ZWI ZEK HARCERSTWA POLSKIEGO CHOR GIEW WIELKOPOLSKA IM. POWSTAÑCÓW WIELKOPOLSKICH 1918/19 BEZPIECZNA DROGA PORADNIK DLA DRU YNOWYCH BEZPIECZNA DROGA 1

Transkrypt

1 ZWI ZEK HARCERSTWA POLSKIEGO CHOR GIEW WIELKOPOLSKA IM. POWSTAÑCÓW WIELKOPOLSKICH 1918/19 BEZPIECZNA DROGA PORADNIK DLA DRU YNOWYCH BEZPIECZNA DROGA 1

2 Wszyscy jesteœmy uczestnikami ruchu drogowego, a prawo o ruchu drogowym dotyczy nie tylko kierowców pojazdów samochodowych. Jest to dla dru ynowych o tyle wa ne, e pod nasz¹ opiek¹ macie gromadkê zuchów lub harcerzy, którym musicie zapewniæ bezpieczeñstwo. W ostatnich latach corocznie przybywa w Polsce ponad pó³ miliona nowych samochodów. Niestety, w œlad za tak szybkim wzrostem liczby pojazdów nie idzie rozwój infrastruktury komunikacyjnej, kultury jazdy kierowców i odpowiedzialnoœci pieszych. St¹d te ci¹gle nie zmniejsza siê liczba wypadków drogowych i ich ofiar. Dlatego wychowanie komunikacyjne oraz zapewnienie bezpieczeñstwa naszym wychowankom na drodze powinno byæ jednym z wa nych zadañ instruktorów harcerskich. Dzia³alnoœæ dru yn harcerskich zwi¹zana jest przede wszystkim z terenami leœnymi, jednak pewna czeœæ naszej aktywnoœci wi¹ e siê z korzystaniem z dróg. Znamienne jest to, e jedyne w ostatnich latach œmiertelne wypadki w ZHP mia³y miejsce w³aœnie na drogach. St¹d te koniecznoœæ zwrócenia szczególnej uwagi na znajomoœæ zasad i ich przestrzeganie. To wszystko leg³o u podstaw stworzenia tego poradnika, zawieraj¹cego informacje z zakresu bezpiecznego poruszania siê po drodze. Mam nadziejê, e bêdzie przydatny wszystkim dru ynowym, którzy musz¹ powa nie traktowaæ sprawy zwi¹zane z bezpieczeñstwem w³asnym i swoich podopiecznych. HM. RYSZARD POLASZEWSKI ZASTÊPCA KOMENDANTA CHOR GWI WIELKOPOLSKIEJ ZHP 2 BEZPIECZNA DROGA

3 WIEDZA PODSTAWOWA PODSTAWOWE ZASADY Na drodze nie jesteœ sam Twoje bezpieczeñstwo to równie bezpieczeñstwo innych uczestników ruchu drogowego. B³¹d pieszego czy kierowcy czêsto mo esz naprawiæ i ustrzec was obu przed wypadkiem. Dlatego na przyk³ad nie egzekwuj za wszelk¹ cenê przys³uguj¹cego ci pierwszeñstwa przejazdu, gdy postêpowanie innego uczestnika ruchu wskazuje, e mo e ci nie ust¹piæ. Pamiêtaj niewa ne, e w razie wypadku policja stwierdzi winê innego uczestnika ruchu, skoro to ty trafisz do szpitala! Zamiary sygnalizuj wyraÿnie Na drodze zachowuj siê tak, aby inni nie mieli w¹tpliwoœci co do twoich zamiarów. Gdy chcesz przejœæ przez jezdniê, zwolnij i zatrzymaj siê w bezpiecznej odleg³oœci od jej krawêdzi, ca³y czas spogl¹daj¹c w lewo. Jeœli dobiegasz do drogi, kierowcy, nie znaj¹c twych zamiarów, zaczn¹ gwa³townie hamowaæ, a to zawsze powoduje zagro enie i mo liwoœæ wypadku. Pamiêtaj w yciu ka dego cz³owieka wa ne jest partnerstwo liczenie siê z potrzebami i zamiarami innych. B¹dŸ partnerem na drodze! Twoje bezpieczeñstwo zale y od ciebie Zrób wszystko, by niezbêdn¹ wiedzê i umiejêtnoœci opanowaæ jak najlepiej. W rzeczywistym ruchu drogowym musisz b³yskawicznie podejmowaæ trafne decyzje od nich mo e zale eæ czyjeœ ycie. Nie bagatelizuj zajêæ z pierwszej pomocy. Nauczenie siê poprawnych odpowiedzi nie wystarczy staraj siê jak najwiêcej æwiczyæ na przyk³ad czynnoœci przywracaj¹ce oddech i akcjê serca lub tamowanie krwotoku. Pamiêtaj na miejscu wypadku najczêœciej pierwszy pojawia siê inny uczestnik ruchu drogowego, na przyk³ad ty. Od twojej wiedzy i umiejêtnoœci czêsto zale y ycie innych ludzi! PIESZY W RUCHU DROGOWYM Pieszy Pieszymi s¹ wszystkie osoby uczestnicz¹ce w ruchu drogowym niekorzystaj¹ce z pojazdów (jednak w œwietle prawa o ruchu drogowym pieszym jest tak- e osoba poruszaj¹ca siê na wózku inwalidzkim). Pieszych