R A D Y M I N I S T R Ó W. z dnia 18 grudnia 2012 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej uczelni publicznych

Transkrypt

1 RM R O Z P O R ZĄDZENIE R A D Y M I N I S T R Ó W z dnia 18 grudnia 2012 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej uczelni publicznych Na podstawie art. 105 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2012 r. poz. 572 i 742) zarządza się, co następuje: 1. Rozporządzenie określa szczegółowe zasady gospodarki finansowej uczelni publicznych, w tym: 1) zasady sporządzania planu rzeczowo-finansowego; 2) zasady tworzenia oraz zmian stanu funduszy, w tym funduszu rozwoju uczelni; 3) zasady rozliczania, w tym ewidencji kosztów; 4) sposób dostosowania dotychczasowych zasad gospodarki finansowej uczelni publicznych do postanowień ustawy Uczelnia publiczna sporządza roczny plan rzeczowo-finansowy, o którym mowa w art. 100 ust. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym, zwanej dalej ustawą, obejmujący: 1) przychody i koszty podstawowej działalności operacyjnej; 2) pozostałe przychody i koszty operacyjne; 3) przychody i koszty finansowe; 4) wynik finansowy; 5) fundusze; 6) informacje o zatrudnieniu i wynagrodzeniach. 2. W rocznym planie rzeczowo-finansowym uczelnia publiczna przedstawia również informacje o: 1) liczbie studentów i uczestników studiów doktoranckich w podziale na formy studiów; 2) liczbie studentów i uczestników studiów doktoranckich korzystających z różnych form pomocy materialnej; 3) liczbie miejsc w domach studenckich; 4) kosztach remontów budynków i lokali oraz obiektów inżynierii lądowej i wodnej, z wyjątkiem domów i stołówek studenckich;

2 2 5) nakładach na rzeczowe aktywa trwałe; 6) zatrudnieniu i wynagrodzeniach wynikających ze stosunku pracy w grupach stanowisk pracowników, o których mowa w art. 151 ust. 1 pkt 1 ustawy, w podziale na wynagrodzenia osobowe i dodatkowe wynagrodzenie roczne, z wyodrębnieniem środków na nagrody, o których mowa w art. 155 ust. 4 i 8 ustawy. 3. Uczelnia publiczna sporządza roczny plan rzeczowo-finansowy, uwzględniając przyznane dotacje i inne środki finansowe z budżetu państwa oraz budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków oraz inne środki publiczne, a także planowane przychody własne. 4. Podstawowa działalność operacyjna, o której mowa w 2 ust. 1 pkt 1, obejmuje działalność: 1) dydaktyczną; 2) badawczą; 3) gospodarczą wyodrębnioną Przychody działalności dydaktycznej w szczególności obejmują: 1) dotacje z budżetu państwa, o których mowa w art. 94 ust. 1 pkt 1 6, 8, 9 i 11 oraz art. 94b ust. 1 pkt 1 3 i 5 ustawy; 2) środki, o których mowa w art. 40 ust. 1 i 3 oraz art. 41 ust. 2 ustawy; 3) środki, o których mowa w art. 40 ust. 4 ustawy, przeznaczone na działalność dydaktyczną; 4) środki z budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków, o których mowa w art. 94 ust. 6 ustawy, przeznaczone na działalność dydaktyczną; 5) odpłatności i opłaty, o których mowa w art. 98 ust. 1 pkt 3 5, art. 99 ust. 1 i 1b oraz art. 122 ust. 2 ustawy; 6) opłaty, o których mowa w art. 170a ust. 5 ustawy; 7) odpłatności, o których mowa w art. 98 ust. 1 pkt 9 ustawy, z wyłączeniem opłat za wynajem, o których mowa w art. 103 ust. 2 pkt 4 ustawy; 8) przychody z działalności kulturalnej, o których mowa w art. 98 ust. 1 pkt 6 ustawy; 9) środki pochodzące ze źródeł zagranicznych, o których mowa w art. 98 ust. 1 pkt 11 ustawy, przeznaczone na działalność dydaktyczną; 10) środki budżetowe na nagrody właściwego ministra, o których mowa w art. 155 ust. 3 ustawy.

