ANEKS DO RANKINGU ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYśKOWYCH W POWIECIE MIELECKIM W 2010 ROKU (II/P 2010)

Transkrypt

1 ANEKS DO RANKINGU ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYśKOWYCH W POWIECIE MIELECKIM W 2010 ROKU (II/P 2010) Mielec sekretariat@pup.mielec.pl 1

2 Spis treści: 1. Wstęp Analiza wyników badania podaŝy absolwentów szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego Wnioski... 9 Spis wykresów Spis tabel sekretariat@pup.mielec.pl 2

3 1. WSTĘP Zgodnie z zapisami Ustawy z dnia 20 kwietnia 2004r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy prowadzenie monitoringu zawodów deficytowych i nadwyŝkowych wraz z informacją o sytuacji absolwentów szkół ponadgimnazjalnych jest jednym z zadań samorządu powiatu w zakresie realizowanej polityki rynku pracy. Aneks do monitoringu zawodów deficytowych i nadwyŝkowych w powiecie mieleckim w 2010 roku stanowi uzupełnienie wcześniej opracowanego raportu o informacje dotyczące absolwentów szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego. W opracowaniu przedstawiono dane odnoszące się do ilości absolwentów, którzy ukończyli kształcenie w poszczególnych zawodach w roku szkolnym 2009/2010, informacje o bezrobotnych absolwentach zarejestrowanych w Powiatowym Urzędzie Pracy w Mielcu na koniec 2010 roku oraz zaprezentowano dane dotyczące przewidywanej ilości absolwentów w poszczególnych typach szkół w roku szkolnym 2010/2011. Podstawowym źródłem informacji słuŝącym do opracowania aneksu były dane pochodzące z Systemu Informacji Oświatowej Ministerstwa Edukacji Narodowej, badań kwestionariuszowych podaŝy absolwentów przeprowadzonych przez Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu w szkołach ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego oraz informacje o ilości zarejestrowanych absolwentów ze sprawozdań ministerialnych (Załącznik nr 2 do sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni według rodzaju działalności ostatniego miejsca pracy, poszukujących pracy oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej, a takŝe Załącznik nr 3 do sprawozdania MPiPS-01 Bezrobotni oraz wolne miejsca pracy i miejsca aktywizacji zawodowej według zawodów i specjalności ). Z uwagi na przyjętą przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej zasadę, Ŝe bezrobotni absolwenci szkół zawodowych i technicznych po ukończeniu szkoły a przed przystąpieniem do egzaminu zawodowego są rejestrowani w powiatowych urzędach pracy jako osoby bez zawodu opracowana analiza jest obarczona błędem klasyfikacji i nie daje w pełni rzeczywistego obrazu sytuacji absolwentów na lokalnym rynku pracy. Dodatkowo klasyfikacja zawodów i specjalności wykorzystywana w szkolnictwie nie jest spójna i nie pokrywa się z klasyfikacją wykorzystywaną przez instytucje działające na rynku pracy. RozbieŜności w nazewnictwie zawodów mają swoje odzwierciedlenie w mniej lub bardziej rzeczywistym identyfikowaniu określonych grup zawodowych na potrzeby realizacji pośrednictwa pracy. Pomimo pewnych ograniczeń prezentowana analiza pozwala na wstępną orientację w sytuacji bezrobotnych absolwentów i powinna posłuŝyć jako jedno ze źródeł informacji koniecznych do opracowania programów zmian w systemie kształcenia, tak aby złagodzić dotkliwe skutki pozostawania bez pracy i skutecznie wpływać na rynek pracy poprzez stosowanie szerokiego spektrum instrumentów. sekretariat@pup.mielec.pl 3