równie obowi¹zuj¹ zasady ruchu drogowego. Musz¹ stosowaæ siê do przepisów, znaków i sygna³ów drogowych. Ich przestrzeganie to podstawa bezpieczeñstwa ka dego pieszego. Chodnik Pieszy ma obowi¹zek korzystaæ z chodnika lub drogi dla pieszych. Jeœli ich nie ma mo e korzystaæ z pobocza. Je eli nie ma pobocza lub nie mo na nim iœæ (bo np. trwa tam remont), pieszy mo e korzystaæ z jezdni pod warunkiem, e porusza siê jak najbli ej jej krawêdzi i ustêpuje miejsca nadje d aj¹cym pojazdom. Chodnik to droga dla pieszych. Jednak i tutaj trzeba zachowywaæ siê ostro nie. Przede wszystkim nie nale y chodziæ przy samej jego krawêdzi. Jest siê wtedy zbyt blisko jezdni i rozpêdzonych samochodów, a to zawsze jest ryzykowne. Chodnik nie jest te terenem do zabaw i biegania ³atwo mo na siê zapomnieæ i przez nieuwagê wpaœæ na jezdniê prosto pod rozpêdzone auta. Korzystanie przez pieszego z drogi dla rowerów jest dozwolone, ale tylko wtedy, gdy nie ma chodnika lub pobocza albo gdy nie ma mo liwoœci korzystania z nich, np. z powodu robót drogowych lub ka³u. Pieszy musi wtedy uwa aæ, bo rozpêdzony rower mo e byæ równie niebezpieczny jak samochód. Korzystaj¹c ze œcie ki rowerowej, pieszy jest zobowi¹zany ustêpowaæ miejsca rowerzyœcie. Poruszanie siê po mieœcie Na obszarze oznaczonym za pomoc¹ znaku strefa zamieszkania piesi zawsze maj¹ pierwszeñstwo przed pojazdami. Mog¹ poruszaæ siê po drodze tak, jak jest im wygodnie. Mog¹ przekraczaæ jezdniê w dowolnym miejscu. Natomiast pojazdy s¹ podporz¹dkowane pieszym kierowcy musz¹ zachowaæ szczególn¹ ostro noœæ i jeÿdziæ powoli, z prêdkoœci¹ nie wiêksz¹ ni 20 km/h. Na drogach, gdzie odleg³oœæ od przejœcia jest wiêksza ni 100 m, pieszy mo e przejœæ przez jezdniê poza przejœciem, jeœli nie spowoduje zagro enia lub utrudnienia w ruchu pojazdów. Jeœli jednak skrzy owanie jest bli ej ni 100 m od wyznaczonego przejœcia, dozwolone jest przechodzenie tylko na tym skrzy owaniu. Na obszarze zabudowanym, na drodze dwujezdniowej lub takiej, po której je d ¹ tramwaje po torowisku wyodrêbnionym z jezdni, pieszy, przechodz¹c przez jezdniê lub torowisko, jest obowi¹zany korzystaæ tylko z przejœcia dla pieszych. Pieszemu nie wolno: wchodziæ na jezdniê tu przed jad¹cymi pojazdami, przechodziæ przez jezdniê w miejscu o ograniczonej widocznoœci, chodziæ po torowisku, przebiegaæ, zwalniaæ kroku lub zatrzymywaæ siê podczas przechodzenia przez jezdniê, BEZPIECZNA DROGA 3

4 przechodziæ przez jezdniê w miejscach, w których oddzielaj¹ j¹ urz¹dzenia zabezpieczaj¹ce, np.: barierki, p³otki itp. Poruszanie siê poza miastem Piesi id¹cy jezdni¹ s¹ obowi¹zani iœæ jeden za drugim. Na drodze o ma³ym ruchu, w warunkach dobrej widocznoœci, dwóch pieszych mo e iœæ obok siebie. Kolumna pieszych, z wyj¹tkiem pieszych w wieku do 10 lat, mo e siê poruszaæ tylko praw¹ stron¹ jezdni. Liczba pieszych id¹cych jezdni¹ w kolumnie obok siebie nie mo e przekraczaæ 4, a w kolumnie wojskowej 6, pod warunkiem, e kolumna nie zajmuje wiêcej ni po³owê szerokoœci jezdni. Kolumna pieszych w wieku do 10 lat porusza siê lew¹ stron¹ jezdni. Piesi w wieku do 10 lat mog¹ iœæ w kolumnie tylko dwójkami pod nadzorem co najmniej jednej osoby pe³noletniej. D³ugoœæ kolumny pieszych nie mo e przekraczaæ 50 m. Odleg³oœæ miêdzy kolumnami nie mo e byæ mniejsza ni 100 m. Je eli przemarsz kolumny pieszych odbywa siê w warunkach niedostatecznej widocznoœci: pierwszy i ostatni z id¹cych z lewej strony s¹ obowi¹zani nieœæ latarki: :: pierwszy ze œwiat³em bia³ym, skierowanym do przodu, :: ostatni ze œwiat³em czerwonym, skierowanym do ty³u; w kolumnie o d³ugoœci przekraczaj¹cej 20 m id¹cy po lewej stronie z przodu i