3 3 2. Przychody, o których mowa w ust. 1 pkt 6, są kwalifikowane jako przychód w roku ich uzyskania. 6. Przychody działalności badawczej w szczególności obejmują: 1) środki na realizację badań naukowych i prac rozwojowych, uzyskane ze środków przewidzianych w budżecie państwa na naukę; 2) środki z budżetów jednostek samorządu terytorialnego lub ich związków, o których mowa w art. 94 ust. 6 ustawy, przeznaczone na działalność badawczą; 3) odpłatności za usługi, o których mowa w art. 98 ust. 1 pkt 6 ustawy, z wyłączeniem przychodów z działalności kulturalnej; 4) środki pochodzące ze źródeł zagranicznych, o których mowa w art. 98 ust. 1 pkt 11 ustawy, przeznaczone na działalność badawczą Wyodrębniona działalność gospodarcza, o której mowa w 4 pkt 3, jest prowadzona przez wydzieloną organizacyjnie jednostkę uczelni publicznej. 2. Koszty wyodrębnionej działalności gospodarczej są pokrywane z przychodów uzyskiwanych przez jednostkę, o której mowa w ust Wynik finansowy wyodrębnionej działalności gospodarczej jest częścią składową wyniku finansowego uczelni publicznej i jest przeznaczony na jej cele statutowe. 8. Do kosztów działalności dydaktycznej zalicza się koszty związane z: 1) procesem dydaktycznym na studiach i kursach, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy, oraz realizacją zadań, o których mowa w art. 94 ust. 1 pkt 2 6, 8, 9 i 11 oraz art. 94b ust. 1 pkt 1 3 i 5 ustawy; 2) kształceniem kadr naukowych; 3) utrzymaniem uczelni publicznej, w tym koszty remontów, z wyjątkiem domów i stołówek studenckich; 4) prowadzeniem innych działań podejmowanych przez uczelnię publiczną w ramach działalności dydaktycznej, których finansowanie zapewniają przychody określone w Do kosztów działalności badawczej zalicza się koszty związane z prowadzeniem badań naukowych i prac rozwojowych oraz świadczeniem usług badawczych, których finansowanie zapewniają przychody określone w Fundusz zasadniczy, o którym mowa w art. 101 ust. 1 pkt 1 ustawy, tworzy się w uczelni publicznej w wysokości odzwierciedlającej wartość majątku uczelni publicznej. 2. Fundusz zasadniczy zwiększa się o:

4 4 1) odpisy z zysku netto; 2) równowartość sfinansowanych z dotacji z budżetu państwa oraz środków z innych źródeł, zakończonych i oddanych do użytkowania inwestycji budowlanych w zakresie budynków i lokali oraz obiektów inżynierii lądowej i wodnej; 3) równowartość nieodpłatnie otrzymanych od Skarbu Państwa lub innych jednostek budynków i lokali, obiektów inżynierii lądowej i wodnej oraz gruntów; 4) równowartość udziałów w przyjętych do użytkowania budynkach i lokalach oraz obiektach inżynierii lądowej i wodnej zrealizowanych w ramach inwestycji wspólnych; 5) kwotę zwiększenia wartości majątku uczelni publicznej, wynikającą z aktualizacji wyceny środków trwałych, przeprowadzonej zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 15 ust. 5 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397, z późn. zm. 1) ). 3. Fundusz zasadniczy zmniejsza się o: 1) pokrycie straty netto; 2) umorzenie budynków i lokali oraz obiektów inżynierii lądowej i wodnej; 3) równowartość nieodpłatnie przekazanych budynków i lokali, obiektów inżynierii lądowej i wodnej oraz gruntów; 4) kwotę zmniejszenia wartości majątku uczelni publicznej, wynikającą z aktualizacji wyceny środków trwałych, przeprowadzonej zgodnie z przepisami wydanymi na podstawie art. 15 ust. 5 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych Fundusz rozwoju uczelni, o którym mowa w art. 101 ust. 1a ustawy, może być tworzony w uczelni publicznej, jeżeli osiągnęła ona w poprzednim roku zysk netto. 2. Fundusz rozwoju uczelni zwiększa się o odpis z zysku netto, w wysokości nieprzekraczającej 20% osiągniętego zysku netto. 3. Fundusz rozwoju uczelni zmniejsza się o równowartość sfinansowanych wydatków majątkowych, związanych z wdrażaniem strategii rozwoju uczelni w części dotyczącej rozwoju infrastruktury dydaktyczno-naukowej, określonych w uchwale organu kolegialnego wskazanego w statucie uczelni publicznej Fundusz pomocy materialnej dla studentów i doktorantów, o którym mowa 1) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2011 r. Nr 102, poz. 585, Nr 106, poz. 622, Nr 134, poz. 781, Nr 178, poz. 1059, Nr 205, poz i Nr 234, poz i 1391 oraz z 2012 r. poz. 362, 596, 769, 1010 i 1342.

