InHort. Zastosowanie tulipanów botanicznych w ogrodach. Jadwiga Treder. Instytut Ogrodnictwa. Stowarzyszenie Producentów Ozdobnych Roślin Cebulowych

Transkrypt

1 InHort S K I E R N I E W I C E Zastosowanie tulipanów botanicznych w ogrodach Jadwiga Treder Instytut Ogrodnictwa Stowarzyszenie Producentów Ozdobnych Roślin Cebulowych Kolekcje roślin cebulowych prowadzone są w ramach programu wieloletniego IHAR-IO ( ), zadanie 1.3 Gromadzenie, zachowanie w kolekcjach ex situ, kriokonserwacja oraz charakterystyka, ocena, dokumentacja i udostępnianie zasobów genowych i informacji w zakresie roślin warzywnych, sadowniczych, ozdobnych i miododajnych oraz spokrewnionych dzikich gatunków, finansowanego przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

2 Naturalne miejsca pochodzenia tulipanów Holandia - dominuje w produkcji na świecie Tulipa, Crocus, Cyclamen, Iris, Hyacinthus, Eremurus, Fritilaria Colchicum, Puschinia

3 Kolekcje roślin cebulowych w Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach Głównym celem utrzymywania kolekcji jest zachowanie bioróżnorodności istniejącej w obrębie gromadzonych i ocenianych rodzajów botanicznych roślin cebulowych W kolekcjach gromadzone są dziko rosnące gatunki oraz odmiany z różnych grup klasyfikacji ogrodniczej. Zgromadzony materiał stanowi bogaty zestaw zróżnicowanych genotypów do doświadczeń porównawczoodmianowych oraz prowadzenia badań podstawowych a także może być przydatny do hodowli twórczej Zasoby zgromadzone w kolekcji służą również do popularyzacji roślin cebulowych wśród szerokiej grupy odbiorców (uczniowie, studenci, ogrodnicy, pracownicy zieleni miejskiej, opiekunowie kolekcji w ogrodach botaniczych itp.) W każdym sezonie wykonywane są obserwacje dotyczące terminu kwitnienia a na część taksonów prowadzone są szczegółowe opisy wg deskryptorów UPOV pod kątem wybranych cech morfologicznych. Informacje te służą do opracowywania danych paszportowych oraz wprowadzania ich do centralnej bazy EGISET

4 Gatunki roślin cebulowych w kolekcji

5 Tulipany

6 Narcyzy

7 Lilie

8 Liczba obiektów w kolekcji roślin cebulowych w Instytucie Ogrodnictwa Gatunek Stan aktualny Lilie 181 Narcyzy 131 Tulipany 448 Mieczyki 54 Odmiany tulipanów otrzymane w 2017r. z Lisewa Giewont 7 szt. Karłowicz 7 szt. Polka -20 szt. Rewizor- 20 szt. Neptun-18 szt. Ognik- 16 szt. Krakus-10 szt. Janosik- 25 szt. Prof. Wójcicki-20 szt. Mazowsze-15 szt. Moniuszko- 10 szt. Odmiany tulipanów z gosp. B Króik Double Beauty of Apeldoorn White Liberstar Yellow Crown Night Rider Real Time, Akebono Colour Spectacle Shogun Zombie T. violacea Black Base.

9 Popularyzacja tematyki roślin cebulowych i kolekcji w IO Coroczne wystawy tulipanów Wilanowie Artykuły w prasie ogrodniczej (Biul. SPORC nt. Odmian polskiej hodowli.) Odwiedziny na plantacjach roślin cebulowych uczniów ogrodników i pasjonatów roślin cebulowych Wymiana materiału nasadzeniowego Prelekcje w szkołach

