4. Cotygodniowe czytanie Tory: Parsza Wajera ו יּ ר א (Ukazał się ) Bereszit 18;1-22;24

Transkrypt

1 4. Cotygodniowe czytanie Tory: Parsza Wajera ו יּ ר א (Ukazał się ) Bereszit 18;1-22;24 Streszczenie parszy: W zeszłym tygodniu parsza (Lech Lecha) opowiadała jak Abram zostawił wszystko, w odpowiedzi na obietnicę bożego dziedzictwa daną przez Boga. W wyniku jego posłuszeństwa, Pan powiedział, że Abram stanie się ojcem mnóstwa ludu, tak licznego jak gwiazdy na niebie. Bóg następnie przemianował go na Abrahama i zawarł przymierze, aby dać mu jako własność ziemię Kanaan, na wieki. Bóg dalej nakazał Abrahamowi i jego potomstwu obrzezanie jako znak przymierza. W trzy dni po tym, jak Abraham Awinu sam zrobił sobie Brit Mila (obrzezał się), nawiedza go JHWH. Kiedy trzej aniołowie pojawiają się przed nim w ludzkiej postaci, Abraham spieszy, aby udzielić im gościny, zapraszając ich do swego namiotu - pomimo tego, że był to dla niego najboleśniejszy okres po operacji. Sara śmieje się, kiedy anioł mówi jej, że w następnym roku urodzi syna. JHWH ujawnia Abrahamowi, że ma zamiar zniszczyć Sodomę, a Abraham prosi Go, aby ją oszczędził. JHWH zgadza się na to, że jeśli w Sodomie będzie pięćdziesiąt sprawiedliwych mężów, to On jej nie zniszczy. Abrahamowi udaje się "wytargować" obniżenie liczby sprawiedliwych mężów do dziesięciu. Jednak nawet tylu nie udało się tam znaleźć. Lot, jego żona i dwie córki zostają uratowane bezpośrednio przed tym, jak siarka i ogień spadają na Sodomę i Gomorę. Żona Lota ogląda się za siebie i zamienia się w słup soli. Córki Lota obawiają się, że na skutek katastrofy nie będzie dla nich mężów. Decydują się więc upić swojego ojca i razem z nim przedłużyć istnienie gatunku ludzkiego. Starsza córka rodzi syna Moaba, a młodsza córka - syna Ammona. Abraham przenosi się do Gerar, gdzie król Awimelech porywa Sarę. Po tym jak JHWH objawia się Awimelechowi we śnie, uwalnia on Sarę i zaspokaja potrzeby Abrahama. Zgodnie z obietnicą JHWH, syn Jicchak (Izaak) rodzi się Sarze i Abrahamowi. Jak to nakazał JHWH, w ósmym dniu po urodzeniu chłopca Abraham obrzezuje go. Abraham wyprawia wielką ucztę w dniu, kiedy Jicchak (Izaak) odstawiony jest od piersi. Sara mówi Abrahamowi, aby wygnał Hagar i jej syna Jiszmaela, ponieważ widzi w chłopcu oznaki degeneracji. Abraham zmartwiony jest perspektywą wygnania swojego syna, ale JHWH mówi mu, aby słuchał tego, czego żąda od niego Sara. Anioł ratuje niemalże umierającego z pragnienia Jiszmaela, a JHWH obiecuje mu, że stanie się przodkiem potężnego narodu. Awimelech zawiera przymierze z Abrahamem kiedy widzi, że JWWH jest zawsze razem z nim. Podczas dziesiątej i ostatniej próby JHWH nakazuje Abrahamowi, aby wziął swojego syna Jicchaka (Izaaka) - który miał wówczas 37 lat - i złożył Mu go w ofierze. Abraham robi to - pomimo tego, że w ten sposób uniemożliwiłby powstanie Żydowskiego Narodu i pomimo trwającemu przez całe jego życie sprzeciwianiu się składaniu ofiar z ludzi. W ostatniej chwili JHWH posyła anioła, który powstrzymuje Abrahama. Z powodu jego bezwzględnego posłuszeństwa, JHWH obiecuje Abrahamowi, że nawet jeśli Żydowski Naród popełni jakieś grzechy, to nigdy nie będzie całkowicie poddany władzy swoich przeciwników. Parszę kończy genealogia i opis narodzin Rywki (Rebeki). Parsza rozpoczyna się: I ukazał się JHWH Abrahamowi pod dębami Mamre, gdy ten siedział u wejścia do namiotu w najgorętszej porze dnia. (Rdz 18:1) Według z żydowskich mędrców, było to zaledwie trzy dni po jego obrzezaniu, podczas najbardziej intensywnego bólu po odcięciu napletka, Bóg ukazał się Abrahamowi przy "dębach Mamre". Niemniej jednak, pomimo dyskomfortu, ze względu na Hachnasat Orchim (gościnność), powstał by przygotować posiłek dla trzech tajemniczych osób które pojawiły się w słońcu pustyni.

2 Podczas gdy trzej mężczyźni jedli, jeden z nich zapowiedział, że w dokładnie za rok, powróci tu do nich, a Sara będzie miała syna. Sara, która przysłuchiwał się u wejścia do namiotu, usłyszała to i zaśmiała się z tej sugestii. W tedy Bóg odpowiedział: "Dlaczego to Sara śmieje i mówi:" Czy naprawdę będę mogła rodzić, teraz gdy, jestem już stara? " Czy jest coś, niemożliwego dla JHWH? W umówionym czasie wrócę do ciebie o tej porze roku, a Sara będzie miała syna ". Następnie mężowi ci powstali aby udać się stamtąd do Sodomy, a Abraham towarzyszył im odprowadzając ich. I rzekł JHWH: "Czyż miałbym zataić przed Abrahamem to, co zamierzam uczynić? Przecież ma się on stać ojcem wielkiego i potężnego narodu i przez niego otrzymają błogosławieństwo wszystkie ludy ziemi?" Bóg następnie wyjaśnił, że chciał sprawdzić, czy skarga przeciw złym miastom Sodomie i Gomorze była prawdziwa, a jeśli tak, miał ogłosić wyrok zagłady na nie. Abraham spytał się Boga: "Czy rzeczywiście zmierza zniszczyć sprawiedliwych wespół z bezbożnymi? Zapytał też: "Czy ten, który jest sędzią całej ziemi, może postąpić niesprawiedliwe?" W dłuższej sekwencji hipotetycznych pytań i odpowiedzi, Abraham zapytał Boga, czy On zniszczy całe miasto, jeśli mieszka tam 50 sprawiedliwych. Nie odpowiedział Bóg, jeśli będzie ich 50 w mieście. A jeśli by było 45? Nie ponownie, odpowiedział Bóg. Abraham targował się dalej. A jeśli będzie ich tylko 40? 30? 20?.. 10? Bóg stwierdził następnie, że nawet jeśli znajdzie tam tylko dziesięciu sprawiedliwych, zaniecha swego gniewu, i nie zniszczy całego miasta. Kiedy dwaj z trzech aniołów przybyli do Sodomy, bratanek Abrahama, Lot, zaofiarował swoją gościnność i starał się ich chronić od zła klientów klubów nocnych w tym niegodziwym mieście. Wziął aniołów do swego domu, przygotowała posiłek dla nich, ale wkrótce tłum otacza jego dom i domagał się wydania dwóch obcych, aby ich wykorzystać seksualnie. Lot próbował dyskutować z nimi, a nawet zaproponował dwie córki w ich miejsce, ale tłum stawał się coraz bardziej agresywny i wreszcie rzucił się na niego. Dwóch aniołów interweniowało jednak, wciągając go do domu i porażając tłum ślepotą. Następnie ujawnili, że zostali one wysłani przez Boga by zniszczyć miasto, i wezwali Lota aby ostrzegł swoją najbliższą rodzinę przed nieuchronnym sądem. Lot starał się ostrzec narzeczonych jego córek, ale oni myśleli, że żartuje. Niestety, nikt nie słuchał ostrzeżeń Lota. Gdy nastawał ranek, aniołowie przynaglali Lota do ucieczki z miasta z żoną i dwiema córkami, ale on zwlekał. Wreszcie (na szczęście) zabrał swoją rodzinę i wyprowadził ich bezpiecznie poza miasto. Lot uciekają schronił się w małym mieście Soar, i jak tylko on tam wszedł, zaczął padać deszcz ognia i siarki spuszczony przez Boga na złe miasta Sodomę i Gomorę. Niestety, żona Lota "spojrzała się w tył" i zamieniła się w słup soli. Lot następnie postanowił uciec z córkami w góry. Znalazł schronienie w jaskini, dwie córki (wierząc, że tylko one i ich ojciec pozostali przy życiu na świecie), upiły swego ojca winem i miały z nim stosunki seksualne, i zaszły w ciążę. Dwóch synów urodzonych z tego wydarzenia stanie się ojcem narodów Moabitów i Amonitów, (prababka króla Dawida to Rut Moabitka, potomek Moab). Po tym, Abraham przeniósł się na południe do Gerar. Znowu Abraham w porozumieniu z Sarah udawali brata i siostrę w trakcie podróży, w celu uniknięcia problemów ze strony tubylców w bezbożnym kraju. Rzeczywiście, król Filistynów o imieniu "Avimelech" wziął Sarę do swego haremu, ale we śnie, Bóg ostrzegł go, że umrze, jeśli nie wrócić jej Abrahamowi, który jest jej mężem. Avimelech zrobił tak, i zganił Abrahama za jego dwulicowość. Abraham wytłumaczył się, że zrobił tak, gdyż bał się, iż bezbożni mieszkańcy kraju zabiją go z powodu jego żony. Bóg następnie nawiedził Sarah, tak jak On zapowiedział, a ona cudownie poczęła syna, którego Abraham nazwał Jicchak (Izaak). Abraham miał już 100 lat, a Sara 90, gdy urodził się im Izaak. Zgodnie z przykazaniem o brit mila, Abraham obrzezał Izaaka w ósmym dniu po narodzinach. Gdy Izaak został odstawiony od piersi, Abraham wydał wielką ucztę. Ale Sara widząc, że Izmael syn Hagar szydzi z jej syna, rzekła do Abrahama i zażądała : "Wyrzuć tę niewolnicę z synem, bo syn tej niewolnicy nie będzie współdziedzicem z moim synem Izaakiem". Na początku Abraham był niezadowolony, ale Bóg powiedział mu, żeby zrobił tak jak powiedziała Sarah, bo tylko od Izaaka, będzie

