Rewitalizacja na terenach poprzemysłowych

Transkrypt

1 Rewitalizacja na terenach poprzemysłowych

2 Tereny poprzemysłowe obszary, które przestały być miejscem produkcji przemysłowej lub przestały pełnić funkcje pomocnicze dla produkcji w obrębie zakładów przemysłowych (magazynowe, transportowe, administracyjne) 2

3 Tereny poprzemysłowe Także: obszary zdegradowane wskutek działalności przemysłowej (górniczej), składowania odpadów, skażenia gleb, wód; obszary, pokopalniane, hutnicze, portowe, kolejowe. 3

4 Kategorie terenów poprzemysłowych zdegradowane chemicznie (konieczne oczyszczanie gleby) zdegradowane morfologicznie (niekorzystne przekształcenia naturalnego ukształtowania terenu) nie spełniające funkcji gospodarczych lub spełniające je nieefektywnie 4

5 Brownfields Teren, zanieczyszczony, zdegradowany wskutek prowadzonej wcześniej działalności przemysłowej, lub działań władz publicznych (tereny powojskowe) [OECD] Tereny opuszczone, nieużytkowane albo niewykorzystywane stosownie do ich potencjału, częściowo z powodu ich zanieczyszczenia, utrudniającego ich ponowne zagospodarowanie. Budynki poprzemysłowe (produkcyjne, magazynowe, biurowe), które nie są zanieczyszczone. np. fabryki, magazyny, powierzchnie parkingowe, hangary, tereny na których składowano/naprawiano ciężki sprzęt i urządzenia, tereny pokolejowe, nieużytkowane lotniska, i wiele innych 5

6 Tereny poprzemysłowe i ich restrukturyzacja zmienne fale industrializacji relokacja terenów przemysłowych znaczny zasób terenów poprzemysłowych w śródmieściach miast ekstensywne wykorzystywanie terenów pod działalność przemysłową w miastach polskich 6

7 Gospodarowanie terenami zanieczyszczonymi w UE 7

8 Tereny poprzemysłowe w Polsce ponad km 2 terenów zdegradowanych (2,6% powierzchni kraju) oraz ponad 40tys. km 2 wzdłuż szlaków komunikacyjnych ok km 2 (32,5%) powierzchni woj. śląskiego to tereny zanieczyszczone obszary mocno zanieczyszczone to ok % obszaru kraju i są to głównie gęsto zaludnione tereny miejsko-przemysłowe 8

9 Standardy jakości gleby oraz ziemi z uwzględnieniem ich funkcji aktualnej i planowanej dla grup rodzajów gruntów: grupa A: nieruchomości gruntowe wchodzące w skład obszaru poddanego ochronie na podstawie przepisów ustawy Prawo Wodne obszary poddane ochronie na podst. przepisów o ochronie przyrody grupa B: użytki rolne z wyłączeniem gruntów pod stawami i gruntów pod rowami, grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione, nieużytki, a także grunty zbudowane i zurbanizowane z wyłączeniem terenów przemysłowych, użytków kopalnych oraz terenów komunikacyjnych; grupa C: tereny przemysłowe, użytki kopalne, tereny komunikacyjne Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 września 2002 r. w sprawie standardów jakości gleby oraz standardów jakości ziemi (Dz. U. Nr 165, poz. 1359) 9

10 Trudności restrukturyzacji terenów poprzemysłowych techniczne ekonomiczne architektoniczne konserwatorskie planistyczne własnościowe ekologiczne instytucjonalne 10

11 Przekształcanie terenów poprzemysłowych problemy infrastrukturalne infrastruktura techniczna: zaopatrzenie w wodę, energię elektryczną, gaz, ciepło, usuwanie ścieków i odpadów, infrastruktura telefoniczna, radiowa, telewizja, internet, parkingi, zieleń, mała architektura, infrastruktura transportowa) infrastruktura społeczna: żłobki, przedszkola, szkoły, ośrodki zdrowia, biblioteki, obiekty kultury, kina, teatry, obiekty sportowe, handel, usługi, tereny rekreacyjne, turystyczne) 11

12 Koszty przywrócenia nieruchomości do stanu sprzed skażenia Nakłady na: usunięcie skażenia gruntu instalację skuteczniejszych środków kontroli skażenia przeprojektowanie obiektów produkcyjnych zapłatę kar i odszkodowań za niezastosowanie się do przepisów z zakresu ochrony środowiska ubezpieczenie od szkód w przyszłości 12

