WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Z JĘZYKA POLSKIEGO OBOWIĄZUJE UCZNIÓW:

Transkrypt

1 Krystyna Kurnik 2013/2014 WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH I ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Z JĘZYKA POLSKIEGO OBOWIĄZUJE UCZNIÓW: KLASA 1G NIEDOSTATECZNY Otrzymuje uczeń, który: *nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą (nie opanował minimum programowego, co uniemożliwia mu dalsze zdobywanie wiedzy) *nie podejmuje starań w celu uzyskania oceny pozytywnej (nie czyta lektur, nie pisze wypracowań, nie odrabia zadań domowych); *wypowiada się niepoprawnie pod względem językowym i rzeczowym; *nawet z pomocą nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnienia o elementarnym stopniu trudności. DOPUSZCZAJĄCY *wykazuje się ogólną znajomością fragmentów lektur; *czyta ze zrozumieniem tekst literacki, odpowiadając w logiczny sposób na podstawowe pytania dotyczące treści; *rozpoznaje utwór epicki, liryczny i dramatyczny; *potrafi wskazać głównego bohatera i najważniejsze wydarzenia w lekturze; *podejmuje próby redagowania takich form wypowiedzi jak: list prywatny, opis, opowiadanie, charakterystyka, streszczenie, plan wydarzeń, zaproszenie. *rozpoznaje zdanie pojedyncze; *zna i określa części zdania pojedynczego; *potrafi wymienić części mowy; *odmienia rzeczowniki, czasowniki i przymiotniki; *zna podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz- ż, ch- h, ó- u, wielka i mała litera); *ponadto uczeń podejmuje starania w celu uzyskania oceny pozytywnej. DOSTATECZNY *wykazuje się ogólną znajomością lektur; *czyta ze zrozumieniem tekst literacki, odpowiadając logicznie na większość pytań o jego treść; *rozpoznaje podstawowe cechy rodzajowe (szczególnie osobę mówiącą w utworze) i wskazuje elementy świata przedstawionego w dziele literackim oraz odróżnia świat realistyczny od fantastycznego; *umie połączyć tytuł omówionego utworu epickiego i dramatycznego z autorem; *zna podstawowe środki artystyczne: epitet, porównanie, przenośnię, dźwiękonaśladownictwo, powtórzenie, wyliczenie;

2 *poprawnie redaguje formy wypowiedzi: list prywatny, opis, charakterystykę, opowiadanie, streszczenie, plan wydarzeń, ogłoszenie, zaproszenie. *rozpoznaje zdanie pojedyncze ; *rozpoznaje zdania bezpodmiotowe; *dokonuje rozbioru logicznego zdania pojedynczego; *potrafi wymienić odmienne i nieodmienne części mowy; *rozpoznaje w zdaniu części mowy: rzeczownik, czasownik (strony czasownika), przymiotnik, przysłówek, liczebnik, przyimek, zaimek, spójnik; *zna zasady odmiany i potrafi odmienić rzeczownik, czasownik, przymiotnik; *potrafi przy odmianie rzeczownika oddzielić temat od końcówki, wskazać tematy oboczne; *zna i stosuje podstawowe zasady ortograficzne ( pisownia rz- ż, ó-u, ch- h, mała i wielka litera). DOBRY *czyta wszystkie lektury; *określa temat utworu, wyodrębnia fazy akcji w dziele literackim, analizuje świat przedstawiony, odróżnia fikcję literacką od prawdy historycznej, świat fantastyczny od realistycznego; *potrafi wskazać wartości uniwersalne omawianych dzieł, dokonywać uogólnień, wnioskować na podstawie przeczytanego tekstu; *umie wskazać cechy gatunkowe: fraszki, bajki, przypowieści, noweli, powieści, komedii; *zna i analizuje środki artystyczne: epitet, porównanie, przenośnię (animizację, personifikację), dźwięko-naśladownictwo, powtórzenie, wyliczenie, apostrofę, alegorię, *zna pojęcia: akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, didaskalia, kontrast, wyraz pokrewny, synonim ; *poprawnie redaguje formy wypowiedzi: list, opis, charakterystykę, opowiadanie, opowiadanie z dialogiem, streszczenie, plan wydarzeń, ogłoszenie, zaproszenie, sprawozdanie, notatkę. *rozpoznaje zdanie pojedyncze; *dokonuje rozbioru logicznego zdania pojedynczego; *potrafi wymienić odmienne i nieodmienne części mowy; *rozpoznaje w tekście części mowy: rzeczownik, czasownik (używa konstrukcji czynnej, biernej i zwrotnej), przymiotnik, przysłówek, liczebnik, przyimek, spójnik, zaimek, wykrzyknik, partykuła; *zna zasady odmiany i potrafi odmienić rzeczownik, czasownik, przymiotnik, liczebnik, zaimek; rozróżnia temat i końcówkę; *zna i stosuje podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz- ż, ó-u, ch- h, mała i wielka litera, nie z różnymi częściami mowy, -by z czasownikami); *potrafi korzystać ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego. BARDZO DOBRY *zna bardzo dobrze wszystkie teksty z kanonu lektur; *samodzielnie potrafi analizować świat przedstawiony dzieła literackiego ze wskazywaniem faz akcji, odróżnianiem fikcji literackiej od prawdy historycznej, świata fantastycznego od realistycznego, uwzględnieniem cech rodzajowych i gatunkowych dzieła literackiego; *wskazuje wartości uniwersalne omawianych dzieł, motywy wspólne dla kilku utworów, dokonuje uogólnień, porównań, wyciąga wnioski na podstawie przeczytanego tekstu, próbuje samodzielnie określać dosłowne i przenośne znaczenie utworów literackich;

