DIETA ŁATWO STRAWNA BOGATOBIAŁKOWA

Transkrypt

1 XI. DIETA ŁATWO STRAWNA BOGATOBIAŁKOWA Zastosowanie diety: wyniszczenie organizmu, silne oparzenia lub zranienia, choroby gorączkowe, w chorobach przebiegających z gorączką dla rekonwalescentów po przebytych chorobach. Zadaniem diety bogatobiałkowej jest dostarczenie organizmowi odpowiedniej ilości białka o wysokiej wartości odżywczej, przede wszystkim dla celów anabolicznych takich jak: budowa i odbudowa komórek i tkanek ustroju, tworzenie białka ciał odpornościowych, enzymów, hormonów. W praktyce omawiana dieta jest bogata głównie w produkty obfitujące w białko pochodzenia zwierzęcego a więc mleko, sery, jaja, mięso i jego przetwory, ryby. Dostarczone w pożywieniu białko spełnia swoje zadanie wówczas, jeśli wartość energetyczna diety jest dostateczna. W przeciwnym bowiem razie białko zostaje wykorzystane jako materiał energetyczny i zwiększenie tego składnika w diecie jest niecelowe. Metody sporządzania posiłków: gotowanie w wodzie i na parze, pieczenie w folii lub pergaminie, duszenie bez obsmażania.

2 DIETA ŁATWO STRAWNA BOGATOBIAŁKOWA Nazwa produktu lub potrawy Produkty zbożowe Mleko i produkty mleczne Jaja Mięso, wędliny, ryby Tłuszcze Ziemniaki Warzywa Dozwolone Pieczywo jasne i czerstwe (czasem pieczywo typu Graham w ograniczonej ilości), sucharki, drobne kasze: manna, krakowska, jęczmienna łamana dobrze oczyszczona, ryż, drobne makarony Mleko słodkie i zsiadłe 2% tł., jogurt, kefir, biały ser (chudy lub półtłusty), serek homogenizowany Gotowane na miękko, w koszulkach, ścięte na parze w formie jajecznicy, jaj sadzonych, omletów Mięsa chude: wołowina, cielęcina, kurczaki, indyki (najlepiej mięso z piersi, bez skóry), chuda wieprzowina w ograniczonej ilości; ryby chude: dorsz, leszcz, mintaj, morszczuk, pstrąg, płastuga, sola, szczupak, sandacz; ryby tłuste w ograniczonej ilości, jeśli dobrze tolerowane, wędliny chude: szynka, polędwica (wieprzowe i drobiowe), chuda kiełbasa szynkowa wieprzowa lub wołowa Masło, margaryny miękkie, słodka śmietanka; oleje roślinne: rzepakowy, oliwa z oliwek, sojowy, słonecznikowy, kukurydziany Gotowane, gotowane tłuczone, w postaci puree Marchew, kalafior, buraki, dynia, szpinak, kabaczki, młody zielony groszek najczęściej przetarty w formie zupy lub puree, młoda fasolka szparagowa; warzywa z wody oprószone mąką z dodatkiem świeżego masła lub margaryny, bez zasmażek; na surowo: zielona sałata, cykoria, pomidory bez skórki, utarta marchewka z jabłkiem Przeciwwskazane Pieczywo razowe żytnie i pszenne, każde pieczywo świeże, rogaliki francuskie (croissant), grube kasze: pęczak, gryczana, grube makarony Mleko tłuste 3,2% tł., mleko w proszku tłuste, sery żółte i topione, sery pleśniowe, Feta, serki typu Fromage Gotowane na twardo i smażone w zwykły sposób Mięsa tłuste: baranina, wieprzowina, gęsi, kaczki; ryby tłuste jeśli źle tolerowane, wędliny tłuste; pasztety, wędliny podrobowe; ryby wędzone; mięsa peklowane; konserwy mięsne i rybne Śmietana, smalec, słonina, boczek, łój, margaryny twarde Frytki, wszelkiego rodzaju ziemniaki smażone, placki ziemniaczane, pyzy, czipsy Wszystkie odmiany kapusty (czasem dopuszcza się niewielki dodatek kapusty włoskiej), papryka, szczypior, cebula, ogórki, rzodkiewki, kukurydza (również z puszki), warzywa z zasmażkami, konserwowane octem

