Szkoła z przyszłością

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Szkoła z przyszłością"

Transkrypt

1 Szkoła z przyszłoścą szkolene współfnansowane przez Unę Europejską w ramach Europejskego Funduszu Społecznego Narodowe Centrum Badań Jądrowych, ul. Andrzeja Sołtana 7, Otwock-Śwerk ĆWICZENIE 2 L A B O R A T O R I U M F I Z Y K I A T O M O W E J I J Ą D R O W E J Membrana do wymany protonów jako elektrolzer ognwo palwowe Imę nazwsko: Imę nazwsko: Data pomaru:.... CEL ĆWICZENIA Celem ćwczena jest zapoznane sę z zasadą dzałana membrany do wymany protonów, która może służyć jako elektrolzer lub ognwo palwowe. omary wykonane w ćwczenu pozwalają także na oszacowane sprawnośc zarówno procesu elektrolzy, jak ponownej przemany energ zgromadzonej w palwe wodorowym na elektryczność. 2. UKŁAD DOŚWIADCZALNY Zestaw dośwadczalny stanową: regulowany zaslacz nskonapęcowy (rys. a), elektrolzer z membraną do wymany protonów (rys. b), wodorowe ognwo palwowe z membraną do wymany protonów (rys. c), dwe szczelne zamknęte kolby laboratoryjne z zamocowanym cylndram marowym (rys. d), służące do magazynowana pomaru lośc wodoru tlenu, zestaw woltomerzy oraz amperomerzy do pomaru energ dostarczanej do elektrolzera energ uzyskwanej z ognwa palwowego (rys. e), zestaw opornków z podstawką służący do obcążana wyjśca ognwa palwowego (rys. f), zestaw rurek łączących elementy układu zacsków zamykających przepływ gazów lub wody. Rys. Zestaw pomarowy a) d) b) c) e) f)

2 R odpływ tlenu odpływ wodoru dopływ tlenu dopływ wodoru a) b) dopływ wody odpływ wody warstwy katalzatora warstwy gazodyfuzyjne elektrolt elektron atom wodoru atom tlenu Rys. 2 Schemat dzałana membrany do wymany protonów jako: a) elektrolzera, b) ognwa palwowego 3. WSTĘ TEORETYCZNY Membrana do wymany protonów (ang. proton exchange membrane, w skróce EM) ma postać płytk jest złożona z klku warstw. Najbardzej wewnętrzna warstwa zrobona jest elektroltu, czyl substancj, która przewodz ładunk elektryczne w postac jonów dodatnch (tzw. katonów) lub ujemnych (tzw. anonów). W omawanym przypadku chodz w szczególnośc o dodatne jony wodoru, czyl protony. Jednocześne materał ten ne pownen przewodzć elektronów, albowem dla nch przewdzana jest nna droga przepływu. Ne pownen też pozwalać na swobodny przepływ meszane sę gazów znajdujących sę po obu jego stronach. W membranach EM często elektroltem są tane w produkcj polmery, które są stosunkowo lekke można z nch kształtować cenke elastyczne warstwy (o grubośc od klkudzesęcu do klkuset µm), a dodatkowo ne grożą wycekem (w przecweństwe do elektroltów płynnych). Aby jednak elektrolt ten mógł pracować, nezbędna jest newelka lość wody, która tworzy wewnątrz polmeru kanały przewodzące protony. Wynka stąd, że membrany polmerowe ne mogą pracować w temperaturach, w których woda wrze. Często pracują już w temperaturze pokojowej, choć swoją najlepszą wydajność osągają w temperaturach neco wyższych. Na elektrolt po obu stronach nanesone są newelke warstwy katalzatora reakcj rozkładana wody na wodór tlen oraz składana jej z powrotem. Katalzatorem najczęścej jest platyna, której dość duży koszt ograncza powszechne stosowane ognw palwowych na baze EM. Warstwa katalzatora mus być oczywśce na tyle cenka, by przepuszczała jony wodoru. Jednocześne jednak pownna zawerać odpowedno dużo materału, by skuteczne katalzować reakcje chemczne. Jej grubość jest zatem kompromsem pomędzy przepuszczalnoścą a zdolnoścą do katalzowana wynos zwykle od 5 do 5 µm. Za każdą warstwą kataltyczną znajduje sę warstwa gazodyfuzyjna o grubośc od ok. 200 do ok. 300 µm, która ma za zadane równomerne doprowadzać wodór tlen do naprzecwległych stron membrany. Jednocześne warstwa taka mus zapewnć wydajny odbór wody, która skrapla sę po strone tlenu jako produkt reakcj z wodorem. Nadmerne gromadzene sę wody może zablokować dostęp gazów do elektrod ognwa, co unemożlw jego dzałana. onadto warstwa gazodyfuzyjna mus dobrze przewodzć elektrony, bowem to ona stanow zasadnczą elektrodę ognwa EM. Sama warstwa katalzatora (na której faktyczne elektrony są oddzelane lub przyłączane do jonów wodoru) jest zbyt cenka, by efektywne przewodzć prąd. Dobrym materałem na warstwy gazodyfuzyjne jest włóknna węglowa lub paper węglowy mpregnowane preparatam hydrofobowym, tj. takm, które zapobegają wsąkanu wody. Innym rozwązanem jest drobna metalowa sateczka, np. ze stal nerdzewnej. Każdy z materałów ma swoje zalety wady, nemnej w każdym przypadku dość kosztowne jest uzyskane odpowednej struktury przestrzennej

3 Warstwy gazodyfuzyjne wraz z warstwam katalzatora tworzą tzw. elektrody gazodyfuzyjne, do których doprowadza sę gazy podłącza obwód prądowy. W celu uzyskana dobrego styku wszystke wcześnej wymenone warstwy sprasowuje sę w podwyższonej temperaturze. Doprowadzane gazów do obu stron urządzena zapewnają zwykle odpowedne płytk z systemem kanalków, choć w przypadku EM używanej w ćwczenu dostęp gazów jest swobodny. Teoretyczne membrana do wymany protonów może pracować zarówno jako ognwo elektroltyczne (elektrolzer), które pod wpływem przyłożonego prądu elektrycznego rozkłada wodę na wodór tlen, jak jako ognwo palwowe, które ze zmagazynowanego wodoru tlenu produkuje wodę oraz energę elektryczną. W praktycznym zastosowanu wygodnej jednak zoptymalzować tę konstrukcję w kerunku jednego z wymenonych zastosowań, a wprowadzone zmany często unemożlwają odmenne użyce pod groźbą uszkodzena urządzena. Dzałane elektrolzera opsują w skróce następujące reakcje chemczne: 2H 2 O 4H + + 4e - + O 2 2H + + 2e - H 2 przy czym jony wodoru przechodzą przez elektrolt ognwa, zaś elektrony poruszają sę w zewnętrznym obwodze elektrycznym pod wpływem przyłożonego napęca. erwsza z reakcj zachodz na anodze, zaś druga na katodze elektrolzera. W rezultace przy anodze pozostaje tlen, zaś na katodze wydzela sę wodór, które można łatwo zebrać w oddzelnych pojemnkach. Aby opsać dzałane ognwa palwowego należy zapsać przecwne reakcje: H 2 2H + + 2e - 4H + + 4e - + O 2 2H 2 O z których perwsza odbywa sę na anodze, a druga na katodze. onowne protony przechodzą przez elektrolt, zaś elektrony poruszają sę w zewnętrznym obwodze elektrycznym, tym razem wykonując pracę użyteczną. Oczywśce żaden z tych procesów ne ma sprawnośc 00%, stąd energa elektryczna uzyskana z palwa wodorowego jest mnejsza nż energa chemczna zgromadzona w tym palwe, a ta mnejsza nż energa włożona w produkcję wodoru. Energa prądu elektrycznego dostarczonego bądź uzyskanego z urządzena wyposażonego w EM może być zmerzona przy pomocy woltomerza, amperomerza zegara. Wyraża sę ona wzorem: E U I t () gdze U to napęce zmerzone na zacskach ognwa, I to natężene prądu przez ne płynącego, zaś t to czas, w jakm ognwo jest włączone w obwód elektryczny. W przypadku, gdy napęce lub natężene zmena sę podczas pomaru, lepej jest notować wartośc w odpowednch przedzałach czasu, a przyrost energ oblczać oddzelne dla każdego przedzału na konec zsumować uzyskuje sę wtedy neco dokładnejszą (choć nadal przyblżoną) wartość energ po n-tym pomarze (En). Do oblczena chwlowego przyrostu energ E pownno sę w takm przypadku użyć wartośc średnej napęca natężena pomędzy pomaram: E E n U n + U 2 E + U I oznaczają tu odpowedno wartośc napęca natężena prądu zmerzone w chwl t, zaś t t+ t jest to czas pomędzy dwoma kolejnym pomaram. Energę zmagazynowaną w wodorze można oblczyć na podstawe znajomośc tzw. cepła spalana (ang. upper calorfc value), które w przypadku wodoru wynos Ho 286 kj/mol. Jest to wartość odmenna od tzw. wartośc opałowej (ang. lower calorfc value), która dla wodoru wynos I + I 2 + t (2)

