowania religijnego; kwestia wyznaczenia granicy pomiędzy myśleniem religijnym a filozoficznym. L. Dupre, Inny wymiar, tłum. S. Lewandowska, Kraków 1991, s ; H. Dumery, Problem Boga w filozofii religii, tłum. I. Kania, Kraków 1994, s ; P. Tillich, Pytanie o Nieuwarunkowane, tłum. J. Zychowicz, Kraków 1994, s Zagadnienie 25: Doświadczenie religijne a religijna postawa wiary. Uwzględnij następujące zagadnienia: bierne a czynne formy doświadczenia religijnego; wiara religijna jako całoosobowe zaangażowanie a treść wiary; problem określenia ostatecznego przedmiotu wiary; problemy związane z uzasadnianiem wiary. L. Dupre, Inny wymiar, tłum. S. Lewandowska, Kraków 1991, s ; A. MacIntyre, Postawa religijna, tłum. M. Szczubiałk, w: B. Chwedeńczuk (red.), Fragmenty filozofii analitycznej. Filozofia religii, Warszawa ; Ch. Tylor, Oblicza religii dzisiaj, tłum. A. Lipszyc, Kraków 2002, s. 7-27; H. Dumery, Problem Boga w filozofii religii, tłum. I. Kania, Kraków 1994, s , J. Hick, Wiara chrześcijańska w świetle koncepcji doświadczenia-jako, Znak 464(1)1994, s