z ty³u s¹ obowi¹zani u ywaæ elementów odblaskowych odpowiadaj¹cych w³aœciwym warunkom technicznym, a ponadto id¹cy po lewej stronie s¹ obowi¹zani nieœæ dodatkowe latarki ze œwiat³em bia³ym, rozmieszczone w taki sposób, aby odleg³oœæ miêdzy nimi nie przekracza³a 10 m; œwiat³o latarek powinno byæ widoczne z odleg³oœci co najmniej 150 m. Zabrania siê: ruchu po jezdni kolumny pieszych w czasie mg³y; zakaz ten nie dotyczy kolumny wojskowej lub policyjnej; ruchu po jezdni kolumny pieszych w wieku do 10 lat w warunkach niedostatecznej widocznoœci; prowadzenia po jezdni kolumny pieszych przez osobê w wieku poni ej 18 lat. zwolni, jeœli dostrze e ciê odpowiednio wczeœniej. Dlatego noœ odblaski i nie wchodÿ nagle na drogê, nawet na przejœcie dla pieszych. Nigdy nie wchodÿ na jezdniê zza przeszkody, np. zza ywop³otu, zaparkowanego samochodu czy autobusu czekaj¹cego na przystanku. Pamiêtaj kierowca musi zauwa yæ ciê jak najwczeœniej! Odblaski Elementy odblaskowe, czyli tzw. odblaski, s¹ niezwykle wa ne dla bezpieczeñstwa pieszych na drodze. Maj¹ ró n¹ postaæ najczêœciej przywieszek lub naszywek na ubrania. Odblaski odbijaj¹ œwiat³a z reflektorów samochodów, dziêki czemu kierowcy mog¹ zauwa yæ ciê z odpowiednim wyprzedzeniem, maj¹ czas na zmniejszenie prêdkoœci i bezpieczne ominiêcie. Odblaski pozwol¹ kierowcy dostrzec ciê ju z odleg³oœci 150 metrów. Elementy odblaskowe w harcerstwie Specyfika ubioru harcerzy polega na ca³kowitym braku elementów odblaskowych. Mundur, nakrycia g³owy, okrycia wierzchnie, spodnie i buty s¹ przystosowane do dzia³añ leœnych, a przez to pozbawione jakichkolwiek odblasków co powoduje nasz¹ absolutn¹ niewidocznoœæ, równie na drodze. W zwi¹zku z tym w czasie poruszania siê po drogach powinniœmy za³o yæ dodatkowe elementy normalnie noszone w kieszeniach, plecakach, zasobnikach: kamizelki odblaskowe szczególne przydatne dla osób prowadz¹cych i zamykaj¹cych kolumny marszowe oraz dla pojedynczych osób przemieszczaj¹cych siê noc¹ lub w czasie ograniczonej widocznoœci po drogach; paski odblaskowe mocowana na rêkach przydatne ka demu harcerzowi w czasie poruszania siê po drodze; przywieszki odblaskowe doczepiane do ubrañ lub plecaków. Dodatkowego wyposa enia odblaskowego powinniœmy u ywaæ zawsze po zmierzchu, przez ca³¹ jesieñ, zimê i wczesn¹ wiosn¹, nie tylko poza obszarem zabudowanym, ale wszêdzie tam, gdzie siê poruszamy po drogach (równie w czasie np. gier miejskich). WIDOCZNOŒÆ Bardzo du e znaczenie w ruchu drogowym ma widocznoœæ. Zagro enia unikniesz tylko wtedy, kiedy je w porê zauwa ysz. Podobnie kierowca pojazdu 4 BEZPIECZNA DROGA

5 RAJD, BIWAK, OBÓZ W czasie obozów, biwaków i rajdów czêsto jesteœmy zmuszeni przemieszczaæ siê po drogach lub przechodziæ na drug¹ stronê jezdni. Czasami s¹ one szerokie i o bardzo du ej intensywnoœci ruchu, a czasami w¹skie i krête, na których z trudem mijaj¹ siê dwa samochody. Ka da z tych sytuacji mo e rodziæ ró ne zagro enia. Nasze poruszanie siê po drogach zawsze musimy dostosowaæ do stanu drogi, natê enia ruchu samochodów, pory dnia, widocznoœci. W zale noœci od tego wybieramy stronê drogi, po której idziemy, szyk, bierzemy dodatkowe wyposa enie (odblaski), które nak³adamy na siebie, oraz odpowiednie latarki. OGRANICZONA WIDOCZNOŒÆ noc szczególnie pochmurna, bezksiê ycowa, mglista: najbardziej niebezpieczna jest noc deszczowa (szczególnie uwa ajmy w czasie deszczu id¹cym pieszo wydaje siê, e widocznoœæ jest dostateczna, jednak kierowca przed oczami ma zalewan¹ wod¹ szybê, czêsto zaparowan¹ lub s³abo osuszan¹ przez wycieraczki); zachodz¹ce s³oñce (s³oñce znajduj¹ce siê nisko nad horyzontem potrafi skutecznie