3 nazwane jego potomstwo. Bóg błogosławił też Izmaela i uczynił go w przyszłości patriarchą wielkiego narodu, gdyż i on był potomkiem Abrahama. Abraham wysłał Hagar i jej syna Iszmaela a oni wędrowali po pustyni. Gdy skończyła się woda którą Abraham im dał im, Hagar położyła syna w zaroślach i oddaliła się na odległość strzału z łuku, nie chcąc patrzeć na jego śmierć a następnie głośno zapłakała. Ale Bóg usłyszał głos ich płaczu, i anioł Boży pokazał jej studnię wody, aby ocalić życie chłopca. "I Bóg był z chłopcem gdy dorastał. Żył na pustyni Paran i stał się znakomitym łucznikiem." Abraham mieszkał, "wiele dni" wśród Filistynów i Avimelech zawarł z nim przymierze w Beer Szewa, gdzie Abraham zasadził drzewo i dał mu siedem owiec jako znak ich przysięgi i umowy. A potem przechodzi Abraham największą ze wszystkich prób... Akedah ("związanie") to opowieść o tym jak Abraham był wypróbowany przez Boga przy wiązaniu jego ukochanego syna Izaaka i złożeniu go w ofierze na górze Moria, miejscu przyszłej świątyni. W ostatniej chwili Bóg zatrzymał Abrahama od złożenia tej ofiary. Zamiast tego złożył w ofierze znalezionego barana, który zaplątał się rogami w krzaki. Abraham nazwał to miejsce JHWH-Jireh, "JHWH, który widzi". Jako mesjanistycznie wierzący, rozumiemy Akedah jako zapowiedź ostatecznego poświęcenia przez Ojca niebieskiego swego umiłowanego Syna w naszym imieniu. W przeciwieństwie do Abrahama, Bóg Ojciec rzeczywiście ofiarował Syna swego Jednorodzonego na Moria w celu zbawienia dla wszystkich, którzy wierzą. Jak powiedział Abraham, Elohim yireh-lo haseh ("Bóg upatrzy sobie jagnię"). Zastanów się, jak Akedah ukazuje proroczy obraz Mesjasza Jeszua jako "Baranka Bożego" (Seh ha Elohim), który gładzi grzechy świata (J 1,29). Zarówno Izaaka i Jeszua urodziły cudownie; obaj byli "Jednorodzonymi synami"; obaj mieli być poświęceni przez ich ojców na górze Moria, obaj mieli zmartwychwstać trzeciego dnia (Genesis 22:5, Hbr 11:17-19) ; obaj chętnie podjęli środki jego realizacji, jak i przez to wykazać, że jedno życie może być poświęcane dla innego - barana za Izaaka, i Jeszua dla całej ludzkości. Rzeczywiście, Izaak jest jasnym obrazem obiecanego nasienia Abrahama które przyjdzie, by usunąć kelalah (przekleństwo) i zachować nas od śmierci. Ze względu na posłuszeństwo Abrahama i pokładaną ufność w Bogu, Anioł Pański mówi : Przysięgam na siebie, wyrocznia JHWH, że ponieważ uczyniłeś to, a nie odmówiłeś Mi syna twego jedynego, będę ci błogosławił i dam ci potomstwo tak liczne jak gwiazdy na niebie i jak ziarnka piasku na wybrzeżu morza; potomkowie twoi zdobędą warownie swych nieprzyjaciół. I w potomstwie twoim błogosławione będą wszystkie narody ziemi za to, że usłuchałeś głosu mego. Parsza kończy się gdy Abraham osiedlił się w Beer Szeba i otrzymał wiadomości o narodzinach Rebeki córki, jego bratanka Betuela :

4 Czytanie z Haftory 2 Król 4,1-4;37: Haftarah do Parszy Wajera dotyczy dwóch nisim (cuda) dokonywanych przez proroka Elizeusza, ucznia Eliasza hanavi (prorok Eliasz). Pierwszy cud dotyczył, zubożałej wdowy, która nie miała środków na pokrycie długów zaciągniętych przez jej męża, a wierzyciel groził, że weźmie jej dwóch synów jako niewolników w zamian za spłatę jej długu. Zwróciła się do proroka Elizeusza, który powiedział jej by pożyczyła puste naczynia od wszystkich sąsiadów, aby zamknąć drzwi swego domu, i wlać olej do nich z jednego dzbana w którym pozostał olej,. Miała wiarę w słowa proroka i olej cudownie płyną z jednego dzbana aż wszystkie wypożyczone naczynia były pełne. Elizeusz polecił jej sprzedać wystarczająco dużo oleju do zapłaty długu i żyć ze sprzedaży pozostałego jeszcze oleju. Drugi cud. Elizeusz przechodził przez Szunam w Izraelu, gdzie zaprzyjaźnił się z pewną kobietą i jej mężem. Ostatecznie kobieta poprosiła męża, aby dobudować pokój w domu, aby gościć proroka podczas jego podróży przez ten obszar. W uznaniu, Elizeusz zapytał, czy jest coś co może dla niej zrobić, ale odmówiła. Jednak sługa Elizeusza zauważył, że para była bezdzietna, a Elizeusz wtedy prorokował, że w ciągu roku będzie miała syna. W następnym roku, syn rzeczywiście się urodził. Ale jako małe dziecko, nagle zachorował i zmarł na kolanach jego matki. Kobieta Szunamitka umieściła martwe ciało chłopca na łóżku proroka, i natychmiast wyruszyła na poszukiwanie Elizeusza na Górze Karmel. Kiedy Elizeusz dowiedział się, co się stało, wysłał swego sługę przed nim z jego laską, polecając mu użyć tej laski do ożywienia chłopca. Jednak sługa Gehazi nie był w stanie ożywić dziecka. W końcu przyszedł sam Elizeusz, udał się do swojego pokoju i znalazł dziecko. Potem położył się na niego, usta-usta, oko w oko, ręka w rękę, i, jak to było, ciało dziecka zrobiło się ciepłe i życie chłopca ponownie powróciło do niego. Chłopiec kichnął siedem razy i otworzył oczy. Matka otworzyła drzwi, pokłoniła się do stóp Elizeusza, i zabrała swego syna. Jako ten, który przyszedł po Eliyahu ha Navi, Elizeusz jest typem Mesjasza Jeszua, który przynosi obfitość dla tych, którzy wierzą w Niego i ma moc wskrzeszania ludzi z martwych (techiyat hametim). Cud oleju jest podobny do cudu chlebów, a wskrzeszenie syna kobiety Szunamitki jest podobne do wskrzeszenia córki Jaira (Łk 8:41-55). Czytanie z Brit Chadaszah Ew. Łukasza 1;26-38 i 24,36-53 oraz 2 Piotra 2;4-11: Odczyty z Brit Chadaszah dotyczą obiecanego nasienia Abrahama, Jeszua Mesjasza, Zbawiciela świata. W pierwszym czytaniu z Ew. Łukasza, widzimy, jak Miriam (Maria) obiecano cudowne dziecko, w rzeczywistości bardzo nasienie Abrahama obiecał przyjść na świat. Kiedy zapytała, jak to będzie możliwe, ponieważ była dziewicą, anioł odpowiedział, że dla Boga nic nie jest niemożliwe. Tak jak wydawało się niemożliwe dla Sary urodzić Izaaka, więc urodzi Jeszua - przez moc Pana - ponieważ nie ma nic zbyt cudownego dla Pana (por. Rdz 18:4). Drugie czytanie z Ew. Łukasza jest to ukazanie się po zmartwychwstaniu Pana Jeszui Jego uczniom,

5 i jak on "oświecił ich umysły," aby mogli zrozumieć, jak wypełniło się wszystko, co napisane w Torze i Nevi'im i Ketuvim (czyli Tanach ) dotyczące Jego cierpienia, śmierć i zmartwychwstania trzeciego dnia. Kiedy wstępował do nieba, pobłogosławił swoich uczniów i polecił im czekać na przyjście Ruach Hakodesz (Ducha Świętego), aby wypełnić święto Szavu'ot (Pięćdziesiątnica). Czytanie z Listu 2 Piotra wspomina o losie bezbożnych, którzy zostaną zniszczeni w wyroku podobnie jak mieszkańcy Sodomy i Gomory. Jednak, tak jak ocalał sprawiedliwy Lot, Bóg wie, jak uratować pobożnych z prób, ale zachowa niesprawiedliwych dla karania, aż do dnia sądu. DALSZE MYŚLI O PARSZY WAJERA (I Ukazał się) Bereszit 18;1-22;24 Zapowiedź narodzenia Izaaka (18:1-15) Abraham wstawia się za Sodomą (18:16-33) Zniszczenie Sodomy i Gomory (19:1-29) Potomstwo Lota (19:30-38) Abraham i Abimelech (20:1-18) Narodzenie Izaaka (21:1-7) Wypędzenie Hagar i Ismaela (21:8-21) Przymierze Abrahama z Abimelechem (21:22-34) Ofiarowania Izaaka (22:1-19) Potomkowie Nachora (22:20-24) Wajera to smutna parasza. Radość przykrywana smutkiem. Radość spotkania z Bogiem przykryta smutkiem zniszczenia Sodomy, a radość narodzenia Izaaka przykryta smutkiem jego ofiarowania. Pan Bóg nie zostawia smutku bez nadziei. Lota wyprowadził z Sodomy, a Izaaka przywrócił Abrahamowi w podobieństwie zmartwychwstania. Takiego mamy wspaniałego Ojca. Ale często bywa tak, że tę wspaniałość, my ludzie, widzimy dopiero na końcu, dopiero wtedy, gdy w smutku pojawia się nadzieja. Czy umiemy jednak okazać zaufanie wtedy, gdy strapieni wleczemy się na górę, którą dopiero po zejściu nazywamy Pan Obmyślił? Abraham jeszcze u jej podnóża nadał jej nazwę czasu przyszłego, bo on był ojcem zaufania. Za to Sodomę ratował do ostatniego człowieka, tak jakby brakło mu ufności, że Pan Bóg sam umie policzyć sprawiedliwych w niegodziwym mieście. Ale to nie brak ufności, tylko wielka miłość kazała Abrahamowi targować się z Panem Bogiem. Wiarą bądźmy dziećmi Abrahama. Sprawa Lota Lota poznaliśmy już w poprzednim "odcinku". Lot był bratankiem Abrahama. Wyszedł z Abramem. Lot był człowiekiem ziemi, człowiekiem konkretu. Kiedy trzeba było wybierać, nie zastanawiał się wiele. Dużo to dobrze, zielono to ładnie, bogato to z błogosławieństwem. Na biedę zawsze będzie czas i miejsce. Lot chyba nie wyciągał wniosków. Raz porwany z Sodomy wrócił do niej ponownie. Ubolewał, ale nie zmieniał. Lot siedział w bramie, blisko wyjścia. Ale brama była częścią miasta. Złego miasta. Lot miał żonę i dwie córki, córki miały narzeczonych z osobliwym poczuciem humoru - ostrzeżenia Lota wydały im się świetnym żartem. Lot był na tyle sprawiedliwy, że Bóg zechciał go ocalić. Gotów był oddać na pohańbienie swe córki, byle tylko ochronić gości. Sam został zhańbiony. Dlaczego niebiańscy goście kilka chwil wcześniej nie oślepili złoczyńców? Gdy przyszło uciekać zostało ich tylko czworo, połowę tego, co w korabiu. Ale i czworo było za wiele, żeby Bóg okazał się jeszcze bardziej sprawiedliwy w negocjacji z Abrahamem. Gdy uciekli zostało ich tylko troje, a żona Lota stała się wiecznym przykładem przywiązania do miasta. To może dla niej Lot dotąd go nie opuścił. Córki się nie oglądały. Poszły z nim do Coar, ale bali się już mieszkać w mieście. Na górze córki zapewniły ojcu potomstwo, żeby wszystko zostało w rodzinie. Jakaż wielka jest miłość Boża, że i tak Rut Moabitka stała się pramatką Pomazańca.