3 Owoce Suche strączkowe Cukier i słodycze Przyprawy Zupy Potrawy mięsne i ryby Potrawy z mąki i kasz Owoce dobrze dojrzałe bez skórki i pestek jabłka, winogrona, truskawki, arbuzy, morele, brzoskwinie, pomarańcze, banany; maliny i porzeczki w formie przecieru lub soku Cukier (dozwolony ale nie preferowany), miód, dżemy bez pestek, przetwory owocowe pasteryzowane: kompoty, galaretki Tylko łagodne w ograniczonych ilościach: sól, cukier, sok z cytryny, koper zielony, kminek, tymianek, majeranek, bazylia, lubczyk, rozmaryn, wanilia, goździki, ew. cynamon Kleiki, krupniki z dozwolonych kasz, zupy mleczne; przetarte zupy owocowe, zupy warzywne czyste (barszcz, pomidorowa), zupy jarzynowe z dozwolonych warzyw, zupa ziemniaczana (zupy na odtłuszczonych wywarach mięsnych, o ile nie ma przeciwwskazań); zupy zagęszczone zawiesiną mąki w wodzie, mleku lub słodkiej śmietance bez zasmażek; zupy zaciągane żółtkiem lub z dodatkiem świeżego masła lub odtłuszczonego mleka w proszku Gotowane, duszone bez uprzedniego obsmażania, pieczone w folii aluminiowej lub rękawie foliowym lub w pergaminie, potrawki, pulpety, budynie Kasze gotowane na sypko lub rozklejone, budynie z kasz z dodatkiem z mięsa, warzyw lub owoców, lane kluski, leniwe pierogi z małym dodatkiem mąki Wszystkie owoce niedojrzałe: gruszki, śliwki, czereśnie, agrest: owoce suszone, orzechy Wszystkie są zabronione: groch, fasola, bób, soczewica, soja Chałwa, czekolada, słodycze zawierające tłuszcz, kakao, orzechy Ostre przyprawy: ocet, pieprz, musztarda, papryka, wszelkiego rodzaju pikle Kapuśniaki, zupa ogórkowa, fasolowa, grochówka, zupy ze śmietaną, zaprawiane zasmażkami, zupy w proszku, zupy na wywarach z mięsa jeśli nie są tolerowane Smażone, duszone, pieczone w sposób tradycyjny Smażone: kotlety z kaszy, kluski kładzione, francuskie, zacierki

4 Sosy Desery Napoje O smaku łagodnym zaprawiane masłem lub żółtkiem, zagęszczone zawiesiną z mąki w wodzie, mleku lub słodkiej śmietance (jeśli występuje w racji pokarmowej): koperkowy, cytrynowy, potrawkowy; sosy owocowe; majonez tylko domowy, świeżo przygotowany z dozwolonych olejów, z dodatkiem soku z cytryny (bez musztardy) Kompoty, kisiele, musy, galaretki, kremy, budynie z mleka; owoce w galaretce lub kremie; biszkopty, czerstwe ciasto drożdżowe Herbata, kawa (o ile nie ma przeciwwskazań), mleko, soki owocowe, soki warzywne, herbatki owocowe i ziołowe, woda mineralna niegazowana Ostre, na zasmażkach, sosy na mocnych i tłustych wywarach mięsnych lub z kości Tory i ciastka z kremem lub z bitą śmietaną, pączki, faworki, tłuste ciasta jak francuskie, piaskowe, kruche, ciasta z dodatkiem proszku do pieczenia Kakao, płynna czekolada, napoje alkoholowe

