RAPORT Z BADAŃ ILOŚCIOWYCH DLA FUNDACJI GREENPEACE POLSKA

Transkrypt

1 RAPORT Z BADAŃ ILOŚCIOWYCH DLA FUNDACJI GREENPEACE POLSKA Warszawa, listopad 2014

2 INFORMACJA O BADANIU Wykonawca Fundacja Centrum Badania Opinii Społecznej Data realizacji badania listopada 2014 r. Metoda badawcza bezpośredni wywiad ankieterski wspomagany komputerowo (CAPI) Próba ogólnopolska losowa reprezentatywna (18+) Liczba zrealizowanych wywiadów N = 934 2

3 SPIS TREŚCI SCHEMAT LOSOWANIA PRÓBY W BADANIACH OMNIBUSOWYCH CBOS... 4 WYNIKI BADANIA STANOWISKO W SPRAWIE BUDOWY W POLSCE ELEKTROWNI JĄDROWEJ PREFERENCJE DOTYCZĄCE PRZYSZŁOŚCI ENERGETYCZNEJ POLSKI... 7 TABELE ZRÓŻNICOWAŃ SPOŁECZNO - DEMOGRAFICZNYCH

4 SCHEMAT LOSOWANIA PRÓBY W BADANIACH OMNIBUSOWYCH CBOS Jako operat losowania wykorzystywany jest rejestr PESEL Powszechny Elektroniczny System Ewidencji Ludności - prowadzony przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych. Procedura doboru obserwacji ma charakter losowania warstwowego (ograniczonego w ramach każdej wyróżnionej subpopulacji) i trójstopniowego. Podstawowym kryterium podziału populacji generalnej na warstwy jest miejsce zamieszkania. W pierwszym kroku wyróżnia się subpopulacje w oparciu o podział kraju na województwa. Następnie w każdym województwie wyróżnia się mieszkańców miasta wojewódzkiego (lub miast wojewódzkich), pozostałych miast oraz wsi. Dodatkowo mieszkańców miast innych niż wojewódzkie dzieli się ze względu na 3 kategorie wielkości miast: miasta liczące do mieszkańców; miasta liczące od 20 tys. do mieszkańców; miasta liczące 100 tys. i więcej mieszkańców; Liczba ostatecznie wykorzystanych kategorii wielkości miejscowości w poszczególnych województwach może być mniejsza niż 3, co wynika z włączenia do jednej kategorii miejscowości różnych wielkości. Alokacja próby między warstwy ma charakter proporcjonalny do wielkości poszczególnych warstw. Procedura doboru wymaga wyznaczenia trzech rodzajów jednostek losowania. Pierwszym z nich są jednostki terytorialne zdefiniowane zgodnie ze standardami Głównego Urzędu Statystycznego, z uwzględnieniem podziału obszarów gmin wiejsko-miejskich na obszary wiejskie i miejskie, a także z wyróżnieniem dzielnic Warszawy, Łodzi, Poznania i Wrocławia. Jednostkami losowania drugiego stopnia są małe obszary zdefiniowane w operacie jako pojedyncze ulice, grupy sąsiadujących ze sobą ulic lub wsie, w zależności od rodzaju jednostki terytorialnej. Osoby należące do populacji stanowią jednostki losowania trzeciego stopnia. W przypadku miast wojewódzkich, będących odrębnymi warstwami, losowanie składa się z dwóch etapów. Jednostkami pierwszego stopnia są małe obszary, a drugiego - respondenci. W każdej warstwie losowanie jest przeprowadzane oddzielnie. Jednostki pierwszego stopnia są losowane w sposób bezzwrotny z prawdopodobieństwami proporcjonalnymi do ich wielkości. Z każdej jednostki terytorialnej dobranej w pierwszym kroku losowana jest bezzwrotnie dokładnie jedna jednostka drugiego stopnia (jeden mały obszar) z prawdopodobieństwem proporcjonalnym do jej wielkości. Trzeci etap losowania próby przewiduje dobór dokładnie ośmiu jednostek obserwacji, w drodze losowania prostego bezzwrotnego, z każdej dobranej jednostki drugiego stopnia. W przypadku miast wojewódzkich procedura składa się wyłącznie z dwóch etapów. Pierwszy z nich polega na losowaniu bezzwrotnie, z prawdopodobieństwami proporcjonalnymi do wielkości, zadanej liczby małych obszarów. 4