4 Hu 242 kj/mol. Różnca mędzy nm wynka z tego, że podczas zachodzena reakcj utlenana część wyzwolonej energ zostaje zużyta na odparowane wody będącej produktem tej reakcj. Jeśl para skropl sę z powrotem jeszcze w obrębe urządzena, to dodatkowo ogrzewa je, węc można tę energę odzyskać. Sytuacj tej odpowada wartość cepła spalana, natomast jeśl para wodna ulatuje z urządzena zaberając bezpowrotne część energ, wtedy mamy do czynena z energą równą wartośc opałowej. W przypadku ognwa z membraną EM, które pracuje w nskch temperaturach, para ulega skroplenu, stąd do oblczeń używamy zawsze wartośc Ho. Cepło spalana wartośc opałowa wyrażone są w kj/mol, czyl odnoszą sę do lcznośc mater w gaze, natomast w układze wykorzystanym w tym ćwczenu możlwy jest pomar objętośc gazów (zarówno wodoru, jak tlenu). Zależność pomędzy lcznoścą a objętoścą opsuje równane stanu gazu doskonałego (zwane też równanem Clapeyrona): p V n R T (3) gdze n to wspomnana lczność mater, V to objętość gazu, p jego cśnene, T jego temperatura, zaś R to unwersalna stała gazowa wynosząca 8,34 J/(mol K). rzekształcając uzupełnając ten wzór o cepło spalana można uzyskać równane na energę zmagazynowaną w wodorze: E wodoru Ho p V Ho n RT (4) zaslacz A R A V V elektrolzer wodór tlen ognwo palwowe zacsk Rys. 3 Schemat połączeń aparatury w ćwczenu - 4 -

5 4. RZEBIEG DOŚWIADCZENIA A) rzed uruchomenem urządzeń sprawdzć poprawność połączeń elektrycznych wedle schematu załączonego na rys. 3 oraz czy wszystke zacsk zamykające przepływ gazów w rurkach są zakręcone. W raze wątplwośc lub neprawdłowośc skonsultować sę z obsługą laboratorum. B) Upewnć sę, że oba pokrętła zaslacza są ustawone na zero (tj. skręcone maksymalne w lewo), po czym włączyć zaslacz przycskem z tyłu obudowy. Uruchomć także woltomerze ustawając je na zakres 2000 mv oraz amperomerze ustawając je na zakres 20 A. C) Otworzyć zacsk odprowadzające gaz z rurek na zewnątrz, po czym nastawć na zaslaczu elektrolzera napęce równe ok. V oraz prąd równy ok. A. UWAGA: ne przekraczać napęca 2 V natężena 2 A! Na membrane elektrolzera pownna być wdoczna produkcja wodoru tlenu. Odczekać klka mnut, aż wyprodukowane gazy wypełną rurk. Wycekający z rurek nadmar wody wycerać szmatką. o wypełnenu rurek gazam wyzerować na zaslaczu napęce natężene prądu oraz zakręcć zacsk zamykające wypływ gazu z rurek. UWAGA: w wypadku, gdy woda zalewa znaczącą część membrany ognwa palwowego, poprosć o pomoc obsługę laboratorum. D) Otworzyć zacsk na rurkach prowadzących od ognwa palwowego do dwóch kolb służących do magazynowana wodoru. E) Ze znajdujących sę w sal laboratoryjnej termometru barometru odczytać temperaturę cśnene panujące w sal. F) Na zbornku wody ponad kolbą zberającą wodór przyczepć (delkatne!) skalę objętośc tak, by zero na skal pokrywało sę z początkowym pozomem wody. G) Upewnć sę, że w obwodze ognwa palwowego ne jest wpęty żaden opornk, po czym nastawć na zaslaczu napęce Uwe równe ok. V oraz prąd Iwe równy ok. A. W odpowedno dobranych odstępach czasu (np. co mnutę) notować w tabel 2 wartośc napęca Uwe natężena Iwe prądu z zaslacza, pozomy wody w obu zbornkach nad kolbam, a także wartośc napęca Uwy na ognwe palwowym natężena Iwy prądu przez to ognwo płynącego. Wykonać w ten sposób przynajmnej 6 pomarów. odłączyć do obwodu ognwa palwowego opornk o wartośc Ω wykonać następne 6 lub węcej pomarów tak jak w poprzednm punkce. J) Wyłączyć zaslane elektrolzera skręcając oba pokrętła w lewo do oporu wykonać przynajmnej jeszcze 8 pomarów takch jak w poprzednch punktach. UWAGA: gdyby w kolbach zabrakło któregoś z gazów w rurkach pojawła sę woda, należy od razu zakręcć zacsk oddzelające ognwo palwowe od kolb! K) o zakończonym pomarze usunąć opornk z obwodu ognwa palwowego zakręcć zacsk na rurkach. L) Opracować wynk pomaru uzupełnając tabelę 2 o wartośc energ włożonej w elektrolzer Ewe, energ zgromadzonego w wodorze Ewodoru oraz energ uzyskanej na ognwe palwowym Ewy, oblczone zgodne ze wzoram, 2 4. M) Wykonać wspólny wykres wartośc tych trzech energ w zależnośc od czasu. N) Na wykonanym wykrese wytyczyć lne proste odpowadające poszczególnym punktom ćwczena. UWAGA: jeśl w obrębe danego przedzału na wykrese wdoczne są wyraźne odchyłk od ln prostej, należy ogranczyć sę do tych punktów wykresu, które wykazują lnowość

6 O) Dla każdej z wytyczonych prostych oblczyć współczynnk nachylena, które odpowadają średnej mocy danej częśc układu w wybranych przedzałach czasu. Oblczone współczynnk zanotować w tabel jako we (dla ln prostych na wykrese Ewe), wodoru (dla prostych na wykrese Ewodoru) wy (dla prostych na wykrese Ewy). ) Uzupełnć tabelę o wartośc sprawnośc różnych procesów. Dla pomarów wykonanych w punkce H ćwczena odpowedn jest wzór: η( we( który opsuje sprawność procesu elektrolzy. Dla pomarów wykonanych w punkce I odpowedn jest wzór: wy( η( który opsuje sprawność ognwa palwowego (różnca w manownku odpowada tej lośc wodoru, która została wyprodukowana w elektrolzerze, ale ne została zmagazynowana w kolbach, bo została wchłonęta przez ognwo palwowe). Dla pomarów wykonanych w punkce J ćwczena odpowedn jest wzór: η ( J) wy( J) wodoru ( J) który opsuje sprawność ognwa palwowego pracującego tylko podczas zaslana wodorem tlenem zmagazynowanym wcześnej w kolbach

7 ĆWICZENIE 2 L A B O R A T O R I U M F I Z Y K I A T O M O W E J I J Ą D R O W E J Membrana do wymany protonów jako elektrolzer ognwo palwowe Data pomaru:... Imę nazwsko:... Imę nazwsko:... Szkoła, klasa:... cepło spalana wodoru: Ho 286 kj/mol unwersalna stała gazowa: R 8,34 J/(mol K) energa zmagazynowana w wodorze o objętośc V, temperaturze T cśnenu p: Ho p V Ewodoru R T energa (praca) prądu płynącego w obwodze elektrycznym w czase t: E U I t przyblżona energa (praca) prądu w obwodze w czase od t do t+ przy napęcu zmenającym sę od U do U+ natężenu zmenającym sę od I do I+: U + U+ I + I+ E ( t+ t ) 2 2 całkowta energa (praca) prądu w obwodze w czase od początku pomaru do tn: E n n E E + K + E + K + En punkt ćwczena TABELA we [W] wodoru [W] wy [W] η H ± ± ± I ± ± ± ± J ± ± ± η ( η η ( ( J) we( wy( wy( J) J)

8 TABELA 2 cśnene atmosferyczne p... ±... ha temperatura otoczena T... ±... C,n t [s] Iwe [A] Uwe [mv] V wodoru [ml] Iwy [A] Uwy [mv] Ewe [J] Ewe [J] Ewodoru [J] Ewy [J] Ewy [J] ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± 2 ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± 3 ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± 4 ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± 5 ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± 6 ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± 7 ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± 8 ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± 9 ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± 0 ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± 2 ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± 3 ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± 4 ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± 5 ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± 6 ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± 7 ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± 8 ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± 9 ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± 20 ± ± ± ± ± ± ± ± ± ± ±

Ćw. 2. Wyznaczanie wartości średniego współczynnika tarcia i sprawności śrub złącznych oraz uzyskanego przez nie zacisku dla określonego momentu.

