Urząd Pracy Powiatu Krakowskiego ul. Mazowiecka 21; Kraków. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie krakowskim w 2015 roku

Transkrypt

1 Urząd Pracy Powiatu Krakowskiego ul. Mazowiecka 21; Kraków Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie krakowskim w 2015 roku Kraków, marzec 2016

2 Spis treści Spis wykresów i tabel... 3 Wstęp... 5 I. Analiza ogólnej sytuacji na rynku pracy... 7 II. Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych III. Analiza umiejętności i uprawnień IV. Analiza rynku edukacyjnego V. Badanie kwestionariuszowe przedsiębiorstw VI. Prognoza lokalnego rynku pracy Podsumowanie S t r o n a

3 Spis wykresów: Wykres 1 - Stopa bezrobocia w 2015 roku Wykres 2 - Liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędzie Pracy Powiatu Krakowskiego w 2015 roku Wykres 3 Bezrobotni wg czasu pozostawania bez pracy na koniec 2015 r. Wykres 4 Bezrobotni wg wieku na koniec 2015 r. Wykres 5 Bezrobotni wg stażu pracy na koniec 2015 r. Wykres 6 Bezrobotni wg wykształcenia na koniec 2015 r. Wykres 7 Napływ i odpływ z bezrobocia w powiecie krakowskim w 2015 r. Wykres 8 - Struktura badanych przedsiębiorstw pod względem liczby zatrudnionych pracowników Wykres 9 - Struktura badanych przedsiębiorstw wg rodzaju działalności Wykres 10 - Odsetek przedsiębiorstw deklarujących zmiany w zatrudnieniu w 2015 roku Wykres 11 - Odsetek przedsiębiorstw deklarujących zmiany w zatrudnieniu w 2015 roku Wykres 12 - Wskaźnik zatrudnienia netto według wielkich grup zawodów w 2015 r. Wykres 13 - Struktura odpowiedzi przedsiębiorstw deklarujących problemy z pozyskiwaniem nowych pracowników w 2015 r. Wykres 14 - Struktura odpowiedzi przedsiębiorstw dotyczących sposobu pozyskiwania nowych pracowników w 2015 r. Wykres 15 - Odsetek przedsiębiorstw przewidujących zmiany w zatrudnieniu w 2015 roku Wykres 16 - Odsetek przedsiębiorstw przewidujących zmiany w zatrudnieniu w 2015 roku Wykres 17 - Analiza odsetka ofert pracy zgłaszanych do pup Wykres 18 - Prognozowany wskaźnik zatrudnienia netto dla wielkich grup zawodów Spis tabel: Tabela nr 1. Wybrane kategorie bezrobotnych na koniec 2014 i 2015 roku Tabela nr 2. Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy Tabela nr 3. Zgłoszone w 2015 roku wolne stanowiska pracy wg zawodów Tabela nr 4. Grupy zawodów, w których liczba bezrobotnych jest największa w 2015 roku Tabela nr 5. Grupy zawodów, w których liczba bezrobotnych jest najmniejsza w 2015 roku Tabela nr 6. Grupy zawodów, w których napływ bezrobotnych był największy w 2015 roku Tabela nr 7. Grupy zawodów, w których napływ bezrobotnych był najmniejszy w 2015 r. Tabela nr 8. Grupy zawodów, dla których wskaźnik długotrwałego bezrobocia był najwyższy w 2015 roku Tabela nr 9. Grupy zawodów, dla których wskaźnik płynności bezrobotnych był najwyższy w 2015 r. Tabela nr 10. Grupy zawodów, dla których wskaźnik płynności bezrobotnych był najniższy w 2015 r. Tabela nr 11. Wskaźnik niedopasowania struktury ofert pracy w 2015 roku Tabela nr 12. Ranking elementarnych grup zawodów deficytowych w 2015 roku 3 S t r o n a

4 Tabela nr 13. Ranking elementarnych grup zawodów zrównoważonych w 2015 roku Tabela nr 14. Ranking elementarnych grup zawodów nadwyżkowych w 2015 roku Tabela nr 15. Umiejętności i uprawnienia według wielkich grup zawodów w 2015 roku Tabela nr 16. Bezrobotni bez zawodu w 2015 roku Tabela nr 17. Uczniowie ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych według elementarnych grup zawodów deficytowych, nadwyżkowych oraz zrównoważonych w 2015 roku Tabela nr 18. Liczba absolwentów i bezrobotnych absolwentów według typu szkoły w 2015 r. Tabela nr 19. Wskaźnik zatrudnienia netto według wielkich grup zawodów w 2015 r. Tabela nr 20. Zawody w jakich trudno jest znaleźć odpowiednich kandydatów Tabela nr 21. Analiza odsetka ofert pracy zgłaszanych do pup Tabela nr 22. Zawody, w których pracodawcy najczęściej zgłaszają oferty pracy do powiatowych urzędów pracy Tabela nr 23. Analiza oceny przygotowania kandydatów do pracy w zawodach, w których pracodawcy zwiększyli zatrudnienie w 2015 r. Tabela nr 24. Prognozowany wskaźnik zatrudnienia netto dla wielkich grup zawodów Tabela nr 25. Zawody, w jakich firmy mają zamiar zatrudniać pracowników w roku 2015 Tabela nr 26. Pracodawcy współpracujący z UPPK w 2015 r. wg sekcji Tabela nr 27. Wolne miejsca pracy i miejsca aktywności zawodowej w 2015 r. wg sekcji Tabela nr 28. Zawody deficytowe i nadwyżkowe w Powiecie Krakowskim Tabela nr 29. Ranking elementarnych grup zawodów deficytowych w 2015 roku maksymalny deficyt Tabela nr 30. Ranking elementarnych grup zawodów deficytowych w 2015 roku deficyt Tabela nr 31. Grupy zawodów zrównoważonych w 2015 roku Tabela nr 32. Ranking elementarnych grup zawodów nadwyżkowych w 2015 roku maksymalna nadwyżka Tabela nr 33. Ranking elementarnych grup zawodów nadwyżkowych w 2015 roku nadwyżka Tabela nr 34. Bezrobotni, oferty pracy oraz mierniki stosowane w monitoringu w 2015 roku według wielkich grup zawodów Tabela nr 35. Bezrobotni, oferty pracy oraz mierniki stosowane w monitoringu w 2015 roku według elementarnych grup zawodów Tabela nr 36. Bezrobotni, oferty pracy oraz mierniki stosowane w monitoringu w 2015 roku według elementarnych grup zawodów Tabela nr 37. Liczba absolwentów oraz bezrobotnych absolwentów według ostatnio ukończonej szkoły w 2015 roku Tabela nr 38. Liczba absolwentów oraz bezrobotnych absolwentów według ostatnio ukończonej szkoły w 2015 roku Tabela nr 39. Liczba absolwentów oraz bezrobotnych absolwentów według elementarnej grupy zawodów w 2015 roku Tabela nr 40. Liczba absolwentów oraz bezrobotnych absolwentów według elementarnej grupy zawodów w 2015 roku 4 S t r o n a