4 2. ANALIZA WYNIKÓW BADANIA PODAśY ABSOLWENTÓW SZKÓŁ PONADGIMNAZJALNYCH Z TERENU POWIATU MIELECKIEGO W ramach monitoringu zawodów deficytowych i nadwyŝkowych Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu przeprowadził na początku 2011 roku badanie sondaŝowe szkół ponadgimnazjalnych pod kątem ilości absolwentów, którzy ukończyli kształcenie w poszczególnych zawodach w roku szkolnym 2009/2010. Pozyskano równieŝ dane dotyczące planowanej liczby absolwentów na rok Badaniem objęto 18 szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego w tym 2 szkoły wyŝsze oraz 3 szkoły kształcące na poziomie policealnym. Tabela 1.Podział absolwentów wg typu ukończonej szkoły. Typ szkoły Absolwenci, którzy ukończyli szkołę na terenie powiatu w 2010 roku Bezrobotni absolwenci ze szkół z terenu powiatu w dniu roku Przewidywani absolwenci ze szkół z terenu powiatu na koniec roku szkolnego 2010/2011 Procent bezrobotnych absolwentów ze szkół z terenu powiatu w dniu roku Szkoły wyŝsze ,46 Szkoły policealne ,55 Szkoły średnie techniczne (technika, licea zawodowe) ,17 Licea ogólnokształcące ,13 Zasadnicze szkoły zawodowe ,93 Razem ,19 Źródło: Opracowanie Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu. W 2010 roku do ewidencji bezrobotnych napłynęło absolwentów w tym kobiet. W porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego nastąpił wzrost ilości rejestrujących się bezrobotnych absolwentów o 5,99% (121 osób). MoŜna stwierdzić, iŝ napływ kobiet posiadających status absolwenta kształtuje się na podobnym poziomie jak w całej grupie absolwentów. Odnotowano wzrost o 62 osoby, co stanowi 5,57% ogólnej liczby kobiet absolwentów. Jednocześnie zaobserwowano, Ŝe podobnie jak w latach ubiegłych najbardziej liczną grupą rejestrujących się absolwentów stanowiły osoby bez zawodu. W przeciągu całego 2010 roku w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu zarejestrowano absolwentów bez zawodu, co oznacza, Ŝe blisko 60% rejestracji absolwentów stanowiły rejestracje osób bez zawodu. Na koniec roku 2010 w ewidencji bezrobotnych pozostawało 391 absolwentów bez zawodu (w roku ubiegłym 333 osoby). Z informacji uzyskanych od szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego, które zostały objęte badaniem sondaŝowym, w roku szkolnym 2009/2010 naukę ukończyło absolwentów (o 236 osób więcej niŝ w roku ubiegłym). Na koniec 2010 roku w rejestrze Urzędu figurowało 730 bezrobotnych absolwentów, co oznaczało, Ŝe bez pracy było 26,19% ogółu absolwentów, którzy ukończyli kształcenie w roku szkolnym 2009/2010 (co oznacza wzrost o blisko 5 punktów procentowych w porównaniu do roku ubiegłego, kiedy bez pracy było 21,28% absolwentów). Zaobserwowana trudna sytuacja na rynku pracy sprawiła, iŝ znacznie wzrosła liczba absolwentów pozostających bez pracy. Jednocześnie szkoły przewidują, Ŝe w roku 2011 ilość absolwentów ulegnie dalszemu zwiększeniu i edukację zakończy o 24 osoby więcej niŝ w roku szkolnym 2009/2010 (2.811 osób). sekretariat@pup.mielec.pl 4