Ćw. 2. Wyznaczanie wartości średniego współczynnika tarcia i sprawności śrub złącznych oraz uzyskanego przez nie zacisku dla określonego momentu. Laboratorum z Podstaw Konstrukcj aszyn - - Ćw.. Wyznaczane wartośc średnego współczynnka tarca sprawnośc śrub złącznych oraz uzyskanego przez ne zacsku da okreśonego momentu.. Podstawowe wadomośc pojęca.

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 18. Anna Jakubowska, Edward Dutkiewicz ADSORPCJA NA GRANICY FAZ CIECZ GAZ. IZOTERMA ADSORPCJI GIBBSA

Ćwiczenie 18. Anna Jakubowska, Edward Dutkiewicz ADSORPCJA NA GRANICY FAZ CIECZ GAZ. IZOTERMA ADSORPCJI GIBBSA Ćwczene 18 Anna Jakubowska, Edward Dutkewcz ADSORPCJA NA GRANICY FAZ CIECZ GAZ. IZOTERMA ADSORPCJI GIBBSA Zagadnena: Zjawsko adsorpcj, pojęce zotermy adsorpcj. Równane zotermy adsorpcj Gbbsa. Defncja nadmaru

Bardziej szczegółowo

Projekt Studenckiego Koła Naukowego CREO BUDOWA GENERATORA WODORU

Projekt Studenckiego Koła Naukowego CREO BUDOWA GENERATORA WODORU Projekt Studenckiego Koła Naukowego CREO BUDOWA GENERATORA WODORU Stanowisko testowe Opracował Tomasz Piaścik Wprowadzenie Malejące zasoby naturalne, wpływ na środowisko naturalne i ciągle rosnące potrzeby

Bardziej szczegółowo

Laboratorium z Konwersji Energii. Ogniwo fotowoltaiczne

Laboratorium z Konwersji Energii. Ogniwo fotowoltaiczne Laboratorium z Konwersji Energii Ogniwo fotowoltaiczne 1.0 WSTĘP Energia słoneczna jest energią reakcji termojądrowych zachodzących w olbrzymiej odległości od Ziemi. Zachodzące na Słońcu przemiany helu

Bardziej szczegółowo

Rozliczanie kosztów Proces rozliczania kosztów

Rozliczanie kosztów Proces rozliczania kosztów Rozlczane kosztów Proces rozlczana kosztów Koszty dzałalnośc jednostek gospodarczych są złoŝoną kategorą ekonomczną, ujmowaną weloprzekrojowo. W systeme rachunku kosztów odbywa sę transformacja jednych

Bardziej szczegółowo

Przezbrojenie na inny rodzaj gazu kotłów EUROLINE

Przezbrojenie na inny rodzaj gazu kotłów EUROLINE Przezbrojene na nny rodzaj gazu kotłów EUROLINE ZS 23-1 AE/KE 23 ZW 23-1 AE/KE 23 ZS 23-1 AE/KE 21 ZW 23-1 AE/KE 21 PL (04.02) AL Sps treśc Sps treśc Wskazówk dotyczące bezpeczeństwa 3 Objaśnene symbol

Bardziej szczegółowo

DOBÓR SERWOSILNIKA POSUWU

DOBÓR SERWOSILNIKA POSUWU DOBÓR SERWOSILNIKA POSUWU Rysunek 1 przedstawa schemat knematyczny napędu jednej os urządzena. Fp Fw mc l Sp Serwoslnk Rys. 1. Schemat knematyczny serwonapędu: przełożene przekładn pasowej, S p skok śruby

Bardziej szczegółowo

Pomiar mocy pobieranej przez napędy pamięci zewnętrznych komputera. Piotr Jacoń K-2 I PRACOWNIA FIZYCZNA 25. 01. 2010

Pomiar mocy pobieranej przez napędy pamięci zewnętrznych komputera. Piotr Jacoń K-2 I PRACOWNIA FIZYCZNA 25. 01. 2010 Pomiar mocy pobieranej przez napędy pamięci zewnętrznych komputera. Piotr Jacoń K-2 I PRACOWNIA FIZYCZNA 25. 01. 2010 I. Cel ćwiczenia: Poznanie poprzez samodzielny pomiar, parametrów elektrycznych zasilania

Bardziej szczegółowo

4. Podzielnica uniwersalna 4.1. Budowa podzielnicy

4. Podzielnica uniwersalna 4.1. Budowa podzielnicy 4. Podelnca unwersalna 4.. Budowa podelncy Podelnca jest pryrądem podałowym, który stanow specjalne wyposażene frearek unwersalnych. Podstawowym astosowanem podelncy jest dokonywane podału kątowego. Jest

Bardziej szczegółowo

TF-Odnawialne źródła energii-wprowadzenie do ćwiczeń. Gry dydaktyczne- zastosowanie TIK

TF-Odnawialne źródła energii-wprowadzenie do ćwiczeń. Gry dydaktyczne- zastosowanie TIK TF-Odnawialne źródła energii-wprowadzenie do ćwiczeń. Gry dydaktyczne- zastosowanie TIK Ćwiczenie 1 Wyznaczenie zależności prądu fotoogniwa od natężenia oświetlenia Wprowadzenie Ogniwa fotowoltaiczne służą

Bardziej szczegółowo

WPROWADZENIE DO TEORII DECYZJI STATYSTYCZNYCH

WPROWADZENIE DO TEORII DECYZJI STATYSTYCZNYCH Ćwczene nr 1 Statystyczne metody wspomagana decyzj Teora decyzj statystycznych WPROWADZENIE DO TEORII DECYZJI STATYSTYCZNYCH Problem decyzyjny decyzja pocągająca za sobą korzyść lub stratę. Proces decyzyjny

Bardziej szczegółowo

Ć W I C Z E N I E N R C-6

Ć W I C Z E N I E N R C-6 INSTYTUT FIZYKI WYDZIAŁ INŻYNIERII PRODUKCJI I TECHNOLOGII MATERIAŁÓW POLITECHNIKA CZĘSTOCHOWSKA PRACOWNIA MECHANIKI I CIEPŁA Ć W I C Z E N I E N R C-6 WYZNACZANIE SPRAWNOŚCI CIEPLNEJ GRZEJNIKA ELEKTRYCZNEGO

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów

Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów Ćwiczenie 63 Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów 63.1. Zasada ćwiczenia W ćwiczeniu określa się współczynnik sprężystości pojedynczych sprężyn i ich układów, mierząc wydłużenie

Bardziej szczegółowo

[ W] 1. OBLICZANIE ZAPOTRZEBOWANIA NA MOC CIEPLNĄ DLA OGRZEWA- NYCH POMIESZCZEŃ 18 K. 1.1. STRATY CIEPŁA NA WENTYLACJĘ Q w. 1.3.