5 WSTĘP Niniejsze opracowanie Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie krakowskim w 2015 roku jest kolejnym, cyklicznym opracowaniem, który stanowi kompleksową analizę zjawiska bezrobocia, notowanego w Urzędzie Pracy Powiatu Krakowskiego w 2015 roku, oraz według danych i stanu z dnia 31 grudnia 2015 roku. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest jedną z najbardziej trafnych metod obserwacji i analizy zmian i tendencji zachodzących na lokalnych rynkach pracy. Niezwykle ważną cechą metodologii opracowania jest jego powtarzalność i systematyczność w analizowaniu danych, dzięki czemu możliwa jest interpretacja sytuacji na przestrzeni kilku lat. Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych pełni niezwykle ważną rolę zwłaszcza w sytuacjach zmian zachodzących na rynku pracy w skali całego kraju, jak i w skali mikro na poziomie danego powiatu. W ostatnich latach dynamicznie zmieniały się wskaźniki bezrobocia zarówno w skali makro jak i w powiecie krakowskim. W ostatnim roku zmiany, które wystąpiły na rynku pracy spowodowały znaczną dekonstrukcję dotychczasowych wskaźników bezrobocia, które w wielu przypadkach uległy zdecydowanej poprawie. W określonych zawodach, dużych i elementarnych grupach zawodowych oraz w wybranych branżach jest i prawdopodobnie będzie dużo łatwiej o pracę, dlatego taką istotną rolę pełni monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Kluczowym celem prezentowanego raportu jest przede wszystkim stworzenie klasyfikacji zawodów deficytowych i nadwyżkowych w powiecie krakowskim, na które występuje mniejsze lub większe zapotrzebowanie ze strony lokalnych pracodawców oraz zawodów, w których występuje mniejszy lub większy odsetek osób bezrobotnych, którzy nie mogą podjąć pracy ze względu na brak ofert pracy w danym zawodzie. Zaletą narzędzia diagnozującego strukturę bezrobocia i zmian dokonujących się na lokalnym rynku pracy, jakim jest monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest również możliwość uzyskania wszechstronnych i kluczowych informacji przydatnych dla wszystkich uczestników rynku pracy. Stała analiza zapotrzebowania pracodawców na pracowników o określonych kwalifikacjach pozwala, poprzez lepsze dopasowanie kwalifikacji lub ich zmianę, spełnić oczekiwania kadrowe pracodawców. Ranking ma istotne znaczenie również w wyznaczeniu kierunków szkolenia bezrobotnych, usprawnieniu poradnictwa zawodowego oraz ułatwieniu realizacji programów aktywizujących osoby bezrobotne w celu promowania ich zatrudnienia. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych jest skierowany także do osób bezrobotnych, poszukujących pracy 5 S t r o n a

6 i uczących się, jak również wszelkich instytucji edukacyjnych i szkoleniowych. Opracowanie to powinno służyć przedstawicielom instytucji rynku pracy, przedstawicielom instytucji edukacyjnych na zapoznanie się ze skalą niedostosowania struktury zawodów do potrzeb rynku pracy, a tym samym wskazując konieczność prowadzenia zintegrowanych działań na rzecz dostosowania systemu kształcenia do potrzeb rynku pracy. Niniejsze opracowanie zostało sporządzone w oparciu o zalecenia metodyczne przygotowane w ramach projektu Opracowanie nowych zaleceń metodycznych prowadzenia monitoringu zawodów deficytowych i nadwyżkowych na lokalnym rynku pracy, tablice wynikowe przygotowane przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, dane Głównego Urzędu Statystycznego, dane pozyskane z systemu Syriusz, dane z Systemu Informacji Oświatowej MEN, wyniki badań ofert pracy w internecie oraz wyniki badania kwestionariuszowego przedsiębiorstw przeprowadzonego w październiku 2015 roku. Aplikacja Monitoring Zawodów pozwala na wykorzystanie w formie edycji zestawień zawierających wyliczone wskaźniki umożliwiające określenie zawodów deficytowych i nadwyżkowych, jak również pozwala na przeprowadzenie analizy i interpretację uzyskanych wyników. Dokonana analiza została przygotowana według zaleceń metodycznych Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz zgodnie z art. 9 ust. 1 pkt 9 Ustawy o promocji o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku z dnia 20 kwietnia 2004 r. Na potrzeby sporządzenia niniejszego raportu przyjęto także założenie, iż analizowane będą te wskaźniki i te zmienne, które charakteryzują się najwyższym natężeniem danej cechy. Monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych służy przede wszystkim ocenie relacji oraz niedopasowania pomiędzy popytową i podażową stroną rynku pracy. W kontekście prawidłowej oceny sytuacji na rynku pracy w tym określenia elementarnych grup zawodów odznaczających się deficytem bądź nadwyżką niezwykle istotna wydaje się całościowa analiza rynku pracy i rynku edukacyjnego. Mając na uwadze wykorzystanie pełnego zasobu informacji o rynku pracy i rynku edukacyjnym, zakłada się, że monitoring zawodów deficytowych i nadwyżkowych będzie składa się z sześciu elementów. Jednakże nie tylko zakres wykorzystywanych danych ma wpływ na zwiększenie użyteczności monitoringu, ale również częstotliwość ich pozyskiwania. Im dane są częściej zbierane, tym są bardziej aktualne. 6 S t r o n a

7 I. ANALIZA OGÓLNEJ SYTUACJI NA RYNKU PRACY Na koniec 2015 roku w Urzędzie Pracy Powiatu Krakowskiego zarejestrowanych było osób bezrobotnych, jest to o osób mniej niż w roku wcześniejszym. Stopa bezrobocia na koniec grudnia 2015 roku wyniosła 6,8 % i w całym roku 2015 utrzymywała się na poziomie niższym niż stopa bezrobocia w województwie małopolskim oraz w Polsce. 13% 12% 11% 12,0% 12,0% 11,7% 11,2% 10,8% 10,3% 10,1% 10,0% 9,7% 9,6% 9,6% 9,8% 10,3% 10,3% 10,1% 9,6% 10% 9,2% 9% 8,9% 8,9% 8,7% 8,2% 8,8% 8,6% 8,5% 8,3% 8,2% 8,2% 8,4% 8% 7,6% 7% 7,0% 6,9% 6,8% 6,5% 6,4% 6,4% 6,8% 6% Polska Małopolska Powiat Krakowski Wykres 1 - Stopa bezrobocia w 2015 roku (opracowanie własne na podstawie danych GUS) XII 2014 I 2015 II 2015 III 2015 IV 2015 V 2015 VI 2015 VII 2015 VIII 2015 IX 2015 X 2015 XI 2015 XII 2015 Wykres 2 - Liczba osób bezrobotnych zarejestrowanych w Urzędzie Pracy Powiatu Krakowskiego w 2015 roku (opracowanie własne na podstawie danych GUS) 7 S t r o n a

8 Tabela nr 1. Wybrane kategorie bezrobotnych na koniec 2014 i 2015 roku (opracowanie własne UPPK) BEZROBOTNI stan na 31.XII.2014 stan na 31.XII.2015 zmiana wobec 2014 udział do ogółu bezrobotnych w % liczba % I II III IV V VI VII OGÓŁEM w tym wg ,8 % X X WYKSZTAŁCENIA wyższe ,4 % 14,1 % 14,4 % policealne i śr. zawodowe ,7 % 24,3 % 24,0 % ogólnokształcące ,9 % 11,6 % 11,0 % zasadnicze zawodowe ,8 % 28,5 % 28,2 % gimnazjalne i poniżej ,3 % 21,5 % 22,4 % PŁCI kobiety ,2 % 50,5 % 51,5 % mężczyźni ,5 % 49,5 % 48,5 % WIEKU ,5 % 20,1 % 16,0 % ,3 % 27,4 % 26,9 % ,6 % 18,6 % 19,8 % ,5 % 18,0 % 18,8 % ,6 % 11,5 % 12,4 % ,6 % 4,4 % 6,1 % MIEJSCA ZAMIESZKANIA miasto ,2 % 20,8 % 20,7 % wieś ,7 % 79,2 % 79,3 % STAŻU PRACY bez stażu ,8 % 17,1 % 14,1 % do 1 roku ,5 % 15,1 % 15,0 % 1-5 lat ,8 % 19,7 % 19,7 % 5-10 lat ,2 % 14,9 % 15,4 % lat ,3 % 16,3 % 17,0 % lat ,6 % 11,7 % 13,1 % 30 lat i więcej ,3 % 5,2 % 5,6 % CZASU POZOSTAWANIA BEZ PRACY do 1 miesiąca ,6 % 9,0 % 11,6 % 1-3 miesięcy ,3 % 22,8 % 22,4 % 3-6 miesięcy ,6 % 15,8 % 15,4 % 6-12 miesięcy ,9 % 15,6 % 15,6 % miesiące ,5 % 16,8 % 15,2 % pow. 24 miesięcy ,8 % 20,0 % 19,7 % STOPA BEZROBOCIA 8,5 % 6,8 % - 1,7 % X X X 8 S t r o n a