3 *analizuje język artystyczny tekstu, posługując się terminami: epitet, porównanie, przenośnia, personifikacja, onomatopeja, powtórzenie, wyliczenie, apostrofa, alegoria, akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, antyteza, didaskalia, symbol, ironia, archaizm, frazeologizm; *poprawnie redaguje formy wypowiedzi: list, opis, charakterystykę, opowiadanie, opowiadanie z dialogiem, streszczenie, plan wydarzeń, ogłoszenie, zaproszenie, sprawozdanie, opis krajobrazu, notatkę, dedykację; *w tworzeniu samodzielnych tekstów wykorzystuje wiedzę o języku, stosuje związki frazeologiczne oraz środki artystycznego wyrazu. *wzbogaca opowiadania twórcze dialogami, elementami opisów, charakterystyki; *ten sam tekst potrafi przedstawić w formie opowiadania, opisu, streszczenia; *samodzielnie sporządza notatki z lekcji, selekcjonuje materiał rzeczowy. *rozpoznaje i nazywa rodzaje wypowiedzeń: zdania i równoważniki zdań; zdania pojedyncze *dokonuje rozbioru logicznego i gramatycznego zdania pojedynczego, rozpoznaje rodzaje podmiotu i orzeczenia; *rozpoznaje w tekście wszystkie części mowy i zna zasady ich odmiany (także osobliwości w odmianie); rozróżnia temat i końcówkę, wskazuje oboczności; *zna i stosuje podstawowe zasady ortograficzne (pisownia rz- ż, ó-u, ch- h, mała i wielka litera, nie z różnymi częściami mowy) i interpunkcyjne; *korzysta ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego, frazeologicznego, poprawnej polszczyzny. CELUJĄCY Otrzymuje uczeń, który: *wykazuje szczególne zainteresowania przedmiotem, spełniając kryteria oceny bardzo dobrej; *systematycznie wykonuje prace nadobowiązkowe i otrzymuje z nich oceny celujące; *polecenia nauczyciela wypełnia zawsze systematycznie i sumiennie, prezentując wzorowy stosunek do przedmiotu; *wykracza poza obowiązkowy materiał oraz bierze udział w konkursach i olimpiadach, odnosząc znaczące sukcesy. Krystyna Kurnik 2013/2014 WYMAGANIA EDUKACYJNE NIEZBĘDNE DO UZYSKANIA POSZCZEGÓLNYCH ŚRÓDROCZNYCH ORAZ ROCZNYCH OCEN KLASYFIKACYJNYCH Z JĘZYKA POLSKIEGO OBOWIĄZUJE UCZNIÓW KLASY 2: A, E NIEDOSTATECZNY Otrzymuje uczeń, który: nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą ( nie opanował minimum programowego, co uniemożliwia mu dalsze zdobywanie wiedzy), nie podejmuje starań w celu uzyskania oceny pozytywnej (nie czyta lektur, nie pisze wypracowań, nie odrabia zadań domowych), wypowiada się niepoprawnie pod względem językowym i rzeczowym, nawet z pomocą nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnienia o elementarnym stopniu trudności. DOPUSZCZAJĄCY zna co najmniej połowę tekstów z kanonu lektur, potrafi odnaleźć środki artystyczne w tekście, z pomocą nauczyciela ustala przesłanie utworu,

4 stara się interpretować postawy bohaterów, tytuł, główny motyw, samodzielnie definiuje i posługuje się pojęciami, np.:, bajka, puenta, morał, wers, rodzaje rymów, literatura dydaktyczna, personifikacja, pieśń, hymn, podmiot liryczny, sytuacja liryczna, teza, dialog, monolog, pierwszy plan, drugi plan, gazeta, tygodnik, kwartalnik, miesięcznik, rocznik, świat przedstawiony, bohater pierwszoplanowy, bohater drugoplanowy, narracja, akcja, wątek główny i poboczny, powieść, baśń, fantastyka, aforyzm, ballada, wieszcz, dramat, audycja, dykcja, lektor, intencja, akt, scena, tekst główny, tekst poboczny, komizm postaci, komizm słowny, komizm sytuacyjny, komedia, tragedia, rekwizyt, scenografia, punkt kulminacyjny, nowela, hipoteza, karykatura, perspektywa, homilia, biografia, sonet, gwara, archaizm, onomatopeja, mowa zależna i niezależna, motto, pesymizm, optymizm, wymienia nazwy poznanych epok literackich, korzysta ze słowników, z pomocą nauczyciela interpretuje tekst, wyszukuje informacje, rozpoznaje wartości, którymi