10 Udział procentowy tulipanów z poszczególnych grup klasyfikacji ogrodniczej w kolekcji tulipanów w Instytucie Ogrodnictwa w Skierniewicach, liczącej 448 obiektów w sezonie 2017/2018. Numer grupy Nazwa grupy Udział procentowy w kolekcji odmian 1 Pojedyncze wczesne 2,2 2 Pełne wczesne 2,2 3 Triumph 15,8 4 Mieszańce Darwina 8,0 5 Pojedyncze późne 7,2 6 Liliokształtne 3,4 7 Fryzowane (Crispa, o piłkowanych brzegach płatków) 2,6 8 Zielonokwiatowe (Viridiflora) 2,9 9 Rembrandta - 10 Papuzie 4,0 11 Pełne późne 6,9 12 Kaufmanna 8,9 13 Fostera 15,0 14 Greiga 10,9 15 Inne gatunki i odmiany 10,0

11 Cebule tulipanów odmian botanicznych

12 Cebule tulipanów odmian botanicznych

13

14 Tulipany Kaufmanna grupa 12 Zakwitają bardzo wcześnie cechują się niskim wzrostem (15-20cm), wiele odmian jest dwubarwnych, liście ze smugami lub kreskami Najwcześniej, czyli zazwyczaj w marcu, zakwita grupa wywodząca się od żółto kwitnącego tulipana Kaufmanna (Tulipa kaufmanniana ). To karzełki (15-25 cm), ale o dorodnych kwiatach, których długość równa jest połowie łodygi. Przeważają na nich kremowe, żółte i pomarańczowe odcienie, często w dwubarwnych zestawieniach. Płatki zwykle są spiczasto za- kończone i mają dużą trójkątną plamę na zewnętrznym okółku. Większość na słońcu rozkłada się szeroko, co nadaje kwiatom gwiaździsty kształt. Tylko niektóre odmiany zachowują formę kielicha. Najbardziej znane odmiany to 'Fashion' - kremowa z licznymi czerwonymi przebarwieniami 'Giuseppe Verdi' - karminowa z żółtymi brzegami i czerwonymi plamami wewnątrz Johann Strauss - biało karminowa The First najwcześniej zakwita Shakspeare łososiowo karminowa Stresa żółta z czerwoną zabarwioną zewnętrzną stroną płatków

15 T. Aurora Czardasz

16 Tulipany Fostera grupa 13 Prekursorem tej grupy jest tulipan Fostera (T. fosteriana ). Rośliny osiągają wysokość cm. Ozdobą tej grupy tulipanów są bardzo duże duże pucharowate kwiaty. Nasada płatków jest zazwyczaj czarna z żółtą obwódką, Wielkość kwiatu stanowi zwykle ok. 1/3 wysokości. Liście na ogół duże szerokie stanowią dekorację nawet po przekwitnieniu. przeważnie szkarłatne, pomarańczowe lub morelowe. Rozkwitają na przełomie marca i kwietnia. a dolne liście zwisają lub ścielą się po ziemi. Najbardziej znane odmiany to Cantate intensywnie,czerwone kwiaty 'Red Emperor' ( Madame Lefeber ) szkarłatna, wys, ok. 40 cm 'Orange Emperor' - pomarańczowa 'Purissima' - jedna z najpiękniejszych, bardzo wczesna o białych lekko pachnących płatkach. Candela jasnożółta, delikatnie pachnąca Yellow Purissima żółta Mad. Lefeber

17 Tulipany Greiga grupa 14 Wysokość od 15 do 25 cm i kwiatach od 5 do 10 cm długości). Rozwijają się zwykle w pierwszej połowie maja. Kwiaty mają charakterystyczny kształt, zewnętrzne płatki nieco krótsze są lekko rozchylone na zewnątrz, Liście nakrapiane z paskami i smugami często są mają pofalowany brzeg T. greigi Segvin zielono-żółta nasada płatków oraz pofałdowane liście w ciemnopurpurowe plamki. Najbardziej znane odmiany to 'Red Riding Hood', znaną w Polsce jako 'Czerwony Kapturek', 'Toronto' - różowo-czerwona tworzy po 2-3 kwiaty na pędzie. Oriental Splendour kwiaty duże jasnożółte z malinowym rysunkiem na zewnątrz, wys. ok. 40 cm Plaisir intensywnie czerwona z czarnym dnem T. Greigi Pandour