9 Populacja kobiet stanowiła 51,5 % ogółu bezrobotnych (3 364 osób). W stosunku do ubiegłego roku nastąpił spadek liczby bezrobotnych kobiet o 17,2 %(o 699 osób). Bezrobotni zamieszkali na wsi stanowili 79,3 % ogółu zarejestrowanych. W stosunku do stanu ubiegłorocznego, liczba bezrobotnych w tej kategorii zmniejszyła się o 1193 osoby, tj. o 18,7 %. W strukturze bezrobotnych według wieku, najliczniejszą zbiorowość stanowiły osoby w przedziale wiekowym od 25 do 34 roku życia (26,9 % ogółu bezrobotnych), natomiast wzrasta odsetek osób bezrobotnych powyżej 45 roku życia, który na koniec roku wynosił 41,7 % ogółu bezrobotnych. Największy odsetek wśród bezrobotnych stanowiły osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym, natomiast największy spadek liczby bezrobotnych odnotowano wśród osób legitymujących się wykształceniem ogólnokształcącym - o 22,9 %. W strukturze bezrobotnych według stażu pracy na koniec 2015 r. najwięcej było zarejestrowanych osób ze stażem od 1 do 5 lat (19,7 %) oraz ze stażem od 10 do 20 lat (17,0 %). Z kolei największy względny spadek liczby bezrobotnych nastąpił wśród osób ze bez stażu pracy, o 452 osoby (o 32,8 %) oraz wśród osób z niewielkim stażem pracy do roku o 237 osób (o 19,5 %). W strukturze osób bezrobotnych ze względu na czas pozostawania bez pracy najwięcej było osób zarejestrowanych od 1 do 3 miesięcy (22,4 %) oraz powyżej 24 miesięcy (19,7 %). Największy względny spadek liczby bezrobotnych nastąpił w grupach od 12 do 24 miesięcy (o 26,5 %) oraz od 3 do 6 miesięcy (o 20,6 %). 9 S t r o n a

10 20% 12% 22% do 1 od 1 do 3 15% od 3 do 6 od 6 do 12 od 12 do 24 pow % 15% Wykres 3 Bezrobotni wg czasu pozostawania bez pracy na koniec 2015 r. (opracowanie własne UPPK) 12% 6% 16% 19% 27% % Wykres 4 Bezrobotni wg wieku na koniec 2015 r. (opracowanie własne UPPK) 14% 15% 13% 6% 20% do roku od 1 do 5 lat od 5 do 10 lat od 10 do 20 lat od 20 do 30 lat powyżej 30 lat bez stażu pracy 17% 15% Wykres 5 Bezrobotni wg stażu pracy na koniec 2015 r. (opracowanie własne UPPK) 10 S t r o n a

11 14% 23% wyższe policealne i średnie zawodowe 28% 11% 24% średnie ogólnokształcące zasadnicze zawodowe gimnazjalne i poniżej Wykres 6 Bezrobotni wg wykształcenia na koniec 2015 r. (opracowanie własne UPPK) Udział poszczególnych grup bezrobotnych będących w szczególnej sytuacji na rynku pracy przedstawia poniższa tabela. Tabela nr 2. Bezrobotni będący w szczególnej sytuacji na rynku pracy (opracowanie własne UPPK) stan na 31.XII.2015 procent ogółu bezrobotnych osoby będące w szczególnej sytuacji na rynku pracy, w tym: ,8 % do 30 roku życia ,9 % W tym do 25 roku życia ,9 % Długotrwale bezrobotne ,5 % powyżej 50 roku życia ,6 % posiadający co najmniej jedno dziecko do 6 roku życia ,9 % posiadający co najmniej jedno dziecko niepełnosprawne do 18 roku życia 1 0 % niepełnosprawni 386 5,9 % Napływ bezrobotnych w roku 2015 wyniósł osób, odpływ osób. Na podjęcie pracy wyrejestrowało się osób, w tym na podjęcie pracy niesubsydiowanej osób. 11 S t r o n a

12 NAPŁYW ODPŁYW Wykres 7 Napływ i odpływ z bezrobocia w powiecie krakowskim w 2015 r. (opracowanie własne UPPK) Ostatnio zajmowane stanowiska osób rejestrujących się z prawem do zasiłku w roku 2015 występujące najczęściej: sprzedawca 329 osób, pozostali pracownicy obsługi biurowej 150 osób, magazynier 108 osób, pomocniczy robotnik budowlany 105 osób, kierowca samochody dostawczego lub ciężarowego 76 osób, sprzątaczka 66 osób, robotnik gospodarczy 45 osób, przedstawiciel handlowy 45 osób, kucharz 40 osób, pomoc kuchenna 35 osób, ślusarz 35 osób, doradca klienta 35 osób, pakowacz ręczny 34 osoby, pracownik ochrony fizycznej 31 osób, fryzjer 30 osób, monter instalacji sanitarnych 27 osób, lekarz 24 osoby, 12 S t r o n a

13 operator linii produkcyjnej 23 osoby, kelner 23 osoby, księgowy 22 osoby, stolarz 20 osób, mechanik pojazdów samochodowych 20 osób. W 2015 roku Pracodawcy zgłosili do UPPK zapotrzebowanie na stanowisk pracy. Najwięcej ofert zgłaszano dla sprzedawców, specjalistów systemów informatycznych, magazynierów, pracowników obsługi biurowej, pracowników ochrony fizycznej oraz robotników gospodarczych i kierowców samochodu ciężarowego Tabela nr 3. Zgłoszone w 2015 roku wolne stanowiska pracy wg zawodów (opracowanie własne UPPK) Sprzedawca* 587 Specjalista do spraw rozwoju oprogramowania systemów informatycznych 418 Magazynier 399 Pozostałe pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i podobne 373 Pozostali pracownicy obsługi biurowej 339 Robotnik gospodarczy 324 Pracownik ochrony fizycznej 276 Sprzedawca w branży spożywczej 234 Pomocniczy robotnik budowlany 232 Tester oprogramowania komputerowego 215 Pomoc kuchenna 210 Pakowacz ręczny 189 Technik prac biurowych* 169 Kierowca samochodu ciężarowego 169 Pozostali pracownicy zajmujący się sprzątaniem gdzie indziej 161 Kelner* 147 Fryzjer* 146 Analityk systemów teleinformatycznych 139 Kucharz* 135 Murarz 122 Inżynier systemów i sieci komputerowych 120 Pozostali pracownicy wykonujący prace proste gdzie indziej 119 Specjalista zastosowań informatyki 107 Doradca klienta 105 Rozbieracz-wykrawacz 104 Przedstawiciel handlowy 100 Inwentaryzator S t r o n a