kieruje się bohater, samodzielnie tworzy zgodne z tematem prace pisemne, wzbogaca słownictwo, odczytuje teksty kultury na poziomie dosłownym, z pomocą nauczyciela stara się wypowiadać się na tematy związane ze sztuką, uważne słucha, rozpoznaje intencje nadawcy, posiada właściwą technikę cichego czytania, posiada właściwą technikę głośnego czytania zachowanie odpowiedniej artykulacji, linii melodycznej itp. przedstawia najistotniejsze treści wypowiedzi, charakteryzuje postać mówiącą w utworze, odróżnia informacje o faktach od opinii, zna nazwy rodzajów i gatunków literackich, opisuje odczucia, które budzi w nim dzieło, umiejscawia tekst literackiego w konkretnej epoce, posiada technikę poprawnego mówienia wymowa, dykcja, intonacja, poprawnie buduje proste wypowiedzi, próbuje nawiązać i podtrzymać kontakt w różnych sytuacjach z zachowaniem norm kultury, przygotowuje samodzielne wypowiedzi, zna zasady dyskusji, zna budowę wypowiedzi pisemnych przewidzianych jako obowiązkowe przez program nauczania. zna i stara się rozpoznawać różne typy wypowiedzeń (zdanie pojedyncze, równoważnik zdania, imiesłowowy równoważnik zdania), zna większość terminów z zakresu wiedzy o języku, wyróżnia w zdaniu związki zgody, rządu, przynależności; wskazuje zasady ich tworzenia, przeprowadza klasyfikację prostych zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie, rysuje ich wykresy, zna cechy głosek, dostrzega i stara się nazwać zjawiska fonetyczne ( uproszczenia, upodobnienia pod względem dźwięczności), odróżnia mowę niezależną od zależnej, przekształca wypowiedzi kierując się podanym wzorem, korzysta ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego, frazeologicznego, poprawnej polszczyzny, zna zasady ortografii, poprawnie stosuje znaki interpunkcyjne. DOSTATECZNY zna większość tekstów z kanonu lektur, potrafi odnaleźć środki artystyczne w tekście, ustala przesłanie utworu, interpretuje postawy bohaterów, tytuł, główny motyw, samodzielnie definiuje i posługuje się pojęciami, np.:, bajka, puenta, morał, wers, rodzaje rymów, wiersz sylabiczny, literatura dydaktyczna, personifikacja, pieśń, hymn, podmiot liryczny, sytuacja liryczna, teza, dialog, monolog, pierwszy plan, drugi plan, gazeta, tygodnik, kwartalnik, miesięcznik, rocznik, reportaż, kontrast, świat przedstawiony, bohater pierwszoplanowy, bohater drugoplanowy, narracja, akcja, wątek główny i poboczny, powieść, symbol, baśń, fantastyka, aforyzm, romantyzm, ballada, wieszcz, dramat, audycja, alegoria, dykcja, lektor, intencja, akt, scena, tekst główny, tekst poboczny, komizm postaci, komizm słowny, komizm sytuacyjny, komedia, tragedia, rekwizyt, scenografia, pozytywizm, realizm,

5 punkt kulminacyjny, nowela, hipoteza, kontrargument, ironia, represja, obrazek, retrospekcja, absurd, karykatura, perspektywa, medytacja, homilia, biografia, Młoda Polska, sonet, gwara, archaizm, onomatopeja, mowa zależna i niezależna, motto, pesymizm, optymizm, spacja, dywiz, zna główne założenia filozoficzne omawianych epok literackich, cytuje odpowiednie fragmenty tekstu, korzysta ze słowników, interpretuje tekst, odczytuje treści przekazów medialnych, samodzielnie wyszukuje informacje, wykorzystuje wiedzę teoretycznoliteracka do zrozumienia tekstów, rozpoznaje wartości uniwersalne wpisane w dzieła literackie, samodzielnie tworzy własne prace pisemne (praca jest zgodna z tematem, jest poprawna pod względem językowym, stylistycznym i ortograficznym), wzbogaca słownictwo, odczytuje teksty kultury na poziomie dosłownym i przenośnym oraz dostrzega wpisane w nie wartości, stara się samodzielnie wypowiadać się na tematy związane ze sztuką, uważne i wnikliwe słucha, rozpoznaje intencje nadawcy, posiada właściwą technikę cichego czytania, posiada właściwą technikę głośnego czytania zachowanie odpowiedniej artykulacji, linii melodycznej itp. przedstawia najistotniejsze treści wypowiedzi, charakteryzuje postać mówiącą w utworze, odróżnia informacje o faktach od opinii, rozróżnia rodzaje i gatunki czytanych utworów, wykorzystuje wiedzę teoretycznoliteracką do zrozumienia tekstów, opisuje odczucia, które budzi w nim dzieło, umiejscawia tekst literackiego w konkretnej epoce, zna i rozumie podstawowe wyróżniki kodów charakterystycznych dla równych dziedzin sztuki (malarstwa, rzeźby, architektury, muzyki, teatru, filmu itp.), posiada technikę poprawnego mówienia