oœlepiæ kierowcê, my id¹c pieszo ty³em do s³oñca czêsto nie zdajemy sobie z tego sprawy); padaj¹cy deszcz (widocznoœæ jest ograniczona a dodatkowo bardzo wyd³u a siê droga hamowania); mg³a. RÓ NE SYTUACJE NA DRODZE Przemarsz dru yny po drodze o du ym natê eniu ruchu. W takiej sytuacji wybieramy najczêœciej wariant kolumny poruszaj¹cej siê po prawym poboczu lub ewentualnie praw¹ stron¹ jezdni. W sytuacji ograniczonej widocznoœci nale y bardzo wyraÿnie oznaczyæ odblaskami osoby id¹ce od strony jezdni oraz latarkami czo³o i koniec kolumny. Przemarsz dru yny po krêtej, w¹skiej drodze. W takiej sytuacji najlepiej zdecydowaæ siê na przemarsz gêsiego po lewej stronie drogi. Daje nam to mo liwoœæ szybkiego zejœcia z drogi przez nadje d aj¹cym samochodem. W warunkach ograniczonej widocznoœci ka da osoba poruszaj¹ca siê po drodze powinna byæ wyposa ona w odblaski. Oczekiwanie na przystanku na autobus. Sytuacja zdawa³oby siê bezpieczna. Jednak nale y zwróciæ uwagê, by harcerze nie wybiegali na jezdniê na przyk³ad w czasie prowadzonych przez nas zabaw i pl¹sów. Szczególn¹ ostro noœæ nale y zachowaæ, je eli plecaki ³adujemy do dolnego, lewego baga - nika autobusu. Pakowanie plecaków powinno byæ nadzorowane przez kierowcê i co najmniej jednego opiekuna. Przerwa w marszu, odpoczynek. Nigdy nie urz¹dzajcie jej na drodze, bez wzglêdu na porê dnia i nocy. Nie sugerujcie siê chwilowym spokojem na drodze. Odpoczynek organizujcie w miejscach, gdzie mo na zejœæ z drogi (np. boczne, polne drogi, przystanki, skwery) lub je eli nie napotkacie takich miejsc za rowem przydro nym. ZAPEWNIENIE BEZPIECZEÑSTWA W CZASIE GIER TERENOWYCH Wa nym problemem na biwakach i obozach jest zapewnienie bezpieczeñstwa harcerzy w trakcie gier terenowych, gdy poruszaj¹ siê samodzielnie lub zastêpami, bez nadzoru pe³noletnich opiekunów. Po³o enie obozu mo e wymuszaæ przechodzenie przez bardzo ruchliwe drogi. Co zrobiæ w takiej sytuacji? Tak zaprojektowaæ grê, eby harcerze nie musieli poruszaæ siê po drodze, a jedynie jednorazowo j¹ przekroczyæ. W miejscu, w którym harcerze musz¹ przejœæ przez drogê, zorganizowaæ punkt kontrolny, który oprócz zwyk³ej roli pe³niæ bêdzie funkcjê mostu. W tym miejscu harcerze pod okiem pe³noletniego instruktora bêd¹ mogli przejœæ przez jezdniê. Zorganizowaæ trasê pokonywan¹ przez patrole tak, by przejœcie przez jezdniê nastêpowa³o jedynie w miejscach, gdzie znajduje siê przejœcie dla pieszych z sygnalizacja œwietln¹ (w przypadku gier miejskich). BEZPIECZNA DROGA 5

6 PORUSZANIE SIÊ ROWERAMI KARTA ROWEROWA Karta rowerowa jest dokumentem stwierdzaj¹cym uprawnienie do kierowania rowerem przez osobê, która nie ukoñczy³a 18 lat. Karta rowerowa zapewnia swobodê samodzielnego poruszania siê po drogach w ca³ym kraju. Rowerzysta, który ukoñczy³ 10 lat, ale nie ma jeszcze 18 lat, mo e kierowaæ rowerem po drogach publicznych tylko wtedy, gdy ma uprawnienia do kierowania, czyli kartê rowerow¹ lub motorowerow¹. Rowerzysta w wieku do 10 lat mo e poruszaæ siê po drogach publicznych tylko pod opiek¹ osoby doros³ej. Taki rowerzysta uwa any jest w polskich przepisach za pieszego. Jak zdobyæ kartê rowerow¹? Aby uzyskaæ kartê rowerow¹, musisz wykazaæ siê znajomoœci¹: przepisów ruchu drogowego obowi¹zuj¹cych pieszych i rowerzystów, podstawowych zasad udzielania pierwszej pomocy, dzia³ania roweru i jego mechanizmów, umiejêtnoœci¹ kierowania rowerem. Kartê rowerow¹ wydaje bezp³atnie dyrektor szko³y. Przeprowadzenie egzaminu to tak e obowi¹zek szko- ³y. Egzaminuj¹cym mo e byæ odpowiednio przeszkolony nauczyciel, zaproszony specjalnie w tym celu egzaminator lub policjant. ROWER I JEGO WYPOSA ENIE