14 Tabela nr 4. Grupy zawodów, w których liczba bezrobotnych jest największa w 2015 roku (na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Kod Elementarne grupy zawodów Bezrobotni ( ) 5223 Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) Robotnicy wykonujący prace proste w budownictwie 218 ogólnym 4110 Pracownicy obsługi biurowej Pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne Ślusarze i Robotnicy wykonujący prace proste w przemyśle gdzie 152 indziej 7231 Mechanicy pojazdów samochodowych Fryzjerzy Kucharze Magazynierzy i Piekarze, cukiernicy i 103 Wśród zawodów, w których liczba bezrobotnych jest największa prym wiodą sprzedawcy, robotnicy budowlani do obsługi prostych prac, pracownicy obsługi biurowej, osoby sprzątające oraz ślusarze. Do zawodów, w których liczba bezrobotnych z terenu powiatu krakowskiego jest najmniejsza zalicza się analityków systemów komputerowych, planistów produkcyjnych, specjalistów do spraw księgowości i rachunkowości, dziennikarzy, kierowników do spraw obsługi biznesu oraz pracowników biur informacji. Tabela nr 5. Grupy zawodów, w których liczba bezrobotnych jest najmniejsza w 2015 roku (opracowanie własne na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Kod Elementarne grupy zawodów Bezrobotni 8343 Maszyniści i operatorzy maszyn i urządzeń dźwigowotransportowych i Rolnicy upraw polowych Inżynierowie górnictwa i metalurgii Jubilerzy, złotnicy i Analitycy systemów komputerowych i programiści gdzie indziej Planiści produkcyjni Specjaliści do spraw księgowości i rachunkowości Dziennikarze Kierownicy do spraw obsługi biznesu i zarządzania gdzie indziej Pracownicy biur informacji 3 14 S t r o n a

15 Podobna sytuacja ma miejsce w przypadku napływu osób bezrobotnych. W 2015 roku największy napływ nastąpił sprzedawców, pracowników obsługi biurowej, robotników wykonujących proste prace w budownictwie oraz kucharzy, natomiast najmniej zarejestrowało się kierowników do spraw finansowych, analityków systemów komputerowych, techników sieci internetowych oraz pracowników biur informacji. Tabela nr 6. Grupy zawodów, w których napływ bezrobotnych był największy w 2015 roku (opracowanie własne na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Kod Elementarne grupy zawodów Bezrobotni (napływ 2015) 5223 Sprzedawcy sklepowi (ekspedienci) Pracownicy obsługi biurowej Robotnicy wykonujący prace proste w budownictwie 240 ogólnym 5120 Kucharze Mechanicy pojazdów samochodowych Fryzjerzy Pomoce i sprzątaczki biurowe, hotelowe i pokrewne Magazynierzy i Ślusarze i Piekarze, cukiernicy i 132 Tabela nr 7. Grupy zawodów, w których napływ bezrobotnych był najmniejszy w 2015 r. (opracowanie własne na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Kod Elementarne grupy zawodów Bezrobotni (napływ 2015) 7316 Szyldziarze, grawerzy i zdobnicy ceramiki, szkła i Rolnicy upraw polowych Analitycy systemów komputerowych i programiści gdzie indziej Kierownicy do spraw obsługi biznesu i zarządzania gdzie indziej Dziennikarze Jubilerzy, złotnicy i Kierownicy do spraw finansowych Analitycy systemów komputerowych Technicy sieci internetowych Pracownicy biur informacji 4 15 S t r o n a

16 Wśród grup zawodów, dla których wskaźnik długotrwałego bezrobocia jest najwyższy należy wymienić m.in. lektorów języków obcych, inżynierów telekomunikacji, pracowników bibliotek i pokrewnych oraz zawody związane z medycyną. Tabela nr 8. Grupy zawodów, dla których wskaźnik długotrwałego bezrobocia był najwyższy w 2015 roku (opracowanie własne na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Kod Elementarne grupy zawodów Wskaźnik 2153 Inżynierowie telekomunikacji 100,0 % 2221 Pielęgniarki bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji 100,0 % 2231 Położne bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji 100,0 % 2271 Diagności laboratoryjni bez specjalizacji lub w trakcie 100,0 % specjalizacji 2353 Lektorzy języków obcych 100,0 % 2432 Specjaliści do spraw public relations 100,0 % 2521 Projektanci i administratorzy baz danych 100,0 % 2622 Bibliotekoznawcy i specjaliści zarządzania informacją 100,0 % 3253 Optycy okularowi 100,0 % 3311 Dealerzy i maklerzy aktywów finansowych 100,0 % 3333 Pośrednicy pracy i zatrudnienia 100,0 % 3359 Urzędnicy państwowi do spraw nadzoru gdzie indziej 100,0 % 3421 Sportowcy i dżokeje 100,0 % 3513 Operatorzy sieci i systemów komputerowych 100,0 % 4132 Operatorzy wprowadzania danych 100,0 % W przypadku zawodów, wśród których wskaźnik płynności bezrobotnych jest największy dominują: lekarze, operatorzy wprowadzania danych, programiści aplikacji, pośrednicy handlowi oraz garbarze, natomiast na przeciwnym biegunie znaleźli się m.in. nauczyciele akademiccy, funkcjonariusze celni, producenci filmowi czy rzeczoznawcy. 16 S t r o n a

17 Tabela nr 9. Grupy zawodów, dla których wskaźnik płynności bezrobotnych był najwyższy w 2015 r. (opracowanie własne na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Kod Elementarne grupy zawodów Wskaźnik 2212 Lekarze specjaliści (ze specjalizacją II stopnia lub tytułem 5,00 specjalisty) 4132 Operatorzy wprowadzania danych 4, Wyprawiacze skór, garbarze i 4, Położne bez specjalizacji lub w trakcie specjalizacji 3, Programiści aplikacji 3, Pośrednicy handlowi 3, Trenerzy, instruktorzy i działacze sportowi 3, Operatorzy urządzeń teleinformatycznych 3, Hodowcy zwierząt gdzie indziej 3, Kierownicy w instytucjach usług wyspecjalizowanych gdzie 2,50 indziej 1439 Kierownicy do spraw innych typów usług gdzie indziej 2, Rękodzielnicy wyrobów z tkanin, skóry i pokrewnych 2,50 materiałów 5246 Wydawcy posiłków 2,33 Tabela nr 10. Grupy zawodów, dla których wskaźnik płynności bezrobotnych był najniższy w 2015 r. (opracowanie własne na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Kod Elementarne grupy zawodów Wskaźnik 2163 Projektanci wzornictwa przemysłowego i odzieży 0, Kierownicy w instytucjach edukacyjnych 0, Kierownicy do spraw sportu, rekreacji i rozrywki 0, Lekarze dentyści bez specjalizacji, w trakcie specjalizacji lub 0,00 ze specjalizacją I stopnia 2310 Nauczyciele akademiccy 0, Producenci filmowi, reżyserzy i 0, Kontrolerzy (sterowniczy) procesów metalurgicznych 0, Rzeczoznawcy (z wyłączeniem majątkowych) 0, Funkcjonariusze celni i ochrony granic 0, Średni personel z dziedziny prawa i pokrewny 0, Hodowcy zwierząt gospodarskich i domowych 0, Mechanicy rowerów i 0, Operatorzy urządzeń wiertniczych i wydobywczych ropy, 0,00 gazu i innych surowców 17 S t r o n a