5 XII. DIETA Z OGRANICZENIEM ŁATWO PRZYSWAJALNYCH WĘGLOWODANÓW. Zastosowanie diety: w cukrzycy w przypadku upośledzonej tolerancji glukozy, może mieć zastosowanie w różnych przypadkach chorobowych, zależnie od wskazań lekarza. Zadaniem diety z ograniczeniem łatwo przyswajalnych węglowodanów jest: - uzyskanie jak najbardziej prawidłowego poziomu glukozy we krwi przy możliwie najmniejszych wahaniach w ciągu doby, - zapobieganie powstawaniu kwasicy i śpiączki, - zapewnienie pożądanego stanu zdrowia, dobrego samopoczucia i normalnej aktywności. Dieta z ograniczeniem łatwo przyswajalnych węglowodanów powinna być jak najbardziej zbliżona do prawidłowego żywienia człowieka zdrowego. Zasadnicza modyfikacja polega na ograniczeniu łatwo przyswajalnych węglowodanów, a więc cukrów, w związku z tym także słodyczy i przetworów zawierających znaczny dodatek cukru. Ogranicza się również tłuszcze, szczególnie zwierzęce (ze względu na profilaktykę powikłań naczyniowych). U chorych z cukrzycą leczonych insuliną często zachodzi potrzeba indywidualizacji diety. Bardzo ważna jest kontrola ilości i jakości spożywanych posiłków i potraw, oraz ich rozłożenie w czasie na posiłki w ciągu całego dnia. Uwaga ta dotyczy szczególnie produktów, które są źródłem węglowodanów. Chorzy na cukrzycę nie mogą jednorazowo spożywać zbyt dużych ilości pożywienia, ani zbyt długo przebywać na czczo. Każdego dnia spożycie powinno być wyrównane, czyli zgodne z całodzienną racją pokarmową. Ilość posiłków w ciągu dnia powinna być jednakowa, a także powinny one być spożywane o stałych godzinach. Metody sporządzania posiłków: gotowanie, duszenie bez tłuszczu.

6 DIETA Z OGRANICZENIEM ŁATWO PRZYSWAJALNYCH WĘGLOWODANÓW Nazwa produktu lub potrawy Produkty zbożowe Dozwolone Pieczywo najlepiej razowe, typu Graham, chrupkie, kasze dozwolone wszystkie, ale preferowane grube: gryczana, jęczmienna, ryż- preferowany nieczyszczony, płatki: owsiane, jęczmienne, pszenne, musli bez dodatku cukru, owoców suszonych lub orzechów, makarony bez żółtek jaj Mleko, jogurt (naturalny, a owocowy słodzony aspartamem), kefir: 0%tł. lub 0,5% tł., biały ser (chudy), serek homogenizowany chudy, ser żółty półtłusty, Camembert, Brie- w ograniczonej ilości Przeciwwskazane Rogaliki francuskie (Croissant), bułki słodkie, musli z dodatkiem cukru, Mleko i produkty mleczne Mleko, jogurt, kefir tłuste; śmietana, śmietanka, mleko skondensowane, zabielacze do kawy, jogurt owocowy, serek homogenizowany słodzone cukrem, ser biały tłusty, ser żółte pełnotłuste i topione, feta, serki typu,,fromage Jaja Białko całe jaja 2-3 na tydzień, Całe jaja częściej niż 2-3 razy w Mięso, wędliny, ryby Tłuszcze Ziemniaki Warzywa Mięsa chude: wołowina, cielęcina; kurczaki, indyki, bez skóry (najlepiej mięso z piersi), chuda wieprzowina; ryby wszystkie- preferowane tłuste ryby morskie, wędliny chude: szynka, polędwica (wieprzowe i drobiowe), chuda kiełbasa szynkowa wieprzowa lub wołowa Margaryny miękkie, oleje roślinne: rzepakowy, oliwa z oliwek, sojowy, słonecznikowy, kukurydziany, majonez domowy z białka jaja lub o obniżonej zawartości tłuszczu Gotowane, pieczone, kopytka; smażone na oleju rzepakowym lub oliwkowym- czasami Wszystkie warzywa świeże i mrożone: na surowo lub gotowane, bez dodatku zasmażki, majonezu (można go zastąpić jogurtem 0% tł.) tygodniu Mięsa tłuste: baranina, wieprzowina, gęsi, kaczki; wędliny tłuste; kiełbasa cienka, metka, salami, serdelki, pasztety, wędliny podrobowe; wątrobaograniczona do 2 razy w miesiącu, podroby- mózg, nerki Śmietana, śmietanka, smalec, słonina, boczek, łój, margaryny twarde, tłuszcz spod pieczeni, majonez tradycyjny Frytki, ziemniaki smażone na innym tłuszczu niż rzepakowy lub oliwkowy, czipsy Warzywa z zasmażkami, smażone, duszone na innym tłuszczu niż rzepakowy lub oliwkowy