[ W] 1. OBLICZANIE ZAPOTRZEBOWANIA NA MOC CIEPLNĄ DLA OGRZEWA- NYCH POMIESZCZEŃ 18 K. 1.1. STRATY CIEPŁA NA WENTYLACJĘ Q w. 1.3. 1. OBLICZANIE ZAPOTRZEBOWANIA NA MOC CIEPLNĄ DLA OGRZEWA- NYCH POMIESZCZEŃ Zapotrzebowane na moc ceplną dla ogrzewanych pomeszczeń naleŝy określać zgodne z wymaganam aktualne obowązującej normy PN-94/B-03406

Bardziej szczegółowo

PÓŁAKTYWNE ELIMINATORY DRGAŃ (1)

PÓŁAKTYWNE ELIMINATORY DRGAŃ (1) WYKŁAD OBIERALNY rok akademck 2002/03 PÓŁAKTYWNE ELIMINATORY DRGAŃ (1) Uwag wstępne Półaktywne elmnatory drgań to układy regulacj które łączą pewne cechy pasywnych aktywnych elmnatorów drgań. Ogólne rzecz

Bardziej szczegółowo

2.Prawo zachowania masy

2.Prawo zachowania masy 2.Prawo zachowania masy Zdefiniujmy najpierw pewne podstawowe pojęcia: Układ - obszar przestrzeni o określonych granicach Ośrodek ciągły - obszar przestrzeni którego rozmiary charakterystyczne są wystarczająco

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 4

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 4 INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 4 Temat: Badanie wpływu obciąŝenia (wysiłku fizycznego) na parametry fizjologiczne organizmu oraz na szybkość zuŝywania powietrza w aparatach powietrznych 1. Cel ćwiczenia: Celem

Bardziej szczegółowo

Politechnika Białostocka

Politechnika Białostocka Politechnika Białostocka Wydział Elektryczny Katedra Elektroenergetyki Instrukcja do zajęć laboratoryjnych Temat ćwiczenia: BADANIE SPADKÓW NAPIĘĆ W INSTALACJACH ELEKTRYCZNYCH Ćwiczenie nr: 1 Laboratorium

Bardziej szczegółowo

Metrologia cieplna i przepływowa

Metrologia cieplna i przepływowa Metrologia cieplna i przepływowa Systemy, Maszyny i Urządzenia Energetyczne, I rok mgr Pomiar małych ciśnień Instrukcja do ćwiczenia Katedra Systemów Energetycznych i Urządzeń Ochrony Środowiska AGH Kraków

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 7 Liczniki binarne i binarne systemy liczbowe.

Ćwiczenie 7 Liczniki binarne i binarne systemy liczbowe. Ćwiczenie 7 Liczniki binarne i binarne systemy liczbowe. Cel. 1. Poznanie zasady działania liczników binarnych. 2. Poznanie metod reprezentacji liczby w systemach binarnych. Wstęp teoretyczny Liczniki

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM PRZYRZĄDÓW PÓŁPRZEWODNIKOWYCH

LABORATORIUM PRZYRZĄDÓW PÓŁPRZEWODNIKOWYCH Wydział Elektroniki Mikrosystemów i Fotoniki Politechniki Wrocławskiej STUDA DZENNE e LAORATORUM PRZYRZĄDÓW PÓŁPRZEWODNKOWYH LPP 2 Ćwiczenie nr 10 1. el ćwiczenia Przełączanie tranzystora bipolarnego elem

Bardziej szczegółowo

ANALOGOWE UKŁADY SCALONE

ANALOGOWE UKŁADY SCALONE ANALOGOWE UKŁADY SCALONE Ćwiczenie to ma na celu zapoznanie z przedstawicielami najważniejszych typów analogowych układów scalonych. Będą to: wzmacniacz operacyjny µa 741, obecnie chyba najbardziej rozpowszechniony

Bardziej szczegółowo

40. Międzynarodowa Olimpiada Fizyczna Meksyk, 12-19 lipca 2009 r. ZADANIE TEORETYCZNE 2 CHŁODZENIE LASEROWE I MELASA OPTYCZNA

40. Międzynarodowa Olimpiada Fizyczna Meksyk, 12-19 lipca 2009 r. ZADANIE TEORETYCZNE 2 CHŁODZENIE LASEROWE I MELASA OPTYCZNA ZADANIE TEORETYCZNE 2 CHŁODZENIE LASEROWE I MELASA OPTYCZNA Celem tego zadania jest podanie prostej teorii, która tłumaczy tak zwane chłodzenie laserowe i zjawisko melasy optycznej. Chodzi tu o chłodzenia

Bardziej szczegółowo

Wyznaczenie sprawności grzejnika elektrycznego i ciepła właściwego cieczy za pomocą kalorymetru z grzejnikiem elektrycznym

Wyznaczenie sprawności grzejnika elektrycznego i ciepła właściwego cieczy za pomocą kalorymetru z grzejnikiem elektrycznym Nr. Ćwiczenia: 215 Politechnika Łódzka FTIMS Kierunek: Informatyka rok akademicki: 2008/2009 sem. 2. Termin: 20 IV 2009 Temat Ćwiczenia: Wyznaczenie sprawności grzejnika elektrycznego i ciepła właściwego

Bardziej szczegółowo

Dr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne

Dr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne Dr inż. Andrzej Tatarek Siłownie cieplne 1 Wykład 3 Sposoby podwyższania sprawności elektrowni 2 Zwiększenie sprawności Metody zwiększenia sprawności elektrowni: 1. podnoszenie temperatury i ciśnienia

Bardziej szczegółowo

Lekcja 173, 174. Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe.

Lekcja 173, 174. Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe. Lekcja 173, 174 Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe. Silnik elektryczny asynchroniczny jest maszyną elektryczną zmieniającą energię elektryczną w energię mechaniczną, w której wirnik obraca się z

Bardziej szczegółowo

HiTiN Sp. z o. o. Przekaźnik kontroli temperatury RTT 4/2 DTR. 40 432 Katowice, ul. Szopienicka 62 C tel/fax.: + 48 (32) 353 41 31. www.hitin.

HiTiN Sp. z o. o. Przekaźnik kontroli temperatury RTT 4/2 DTR. 40 432 Katowice, ul. Szopienicka 62 C tel/fax.: + 48 (32) 353 41 31. www.hitin. HiTiN Sp. z o. o. 40 432 Katowice, ul. Szopienicka 62 C tel/fax.: + 48 (32) 353 41 31 www.hitin.pl Przekaźnik kontroli temperatury RTT 4/2 DTR Katowice, 1999 r. 1 1. Wstęp. Przekaźnik elektroniczny RTT-4/2

Bardziej szczegółowo

Wydział Elektrotechniki, Elektroniki, Informatyki i Automatyki Katedra Przyrządów Półprzewodnikowych i Optoelektronicznych.

Wydział Elektrotechniki, Elektroniki, Informatyki i Automatyki Katedra Przyrządów Półprzewodnikowych i Optoelektronicznych. Politechnika Łódzka Wydział Elektrotechniki, Elektroniki, Informatyki i Automatyki Katedra Przyrządów Półprzewodnikowych i Optoelektronicznych Niekonwencjonalne źródła energii Laboratorium Ćwiczenie 4

Bardziej szczegółowo

Zakłócenia. Podstawy projektowania A.Korcala

Zakłócenia. Podstawy projektowania A.Korcala Zakłócenia Podstawy projektowania A.Korcala Pojęciem zakłóceń moŝna określać wszelkie niepoŝądane przebiegi pochodzenia zewnętrznego, wywołane zarówno przez działalność człowieka, jak i zakłócenia naturalne

Bardziej szczegółowo

AERIS CA 350 VV EASE Zalety Informacje ogólne

AERIS CA 350 VV EASE Zalety Informacje ogólne AERIS CA 350 VV EASE Centrala wentylacyjna najnowszej generacji wyposażona w wymiennik przeciwprądowy o wysokiej sprawności oraz unikatowe wentylatory prądu stałego wyposażone w wirniki o konstrukcji zapewniające

Bardziej szczegółowo

I B. EFEKT FOTOWOLTAICZNY. BATERIA SŁONECZNA

I B. EFEKT FOTOWOLTAICZNY. BATERIA SŁONECZNA 1 OPTOELEKTRONKA B. EFEKT FOTOWOLTACZNY. BATERA SŁONECZNA Cel ćwiczenia: 1.Zbadanie zależności otoprądu zwarcia i otonapięcia zwarcia od natężenia oświetlenia. 2. Wyznaczenie sprawności energetycznej baterii

Bardziej szczegółowo

Temat: Czy świetlówki energooszczędne są oszczędne i sprzyjają ochronie środowiska? Imię i nazwisko

Temat: Czy świetlówki energooszczędne są oszczędne i sprzyjają ochronie środowiska? Imię i nazwisko Temat: Czy świetlówki energooszczędne są oszczędne i sprzyjają ochronie środowiska? Karta pracy III.. Imię i nazwisko klasa Celem nauki jest stawianie hipotez, a następnie ich weryfikacja, która w efekcie