18 Tabela nr 11. Wskaźnik niedopasowania struktury ofert pracy w 2015 roku (opracowanie własne na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Wskaźniki struktury (%) Wskaźnik Nazwa wielkiej Oferty Oferty pracy PUP niedopasowania grupy zawodów w internecie struktury ofert pracy Liczba % Liczba % Kierownicy , ,0 1,38 Operatorzy 15 2, ,0 49,53 i monterzy maszyn i urządzeń Pracownicy 71 9, ,8 9,92 biurowi Pracownicy usług , ,0 8,14 i sprzedawcy Pracownicy 85 6, ,4 14,26 wykonujący prace proste Robotnicy 45 2, ,2 34,36 przemysłowi i rzemieślnicy Rolnicy, ogrodnicy, 0 0, ,0 - leśnicy i rybacy Specjaliści , ,9 1,63 Technicy i inny , ,7 2,20 średni personel Ogółem , ,4 5,03 Wskaźnik niedopasowania struktury ofert pracy opiera się na porównaniu i wyliczeniu relacji dwóch wskaźników struktury. Celem kalkulacji miernika jest wskazanie, jakie oferty pracy nie są zgłaszane do urzędów pracy. W przypadku powiatu krakowskiego ogólny wskaźnik niedopasowania wynosi 5,03, co oznacza, iż oferty pracy są nadreprezentowane w urzędzie (pracodawcy znacznie częściej poszukują pracowników za pośrednictwem UPPK niż w internecie. Podobna sytuacja występuje we wszystkich wielkich grupach zawodów. 18 S t r o n a

19 II. RANKING ZAWODÓW DEFICYTOWYCH I NADWYŻKOWYCH Rankingi zawodów deficytowych i nadwyżkowych stanowią najważniejszy element prowadzenia monitoringu. Prezentowane są w informacjach sygnalnych (w ujęciu półrocznym) oraz w rocznych raportach z monitoringu (roczny okres sprawozdawczy). Celem konstrukcji rankingów jest zidentyfikowanie elementarnych grup zawodów charakteryzujących się deficytem, równowagą bądź nadwyżką na rynku pracy. Przedstawienie rankingów zawodów deficytowych, zrównoważonych oraz nadwyżkowych, pozwala dodatkowo na wskazanie kierunków i natężenia zmian zachodzących w strukturze zawodowej, co za tym idzie, usprawnienie poradnictwa zawodowego. Konstrukcja rankingu opiera się na zestawieniu popytowej i podażowej strony rynku pracy. Jako podażową stronę rynku pracy przyjęto liczbę bezrobotnych zarejestrowanych w urzędzie pracy. Założono, że dane gromadzone przez PUP stanowią wyczerpujące źródło informacji o liczbie bezrobotnych i strukturze zawodowej bezrobotnych. Natomiast popyt na rynku pracy określono jako liczbę wolnych miejsc pracy i miejsc aktywizacji zawodowej. Z powodu, iż oferty pracy zgłaszane przed pracodawców do PUP stanowią jedynie część informacji o popytowej stronie rynku pracy, do rankingu włączono oferty pracy podmiotów publicznych (zamieszczanych w BIP) oraz oferty pracy publikowane w internetowych serwisach rekrutacyjnych. Ranking zawodów deficytowych i nadwyżkowych konstruowany jest dla elementarnych grup zawodów w oparciu o: dane o liczbie zarejestrowanych bezrobotnych i ofertach pracy (wolnych miejscach pracy i miejscach aktywizacji zawodowej) z systemu Syriusz, dane o liczbie ofert pracy w Internecie gromadzone przez WUP; dane o liczbie ofert pracy podmiotów publicznych (BIP) gromadzone przez WUP. Proces konstrukcji rankingu można podzielić na trzy etapy: a) przygotowanie bazy danych (agregacja danych z systemu Syriusz oraz dołączenie ofert pracy w Internecie i tych z BIP), b) kalkulacja mierników (wskaźnik dostępności ofert pracy, wskaźnik długotrwałego bezrobocia, wskaźnik płynności bezrobotnych), c) identyfikacja zawodów deficytowych, zrównoważonych oraz nadwyżkowych. 19 S t r o n a

20 Podstawowe zmienne wykorzystywane do budowy mierników w monitoringu: 20 S t r o n a

21 Identyfikacja zawodów deficytowych i nadwyżkowych następuje poprzez nałożenie dodatkowych warunków na wcześniej wyliczone mierniki. Zawody deficytowe charakteryzują się większą liczbą dostępnych ofert pracy niż wynosi średni stan bezrobotnych w danym okresie sprawozdawczym. Dodatkowo wskazane jest, aby w takim zawodzie odsetek długotrwale bezrobotnych nie przekraczał mediany, a odpływ bezrobotnych powinien przewyższać ich napływ (bądź był równy) w danym okresie sprawozdawczym. Zawody maksymalnie deficytowe wyróżniają się brakiem bezrobotnych tj. wskaźnik dostępności oferty pracy wynosi zero. Przyjęto, że zawody zrównoważone odznaczają się zbliżoną liczbą bezrobotnych i dostępnych ofert pracy w danym okresie sprawozdawczym. Dodatkowo wskazane jest, aby w takim zawodzie odsetek długotrwale bezrobotnych nie przekraczał mediany, a odpływ bezrobotnych powinien przewyższać ich napływ (bądź być równy) w danym okresie sprawozdawczym. Natomiast zawody nadwyżkowe odznaczają się przewagą liczebną bezrobotnych nad dostępnymi ofertami pracy, bezrobociem długotrwałym powyżej mediany oraz niskim odpływem netto (wyższy napływ niż odpływ) bezrobotnych w danym okresie sprawozdawczym. Zawody maksymalnie nadwyżkowe to takie, dla których nie ma żadnych ofert pracy tj. wskaźnik dostępności oferty pracy nie przyjmuje żadnych wartości (dzielenie przez zero). 21 S t r o n a

22 Tabela nr 12. Ranking elementarnych grup zawodów deficytowych w 2015 roku (opracowanie własne na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Maksymalny deficyt Kod Elementarna grupa zawodów 2529 Specjaliści do spraw baz danych i sieci komputerowych gdzie indziej 2222 Pielęgniarki z tytułem specjalisty 8152 Operatorzy maszyn tkackich i dziewiarskich 7549 Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy gdzie indziej Deficyt Liczba dostępnych ofert pracy Odsetek ofert subsydiowanych (%) Odsetek wolnych miejsc pracy (%) 4 0,00 0,00 1 0,00 0,00 1 0,00 1 0,00 0,00 Kod Elementarna grupa zawodów Średniomiesięczna liczba bezrobotnych Średniomiesięczna liczba ofert pracy Wskaźnik dostępności ofert pracy Wskaźnik długotrwałego bezrobocia Wskaźnik płynności bezrobotnych Odsetek ofert subsydiowanych (%) Odsetek wolnych miejsc pracy (%) 1330 Kierownicy do spraw 0,17 7,42 0,02 1,00 0,00 0,00 technologii informatycznych i telekomunikacyjnych 2514 Programiści aplikacji 0,83 25,75 0,03 0,00 3,00 0,00 0, Specjaliści do spraw sieci 0,67 17,75 0,04 1,00 0,00 0,00 komputerowych 2522 Administratorzy 0,42 3,75 0,11 1,00 0,00 0,00 systemów komputerowych 2519 Analitycy systemów 5,50 32,58 0,17 33,33 1,50 0,00 0,00 komputerowych i programiści gdzie indziej 2511 Analitycy systemów 2,25 13,17 0,17 0,00 1,00 1,27 100,00 komputerowych 2513 Projektanci aplikacji 0,33 1,25 0,27 1,00 0,00 0,00 22 S t r o n a