7 Owoce Świeże i mrożone (bez dodatku cukru lub bitej śmietany) w kontrolowanej ilości, winogrona i banany w niewielkiej ilości, konserwowe- niesłodzone Owoce konserwowe słodzone, owoce suszone, kandyzowane, owoce z cukrem lub bitą śmietaną Suche strączkowe żadne Wszystkie: fasola, groch, soja, bób, soczewica Cukier i słodycze Cukier, miód- w bardzo małej ilości, jako przyprawa, zamiast cukru słodzik, dżem niskosłodzony- w niewielkiej ilości Wszystkie słodycze, kakao Przyprawy Zupy Potrawy mięsne i ryby Potrawy z mąki i kasz Sosy Wszystkie przyprawy, sól- w ograniczonej ilości Zupy mleczne (na mleku 0%tł. lub 0,5%tł.), zupy owocowe (bez cukru lub z niewielkim dodatkiem cukru), zupy warzywne czyste (barszcz, pomidorowa), zupy jarzynowe, zupa ziemniaczana, (zupy na odtłuszczonych wywarach mięsnych), zupy zabielane mlekiem odtłuszczonym- bez zasmażek, bez dodatku masła lub śmietany Gotowane, duszone bez uprzedniego obsmażania, pieczone w folii aluminiowej lub rękawie foliowym lub w pergaminie, potrawki, pulpety, budynie Kasze gotowane na sypko, kasze z dodatkiem mięsa, warzyw lub owoców (bez dodatku cukru), leniwe pierogi z chudego białego sera, naleśniki smażone bez dodatku tłuszczu Sosy sałatkowe niskotłuszczowe np.: na bazie mleka lub jogurtu 0% tł. Przyprawy zawierające sól Zupy zaprawiane zasmażkami, ze śmietaną, zupy tłuste, rosoły, zupy w proszku Smażone w sposób tradycyjny Potrawy z dodatkiem cukru lub smażone na innym tłuszczu niż zalecany na zasmażkach, sosy na tłustych wywarach mięsnych lub z kości, na śmietanie, tłustym mleku, sosy i kremy sałatkowe, sosy do mięsa i ryb zawierające tłuszcz, słone sosy gotowe (z torebki, z kostki), majonez, sosy słodkie

8 Desery Napoje Kompoty, kisiele, musy, galaretkiz niewielkim dodatkiem cukru lub ze słodzikiem; galaretki, budyń z mleka chudego- z niewielkim dodatkiem cukru lub ze słodzikiem; sałatki owocowe bez dodatku cukru, orzechy, migdały (nie solone)- w umiarkowanej ilości Herbata czarna i zielona, kawa parzona w ekspresie lub instant, kawa ziarnista pozbawiona składników podnoszących poziom cholesterolu, mleko chude, kawa zbożowa na chudym mleku, soki owocowe,,light lub słodzone słodzikiem- w umiarkowanej ilości, soki warzywne, napoje bezkaloryczne, herbatki owocowe i ziołowe, woda mineralna Wszystkie słodycze jak najbardziej ograniczyć, orzechy i wiórki kokosowe, orzechy solone Tłuste mleko, płynna czekolada, soki i inne napoje słodzone cukrem, napoje alkoholowe, kawa ze śmietanką, kawa parzona w szklance

9 XIII. DIETA ŁATWO STRAWNA NISKOBIAŁKOWA. Zastosowanie diety: w chorobach nerek i wątroby przebiegających z niewydolnością tych narządów. Zadaniem diety niskobiałkowej jest utrzymanie możliwie dobrego stanu odżywienia chorego, przez dostarczenie potrzebnej ilości energii, składników mineralnych i witamin, przy zmniejszonej ilości białka w stosunku do zapotrzebowania człowieka zdrowego. Stosowanie diety niskobiałkowej pociąga za sobą konieczność stałej kontroli ilości i jakości spożywanego białka, kontroli elektrolitów głównie takich jak sód, potas, wapń, fosfor, oraz kontroli pobieranych płynów. Dieta niskobiałkowa ustalana jest indywidualnie, gdyż ilość białka musi być ograniczana w stopniu zależnym od tolerancji tego składnika przez organizm chorego. Ilość białka w diecie może być zmieniana w czasie trwania choroby. Chodzi bowiem o utrzymanie dodatniego bilansu azotowego we wszystkich fazach choroby. Przy dużych ograniczeniach białka, jego zawartość w diecie powinna być niższa aniżeli 0,5 g na kilogram należnej masy ciała na dzień. Diety dostarczają wówczas tylko g białka. Mniej drastyczne ograniczenie omawianego składnika umożliwia ułożenie diety dostarczającej g białka. Produkty będące w omawianej diecie źródłem białka (mleko, sery, jaja, mięso, ryby) powinny być spożywane równocześnie z produktami bogatymi w węglowodany, aby organizm mógł wykorzystać białko do syntezy tkankowej, a nie jako materiał energetyczny. W każdym przypadku stosowania diety niskobiałkowej należy dążyć do tego, aby ok. 75% ogólnej ilości białka stanowiło białko pełnowartościowe pochodzenia zwierzęcego. Produkty zbożowe stanowią główne źródło węglowodanów i obok tłuszczów dostarczają najwięcej energii, są także źródłem białka roślinnego. W dietach o dużym ograniczeniu białka (20 g, 30 g), muszą one być pozbawione tego składnika, aby można było w zamian dostarczyć choć niewielkie ilości produktów zwierzęcych zawierających białko pełnowartościowe. Skrobia pszenna i ziemniaczana, prawie pozbawiona białka, muszą wówczas zastąpić mąkę pszenną, a specjalne bezbiałkowe pieczywo pieczywo zwykłe. Bez takiej zamiany same produkty roślinne (zbożowe, ziemniaki, warzywa, owoce) dostarczają takiej ilości białka, która może przekroczyć ustalony dzienny limit białkowy.