5 W drugim, z każdej jednostki pierwszego stopnia, dobierana jest w sposób prosty bezzwrotny taka sama liczba respondentów. Ważenie poststratyfikacyjne Celem ważenia poststratyfikacyjnego jest poprawa precyzji estymacji oraz przywrócenie pierwotnej struktury próby, zniekształconej niedostępnością części obserwacji. Procedura ważenia przebiega w kilku etapach. Pierwszym etapem jest wyznaczenie wag uwzględniających występowanie odmów odpowiedzi. W tym celu obserwacje są grupowane ze względu na 6 kategorii wielkości miejscowości. Następnie, w każdej grupie obserwacji, wyznacza się współczynnik kompletności odpowiedzi równy udziałowi jednostek dostępnych w grupie wszystkich jednostek należących do danej kategorii miejscowości. Wagi początkowe obserwacji koryguje się dzieląc je przez odwrotność współczynnika kompletności odpowiedzi właściwego dla kategorii miejscowości, do której należy obserwacja. Ostatnim etapem jest korekta wag początkowych przy użyciu iteracyjnej metody ważenia wieńcowego (Rim Weighting). Procedura ta ma zapewnić zgodność obserwowanych w próbie rozkładów wybranych zmiennych demograficznych z rozkładami tych zmiennych w populacji. Etap ten zakłada wykorzystanie danych Głównego Urzędu Statystycznego dotyczących rozkładów następujących zmiennych: płeć, wiek (6 grup wiekowych), klasa wielkości miejscowości zamieszkania (6 klas), wykształcenie (5 klas) oraz aktywność zawodowa. 5

6 WYNIKI BADANIA 1. STANOWISKO W SPRAWIE BUDOWY W POLSCE ELEKTROWNI JĄDROWEJ RYS. 1. Budowa elektrowni jądrowych ma swoich zwolenników i przeciwników. Gdyby poproszono Pana(ią) o zajęcie jednoznacznego stanowiska w sprawie budowy takich elektrowni w naszym kraju, to czy był(a)by Pan(i) za czy też przeciw? Opowiadał(a)by m się za budową Sprzeciwiał(a)by m się budowie Trudno powiedzieć* 60% 50% 40% 30% 20% 10% 39% 31% 30% 46% 34% 20% 58% 45% 38% 25% 17% 17% 48% 42% 10% 53% 52% 40% 35% 13% 7% 50% 40% 10% 0% XI 1987 XI 1989 VI 2006 VII 2008 II 2009** IV 2011 III 2013 XI 2014 * Do 2008 r. wariant odpowiedzi brzmiał Nie potrafię zająć stanowiska w tej sprawie ** Badanie Ambasady Brytyjskiej Stosunek do budowy elektrowni jądrowej w Polsce monitorowany jest przez CBOS od 1987 roku. Na przestrzeni lat mieliśmy do czynienia z kilkoma podstawowymi zmianami opinii: wzrostem poziomu akceptacji budowy elektrowni jądrowej ( ) postępującym spadkiem deklaracji braku opinii (do 2011) spadkiem poziomu akceptacji budowy elektrowni jądrowej ( ) W latach przeważał sprzeciw wobec budowy elektrowni jądrowej, z najniższą akceptacją w roku 1989 i z rekordowym odsetkiem przeciwników w roku Jednocześnie okres pomiędzy 1989 a 2009 rokiem to czas tendencji wzrostowej, jeśli chodzi o aprobatę dla idei energetyki jądrowej. W 2009 roku po raz pierwszy w historii naszych badań nad tym tematem zanotowaliśmy przewagę liczebną zwolenników budowy elektrowni jądrowej nad przeciwnikami. Co drugi Polak deklarował wówczas poparcie dla elektrowni, odsetek braku opinii skurczył się do 10%, a przeciwnicy stanowili 2/5 ogółu - co można było interpretować w kategoriach nasilającej się polaryzacji stanowisk w omawianej kwestii. 6