6 "Błogosławiącym tobie będą błogosławił." Lot był bratankiem Abrahama. Podobny a jednak inny. "Lecz w dniu, kiedy Lot wyszedł z Sodomy, spadł z nieba deszcz ognia i siarki i wygubił wszystkich." (Łuk. 17:29) Co jest w historiach biblijnych, że chce się je czytywać co roku? Dla czytelnika nie ożywionego miłością do Słowa mogą budzić zapytania pełne zwątpienia, lecz jeśli ktoś zakosztował, że dobrotliwy jest Pan, to dostrzega nawet w dziwnych i mogących uprzedzać fragmentach Tory wielką mądrość i Bożą konsekwencję w ocenie czynów i postaw... Bo czyż na przykład wytrwale prezentowana przez Abrahama informacja o tym, że Sara jest jego siostrą nie może się wydawać dla uprzedzonego czytelnika sprytnie prezentowaną półprawdą w celu osiągnięcia korzyści majątkowych? Komentujący ostrzega nieufnego czytelnika w podważaniu nieskazitelności w postępowaniu i intencjach przyjaciela Bożego Abrahama! Trzeba zupełnie zaufać Bożej ocenie postaw tego pięknego męża Bożego! Nie lekceważmy Bożego sentymentu do tak wielkich mężów Bożych jak Abraham, Jakub, Mojżesz, Dawid - nawet jeśli nasz umysł nieświadomy wewnętrznego piękna tych postaci chciałby coś negatywnego dopowiedzieć do pozytywnego świadectwa Biblii o nich... Nauczmy się kochać i szanować Bożą ocenę i Boży pogląd w każdej sprawie i nie upierać się przy swym uprzedzeniu! Uczmy się od ojca wszystkich wierzących - Abrahama, wielkiej ufności i szczerości intencji a podobnie łaskawie będziemy sądzeni przez nieomylnego Boga w kwestiach wątpliwych i mało zrozumiałych dla naszego otoczenia! Warto na przykład spojrzeć na mniej budzącego sentyment Boży Lota, który zyskuje ratunek dzięki po pierwsze wstawiennictwu Abrahama, a po drugie dopiero nie zagubionej własnej cnocie. To wielkoduszny Abraham daje do wyboru okolice do osiedlenia się swojemu konsumpcyjnie nastawionemu do życia bratankowi. W momencie oczywistego zagrożenia dla Lota i jego rodziny dopiero upór anioła decyduje o ocaleniu krewnego Abrahama i jego dwóch córek. Spójrzmy również na losy narodów, wywodzących się z kazirodczego współżycia oszołomionego winem Lota i jego córek. W IV Księdze Mojżeszowej 25 rozdziale opisany jest grzech synów Izraelskich z Moabitkami, co sprowadziło na Izraela gniew Boży. Ammonici również byli wrogo nastawieni do potomków Abrahama, Izaaka i Jakuba. Tak to niezgodne z Bożymi zasadami zrodzone narody wyróżniały się nieprawością... Biblia nie pomija najbardziej drastycznych i pikantnych prawd o bohaterach swych opowieści i sprawiedliwie i w sposób pouczający ocenia ich postępowanie. Na koniec naszego komentarza wspomnijmy na najbardziej dławiący nasze gardła wzruszeniem opis próby, jakiej poddany został tak bardzo uradowany narodzonym w starości synem Abraham! Ileż cichego posłuszeństwa i pokory w tym wielkim słudze Bożym! W akcie posłuszeństwa oddanemu Bogu ojcu towarzyszy niezwykle pokorny i oddany syn, który daje się związać i ofiarować. Jakież dramatyczne uczucia musiały pojawiać się tak w sercu Abrahama jak i Izaaka! Pamiętajmy również o napomnieniu autora Listu do Hebrajczyków (nawiązuje on przecież do opowieści z naszej paraszy) o gościnności: Hebr. 13:2 Gościnności nie zapominajcie; przez nią bowiem niektórzy, nie wiedząc o tym, aniołów gościli. A Bóg jeszcze stał przed Abrahamem I obrócili się stamtąd mężowie, i poszli do Sodomy; lecz Abraham jeszcze stał przed JHWH. (1 Mojż. 18:22) Niezwykle rzadkie są w Biblii hebrajskiej miejsca, w których żydowscy uczeni zdecydowali się dokonać poprawek, aby uchronić czytelnika przed błędnym wnioskiem, by nie narazić na szwank Bożego Imienia czy nawet nie obniżyć wartości imion wielkich Bożych mężów. W Księdze Sędziów (18:30) do imienia Mojżesza dopisana została literka Nun, zmieniając go w imię Manassesa, by losy samozwańczego kapłana nie kalały dziedzictwa wielkiego proroka. Także zacytowany powyżej werset został celowo zapisany inaczej niż brzmiał w oryginale, aby nie wywoływać błędnego skojarzenia, że Wiekuisty Imię Jego niechaj będzie błogosławione stał przed Abrahamem służąc mu. Jednak Raszi w komentarzu do tego wersetu pisze:

7 Czyż jednak nie było tak, że to nie Abraham wyszedł, by stanąć przez Panem. To przecież Pan przyszedł do niego i rzekł: "Skarga na Sodomę i Gomorę głośno się rozlega". Tak więc powinno być napisane: "Pan jeszcze stał przy Abrahamie", lecz pisarze poprawili to miejsce. Trzech wędrowców ugościł Abraham. Dwóch z nich udało się do Sodomy, a jeden został z Abrahamem, by targować się z nim o los bezbożnego miasta. Z miejsca, gdzie odbywała się rozmowa, widać było miasto, którego losy się w niej ważyły. Kilka dni później Abraham z tego samego miejsce oglądał już tylko pogorzelisko (1 Mojż. 19:28). Mimo to nie musiał sobie wyrzucać, że nic nie zrobił, by uratować tysiące ludzi. Innym razem, wiele lat później pewien prorok siedział na pagórku koło Niniwy i czekał aż ogień spadnie na stolicę ówczesnego świata. W jeszcze innych okolicznościach dwaj gorliwi mężowie domagali się, by ogień spalił samarytańską wioskę. I oto tutaj Pan stoi przed Abrahamem, by doświadczyć jego uczuć względem mieszkańców miasta, których dobra już raz ocalił. W miejscu, gdzie Pan stoi przed Abrahamem, dana jest nam szansa ujawnienia swego ducha. Prawdopodobnie i tak swymi modlitwami nie zmienimy losu świata. Jeśli Bóg postanowił zniszczyć współczesną Sodomę, to nie jej nie uratuje. Jeśli ma zamiar ocalić dzisiejszą Niniwę, to my nie spalimy jej ogniem. Ale w konfrontacji z Bożą rzeczywistością ujawniamy, jakiego mamy ducha. Oby to nie był duch synów gromu. Stanie przed Bogiem I obrócili się stamtąd mężowie, i poszli do Sodomy; lecz Abraham jeszcze stał przed JHWH.(...) Wstawszy tedy Abraham rano, pospieszył się na ono miejsce, kędy stał przed JHWH. 1 Mojż. 18:22, 19:27 Gdy aniołowie odeszli, by ratować Lota z Sodomy, Abraham wychodzi na miejsce, z którego widać miasto i modli się o ratunek dla niego. Biblia używa w tym miejscu wyrażenia stać przed JHWH jako określenia modlitwy. Chodzi o postawę ducha, gotowości do zanoszenia konstruktywnej prośby i aktywnego oczekiwania na Bożą odpowiedź. Abraham targuje się z Bogiem o liczbę sprawiedliwych, która dawałaby podstawę do odstąpienia od wymierzenia kary. Bóg przerywa te negocjacje przy liczbie dziesięć. Abraham nie może wiedzieć, ilu sprawiedliwych jest w Sodomie. Chyba nawet nie jest pewien, czy Lot i jego rodzina zaliczają się do sprawiedliwych. Dlatego zapewne na drugi dzień rano wychodzi na to samo miejsce, by sprawdzić, jaki jest wynik jego stania przed Bogiem. Widzi już tylko dymiące zgliszcza. Już nie musi pytać, wie jaka jest Boża odpowiedź. W Sodomie nie było dziesięciu sprawiedliwych. Często się modlę, nie często jednak stoję przed JHWH, a jeszcze rzadziej wychodzę na miejsce, na którym stałem przed JHWH. Tylko wtedy, gdy chodzi o sprawy mi bardzo bliskie, wyglądam Bożej odpowiedzi. Abraham widocznie bardzo kochał Lota. Stanie przed Bogiem i powracanie do tych miejsc po odpowiedzi powinno cechować wszystkie moje modlitwy, zwłaszcza wstawiennicze. Dla Boga czy Molocha?...i złóż go tam w ofierze całopalnej na jednej z gór o której ci powiem 1 Mojż. 22:2 W życiu rodzin naznaczonych patriarchalnym układem stosunków, których centrum stanowi nie całkiem roztropne ale zdecydowane i gniewliwe ojcostwo najwrażliwsze dzieci narażone są na kompleks Izaaka" dziecka nad którego całym życiem wisi rzeźniczy nóż" czyli pamięć nieuzasadnionego roztropnością gniewu rodzica, budzący sprzeciw, napełniający życie słabością i goryczą... Jest oczywiste, że taki układ doświadczeń rodzinnych Sąd Boży oceni jako przeprowadzanie syna przez ogień" dla Molocha. Lub być może jako ofiarowanie Izaaka"... To drugie następuje wtedy, gdy życie gniewliwego ojca z pewnych faktów ukrytych w ojcowskich postawach zmienia się z błysku narzędzia mordu" jakim jest pozornie miecz w zdecydowanej na wiele dłoni Abrahama w obraz świetlistego anielskiego bytu, powstrzymującego zadającą cios rękę patriarchy.

8 Dla oczu wyrozumienia skrzywdzonego syna może dopiero po wielu latach głębokich refleksji i modlitwy anielską jasność stanowi przykład życia i jego obiektywna ocena którą umie każdy rozsądny człowiek przeprowadzić, oddzielając błędy wychowawcze od wymowy innych cech-zalet, duchowych atutów mimo wszystko bardzo kochanego rodzica... O ile nie przewodzimy swojej woli" w czasie naszego ofiarniczego życia oczywiste błędy będące naocznym przeprowadzaniem naszych dzieci przez ogień - dla Molocha" - miłosierny dla nas gniewliwych mężczyzn Bóg zmienia w rzecz która uwielbia Przedwiecznego. Jest tą rzeczą Boże i ludzkie przebaczenie. Zaś dla skrzywdzonego potomstwa dzięki wpływowi Ducha staje się bolesne doświadczenie z dzieciństwa w połączeniu z szacunkiem i wybaczeniem dla niełatwej męskości ojca mocą i radością na całe materialne i duchowe życie, doczesne i wieczne trwanie... Sodoma i... Moria I wyciągnął Abraham rękę swoją, i wziął miecz, aby zabił syna swego. 1 Mojż. 22:10 Opis zagłady Sodomy łączy historię narodzenia Izaaka z opisem jego ofiarowania na górze Moria. Abraham, który był gotów targować się z Bogiem o dziesięciu sprawiedliwych z bezbożnego miasta, nie zawahał się też podnieść ręki na szlachetnego młodzieńca, jednorodzonego syna Sary. Czy jest jakaś konsekwencja i relacja między tymi dwoma postawami? Czy można w jednym sercu zmieścić litościwe uczucia do grzesznego miasta i brak wydawałoby się miłosierdzia dla własnego dziecka? To jasne uczucie miłości do syna zostało w tym wypadku zdominowane przez posłuszeństwo Bożemu przykazaniu i poczuciu zaufania, że Moria znaczy Bóg upatrzy". Ale jakaś wątpliwość, jakiś niepokój zostaje. To się dobrze czyta w starej opowieści. Gdyby dzisiaj ojciec o mało co nie zabił syna, zostałby prawdopodobnie zamknięty w zakładzie psychiatrycznym lub w więzieniu i pozbawiony praw rodzicielskich... Bóg czasami okazuje gniew przez zagładę ludzi, którzy zatracili wszelką miarę w grzechu i bezbożności. I może nawet nie tyle miara jest tu problemem, ile szkodliwość grzesznego precedensu i przykładu. Wczoraj w kinie przed filmem obejrzałem dwie reklamy o konieczności chronienia się przed AIDS przy użyciu prezerwatywy. Jedna ukazywała parę na tylnim siedzeniu w samochodzie, druga dwóch młodzieńców w nieskazitelnie białej pościeli. Za nagranie i emisję tych reklam zapłaciłem zapewne i ja swoimi podatkami, składką ubezpieczeniową lub biletem do kina... Wydaje mi się, że potrafię znaleźć w sobie uczucia miłosierdzia dla dziesięciu sprawiedliwych z miasta, w bramach którego mieszkam i smucę się jego bezbożnością. Ale czy umiałbym je pogodzić z gotowością własnoręcznego ofiarowania pierworodnego? A gdyby jeszcze był jednorodzonym? Wolałbym sam raczej umrzeć. Mam nadzieję, że Niebiański Ojciec przyjmuje takie cząstkowe ofiary. I że nie będzie doświadczał determinacji mojej wiary. I nie wwódź nas na pokuszenie..." Dialog z BOGIEM W parszy Wajera, możemy zobaczyć nadzwyczajny przykład tego, co wielki żydowski filozof Martin Buber opisywał jako relację "ja-ty" pomiędzy jednostką a Bogiem. Jest to niezwykły dialog Boga z Awrahamem Awinu - naszym Praojcem (Bereszit 17:33). Bóg decyduje się rozpocząć ten dialog, zdradzając Abrahamowi w zaufaniu, jaki los spotka Sodomę i Gomorę: "Czyż miałbym ukryć przed Abrahamem, co zamierzam zaraz uczynić, gdy przecież Abraham ma stać się wielkim i licznym narodem i wszystkie ludy Ziemi mają uczyć się od niego i w nim być błogosławione? Dlatego wyróżniłem go, gdyż przekaże swoim dzieciom i swojemu domowi po nim, aby strzegli drogi Boga przez dobroczynność i prawość, aby Bóg przyniósł Abrahamowi to, co mu obiecał". Innymi słowy, aby Abraham mógł być moralnym wzorcem dla całej ludzkości, jego poczucie sumienia i litości musi zostać sprawdzone. Rabin Gunther Plaut w swoim komentarzu do Genesis sugerował, że Bóg oczekuje od Abrahama obrony sprawiedliwości w Boskim Planie; Raszi pisze, że od momentu, gdy Bóg wybrał Abrahama (Bereszit 17:5), aby był "ojcem mnóstwa narodów", mieszkańcy Sodomy i Gomory są również jego dziećmi i Bóg