Bardziej szczegółowo

Sterowanie maszyn i urządzeń

Sterowanie maszyn i urządzeń Sterowanie maszyn i urządzeń Instrukcja do ćwiczeń laboratoryjnych Sterowanie objętościowe Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie zasad sterowania objętościowego oraz wyznaczenie chłonności jednostkowej

Bardziej szczegółowo

KOINCYDENTNOŚĆ MODELU EKONOMETRYCZNEGO A JEGO JAKOŚĆ MIERZONA WARTOŚCIĄ WSPÓŁCZYNNIKA R 2 (K)

KOINCYDENTNOŚĆ MODELU EKONOMETRYCZNEGO A JEGO JAKOŚĆ MIERZONA WARTOŚCIĄ WSPÓŁCZYNNIKA R 2 (K) STUDIA I PRACE WYDZIAŁU NAUK EKONOMICZNYCH I ZARZĄDZANIA NR 31 Mchał Kolupa Poltechnka Radomska w Radomu Joanna Plebanak Szkoła Główna Handlowa w Warszawe KOINCYDENTNOŚĆ MODELU EKONOMETRYCZNEGO A JEGO

Bardziej szczegółowo

3. BADA IE WYDAJ OŚCI SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ

3. BADA IE WYDAJ OŚCI SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ 1.Wprowadzenie 3. BADA IE WYDAJ OŚCI SPRĘŻARKI TŁOKOWEJ Sprężarka jest podstawowym przykładem otwartego układu termodynamicznego. Jej zadaniem jest między innymi podwyższenie ciśnienia gazu w celu: uzyskanie

Bardziej szczegółowo

Pomiar prędkości dźwięku w metalach

Pomiar prędkości dźwięku w metalach Pomiar prędkości dźwięku w metalach Ćwiczenie studenckie dla I Pracowni Fizycznej Barbara Pukowska Andrzej Kaczmarski Krzysztof Sokalski Instytut Fizyki UJ Eksperymenty z dziedziny akustyki są ciekawe,

Bardziej szczegółowo

Pompy odkamieniające. Zmiana kierunku automatyczna. Zmiana kierunku ręczna. Przepływ zgodnie ze wskazówkami zegara

Pompy odkamieniające. Zmiana kierunku automatyczna. Zmiana kierunku ręczna. Przepływ zgodnie ze wskazówkami zegara Pompy odkamieniające Dostępne modele występują z ręcznym i automatycznym przełączaniem Niszczą osady po obu stronach obiegu wody przez co proces odkamieniania następuje samoczynnie, nawet przy prawie całkowicie

Bardziej szczegółowo

Badanie silnika asynchronicznego jednofazowego

Badanie silnika asynchronicznego jednofazowego Badanie silnika asynchronicznego jednofazowego Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest poznanie budowy i zasady funkcjonowania silnika jednofazowego. W ramach ćwiczenia badane są zmiany wartości prądu rozruchowego

Bardziej szczegółowo

PRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc

PRAWA ZACHOWANIA. Podstawowe terminy. Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc PRAWA ZACHOWANIA Podstawowe terminy Cia a tworz ce uk ad mechaniczny oddzia ywuj mi dzy sob i z cia ami nie nale cymi do uk adu za pomoc a) si wewn trznych - si dzia aj cych na dane cia o ze strony innych

Bardziej szczegółowo

BQR FMECA/FMEA. czujnik DI CPU DO zawór. Rys. 1. Schemat rozpatrywanego systemu zabezpieczeniowego PE

BQR FMECA/FMEA. czujnik DI CPU DO zawór. Rys. 1. Schemat rozpatrywanego systemu zabezpieczeniowego PE BQR FMECA/FMEA Przed rozpoczęcem aalzy ależy przeprowadzć dekompozycję systemu a podsystemy elemety. W efekce dekompozycj uzyskuje sę klka pozomów: pozom systemu, pozomy podsystemów oraz pozom elemetów.

Bardziej szczegółowo

Bazy danych. Andrzej Łachwa, UJ, 2013 andrzej.lachwa@uj.edu.pl www.uj.edu.pl/web/zpgk/materialy 9/15

Bazy danych. Andrzej Łachwa, UJ, 2013 andrzej.lachwa@uj.edu.pl www.uj.edu.pl/web/zpgk/materialy 9/15 Bazy danych Andrzej Łachwa, UJ, 2013 andrzej.lachwa@uj.edu.pl www.uj.edu.pl/web/zpgk/materialy 9/15 Przechowywanie danych Wykorzystanie systemu plików, dostępu do plików za pośrednictwem systemu operacyjnego

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie 1. Wyznaczanie molowego ciepła reakcji zobojętnienia

Ćwiczenie 1. Wyznaczanie molowego ciepła reakcji zobojętnienia Ćwiczenie 1. Wyznaczanie molowego ciepła reakcji zobojętnienia Niemal wszystkim przemianom fizycznym i chemicznym zwykle towarzyszy wymiana ciepła, a w niektórych także wymiana pracy. Ilość energii wymieniona

Bardziej szczegółowo

BADANIE POTENCJALNEGO POLA ELEKTRYCZNEGO

BADANIE POTENCJALNEGO POLA ELEKTRYCZNEGO BADANIE POTENCJALNEGO POLA ELEKTRYCZNEGO I. Ce ćwczena: zapoznane z metodą wyznaczana n ekwpotencjanych poa eektrycznego da róŝnych układów eektrod. przy zastosowanu wanny eektrotycznej. II. Przyrządy:

Bardziej szczegółowo

PL 211524 B1. FAKRO PP SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Nowy Sącz, PL 29.10.2007 BUP 22/07 31.05.2012 WUP 05/12. WACŁAW MAJOCH, Nowy Sącz, PL

PL 211524 B1. FAKRO PP SPÓŁKA Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, Nowy Sącz, PL 29.10.2007 BUP 22/07 31.05.2012 WUP 05/12. WACŁAW MAJOCH, Nowy Sącz, PL RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 211524 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 379508 (51) Int.Cl. E06B 7/14 (2006.01) E04D 13/03 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)

Bardziej szczegółowo

WYKRYWANIE BŁĘDÓW W UKŁADACH OCHRONY PRZECIWPORAŻENIOWEJ Z WYŁĄCZNIKAMI RÓŻNOCOWO PRĄDOWYMI

WYKRYWANIE BŁĘDÓW W UKŁADACH OCHRONY PRZECIWPORAŻENIOWEJ Z WYŁĄCZNIKAMI RÓŻNOCOWO PRĄDOWYMI Ćwiczenie S 25 WYKRYWANIE BŁĘDÓW W UKŁADACH OCHRONY PRZECIWPORAŻENIOWEJ Z WYŁĄCZNIKAMI RÓŻNOCOWO PRĄDOWYMI 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się ze sposobami wykrywania błędów w układach

Bardziej szczegółowo

tel/fax 018 443 82 13 lub 018 443 74 19 NIP 7343246017 Regon 120493751

tel/fax 018 443 82 13 lub 018 443 74 19 NIP 7343246017 Regon 120493751 Zespół Placówek Kształcenia Zawodowego 33-300 Nowy Sącz ul. Zamenhoffa 1 tel/fax 018 443 82 13 lub 018 443 74 19 http://zpkz.nowysacz.pl e-mail biuro@ckp-ns.edu.pl NIP 7343246017 Regon 120493751 Wskazówki

Bardziej szczegółowo

Elektryczne ogrzewanie podłogowe fakty i mity

Elektryczne ogrzewanie podłogowe fakty i mity Elektryczne ogrzewanie podłogowe fakty i mity Ogrzewanie podłogowe staje się coraz bardziej docenianym systemem podnoszącym komfort użytkowników mieszkań, apartamentów i domów jednorodzinnych. Niestety

Bardziej szczegółowo

PRZEPISY KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH

PRZEPISY KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH PRZEPISY KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH ZMIANY NR 2/2010 do CZĘŚCI VIII INSTALACJE ELEKTRYCZNE I SYSTEMY STEROWANIA 2007 GDAŃSK Zmiany Nr 2/2010 do Części VIII Instalacje elektryczne i systemy

Bardziej szczegółowo

Przepływomierz MFM 1.0 Nr produktu 503594

Przepływomierz MFM 1.0 Nr produktu 503594 INSTRUKCJA OBSŁUGI Przepływomierz MFM 1.0 Nr produktu 503594 Strona 1 z 5 Świat pomiaru przepływu Miernik zużycia Muti-Fow-Midi (MFM 1.0) Numer produktu 503594 Muti-Fow-Midi MFM 1.0 jest eektronicznym