prawdopodobieñstwo najechania na rowerzystê przez inny pojazd. Dopuszcza siê umieszczenie œwiate³ odblaskowych barwy ó³tej: 1. na bocznych p³aszczyznach kó³ roweru, z zastrze- eniem, e z ka dego boku pojazdu powinny byæ widoczne dwa œwiat³a: jedno umieszczone na kole przedniej osi, a drugie na kole tylnej osi; 2. na peda³ach roweru. KILKA PODSTAWOWYCH ZASAD Kieruj¹cego rowerem obowi¹zuj¹ takie same przepisy ruchu, jak wszystkich innych kieruj¹cych pojazdami. Jest jednak najs³abszym uczestnikiem ruchu na drodze. W konfrontacji z samochodem rowerzysta zawsze stoi na przegranej pozycji. Rowerzystê obowi¹zuje w³¹czenie œwiate³ nie tylko wtedy, gdy zapada zmierzch, lecz tak e w warunkach ograniczonej widocznoœci mg³y, deszczu, zawieruchy itp. Posiadacz ka dego pojazdu samochodu czy roweru ma obowi¹zek dbaæ o jego stan techniczny i regularnie dokonywaæ przegl¹dów. Musi sprawdzaæ, czy mo e bezpiecznie korzystaæ ze swojego pojazdu i czy elementy wchodz¹ce w sk³ad jego wyposa enia obowi¹zkowego sprawnie dzia³aj¹. Wiele osób zastanawia siê, czy rowerzysta musi jeÿdziæ w kasku. Nie ma w Polsce takiego obowi¹zku, jednak ka dy rozs¹dny mi³oœnik roweru wie, e kask jest potrzebny. Poniewa rowerem poruszamy siê po drogach publicznych, musi byæ on odpowiednio wyposa ony i sprawny technicznie. Obowi¹zkowe wyposa enie roweru to: 1. lampa ze œwiat³em bia³ym lub ó³tym selektywnym umieszczona z przodu, 2. lampa ze œwiat³em czerwonym umieszczona z ty³u (mo e byæ œwiat³o migaj¹ce), 3. œwiate³ko odblaskowe barwy czerwonej o kszta³cie innym ni trójk¹t umieszczone z ty³u, 4. przynajmniej jeden skutecznie dzia³aj¹cy hamulec rêczny lub no ny, 5. dzwonek lub inny sygna³ ostrzegawczy o nieprzeraÿliwym dÿwiêku. Œwiat³a powinny byæ zamontowane nie tylko dlatego, eby noc¹ oœwietlaæ drogê, lecz równie po to, byœ by³ widoczny dla samochodów. Nieprawid³owe œwiat³a, a co gorsza ich brak, znacznie zwiêkszaj¹ 6 BEZPIECZNA DROGA

7 Kieruj¹cy rowerem jednoœladowym jest obowi¹zany korzystaæ z drogi dla rowerów lub z drogi dla rowerów i pieszych. Kieruj¹cy rowerem, korzystaj¹c z drogi dla rowerów i pieszych, jest obowi¹zany zachowaæ szczególn¹ ostro noœæ i ustêpowaæ miejsca pieszym. ROWERZYSTA NA DRODZE PUBLICZNEJ Rowerzysta ma obowi¹zek jechaæ drog¹ dla rowerów, a gdy jej nie ma poboczem. Jeœli nie ma pobocza lub jazda nim jest niemo liwa, rowerzysta mo e korzystaæ z jezdni. Rowerzysta poruszaj¹cy siê po jezdni ma obowi¹zek jechaæ jej praw¹ stron¹, jak najbli ej krawêdzi. Od tej zasady jest jeden wyj¹tek kieruj¹cy rowerem mo e jechaæ lew¹ stron¹ jezdni na zasadach okreœlonych dla ruchu pieszych, je eli opiekuje siê m³odszym rowerzyst¹, który nie skoñczy³ 10 lat. Rowerzysta mo e jechaæ po chodniku lub drog¹ dla pieszych wtedy, gdy brakuje wydzielonej drogi dla rowerów, a chodnik ma co najmniej 2 m szerokoœci. Do tego na jezdni dozwolona prêdkoœæ dla samochodów jest wiêksza ni 50 km/h. Na chodniku rowerzysta zawsze ustêpuje pierwszeñstwa pieszemu. Na drodze przeznaczonej dla ruchu pieszych i rowerów pierwszeñstwo równie ma pieszy. Droga rowerowa zazwyczaj krzy uje siê z jezdni¹. Wówczas rowerzysta przeje d a przez tê czêœæ jezdni, gdzie znajduje siê przejazd dla rowerzystów. W innych wypadkach zsiada z roweru i pokonuje przejœcie dla pieszych prowadz¹c rower. WSKAZÓWKI DLA ROWERZYSTÓW Korzystaj¹c z drogi, masz obowi¹zek stosowaæ siê do poleceñ i sygna³ów dawanych przez osoby kieruj¹ce ruchem i uprawnione do kontroli. Musisz stosowaæ siê do sygna³ów œwietlnych i znaków drogowych. Polecenia wydawane przez osoby kieruj¹ce ruchem maj¹ pierwszeñstwo przed sygna³ami i znakami drogowymi. Jeœli nikt nie kieruje