7 W 2010 roku 1 zatrzymany został trend wzrostowy, jeśli chodzi o poparcie dla budowy liczba zwolenników zmniejszyła się, choć nadal w sposób wyraźny przeważali nad przeciwnikami elektrowni. W 2011 nastąpiła zmiana opinii: budowę popierało 2/5 Polaków, natomiast odsetek jej przeciwników sięgnął 53%, zbliżając się do rekordowego pod tym względem roku Na opinie Polaków wywarła zapewne wówczas wpływ katastrofa elektrowni w Japonii. W 2012 roku 2 poparcie ponownie wzrosło i utrzymało się na stabilnym poziomie przez okres kilku miesięcy. Rok później (w 2013 r.) notowaliśmy kolejny spadek poziomu akceptacji budowy elektrowni jądrowej za był co trzeci Polak, przeciw więcej niż połowa. Obecnie poparcie idei budowy elektrowni jądrowej deklaruje 40% ogółu badanych, sprzeciw wyraża co druga osoba. W stosunku do roku ubiegłego nastąpił niewielki wzrost akceptacji (o 5 punktów procentowych) wraz z jednoczesnym spadkiem sprzeciwu (o 2 punkty). Charakterystyka społeczno-demograficzna zwolenników i przeciwników budowy w Polsce elektrowni jądrowej nie zmienia się w sposób znaczący na przestrzeni ostatnich lat. Czynnikami różnicującymi opinię w tej kwestii są przede wszystkim płeć, wykształcenie, miejsce zamieszkania badanych i zamożność gospodarstwa domowego mierzona przeciętnym dochodem na osobę w rodzinie: Płeć: poparcie dwukrotnie wyższe wśród mężczyzn niż wśród kobiet; Miejsce zamieszkania: zwolennicy budowy elektrowni jądrowej mieszkają raczej w miastach, zwłaszcza większych; Wykształcenie: poparcie dla budowy elektrowni jądrowej jest wprost proporcjonalne do poziomu wykształcenia (wzrasta wraz z poziomem wykształcenia); Zamożność gospodarstwa domowego: poparcie dla budowy elektrowni jądrowej jest wprost proporcjonalne do poziomu przeciętnego dochodu na osobę w rodzinie (wzrasta wraz z poziomem dochodu). Stanowisko w sprawie budowy elektrowni jądrowej modyfikowane jest ponadto przez deklarowaną częstość praktyk religijnych: poparcie jest najwyższe wśród osób praktykujących najwyżej kilka razy w roku i niepraktykujących, sprzeciw najczęściej w porównaniu z innymi deklarują badani praktykujący regularnie, co najmniej raz w tygodniu. 2. PREFERENCJE DOTYCZĄCE PRZYSZŁOŚCI ENERGETYCZNEJ POLSKI 1 Badanie zewnętrzne dane nieuwzględnione na wykresie. 2 Badanie zewnętrzne dane nieuwzględnione na wykresie. 7