18 Botaniczne gatunki tulipanów grupa 15 Szacuje się że istneje około 150 dzikich gatunków występujących naturalnie od centralnej Azji i na południu Europy (południowe Włochy, Hiszpania, Portugalia) T. kolpakowskiana Dzikie gatunki są zwykle niepozorne ale bardzo zyskują posadzone w większych grupach w ogrodzie. Niektóre łatwo się rozmnażają również poprzez nasiona. Na korzyść uprawy tulipanów botanicznych, także tych późniejszych, silnie rosnących, zwykle nie sprawiają kłopotów w uprawie pod warunkiem znalezienia dla nich dobrze zdrenowanego nasłonecznionego stanowiska, często na skalniakach, naturalistycznych rabatach. Atrakcyjne wyglądają również w pojemnikach, zwłaszcza w towarzystwie innych gatunków wcześnie kwitnących: niezapominajek, bratków, stokrotek lub innych roślin drobnocebulowych: szafirków, krokusów, zawilców.

19 Grupa 15. Pozostałe gatunki i odmiany Bardzo liczna grupa T. pulchella Easter Star Wiele gatunków i odmian zasługuje na szersze wykorzystanie w ogrodach

20 T. sylvestris

21 T. chrysantha

22 Tulipa bakeri - Tulipan Bakera T. bakeri 'Lilac Wonder rozwija się pod koniec kwietnia, kwiaty o kwiatach o śr. 3 cm. Kwitnie pod koniec kwietnia. Do naturalistycznych nasadzeń, dość dobrze się rozmnaża.

23 T. saxatile

24 Tulipan długopłatkowy (T. acuminata ) Natura obdarzyła go niepospolitym kwiatami, o długich (10-12 cm), spiralnie skręconych płatkach w płomiennych barwach. Rozwijają się na niemal trawiasto ulistnionym cienkim pędzie na przełomie maja i czerwca. T. acuminata Jest dość wysoki cm) Idealny do nasadzeń naturalistycznych

25 T. clusiana- (syn.t. stellata) T. whittalli Kwiaty tworzą formę gwiazdy gdy sa całkowicie otwarte, na zewnątrz płatków barwa jest kontrastowa np. T. Clusiana Cynthia

26 T. eichleri T. Linifolia (T. batalini) W warunkach naturalnych występuję w Iranie

27 Tulipa praestans 'Unicum'

28 T. kolpakowskiana T. Urumiensis Tulipan irański Idealny do skalnych ogrodów

29 T. praestans Fusilier Shogun

30 T. praestans Fusilier Unicum

31 T. clusiana- (syn.t. stellata) T. turkiestanica Kwiaty tworzą formę gwiazdy gdy sa całkowicie otwarte, na zewnątrz płatków barwa jest kontrastowa, np. T. clusiana Cynthia Idealne do naturalistycznych nasadzeń, kwitną obficie

32 Tulipan późny (T. tarda) To najpopularniejszy tulipan wielokwiatowy. Rozkwita gwiazdkowymi biało-żółtymi kwiatami, płatki na zewnątrz są szarofioletowe, kwiaty przyjemnie pachną. Na krótkiej łodydze może być ich nawet sześć. Rozmnaża się wyjątkowo łatwo zarówno z cebul, jak i nasion. Idealny tulipan do ogrodów skalnych

33 Tulipa sylvestris tulipan dziki Tulipan dziki (T. sylvestris ) jedyny gatunek, który zadomowił się w Polsce i dziko rośnie na łąkach na zachodzie kraju. Kwitnie w maju, zawsze na żółto.

34 T. pulchella (syn. t. humilis) Tulipan niski T. saxatilis Tulipan skalny Tulipa 'Persian Pearl' T. pulchella Easter Star

35 T. batalini Salmon Gem Bright Gem

36 Tulipa humilis 'Alba Coerulea Oculata' T. urumiensis

37 Kompozycje z tulipanami botanicznymi

38

39 Keukenhof

40

41 Keukenhof Wykorzystanie tulipanów botanicznych w nasadzeniach naturalistycznych rabat

42 Dziękuje za uwagę