9 chce powiadomić Abrahama o nadchodzącym losie, który je spotka. Jeżeli Bóg oczekiwał od Abrahama takiej odpowiedzi, która byłaby prawdziwym wyzwaniem, to otrzymał ją i to natychmiast. W wersecie 23 czytamy: "Abraham zbliżył się [już sam w sobie znak i pewności siebie i wyzwania - ten sam czasownik znajdujemy bowiem w opisie Jehudy zwracającego się stanowczo do Josefa w Bereszit 44:18] i powiedział: Czy rzeczywiście zgładzisz sprawiedliwego razem z grzesznikiem?" Później, w wersecie 25, Abraham intensyfikuje swój sprzeciw: "Byłoby niegodne Ciebie uczynienie takiej rzeczy! Żeby zabić sprawiedliwego z grzesznikiem. Byłoby niegodne Ciebie! Czy Sędzia całego świata nie osądzi sprawiedliwie?" Używając swych najznakomitszych umiejętności negocjacyjnych i obrończych, Abraham przekonuje Boga do oszczędzenia Sodomy ze względu na 50 niewinnych ludzi, potem 45, 40, 30, 20 aż wreszcie na koniec - dziesięciu. Bóg kończy wówczas rozmowę i Abraham wraca do swojego miejsca (lub, prawdopodobnie, do swojego Boga). Postawa jaką prezentuje Abraham wobec Boga - z perspektywy tradycji rabinicznej - udowadnia jego prawość i jego niezachwianą wierność Bożym wartościom i zasadom nawet wtedy, gdy wierność ta musi być okazana poprzez sprzeciwienie się Bogu. Rabin Jehuda, w wielkim dziele mistycznym "Zohar", chwali Abrahama jako doskonałego, współczującego ojca. Jest to szczególnie wyraźne w kontraście do postawy Noacha (Noego), który na zapowiedź zatopienia i zniszczenia świata, odpowiada Bogu przystąpieniem do budowania arki i całkowitym milczeniem. Raszi komentuje zwrot "Abraham zbliżył się" (w wersecie 23), sugerując, że ma on wiele znaczeń jak na przykład "zbliżać się, aby wypowiedzieć słowa krytyki", "zbliżać się w celu przystąpienia do bitwy", "zbliżać się, aby udobruchać" i "zbliżać się, aby się modlić". Raszi, uważa, że w swojej obronie Sodomy Abraham zawarł wszystkie te znaczenia. W podobnym duchu pisze wielki biblijny komentator XX wieku Sheldon H.Blank: "[Abraham] znajduje się pomiędzy biblijnymi osobowościami, których siłę przekonywania Bóg musiał uznać". "Gdyby Sodoma była naprawdę warta jego modlitwy" - pisze Blank - "Abraham ocaliłby miasto przed zniszczeniem". Czego uczy nas dzisiaj wspaniały przykład Abrahamowego dialogu? Tego, że musimy dążyć do sprawiedliwości i bezstronności poprzez nasze modlitwy i poprzez nasze studiowanie Tory oraz poprzez nie poddawanie się pokusom, aby - jak Noach - budować posłusznie arkę, ale jednocześnie nie oponować ani przeciw złu, ani przeciw nieuchronnej katastrofie. Bo takie postępowanie byłoby naruszeniem przykazania Al taamod al dam reecha - "nie będziesz stał bezczynnie, gdy twój bliźni krwawi", a przecież obowiązuje nas wystąpieniem z tochecha - krytyką lub obroną, gdy konieczna. Drugą nauką jest to, że rozmowa pomiędzy Abrahamem a Bogiem powinna odzwierciedlać nasz wewnętrzny dialog i ocenę samego siebie. Czy wysłuchaliśmy wołania o sprawiedliwość w traktowaniu innych i o występowanie w obronie wykorzystywanych, bezbronnych i prześladowanych? Czy aby zasługujemy na dumę, samozadowolenie i przekonanie o czystości naszych motywów i naszego własnego postępowania? Czy nie wykształciliśmy i nie wypielęgnowaliśmy w sobie racjonalizacji usprawiedliwiającej naszą obojętność? Musimy zadawać sobie te pytania stale na nowo, ponieważ: "Pokoju nigdy nie osiąganie się przez pasywność i cichość." Temat pasywności jest również poruszony w naszej parszy i w Torze. W tej parszy jest opowieść opisująca, jak Abraham próbował uratować ludzi w Sodomie i w Gomorze od gniewu Boga poprzez argument, że być może będą sprawiedliwi wśród ludzi mieszających w tych miastach. Jakiego argumentu użył Abraham, żeby "namówić" Boga? Abraham powiedział Bogu, że jeśli Pan Bóg zniszczy sprawiedliwych razem ze złymi, to wtedy będzie można mieć do Boga pretensje, że nie jest sprawiedliwy, ponieważ chacadik karasza - tak samo potraktował sprawiedliwego jak złego. Zwróćcie uwagę na argument Abrahama. Abraham nie próbuję odwoływać się do litości Boga albo prosić o danie ludziom drugiej szansy. Abraham w pełni akceptuje, że wszyscy ludzie w Sodomie i w Gomorze zasługują na karę

10 śmierci. Tylko jedno niepokoi Abrahama - chacadik karasza - żeby sprawiedliwi nie byli traktowani tak samo jak źli. Na koniec, musimy także kultywować cnotę oceniania innych "bechaf lechut" czyli jako działających na podstawie szlachetnych intencji, a więc unikać tego rodzaju uprzedzeń i złej woli, którą zaprezentował Jonasz wobec mieszkańców Niniwy. Bóg, a nie my, jest prawdziwym sędzią i trzeba pamiętać, że nawet wśród Sodomy i Gomory są sprawiedliwi i porządni ludzie, warci naszej opieki i troski. Sodoma i Gomora, duch czasów, a idee Ewangelii Na zakończenie rozważania parszy chciałby się podzielić z drogimi czytelnikami, fragmentem artykułu z pisma New Fitness z roku 1945 Gilberta Keitha Chestertona, gdyż mimo upływu lat zawiera zaskakująco współczesną myśl o mieszkańcach Sodomy i Gomory oraz o naszych czasach: Mieszkańcy Sodomy i Gomory mogli swego czasu poczynić uwagę, że niebiosa nad nimi nie pasują do ich wysokiej cywilizacji i obyczajów. Mieliby rację. Dziwne, lecz kiedy symetria została w końcu przywrócona, to nie niebiosa musiały się dostosować. (...) Kościół nie może iść z duchem czasów - z tego prostego powodu, że duch czasów donikąd nie idzie. Kościół może co najwyżej ugrzęznąć w bagnie razem z duchem czasów, by razem z nim cuchnąć i gnić. W sferze ekonomicznej i społecznej widać, że jedyne, co samo zachodzi z upływem czasu, to automatyczny proces, pospolicie zwany rozkładem. Piękne kwiaty wolności więdną i obracają się w pierwotną glebę niewolnictwa. Pod tym względem świat znajduje się dziś mniej więcej na tym samym etapie, co w Wiekach Ciemnych. Zaś Kościół ma dziś to samo zadanie, co wtedy - ocalić jak najwięcej światła i wolności, stawiać opór światu, który ściąga go nisko ku swemu poziomowi, i czekać na lepsze czasy. Tyle z pewnością uczyniłby prawdziwy Kościół; ale mógłby nawet uczynić więcej. Mógłby sprawić, że Wieki Ciemne staną się czymś więcej niż tylko czasem zasiewu; mógłby uczynić je odwrotnością ciemnych. Mógłby ukazać swój bardziej ludzki ideał w takim zaskakującym i atrakcyjnym kontraście wobec nieludzkiego trendu naszych czasów, że ludzie znienacka zostaliby natchnieni do moralnej rewolucji; tak że żywi nie zaznają śmierci, póki nie ujrzą, jak wraca sprawiedliwość. Nie chcemy Kościoła, który, jak to piszą gazety, zmienia się wraz ze światem. Chcemy Kościoła, który zmieni świat! PYTANIA I ODPOWIEDZI do Parszy WAJERA Parsza: Wajera [ו יּ ר א] ( i ukazał się ) Rozdziały: Bereszit 18:1-22:24 Streszczenie Zeszłotygodniowa parsza (Lech Lecha) opowiadał, jak Abram porzucili wszystko, w odpowiedzi na Bożą obietnicę dziedziczenia daną przez JHWH. W wyniku jego posłuszeństwa, Bóg powiedział Abramowi, że zostanie ojcem mnóstwa ludzi, "tak licznego jak gwiazdy na niebie." Nawet w swej starości, Abraham wierzył w obietnicę, a Bóg uznał go za sprawiedliwego z wiary. Trzynaście lat później Bóg zmienia mu imię na "Abraham" i zawiera jednostronne przymierze by dać mu ziemię Kanaan, jako własność na wieki. Bóg ponadto nakazał Abrahamowi i jego potomstwu obrzezać się na znak przymierza. Według tradycji żydowskiej, było to zaledwie trzy dni po obrzezaniu, czas najbardziej intensywnego bólu w wyniku obrzezki, Bóg ukazał się Abrahamowi przy "dębach Mamre." Mimo dyskomfortu, Abraham pobiegła i chętnie przygotuje posiłek dla trzech tajemniczych gości którzy pojawili się w upale pustyni.