10 W chorobach wymagających zastosowania diety niskobiałkowej zachodzi często potrzeba dokładnej kontroli gospodarki elektrolitowej. W takich przypadkach konieczna jest indywidualizacja diety. Metody sporządzania posiłków: gotowanie, duszenie i pieczenie bez dodatku tłuszczu.

11 Nazwa produktu lub potrawy Produkty zbożowe Mleko i produkty mleczne Jaja Mięso, wędliny, ryby Tłuszcze Ziemniaki Warzywa Owoce DIETA ŁATWO STRAWNA NISKOBIAŁKOWA Dozwolone Czerstwe pieczywo specjalne bezbiałkowe (zwykłe, tylko jeśli występuje w racji pokarmowej), skrobia pszenna, skrobia (mąka) ziemniaczana, kasze tylko, jeśli występuje w racji pokarmowej Mleko słodkie i zsiadłe 2%, jogurt, kefir, biały ser, serek homogenizowany według racji pokarmowej lub jako zamiennik Gotowane na miękko, w koszulkach, ścięte na parze w formie jajecznicy, jaj sadzonych, żółtko do zaprawiania zup ilość wg racji pokarmowej Mięso, wędliny chude, ryby chude, ryby tłuste morskie jeśli dobrze tolerowane, rodzaj i ilość tych produktów ściśle wg dziennej racji pokarmowej Masło, margaryny miękkie, oleje roślinne: rzepakowy, oliwa z oliwek, sojowy, słonecznikowy, kukurydziany Gotowane, gotowane tłuczone, w postacie puree Warzywa wymienione w racjach pokarmowych gotowane, w formie puree, z dodatkiem świeżego masła, na surowo: zielona sałata, cykoria, pomidory bez skórki, utarta marchewka z jabłkiem Owoce wymienione w racjach pokarmowych Przeciwwskazane Zwykłe pieczywo, wszystkie kasze i mąki z wyjątkiem mąki ziemniaczanej Sery żółte i topione, sery pleśniowe, Feta, serki typu Fromage Gotowane na twardo i smażone w tradycyjny sposób Mięsa tłuste: baranina, wieprzowina, gęsi, kaczki; ryby tłuste jeśli źle tolerowane; wędliny tłuste; pasztety, wędliny podrobowe, ryby wędzone; mięsa peklowane; konserwy mięsne i rybne wszystkie, mięsa, ryby i wędliny poza ilościami i rodzajami wymienionymi w dziennej racji pokarmowej Śmietana, smalec, słonina, boczek, łój, margaryny twarde Frytki, wszelkiego rodzaju ziemniaki smażone, placki ziemniaczane, pyzy, czipsy Warzywa nie wymienione w racjach pokarmowych, potrawy z warzyw z zasmażkami, konserwowane octem Owoce nie wymienione w racjach pokarmowych, owoce niedojrzałe, owoce suszone, orzechy Suche strączkowe Żadne Wszystkie są zabronione: groch, fasola, bób, soczewica, soja