5 5 w art. 103 ust. 1 ustawy, tworzy się w uczelni publicznej ze środków, o których mowa w art. 103 ust. 2 ustawy. 2. Środki na stypendia, o których mowa w art. 173 ust. 1 pkt 4 i art. 199 ust. 1 pkt 5 ustawy, oraz ich wykorzystanie ujmuje się w uczelni publicznej jako zwiększenia i zmniejszenia w części funduszu pomocy materialnej dla studentów i doktorantów, o której mowa w art. 103 ust. 2 pkt 4 ustawy. 3. Nadwyżka kosztów nad przychodami z tytułu prowadzenia domów i stołówek studenckich, których koszty utrzymania są finansowane z funduszu pomocy materialnej dla studentów i doktorantów, podlega finansowaniu z przyszłych opłat i przychodów, o których mowa w art. 103 ust. 2 pkt 2 4 ustawy Własny fundusz stypendialny, o którym mowa w art. 104 ust. 1 ustawy, może być tworzony w uczelni publicznej w formie odpisu w ciężar kosztów działalności dydaktycznej. 2. Odpis nie może być większy niż 20% planowanego zysku netto na dany rok. W przypadku osiągnięcia zysku mniejszego niż planowany, odpis ustala się w wysokości proporcjonalnie zmniejszonej. W przypadku osiągnięcia zysku większego niż planowany, odpis ustala się w wielkości planowanej. 3. Odpis nie może być dokonany, jeżeli spowodowałoby to stratę w danym roku obrotowym. 4. Odpis dokonany w danym roku obrotowym może być wykorzystywany począwszy od następnego roku obrotowego. 5. Własny fundusz stypendialny może być tworzony również z wpłat osób fizycznych i prawnych przeznaczonych na ten fundusz. 14. Planowane przez uczelnię publiczną roczne wynagrodzenia osobowe, będące podstawą odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych, o którym mowa w art. 157 ust. 1 ustawy, stanowią planowane roczne środki przeznaczone na wynagrodzenia osobowe w rozumieniu art. 110 ust. 5 pkt 2 ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2009 r. Nr 205, poz. 1585, z późn. zm. 2) ), z wyłączeniem 2) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2009 r. Nr 218, poz. 1690, z 2010 r. Nr 105, poz. 668, Nr 182, poz. 1228, Nr 225, poz. 1474, Nr 254, poz i Nr 257, poz. 1725, z 2011 r. Nr 45, poz. 235, Nr 75, poz. 398, Nr 138, poz. 808, Nr 171, poz. 1016, Nr 197, poz. 1170, Nr 199, poz. 1175, Nr 232, poz i Nr 291, poz oraz z 2012 r. poz. 611, 637, 769 i 1342.

6 6 wynagrodzeń osobowych finansowanych ze środków przeznaczonych przez senat uczelni publicznej na zwiększenie wynagrodzeń na podstawie art. 151 ust. 8 ustawy. 15. Szczegółowe zasady dokonywania odpisów umorzeniowych lub amortyzacyjnych, określone zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223, z późn. zm. 3) ), z uwzględnieniem stawek określonych w przepisach ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych, stanowią element zasad (polityki) rachunkowości uczelni Uczelnia publiczna rozlicza koszty według rodzajów działalności, z wyodrębnieniem finansowania z dotacji z budżetu państwa oraz z przychodów własnych. 2. Rozliczanie kosztów według rodzajów działalności w uczelni publicznej jest dokonywane na podstawie ewidencji kosztów w układzie rodzajowym i kalkulacyjnym, stanowiących podstawę sporządzania sprawozdań finansowych. 3. Szczegółowe zasady ewidencji oraz rozliczania kosztów uczelni publicznej określają zasady (polityka) rachunkowości, ustalone przez rektora. 4. Koszty działalności dydaktycznej rozlicza się, w tym ewidencjonuje, w podziale co najmniej na: 1) koszty kształcenia, w zakresie, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 ustawy, w podziale na koszty kształcenia na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych; 2) koszty pozostałej działalności dydaktycznej. 5. Koszty działalności badawczej rozlicza się, w tym ewidencjonuje, według źródeł finansowania, w szczególności w ramach: 1) środków z budżetów, o których mowa w 6 pkt 1 i 2; 2) odpłatności za usługi, o których mowa w 6 pkt 3; 3) środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, niepodlegających zwrotowi, o których mowa w 6 pkt Koszty podstawowej działalności operacyjnej wymienionej w 4, które na podstawie dokumentów źródłowych można zakwalifikować do określonych rodzajów działalności, stanowią koszty bezpośrednie. 3) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostały ogłoszone w Dz. U. z 2009 r. Nr 157, poz i Nr 165, poz. 1316, z 2010 r. Nr 47, poz. 278, z 2011 r. Nr 102, poz. 585, Nr 199, poz i Nr 232, poz oraz z 2012 r. poz. 855 i 1342.

7 7 2. Koszty działalności uczelni publicznej, w tym koszty wynagrodzeń oraz koszty rzeczowe, których nie można zaliczyć do kosztów bezpośrednich określonych rodzajów działalności, stanowią koszty pośrednie. 3. Koszty pośrednie mogą być dzielone na koszty jednostek organizacyjnych uczelni publicznej (wydziałowe) i ogólnouczelniane. 18. Sposób i zasady rozliczania: 1) kosztów pośrednich na poszczególne rodzaje działalności, w tym w ramach działalności dydaktycznej na koszty kształcenia na studiach stacjonarnych, niestacjonarnych i koszty pozostałe, 2) kosztów utrzymania domów i stołówek studenckich ustala rektor w ramach przyjętych zasad (polityki) rachunkowości, chyba że zawarte umowy stanowią inaczej Koszty bezpośrednie działalności dydaktycznej rozlicza się na koszty studiów stacjonarnych, niestacjonarnych lub pozostałej działalności dydaktycznej. 2. Sposób rozliczania kosztów bezpośrednich działalności dydaktycznej, w tym kosztów wynagrodzeń, których na bieżąco nie można zakwalifikować do kosztów studiów stacjonarnych, niestacjonarnych lub pozostałej działalności dydaktycznej, stanowi element zasad (polityki) rachunkowości i może być ustalony z uwzględnieniem możliwości rozliczenia tych kosztów odpowiednio do liczby godzin dydaktycznych realizowanych w ramach studiów stacjonarnych, niestacjonarnych lub pozostałej działalności dydaktycznej. 20. Rozliczenia kosztów, o których mowa w 18 i 19, dokonuje się raz w roku obrotowym. Rektor może zarządzić rozliczanie tych kosztów w krótszych okresach. 21. Środki funduszu wdrożeniowego, o którym mowa w 19 ust. 2 pkt 3 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 sierpnia 1991 r. w sprawie zasad gospodarki finansowej uczelni (Dz. U. Nr 84, poz. 380 i Nr 112, poz. 485 oraz z 2005 r. Nr 101, poz. 842), według stanu na dzień 31 grudnia 2012 r. oraz środki otrzymane po tym dniu zgodnie z umowami zawartymi przed dniem wejścia w życie ustawy przechodzą na: 1) fundusz rozwoju uczelni albo 2) fundusz zasadniczy, jeżeli w uczelni publicznej nie zostanie utworzony fundusz rozwoju uczelni