11 Gdy Abraham służył gościom, a oni jedli, jeden z nich ogłosił, że w dokładnie po roku, wróci do nich, a Sara wtedy urodzi syna. Sarah, która podsłuchiwała przy wejściu do namiotu, roześmiała się, słysząc w sobie tę sugestię. Do tego JHWH (głosem jednego z trzech gości) odpowiedział: "Dlaczego Sara śmiała się i powiedziała:" Mam rzeczywiście nosić dziecko, teraz, kiedy jestem stara?" Czy jest coś zbyt cudowne dla Boga? O oznaczonym czasie wrócę do ciebie o tej porze w przyszłym roku, a Sara będzie miała syna." Trzy osoby, a następnie udają się stamtąd do Sodomy, a Abraham im towarzyszy. Bóg wyjaśnił wtedy, że idzie sprawdzić, czy oburzenie wobec bezbożnych miast Sodomy i Gomory było prawdą, a jeśli tak, miał wykonać wyrok na nich. Abraham zapytał JHWH: "Czy ty naprawdę zniszczysz sprawiedliwego z bezbożnymi?" "Czy ten, który jest sędzią całej ziemi, nie ma postąpić sprawiedliwe?" W sekwencji hipotetycznych pytań i odpowiedzi, Abraham zapytał JHWH, czy zniszczy miasto, gdyby mieszkało tam trochę sprawiedliwych osób. Bóg zapewnił Abrahama, że jeśli będzie tylko garstka takich ludzi mieszkała w Sodomie, to on oszczędzi całe miasto... Tymczasem dwaj inni aniołowie poszli dalej i dotarł Sodomy, gdzie bratanek Abrahama, Lot, okazał gościnność i starał się ich chronić od zła nocnego życia niegodziwego miasta. Przekonał przybyszów by przyszli do jego domu i przygotował dla nich posiłek, ale wkrótce tłum otacza jego dom i żąda, by wydał dwóch nieznajomych na ich seksualne swawole. Lot starał się rozmawiać z nimi, a nawet zaproponował swoje dwie córki w ich miejsce, ale tłum rósł stając się coraz bardziej agresywny, aż wreszcie rzucił się na niego. Jednak dwaj aniołowie interweniowali, wciągając go do domu i porażając tłum ślepotą. Następnie ujawnili, że są przysłani przez JHWH, by zniszczyć miasto, i wezwali Lota do ucieczki przed gniewem. Żona Lota obróciła się w słup soli, kiedy nie posłuchał polecenia, aby nie oglądać się wstecz na płonące miasto. Jego rodzina uciekła do miasta Soar. Lot zdecydował się uciec w góry ze swymi córkami. Podczas schronienia w jaskini, jego dwie córki (wierząc, że oni i ich ojciec, byli jedynymi pozostawione przy życiu po apokalipsie) upiły ojca, miał z nim stosunki seksualne z nim, i zaszła w ciążę. Dwóch synów urodzonych z tego zdarzenia stanie się ojcami narodów Moabitów i Amonitów. Po tym, Abraham przeniósł się na południe, do Geraru. Abraham umówił się z Sarą by udawać brata i siostrę w trakcie podróży, w celu uniknięcia przemocy podczas przebywania na bezbożnym obszarze. Rzeczywiście, król Filistynów zwany "Avimelech" wziął Sarę do swego haremu, ale we śnie Bóg ostrzegł go, że zostanie martwy, jeśli nie zwróci jej Abrahamowi, który jest jej mężem. Avimelech zrobił tak, choć zganił Abrahama za jego dwulicowość. Jak było przepowiedziane przez Anioła, Sarah cudownie poczęła syna, którego Abraham nazwie Icchak (tj., "śmiech"). Abraham miał 100 lat, a Sara 90, gdy urodził się Izaak. Według przykazanie brit milah Abraham obrzezał Izaaka w ósmym dniu. Później, gdy Izaak został odłączony od piersi, Abraham wyprawił ucztę, ale Sara zauważyła, że Iszmael syn Hagar wyśmiewa jej syna, więc rzekła do Abrahama: "Wyrzuć tę niewolnicę z synem, bo syn tej niewolnicy nie może być dziedzicem z moim synem Izaakiem." Początkowo Abraham był niezadowolony, ale Bóg powiedział mu, aby zrobić jak Sarah prosiła, bo przez Izaaka, będzie nazwane jego potomstwo, i Bóg pobłogosławi Iszmaela i uczyni go patriarchą wielkiego narodu. Abraham wysłał Hagar i jej syna Iszmaela na pustynie. Gdy woda którą dał mi Abraham skończyła się, Hagar ukryła syna w zaroślach, a następnie opłakiwała jego niechybną śmierć. Ale Bóg usłyszał głos ich płaczu, i Anioł Boży pokazał jej źródło wody ratując życie chłopca. "I Bóg był z chłopcem, gdy dorastał. Żył na pustyni i stał się świetnym łucznikiem. " Gdy Abraham mieszkał "wiele dni" u Filistynów, Bóg doświadczył go nakazując mu poświęcenie swego ukochanego syna Izaaka w ofierze Bogu w świętym miejscu które mu wskaże. Po trzech dni podróży do góry Moria, Izaak dał się związać i umieścić na ołtarzu, gdzie jego ojciec podniósł nóż, aby zabić swego syna w posłuszeństwie Bożemu poleceniu. W ostatniej chwili, Anioł Pański zawołał go powstrzymać od przechodzi z poświęcić. Abraham ofiarował barana uwikłanego w zaroślach za rogi, w miejsce Izaaka. Abraham następnie nazwał to miejsce JHWH-Jireh, "JHWH, który zaopatruje." Ze względu na posłuszeństwo Abrahama i ufność w Bogu, Anioł JHWH, powiedział: " Przysięgam na siebie samego, Ja, wyrocznia Jahwe: ponieważ dokonałeś czynu, który świadczy, że nie zawahałeś się złożyć w ofierze swego jedynego syna, będę ci błogosławił i dam ci potomstwo tak liczne jak gwiazdy na niebie i jak ziarnka piasku na wybrzeżu morza; potomkowie twoi zdobędą warownie swych nieprzyjaciół. Przez twe potomstwo(w liczbie pojedynczej) będą błogosławione wszystkie narody ziemi, a to dlatego, że usłuchałeś mojego głosu. "

12 Należy pamiętać, że tę próbę najwyższej wiary nazywamy Akedah ("związanie"), a czasem Akedat Izaak ("związanie Izaaka") a historia doświadczenia Abrahama jest opowiadał codziennie w żydowskich synagogach podczas nabożeństw porannych, a także podczas Rosz Haszana. W bardzo realnym sensie, Akedah reprezentuje "Ewangelie według Mojżesza". Parsza kończy się gdy Abraham osiadł w Beer- Szebie i otrzymał wiadomości o narodzinach córki, Rebeki, jego brataneka Betuela. Uwaga: Akedah i Jeszua Jako mesjańsko wierzących, rozumiemy, że związanie Izaaka, zapowiada najwyższą ofiarę dla Niebieskiego Ojca która została złożona w naszym imieniu przez Jezusa. W odróżnieniu od Abrahama, Bóg Ojciec faktycznie ofiarował Swego Jednorodzonego Syna (ben jachid) na Moria w celu zbawienia wszystkich, którzy wierzą (Jan 3:16-18; 1 Jana 4:9). Jak sam Abraham wierzył: Elohim jireh-lo haseh, "sam Bóg zapewni jagnię na ofiarę." Pomyśl, jak Akedah ukazuje proroczy obraz Jeszua jako "Baranka Bożego" (Seh haelohim), który gładzi grzechy świata (J 1:29). Obaj Izaak i Jeszua byli poczęci cudem; obaj byli "jednorodzonymi synami", obaj mieli być poświęceni przez ojców na Górze Moria, obaj doświadczyli "Pasji", obaj mieli zmartwychwstać trzeciego dnia (Rdz 22:5, Hbr. 11:17-19), obaj dobrowolnie podjęli środki realizacji, i wykazali że jedno życie można poświęcić dla drugiego - barana za Izaaka, i Jeszua za całą ludzkość. Rzeczywiście, Izaak jest jasnym obrazem obiecanego nasienia Abrahama, które ma przyjść, zdjąć klątwę i uratować nas od śmierci. PYTANIA: 1. Co znaczy słowo wajera?[ו יּ ר א] (Rdz 18:1) 2. Gdzie Bóg ukazał się Abrahamowi? (18:1) 3. Kto to był Mamre? (18:1) 4. Według tradycji żydowskiej, dlaczego Abraham "siedzi przy wejściu do swojego namiotu w upale dnia" w tym czasie? (18:1) ]? בּ קּוּר חוֹל ים [ Cholim 5. Co znaczy Bikkur 6. Co Abraham zobaczył, podczas gdy siedział u wejścia do swego namiotu? (Rdz 18:2) 7. Co zrobił Abraham gdy, ujrzał trzech mężczyzn? (18:2) ]? ה כ נ ס ת אוֹר ח ים [ orechim 8. Co znaczy hachnasat 9. Według tradycji żydowskiej, kim byli trzej goście? (18:2) 10. Jak Abraham zwrócił się do gości? (Rdz 18:3) 11. Dlaczego Abraham mówi do aniołów: "Umyjcie nogi i odpocznijcie pod drzewem?" (18:4) 12. Dlaczego Abraham zaproponował przynieść "kawałek chleba" kiedy rzeczywiście planował podać im znacznie więcej? (18:5) 13. Jaki posiłek zamierzał podać Abraham? (18:6-8) 14. Kto był "chłopcem", który przygotował cielę na posiłek? (18:7) 15. Dlaczego Abraham podał twaróg, mleko i mięso, ale nie podpłomyki kolację? (18:8) 16. Jeśli Abraham przestrzegał całej Tory (Rdz 26:5), to jak mógł podać nabiał i mięso razem w jednej uczcie dla aniołów? (18:8) 17. Kto powiedział Abrahamowi, że wróci w następnym roku, a Sarah będzie miała syna? (Gen.18:10) 18. Podaj pewne tajemnice otaczające śmiech Sary nad perspektywą, że będzie matką. (18:12-14) 19. Czy możemy z całą pewnością twierdzić, że anioł, który powiedział, że wróci w następnym roku to był nie kto inny jak sam JHWH? (18:10-14) 20. Kiedy Abraham został obrzezany, i dlaczego to ma znaczenie? 21. Jak wyjaśnić zaprzeczenie Sary, że się śmiała? (Gen. 18:15) 22. Gdy aniołowie wstali by iść, Abraham szedł z nimi, aby wysłać ich w drogę. (18:16). Co oznacza, że uczy nas o gościnności? 23. Dlaczego (i kogo) pytał JHWH, czy powinien ukazać się Abrahamowi swój zamiar ukarania Sodomy i Gomory? (18:17-21) 24. Co to jest "droga JHWH" י הו ה],[דּ ר którą Abraham będzie strzec? (18:19) 25. Czym był grzech Sodomy i Gomory? 26. Jaka była odpowiedź Abrahama na Boży wyrok, by ukarać Sodomę? (18:22-33) 27. Czy wstawiennictwo Abrahama za Sodomą i Gomorą, było daleko wystarczające? 28. Co to jest "Lamed-wawnik"?