8 RYS. 2. Jaki, Pana(i) zdaniem, rodzaj polityki energetycznej powinien być rozwijany w Polsce w niedalekiej przyszłości? Z wy korzy staniem: węgla kamiennego i brunatnego energii jądrowej ropy naf towej i gazu ziemnego surowców i źródeł odnawialny ch oszczędzania energii Trudno powiedzieć / Odmowa odpowiedzi (%) ,7 25,4 3,5 43,6 14,0 8, ,8 22,7 5,5 38,0 17,5 12,4 VI ,4 15,0 7,4 39,3 20,4 10,6 VII ,3 14,8 8,6 39,3 15,6 13,4 Do 2010 roku Polacy upatrywali przyszłości polskiej energetyki przede wszystkim w surowcach i źródłach odnawialnych, na drugim miejscu pod względem liczebności plasowali się zwolennicy rozwijania energetyki jądrowej, a najniższą akceptację wzbudzała polityka energetyczna oparta na węglu kamiennym. W 2011 roku nastąpiło przeorientowanie preferencji Polaków dotyczących przyszłości energetycznej kraju niezmiennie wysokiemu poparciu dla odnawialnych surowców energetycznych jako bazy przyszłej polityki energetycznej towarzyszyło wówczas częściowe wycofanie akceptacji dla energetyki jądrowej i zwrot w kierunku węgla. Taka zmiana opinii związana była z ogólnym spadkiem poparcia dla energetyki jądrowej, na skutek mających miejsce wiosną 2011 r. wydarzeń w Japonii. Ten trend utrzymał się do 2012 r. Obecne badania potwierdzają, że niezmiennie największą akceptacją społeczną cieszy się oparcie rozwoju energetyki o surowce i źródła odnawialne. Na drugim miejscu w omawianym kontekście uplasowało się oszczędzanie energii, na trzecim węgiel kamienny i brunatny. Zwolennikiem oparcia przyszłości energetycznej kraju na energii jądrowej jest mniej niż co piąty respondent, jeszcze mniejsza jest grupa preferujących w tym kontekście ropę naftową i gaz ziemny. 8

9 RYS. 3. Jaki, Pana(i) zdaniem, rodzaj polityki energetycznej powinien być rozwijany w Polsce w niedalekiej przyszłości? Z wy korzy staniem: surowców i źródeł odnawialny ch 68,3% oszczędzania energii 40,5% węgla kamiennego i brunatnego 27,5% energii jądrowej ropy naf towej i gazu ziemnego 18,8% 15,5% Trudno powiedzieć Odmowa odpowiedzi 0,1% 4,2% XI 2014 Respondenci mogli wskazać dwie odpowiedzi. Czynnikami społeczno-demograficznymi modyfikującymi stosunek do polityki energetycznej opartej na surowcach i źródłach odnawialnych są przede wszystkim wykształcenie, miejsce zamieszkania i wiek. Zwolennikami tego rozwiązania są częściej w porównaniu z innymi mieszkańcy największych miast oraz osoby w przedziale wiekowym lata. Poparcie dla odnawialnych źródeł i surowców wzrasta wraz z poziomem wykształcenia, osiągając ponad 80% wskazań wśród respondentów legitymujących się wykształceniem wyższym; sprzyjają mu lewicowe poglądy polityczne. Podobnie scharakteryzować można zwolenników polityki energetycznej opartej na energii jądrowej: również są to częściej w porównaniu z innymi osoby wyżej wykształcone, mieszkańcy największych miast, o poglądach lewicowych. Cechami dzielącymi te grupy badanych są natomiast płeć i poziom zamożności: w przypadku zwolenników energetyki jądrowej możemy dodatkowo mówić w tym kontekście o lepiej sytuowanych mężczyznach, natomiast w przypadku osób popierających rozwiązania oparte na energii odnawialnej - płeć i poziom zamożności nie są czynnikami wyróżniającymi ich na tle pozostałych. Niezależnie od preferencji dotyczących przyszłej polityki energetycznej kraju, wśród badanych zdecydowanie dominują osoby pragnące, aby w Polsce więcej energii pochodziło ze źródeł odnawialnych opinię taką deklaruje łącznie blisko 90% ogółu badanych (59,9% w sposób zdecydowany). 9

10 RYS. 4. Energia wiatru, słońca czy biomasa to odnawialne źródła energii, nazywane czystą lub zieloną energią. Czy chciał(a)by Pan(i), żeby w Polsce więcej energii pochodziło ze źródeł odnawialnych? Raczej tak Raczej nie Zdecy dowanie nie Trudno powiedzieć 4,1% 1,1% 5,7% 28,9% Odmowa odpowiedzi (0,3%) 59,9% Zdecy dowanie tak XI 2014 Zdecydowane poparcie dla zwiększenia udziału źródeł odnawialnych w produkcji energii wzrasta wraz ze wzrostem wykształcenia i materialnego poziomu życia rodziny (wyższy dochód na osobę w rodzinie i dobra ocena materialnych warunków życia); sprzyja mu wyższy status zawodowy i zamieszkiwanie w mieście. 10