13 Przykładowe jednostkowe koszty prac rekultywacyjnych 13

14 Problemy środowiskowe infrastrukturalne ekologiczne zanieczyszczenie środowiska zanieczyszczenie konstrukcji 14

15 Cele restrukturyzacji terenów poprzemysłowych ekonomiczne społeczne ekologiczne przestrzenne 15

16 Kierunki przekształceń nowe funkcje terenów poprzemysłowych handlowo gastronomiczne kulturalno naukowe administracyjno biurowe produkcyjno magazynowe mieszkaniowe 16

17 Zalety obiektów poprzemysłowych jednoprzestrzenność kubatura duża nośność konstrukcji dobre doświetlenie rezerwy terenowe korzystna lokalizacja i komunikacja 17

18 Wady obiektów poprzemysłowych lokalizacja stan techniczny przestarzałe technologie słaba izolacja termiczna brak zabezpieczeń przeciwpożarowych 18

19 Wartość obiektów poprzemysłowych historyczna użytkowa ekonomiczna rynkowa semiotyczna emocjonalna autentyczności 19

20 Rodzaje przekształceń (budowlanych) obiektów poprzemysłowych nowy budynek w starych ścianach rozbudowa nowy budynek w starej skorupie nadbudowa dobudowa budynków nowa konstrukcja i podział wnętrza obudowa starego budynku nowym 20

21 Metody i instrumenty restrukturyzacji regulacyjne: wpływające na formę przekształceń rynkowych kreacyjne: inicjujące i dynamizujące restrukturyzację 21

22 Rozwiązania prawne Ustawa o gospodarce nieruchomościami Ustawa o p-stwie państwowym Ustawa o zagospodarowaniu przestrzennym, MPZP Cele restrukturyzacji ograniczenie podziałów i sprzedaży mniejszych fragmentów obszaru ograniczenie atrakcyjności terenów niezabudowanych poprzez opłaty adiacenckie przejmowanie przez gminy terenów likwidowanych zakładach państwowych na cele publiczne w drodze darowizny przejmowanie przez gminy nieruchomości poprzemysłowych na cele publiczne w drodze pierwokupu lub wywłaszczeń przygotowanie terenu do przyjęcia nowego zagospodarowania w procesie likwidacji zakładu przemysłowego ograniczenie podziałów i sprzedaży części terenów bez szerszej koncepcji urbanistycznej renta planistyczna ograniczenie spekulacji gruntami realizacja przez gminę celów publicznych przejmowanie terenów 22

23 Rozwiązania prawne Ustawa o podatku dochodowym (PIT, CIT); Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych Cele restrukturyzacji zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej terenów poprzemysł. poprzez zwolnienia i ulgi podatkowe Uchwała sejmiku woj., rady gminy lub powiatu Plan miejscowy Ustawa o ochronie zabytków Kontrakt państwo region monitorowanie sytuacji zakładów i terenów poprzemysłowych scalanie, przygotowanie, sprzedaż i zagospodarowanie gruntów dostęp do funduszy publicznych jako wynik ochrony konserwatorskiej rekultywacja, podnoszenie wartości, przetrzymywanie i sprzedaż terenów 23

24 Bariery inwestowania na terenach poprzemysłowych wewnętrznie sprzeczna praktyka dopuszczania rozwoju na obszarach greenfields przy równoczesnych próbach usunięcia poważnych problemów ekologicznych, gospodarczych i społecznych związanych z terenami poprzemysłowymi; nieelastyczność polityki i prawa powstrzymująca restrukturyzację terenów poprzemysłowych; brak wyczerpującej informacji o liczbie terenów poprzemysłowych oraz niewykorzystywanych budynkach i obszarach w miastach, oraz o ekonomicznych, społecznych i ekologicznych rezultatach restrukturyzacji terenów poprzemysłowych. Źródło: Koncepcja zintegrowanego rozwoju obszarów poprzemysłowych i powojskowych Założenia do Wojewódzkiego Programu Rewitalizacji Terenów Poprzemysłowych i Powojskowych, MARR S.A., Kraków 2005/

25 Tereny poprzemysłowe w Małopolsce 25

26 26

27 27

28 28