wymowa, dykcja, intonacja, poprawnie buduje wypowiedzi, umie nawiązać i podtrzymać kontakt w różnych sytuacjach z zachowaniem norm kultury, przygotowuje samodzielne wypowiedzi, zna zasady dyskusji, zna budowę wypowiedzi pisemnych przewidzianych jako obowiązkowe przez program nauczania. rozpoznaje różne typy wypowiedzeń (zdanie pojedyncze, równoważnik zdania, imiesłowowy równoważnik zdania), posługuje się większością terminów z zakresu wiedzy o języku i operuje nimi w wypowiedziach ustnych i pisemnych, wyróżnia w zdaniu związki zgody, rządu, przynależności; wskazuje zasady ich tworzenia, przeprowadza klasyfikację zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie, rysuje ich wykresy, potrafi określać cechy głosek wskazuje i nazywa zjawiska fonetyczne ( uproszczenia, upodobnienia pod względem dźwięczności), odróżnia mowę niezależną od zależnej, przekształca wypowiedzi w mowie niezależnej na zależną i odwrotnie, korzysta ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego, frazeologicznego, poprawnej polszczyzny, zna i stara się stosować zasady ortografii, poprawnie stosuje znaki interpunkcyjne. DOBRY zna dobrze wszystkie teksty z kanonu lektur, potrafi określić funkcje środków artystycznych ukrytych w tekście, odczytuje uniwersalne i symboliczne treści zawarte w tekstach, ustala przesłanie utworu, interpretuje postawy bohaterów, tytuł, główny motyw, słowa klucze, samodzielnie definiuje i posługuje się pojęciami, np.: racjonalizm, empiryzm, bajka, puenta, morał, wers, rodzaje rymów, wiersz sylabiczny, literatura dydaktyczna, personifikacja, pieśń, hymn, podmiot liryczny, sytuacja liryczna, teza, dialog, monolog, pierwszy plan, drugi plan, periodyk, gazeta, tygodnik, kwartalnik, miesięcznik, rocznik, reportaż, perswazja, kontrast, sielanka, świat przedstawiony, bohater

6 pierwszoplanowy, bohater drugoplanowy, narracja, akcja, wątek główny i poboczny, powieść, symbol, baśń, fantastyka, aforyzm, romantyzm, indywidualizm, klasycyzm, orientalizm, ballada, wieszcz, dramat, audycja, paradoks, alegoria, dykcja, lektor, intencja, paradoks, akt, scena, tekst główny, tekst poboczny, komizm postaci, komizm słowny, komizm sytuacyjny, komedia, tragedia, rekwizyt, scenografia, pozytywizm, praca u podstaw, praca organiczna, naturalizm, realizm, utylitaryzm, punkt kulminacyjny, nowela, hipoteza, kontrargument, ironia, represja, obrazek, retrospekcja, absurd, karykatura, perspektywa, medytacja, homilia, biografia, sarkazm, Młoda Polska, cyganeria, sztuka dla sztuki, impresjonizm, symbolizm, secesja, sonet, gwara, archaizm, onomatopeja, mowa zależna i niezależna, motto, dekadentyzm, pesymizm, optymizm, spacja,, zna założenia filozoficzne omawianych epok literackich, cytuje odpowiednie fragmenty tekstu, korzysta ze słowników, interpretuje tekst na poziomie symbolicznym, interpretuje związki przyczynowo skutkowe, analizuje i odczytuje treści przekazów medialnych, samodzielnie wyszukuje i wartościuje informacje, wykorzystuje wiedzę teoretycznoliteracka do zrozumienia tekstów, rozpoznaje wartości uniwersalne wpisane w dzieła literackie, odnajduje związki pomiędzy tekstami, samodzielnie tworzy własne prace pisemne (praca jest zgodna z tematem i wyróżnia się samodzielnością sądów i wykorzystaniem kontekstów kulturowych i filozoficznych; pod względem językowym charakteryzuje ją sprawność językowa, jest poprawna pod względem stylistycznym i ortograficznym), posiada bogate słownictwo, potrafi samodzielnie wypowiadać się na tematy związane ze sztuką, uważne i wnikliwe słucha z nastawieniem na nadawcę, rozpoznaje intencje nadawcy, słucha ze świadomością możliwości manipulacji językowej, posiada właściwą technikę cichego czytania, rozwija umiejętność szybkiego tempa czytania cichego, posiada właściwą technikę głośnego czytania zachowanie odpowiedniej artykulacji, linii melodycznej itp. interpretuje głosowo tekst literacki, przedstawia najistotniejsze treści wypowiedzi w takim porządku, w jakim występują one w tekście, charakteryzuje postać mówiącą w utworze, odróżnia informacje o faktach od opinii, rozróżnia rodzaje i gatunki czytanych utworów, wykorzystuje wiedzę teoretycznoliteracką do zrozumienia tekstów, odnajduje związki pomiędzy tekstami, opisuje odczucia, które budzi w nim dzieło, umiejscawia tekst literackiego w konkretnej epoce, zna i rozumie podstawowe wyróżniki kodów