11 TABELE ZRÓŻNICOWAŃ SPOŁECZNO - DEMOGRAFICZNYCH Tabela 1 1. Budowa elektrowni jądrowych ma swoich zwolenników i przeciwników. Gdyby poproszono Pana(ią) o zajęcie jednoznacznego stanowiska w sprawie budowy takich elektrowni w naszym kraju, to czy był(a)by Pan(i) za czy też przeciw? Opowiadał(a)bym się ZA budową Sprzeciwiał(a)bym się budowie Trudno powiedzieć Liczba osób % % % Ogółem 39,7 50,5 9,8 934 Płeć Mężczyźni 53,4 41,1 5,5 452 Kobiety 26,8 59,4 13,8 482 Wiek lata 43,6 46,3 10, ,4 53,7 8, ,9 51,2 11, ,2 51,4 8, ,7 49,7 7, lat i więcej 38,9 49,2 11,9 169 Miejsce zamieszkania Wieś 31,6 58,0 10,5 371 Miasto do ,2 47,9 8, ,8 52,7 7, ,3 36,2 12, i więcej 45,8 44,5 9,8 90 Wykształcenie Podst/ gimnaz. 32,7 56,2 11,0 193 Zas. zawodowe 36,6 53,3 10,1 228 Średnie 40,1 51,7 8,2 288 Wyższe 48,2 41,4 10,4 224 Grupa Kadra kier., spec. 51,1 38,0 10,9 107 społeczna i zawodowa z wyż.wykszt. Średni personel, 51,5 45,4 3,1 42 technicy Pracownicy 37,5 54,2 8,3 51 adm.-biurowi Pracownicy usług 41,0 53,6 5,4 71 Robotnicy wykw. 41,2 49,1 9,7 95 Robotnicy 40,0 50,9 9,1 35 niewykwalifik. Rolnicy 41,5 54,3 4,2 40 Pracujący na 51,0 40,1 8,9 42 własny rach. Bezrobotni 30,5 62,2 7,3 71 Emeryci 35,8 50,7 13,5 186 Renciści 35,5 58,2 6,3 62 Uczniowie i 47,3 38,1 14,6 67 studenci Gospodynie domowe i inni 20,2 66,7 13,1 66 Dochody na jedną osobę Ocena własnych war. mater. Udział w prakt. religijnych Poglądy polityczne Do 500 zł 27,9 62,2 9, ,2 61,3 6, ,1 52,7 8, ,1 49,8 12,1 157 Powyżej 1500 zł 55,1 36,8 8,1 223 Złe 32,9 60,5 6,6 113 Średnie 34,5 53,3 12,3 413 Dobre 46,8 45,0 8,2 408 Kilka razy w tyg. 28,9 63,1 8,0 38 Raz w tygodniu 36,4 55,5 8, razy w mies. 36,1 46,5 17,4 153 Kilka razy w roku 45,7 45,3 9,0 201 W ogóle nie 49,0 42,7 8,2 112 uczestniczy Lewica 49,9 47,4 2,7 165 Centrum 40,2 49,3 10,5 293 Prawica 45,1 47,1 7,7 271 Trudno 23,4 59,4 17,2 205 powiedzieć 11