8 8 i podlegają wykorzystaniu według zasad określonych w 19 ust. 9 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 27 sierpnia 1991 r. w sprawie zasad gospodarki finansowej uczelni, w terminach wynikających z zawartych umów. 22. Rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2013 r. 4) P R E Z E S R A D Y M I N I S T R Ó W D O N A L D T U S K 4) Niniejsze rozporządzenie było poprzedzone rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 2006 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej uczelni publicznych (Dz. U. Nr 246, poz. 1796), które traci moc z dniem wejścia w życie niniejszego rozporządzenia, na podstawie art. 37 pkt 1 ustawy z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 84, poz. 455 i Nr 112, poz. 654). 12/33rch

9 UZASADNIENIE Projekt rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej uczelni publicznych stanowi wykonanie upoważnienia zawartego w art. 105 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2012 r. poz. 572 i 742), zwanej dalej ustawą, w brzmieniu określonym w art. 1 pkt 83 ustawy z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 84, poz. 455 i Nr 112, poz. 654). Projektowane rozporządzenie zastąpi rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 2006 r. w sprawie szczegółowych zasad gospodarki finansowej uczelni publicznych (Dz. U. Nr 246, poz. 1796). Niniejszy projekt dostosowuje obowiązujące dotychczas zasady gospodarki finansowej uczelni publicznych do znowelizowanych przepisów ustawy i wprowadza nowe rozwiązania, dotyczące w szczególności: 1) zasad tworzenia funduszu rozwoju uczelni oraz wydatkowania gromadzonych na nim środków ( 11 projektu); 2) sposobu tworzenia własnego funduszu stypendialnego. W projektowanym rozporządzeniu wprowadzono zasadę, iż odpis w ciężar kosztów działalności dydaktycznej nie może być większy niż 20% planowanego zysku netto na dany rok ( 13 ust. 2 projektu); 3) zasad określania wysokości odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. W projekcie przewidziano wyłączenie z podstawy odpisu dodatkowych środków pochodzących z innych źródeł niż określone w art. 94 ust. 1 ustawy, w tym środków otrzymywanych na realizację projektów współfinansowanych z budżetu Unii Europejskiej lub ze źródeł zagranicznych przeznaczanych przez senat uczelni publicznej, na podstawie art. 151 ust. 8 ustawy, na zwiększenie wynagrodzeń osobowych ( 14 projektu);

10 4) szczegółowych zasad dokonywania odpisów umorzeniowych lub amortyzacyjnych, określanych zgodnie z przepisami ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223, z późn. zm.) z uwzględnieniem stawek określonych w przepisach ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397, z późn. zm.), które stanowią element zasad (polityki) rachunkowości uczelni ( 15 projektu); 5) zasad rozliczania kosztów działalności dydaktycznej, poprzez dodatkowe zobowiązanie uczelni publicznych do ich ewidencjonowania, co najmniej w podziale na: a) koszty kształcenia, w zakresie prowadzenia kształcenia na studiach pierwszego stopnia, studiach drugiego stopnia, jednolitych studiach magisterskich i studiach doktoranckich, w podziale na koszty kształcenia na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych, b) koszty pozostałej działalności dydaktycznej ( 16 ust. 4 projektu); 6) określenia, iż sposób i zasady rozliczania kosztów pośrednich przypisanych do działalności dydaktycznej na koszty kształcenia na studiach stacjonarnych, niestacjonarnych i koszty pozostałe, ustala rektor w ramach przyjętych zasad (polityki) rachunkowości ( 18 projektu); 7) ustanowienia, iż koszty bezpośrednie działalności dydaktycznej rozlicza się na koszty studiów stacjonarnych, niestacjonarnych lub pozostałej działalności dydaktycznej, o ile można je zakwalifikować do tych kosztów. Natomiast w przypadku, gdy kosztów bezpośrednich działalności dydaktycznej, w tym kosztów wynagrodzeń, nie można zakwalifikować do kosztów studiów stacjonarnych, niestacjonarnych lub pozostałej działalności dydaktycznej, sposób ich rozliczania stanowi element zasad (polityki) rachunkowości i może być ustalony z uwzględnieniem możliwości rozliczenia tych kosztów odpowiednio do liczby godzin dydaktycznych realizowanych w ramach studiów stacjonarnych, niestacjonarnych lub pozostałej działalności dydaktycznej ( 19 projektu); 8) ustanowienia, iż środki funduszu wdrożeniowego, według stanu na dzień 31 grudnia 2012 r. oraz otrzymane po tym terminie, zgodnie z umowami zawartymi do dnia 2