charakterystycznych dla równych dziedzin sztuki (malarstwa, rzeźby, architektury, muzyki, teatru, filmu itp.) praktycznie wykorzystuje tę wiedzę w odniesieniu do poznawanych epok literackich, posiada technikę poprawnego mówienia wymowa, dykcja, intonacja, buduje wypowiedzi zgodnie z zamierzoną intencją i ze świadomością celowego wyboru środków językowych, umie nawiązać i podtrzymać kontakt w różnych sytuacjach z zachowaniem norm kultury, przygotowuje samodzielne wypowiedzi, umie dyskutować, zna zasady dyskusji, dostrzega pozajęzykowe środki wyrazu, wykorzystuje je w wypowiedziach własnych, zna budowę wypowiedzi pisemnych przewidzianych jako obowiązkowe przez program nauczania. rozpoznaje, tworzy i przekształca różne typy wypowiedzeń (zdanie pojedyncze, równoważnik zdania, imiesłowowy równoważnik zdania), poprawnie posługuje się terminami z zakresu wiedzy o języku i operuje nimi w wypowiedziach ustnych i pisemnych. rozpoznaje zdanie z orzeczeniem imiennym, omawia jego budowę, omawia, podając przykłady, różne sposoby wyrażania orzeczenia oraz podmiotu, przydawki i dopełnienia, wyróżnia w zdaniu związki zgody, rządu, przynależności; wskazuje zasady ich tworzenia, przeprowadza klasyfikację zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie, rysuje ich wykresy, poprawnie określa cechy głosek, wskazuje i nazywa zjawiska fonetyczne ( uproszczenia, upodobnienia pod względem dźwięczności), wyjaśnia proces ich powstawania,

7 wykorzystuje funkcje stylistyczne mowy zależnej i niezależnej, stosuje mowę niezależną w swoich wypowiedziach, korzysta ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego, frazeologicznego, poprawnej polszczyzny, opanował w stopniu bardzo dobrym zasady ortografii, poprawnie stosuje znaki interpunkcyjne. BARDZO DOBRY zna bardzo dobrze wszystkie teksty z kanonu lektur, potrafi określić funkcje środków artystycznych ukrytych w tekście, odczytuje uniwersalne i symboliczne treści zawarte w tekstach, ustala przesłanie utworu, interpretuje postawy bohaterów, tytuł, główny motyw, słowa klucze, samodzielnie definiuje i posługuje się pojęciami, np.: racjonalizm, empiryzm, bajka, puenta, morał, wers, rodzaje rymów, wiersz sylabiczny, literatura dydaktyczna, personifikacja, pieśń, hymn, podmiot liryczny, sytuacja liryczna, teza, dialog, monolog, pierwszy plan, drugi plan, periodyk, gazeta, tygodnik, kwartalnik, miesięcznik, rocznik, reportaż, perswazja, kontrast, sielanka, świat przedstawiony, bohater pierwszoplanowy, bohater drugoplanowy, narracja, akcja, wątek główny i poboczny, powieść, symbol, baśń, fantastyka, aforyzm, romantyzm, indywidualizm, klasycyzm, orientalizm, ballada, wieszcz, dramat, audycja, paradoks, alegoria, dykcja, nonszalancja, lektor, intencja, paradoks, akt, scena, tekst główny, tekst poboczny, komizm postaci, komizm słowny, komizm sytuacyjny, komedia, tragedia, rekwizyt, scenografia, pozytywizm, praca u podstaw, praca organiczna, naturalizm, realizm, eklektyzm, scjentyzm, utylitaryzm, punkt kulminacyjny, nowela, hipoteza, kontrargument, ironia, represja, obrazek, retrospekcja, absurd, karykatura, perspektywa, cynizm, medytacja, homilia, biografia, sarkazm, modernizm, Młoda Polska, fin de siecle,, cyganeria, sztuka dla sztuki, impresjonizm, symbolizm, secesja, sonet, gwara, archaizm, onomatopeja, mowa zależna i niezależna, motto, dekadentyzm, pesymizm, optymizm, spacja, zna założenia filozoficzne omawianych epok literackich, cytuje odpowiednie fragmenty tekstu, korzysta ze słowników, interpretuje tekst na poziomie symbolicznym, interpretuje związki przyczynowo skutkowe, świadomie, w sposób krytyczny analizuje i odczytuje treści przekazów medialnych, samodzielnie wyszukuje i wartościuje informacje, wykorzystuje wiedzę teoretycznoliteracka do zrozumienia tekstów, rozpoznaje wartości uniwersalne wpisane w dzieła literackie, odnajduje związki pomiędzy tekstami, samodzielnie tworzy własne prace pisemne (praca jest zgodna z tematem i wyróżnia się samodzielnością sądów i wykorzystaniem kontekstów kulturowych i filozoficznych; pod względem językowym charakteryzuje ją wysoka sprawność językowa, jest poprawna pod względem stylistycznym i ortograficznym), posiada bogate słownictwo, samodzielnie, w stopniu bardzo dobrym, potrafi wykorzystać w wypowiedzi ustnej lub pisemnej konteksty kulturowe, odczytuje teksty kultury na poziomie dosłownym, przenośnym i