ruchem, sygna³y œwietlne maj¹ pierwszeñstwo przed znakami drogowymi reguluj¹cymi pierwszeñstwo przejazdu. W sytuacji, gdy nie ma znaków drogowych, przestrzegaj ogólnych zasad ruchu drogowego. Zasada prawej rêki. Oznacza ona, e na skrzy owaniu równorzêdnym (bez znaku drogowego okreœlaj¹cego pierwszeñstwo i bez sygnalizacji œwietlnej) ka dy kieruj¹cy ma obowi¹zek udzieliæ pierwszeñstwa pojazdom nadje d aj¹cym z prawej strony. Wyj¹tkiem jest prawo pierwszeñstwa, jakie ma pojazd szynowy, np. tramwaj, bez wzglêdu na to, z której strony nadje d a. Przepis ten stosuje siê te poza skrzy owaniem, np. na parkingu. Zasada ograniczonego zaufania. Uczestnik ruchu i inna osoba znajduj¹ca siê na drodze maj¹ prawo ufaæ, e pozostali uczestnicy ruchu drogowego przestrzegaj¹ przepisów. Musz¹ jednak liczyæ siê z tym, e tak, niestety, nie bêdzie. Mo e siê zdarzyæ, e inni u ytkownicy drogi nie bêd¹ siê do przepisów stosowaæ rozmyœlnie lub przez przypadek. Zaufanie do innych musi wiêc byæ ograniczone i dlatego tak wa ne jest zachowanie szczególnej ostro noœci. Rowerzysta jad¹cy jezdni¹ zawsze powinien bacznie obserwowaæ, co dzieje siê na trasie. Zasada prêdkoœci bezpiecznej. Mimo e pod wzglêdem rozwijanych prêdkoœci rower nie dorównuje samochodom, zawsze, gdy nim jedziesz, musisz stosowaæ siê do dwóch zasad: jechaæ z prêdkoœci¹ zapewniaj¹c¹ panowanie nad rowerem, jechaæ z prêdkoœci¹ daj¹c¹ mo liwoœæ reakcji przy zmieniaj¹cych siê warunkach drogowych, np. gdy jad¹cy przed tob¹ pojazd zacznie hamowaæ. ROWERZYŒCIE ZABRANIA SIÊ jazdy bez trzymania co najmniej jedn¹ rêk¹ kierownicy, jazdy bez trzymania nóg na peda³ach, chwytania siê pojazdów, jazdy po jezdni obok innego uczestnika ruchu, przewo enia na rowerze innych osób, jeœli rowerzysta nie ma ukoñczonych 17 lat, przeje d ania rowerem wzd³u przejœcia dla pieszych (po zebrze ), jeœli na przejœciu nie ma wydzielonego przejazdu dla rowerzystów, poruszania siê po drogach ekspresowych i autostradach. WYCIECZKA ROWEROWA Liczba rowerów jednoœladowych jad¹cych w zorganizowanej kolumnie nie mo e przekraczaæ 15. Odleg³oœæ miêdzy jad¹cymi kolumnami rowerów nie mo e byæ mniejsza ni 200 m. Niedopuszczalne jest je d enie obok siebie. Nale y pamiêtaæ o tym, by jeden opiekun by³ prowadz¹cym kolumnê, a drugi j¹ zamyka³. BEZPIECZNA DROGA 7

8 PRZEJAZD AUTOKAREM KILKA PORAD DLA INSTRUKTORÓW PODCZAS PRZEWOZU ZORGANIZOWANEJ GRUPY HARCERZY Dokonuj¹c wyboru miejsca przeznaczonego do wsiadania i wysiadania harcerzy trzeba mieæ przede wszystkim na wzglêdzie ich bezpieczeñstwo. Unikaæ miejsc usytuowanych przy ruchliwych ulicach (preferowane s¹ wyznaczone place na terenie szko³y lub du e parkingi). Wskazane jest, aby opiekunowie podczas przejazdu posiadali aktualn¹ listê pasa erów wraz z adresami zameldowania rodziców i numerami telefonów. Podczas przejazdu opiekunowie grupy zawsze powinni siedzieæ oddzielnie: jeden z ty³u a drugi z przodu autobusu. Opiekunowie grupy zobowi¹zani s¹ przed odjazdem autobusu do zapoznania siê z rozmieszczeniem oraz obs³ug¹ wyjœæ awaryjnych, miejscem przechowywania apteczki pierwszej pomocy przedlekarskiej oraz sprawnych gaœnic. Opiekun powinien posiadaæ informacjê od przewoÿnika na temat przebiegu trasy autobusu oraz o proponowanych przez niego bezpiecznych miejscach odpoczynku (mo liwie daleko od ci¹gów komunikacyjnych). Przed wyjœciem grupy z autobusu na parkingu nale y poinformowaæ wszystkich uczestników przejazdu o podstawowych zasadach bezpiecznego poruszania siê poza pojazdem. Przed wyjazdem na spotkaniu organizacyjnym z rodzicami dzieci wskazane jest, aby opiekunowie poinformowali wszystkich o orientacyjnym czasie przejazdu autobusu