11 wejścia w życie ustawy, przechodzą na fundusz rozwoju uczelni i podlegają wykorzystaniu według zasad określonych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 27 sierpnia 1991 r. w sprawie zasad gospodarki finansowej uczelni, a jeżeli w uczelni publicznej nie zostanie utworzony fundusz rozwoju uczelni na fundusz zasadniczy ( 21 projektu). Na dzień 31 grudnia 2011 r. stan funduszu wdrożeniowego wynosił 95 tys. zł i występował tylko w jednej uczelni publicznej. Opinia o zgodności projektu rozporządzenia z prawem Unii Europejskiej Zgodnie z opinią Ministra Spraw Zagranicznych z dnia 30 listopada 2012 r. nr DPUE /pk/3 SM-2294 projekt nie jest sprzeczny z prawem Unii Europejskiej. 3

12 OCENA SKUTKÓW REGULACJI (OSR) 1. Podmioty, na które oddziałuje akt prawny Rozporządzenie jest skierowane do uczelni publicznych. 2. Konsultacje społeczne Projekt rozporządzenia został skierowany do zaopiniowania do: 1) Rady Głównej Nauki i Szkolnictwa Wyższego, 2) Polskiej Komisji Akredytacyjnej, 3) Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich, 4) Konferencji Rektorów Zawodowych Szkół Polskich, 5) Parlamentu Studentów Rzeczypospolitej Polskiej, 6) Niezależnego Zrzeszenia Studentów, 7) Zrzeszenia Studentów Polskich, 8) Krajowej Reprezentacji Doktorantów, 9) Rady Młodych Naukowców, 10) Rady Działalności Pożytku Publicznego oraz do następujących partnerów społecznych: 1) Ogólnopolskiego Porozumienia Związków Zawodowych, 2) Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Solidarność, 3) Krajowej Sekcji Nauki NSZZ Solidarność, 4) Forum Związków Zawodowych, 5) Konfederacji Pracodawców Polskich, 6) Pracodawców Rzeczypospolitej Polskiej, 7) Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan, 8) Związku Rzemiosła Polskiego, 9) Business Centre Club. Projekt rozporządzenia został zamieszczony w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego zgodnie z art. 5 ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa (Dz. U. Nr 169, poz. 1414, z późn. zm.) oraz w Biuletynie Informacji Publicznej 4

13 Rządowego Centrum Legislacji zgodnie z 11a ust. 2 pkt 1 uchwały nr 49 Rady Ministrów z dnia 19 marca 2002 r. Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. Nr 13, poz. 221, z późn. zm.). Żaden podmiot nie zgłosił zainteresowania pracami nad projektem w trybie przepisów ustawy z dnia 7 lipca 2005 r. o działalności lobbingowej w procesie stanowienia prawa. W wyniku konsultacji społecznych uwagi zgłosiły następujące podmioty: Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan, Uniwersytet Jagielloński w Krakowie, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich oraz Komisja Rachunkowości Zarządczej/Controllingu Rady Naukowej Stowarzyszenia Księgowych w Polsce. Wymienione podmioty przedstawiły następujące stanowiska: 1. Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan: 1) Zasady sporządzania planu rzeczowo-finansowego, o których mowa w 2 projektu, określone zostały w sposób dość lakoniczny. Zaproponowany podział planu daje uczelniom bardzo dużą swobodę oraz jest niezgodny z art. 31 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240, z późn. zm.), który wymaga, aby plany finansowe państwowych osób prawnych obejmowały co najmniej: przychody z prowadzonej działalności, dotacje z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego, koszty (w tym: wynagrodzenia i składki od nich naliczane, płatności odsetkowe wynikające z zaciągniętych zobowiązań, zakup towarów i usług), środki na wydatki majątkowe, środki przyznane innym podmiotom, stan należności i zobowiązań na początek i koniec roku, stan środków pieniężnych na początek i koniec roku. Uwagi nie uwzględniono. Projektowane rozporządzenie określa jedynie podstawowe elementy planu rzeczowo-finansowego, a nie jego szczegółową zawartość. Ponadto plan rzeczowo-finansowy, o którym mowa w art. 100 ust. 2 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2012 r. poz. 572 i 742) jest pojęciem odmiennym niż plan 5

