MOTYWOWANIE DZIECKA DO NAUKI

Transkrypt

1 MOTYWOWANIE DZIECKA DO NAUKI

2 MOTYWACJA stan gotowości człowieka do podjęcia określonego działania; wewnętrzny proces (siła) pobudzający jednostkę do działania i ukierunkowujący je; To zbiór złożonych mechanizmów odpowiedzialnych za tzw. 4 U : 1) uruchomienie, 2) ukierunkowanie, 3) utrzymanie, 4) ukończenie działania.

3 MOTYWACJA c.d. Innymi słowy: zachęta, bodziec, pobudka; Stanowi siłę woli, sprężynę napędową zachowania, która powoduje, że chce się nam jeszcze... Jest motorem rozwoju i źródłem sukcesu. Dzięki niej człowiek wyznacza kierunki działania i osiąga wytyczone cele.

4 MOTYWACJA DO NAUKI to zespół bodźców (czynników, motywów) pobudzających do uczenia się. Bodźce te mogą wywoływać u ucznia dwa typy zachowań: 1) dążenie, 2) unikanie.

5 Na co wpływa motywacja? procesy umysłowe (spostrzeganie, myślenie, wyobraźnia, pamięć) może ona ułatwiać bądź utrudniać ich przebieg; energię, sprawność i intensywność działania im większa intensywność motywacji tym większej energii używamy i sprawniej wykonujemy czynności; wytrwałość w osiąganiu zamierzonych celów.

6 Właściwości motywacji Motywacja NIE jest wrodzona wrodzona jest ciekawość świata u dziecka. Motywacja do uczenia NIE jest stała, ciągła obniża się stale od III klasy szkoły podstawowej. Motywacja wymaga nieustających działań, ponieważ w znacznej części jest nabywana, wyuczalna i podlega wychowaniu.

7 Rodzaje motywacji Motywacja wewnętrzna zewnętrzna

8 Rodzaje motywacji c.d. M. wewnętrzna: pragnienie do podejmowania i kontynuowania działania, które samo w sobie stanowi wartość (przynosi satysfakcję, przyjemność, radość) jest emocjonalną reakcją na czynność; cel stanowi samo działanie M. zewnętrzna: pragnienie do podejmowania i kontynuowania działania w celu osiągnięcia zewnętrznych rezultatów swoich działań (działanie jest nagradzane lub pozwala uniknąć kary) łączy pomyślne wykonanie zadania z osiągnięciem pewnych celów, które dla ucznia mają pożądaną wartość

9 Rodzaje motywacji c.d. M. wewnętrzna: jej źródłem jest zwykle poczucie zadowolenia lub spełnienia, a nie nagroda zewnętrzna jej cechą jest ciekawość, związana z potrzebą samodeterminacji i skuteczności działania M. zewnętrzna: działanie podejmowane jest wskutek czynników zewnętrznych (np. siła otoczenia, oddziaływanie ludzi, zależności) jej cechą jest kontrola z zewnątrz, jakiej podlegają działania

10 Rodzaje motywacji c.d. M. wewnętrzna: dziecko chce się uczyć dla samego siebie, aktywność uczenia się podejmuje z własnej woli (jest ekscytująca, stawia ciekawe wyzwania); chcę być w czymś coraz lepszy, mam zainteresowania i zależy mi na ich rozwijaniu i zdobywaniu wiedzy, szukam odpowiedzi na ważne dla mnie pytania M. zewnętrzna: dziecko uczy się ze względu na rodziców, nauczycieli, rówieśników itp. chcę mieć dobre oceny, zdobyć nagrodę, zostać pochwalonym i docenionym

11 Który typ motywacji ma większe znaczenie? Motywacja wewnętrzna - wiąże się z: wysokim poziomem przyjemności z nauki, większą ciekawością świata, niższym poziomem lęku przed szkołą, skłonnością do podejmowania zadań stanowiących wyzwanie, lepszymi osiągnięciami w nauce.