Bardziej szczegółowo

Właściwości materii - powtórzenie

Właściwości materii - powtórzenie Przygotowano za pomocą programu Ciekawa fizyka. Bank zadań Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne sp. z o.o., Warszawa 2011 strona 1 Imię i nazwisko ucznia Data...... Klasa... Zadanie 1. Czy zjawisko

Bardziej szczegółowo

Grupa bezpieczeństwa kotła KSG / KSG mini

Grupa bezpieczeństwa kotła KSG / KSG mini Grupa bezpieczeństwa kotła KSG / KSG mini Instrukcja obsługi i montażu 77 938: Grupa bezpieczeństwa kotła KSG 77 623: Grupa bezpieczeństwa kotła KSG mini AFRISO sp. z o.o. Szałsza, ul. Kościelna 7, 42-677

Bardziej szczegółowo

Szkoła Podstawowa nr 1 w Sanoku. Raport z ewaluacji wewnętrznej

Szkoła Podstawowa nr 1 w Sanoku. Raport z ewaluacji wewnętrznej Szkoła Podstawowa nr 1 w Sanoku Raport z ewaluacji wewnętrznej Rok szkolny 2014/2015 Cel ewaluacji: 1. Analizowanie informacji o efektach działalności szkoły w wybranym obszarze. 2. Sformułowanie wniosków

Bardziej szczegółowo

Od redakcji. Symbolem oznaczono zadania wykraczające poza zakres materiału omówionego w podręczniku Fizyka z plusem cz. 2.

Od redakcji. Symbolem oznaczono zadania wykraczające poza zakres materiału omówionego w podręczniku Fizyka z plusem cz. 2. Od redakcji Niniejszy zbiór zadań powstał z myślą o tych wszystkich, dla których rozwiązanie zadania z fizyki nie polega wyłącznie na mechanicznym przekształceniu wzorów i podstawieniu do nich danych.

Bardziej szczegółowo

Ć W I C Z E N I E N R O-9

Ć W I C Z E N I E N R O-9 INSTYTUT FIZYKI WYDZIAŁ INŻYNIERII PRODUKCJI I TECHNOLOGII MATERIAŁÓW POLITECHNIKA CZĘSTOCHOWSKA PRACOWNIA OPTYKI Ć W I C Z E N I E N R O-9 WYZNACZANIE STĘŻENIA CUKRU ZA POMOCĄ POLARYMETRU Plr - 1 1 I.

Bardziej szczegółowo

Niniejszy dokument obejmuje: 1. Szablon Umowy zintegrowanej o rachunek ilokata, 2. Szablon Umowy zintegrowanej o rachunek ilokata oraz o rachunek

Niniejszy dokument obejmuje: 1. Szablon Umowy zintegrowanej o rachunek ilokata, 2. Szablon Umowy zintegrowanej o rachunek ilokata oraz o rachunek Niniejszy dokument obejmuje: 1. Szablon Umowy zintegrowanej o rachunek ilokata, 2. Szablon Umowy zintegrowanej o rachunek ilokata oraz o rachunek oszczędnościowo-rozliczeniowy. Umowa zintegrowana o rachunek

Bardziej szczegółowo

ARMATURA GAZOWA. Słowo wstępne KATALOG PRODUKTÓW

ARMATURA GAZOWA. Słowo wstępne KATALOG PRODUKTÓW ARMATURA GAZOWA Słowo wstępne KATALOG PRODUKTÓW 1 Spis treści SPIS TREŚCI FM FMC FGM Filtry gazu...4 M16/RMO N.A. M16/RM N.A. Zawory odcinające normalnie otwarte...8 M16/RMO N.C. M16/RM N.C. Zawory odcinające

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE MIKROSYSTEMÓW W MEDYCYNIE LABORATORIUM. Ćwiczenie nr 3. Kropelkowy system mikrofluidyczny

ZASTOSOWANIE MIKROSYSTEMÓW W MEDYCYNIE LABORATORIUM. Ćwiczenie nr 3. Kropelkowy system mikrofluidyczny ZASTOSOWANIE MIKROSYSTEMÓW W MEDYCYNIE LABORATORIUM Ćwiczenie nr 3 Kropelkowy system mikrofluidyczny Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z budową i warunkami poprawnego działania kropelkowego

Bardziej szczegółowo

PODSTAWY METROLOGII ĆWICZENIE 4 PRZETWORNIKI AC/CA Międzywydziałowa Szkoła Inżynierii Biomedycznej 2009/2010 SEMESTR 3

PODSTAWY METROLOGII ĆWICZENIE 4 PRZETWORNIKI AC/CA Międzywydziałowa Szkoła Inżynierii Biomedycznej 2009/2010 SEMESTR 3 PODSTAWY METROLOGII ĆWICZENIE 4 PRZETWORNIKI AC/CA Międzywydziałowa Szkoła Inżynierii Biomedycznej 29/2 SEMESTR 3 Rozwiązania zadań nie były w żaden sposób konsultowane z żadnym wiarygodnym źródłem informacji!!!

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN RADY RODZICÓW Szkoły Podstawowej w Wawrzeńczycach

REGULAMIN RADY RODZICÓW Szkoły Podstawowej w Wawrzeńczycach REGULAMIN RADY RODZICÓW Szkoły Podstawowej w Wawrzeńczycach Rozdział I Cele, kompetencje i zadania rady rodziców. 1. Rada rodziców jest kolegialnym organem szkoły. 2. Rada rodziców reprezentuje ogół rodziców

Bardziej szczegółowo

Podstawy Elektroenergetyki 2

Podstawy Elektroenergetyki 2 POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA WYDZIAŁ ELEKTRYCZNY Katedra Elektroenergetyki, Fotoniki i Techniki Świetlnej Laboratorium z przedmiotu: Podstawy Elektroenergetyki 2 Kod: ES1A500 037 Ćwiczenie nr 9 BADANIE NAGRZEWANIA

Bardziej szczegółowo

SUBSTANCJE ZUBOŻAJĄCE WARSTWĘ OZONOWĄ

SUBSTANCJE ZUBOŻAJĄCE WARSTWĘ OZONOWĄ SUBSTANCJE ZUBOŻAJĄCE WARSTWĘ OZONOWĄ I) INFORMACJE OGÓLNE W ostatnich latach stosowanie licznych, szeroko rozpowszechnionych substancji syntetycznych napotkało na nowe ograniczenie, którym jest ochrona

Bardziej szczegółowo

Dobór nastaw PID regulatorów LB-760A i LB-762

Dobór nastaw PID regulatorów LB-760A i LB-762 1 z 5 Dobór nastaw PID regulatorów LB-760A i LB-762 Strojenie regulatorów LB-760A i LB-762 Nastawy regulatora PID Regulatory PID (rolnicze np.: LB-760A - poczynając od wersji 7.1 programu ładowalnego,

Bardziej szczegółowo

Gruntowy wymiennik ciepła PROVENT- GEO

Gruntowy wymiennik ciepła PROVENT- GEO Gruntowy wymiennik ciepła PROVENT- GEO Bezprzeponowy Płytowy Gruntowy Wymiennik Ciepła PROVENT-GEO to unikatowe, oryginalne rozwiązanie umożliwiające pozyskanie zawartego gruncie chłodu latem oraz ciepła

Bardziej szczegółowo

Transport Mechaniczny i Pneumatyczny Materiałów Rozdrobnionych. Ćwiczenie 2 Podstawy obliczeń przenośników taśmowych

Transport Mechaniczny i Pneumatyczny Materiałów Rozdrobnionych. Ćwiczenie 2 Podstawy obliczeń przenośników taśmowych Transport Mechaniczny i Pneumatyczny Materiałów Rozdrobnionych Ćwiczenie 2 Podstawy obliczeń przenośników taśmowych Wydajność przenośnika Wydajnością przenośnika określa się objętość lub masę nosiwa przemieszczanego

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE

AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE AKADEMIA MORSKA W SZCZECINIE Instytut Inżynierii Ruchu Morskiego Zakład Urządzeń Nawigacyjnych Ćwiczenie nr 8 Ocena dokładności wskazań odbiornika MAGELLAN FX324 MAP COLOR Szczecin 2011 Temat: Ocena dokładności