14 finansowy, o którym mowa w art. 31 ustawy z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. 2) Wątpliwości budzi pozostawienie sposobu rozliczania kosztów pośrednich uznaniu rektora bez żadnych ograniczeń. W związku z uwzględnieniem uwagi Rządowego Centrum Legislacji przeredagowano przepisy zawarte w 19 projektu z dnia 12 września 2012 r. (obecnie 18). Ponadto ze względu na duże zróżnicowanie specyfiki uczelni publicznych oraz odpowiedzialność władz uczelni za gospodarowanie środkami publicznymi, konieczne jest stworzenie w rozporządzeniu jednolitych ram prawnych prowadzenia gospodarki finansowej uczelni. Szczegółowe rozwiązania muszą natomiast zostać dostosowane do wspomnianej specyfiki uczelni przez władze uczelni. 3) Należy zastanowić się nad sensem rozwiązania zawartego w 19 ust. 2 projektu z dnia 12 września 2012 r. Koszty bezpośrednie w którymś momencie muszą być możliwe do zakwalifikowania, jako związane z konkretnym rodzajem działalności. Pośrednie kwalifikowanie kosztów bezpośrednich w istocie stanowi zaprzeczenie ich bezpośredniego charakteru. Uwagi nie uwzględniono. Koszty bezpośrednie działalności dydaktycznej nie muszą stanowić kosztów możliwych do przypisania bezpośrednio do studiów stacjonarnych lub niestacjonarnych. 2. Uniwersytet Jagielloński w Krakowie: 1) Proponowany w 14 projektu przepis ujmuje w wyłączeniu z podstawy naliczenia odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych wszystkie wynagrodzenia osobowe, których źródłem finansowania są środki pochodzące z innych źródeł niż dotacje z budżetu państwa określone w art. 94 ust. 1 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. W przypadku wielu uczelni publicznych, dla których źródłem finansowania istotnej części wynagrodzeń osobowych są przychody własne w porównaniu do stanu obecnego i lat ubiegłych nastąpi ograniczenie wielkości funduszu i dostępu do świadczeń socjalnych. Przy tak sformułowanym przepisie również 6

15 wynagrodzenia finansowane z działalności badawczej byłyby wyłączone z podstawy naliczenia ww. odpisu. W związku z powyższym UJ zaproponował wyłączenie z podstawy naliczenia odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych tylko wynagrodzeń osobowych finansowanych ze środków Unii Europejskiej, z uwagi na niejednoznaczne przepisy instytucji przekazujących środki na realizację projektów w kwestii kwalifikowalności kosztów odpisu na zakładowy fundusz świadczeń socjalnych. Uwagi nie uwzględniono. Rozwiązanie wprowadzone w 14 projektu zostało pozytywnie ocenione i przyjęte przez partnerów społecznych, m. in. Konferencję Rektorów Akademickich Szkół Polskich. 2) Zgodnie z przyjętymi uregulowaniami polityki rachunkowości oraz przepisami ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2009 r. Nr 152, poz. 1223, z późn. zm.) większość uczelni publicznych dokonuje biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów. Wprowadzenie przepisu, z którego wynika jednoznacznie, iż uczelnie nie dokonują biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów ( 15 projektu z dnia 12 września 2012 r.), będzie skutkowało przerwaniem w przypadku wielu uczelni publicznych ciągłości przyjętych zasad rachunkowości (art. 5 ustawy o rachunkowości). Spowoduje to, że prezentowane w sprawozdaniach finansowych informacje stanowiące podstawę oceny kondycji finansowej jednostki (np. w konkursach o realizację projektów, zadań zlecanych przez instytucje zewnętrzne) nie będą porównywalne. UJ przedstawił propozycję nadania 15 brzmienia: Uczelnie publiczne nie są zobowiązane do dokonywania biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów wynikających z obowiązku wykonania przyszłych świadczeń na rzecz pracowników, w tym z tytułu odpraw emerytalnych.. Uwaga stała się bezprzedmiotowa w związku z wykreśleniem przepisu 15 w wyniku uwzględnienia uwagi Ministra Finansów. 7

16 3) Obowiązek ewidencji kosztów w podziale na finansowane z dotacji i z przychodów własnych ( 17 ust. 1 projektu z dnia 12 września 2012 r.) spowoduje sztuczne dzielenie kosztów. Podział najistotniejszej pozycji w kosztach każdej uczelni, czyli kosztów wynagrodzeń wraz z pochodnymi, w dużej mierze finansowanych z przychodów własnych, jest niemożliwy do wykonania w sposób rzetelny. Każda próba podziału będzie tylko dostosowaniem wartości kosztów do ustalonej sztucznie kwoty dotacji przypadającej na wynagrodzenia. UJ zaproponował wykreślenie z 17 projektu z dnia 12 września 2012 r. (obecnie 16) części dotyczącej rozliczania kosztów z wyodrębnieniem finansowania z dotacji z budżetu państwa oraz z przychodów własnych. Uwagi nie uwzględniono. Rozliczanie, w tym ewidencja kosztów w podziale na finansowane z dotacji i z przychodów własnych, jest wymogiem ustawowym, wynikającym z upoważnienia do wydania rozporządzenia w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 stycznia 2013 r. 3. Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu: 1) Proponuje się wykreślenie z 18 ust. 3 projektu z dnia 12 września 2012 r. (obecnie 17 ust. 3) słowa podstawowych oraz nadania temu przepisowi brzmienia: Koszty pośrednie mogą być dzielone na koszty wydziałowe (koszty jednostek organizacyjnych uczelni publicznej) i ogólnouczelniane. w ramach uczelni mogą funkcjonować rozwiązania, gdzie nie tylko na wydziałach rozliczane są koszty pośrednie. Uwagę uwzględniono. 2) Proponuje się modyfikację 19 ust. 2 poprzez nadanie mu brzmienia: z uwzględnieniem na przykład rozliczania tych kosztów w proporcji do liczby godzin dydaktycznych realizowanych w ramach studiów i kursów, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4 i 5 ustawy, w celu podkreślenia intencji przepisu, że rektor może w ramach swoich ustaleń wybrać taki wariant rozliczania kosztów, ale może też wybrać inny. 8