12 Cukier i słodycze Cukier, miód, dżemy bez pestek Chałwa, czekolada, słodycze zawierające tłuszcz, kakao, orzechy Przyprawy Zupy Potrawy mięsne i ryby Potrawy z mąki i kasz Sosy Desery Napoje Łagodne: sól, cukier, sok z cytryny, koper zielony, kminek, tymianek, majeranek, bazylia, lubczyk, rozmaryn, wanilia, goździki, ew. cynamon, sól wg zaleceń lekarza Przetarte zupy owocowe z dozwolonych owoców, zupy warzywne czyste (barszcz, pomidorowa), zupy jarzynowe z dozwolonych warzyw, zupy zagęszczone skrobią pszenną lub ziemniaczaną; zupy zaciągane żółtkiem lub z dodatkiem świeżego masła lub margaryny miękkiej Gotowane, duszone bez uprzedniego obsmażania, pieczone w folii aluminiowej lub rękawie foliowym lub w pergaminie, potrawki, pulpety, budynie z dodatkiem skrobi lub specjalnego pieczywa bezbiałkowego Tylko w ramach produktów podanych w racjach pokarmowych; kasze jeśli są wymienione w racjach pokarmowych gotowane na sypko lub w zupie; ze skrobi ciastka słodkie lub słone (jeśli nie ma ograniczeń soli) O smaku łagodnym zaprawiane masłem, margaryną miękką lub żółtkiem, zagęszczane skrobią pszenną lub ziemniaczaną: koperkowy, cytrynowy, potrawkowy Kompoty, kisiele z owoców dozwolonych; budyń mleczny ze skrobią ziemniaczaną lub pszenną, owoce dozwolone, ciastka słodkie ze skrobi Herbata, herbata z cytryną, mlekiem, mleko, napoje z dozwolonych owoców, soki z dozwolonych warzyw, herbatki owocowe i ziołowe Ostre przyprawy: ocet, pieprz, musztarda, papryka, chrzan, wszelkiego rodzaju pikle, maggi, kostki rosołowe Kapuśniaki, zupa ogórkowa, grzybowa, fasolowa, grochówka, zupy zaprawiane zasmażkami, mąką pszenną, śmietaną, zupy w proszku Smażone, duszone, pieczone w sposób tradycyjny Potrawy z mąki; kasze, jeśli nie są wymienione w racji pokarmowej Ostre, na zasmażkach, sosy na mocnych i tłustych wywarach mięsnych lub z kości, z mąką Desery z przeciwwskazanych owoców, z czekoladą, z orzechami, ciasta wszelkiego rodzaju Kakao, płynna czekolada, napoje alkoholowe

13 XIV. DIETA W CELIAKII. W celiakii należy wykluczyć z diety gluten, a więc pszenicę, żyto, jęczmień, owies oraz produkty, które je zawierają. Należy zachować ostrożność i dokładnie czytać etykiety, gdyż gluten może być dodawany do niektórych produktów, jako substancja dodatkowa lub wchodzić w skład dodatków do żywności będących mieszaninami. Jeśli nie ma pewności, że dany produkt nie zawiera glutenu, bezpieczniej jest z niego zrezygnować. Ostrożność należy zachować w podawaniu konserw, koncentratów, półproduktów, potraw wieloskładnikowych gotowych do spożycia. Dieta bezglutenowa powinna być łatwo strawna, bogata w pełnowartościowe białko, z ograniczeniem tłuszczu, bogata w witaminy: A, D, C, kwas foliowy oraz w składniki mineralne, zwłaszcza wapń i żelazo. W okresie zaostrzenia choroby, kiedy pojawia się biegunka, z diety należy wyeliminować nie tylko gluten, lecz także na kilka tygodni mleko (białko mleka i cukier mleczny) i jego przetwory (twaróg, śmietanę), a czasem i cukier buraczany. Jadłospis powinien składać się z 5 posiłków, regularnie podawanych w niewielkich porcjach. Dzieci chore na celiakię z reguły nie mają łaknienia, dlatego duże znaczenie ma urozmaicenie potraw, estetyka przyrządzania i podawania posiłków. Potrawy powinny być gotowane w wodzie, na parze, w szybkowarach, naczyniach bez wody lub duszone bez tłuszczu, albo pieczone w folii przezroczystej, w garnkach glinianych. Ograniczyć powinno się potrawy smażone, pieczone w dużej ilości tłuszczu, a w czasie zaostrzenia choroby należy je z diety wykluczyć. Papki jarzynowe, zupy, sosy można zagęszczać mąką kukurydzianą, ziemniaczaną, sojową, ryżową, skrobią pszenną.