symbolicznym oraz dostrzega wpisane w nie wartości, potrafi samodzielnie wypowiadać się na tematy związane ze sztuką, uważne i wnikliwe słucha z nastawieniem na nadawcę, rozpoznaje intencje nadawcy, słucha ze świadomością możliwości manipulacji językowej. posiada właściwa technikę cichego czytania, rozwija umiejętność szybkiego tempa czytania cichego, posiada właściwą technikę głośnego czytania zachowanie odpowiedniej artykulacji, linii melodycznej itp. interpretuje głosowo tekst literacki i własny, przedstawia najistotniejsze treści wypowiedzi w takim porządku, w jakim występują one w tekście, charakteryzuje postać mówiącą w utworze, odróżnia informacje o faktach od opinii, rozróżnia rodzaje i gatunki czytanych utworów, wykorzystuje wiedzę teoretycznoliteracką do zrozumienia tekstów, odnajduje związki pomiędzy tekstami, opisuje odczucia, które budzi w nim dzieło,

8 umiejscawia tekst literackiego w konkretnej epoce dostrzega związek miedzy utworem a epoka, w której powstał, zna i rozumie podstawowe wyróżniki kodów charakterystycznych dla równych dziedzin sztuki (malarstwa, rzeźby, architektury, muzyki, teatru, filmu itp.) praktycznie wykorzystuje tę wiedzę w odniesieniu do poznawanych epok literackich. posiada technikę poprawnego mówienia wymowa, dykcja, intonacja, buduje wypowiedzi zgodnie z zamierzoną intencją i ze świadomością celowego wyboru środków językowych, umie nawiązać i podtrzymać kontakt w różnych sytuacjach z zachowaniem norm kultury, umie dyskutować, zna zasady dyskusji, dostrzega pozajęzykowe środki wyrazu, wykorzystuje je w wypowiedziach własnych, zna budowę wypowiedzi pisemnych przewidzianych jako obowiązkowe przez program nauczania oraz poprawnie je konstruuje, samodzielnie rozpoznaje, tworzy i przekształca różne typy wypowiedzeń (zdanie pojedyncze, równoważnik zdania, imiesłowowy równoważnik zdania), posługuje się terminami z zakresu wiedzy o języku i operuje nimi w wypowiedziach ustnych i pisemnych. rozpoznaje zdanie z orzeczeniem imiennym, omawia jego budowę, omawia, podając przykłady, różne sposoby wyrażania orzeczenia oraz podmiotu, przydawki i dopełnienia, wyróżnia w zdaniu związki zgody, rządu, przynależności; wskazuje zasady ich tworzenia, przeprowadza klasyfikację zdań złożonych współrzędnie i podrzędnie, rysuje ich wykresy, poprawnie określa cechy głosek, wskazuje i nazywa zjawiska fonetyczne ( uproszczenia, upodobnienia pod względem dźwięczności), wyjaśnia proces ich powstawania; znajduje i poprawia błędy w wymowie grup spółgłoskowych, wykorzystuje funkcje stylistyczne mowy zależnej i niezależnej, celowo i świadomie stosuje mowę niezależną w swoich wypowiedziach pisemnych korzysta ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego, frazeologicznego, poprawnej polszczyzny, opanował w stopniu bardzo dobrym zasady ortografii, poprawnie stosuje znaki interpunkcyjne. CELUJĄCY Otrzymuje uczeń, który: wykazuje szczególne zainteresowania przedmiotem, spełniając kryteria oceny bardzo dobrej, systematycznie wykonuje prace nadobowiązkowe i otrzymuje z nich oceny celujące, polecenia nauczyciela wypełnia zawsze systematycznie i sumiennie, prezentując wzorowy stosunek do przedmiotu, wykracza poza obowiązkowy materiał oraz bierze udział w konkursach i olimpiadach, odnosząc znaczące sukcesy. Dla uczniów posiadających opinię o dostosowaniu wymagań edukacyjnych lub orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej wymagania są ograniczane indywidualnie do wskazań. Testy, sprawdziany, kartkówki oceniane są według procentowych proporcji : 100%-90% ocena bardzo dobry 89%-75% ocena dobry 74%-55% ocena dostateczny 54%-35% ocena dopuszczający 34%-0% ocena niedostateczny KLASA 3F NIEDOSTATECZNY otrzymuje uczeń, który:

9 *nie spełnia wymagań na ocenę dopuszczającą ( nie opanował minimum programowego, co uniemożliwia mu dalsze zdobywanie wiedzy); *ponadto nie podejmuje starań w celu uzyskania oceny pozytywnej (nie czyta lektur, nie pisze wypracowań, nie odrabia zadań domowych); *wypowiada się niepoprawnie pod względem językowym i rzeczowym; *nawet z pomocą nauczyciela nie jest w stanie rozwiązać zagadnienia o elementarnym stopniu trudności. DOPUSZCZAJĄCY *wykazuje się ogólną znajomością fragmentów lektur; *czyta ze zrozumieniem tekst literacki, odpowiadając w logiczny sposób na pytania o jego treść; *rozpoznaje podstawowe cechy rodzajowe (szczególnie osobę mówiącą w utworze) i wskazuje elementy świata przedstawionego w dziele literackim oraz odróżnia świat realistyczny od fantastycznego i fikcję literacką od prawdy historycznej; *umie połączyć tytuł omówionego utworu epickiego i dramatycznego z autorem; *zna podstawowe środki artystyczne: epitet, porównanie, przenośnię, onomatopeję, powtórzenie, wyliczenie, pytanie retoryczne, wykrzyknienie; *zna pojęcia: akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim ; *poprawnie redaguje formy wypowiedzi: list, opis, wypracowanie z elementami opisu przeżyć wewnętrznych, charakterystykę, opowiadanie, streszczenie, plan wydarzeń, ogłoszenie, zaproszenie; sprawozdanie, próbuje redagować rozprawkę, przemówienie. *rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone, zdanie złożone współrzędne, podrzędne i wielokrotnie złożone; *próbuje dokonać analizy gramatycznej i logicznej wypowiedzeń; *dokonuje podziału wyrazu na głoski, litery, sylaby; *zna podstawowe zasady ortograficzne i interpunkcyjne; *ponadto uczeń podejmuje starania w celu uzyskania oceny pozytywnej. DOSTATECZNY *wykazuje się znajomością lektur; *czyta ze zrozumieniem tekst literacki, odpowiadając logicznie na większość pytań o jego treść; *rozpoznaje podstawowe cechy rodzajowe i gatunkowe, wskazuje elementy świata przedstawionego w dziele literackim oraz odróżnia świat realistyczny od fantastycznego i fikcję literacką od prawdy historycznej; *umie połączyć tytuł omówionego utworu epickiego i dramatycznego z autorem; *próbuje wskazać cechy większości gatunków literackich; *zna podstawowe środki artystyczne: epitet, porównanie, przenośnię, onomatopeję, powtórzenie, wyliczenie, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, apostrofę; *zna i posługuje się pojęciami: akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim, związek frazeologiczny, teza, hipoteza, argument, fakt, opinia, archaizm, neologizm; *poprawnie redaguje formy wypowiedzi: opis, opis przeżyć wewnętrznych, charakterystykę, opowiadanie, opowiadanie z dialogiem, streszczenie, plan wydarzeń, ogłoszenie, zaproszenie, zawiadomienie, sprawozdanie, list oficjalny, motywacyjny, notatkę, pamiętnik, podanie, życiorys, CV, rozprawkę, przemówienie, próbuje redagować reportaż, wywiad. *rozpoznaje zdanie pojedyncze i złożone oraz zdanie złożone współrzędnie, podrzędnie i wielokrotnie złożone;

10 *nazywa rodzaje zdań współrzędnie i podrzędnie złożonych, wykonuje ich wykresy, stosuje zasady interpunkcyjne w zdaniu złożonym; *próbuje analizować wypowiedzenie wielokrotnie złożone; *zna i stosuje zasady ortograficzne i interpunkcyjne; *dokonuje podziału wyrazu na głoski, litery oraz dzieli głoski na ustne nosowe, dźwięczne bezdźwięczne, twarde-miękkie; *zna podstawowe zasady akcentowania w języku polskim; *potrafi korzystać ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego; *potrafi wskazać mowę zależną i niezależną; *wyróżnia w tekście archaizmy i neologizmy. DOBRY *czyta wszystkie lektury; *samodzielnie potrafi analizować świat przedstawiony dzieła literackiego ze wskazywaniem faz akcji, odróżnianiem fikcji literackiej od prawdy historycznej, świata fantastycznego od realistycznego, uwzględnieniem cech rodzajowych i gatunkowych dzieła literackiego; *wskazuje wartości uniwersalne omawianych dzieł, motywy wspólne dla kilku utworów, dokonuje uogólnień, porównań, wyciąga wnioski na podstawie przeczytanego tekstu, samodzielnie próbuje określać dosłowne i przenośne znaczenie utworów literackich; *analizuje treść i język artystyczny tekstu, posługując się terminami: epitet, porównanie, przenośnia, personifikacja, onomatopeja, powtórzenie, wyliczenie, apostrofa, alegoria, akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, antyteza, didaskalia, symbol, ironia, neologizm, archaizm, frazeologizm, antonim, gwara, slogan, groteska, komentarz, opinia, fakt, autobiografia, stylizacja, parodia, karykatura, satyra; *wskazuje cechy gatunków literackich; *omawia budowę wiersza (stychiczną, stroficzną), rozpoznaje układ i rodzaje rymów, zna i stosuje pojęcia: wiersz wolny, sylabiczny; *poprawnie redaguje formy wypowiedzi: opis (wszystkie rodzaje) charakterystykę, opowiadanie, opowiadanie z dialogiem, streszczenie, plan wydarzeń, ogłoszenie, zaproszenie, zawiadomienie, sprawozdanie, recenzję, list oficjalny, motywacyjny, notatkę, dedykację, rozprawkę, życiorys, CV, podanie, wywiad, reportaż, przemówienie; *w