17 Przepis został w odpowiedni sposób przeredagowany w związku z uwzględnieniem uwagi Rządowego Centrum Legislacji. 4. Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich: 1) Wątpliwości budzi przepis 11 ust. 1 stanowiący, iż fundusz rozwoju uczelni zwiększa się o odpis z zysku netto, w wysokości nieprzekraczającej 20% osiągniętego zysku netto. Próg ten powinien być znacznie wyższy. Ponadto uczelnia powinna mieć swobodę, w jakim zakresie przeznacza zysk netto na fundusz rozwoju uczelni, na fundusz zasadniczy, czy względnie inne cele, np. uczelniany fundusz stypendialny. Uwagi nie uwzględniono. Zaproponowana wysokość odpisu jest analogiczna do rozwiązania przyjętego w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 27 sierpnia 1991 r. w sprawie zasad gospodarki finansowej uczelni (Dz. U. Nr 84, poz. 380, z późn. zm.) i funkcjonującego do 2006 r. Zgodnie z 17 ust. 4 wymienionego rozporządzenia odpis z zysku netto na fundusz zasadniczy uczelni nie mógł być niższy niż 80%. Dlatego proponuje się, aby odpis na fundusz rozwoju uczelni nie przekraczał 20% zysku netto. Ponadto proponowane rozwiązanie jest analogiczne do rozwiązania przyjętego w przypadku odpisów na własny fundusz stypendialny. 2) Zgodnie z 4 projektu rozporządzenia podstawowa działalność operacyjna obejmuje także działalność gospodarczą wyodrębnioną, prowadzoną przez wydzieloną organizacyjnie jednostkę uczelni publicznej ( 7 ust. 1). Wynik finansowy działalności prowadzonej przez tę jednostkę jest częścią składową wyniku finansowego uczelni publicznej i jest przeznaczony na jej cele statutowe ( 7 ust. 3). Być może należałoby uczelni zostawić swobodę, w jakim zakresie ten dodatni wynik finansowy przeznaczy na realizację celów statutowych, z ewentualnym warunkiem ograniczającym, że zysk netto na działalności gospodarczej wyodrębnionej nie może być przeznaczony w całości lub w części na jej rozwój, jeśli w poprzednim roku finansowym uczelnia odnotowała stratę. 9

18 Uwagi nie uwzględniono. Wynik finansowy wyodrębnionej działalności gospodarczej jest nieodłączną częścią wyniku finansowego netto uczelni i nie ma innej możliwości, niż przeznaczenie go na cele statutowe. Przyjęcie przedstawionej propozycji skutkowałoby sztucznym kreowaniem i funkcjonowaniem dwóch wyników finansowych w uczelni publicznej. Należy zauważyć, iż zgodnie z art. 91 ust. 1 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym działalność uczelni, w zakresie określonym w art. 13 ust. 1 i art. 14 tej ustawy, podlega zwolnieniu m.in. z podatku dochodowego. Zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397, z późn. zm.) dochody podatników, których celem statutowym jest działalność naukowa, naukowotechniczna, oświatowa, w tym również polegająca na kształceniu studentów ( ), są wolne od podatku w części przeznaczonej na te cele. W przypadku przeznaczenia dochodów na cele inne niż statutowe, uczelnia zobowiązana jest do zapłaty podatku dochodowego od osób prawnych. 3) Wątpliwości budzi zapis w 5 ust. 1 pkt 10, iż do przychodów działalności dydaktycznej zalicza się środki budżetowe na nagrody właściwego ministra, o których mowa w art. 155 ust. 3 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym. Odpowiedni zapis ustawy brzmi: środki budżetowe na nagrody ministra, o których mowa w ust. 1 i 2, określa się w wysokości 0,05% planowanej rocznej dotacji, o której mowa w art. 94 ust. 1 pkt 1. Środki te pozostają w tych częściach budżetu państwa, których dysponentami są właściwi ministrowie zgodnie z art. 94 ust. 3. Choć to rozwiązanie jest poprawne z punktu widzenia ogólnych zasad rachunkowości, to wydaje się rozwiązaniem prostszym, aby funkcjonowanie tego funduszu rozliczać na poziomie gospodarki finansowej stosownych ministerstw. Uwagi nie uwzględniono. Wnioski o nagrody dla nauczycieli akademickich są składane przez rektorów uczelni. Zarówno informacja dotycząca przyznanych nagród, jak i przeznaczone na nie środki finansowe są przekazywane wnioskodawcom. 10