13 29. Po co dwaj aniołowie przychodzą do Sodomy wieczorem? (Rdz 19:1) 30. Dlaczego Lot "siedział w bramie Sodomy"? (19:1) 31. Dlaczego Lot zabiegał, by goście przyszli pod jego opiekę? (19:1-3) 32. Co robił Lot gdy goście wreszcie zgodzili się z nim? (19:3) 33. Co tradycja żydowska mówi o żonie Lota? 34. Co zrobili mieszkańcy Sodomy, kiedy odkryli, że Lot potajemnie zaprosił dwóch gości do swojego domu? (19:4-5) 35. Co to jest "sodomia"? 36. Dlaczego Lot nazywa tych Sodomitów "moi bracia" i proponuje dać im dwie swoje córki dziewice aby były wykorzystane zamiast jego dwóch gości? (19:7-9) 37. Dlaczego to middah keneged middah było sprawiedliwe by odpłacić "pięknym za nadobne" tak że mężczyźni z Sodomy zostali uderzeni ślepotą gdy próbowali wyważyć drzwi z domu? 38. Ile córek miał Lot? (19:12-13) 39. Dlaczego zięciowie Lota, uznali, że żartuje, gdy ostrzegł ich o nadciągającej katastrofie, która miała spaść na Sodomę? (19:14) 40. Dlaczego Lot wahał się gdy nadszedł dzień sądu? (19:15-16) 41. Dlaczego Lot i jego rodzina zostały oszczędzone od zagłady? (19:16) 42. Dlaczego Lot powiedział, że nie może uciec w góry? (19:19) 43. Jak Bóg zniszczył Sodomę i Gomorę? (19:24-25) 44. Co stało się z żoną Lota? (19:26) 45. Co robił Abraham gdy zrozumiał Sodoma została zniszczona? (19:27-29) 46. Dlaczego córki Lota zaplanowały być zapłodnione przez ich ojca? (19:30-36) 47. Skąd one wzięły wino potrzebne do realizacji ich planu? (19:30-36) 48. Jakie były imiona dwojga dzieci zrodzonych z Lota i jego córek? 49. Dlaczego Abraham przeniósł się z Hebronu do Geraru, na pustynie? (Rdz 20:1) 50. Dlaczego Abraham mówił o Sarze, że była jego siostrą, Abimelekowi królowi Geraru? (20:2) 51. Co się stało z Abimelechem i jego królestwem, po tym jak zabrał Sarę? (20:3-18) 52. Kiedy Sarah poczęła i urodziła Izaaka? (21:1-2) (21:3)?[י צ ח ק] "Ichaak" 53. Co znaczy imię 54. Ile lat miał Izaak gdy był obrzezany? (21:4) 55. Ile lat miała Iszmael gdy urodził się Izaak? 56. Dlaczego Sarah widziała zagrożenie w obecności Iszmaela? (21:9-10) 57. Jak Apostoł Paweł odnosi się do potomków Hagar? (Gal. 4:21-31) 58. Co Bóg polecił Abrahamowi odnośnie żądania Sary wypędzenia Hagar i Iszmaela? (21:11-12) 59. Dlaczego Abraham zasadził drzewo tamaryszku w Beer-Szebie? (21:31) 60. Co jest uważane za najwyższy sprawdzian życia Abrahama? (Rdz 22:1) 61. Jak często ta próba Abrahama jest przypominana w żydowskich nabożeństwach? 62. Jakie było "dziesięć prób" Abrahama? 63. Dlaczego Bóg wystawił Abrahama na próbę? 64. Dlaczego Bóg mówi: "Weź tylko syna" gdy Abraham miał dwóch synów? (22:2) 65. Dlaczego Abraham sam narąbał drewna na całopalenie? (22:3) 66. Kim byli ci dwaj, którzy towarzyszyli Abrahamowi i Izaakowi? (22:3) 67. Dlaczego podróż z Hebronu do Moria trwała aż trzy dni? (22:4) 68. Jakie miejsce zobaczył Abraham [ה מּ קוֹם] na trzeci dzień? (22:4) 69. Dlaczego Abraham powiedział, że on i Ichaak wrócą, gdy się pomodlą? (22:5) 70. Dlaczego Abraham umieścił drwa na ołtarz na ramionach Ichaaka? (22:6) 71. Co Abraham odpowiedział kiedy Ichaak spytał go, "Gdzie jest jagnię na ofiarę całopalną? (22:7-8) 72. Dlaczego Abraham zbudował "ołtarz na tym miejscu? (22:9) 73. Dlaczego Abraham związał Ichaaka? (22:9) 74. Co się zdarzyło kiedy Abraham wziął nóż, by zabić swego syna? (22:10-12) 75. Co złożono w ofierze na ołtarzu zamiast Ichaaka? (22:13) 76. Jak Abraham nazwał to miejsce? (22:14) 77. Co Bóg powiedział do Abrahama, gdy on "przeszedł próbę? (22:15-18) 78. Czy Abraham wierzył, że Ichaak będzie wskrzeszony z ołtarza?

14 79. Dlaczego Ichaak nie jest wspomniany gdy wracał z Abrahamem po tej próbie? Gdzie poszedł Ichaak? (22:19) 80. Dlaczego parsza kończy się listą ośmiu dzieci, które Milka szwagierka Abrahama, urodziła w Mezopotamii? (22:20-23) ODPOWIEDZI: 1. Wajera jest to 3 osoba liczby pojedynczej rodzaju męskiego czasownika ra'ah,[ר &ה] "zobaczyć", w stronie biernej (nifal) co oznacza "i ukazał się", z wyraźnym podmiotem Jahwe. Zauważ, że dopełnienie ("komu") pozostanie nieokreślone, choć zdajemy sobie sprawę, że jest to Abraham, który był obrzezany trzy dni wcześniej. 2. JHWH ukazał mu się "przy dębach Mamre" [ בּ א לנ י מ מ ר א ], być może w celu ukazania, że tak jak stare drzewo nadal przynosi owoce, więc i Abraham będzie owocować jeszcze w starości. 3. Mamre [מ מ ר א] to imię jednego z trzech wodzów Amorytów, którzy połączyli siły z Abrahamem w pościgu za Kedorlaomerem by uratować Lota (Rdz 14:13,24). Był przyjacielem Abrahama On zdrowiał po obrzezaniu. Mędrcy twierdzą, że Bóg przyszedł złożyć mu wizytę. 5. Bikkur cholim to "odwiedzanie chorych," zakłada zapewnienie pociechy i wsparcia osobom, które są chore, bezradne, lub w inny sposób w potrzebie. Uważa się, to akt dobroci, aby odwiedzić i opiekować się chorymi gdy tego potrzebują. 6. Abraham zobaczył trzech mężczyzn stojących przed nim [ שׁלשׁ ה א נ שׁים נ צּ בים ע ל יו ]. Abraham "przyprowadził" ich, mimo że stali przed nim, ponieważ zrozumiał ich anielski charakter i / lub misje. 7. Pobiegł do ich by ich spotkać i ukłonił się przed nimi. 8. Gościnność; przyjmowanie gości; okazywanie dobroci i miłości dla nieznajomego. Cnota ta jest uważana za jeden z głównych przejawów gemilut chasadim, wykonując "akty miłosierdzia i życzliwości" O namiocie Abrahama mówi się, że miał wejście z każdej strony, otwarty na wszystkie kierunki, tak, że każdy mógł łatwo wejść. 9. Trzy odwiedzające anioły to: Michael (wysłany by powiadomić Abrahama i Sarę o tym, że już wkrótce będą mieć syna), Gabriel (wysłany by wydać wyrok na Sodomę) i Rafael (wysłany by uleczyć Abrahama z ran jego obrzezania). 10. Nazywał ich (lub go) Adonai,[א דנ י] wskazując, że Abraham zrozumiał, że jest wysłannikiem Boga. Należy pamiętać, że Abraham powiedział, "jeśli znalazłem łaskę [ח ן] w Twoich oczach ", to samo wyrażenie użyte jest do opisania Bożej przychylności wobec Noego (Rdz 6:8). 11. Jest to traktowane jako zwyczajowe "uszanowanie" kurz na stopach jest traktowany jako znak swego wysiłku i energii potrzebnych by nabyć dobra w tym świecie. Abraham, który uważał tę doktrynę za wstrętną i dlatego dostarczył wody do umycia stóp. Wiąże się to z ideą "odpoczynku pod drzewem", które jest Drzewem Życia. 12. "Sprawiedliwi niewiele mówią, ale zrobią wiele." Hebrajskie słowo "kawałek" [פּ ת] jest związane ze słowem "nagle",[פּ ת אוֹם] co sugeruje, że Abraham przygotował wielką ucztę, aby jego goście nie zaskoczyli go. 13. Abraham miał nadzieję być gospodarzem dużego bankietu. Poprosił Sarę by zagniotła ciasto na podpłomyki z dwudziestu kwart mąki, i cielę na posiłek. Było to o wiele więcej niż potrzeba dla trzech podróżnych. 14. Chociaż Abraham miał 318 sług, żydowska tradycja stwierdza, że dał cielę Iszmaelowi, dlatego, żeby i on miał udział w dobrym uczynku służąc aniołom. 15. Sarah cudem otrzymała w tym czasie miesięczny cykl na nowo, i to wyjaśnia, dlaczego Abraham nie był w stanie zaoferować im ciasta mimo wcześniejszego przygotowania dla nich przez Sarę. Abraham bardzo uważał, żeby tylko podawać żywność która była rytualnie czysta. 16. Ponieważ nie istnieje prawdziwe ograniczenie Tory przeciwko jedzeniu nabiału z mięsem. Tekst Tory jest tu stanowczy i jasny; wziął mleko [ח ל ב] i cielę [בּ ן ה בּ ק ר] i dał to aniołom, a oni chętnie zjedli to jedzenie. 17. Kontekstowo wiemy, że to JHWH,[יהוה] był tym który mówił do Abrahama (por. 18:13), choć w tym momencie z narracji wiemy tylko, że był to jeden z aniołów (tj., "powiedział..."). Nie ma w tym nic