14 DIETA BEZGLUTENOWA Nazwa produktu lub potrawy Produkty zbożowe Mleko i produkty mleczne Sery Jaja Dozwolone Zboże i produkty ze zbóż naturalnych nie zawierających glutenu, czyli z ryżu, kukurydzy, gryki, prosa i szkarłatu (amarantu), pieczywo i produkty mączne, makarony przygotowane z mąki ryżowej, kukurydzianej, ziemniaczanej lub sojowej; ryż biały i brązowy, płatki ryżowe, ryż preparowany, kaszki ryżowe błyskawiczne, otręby ryżowe; kasza kukurydziana, płatki i chrupki kukurydziane, kukurydza prażona (popcorn); tapioka, sago.; kasza gryczana, kaszki gryczane błyskawiczne, płatki gryczane, kasza jaglana; skrobia pszenna, produkty oznaczone symbolem przekreślony kłos lub napisem produkt bezglutenowy ; specjalne gotowe pieczywo bezglutenowe, makaron bezglutenowy Mleko świeże, w proszku, skondensowane, śmietanka, jogurt (po sprawdzeniu składników), kefir, maślanka Sery żółte, ser biały, inne sery (po sprawdzeniu składników) Gotowane, smażone oraz w produktach Przeciwwskazane Wszystkie produkty zawierające pszenicę, żyto, jęczmień, owiespieczywo (bułki, chleb zwykły, razowy, pieczywo chrupkie, pumpernikiel, maca), płatki (owsiane, pszenne, jęczmienne, musli), kasze (manna, kuskus, jęczmienna, pęczak), mąki, makarony, otręby, kiełki, zarodki- z tych produktów, opłatek komunijny- 1opłatek waży 0,5g i zawiera 25mg gliadyny Niektóre koncentraty napojów czekoladowych (po sprawdzeniu składników) Sery żółte, jogurty i inne produkty mleczne zawierające dodatek mąki Jaja w sosach, do których dodano produkty zawierające gluten np. mąkę

15 Mięso, wędliny, ryby Tłuszcze Ziemniaki Warzywa Owoce Cukier i słodycze Przyprawy Zupy Przegryzki Wszystkie gatunki świeżego mięsa, ryb, drobiu, ryby w puszkach w oleju i w sosie własnym, szynka, polędwica, niektóre inne wędliny (po sprawdzeniu składników) Masło, margaryna, oleje, masło orzechowe, niektóre gotowe dresingi do sałatek (po sprawdzeniu składników), niektóre majonezy (po sprawdzeniu składników) W każdej postaci, mąka ziemniaczana Wszystkie warzywa świeże, mrożone i konserwowe, suchy groch, fasola, soczewica, orzechy Wszystkie owoce świeże, mrożone, suszone i w puszkach, wszystkie soki owocowe Cukier, miód, dżem Sól, pieprz, zioła, goździki, cynamon, chilli, gałka muszkatołowa, koncentrat pomidorowy, oliwki, pikle, ocet winny, drożdże Domowe zupy, buliony przygotowane z warzyw świeżych i mrożonych i z dozwolonych produktów Wafle ryżowe, chrupki kukurydziane, popcorn Produkty mięsne i wędliny, mogące zawierać dodatek produktów zawierających pszenicę, żyto, owies, jęczmień np. parówki, frankfuterki, mielonka, kaszanka, pasztety, pasztetowa, salceson, wędliny rozdrobnione, metka, potrawy mięsne i rybne z dodatkiem bułki- pulpety, klopsiki, krokiety, budynie mięsne, pieczeń rzymska, rolada z ryby, ryby w puszkach poza rybami w oleju i w sosie własnym, produkty z dodatkiem hydrolizowanego białka roślinnego Niektóre gotowe dresingi do sałatek, majonezy (po sprawdzeniu składników) Warzywa w puszce w sosach (po sprawdzeniu składników), warzywa z sosami o nieznanym składzie Niektóre gotowe dania z owocami ( po sprawdzeniu składników) Niektóre rodzaje curry, mieszanek przyprawowych, sosów w proszku, gotowych dżipów, sosów sojowych, sosów pomidorowych, ketchupów (po sprawdzeniu składników) Większość zup z puszek, z proszku i innych gotowych; kostki bulionowe Wszystkie zawierające pszenicę, żyto, jęczmień, owies