i w zwi¹zku z tym o racjonalnej iloœci wy ywienia w czasie podró y. Pamiêtaæ nale y o zapobieganiu chorobie lokomocyjnej, która jest najczêstszym powodem opóÿnieñ autobusu. W autobusie wyposa onym w pasy bezpieczeñstwa pasa erowie s¹ obowi¹zani korzystaæ z tych pasów podczas jazdy. Ponadto w autobusie wyposa onym w pasy bezpieczeñstwa dziecko w wieku do 12 lat, nieprzekraczaj¹ce 150 cm wzrostu, przewozi siê w foteliku ochronnym lub innym urz¹dzeniu do przewo enia dzieci. W czasie przejazdu zuchy i harcerze nie mog¹ poruszaæ siê po autokarze, staæ, klêczeæ na siedzeniach. W przypadku hamowania nasi wychowankowie nara eni s¹ na dodatkowe niebezpieczeñstwo. Zawsze bezpoœrednio przed wyjazdem mo na uzyskaæ wszelkie informacje i pomoc zwi¹zan¹ z kontrol¹ kierowcy oraz autobusu w najbli szej komendzie policji (tel. 997 lub 112). WARUNKI TECHNICZNE, JAKIE POWINIEN SPE - NIAÆ AUTOKAR PODCZAS PRZEWOZU DZIECI Pamiêtaj: przed zamówieniem autokaru ustal liczbê przewo onych pasa erów i sprawdÿ, czy pojazd ten jest przystosowany do przewozu ¹danej liczby osób, tak aby nie nast¹pi³o przekroczenie dopuszczalnej liczby miejsc siedz¹cych. Pamiêtaj: przy wyborze przewoÿnika nie kieruj siê wy³¹cznie cen¹ wynajmu autobusu. Istotne jest, by autobus by³ w pe³ni sprawny i bezpieczny. Autokar powinien byæ sprawny technicznie. Ka - dy pojazd musi posiadaæ aktualne badania techniczne, które w przypadku autobusu przeprowadza siê przed up³ywem roku od dnia pierwszej rejestracji, a nastêpnie co 6 miesiêcy. Autokar przewo ¹cy zorganizowan¹ grupê dzieci lub m³odzie y w wieku do 18 lat powinien byæ oznaczony z przodu i z ty³u kwadratowymi tablicami barwy ó³tej z piktogramem symbolizuj¹cycm dzieci barwy czarnej, w warunkach niedostatecznej widocznoœci tablice powinny byæ oœwietlone, chyba e s¹ wykonane z materia³u odblaskowego. Autobus powinien posiadaæ: wyjœcia awaryjne, do których dostêp nie powinien byæ niczym utrudniony, dwie gaœnice, z których jedna powinna byæ umieszczona mo liwie blisko kierowcy, a druga wewn¹trz autobusu, w miejscu ³atwo dostêpnym w razie potrzeby jej u ycia, apteczkê doraÿnej pomocy. 8 BEZPIECZNA DROGA

9 NORMY CZASU JAZDY I ODPOCZYNKU OBOWI ZUJ CE KIEROWCÊ AUTOBUSU CZAS JAZDY DZIENNEJ Zaleca siê maksymalnie na dobê: 9 godzin. Dopuszczalne jest dwa razy w tygodniu zwiêkszenie na dobê: do 10 godzin. LICZBA KIEROWCÓW W AUTOBUSIE Czas przejazdu nie przekracza 9 10 godzin: 1 kierowca. Czas przejazdu powy ej 10 godzin: obowi¹zkowo 2 kierowców. Maksymalny czas jazdy bez przerwy: 4 godziny 30 minut. Przerwy w jeÿdzie po 4,5-godzinnym okresie prowadzenia: zalecane minimum 45 minut. Dopuszczalne jest zastosowanie tak zwanych przerw dzielonych, z których ka da wynosi minimum 15 minut (przyk³ad: 2 godziny jazdy 25 min przerwy + 2,5 godziny jazdy 20 min przerwy). ODPOCZYNEK DZIENNY (1 KIEROWCA) Norma: szczególnie zalecany jest odpoczynek 11-godzinny (odpoczynek musi zawieraæ siê w 24 godzinach od momentu rozpoczêcia pracy). Skrócony: dopuszczalne jest 9 kolejnych godzin, maksymalnie 3 razy w tygodniu. Dzielony: dozwolone: d³ugoœæ trwania odpoczynku jest zwiêkszona do 12 godzin w przypadku podzielenia na dwa lub trzy okresy, z czego jeden sk³adaj¹cy siê z minimum 8 kolejnych godzin; d³ugoœæ trwania ka dego z pozosta³ych okresów nie mo e byæ mniejsza ni 1 godzina (przyk³ad: 8h +1h+3h; 8h +2h+2h; 8h+4h). ODPOCZYNEK DZIENNY (2 KIEROWCÓW ZA OGA) Norma: minimum 8 kolejnych godzin (w trakcie postoju autobusu) w okresie 30 godzin wspólnego przebywania w pojeÿdzie. BEZPIECZNA DROGA 9