23 sieciowych i multimediów 3344 Sekretarze medyczni i 1219 Kierownicy do spraw obsługi biznesu i zarządzania gdzie indziej 2352 Nauczyciele szkół specjalnych 3514 Technicy sieci internetowych 1,25 2,42 0,52 1,00 0,00 0,00 4,00 5,92 0,68 33,33 1,14 0,00 0,00 0,83 1,17 0,71 1,00 0,00 0,00 1,58 2,08 0,76 0,00 1,00 0,00 0,00 Tabela nr 13. Ranking elementarnych grup zawodów zrównoważonych w 2015 roku (opracowanie własne na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Kod Elementarna grupa zawodów Średniomiesięczna liczba bezrobotnych Średniomiesięczna liczba ofert pracy Wskaźnik dostępności ofert pracy Wskaźnik długotrwałego bezrobocia Wskaźnik płynności bezrobotnych 2411 Specjaliści do spraw księgowości 7,58 7,25 1,05 0,00 0,00 i rachunkowości 1211 Kierownicy do spraw finansowych 2,75 2,50 1,10 0,00 100,00 Tabela nr 14. Ranking elementarnych grup zawodów nadwyżkowych w 2015 roku (opracowanie własne na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Maksymalna nadwyżka Kod Elementarna grupa zawodów Liczba bezrobotnych 2633 Filozofowie, historycy i politolodzy Biolodzy i Inżynierowie górnictwa i metalurgii Jubilerzy, złotnicy i Maszyniści kolejowi i metra Hodowcy zwierząt gospodarskich 1 i domowych 23 S t r o n a

24 Nadwyżka Kod Elementarna grupa zawodów Średniomiesięczna liczba bezrobotnych Średniomiesięczna liczba ofert pracy Wskaźnik dostępności ofert pracy Wskaźnik długotrwałego bezrobocia Wskaźnik płynności bezrobotnych Odsetek ofert subsydiowanych (%) Odsetek wolnych miejsc pracy (%) 8182 Maszyniści kotłów 16,08 0,08 193,00 64,71 0,69 0,00 0,00 parowych i 5329 Pracownicy opieki 10,33 0,08 124,00 57,14 0,92 0,00 0,00 osobistej w ochronie zdrowia i gdzie indziej 6111 Rolnicy upraw polowych 9,58 0,08 115,00 72,73 0,78 0,00 0, Kasjerzy bankowi 21,25 0,33 63,75 50,00 0,84 0,00 20,00 i 4322 Planiści produkcyjni 4,67 0,08 56,00 66,67 0,50 0,00 0, Dziennikarze 3,50 0,08 42,00 50,00 0,67 0,00 0, Pracownicy obsługi 3,33 0,08 40,00 50,00 0,67 0,00 0,00 płacowej 4225 Pracownicy biur 3,08 0,08 37,00 66,67 0,75 0,00 0,00 informacji 3251 Asystenci dentystyczni 10,42 0,33 31,25 50,00 0,92 0,00 40, Pracownicy przy pracach 13,58 0,58 23,29 57,14 0,86 0,00 0,00 przygotowawczych do druku 7316 Szyldziarze, grawerzy 10,08 0,58 17,29 50,00 0,83 0,00 0,00 i zdobnicy ceramiki, szkła i 2413 Analitycy finansowi 22,42 5,58 4,01 50,00 0,90 1,49 20, Operatorzy maszyn 16,83 5,33 3,16 64,71 0,85 0,00 0,00 i urządzeń do produkcji i przetwórstwa metali 8343 Maszyniści i operatorzy 9,67 3,08 3,14 50,00 0,85 0,00 20,00 maszyn i urządzeń dźwigowotransportowych i 9212 Robotnicy wykonujący 1,42 0,50 2,83 50,00 0,67 0,00 0,00 prace proste w hodowli zwierząt 5211 Sprzedawcy na targowiskach i bazarach 1,50 0,58 2,57 50,00 0,50 0,00 0,00 24 S t r o n a

25 W wyniku przeprowadzonej analizy do zawodów maksymalnie deficytowych w powiecie krakowskim należy zaliczyć: specjalistów do spraw baz danych o sieci komputerowych, pielęgniarki, operatorów maszyn tkackich oraz robotników przemysłowych i rzemieślników, natomiast wśród zawodów deficytowych uwzględniamy: kierowników do spraw technologii informatycznych i telekomunikacyjnych, programistów aplikacji, specjalistów do spraw sieci komputerowych, administratorów i analityków systemów komputerowych, projektantów aplikacji sieciowych i multimediów, sekretarzy medycznych, kierowników do spraw obsługi biznesu, nauczycieli szkół specjalnych oraz techników sieci internetowych. Na uwagę zasługuje fakt, iż większość zawodów deficytowych można zakwalifikować do szeroko rozumianej branży IT. Badanie wskazało dwa zawody będące w równowadze związane z tematyką finansów, a mianowicie specjalistów do spraw księgowości i rachunkowości oraz kierownicy do spraw finansowych. Wśród zawodów nadwyżkowych dominują branże w których rzadko pojawiają się wolne miejsca pracy, albo w ogóle nie występują. Wśród takich zawodów należy wymienić: maszynistów kotłów parowych; pracowników opieki osobistej w ochronie zdrowia, rolników upraw polowych, kasjerów bankowych, planistów produkcyjnych, dziennikarzy, szyldziarzy, grawerów i zdobników ceramiki, szkła, pracowników obsługi płacowej, pracowników biur informacji, asystentów dentystycznych, pracowników przy pracach przygotowawczych do druku, analityków finansowych, operatorów maszyn i urządzeń do produkcji i przetwórstwa metali, maszynistów i operatorów maszyn i urządzeń dźwigowo-transportowych, robotników wykonujących prace proste w hodowli zwierząt oraz sprzedawców na targowiskach i bazarach. Wśród zawodów maksymalnie nadwyżkowych wymienić należy: filozofów, historyków i politologów, biologów inżynierów górnictwa i metalurgii, jubilerów, złotników, maszynistów kolejowych i metra oraz hodowców zwierząt gospodarskich i domowych. 25 S t r o n a