Bardziej szczegółowo

Interfejs RS485-TTL KOD: INTR. v.1.0. Wydanie: 2 z dnia 19.12.2012. Zastępuje wydanie: 1 z dnia 07.09.2012

Interfejs RS485-TTL KOD: INTR. v.1.0. Wydanie: 2 z dnia 19.12.2012. Zastępuje wydanie: 1 z dnia 07.09.2012 Interfejs RS485-TTL v.1.0 KOD: PL Wydanie: 2 z dnia 19.12.2012 Zastępuje wydanie: 1 z dnia 07.09.2012 SPIS TREŚCI 1. Opis ogólny...3 2. Rozmieszczenie elementów....3 3. Przyłączenie do magistrali RS485....4

Bardziej szczegółowo

PROJEKT TECHNICZNY INSTALACJA KLIMATYZACJI POMIESZCZEŃ BIUROWYCH

PROJEKT TECHNICZNY INSTALACJA KLIMATYZACJI POMIESZCZEŃ BIUROWYCH PROJEKT TECHNICZNY INSTALACJA KLIMATYZACJI POMIESZCZEŃ BIUROWYCH URZĄD GMINY CZERWONAK Poznań 20.08.2007 r. 8 ZAWARTOŚĆ OPRACOWANIA 1. Wstęp 1.1. Podstawa opracowania 1.2. Przedmiot opracowania 1.3. Wykorzystana

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale"

Ćwiczenie: Ruch harmoniczny i fale Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia:

Bardziej szczegółowo

PAKOWARKA PRÓŻNIOWA VAC-10 DT, VAC-20 DT, VAC-20 DT L, VAC-20 DT L 2A VAC-40 DT, VAC-63 DT, VAC-100 DT

PAKOWARKA PRÓŻNIOWA VAC-10 DT, VAC-20 DT, VAC-20 DT L, VAC-20 DT L 2A VAC-40 DT, VAC-63 DT, VAC-100 DT PAKOWARKA PRÓŻNIOWA VAC-10 DT, VAC-20 DT, VAC-20 DT L, VAC-20 DT L 2A VAC-40 DT, VAC-63 DT, VAC-100 DT Modele elektroniczne z cyfrowym panelem Czasowa regulacja próżni INSTRUKCJA OBSŁUGI, INSTALACJI I

Bardziej szczegółowo

Zadania. SiOD Cwiczenie 1 ;

Zadania. SiOD Cwiczenie 1 ; 1. Niech A będzie zbiorem liczb naturalnych podzielnych przez 6 B zbiorem liczb naturalnych podzielnych przez 2 C będzie zbiorem liczb naturalnych podzielnych przez 5 Wyznaczyć zbiory A B, A C, C B, A

Bardziej szczegółowo

Umowa o pracę zawarta na czas nieokreślony

Umowa o pracę zawarta na czas nieokreślony Umowa o pracę zawarta na czas nieokreślony Uwagi ogólne Definicja umowy Umowa o pracę stanowi dokument stwierdzający zatrudnienie w ramach stosunku pracy. Według ustawowej definicji jest to zgodne oświadczenie

Bardziej szczegółowo

Umowa najmu lokalu użytkowego

Umowa najmu lokalu użytkowego Umowa najmu lokalu użytkowego Informacje ogólne Umowa najmu Przez umowę najmu lokalu użytkowego wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy lokal o takim przeznaczeniu do używania przez czas oznaczony lub

Bardziej szczegółowo

czasu pracy 1/2 etatu

czasu pracy 1/2 etatu Kierownik Ośrodka Pomocy Społecznej ogłasza nabór na wolne stanowisko robotnika gospodarczego w Ośrodku Pomocy Społecznej wymiarze OPS 1100.6.2015 Wymiar etatu: 1/2 Liczba stanowisk pracy -1 czasu pracy

Bardziej szczegółowo

Projektowanie bazy danych

Projektowanie bazy danych Projektowanie bazy danych Pierwszą fazą tworzenia projektu bazy danych jest postawienie definicji celu, założeo wstępnych i określenie podstawowych funkcji aplikacji. Każda baza danych jest projektowana

Bardziej szczegółowo

18 TERMODYNAMIKA. PODSUMOWANIE

18 TERMODYNAMIKA. PODSUMOWANIE Włodzimierz Wolczyński 18 TERMODYNAMIKA. PODSUMOWANIE Zadanie 1 Oto cykl pracy pewnego silnika termodynamicznego w układzie p(v). p [ 10 5 Pa] 5 A 4 3 2 1 0 C B 5 10 15 20 25 30 35 40 V [ dm 3 ] Sprawność

Bardziej szczegółowo

Projekt MES. Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe

Projekt MES. Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe Projekt MES Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe 1. Ugięcie wieszaka pod wpływem przyłożonego obciążenia 1.1. Wstęp Analizie poddane zostało ugięcie wieszaka na ubrania

Bardziej szczegółowo

Opracował: 1. Beata Boguszewska ( Specjalista ds. Zarzadzania Chemikaliami i Technologiami ) Uzgodnień dokonali:

Opracował: 1. Beata Boguszewska ( Specjalista ds. Zarzadzania Chemikaliami i Technologiami ) Uzgodnień dokonali: 1. Przedmiot WT 2. Zakres stosowania przedmiotu WT 3. Podział i oznaczenie 4. Wymagania i badania 4.1. Wymagania ogólne 4.1.1. Dodatki przeciwstukowe 4.1.2. Dodatki barwiące 4.1.3. Dodatki przeciwutleniające

Bardziej szczegółowo

RZECZPOSPOLITA POLSKA. Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu. wszystkie

RZECZPOSPOLITA POLSKA. Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu. wszystkie RZECZPOSPOLITA POLSKA Warszawa, dnia 11 lutego 2011 r. MINISTER FINANSÓW ST4-4820/109/2011 Prezydent Miasta na Prawach Powiatu Zarząd Powiatu wszystkie Zgodnie z art. 33 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 13 listopada

Bardziej szczegółowo

OZNACZANIE WAPNIA I MAGNEZU W PRÓBCE WINA METODĄ ATOMOWEJ SPEKTROMETRII ABSORPCYJNEJ Z ATOMIZACJA W PŁOMIENIU

OZNACZANIE WAPNIA I MAGNEZU W PRÓBCE WINA METODĄ ATOMOWEJ SPEKTROMETRII ABSORPCYJNEJ Z ATOMIZACJA W PŁOMIENIU OZNACZANIE WAPNIA I MAGNEZU W PRÓBCE WINA METODĄ ATOMOWEJ SPEKTROMETRII ABSORPCYJNEJ Z ATOMIZACJA W PŁOMIENIU Celem ćwiczenia jest zapoznanie z techniką atomowej spektrometrii absorpcyjnej z atomizacją

Bardziej szczegółowo

LASERY I ICH ZASTOSOWANIE

LASERY I ICH ZASTOSOWANIE LASERY CH ZASTOSOWANE Laboratorium nstrukcja do ćwiczenia nr Temat: Pomiar mocy wiązki laserowej 3. POMAR MOCY WĄZK LASEROWEJ LASERA He - Ne 3.1. Cel ćwiczenia. Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodą

Bardziej szczegółowo

Rodzaje i metody kalkulacji

Rodzaje i metody kalkulacji Opracowały: mgr Lilla Nawrocka - nauczycielka przedmiotów ekonomicznych w Zespole Szkół Rolniczych Centrum Kształcenia Praktycznego w Miętnem mgr Maria Rybacka - nauczycielka przedmiotów ekonomicznych

Bardziej szczegółowo

1. Środki finansowe ustala corocznie organ prowadzący.

1. Środki finansowe ustala corocznie organ prowadzący. REGULAMIN DOFINANSOWANIA FORM DOSKONALENIA ZAWODOWEGO NAUCZYCIELI W PUBLICZNEJ SZKOLE PODSTAWOWEJ IM. BOLESŁAWA CHROBREGO W KOŁCZEWIE 1 1. Środki finansowe ustala corocznie organ prowadzący. 2 1. O dofinansowanie

Bardziej szczegółowo

Prezydent Miasta Radomia

Prezydent Miasta Radomia Prezydent Miasta Radomia Ogłasza Konkurs ofert na najem części powierzchni holu w budynku Urzędu Miejskiego w Radomiu przy ul. Kilińskiego 30, z przeznaczeniem na punkt usług kserograficznych. Regulamin

Bardziej szczegółowo

Demontaż. Uwaga: Regulacja napięcia paska zębatego może być wykonywana tylko przy zimnym silniku.