12 Cechy zmotywowanego ucznia chce podejmować i wykonywać zadania (jest aktywny, dociekliwy); wierzy we własne możliwości (jest pewny siebie, ma poczucie własnej wartości); chce pokonywać trudności, aby odnieść ostateczny sukces; jest ambitny, chce wykonywać trudne zadania, mieć najlepsze oceny, podejmuje wyzwania; widzi cel w uczeniu się, wykonywaniu konkretnych ćwiczeń, prac (jest chętny do działania); jest wytrwały w dążeniu do celu i nie zraża się niepowodzeniami; jest pogodny, uśmiechnięty i opanowany.

13 Uczeń, któremu brakuje motywacji jest: apatyczny; obojętny; znudzony; mało aktywny; nadpobudliwy; niechętny do działania; niepewny siebie; nieprzygotowany do lekcji; niepewny swojej wartości (ma niskie jej poczucie).

14 Grupy czynników wpływających na motywację dziecka do nauki Motywacja do nauki środowisko rodzinne nauczyciel uczeń

15 Czynniki związane z nauczycielem precyzowanie jasnych komunikatów skierowanych do uczniów; uświadomienie celów uczenia się wartości poszczególnych osiągnięć; sposób prowadzenia zajęć; przyjazna atmosfera pracy (atmosfera zaufania i zrozumienia); dobry kontakt z uczniami, wzajemny szacunek; postawa nauczyciela - aktywna, empatyczna, pełna akceptacji i cierpliwości; dobre oceny; pozytywne uwagi; konsekwencja w działaniu; docenianie wkładu pracy, odnajdywanie w pracy ucznia mocnych stron; pochwała przed rodzicami; pochwała przed klasą za wysiłek lub dobrze wykonane zadanie, prezentacja osiągnięć uczniów na szerszym forum; dobra znajomość ucznia i jego środowiska; pozytywna rywalizacja w grupie rówieśniczej; przypominanie uczniom, że niepowodzenia, błędy to normalny etap na drodze do doskonalenia się i in.

16 Czynniki związane z uczniem samoocena; zadowolenie, satysfakcja ze swoich osiągnięć; zainteresowania i zdolności; chęć zdobycia uznania u uczniów i nauczycieli; zdrowa rywalizacja w klasie; zdrowie fizyczne i psychiczne; dobre oceny; wcześniejsze pozytywne doświadczenia; wiara we własne możliwości; ciekawość świata i głód wiedzy; wytrwałość w dążeniu do celu; zdolność radzenia sobie z porażkami; chęć zdobycia nagrody i in.

17 Negatywne wpływy środowiska rodzinnego osłabiające motywację dziecka do nauki Rozpieszczanie dzieci/nadopiekuńczość; Wyręczanie dziecka; Rywalizacja z rodzeństwem; Zdezorganizowany dom; Przecenianie możliwości dzieci; Ciągłe pouczanie i krytykowanie; Nadmierna kontrola; Niewłaściwe motywowanie; Brak zainteresowania nauką dziecka; Grożenie i oskarżanie; Wyrażanie negatywnego podejścia do nauki.

18 Czynniki środowiska rodzinnego sprzyjające motywacji do nauki I. Postawa rodzicielska kochająca i stanowcza II. Rodzice przykładem dla dziecka III.Dobre warunki do nauki IV.Wspieranie dziecka w tworzeniu pozytywnego obrazu samego siebie V. Współpraca ze szkołą VI. Mądre nagradzanie/karanie

19 I. Postawa rodzicielska kochająca i stanowcza 6 Zasad Wychowania Pozytywnego Akceptacja Docenianie Uczucie Dostępność Obliczalność Autorytet

20 I. Rodzic kochający i stanowczy 1) Akceptuje; 2) Współdziała; 3) Daje dziecku rozumną swobodę, właściwą dla jego wieku; 4) Uznaje prawa; 5) Ma jasno określone zasady, wartości, normy i ograniczenia; 6) Panuje nad własnymi negatywnymi emocjami; 7) Nie porównuje; 8) Interesuje się problemami dziecka.