26 III. ANALIZA UMIEJĘTNOŚCI I UPRRAWNIEŃ Kolejnym elementem monitoringu jest analiza umiejętności i uprawnień na rynku pracy zarówno od strony popytowej i podażowej. Przedstawione w niej są uprawnienia, które są najczęściej posiadane przez bezrobotnych (stanowią najwyższy odsetek bezrobotnych) oraz umiejętności i uprawnień, które są najczęściej wymagane przez pracodawców w ofertach pracy (stanowią najwyższy odsetek ofert pracy, w których są wymagane). Analiza umiejętności i uprawnień przeprowadzona została w powiązaniu z zawodami, co pozwoliło na wskazanie niedopasowań w strukturze kwalifikacyjno-zawodowej. Zestawianie popytu i podaży na umiejętności i uprawnienia w podziale na wielkie grupy zawodów umożliwia odpowiedź na pytanie, czy cechy posiadane przez bezrobotnych w danych grupach zawodów są poszukiwane przez pracodawców w ofertach pracy. Jeśli większość umiejętności i uprawnień, które najczęściej posiadają bezrobotni pokrywa się z tymi, które występują po popytowej stronie rynku pracy to można wysnuć wniosek o równowadze na rynku pracy w tym zakresie. Natomiast, gdy w wyniku przeprowadzonej analizy umiejętności i uprawnienia poszukiwane przez pracodawców w ofertach pracy są zupełnie inne, niż te posiadane przez bezrobotnych w danej grupie zawodów można wysnuć wniosek o niedopasowaniu struktury kwalifikacyjno-zawodowej na badanym rynku pracy. Jako uzupełnienie analizy umiejętności i uprawnień w podziale na wielkie grupy zawodów, zbadane zostały cechy grupy osób bez zawodu. Grupa ta charakteryzowana jest według posiadanego wykształcenia i posiadanych umiejętności i uprawnień. Najbardziej pożądanymi przez pracodawców umiejętnościami są: obsługa komputera, współpraca w zespole (w przypadku pracowników biurowych), komunikatywność i obsługa komputera (w przypadku pracowników usług i sprzedawców) oraz sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna (w przypadku pracowników wykonujących prace proste). Co dziesiąta osoba bezrobotna z terenu powiatu krakowskiego nie posiada zawodu. Najwięcej osób bezrobotnych bez zawodu legitymuje się wykształceniem średnim ogólnokształcącym oraz gimnazjalnym i poniżej, czyli po szkołach, które nie nadają uprawnień do pracy w zawodzie. 26 S t r o n a

27 Tabela nr 15. Umiejętności i uprawnienia według wielkich grup zawodów w 2015 roku (opracowanie własne na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Wielka grupa zawodów Strona podażowa rynku pracy Uprawnienia posiadane przez bezrobotnych Odsetek bezrobotnych (%) Strona popytowa rynku pracy Umiejętności Odsetek i uprawnienie ofert wymagane pracy w ofertach pracy (%) Specjaliści Współpraca w zespole 0,3993 Technicy i inny średni personel Pracownicy biurowi Pracownicy usług i sprzedawcy Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy Pracownicy wykonujący prace proste Obsługa komputera i wykorzystanie internetu Obsługa komputera 0,3532 i wykorzystanie internetu Wywieranie wpływu 0,1996 Planowanie i organizacja pracy własnej Komunikacja ustna/ komunikatywność Komunikacja ustna/ komunikatywność Obsługa komputera i wykorzystanie internetu Współpraca w zespole Komunikacja ustna/ komunikatywność Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna 0,0688 Komunikacja ustna/ komunikatywność Obsługa komputera i wykorzystanie internetu Znajomość języków obcych Współpraca w zespole Komunikacja ustna/ komunikatywność Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna Planowanie i organizacja pracy własnej Współpraca w zespole Obsługa, montaż i naprawa urządzeń technicznych Sprawność psychofizyczna i psychomotoryczna Komunikacja ustna/ komunikatywność 0,1075 0,0614 0,1268 0,6013 0,4811 0,0601 0,0601 0,7754 0,2492 0,0554 0,0415 0,1921 0,1441 0,1281 0,1281 0,0320 0,4077 0, S t r o n a

28 Tabela nr 16. Bezrobotni bez zawodu w 2015 roku (na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Wyszczególnienie Bezrobotni ogółem W tym bezrobotni bez zawodu Odsetek bezrobotnych bez zawodu (%) wg poziomu wykształcenia gimnazjalne ,05 i poniżej zasadnicze ,90 zawodowe średnie ,97 ogólnokształcące policealne i średnie ,41 zawodowe wyższe ,45 wg typu ukończonej szkoły zasadnicza szkoła ,50 zawodowa szkoła przysposabiająca do pracy technikum ,38 liceum ,36 ogólnokształcące liceum profilowane ,03 technikum uzupełniające liceum ,86 uzupełniające szkoła policealna ,16 wyższa ,66 28 S t r o n a

29 IV. ANALIZA RYNKU EDUKACYJNEGO W ramach analizy rynku edukacyjnego dokonuje się analizy uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych oraz analizy absolwentów szkół ponadgimnazjalnych. Analiza liczby uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych pozwala określić potencjalny zasób siły roboczej wchodzącej na rynek. W przypadku zawodów nadwyżkowych, relatywnie duża liczba uczniów ostatnich klas, mogących podjąć zatrudnienie, przy niezmienionych warunkach po popytowej stronie rynku pracy, może przyczynić się do wzrostu bezrobocia w omawianym zawodzie. Wyklucza to również zasadność przeprowadzania szkoleń w obrębie uprawnień niezbędnych do wykonywania danego zawodu. Analiza ta umożliwia także określenie, czy deficyt występujący w danym zawodzie zostanie uzupełniony przez przyszłych absolwentów szkół ponadgimnazjalnych oraz czy uzasadnione jest przeprowadzanie szkoleń dla bezrobotnych w zakresie uprawnień warunkujących zatrudnienie w zadanym zawodzie. Źródło informacji do opisywanej analizy stanowią dane pochodzące z Systemu Informacji Oświatowej MEN o liczbie uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych zawodów i specjalności. Wyróżniona grupa w całości będzie podlegała analizie, a plany edukacyjne przyszłych absolwentów zostały w niej pominięte na poziomie PUP i WUP, co wynika z faktu, że absolwenci często kontynuują naukę poza miejscem stałego zamieszkania/zameldowania. Celem analizy jest uzyskanie pełnej informacji o rynku edukacyjnym, w tym o potencjalnym zasobie siły roboczej wchodzącej na rynek pracy. Powyższa analiza została przygotowana w oparciu o dane Głównego Urzędu Statystycznego dotyczące liczby studentów na ostatnim roku studiów wyższych według uczelni wyższych oraz kierunku kształcenia. Stopień agregacji danych uniemożliwia w sposób jednoznaczny porównanie z wynikami uzyskanymi z poprzednich etapów analizy, zwłaszcza z wyróżnionymi elementarnymi grupami zawodów deficytowych i nadwyżkowych. Trudności te wynikają z faktu, iż nie zawsze jest możliwość precyzyjnego przyporządkowania kierunku studiów do elementarnej grupy zawodów. Celem analizy sytuacji absolwentów szkół ponadgimnazjalnych oraz szkół wyższych na rynku pracy jest wskazanie w jakim stopniu kompetencje i wiedza uzyskane w trakcie nauki zabezpieczają absolwentów przed koniecznością długotrwałego pozostawania w rejestrach urzędów pracy jako osoby bezrobotne. A zatem pozwala ona na konstruowanie wiążących wniosków dla systemu kształcenia ponadgimnazjalnego oraz wyższego. 29 S t r o n a