Demontaż. Uwaga: Regulacja napięcia paska zębatego może być wykonywana tylko przy zimnym silniku. Demontaż Regulacja napięcia paska zębatego może być wykonywana tylko przy zimnym silniku. Zdemontować dźwiękochłonną osłonę silnika wyciągając ją do góry -strzałki-. Odłączyć elastyczny przewód cieczy

Bardziej szczegółowo

1. Rozwijanie dociekliwej i efektywnej postawy badawczej poprzez udział w doświadczeniach pod okiem i przy pomocy pracowników Instytutu Fizyki

1. Rozwijanie dociekliwej i efektywnej postawy badawczej poprzez udział w doświadczeniach pod okiem i przy pomocy pracowników Instytutu Fizyki Program wycieczki dydaktycznej na Wydział Matematyczno - Fizyczny Chemiczny Uniwersytetu Śląskiego - Instytut fizyki im. Augusta Chełkowskiego w Katowicach Uczestnicy: Uczniowie Technikum w Zespole Szkół

Bardziej szczegółowo

Rozbudowa domu przedpogrzebowego na cmentarzu komunalnym w Bierutowie. Specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych - Okna i drzwi

Rozbudowa domu przedpogrzebowego na cmentarzu komunalnym w Bierutowie. Specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych - Okna i drzwi SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH * * * OKNA I DRZWI 1 1. POSTANOWIENIA OGÓLNE 1.1. Przedmiot ST Przedmiotem niniejszej części specyfikacji technicznej (ST) są wymagania dotyczące

Bardziej szczegółowo

CENTRALE WENTYLACYJNE NAWIEWNO WYWIEWNE Z ODZYSKIEM CIEPŁA ORAZ WILGOCI

CENTRALE WENTYLACYJNE NAWIEWNO WYWIEWNE Z ODZYSKIEM CIEPŁA ORAZ WILGOCI CENTRALE WENTYLACYJNE NAWIEWNO WYWIEWNE Z ODZYSKIEM CIEPŁA ORAZ WILGOCI DOKUMENTACJA TECHNICZNO RUCHOWA B3B-WX 20, B3B-WX 30, B3B-WX 40, B3B-WX 60 http://www.hakom.pl SPIS TREŚCI 1. CHARAKTERYSTYKA OGÓLNA.

Bardziej szczegółowo

Woda to życie. Filtry do wody. www.ista.pl

Woda to życie. Filtry do wody. www.ista.pl Woda to życie Filtry do wody www.ista.pl Filtry do wody Mamy coś na osady i korozję Dobra i czysta woda pitna stała się dla nas prawie oczywistą rzeczą. Przedsiębiorstwa wodociągowe dokładają dużych starań

Bardziej szczegółowo

Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI

Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI Techniczne nauki М.М.Zheplinska, A.S.Bessarab Narodowy uniwersytet spożywczych technologii, Кijow STOSOWANIE PARY WODNEJ SKRAPLANIA KAWITACJI SKLAROWANEGO SOKU JABŁKOWEGO Skutecznym sposobem leczenia soku

Bardziej szczegółowo

888 A 888 V 1. ZASTOSOWANIE 2. BUDOWA GENERATOR NAPIĘCIA 3-FAZOWEGO L2 L3 N PE

888 A 888 V 1. ZASTOSOWANIE 2. BUDOWA GENERATOR NAPIĘCIA 3-FAZOWEGO L2 L3 N PE 1. ZASTOSOWANIE Walizka serwisowa typu W-28 została zaprojektowana i wyprodukowana na specjalne życzenie grup zajmujących się uruchamianiem obiektów energetycznych. Przeznaczona jest przede wszystkim do

Bardziej szczegółowo

DTR.ZL-24-08 APLISENS PRODUKCJA PRZETWORNIKÓW CIŚNIENIA I APARATURY POMIAROWEJ INSTRUKCJA OBSŁUGI (DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA)

DTR.ZL-24-08 APLISENS PRODUKCJA PRZETWORNIKÓW CIŚNIENIA I APARATURY POMIAROWEJ INSTRUKCJA OBSŁUGI (DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA) DTR.ZL-24-08 APLISENS PRODUKCJA PRZETWORNIKÓW CIŚNIENIA I APARATURY POMIAROWEJ INSTRUKCJA OBSŁUGI (DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA) ZASILACZ SIECIOWY TYPU ZL-24-08 WARSZAWA, KWIECIEŃ 2008. APLISENS S.A.,

Bardziej szczegółowo

1 Jeżeli od momentu złożenia w ARR, odpisu z KRS lub zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności

1 Jeżeli od momentu złożenia w ARR, odpisu z KRS lub zaświadczenia o wpisie do ewidencji działalności Załącznik nr 2 Zasady przyznawania autoryzacji dla zakładów produkcyjnych (przetwórczych) i zakładów konfekcjonujących oraz autoryzacji receptury produktów pośrednich 1. Autoryzację w ramach niniejszego

Bardziej szczegółowo

Materiał Standardowy; L50 Średnia szorstkość 1,0 mm. Minimalna grubość materiału 40 mm CE- numer certyfikatu 0036CPD9174023

Materiał Standardowy; L50 Średnia szorstkość 1,0 mm. Minimalna grubość materiału 40 mm CE- numer certyfikatu 0036CPD9174023 System FumoLux 8.1. System Fumo-Lux systemowe rozwiązanie prefabrykowanych lekkich obudów kominowych jeremias Fumo-Lux, jest przeznaczenie zarówno do budowy kominów w modernizowanych budynkach, jak i obiektach

Bardziej szczegółowo

Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowowytwórczej) 2015-12-17 16:02:07

Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowowytwórczej) 2015-12-17 16:02:07 Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowowytwórczej) 2015-12-17 16:02:07 2 Podatek przemysłowy (lokalny podatek od działalności usługowo-wytwórczej) Podatek przemysłowy (lokalny podatek

Bardziej szczegółowo

KLAUZULE ARBITRAŻOWE

KLAUZULE ARBITRAŻOWE KLAUZULE ARBITRAŻOWE KLAUZULE arbitrażowe ICC Zalecane jest, aby strony chcące w swych kontraktach zawrzeć odniesienie do arbitrażu ICC, skorzystały ze standardowych klauzul, wskazanych poniżej. Standardowa

Bardziej szczegółowo

REGULAMIN RADY RODZICÓW Liceum Ogólnokształcącego Nr XVII im. A. Osieckiej we Wrocławiu

REGULAMIN RADY RODZICÓW Liceum Ogólnokształcącego Nr XVII im. A. Osieckiej we Wrocławiu Uchwała nr 4/10/2010 z dnia 06.10.2010 r. REGULAMIN RADY RODZICÓW Liceum Ogólnokształcącego Nr XVII im. A. Osieckiej we Wrocławiu Podstawa prawna: - art. 53.1 ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie

Bardziej szczegółowo

OGŁOSZENIE O KONKURSIE OFERT (ZAMÓWIENIE DO 30 000 EURO)

OGŁOSZENIE O KONKURSIE OFERT (ZAMÓWIENIE DO 30 000 EURO) druk nr 18 Znak sprawy: BO-250- W OM/14/KO OGŁOSZENIE O KONKURSIE OFERT (ZAMÓWIENIE DO 30 000 EURO) 1. Nazwa i adres Zamawiającego: Instytut Techniki Budowlanej ul. Filtrowa 1, 00-611 Warszawa, Oddział

Bardziej szczegółowo

UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH

UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH We współczesnych samochodach osobowych są stosowane wyłącznie rozruszniki elektryczne składające się z trzech zasadniczych podzespołów: silnika elektrycznego; mechanizmu

Bardziej szczegółowo

TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp

TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp TEST dla stanowisk robotniczych sprawdzający wiedzę z zakresu bhp 1. Informacja o pracownikach wyznaczonych do udzielania pierwszej pomocy oraz o pracownikach wyznaczonych do wykonywania działań w zakresie

Bardziej szczegółowo

Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania).

Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania). Strategia rozwoju kariery zawodowej - Twój scenariusz (program nagrania). W momencie gdy jesteś studentem lub świeżym absolwentem to znajdujesz się w dobrym momencie, aby rozpocząć planowanie swojej ścieżki

Bardziej szczegółowo