12 Tabela 2 2. Energia wiatru, słońca czy biomasa to odnawialne źródła energii, nazywane czystą lub zieloną energią. Czy chciał(a)by Pan(i), żeby w Polsce więcej energii pochodziło ze źródeł odnawialnych? Zdecydowa nie tak Raczej tak Raczej nie Zdecydowa nie nie Trudno powiedzieć Odmowa odpowiedzi % % % % % % Ogółem 59,9 28,9 4,1 1,1 5,7,3 934 Płeć Mężczyźni 62,6 27,4 3,8 1,5 4,1,6 452 Kobiety 57,4 30,4 4,4,7 7,1 482 Wiek lata 63,6 27,6 1,7 1,2 5, ,6 29,2 3,7 5,6, ,5 26,1 1,6,8 2, ,3 32,5 4,3 1,1 2, ,5 26,5 6,7 2,4 5, lat i więcej 48,5 31,5 5,8 1,3 12,4,5 169 Miejsce zamieszkani a Wykształcen ie Grupa społeczna i zawodowa Dochody na jedną osobę Ocena własnych war. mater. Udział w prakt. religijnych Poglądy polityczne Wieś 53,1 33,6 3,7 1,6 7,7,2 371 Miasto do ,3 28,9 3,1,8 2, ,6 19,5 5,6 1,2 4, ,6 31,9 4,3 7, i więcej 67,3 23,7 4,0 1,1 2,0 1,9 90 Podst/ gimnaz. 46,2 33,1 5,3 2,8 12,1,4 193 Zas. zawodowe 54,4 34,2 4,1,5 6,2,8 228 Średnie 67,0 23,3 4,5 1,3 3,9 288 Wyższe 68,2 27,2 2,7 2,0 224 Liczba osób Kadra kier., spec. 70,3 23,7 2,7 3,3 107 z wyż. wykszt. Średni personel, 80,2 12,2 2,9 2,9 1,7 42 technicy Pracownicy adm.- 66,8 25,5 5,8 1,9 51 biurowi Pracownicy usług 55,4 35,3 4,7 3,2 1,5 71 Robotnicy wykw. 53,2 35,5 5,0 1,1 3,4 1,8 95 Robotnicy 82,3 17,7 35 niewykwalifik. Rolnicy 63,8 25,9 2,8 2,4 5,0 40 Pracujący na 76,1 19,5 4,4 42 własny rach. Bezrobotni 56,4 31,8 2,1 1,0 8,7 71 Emeryci 50,7 30,2 7,6 1,1 9,9,5 186 Renciści 43,3 43,1 3,0 10,6 62 Uczniowie i 66,2 25,9 7,9 67 studenci Gospodynie domowe i inni 53,5 31,2 4,4 2,9 7,9 66 Do 500 zł 59,1 28,7 5,8,9 5, ,1 34,2 5,6 2,1 7, ,9 31,6 4,0 1,8 3, ,0 28,5 3,4,6 6,6 157 Powyżej 1500 zł 66,1 26,7 3,0 3,4,8 223 Złe 59,4 26,3 5,1 2,0 7,2 113 Średnie 52,0 33,5 5,2 1,2 7,4,6 413 Dobre 68,0 25,0 2,7,7 3,5 408 Kilka razy w 57,8 20,0 11,1 5,6 5,5 38 tygodniu Raz w tygodniu 58,9 29,6 5,6,7 5,0, razy w 54,5 31,5 1,7 1,3 11,0 153 miesiącu Kilka razy w roku 64,5 26,1 3,4 1,1 4,0,9 201 W ogóle nie 63,5 31,9,8 3,7 112 uczestniczy Lewica 62,6 32,4 2,2 1,2 1,7 165 Centrum 63,9 27,2 3,6,2 4,7,3 293 Prawica 61,8 27,0 6,0 1,7 3,5 271 Trudno 49,5 31,1 3,8 1,4 13,3,8 205 powiedzieć 12