5 Analogicznie jak w ubiegłym roku szkolnym najliczniejszą grupę absolwentów stanowili licealiści (1.227 osób) wśród których poziom bezrobocia kształtował się na poziomie 20,13% (w roku ubiegłym było to 24,33%). Dyrekcje szkół ogólnokształcących przewidują na rok szkolny 2010/2011 wzrost ilości absolwentów o około 130 osób. Szkoły policealne ukończyło w 2010 roku 310 osób (o 10 więcej niŝ w roku ubiegłym), pośród których 42 absolwentów (13,55%) pozostawało w rejestrze osób bezrobotnych Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu. W roku ubiegłym bez pracy było 25 absolwentów szkół policealnych (8,33%). Dyrektorzy szkół policealnych szacują, Ŝe w roku szkolnym 2010/2011 ten rodzaj szkoły ukończy o 54 osoby mniej niŝ w roku szkolnym 2009/2010 (planowany spadek ilości absolwentów o 17,42%). NajwyŜszy wskaźnik bezrobotnych absolwentów (42,17%) obserwowany jest w przypadku średnich szkół technicznych (technika, licea zawodowe), które ukończyło 498 absolwentów (o 42 osoby więcej, niŝ w roku ubiegłym). Na dzień roku w ewidencji Urzędu pozostawało 210 osób (w roku ubiegłym 72 osób). MoŜna zauwaŝyć bardzo wysoki blisko 300% przyrost bezrobotnych absolwentów, którzy zdobyli wykształcenie na poziomie średnim technicznym. Z danych przekazanych przez szkoły wynika, Ŝe ilość absolwentów ulegnie dalszemu zwiększeniu i edukację w roku szkolnym 2010/2011 ukończy 525 absolwentów. W równie niekorzystnej sytuacji znajdują się absolwenci zasadniczych szkół zawodowych. Z danych statystycznych przekazanych przez zasadnicze szkoły zawodowe z terenu powiatu mieleckiego wynika, Ŝe edukację ukończyło 604 absolwentów (w roku ubiegłym 521 osób) z czego ponad 35% (217 osób) pozostawało na dzień roku w ewidencji osób bezrobotnych. Jednocześnie szkoły przewidują spadek ilości absolwentów w roku szkolnym 2010/2011 o 16,56% (planowana ilość absolwentów szacowana jest na 504 osoby). Zaobserwowano nieznaczne polepszenie sytuacji w ilości absolwentów szkół wyŝszych. W roku ubiegłym 15,45% absolwentów pozostawała bez zatrudnienia. Pomimo rosnącej konkurencji na rynku pracy wśród osób z wyŝszym wykształceniem w trakcie 12 miesięcy odnotowano spadek wskaźnika bezrobocia w tej grupie do poziomu 9,46%. Przewiduje się ponad 12% wzrost ilości absolwentów tego typu szkół w roku Wykres 1. Absolwenci wg poszczególnych typów szkół. Szkoły wyŝsze 22% 5% 11% Szkoły policealne 18% Szkoły średnie techniczne (technika, licea zawodowe) Licea ogólnokształcące 44% Zasadnicze szkoły zawodowe Źródło: Opracowanie Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu. sekretariat@pup.mielec.pl 5

6 Z informacji uzyskanych od szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego wynika, Ŝe prawie połowę wszystkich absolwentów stanowią licealiści, 18% udział stanowią absolwenci średnich szkół technicznych (technika, licea zawodowe) a około jedna piąta to osoby, które ukończyły kształcenie w zasadniczych szkołach zawodowych. 11% ogółu absolwentów stanowią osoby kończące edukację na poziomie ponadgimnazjalnym w szkołach policealnych i zaledwie 5% to absolwenci szkół wyŝszych mających swoją siedzibę na terenie powiatu mieleckiego. Warto zauwaŝyć, Ŝe w nieco inny sposób rozkłada się udział bezrobotnych absolwentów poszczególnych typów szkół w ogóle zarejestrowanych absolwentów. Liczba zarejestrowanych bezrobotnych absolwentów szkół licealnych kształtuje się na poziomie 11 punktów procentowych mniej, niŝ liczba osób kończących kształcenie w tych szkołach. W przeciwieństwie do licealistów udział bezrobotnych absolwentów szkół średnich technicznych i liceów zawodowych jest o 11 punktów procentowych większy w porównaniu do udziału osób posiadających wykształcenie średnie techniczne, które ukończyły kształcenie w szkołach ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego w roku Podobna sytuacja daje się zaobserwować w przypadku uczniów zasadniczych szkół zawodowych, gdzie stosunkowo więcej absolwentów pozostaje bez pracy, niŝ wynikało by to ze struktury osób kończących kształcenie. Warto podkreślić, iŝ w przypadku absolwentów szkół wyŝszych i policealnych udział bezrobotnych absolwentów pozostających w rejestrach Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu na dzień jest proporcjonalnie mniejszy, niŝ wynikało by to z analizy danych dotyczących struktury osób kończących edukację w tychŝe szkołach w roku szkolnym 2009/2010. Z danych dotyczących przewidywanej ilości absolwentów przekazanych przez szkoły z terenu powiatu mieleckiego wynika, ze struktura absolwentów w roku 2011 nie ulegnie znaczącym modyfikacjom, co oznacza, Ŝe nadal około połowę absolwentów będą stanowiły osoby bez zawodu kończące naukę w liceach ogólnokształcących i liceach profilowanych. Wykres 2. Bezrobotni absolwenci wg poszczególnych typów szkół. Szkoły wyŝsze 30% 2% 6% 29% Szkoły policealne Szkoły średnie techniczne (technika, licea zawodowe) Licea ogólnokształcące 33% Zasadnicze szkoły zawodowe Źródło: Opracowanie Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu. sekretariat@pup.mielec.pl 6