19 Ponadto uczelnie (jako pracodawcy) posiadają wszystkie informacje niezbędne do prawidłowego rozliczenia przyznanych nagród. Wprowadzenie proponowanej zmiany wymagałoby dostosowania dotychczas obowiązujących procedur i konieczności pozyskiwania informacji, niezbędnych do późniejszego rozliczenia przyznanej nagrody, już na etapie składania wniosków. 4) Proponuje się wykreślenie w 17 ust. 1 projektu z dnia 12 września 2012 r. (obecnie 16 ust. 1) końcówki zdania w brzmieniu: z wyodrębnieniem finansowania z dotacji z budżetu państwa oraz z przychodów własnych. Niemożliwe jest wyodrębnienie kosztów kształcenia studentów na studiach stacjonarnych, którzy płacą za powtarzanie przedmiotu lub za drugi kierunek studiów. Ponieważ przepis ten znajduje się w ustawie, proponuje się jak najszybszą zmianę ustawy i ewentualne przesunięcie wejścia w życie rozporządzenia do momentu korekty przepisów w ustawie. Uwaga bezprzedmiotowa. Zgodnie z art. 38 pkt 4 ustawy z dnia 18 marca 2011 r. o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 84, poz. 455 i Nr 112, poz. 654) art. 105 ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym zawierający upoważnienie do wydania rozporządzenia wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2013 r. Nowelizacja ustawy, umożliwiająca wnioskowane przesunięcie terminu wejścia w życie projektowanego rozporządzenia, nie jest możliwa w tak krótkim czasie. 5) Należy wykreślić w 18 ust. 3 projektu z dnia 12 września 2012 r. wyrażenia koszty podstawowych jednostek organizacyjnych uczelni publicznej. W uczelniach koszty wydziałowe są rozliczane również w instytutach, katedrach, centrach, studiach oraz zakładach pomocniczych, a nie tylko na wydziałach. Uwaga analogiczna jak uwaga zgłoszona przez UMK w Toruniu. Przepis przeredagowano wykreślając z niego słowo podstawowych. 11

20 5. Komisja Rachunkowości Zarządczej/Controllingu Rady Naukowej Stowarzyszenia Księgowych w Polsce zgłosiła uwagi krytyczne co do projektu rozporządzenia, podnosząc kwestię jego ogólnego charakteru i postulując wprowadzenie zmian systemowych w obszarze rachunku kosztów oraz rachunkowości zarządczej uniwersytetów publicznych w celu wdrożenia nowego systemu informacyjnego umożliwiającego rzetelne udokumentowanie i ocenę wykorzystania środków pozyskiwanych od różnych fundatorów (nie tylko z budżetu Państwa) oraz zapewniania porównywalności tych informacji w sprawozdawczości resortowej i wspierania rozwoju zarządzania strategicznego w uczelniach dla zachowania ich konkurencyjności. Przedstawiciele Komisji Rachunkowości Zarządczej/Controllingu Rady Naukowej Stowarzyszenia Księgowych w Polsce powołali się także tytułem przykładu na opracowany i obecnie wdrażany na Uniwersytecie Łódzkim projekt systemu informacyjnego do zarządzania uczelnią obejmujący cały system rachunkowości, a więc rachunkowość finansową i rachunkowość zarządczą. Ponadto zadeklarowali pomoc merytoryczną w zakresie rachunku kosztów. Uwagi nie uwzględniono na obecnym etapie prac nad zmianami szczegółowych zasad gospodarki finansowej uczelni publicznych. Należy zauważyć, iż projekt rozporządzenia dotyczy zgodnie z zakresem upoważnienia gospodarki finansowej wyłącznie uczelni publicznych, a zatem na jego podstawie brak możliwości zapewnienia porównywalności informacji dotyczących udokumentowania i oceny wykorzystania środków pozyskiwanych od różnych fundatorów (nie tylko z budżetu państwa) w sprawozdawczości resortowej dla wszystkich uczelni. Ponadto wykorzystanie doświadczeń poszczególnych uczelni w tym zakresie w celu ulepszenia funkcjonujących rozwiązań jest możliwe po ich wdrożeniu i pozytywnej ocenie, obejmującej także możliwość ich zastosowania w uczelniach o zróżnicowanej specyfice. 3. Wpływ projektowanej regulacji na sektor finansów publicznych, w tym budżet państwa i budżety jednostek samorządu terytorialnego 12

21 Rozporządzenie nie spowoduje dodatkowych, w stosunku do dotychczasowych, skutków finansowych dla budżetu państwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego. Założeniem nowo wprowadzanych rozwiązań jest zwiększenie transparentności gospodarowania środkami publicznymi, w celu zapewnienia większej efektywności tego procesu. 4. Wpływ projektowanej regulacji na rynek pracy Rozporządzenie nie będzie miało wpływu na rynek pracy. 5. Wpływ projektowanej regulacji na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw Rozporządzenie nie będzie miało wpływu na konkurencyjność gospodarki i przedsiębiorczość, w tym na funkcjonowanie przedsiębiorstw. 6. Wpływ projektowanej regulacji na sytuację i rozwój regionalny Rozporządzenie nie będzie miało wpływu na sytuację i rozwój regionalny. 11/12-kt 13