10 CZEGO UCZYÆ HARCERZY Teoretycznie ka dy z harcerzy zna podstawowe zasady ruchu drogowego. Uczyli go tego rodzice, by³ tego uczony w przedszkolu i od pocz¹tku nauki w szkole. Jednak co innego wiedzieæ, a co innego tê wiedzê stosowaæ w yciu. Poza tym w pewnym wieku zaczyna siê nonszalancja wobec dotychczasowych zakazów i nakazów. Dlatego przed ka dym dru ynowym stoi wyzwanie, by wdra aæ harcerzy do tego, aby œwiadomie i bezpiecznie brali udzia³ w ruchu drogowym. Oczywiœcie inaczej bêd¹ z tym pracowaæ dru ynowi zuchowi, a inaczej dru ynowi wêdrowniczy. Trzeba szczególn¹ uwagê zwróciæ na nastêpuj¹ce kwestie: Przekazanie solidnej wiedzy na temat poruszania siê po drogach, szczególnie poza miastami i przy ograniczonej widocznoœci. Wyrobienie w harcerzach po ytecznych nawyków (rozgl¹danie siê przy przechodzeniu przez jedniê, nieufnoœæ wobec innych u ytkowników drogi, stosowanie siê do znaków i sygnalizacji œwietlnej). Nauka bezpiecznego korzystania z roweru, deskorolki, rolek... REGULAMIN PORUSZANIA SIÊ PO DROGACH 1. W czasie wycieczki jej uczestnicy podporz¹dkowuj¹ siê rozkazom i zaleceniom prowadz¹cego wyznaczonego przez komendanta obozu. 2. Uczestnicy id¹ zwart¹ grup¹ w szyku podanym przez prowadz¹cego, maksymalnie czwórkami, na przedzie grupy zawsze idzie prowadz¹cy wycieczkê, nastêpnie najm³odsi uczestnicy, którzy nadaj¹ tempo marszu pozosta³ym, kolumnê zamykaj¹ najstarsi uczestnicy wycieczki i jeden z instruktorów. 3. Kolumna porusza siê praw¹ stron¹ jezdni lub szosy, jak najbli ej jej krawêdzi, zajmuj¹c nie wiêcej ni po³owê szerokoœci drogi. Maszeruj¹c ma³ymi grupkami lub pojedynczo, w przypadku gdy nie ma chodnika lub specjalnego miejsca przeznaczonego dla pieszych, idziemy lew¹ stron¹ drogi jeden za drugim lub przy ma³ym ruchu parami. W czasie marszu nale y zwracaæ uwagê na pojazdy poruszaj¹ce siê po drodze lub szosie. 4. Piesi w wieku do 10 lat mog¹ iœæ w kolumnie tylko dwójkami pod nadzorem co najmniej jednej osoby pe³noletniej. 6. Je eli przemarsz kolumny odbywa siê przy niedostatecznej widocznoœci (noc, silny deszcz), pierwszy i ostatni z maszeruj¹cych z lewej strony (od osi jezdni) s¹ zobowi¹zani nieœæ zapalone latarki: pierwszy ze œwiat³em bia³ym, skierowanym do przodu, ostatni ze œwiat³em czerwonym, skierowanym do ty³u. 7. W miastach nale y poruszaæ siê zwart¹ grup¹ po chodnikach lub innych szlakach przeznaczonych dla pieszych. Jezdniê przekraczamy jedynie w miejscach wyznaczonych lub przewidzianych przepisami. 8. Uczestnikom nie wolno: od³¹czaæ siê od grupy bez zezwolenia prowadz¹cego, maszerowaæ po jezdni w kolumnie pieszych w czasie mg³y, a kolumnie pieszych do lat 10 w warunkach niedostatecznej widocznoœci. 9. Nie wolno prowadziæ po jezdni kolumny pieszych osobom w wieku poni ej 18 lat. 5. Nie wolno zatrzymywaæ siê w miejscach, gdzie utrudniona jest widocznoœæ, np. na zakrêtach, za i przed wzniesieniami, które zas³aniaj¹ widocznoœæ maszeruj¹cym i kierowcom. 10 BEZPIECZNA DROGA

11 Opracowa³ hm. Ryszard Polaszewski przy wykorzystaniu materia³ów profilaktycznych komend policji pañstwowej i firm ubezpieczeniowych BEZPIECZNA DROGA 11

12 Od czasu wynalezienia, ponad 100 lat temu, samochodu w wyniku wypadków drogowych zginê³o prawie 30 milionów ludzi. Wypadki drogowe najczêœciej dotykaj¹ ludzi w m³odym i œrednim wieku w 67% wszystkich wypadków bior¹ udzia³ osoby poni ej 45 roku ycia. Obecnie na polskich drogach ginie oko³o 6000 osób rocznie, a liczba rannych dochodzi do osób. Du a czêœæ tych ofiar to piesi i rowerzyœci. W ci¹gu ostatnich 15 lat w Polsce zdarzy³o siê ponad wypadków drogowych, w których zginê³o blisko osób, a ponad milion zosta³o rannych. Rocznie straty Polski z tytu³u wypadków drogowych wynosz¹ ok. 2% produktu krajowego brutto (PKB)!