tworzeniu samodzielnych tekstów wykorzystuje wiedzę o języku, stosuje związki frazeologiczne oraz środki artystycznego wyrazu. *rozpoznaje, tworzy i przekształca różne typy wypowiedzeń (zdanie pojedyncze, równoważnik zdania, imiesłowowy równoważnik zdania, zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie, zdanie wielokrotnie złożone); *stosuje i przekształca mowę zależną i niezależną; *dokonuje podziału wyrazu na głoski, litery oraz dzieli głoski na ustne nosowe, dźwięczne bezdźwięczne, twarde-miękkie, dostrzega procesy fonetyczne zachodzące w języku; *zna podstawowe zasady akcentowania w języku polskim; *zna i stosuje podstawowe zasady ortograficzne i interpunkcyjne; *korzysta ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego, frazeologicznego, poprawnej polszczyzny; BARDZO DOBRY *zna bardzo dobrze wszystkie teksty z kanonu lektur; *samodzielnie potrafi analizować świat przedstawiony dzieła literackiego ze wskazywaniem faz akcji, odróżnianiem fikcji literackiej od prawdy historycznej, świata fantastycznego od realistycznego, uwzględnieniem cech rodzajowych dzieła literackiego;

11 *wskazuje wartości uniwersalne omawianych dzieł, motywy wspólne dla kilku utworów, dokonuje uogólnień, porównań, wyciąga wnioski na podstawie przeczytanego tekstu, samodzielnie określa dosłowne i przenośne znaczenie utworów literackich; *poprawnie wskazuje cechy gatunków literackich; *analizuje treść i język artystyczny tekstu, posługując się terminami: epitet, porównanie, przenośnia, personifikacja, onomatopeja, powtórzenie, wyliczenie, apostrofa, alegoria, akcja, fabuła, wątek, dialog, monolog, kontrast, wyraz pokrewny, synonim, pytanie retoryczne, wykrzyknienie, antyteza, didaskalia, symbol, ironia, neologizm, archaizm, frazeologizm, groteska, komentarz, opinia, fakt, autobiografia, stylizacja, parodia, karykatura, satyra, parafraza, dygresja, homonim, antonim, gwara, slogan, dialektyzm, peryfraza; *omawia budowę wiersza (stychiczną, stroficzną), rozpoznaje układ i rodzaje rymów, zna i stosuje pojęcia : wiersz wolny, sylabiczny, średniówka; *poprawnie redaguje formy wypowiedzi: opis (wszystkie rodzaje) charakterystykę, opowiadanie, opowiadanie z dialogiem, streszczenie, plan wydarzeń, ogłoszenie, zaproszenie, zawiadomienie, sprawozdanie, przemówienie, recenzję, list oficjalny, otwarty, motywacyjny, notatkę, dedykację, rozprawkę, CV, artykuł prasowy, wywiad, reportaż; *w tworzeniu samodzielnych tekstów wykorzystuje wiedzę o języku, stosuje związki frazeologiczne oraz środki artystycznego wyrazu, dokonuje stylizacji i parafrazy tekstu. *rozpoznaje, tworzy i przekształca różne typy wypowiedzeń (zdanie pojedyncze, równoważnik zdania, imiesłowowy równoważnik zdania, zdanie złożone współrzędnie i podrzędnie, zdanie wielokrotnie złożone); *stosuje i przekształca mowę zależną i niezależną; *tworzy i odmienia nazwy miejscowe; *dokonuje podziału wyrazu na głoski, litery oraz dzieli głoski na ustne nosowe, dźwięczne bezdźwięczne, twarde-miękkie, nazywa i analizuje procesy fonetyczne zachodzące w języku;; *zna różnice między wymową a pisownią i potrafi je wykorzystać w praktyce; *zna i stosuje zasady akcentowania w języku polskim ; *korzysta ze słowników: języka polskiego, wyrazów obcych, wyrazów bliskoznacznych, ortograficznego, frazeologicznego, poprawnej polszczyzny. *omawia funkcje neologizmów; *opanował w stopniu bardzo dobrym zasady ortografii; *poprawnie stosuje znaki interpunkcyjne. CELUJĄCY Otrzymuje uczeń, który: *wykazuje szczególne zainteresowania przedmiotem, spełniając kryteria oceny bardzo dobrej; *systematycznie wykonuje prace nadobowiązkowe i otrzymuje z nich oceny celujące; *polecenia nauczyciela wypełnia zawsze systematycznie i sumiennie, prezentując wzorowy stosunek do przedmiotu; *wykracza poza obowiązkowy materiał oraz bierze udział w konkursach i olimpiadach, odnosząc znaczące sukcesy. Dla uczniów posiadających opinię o dostosowaniu wymagań edukacyjnych lub orzeczenie o potrzebie kształcenia specjalnego Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej wymagania są ograniczane indywidualnie do wskazań. Testy, sprawdziany, kartkówki oceniane są według procentowych proporcji : 100%-90% ocena bardzo dobra 89%-75% ocena dobra 74%-55% ocena dostateczna

12 54%-35% ocena dopuszczająca 34%-o% ocena niedostateczna