21 II. Rodzic przykładem dla dziecka 1) Podkreśla duże znaczenie uczenia się, zdobywania wiedzy i umiejętności; 2) Rozwija naturalną ciekawość dziecka; 3) Służy własnym przykładem; 4) Rozwija się i pokonuje trudności wspólnie z dzieckiem; 5) Wykorzystuje codzienne czynności i zdarzenia do ćwiczenia różnych umiejętności; 6) Świadczy o tym, jak uczyć się na błędach.

22 III. Dobre warunki do nauki 1) Właściwa organizacja czasu wdrażanie dziecka do systematyczności pomoc w dobrym rozplanowaniu pracy oraz pomoc w organizacji czasu wolnego; Odrabianie lekcji o tej samej porze (najlepsze godziny na odrabianie lekcji to 16-18), 18), ale nie: bezpośrednio przed lub po szkole, po obfitym posiłku, zwłaszcza głównym tj. obiedzie, kolacji, późnym wieczorem po godzinie Kontrolowanie ilości czasu poświęcanego na telewizję i komputer! 2) Właściwa organizacja przestrzeni do nauki; 3) Obowiązki domowe.

23 IV. Wspieranie dziecka w tworzeniu pozytywnego obrazu samego siebie 1) Wzmaganie w dziecku poczucia własnej wartości; 2) Rozwijanie zainteresowań i uzdolnień dziecka; 3) Niedopuszczenie do tego, by dziecko źle o sobie mówiło (np.: jestem głupi, nie dam rady, i tak mi się nie uda ); Jak uwolnić dziecko z przyczepionej mu etykietki? poszukać sposobu zaprezentowania dziecku innego obrazu jego osoby, stworzyć sytuację, w której dziecko może zobaczyć siebie w innym świetle, pozwolić mu usłyszeć, jak mówimy o nim coś pozytywnego, przypomnieć dziecku jakieś poprzednie osiągnięcia, powiedzieć, jakie są nasze odczucia i oczekiwania.

24 IV. Wspieranie dziecka w tworzeniu pozytywnego obrazu samego siebie 4) Stawianie racjonalnych wymagań; 5) Rozdzielenie własnych ambicji od marzeń wobec dziecka; 6) Wdrażanie do radzenia sobie z porażką Nie zaprzeczaj uczuciom dziecka, nie bagatelizuj ich; Nazwij jego uczucia (np. Widzę, że: jest ci bardzo smutno z tego powodu, że jesteś rozczarowany, że zadanie to sprawia ci trudność ); Zachęć je do wymyślenia, jak można rozwiązać dany problem.

25 V. Współpraca ze szkołą 1) Interesowanie się postępami dziecka; 2) Wspieranie, ale nie wyręczanie! Praca domowa ma na celu: a) dostarczanie dzieciom możliwości ćwiczenia i doskonalenia nowych umiejętności; b) rozwijanie u dzieci poczucia odpowiedzialności, samodyscypliny, samodzielności, wytrwałości oraz umiejętności gospodarowania czasem. Dopilnuj, by dziecko odrabiało zadane prace domowe (sprawdź, a nie n wierz na słowo dziecka). Zapewnij dziecku niezbędne materiały i pomoce naukowe. Obserwuj jak dziecko sobie radzi z samodzielnym odrabianiem lekcji. Pomóż mu zrozumieć polecenie, zaplanujcie poszczególne etapy niezbędne do wykonania zadania, udziel wskazówek. Wyznacz logiczne konsekwencje za nie przestrzeganie wyznaczonych reguł.