7 Analiza wskaźnika procentowego udziału bezrobotnych absolwentów wskazuje, Ŝe w najtrudniejszej sytuacji znajdują się absolwenci zasadniczej szkoły zawodowej w zawodzie monter-elektronik. W roku szkolnym 2009/2010 szkołę w tym kierunku ukończyło 10 osób z czego 7 absolwentów (70%) na dzień roku pozostawało w ewidencji osób bezrobotnych. W równie trudnej sytuacji znalazły się osoby z zawodem cukiernika. Ponad 60% absolwentów tego kierunku kształcenia nie podjęła pracy. Blisko 60% poziom bezrobocia moŝna takŝe zauwaŝyć wśród absolwentów kierunków elektromechanik pojazdów samochodowych (edukację w roku szkolnym 2009/2010 zakończyło 17 osób z czego na koniec 2010 roku w ewidencji urzędu pozostawało 10 absolwentów tego kierunku), oraz technika ekonomistę (szkołę o takim właśnie kierunku ukończyło 124 absolwentów z czego 72 osób figurowało w rejestrach urzędu w końcu roku 2010). Prognozy na temat ilości absolwentów na rok szkolny 2010/2011 nie przyniosą diametralnych zmian w tej kwestii, gdyŝ w roku szkolnym 2010/2011 ilość absolwentów na kierunku monter-elektronik i elektromechanik pojazdów samochodowych będzie kształtować się prawie na tym samym poziomie edukację w zawodzie monter-elektronik ukończy 12 osób a w zawodzie elektromechanik pojazdów samochodowych 19 osób. Jednocześnie ilość absolwentów w zawodzie cukiernik ulegnie podwojeniu, co na pewno nie ułatwi przyszłym absolwentom znalezienia zatrudnienia. Wysokie wartości omawianego wskaźnika obserwuje się takŝe w przypadku zawodów: technik Ŝywienia i gospodarstwa domowego (53,49%), fryzjer (51,92%), sprzedawca (51,43%), elektromechanik (46,15%), kucharz małej gastronomii (45%) czy technik technologii Ŝywności (45%). Z uwagi na planowane utrzymujące się w niemalŝe identycznej ilości absolwentów w części wymienionych kierunków wydaje się, Ŝe sytuacja osób, które ukończą naukę w roku 2011 nie ulegnie zmianie. Ograniczenie lub likwidacja kształcenia na kierunkach gastronomicznych oraz w zawodzie elektromechanik pozwala mieć nadzieję, Ŝe sytuacja absolwentów tych kierunków ulegnie niewielkiej poprawie. Tabela 2. Bezrobotni absolwenci wg zawodów. Procent Bezrobotni Absolwenci, Przewidywani bezrobotnych absolwenci którzy absolwenci ze absolwentów ze szkół z ukończyli szkół z terenu ze szkół z Kod terenu Nazwa zawodu szkołę na powiatu na terenu zawodu powiatu w terenie koniec roku powiatu w dniu powiatu w szkolnego dniu roku 2010/ roku roku Monter - elektronik , Cukiernik , Elektromechanik pojazdów samochodowych , Technik ekonomista , Technik Ŝywienia i gospodarstwa domowego , Fryzjer , Sprzedawca , Elektromechanik , Kucharz małej gastronomii , Technik technologii Ŝywności ,00 sekretariat@pup.mielec.pl 7