13 Tabela 3 3. Jaki, Pana(i) zdaniem, rodzaj polityki energetycznej powinien być rozwijany w Polsce w niedalekiej przyszłości? węgla kamiennego i brunatnego energii jądrowej ropy naftowej i gazu ziemnego surowców i źródeł odnawialnych oszczędzania energii Trudno powiedzieć Odmowa odpowiedzi % % % % % % % Ogółem 27,5 18,8 15,5 68,3 40,5 4,2,1 934 Płeć Mężczyźni 28,4 29,6 14,2 68,7 34,2 2,3,2 452 Kobiety 26,6 8,7 16,8 67,8 46,4 6,0 482 Wiek lata 31,7 15,6 15,6 66,8 44,4 2, ,3 16,0 18,5 69,7 44,7 1, ,9 18,8 17,7 79,5 39,9 2, ,6 19,0 8,1 75,1 44,4, ,1 22,9 13,7 69,6 39,6 5, lat i więcej 30,3 19,6 18,3 49,5 31,5 12,3,5 169 Miejsce zamieszkani a Wykształcen ie Grupa społeczna i zawodowa Liczba osób Wieś 26,4 12,0 18,6 64,2 44,0 5,9,2 371 Miasto do ,3 21,2 17,9 74,6 41,2 1, ,4 19,5 12,8 69,7 40,7 1, ,2 25,6 12,2 65,4 32,7 5, i więcej 26,2 29,7 10,3 77,0 37,9 2,9 90 Podstawowe / gimnazjalne 30,0 13,4 18,9 46,8 42,4 10,7,4 193 Zasadnicze zawodowe 25,0 15,1 18,0 68,8 42,8 3,5 228 Średnie 32,1 21,1 15,4 72,1 37,7 3,5 288 Wyższe 21,9 24,2 10,2 81,4 40,1,3 224 Kadra kier., specjaliści z 26,6 31,5 7,2 74,9 43,2,9 107 wyższym wykształceniem. Średni personel, technicy 23,4 24,7 12,6 74,0 42,1 1,7 42 Pracownicy adm.-biurowi 24,1 18,3 7,4 81,0 46,5 3,4 51 Pracownicy usług 22,7 20,9 18,4 70,3 38,2 2,3 71 Robotnicy wykwalifikowani 31,7 19,1 15,4 72,9 36,4 1,6 95 Robotnicy niewykwalifik. 24,3 19,0 26,3 66,8 48,4 2,9 35 Rolnicy 25,3 9,2 21,3 78,6 36,3 40 Pracujący na własny rach. 19,2 22,8 10,1 84,1 40,1 1,6 42 Bezrobotni 28,6 11,8 21,9 68,7 40,7 4,2 71 Emeryci 29,5 16,6 17,8 54,7 33,4 11,4,5 186 Renciści 30,8 16,8 10,7 63,9 43,0 5,6 62 Uczniowie i studenci 32,8 16,6 12,8 70,0 38,6 3,5 67 Gospodynie domowe i inni 26,1 12,7 22,5 59,5 56,5 1,7 66

14 Tabela 3 cd Dochody na jedną osobę Ocena własnych war. mater. Udział w prakt. religijnych Poglądy polityczne 3. Jaki, Pana(i) zdaniem, rodzaj polityki energetycznej powinien być rozwijany w Polsce w niedalekiej przyszłości? węgla kamiennego i brunatnego energii jądrowej ropy naftowej i gazu ziemnego surowców i źródeł odnawialnych oszczędzania energii Trudno powiedzieć Odmowa odpowiedzi % % % % % % % Liczba osób Do 500 zł 25,4 12,8 22,2 60,5 51,9 5, ,3 16,6 18,1 62,3 42,6 5, ,6 14,0 18,3 71,3 43,6 4, ,0 18,2 12,4 69,8 39,1 2,9 157 Powyżej 1500 zł 29,3 28,8 11,1 74,8 33,3 2,5 223 Złe 33,2 15,8 17,3 66,3 39,7 4,7 113 Średnie 26,4 16,5 16,2 65,2 39,8 6,5,2 413 Dobre 27,0 21,9 14,3 71,9 41,4 1,8 408 Kilka razy w tygodniu 36,8 17,7 15,6 56,5 49,0 3,5 38 Raz w tygodniu 28,4 15,1 13,5 67,3 41,7 5,1, razy w miesiącu 30,9 13,6 23,1 68,3 42,6 2,6 153 Kilka razy w roku 21,6 26,4 13,8 70,7 38,7 4,7 201 W ogóle nie uczestniczy 27,0 24,9 15,8 71,2 34,1 2,8 112 Lewica 17,0 26,3 16,8 77,9 45,0 1,0 165 Centrum 26,5 19,9 14,8 71,2 38,6 3,0,3 293 Prawica 33,1 22,8 15,0 63,3 39,2 2,8 271 Trudno powiedzieć 30,0 5,8 16,2 62,7 41,2 10,