15 dziwnego, ponieważ Bóg najczęściej przemawiał do praojców, ustami swoich posłańców aniołów Bożych lub proroków (Hebr.1,1) 18. Kiedy Sara usłyszał nowinę, że urodzi dziecko w ciągu roku, to "śmiała się z swoim wnętrzu" i uważała Abrahama za "starego człowieka" (Rdz 18:12). Gdy Bóg zgromił ją jednak, powtórzył myśli Abrahamowi, ale parafrazując: "Czy będę rodzić, gdy jestem tak stara?" (Rdz 18:13). Zastanawiające jest, jednak, że Sarah - która była wielką prorokinią - jakoś nie wierzy obietnicę Boga daną wcześniej Abrahamowi odnośnie obiecanego nasienia (czyli Gen. 15:1-ff). Rzeczywiście, było to, gdy Bóg dał tę obietnicę, gdy jej imię zostało zmienione z Saraj na Sara, a śmiech Sary stała się podstawą dla imienia Izaaka, zbyt Tekst początkowo nie identyfikuje osoby w 18:10: " Na pewno wrócę do was o tej porze roku, a Sarah twoja żona będzie miała syna", choć w 18:13-14 JHWH jest wspomniany jako podmiot: Powiedział JHWH... w wyznaczonym czasie wrócę do ciebie, o tej porze w przyszłym ] ו יּאמ ר י הו ה [ roku, a Sara będzie miała syna." 20. Izaak urodził się gdy Abraham był obrzezany, do roku czasu aniołowie odwiedzili go. Gdyby Izaak urodził się pierwszy dzień Paschy (Talmud: Rosz Haszana), Abraham byłby obrzezany również, w tym czasie. 21. Zaprzeczenie Sary nie było skierowane do Boga, ale do Abrahama, który opowiadał jej słowa Boga. Abraham odkrył jej myśl i zapytał ją, dlaczego śmiała się, czemu ona zaprzeczyła. Stwierdzenie: "Nie śmiałam się" zostało wypowiedziane do Abrahama. Ona została jednak ukarana, ponieważ nie widziała jak jej syn ożenił się za jej życia. 22. Ważne jest, aby odprowadzić gościa, gdy on lub ona odchodzą. Abraham uczynił tak, mimo że jeszcze nie odzyskał pełni sił po niedawnym obrzezaniu. Aniołowie nie odmówili mu możliwości zrobienia tej micwy. 23. Najwyraźniej to retoryczne pytanie zostało skierowane przez JHWH do aniołów. Czy Abrahamowi, powierzyć wyrocznie Boże? Ponieważ Bóg przewidział, że Abraham będzie wiernie uczył swoje dzieci by trzymały się drogi Bożej, a naród żydowski stanie się wielkim i potężnym narodem, który będzie błogosławił inne narody na ziemi, zdecydował się ujawnić jemu swoje plany. Bóg również wiedział o niepokoju Abrahama o jego bratanka Lota, oczywiście... ]. ל ע שׂוֹת צ ד ק ה וּמשׁ פּ ט [ sprawiedliwość" "Droga JHWH" to "czynić prawo i Według mędrców, mieszkańcy Sodomy byli tak obsesyjnie materialistyczni i samolubni, że sama idea gościnności i miłości była im "obca", i to - tak bardzo, że za przestępstwo główne wobec państwa, została uznana pomoc biednym i obcym! Sodoma była bogatym miastem, które było przepełnione przestępstwami, chciwością i zinstytucjonalizowaną korupcją. Ustawodawstwo Sodomy było stronnicze na korzyść morderstwa bogatego i wprost rutynowo praktykowane. Bóg dał im 25 lat na nawrócenie, ale Sodoma rosła coraz bardziej w dumę i wzmacniała się w swojej perwersji. W świetle wiernej narracji Księgi Rodzaju 19:1-17, należy także dodać, że mieszkańcy Sodomy byli także dewiantami seksualnymi, którzy próbowali dosłownie zbiorowego gwałtu na dwóch aniołach (jak również na samym Locie), co ujawnia, jak bardzo byli oni zdeprawowany... "oddali się rozpuście i przeciwnemu naturze pożądaniu cudzego ciała"(απελθουσαι οπισω σαρκος ετερας ), odnosi się to do rozwiązłości i ślepego przekraczania granic płci. (Judy 1:7; 2 Piotra 2:7-10). Dodaj do tej listy przemoc seksualną, wykorzystywanie i powszechną "pornografie", aż kultura złych dróg Sodomy, spowoduje katastrofalny wyrok przez ogień. 26. Abraham nadal stał przed JHWH [ עודנו עמד לפני יהוה [אברהם I zapytali Go: "Czy chcesz faktycznie zniszczyć sprawiedliwych wraz z bezbożnymi? "Jak Bóg mógł uzasadniać zniszczenie całego miasta za grzechy nielicznych? Byłoby świętokradztwem powiedzieć, że Sędzia całej ziemi nie był sprawiedliwy w Swoim wyroku... Należy zauważyć, że żydowska tradycja stwierdza, że zawsze jest 36 ukrytych sprawiedliwych (lamed-vavnik), którzy zachowują cały świat przed zniszczeniem przez pożar. 27. Co zrobić, jeśli była, jedna lub dwie osoby, które były sprawiedliwe w mieście? "Gdzie są dwaj albo trzej zebrani w imię moje, tam jestem... "Niektórzy twierdzą, że Abraham powinien wstawić się nawet w przypadku jeśli byłby tam tylko jeden osamotniony osobnik, który był sprawiedliwy, Bóg powinien wstrzymać wyrok zniszczenia całego miasta... Abrahama satysfakcjonowało 10 sprawiedliwych doprowadziło to tradycje żydowską do przyjęcia idei minjanu modlitwy. 28. W żydowskiej tradycji mistycznej, istnieje Lamed-Waw cadikim [ צדקים,[לייו lub "ukrytych" 36, prawych którzy utrzymują świat przed zniszczeniem. Ten pomysł pochodzi z wstawiennictwa Abrahama

16 za Sodomą, kiedy odwołał się do Boga, by nie zniszczył sprawiedliwych z bezbożnymi w wyroku. Abraham stwierdził, że jeśli tylko 10 sprawiedliwych zostanie znalezionych w złym mieście, Bóg powinien zachować miasto przez wzgląd na tych dziesięciu (tj. minjan). 29. Dwaj aniołowie mówi się, że to Michael (wysłany by uratować Lota) i Gabriel (wysłany by zniszczyć miasto). Kiedy Gabriel zobaczył jak Abraham modlił się za miasto, jednak poczekał, co oznacza, że Abraham spędził cały dzień na modlitwie. 30. Lot był w tym czasie sędzią lub urzędnikiem miejskim. Psalm 1 ostrzega: "Błogosławiony człowiek, który nie chodził w radą występnych, nie stoi na drodze grzeszników, ani siedzi w radzie szyderców." Początkowo Lot podszedł do Sodom przez egoistycznie pragnienie ziemskiego zysku, a następnie stanął na drodze grzeszników, przenosząc swój namiot bliżej miasta. Wreszcie usiadł razem z szydercami, a jego umysł stał się wypaczony. "Z szyderców szydzi, ale pokornym łaskę daje "(Prz 3:34). 31. Lot znał korupcje i przemoc tego miasta i usilnie stara się chronić ich przed krzywdą. Dlatego on "naciskał na nich" by poszli z nim (ten sam czasownik oznacza przemoc Sodomitów w 19:9). Z tego powodu Lot jest uważany za prawego człowieka (2 Piotr. 2:7). Ponadto, Lot nauczył się sztuki gościnności i znaczenia sprawiedliwości społecznej od wuja Abrahama. 32. Zrobił im święto i upiekł im mace! Podczas święta aniołowie omawiali swoją misję. Zauważ, że Lot najwyraźniej nie wiedział, że będzie podejmował gości, ale zakłada się, że aniołowie byli prorokami ogłaszającymi słowo Boże Żona Lota (Irith) nie chce dać aniołom pokoju w budynku głównym i była tak skąpa, że nie chciała dać Lotowi używać soli w jego święto. W końcu zażądała, by goście spali w sąsiednim baraku, co wyjaśnia, dlaczego Lot powiedział później, że ludzie weszli "pod cień mego dachu" dla ochrony (19:8). 34. Otoczyli dom i zażądali od Lota "Wyprowadź ich do nas, abyśmy mogli ich poznać." Zauważ, że ten zwrot oznacza stosunek płciowy (Rdz 4:1), i dlatego Sodomici domagali się faktycznie, by obcy zostali przekazani do praktyk homoseksualnych... że to jest poprawne znaczenie wynika z ostrzeżenia Lota, by "nie robili im nic złego" i jego oferty dać im zamiast gości swoje córki (warto pamiętać, że później jego córki "zrewanżowały się" swojemu ojcu. 35. Nienaturalne stosunki płciowe, a zwłaszcza stosunek seksualny między mężczyznami lub między człowiekiem a zwierzęciem. To zachowanie jest potępione w Biblii jako obrzydliwość (Kpł 20:13). 36. To pokazuje, jak daleko pobłądził Lot z powodu swojej współpracy z Sodomitami. Dla Lota, cudzołóstwo i prostytucja własnych córek nie było tak poważnym przestępstwem jak nie udzielenie ochrony obcym. 37. To było "oddanie pięknym za nadobne", bo byli już i tak ślepi przez własne żądze na realne niebezpieczeństwo, w tej konfrontacji. Wszyscy widzieli ich pragnienie zła, a to stało się to dla nich ciemnością pogrzebowego całunu. 38. Albo dwie lub cztery. Jeśli zięciowie Lota to ludzie, którzy byli zaręczeni z jego córkami dziewicami, to mógł mieć tylko dwie, choć żydowska tradycja twierdzi były cztery córki - dwie już zamężne i dwie zaręczone. 39. Albo dlatego, że Lot stracił wiarygodność w Sodomie lub dlatego, że byli fatalistami który myśleli, że niemożliwe jest uciec od sądu Bożego, a więc wyszydzali ideę "ucieczki przed nadchodzącym gniewem". 40. Po pierwsze Lot mógł być zaniepokojony o swoje dwie córki zamężne córki (które nie były z nim) i myślał dalej o tym, jak je zabrać, a po drugie, może on był zbytnio zainteresowany swoimi dobrami materialnymi, nie wiedząc, co zabrać, a co zostawić. 41. Z powodu współczucia [ח מ ל ה] JHWH [tj. ח מ ל ת י הו ה ]. To piękne wyrażenie kojarzy się z Bożym pragnieniem, aby oszczędzić kogoś z powodu jego miłości do niego. 42. Po pierwsze Lot wstydził się zobaczyć swego wuja Abrahama w górach Hebronu, a po drugie, Lot był przyzwyczajony do życia na nizinach i martwi się o swoje zdrowie. Dlatego poprosił, aby mógł uciec do nieznacznego miasta Coar, mały przyczółek większej Sodom-Gomory w tym regionie. 43. JHWH [יהוה] spuścił "siarkę i ogień" [ גּ פ ר ית ו א שׁ ] od JHWH w niebie [ מ א ת י הו ה מ ן ה שׁ מ י ם ]. Język tutaj jest dość niejasny, choć tekst na pewno nie popiera idei trójjedności Boga. Należy też zauważyć, że czasownik używany do opisania, jak Bóg "zniszczył" [ [ה פ miasta, jest oparty na idei zepsucia. 44. Ona obróciła się w słup soli [ נ צ יב מ ל ח ] patrząc na Sodomę. Midrasz mówi, że została zamieniona w słup soli, ponieważ nie chciała dać soli mężowi w czasie uczty z aniołami! Rabini wykorzystali tę historię by uzasadnić wątpliwą praktykę mycia rąk po jedeniu - tj. rytualne zdjęcie "soli Sodomy", która mogła zostać po posiłku na Twoich rękach! Jeszua widział w tym problem...