30 Analiza została wykonana w oparciu o następujące dane: a) liczbę bezrobotnych absolwentów według ostatnio ukończonej szkoły (nazwa i typ szkoły ponadgimnazjalnej lub nazwa uczelni wyższej) oraz bezrobotnych i absolwentów wg zawodu i specjalności (w przypadku absolwentów szkół ponadgimnazjalnych i wyższych) lub kierunku kształcenia (w przypadku absolwentów szkół wyższych) z systemu Syriusz, b) liczbę uczniów ostatnich klas, w tym którzy zdali egzamin maturalny z Systemu Informacji Oświatowej MEN, c) liczbę absolwentów szkół ponadgimnazjalnych według zawodu i specjalności oraz ukończonej szkoły (nazwa i typ szkoły) z Systemu Informacji Oświatowej MEN, d) liczbę absolwentów szkół ponadgimnazjalnych, którzy zdali egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe, według zawodu i specjalności oraz ukończonej szkoły (nazwa i typ szkoły) z Systemu Informacji Oświatowej MEN, e) liczbę absolwentów szkół wyższych według kierunków nauki oraz nazwy uczelni wyższej (badanie GUS), f) liczbę studentów pierwszego i ostatniego roku studiów (badanie GUS). W analizie za bezrobotnego absolwenta uważa się osobę, która w okresie do upływu 12 miesięcy od dnia określonego w dyplomie, świadectwie czy innym dokumencie potwierdzającym ukończenie szkoły lub zaświadczenie o ukończeniu kursu, pozostaje w rejestrze powiatowego urzędu pracy. Analiza absolwentów szkół ponadgimnazjalnych i wyższych opierała się na: a) zestawieniu liczby bezrobotnych absolwentów zarejestrowanych w urzędzie pracy z łączną liczbą absolwentów, z uwzględnieniem posiadanego zawodu/specjalności (w agregacji do elementarnej grupy zawodów), ostatnio ukończonej szkoły (nazwa i typ szkoły) wskaźnik frakcji bezrobotnych wśród absolwentów, b) zestawieniu liczby bezrobotnych absolwentów zarejestrowanych w urzędzie pracy z łączną liczbą bezrobotnych, z uwzględnieniem posiadanego zawodu/specjalności (w agregacji do elementarnej grupy zawodów) wskaźnik frakcji absolwentów wśród bezrobotnych, c) oszacowanie faktycznej frakcji absolwentów wchodzących na rynek pracy (dotyczy tylko absolwentów szkół ponadgimnazjalnych). 30 S t r o n a

31 Miernikiem służącym do identyfikacji elementarnych grup zawodów/kierunków nauki i szkół, w których absolwenci mają trudności ze znalezieniem pracy jest wskaźnik frakcji bezrobotnych wśród absolwentów: Powyższy wskaźnik informuje, jaki odsetek absolwentów w elementarnej grupie zawodów/kierunku nauki/szkoły stanowią bezrobotni absolwenci elementarnej grupie zawodów/kierunku nauki/szkoły (w %). Miernik przyjmuje wartości od 0 % (oznacza brak bezrobotnych wśród absolwentów według wybranej specyfikacji) do 100 % (sytuacja, w której każdy absolwent w elementarnej grupie zawodów/kierunku nauki/szkoły jest zarejestrowany jako bezrobotny). Im niższe wskaźnik przyjmuje wartości, tym daną grupę elementarną zawodów/kierunek nauki/szkołę można uznać za bardziej dostosowaną do potrzeb lokalnego rynku pracy, gdyż jej absolwenci znajdują zatrudnienie w ciągu 6 lub 11 miesięcy od ukończenia szkoły. Analiza ta ma na celu sprawdzenie, w jakim stopniu kompetencje i wiedza uzyskane w trakcie nauki zabezpieczają absolwentów przed koniecznością długotrwałego pozostawania w rejestrach urzędów pracy jako osoby bezrobotne. Z przeprowadzonej analizy, w powiecie krakowskim nie ma uczniów ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych kształcących się w zawodach zdefiniowanych jako deficytowe, nadwyżkowe czy zrównoważone w powiecie krakowskim. Największy wskaźnik agregacji bezrobotnych wśród absolwentów w powiecie krakowskim występuje wśród osób kończących zasadniczą szkołę zawodową (co 10 absolwent jest zarejestrowany jako bezrobotny). W porównaniu z rokiem 2014, wskaźnik agregacji zmniejszył się w większości typów szkół (największy spadek zanotowano wśród absolwentów techników oraz liceów ogólnokształcących. Jedynie 31 S t r o n a

32 w przypadku absolwentów szkół policealnych nastąpił wzrost wskaźnika agregacji, co oznacza że większa liczba osób kończących ten typ szkoły zarejestrowało się w urzędzie pracy w porównaniu z rokiem Tabela nr 17. Uczniowie ostatnich klas szkół ponadgimnazjalnych według elementarnych grup zawodów deficytowych, nadwyżkowych oraz zrównoważonych w 2015 roku (opracowanie własne na podstawie informacji rocznej opublikowanej przez MRPiPS) Zawody deficytowe Elementarna grupa zawodów Liczba uczniów ostatnich klas szkół Kod grupy Nazwa grupy ponadgimnazjalnych 1219 Kierownicy do spraw obsługi biznesu 0 i zarządzania gdzie indziej 1330 Kierownicy do spraw technologii 0 informatycznych i telekomunikacyjnych 2222 Pielęgniarki z tytułem specjalisty Nauczyciele szkół specjalnych Analitycy systemów komputerowych Projektanci aplikacji sieciowych 0 i multimediów 2514 Programiści aplikacji Analitycy systemów komputerowych 0 i programiści gdzie indziej 2522 Administratorzy systemów 0 komputerowych 2523 Specjaliści do spraw sieci 0 komputerowych 2529 Specjaliści do spraw baz danych i sieci 0 komputerowych gdzie indziej 3344 Sekretarze medyczni i Technicy sieci internetowych Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy 0 gdzie indziej 8152 Operatorzy maszyn tkackich i dziewiarskich 0 Zawody nadwyżkowe Elementarna grupa zawodów Liczba uczniów ostatnich klas szkół Kod grupy Nazwa grupy ponadgimnazjalnych 2131 Biolodzy i Inżynierowie górnictwa i metalurgii Analitycy finansowi Filozofowie, historycy i politolodzy Dziennikarze Asystenci dentystyczni Kasjerzy bankowi i Pracownicy biur informacji Pracownicy obsługi płacowej Planiści produkcyjni Sprzedawcy na targowiskach i bazarach 0 32 S t r o n a

33 5329 Pracownicy opieki osobistej 0 w ochronie zdrowia i gdzie indziej 6111 Rolnicy upraw polowych Hodowcy zwierząt gospodarskich 0 i domowych 7313 Jubilerzy, złotnicy i Szyldziarze, grawerzy i zdobnicy 0 ceramiki, szkła i 7321 Pracownicy przy pracach 0 przygotowawczych do druku 8121 Operatorzy maszyn i urządzeń do 0 produkcji i przetwórstwa metali 8182 Maszyniści kotłów parowych 0 i 8311 Maszyniści kolejowi i metra Maszyniści i operatorzy maszyn 0 i urządzeń dźwigowo-transportowych i 9212 Robotnicy wykonujący prace proste w hodowli zwierząt 0 Zawody zrównoważone Elementarna grupa zawodów Liczba uczniów ostatnich klas szkół Kod grupy Nazwa grupy ponadgimnazjalnych 1211 Kierownicy do spraw finansowych Specjaliści do spraw księgowości 0 i rachunkowości Tabela nr 18. Liczba absolwentów i bezrobotnych absolwentów według typu szkoły w 2015 r. (opracowanie własne na podstawie informacji rocznej MRPiPS) Liczba absolwentów w poprzednim roku szkolnym Liczba bezrobotnych absolwentów Wskaźnik bezrobotnych absolwentów wśród absolwentów (%) Typ szkoły ogółem posiadający tytuł zawodowy Stan na koniec XII roku poprzedniego Stan na koniec V roku sprawozdawczego Stan na koniec XII roku poprzedniego Stan na koniec V roku sprawozdawczego zasadnicza szkoła zawodowa ,50 11,41 szkoła przysposabiająca do pracy technikum ,82 5,00 liceum ogólnokształcące ,80 5,78 liceum profilowane 3 1 liceum uzupełniające 1 0 szkoła policealna ,70 5,56 33 S t r o n a