8 Technik masaŝysta , Technik budownictwa , Mechanik pojazdów samochodowych , Technik mechanik , Ratownik medyczny , Stolarz , Murarz , Technik mechatronik , Technik elektryk , Monter mechatronik , Posadzkarz , Operator obrabiarek skrawających , Technik rolnik , Malarz tapeciarz , Bez zawodu , Technik rachunkowości , Ślusarz , Monter instalacji i urządzeń sanitarnych , Opiekun medyczny , Technik elektronik ,86 Mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych , Opiekun w domu pomocy społecznej , Ekonomista , Technik usług fryzjerskich , Technik administracji , Technik handlowiec , Technik bezpieczeństwa i higieny pracy , Technik informatyk , Filolog filologia obcojęzyczna Technik farmaceutyczny Technik usług kosmetycznych Technik architektury krajobrazu Elektryk Muzyk Technik hotelarstwa Technik mechanik lotniczy Technik ochrony środowiska Technik urządzeń sanitarnych Źródło: Opracowanie Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu. Niskie wskaźniki bezrobocia w zawodach technik usług fryzjerskich, technik handlowiec, technik administracji, technik bezpieczeństwa i higieny pracy, technik informatyk, technik usług kosmetycznych i technik architektury krajobrazu wynikają z faktu, Ŝe kształcenie policealne w tych zawodach kończą osoby pracujące i nie pozostające w ewidencji osób bezrobotnych Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu. sekretariat@pup.mielec.pl 8

9 Ze znalezieniem zatrudnienia po ukończeniu szkoły nie mają większych problemów absolwenci kierunków: ekonomista (10,77%), mechanik operator pojazdów i maszyn rolniczych (15%), technik elektronik (17,86%), oraz absolwenci Mieleckiej Policealnej Szkoły Medycznej w zawodach opiekun medyczny (18,92%) i opiekun w domu pomocy społecznej (11,76%). Warto równieŝ odnotować, Ŝe na dzień roku w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu nie figurował Ŝaden spośród 18 absolwentów Nauczycielskiego Kolegium Języków Obcych kończących kształcenie w zawodzie filolog filologia obcojęzyczna. Analizując lokalny rynek pracy oraz postawę części osób kończących naukę moŝna stwierdzić, Ŝe uczniowie nie zawsze świadomie wybierają kierunek kształcenia, gdyŝ często po zakończeniu edukacji nie wyraŝają zainteresowania podjęciem pracy w wyuczonym zawodzie mimo dostępnych ofert pracy pozostających w dyspozycji Urzędu. Jednocześnie niepokoi fakt, iŝ spore grono bezrobotnych absolwentów nie posiada rzeczywistych kwalifikacji niezbędnych do wykonywania pracy, co powinno skłaniać do refleksji nad programami nauczania, sposobami przekazywania wiedzy i praktycznymi umiejętnościami wynoszonymi ze szkoły przez uczniów. W rezultacie pracodawcy nie są zainteresowani zatrudnianiem osób, które nie tylko nie posiadają wymaganego doświadczenia zaraz po ukończeniu szkoły, ale takŝe bardzo często nie są zmotywowane do podjęcia pracy. DuŜa ilość bezrobotnych absolwentów pozostających w ewidencji Urzędu oraz wysokie wartości wskaźnika bezrobocia wśród absolwentów szkół z terenu powiatu mieleckiego nie oznacza, Ŝe osoby te nie mają Ŝadnych szans na podjęcie pracy w wyuczonym zawodzie. Powiatowy Urząd Pracy w Mielcu podejmuje szereg działań mających na celu aktywizację bezrobotnych absolwentów, poprzez organizację staŝy, prac interwencyjnych, robót publicznych oraz wspieranie i dotowanie zatrudnienia subsydiowanego. Dodatkowo zainteresowani bezrobotni absolwenci mogą skorzystać z dotacji na otwarcie własnej działalności gospodarczej, jak równieŝ oferowanych przez Urząd szkoleń w celu nabycia, podniesienia lub uzupełnienia kwalifikacji zawodowych. 3. WNIOSKI Analiza informacji statystycznych dotyczących ilości i struktury absolwentów szkół ponadgimnazjalnych z terenu powiatu mieleckiego, napływu absolwentów do ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu oraz informacji o przewidywanej ilości absolwentów na rok szkolny 2010/2011 i wskaźnika poziomu bezrobocia wśród absolwentów prowadzi do następujących wniosków: Najliczniejszą grupę bezrobotnych absolwentów (33%) stanowią osoby bez zawodu, kończące naukę w liceach ogólnokształcących lub liceach profilowanych. W porównaniu z rokiem ubiegłym sytuacja uległa niewielkiej poprawie. Do ewidencji bezrobotnych napłynęło 2140 absolwentów w tym kobiet. W porównaniu z analogicznym okresem roku ubiegłego nastąpił wzrost ilości rejestrujących się bezrobotnych absolwentów o około 6%. Szkoły ponadgimnazjalne z terenu powiatu mieleckiego przewidują, Ŝe w roku 2011 ilość absolwentów nie ulegnie znaczącej zmianie i edukację zakończy osób. Na koniec roku 2010 w ewidencji Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu pozostawało 730 bezrobotnych absolwentów, co oznacza, Ŝe bez zatrudnienia było 26,19% ogółu absolwentów. sekretariat@pup.mielec.pl 9