17 45. Modlił się w tym samym miejscu, gdzie orędował za Lotem dzień przedtem, i otrzymał objawienie, że JHWH uratował bratanka przed zniszczeniem. 46. Myśleli, że pożar, którego byli świadkami był dosłownie końcem świata i dlatego starał się zachować ludzkość od zniszczenia. Ponieważ ich motywy były w zasadzie dobre, Bóg pozwolił by Mesjasz pochodził z linii Moabu. 47. Najwyraźniej mieszkańcy Sodomy przechowywali wino w okolicznych jaskiniach, gdzie je znalazły. 48. Dziecko pierworodnej córki nazwano Moab, czyli "od ojca", a dziecko młodszej córki nazwano Ben- Ammi, co oznacza "syn mojego ludu" (zwróć uwagę, że było jasne dla wszystkich, że te imiona nawiązywały do skandalu, który miał miejsce). Istnieje pewne pytanie, czy Lot miał współudział w tych aktach kazirodztwa, szczególnie w drugim przypadku. Niemniej jednak, z Moabu była Rut, prababka Dawida i jego potomek Mesjasz, a od Ammona pochodziła Naamah żona Salomona, matka króla Judy Roboama. 49. Abraham mieszkał w Hebronie od 25 lat, aż do zburzenia Sodomy i Gomory. Niektórzy mówią, że tak zrobił, bo chciał całkowicie oddzielić od skandalu wokół Lota i jego córek, i rzeczywiście dalej nie ma już wzmianki o Locie w Torze. 50. Z tego samego powodu, który podał wcześniej faraonowi - aby uniknąć śmierci z jej powodu (Rdz 20:11). 51. On i jego ludzie zostali dotknięci strasznymi plagami i dolegliwościami, w tym martwe urodzenia, itd. Bóg odwiedził Abimeleka we śnie i powiedział mu: "Oto umierają, ponieważ ty wziąłeś kobietę, która jest mężatką." 52. Istnieją dwa główne poglądy, choć bardziej popularny jest, że aniołowie odwiedzili Abrahama w 1 Abib/Nisan, więc Sara zaszłaby w ciąże kiedy było lato (po incydencie z Abimelekiem) tak, że Ichaak urodził się15 Nisan (czyli Pascha). To jest napomknięte w samym tekście, gdzie jest napisane, że Sarah urodziła "w wyznaczonym czasie, o którym powiedział JHWH:" (21:2). 53. "Śmiech" i "będzie się śmiał", od czasownika cachak,[צ ח ק] pochodne słowo oznaczające śmiech. Sarah zawołał: "Bóg dał mi śmiech. Wszyscy, którzy usłyszą, będą się śmiać, ze mnie! "(21:6). 54. Izaak miał osiem dni, kiedy Abraham obrzezał go zgodnie z przykazaniem Bożym (Rdz 17:12). Ichaak był pierwszym Żydem, który był kiedykolwiek obrzezany ósmego dnia życia. Abraham miał 100 lat, a Sara była Miał 14 lat. 56. Iszmael "wyśmiewał się" [מ צ ח ק] szydząc z Ichaaka podczas "karmienia" na przyjęciu, zorganizowanym przez Abrahama gdy Ichaak ukończył 3 lata (Iszmael miał w tym czasie17 lat). Najwyraźniej Iszmael uważał siebie za spadkobiercę pierworodnego Abrahama i Sara zamierzała położyć temu kres! Domagała się, żeby Abraham wypędził Hagar i Iszmaela z rodziny, aby uniknąć nieporozumień dotyczących dziedziczenia w rodzie. 57. Jest to kwestia dyskusyjna. "Syn niewolnicy urodził się tylko według ciała, podczas gdy syn wolnej kobiety urodził się poprzez obietnicę." 58. Według mędrców, wiele złych rzeczy doświadczył Abraham w swoim długim życiu, ale oddalenie (wygnanie) jego syna było najgorsze ze wszystkich. Pomimo wielkiego bólu Abrahama, Bóg powiedział mu, aby słuchał Sary ponieważ "przez Izaaka będzie potomstwo twoje." Innymi słowy, Iszmael był zasadniczo nieślubnym dzieckiem i nie należy traktować go jako obiecanego spadkobiercy Abrahama. Bóg jednak pocieszył Abrahama, obiecując błogosławieństwo dla Iszmaela i uczynnienie z niego narodu. 59. Abraham zawarł przymierze z Abimelekiem, królem Filistynów. Potem zasadził tam drzewo tamaryszku, przy "studni przysięgi", być może w oczekiwaniu na Drzewo Życia, gdyż Bóg obiecał je przywrócić przez przyjście potomstwa kobiety. Gdy drzewo zaczęła rosnąć, Bóg poddał próbie Abrahama (22:1). 60. Najwyższą próbą (nisajon) życia Abrahama była Akeda lub "wiązanie" Izaaka. Zauważ, że słowo "nóż" w 22:10 ("... wziął nóż rzeźniczy") jest ha-ma'akhelet [ה מּ א כ ל ת] słowo, które dosłownie znaczy "tworzenie pokarmu, i które sugeruje tu ofiarę Jeszua (tj, spełnienie Akeda) dającego "duchowy pokarm i błogosławieństwo dla świata. Wielu mędrców dostrzega związek między znak (nes) i próba ( nisayon). 61. Akedah jest częścią rannej liturgii, recytowanej codziennie, jak również podczas Rosz Haszana w każdym roku. Niektórzy mówią, że Akedah była w Rosz Haszanah, podczas gdy inni mówią, że to miało miejsce popołudniu w Jom Kippur.

18 62. Dziesięć prób to: 1. porzucenie kultu bożka jego ojca/przodków; 2. prześladowanie przez Nimroda; 3. zostawianie swojej ojczyzny; 4. próba głodu w Kanaan; 5. uprowadzenie Sarai; 6. sytuacja zmusiła go do walki; 7. Straszna Wizja (niewola w Egipcie); 8. bolesne obrzezanie w starości; 9. eksmisja Iszmaela; 10. ofiarowanie Ichaaka. 63. To jest napisane tak "JHWH doświadcza prawego [ י הו ה צ דּיק י ב ח ן ] żeby nagrodzić go za wierność. 64. Dosłownie Bóg powiedział, " Proszę weź swojego syna ק ח נ א א ת בּ נD ] ] Abraham odpowiedział, "Mam dwóch synów. Bóg powiedział, "tylko twój syn. Abraham odpowiedział, "Ale obaj są moimi synami tylko od innej matki... Bóg powiedział, " tego, którego kochasz. Abraham odpowiedział, "Ale kocham obu... Bóg odpowiedział: "Weź Ichaaka - i jedź do ziemi Moriah, by złożyć go jako ofiarę całopalną [על ה] na jednej z gór, którą ci wskażę. według midraszu, Abraham najpierw pomyślał jak on to wszystko wyjaśni Sarze. 65. Abrahama wstał wcześnie i zrobił zupełnie sam przygotowania. Narąbał sobie sam drewna na ofiarę, ponieważ chciał mieć pewność, że to zostało sprawdzone i dobrze nadawało się na ołtarz (tj, bez owadów, itp.). Abraham chciał doskonale wypełnić wszystkie prawa dotyczące ofiary kiedy on ofiarował Ichaaka. 66. Podobno Eliezer z Damaszku i Iszmael towarzyszyli Abrahamowi i Ichaakowi w drodze do Moriah. 67. Ta odległość wynosi około osiem godziny marszu. Abraham nie spieszył się idą na to miejsce, żeby doświadczyć głębokości swego ofiarnego czynu przed Bogiem. 68. Ha - Makom (" to miejsce ) jest innym imieniem dla Boga i dlatego Bóg ujawnił miejsce przy pomocy Obłoku Chwały otaczającej to miejsce. Według tradycji, trzeciego dnia był Rosz Haszanah (albo Jom Kippur). Abraham spytał Iszmaela i Eliezera, czy oni widzą, jak Szekina zachmurza się, ale oni powiedzieli, że nie widzieli niczego i dlatego Abraham kazał im, by zaczekali z osłem kiedy on i Ichaak odeszli, by pomodlić się Zamiast powiedzieć; " wrócę do was, Abraham powiedział "wrócimy do was. To było ewidentne przejęzyczenie, chociaż to była natchniona przepowiednia. 70. Abrahama zrobił to, by uczynić aluzję, że Ichaak niesie środki na swoją własną egzekucje (podobnie jak skazany na ukrzyżowanie musiał nieść swój własny krzyż). 71. Kiedy Abraham powiedział, "Bóg upatrzył sobie baranka na ofiarę całopalną, mojego syna, niektórzy interpretatorzy proponują, by przeczytać to; "Bóg upatrzy sobie baranka na ofiarę całopalną - mój synu! W tym momencie, Ichaak w pełni zgodził się na swoją rolę w tej ofierze. 72. To był ten sam ołtarz, na którym Adam, Abel, Noah i Sem składali ofiarę dla JHWH. Dlatego Tora stwierdza, że Abraham zbudował ołtarz, nie ołtarz... Midrasz podaje, że ten ołtarz stoi dokładnie naprzeciw Tronu samej Chwały. 73. Ichaak poprosił, by został związany [ע ק ד] żeby nieumyślnie nie cofnąłby się, powodując, że rytuał ofiarny zostałby wykonany nieodpowiednio. To jest "Akedah moment, gdy Ichaak stał się skłonny do złożenia ofiary, pozwalając swemu ojcu związać go jak owce. Abraham położył Ichaaka na ziemi i związał jego obie ręce i nogi razem, żeby on nie mógł się poruszyć. Wtedy położył go na ułożonym na ołtarzu drewnie, twarzą do góry, tak że Ichaak mógł spojrzeć w jego oczy... To było w tym czasie, gdy Ichaak zaczął modlić się, by zostać oszczędzony od ofiary. 74. Abraham wziął nóż w swoją prawą rękę i położył na gardle swego syna, gotowy, by je podciąć. Anioł JHWH י הו ה] [מ לE wtedy zawołał do niego z nieba głośno rozkazując mu nie doprowadzić do końca złożenia ofiary. Zauważ, że słowo "nóż [ה מּ א כ ל ת] dosłownie znaczy " twórca jedzenia co sugeruje ofiarę Jeszua (tj, prawdziwe spełnienie Akedah) dającego "duchowy pokarm i będącego błogosławieństwem dla świata. 75. Baran, zaplątany w zaroślach za swoje rogi. Midrasz mówi, że był to doskonale biały baran stworzyły w brzasku stworzenia, tj, "baranek zabity od założenia świata. Odkąd ten baran został poświęcony zamiast Ichaaka na Rosz Haszana (lub Jom Kippur), szofar (róg barani) wydaje dźwięk, by przypomnieć sobie o tej ofierze w tym czasie. 76. Abraham nazwał go JHWH Jireh י ר א ה],[י הו ה "JHWH zaopatruje, tak komentując "Na górze JHWH będzie zaopatrzenie, ostatecznie odnosi się do ofiary Jeszua na krzyżu w Syjonie. Przypomnij sobie, że Malki - Cedek był kapłanem i królem Szalem (doskonałość) który pobłogosławiła Abrahama. Abraham.[ירוּשׁ ל ם ] później nazwał Szalem "jirah, a Bóg łączył te dwa terminy, by utworzyć nazwę Jerozolimy HaMakom jest dlatego doskonałością Krzyża!

19 77. Anioł JHWH powiedział, " Przysięgam na siebie samego, Ja, wyrocznia Jahwe: ponieważ dokonałeś czynu, który świadczy, że nie zawahałeś się złożyć w ofierze swego jedynego syna, będę ci błogosławił i dam ci potomstwo tak liczne jak gwiazdy na niebie i jak ziarnka piasku na wybrzeżu morza; potomkowie twoi zdobędą warownie swych nieprzyjaciół. Przez twe potomstwo będą błogosławione wszystkie narody ziemi, a to dlatego, że usłuchałeś mojego głosu. To wydaje się sugerować, że ponieważ Abraham był skłonny, ofiarować na górze Ichaaka, Bóg dlatego odwzajemnił to ofertą dla Jego Syna. Zauważ, że Paweł wykorzystuje dwuznaczności słowa zaraka potomek/nasienie "[ז ר ע ך] tutaj ( mnogiego rzeczownikowa, który może zostać użyty w pojedynczym sensie) patrz Galacjan 3: Kiedy NT mówi, że Abraham uwierzył, że Ichaak będzie wskrzeszony z martwych (Heb. 11:17-19), to nie zmniejsza najwyższej próby, której on stawił czoło kiedy podnosił nóż, by zabić swego obiecanego syna... Podobnie, cierpienie Boga Ojca było wielkie jak On zrezygnował z Jego Syna Jeszua na krzyżu, chociaż On przewidział wskrzeszenie w Chawle... Pasja Jeszua (jak Ichaaka) była prawdziwa gdy on skosztował śmierć za każdego na Kalwarii. 79. Jest w tym dużo spekulacji. Niektórzy mówią, że Abraham wysłał Ichaaka, by uczył się w szkole Sema i dlatego nie wrócił z nim do oczekujących służących; inni mówią, że Ichaak był tak jak "wpadnięty w trans przez co zdarzyło się, że on dosłownie uciekł od swego ojca. Zauważ, że następny raz kiedy Ichaak jest wspomniany w Torze dopiero wtedy gdy on spotkał swoją pannę młodą Rebekę w (Gen. 24:64-67). To jest również proroczy obraz zmartwychwstania Jeszua. 80. Ta genealogia jest podana, by przygotować nas, na spotkanie Rebeki, córki Betuela i przyszłej żony Ichaka. Błogosławieństwo końcowe po czytaniu Tory: Błogosławiony jesteś, JHWH, Boże nasz, Królu wszechświata, który dałeś nam Torę prawdy i ustanowiłeś życie wieczne pośród nas. Błogosławiony jesteś, JHWH, dawco Tory. UWAGA: Współcześnie większość ortodoksyjnych żydów nie wymania oryginalnego IMIENIA BOGA Izraela י הו ה JHWH, zastępując je w modlitwach różnymi substytutami, z których najpopularniejsze to Adonai i Haszem. Dlatego w ich wykonaniu to błogosławieństwo brzmi tak: Baruch atta Adonai eloheinu melekh ha-olam, Aszer. Natan lanu torat emet wechaijei olam nata betokheinu. Baruch atta Adonai, notein hatorah.