10 Analizując typ ukończonej szkoły najwyŝszy wskaźnik bezrobocia obserwuje się wśród absolwentów średnich szkół technicznych (42,17%) oraz zasadniczych zawodowych (35,93%). NajniŜszy wskaźnik bezrobocia jest pośród absolwentów szkół wyŝszych (9,46%) oraz absolwentów szkół policealnych (13,55%). Badanie poszczególnych zawodów wskazuje, Ŝe w najtrudniejszej sytuacji znajdują się absolwenci zasadniczej szkoły zawodowej w zawodzie monter-elektronik, gdzie poziom bezrobocia kształtuje się na poziomie 70% oraz w zawodzie cukiernik (61,11%). NaleŜy zauwaŝyć, iŝ atutem tych grup jest to, Ŝe bardzo mało osób zakończyło kształcenie na tych kierunkach, a jeszcze mniej pozostawało w rejestrze Powiatowego Urzędu Pracy w Mielcu na dzień r. Mała liczebność tych grup moŝe sprawić, Ŝe absolwenci tychŝe zawodów nie będą mieli większych problemów ze znalezieniem zatrudnienia. W grupie kierunków, po ukończeniu których absolwenci mają równieŝ duŝe problemy ze znalezieniem zatrudnienia znalazły się: technik Ŝywienia i gospodarstwa domowego (53,49%), fryzjer (51,92%), sprzedawca (51,43%), elektromechanik (46,15%), kucharz małej gastronomii (45%) czy technik technologii Ŝywności (45%). W najlepszej sytuacji znajdują się absolwenci kierunków: filolog filologia obcojęzyczna, technik usług kosmetycznych oraz technik architektury krajobrazu. śaden z absolwentów, który ukończył szkołę w roku szkolnym 2009/2010 i legitymował się posiadaniem jednego z tych zawodów nie figurował w rejestrze osób bezrobotnych na konie 2010 roku. sekretariat@pup.mielec.pl 10

11 Spis wykresów: Wykres 1. Absolwenci wg poszczególnych typów szkół...5 Wykres 2. Bezrobotni absolwenci wg poszczególnych typów szkół

12 Spis tabel: Tabela 1. Podział absolwentów wg typu ukończonej szkoły...4 Tabela 2. Bezrobotni absolwenci wg zawodów