26 V. Współpraca ze szkołą 3) Docenianie osiągnięcia dziecka; 4) Uczęszczanie na zebrania szkolne Po powrocie do domu: spróbujmy powstrzymać emocje - przekraczając próg domu nie krzyczmy np. koniec z telewizją dopóki nie poprawisz ocen ; znajdźmy czas na rozmowę; nie zaczynajmy od informacji negatywnych, zaczynajmy od sukcesów, osiągnięć, pochwał dziecka od tego, co pozytywne; mówmy o swoich odczuciach, np.: Miło mi było, gdy pani Cię pochwaliła, Zmartwiło mnie Twoje zachowanie w szkole ; gdy są problemy wspólnie ustalmy ich rozwiązanie.

27 V. Współpraca ze szkołą 5) Utrzymywanie dobrego kontaktu z wychowawcą Pozytywna współpraca rodziców z nauczycielami pokazuje dziecku, że to kolejne osoby, dla których warto mieć szacunek. Niewskazane jest wyrażanie krytycznych opinii o nauczycielu przy dziecku (obniża autorytet nauczyciela w oczach dziecka). Częste spotkania z nauczycielami oraz kontrola obowiązków szkolnych sprawiają, że dzieci szybciej zaczynają się z nich wywiązywać. Nauczyciel sprzymierzeńcem rodzica w wychowaniu (a nie wrogiem)!

28 VI. Mądre nagradzanie/karanie Zasady mądrego stosowania nagród i kar (zwiększające skuteczność ich oddziaływania): Zawieranie kontraktu pisemne lub ustne zawarcie umowy (zaakceptowanej przez dziecko) co do określonych postępów w zachowaniu bądź nauce (zadania i obowiązki dziecka) oraz warunki i sposób gratyfikacji za wykonanie zobowiązań objętych umową. Bezpośrednia gratyfikacja sygnalizowanie swego zadowolenia z racji poczynionych postępów w zachowaniu lub nauce (zazwyczaj przez wyrażenie pochwały i uznania). Konieczne jest stosunkowo szybkie wzmacnianie zachowań (natychmiastowe od razu po wystąpieniu, a nie odroczone).

29 VI. Mądre nagradzanie/karanie Zasady mądrego stosowania nagród i kar (zwiększające skuteczność ich oddziaływania): Słowne napominanie dyskretne i życzliwe zwracaniu się do dziecka w sprawie ich niewłaściwego zachowania. Jest to napomnienie udzielane w tonie spokojnym i rzeczowym, bez cienia obrażania czy wyniosłości. Nagrody powinny być odpowiednio atrakcyjne,, a kary odpowiednio surowe. Kary i nagrody powinny być zróżnicowane w zależności od ważności. Wyjątkowo istotna jest konsekwencja!

30 VI. Mądre nagradzanie/karanie

31 VI. Mądre nagradzanie/karanie POCHWAŁA słowna aprobata, rodzaj wzmocnienia pozytywnego i forma emocjonalnego wsparcia. Warunki skuteczności stosowania pochwały: zwykły, spokojny głos, pochwała wypowiadana w zwyczajny sposób; wskazanie, jakich konkretnie osiągnięć dotyczy pochwała, (z uwzględnieniem wysiłku, staranności, wytrwałości); urozmaicone zwroty pochwał; zgodność treści słownej i emocjonalnej komunikatu; nie chwalenie dziecka, tylko jego działania; pochwała opisowa opisujemy co widzimy, co czujemy.

32 VI. Mądre nagradzanie/karanie POCHWAŁA c.d. Przy wyrażaniu pochwał należy unikać: nieszczerych pochwał tylko po to, by dziecko poczuło się lepiej; komunikatów sprawiających, że dziecko będzie czuło się kontrolowane lub manipulowane, np.: to, co chciałam..: Dobrze, zrobiłeś dokładnie zwrotów oceniających pochwała w formie informacji zwrotnej, a nie wypowiedzi oceniającej! Zwrotów wyrażających pochwałę jest bardzo wiele!

33 Jak nie chwalić? Dziecko: Tato, dostałem czwórkę z tego sprawdzianu z chemii. Rodzic: To wspaniale! Wiedziałem, że sobie poradzisz. Chemię masz we krwi! Dziecko (w myślach): Ech, gdybym nie ściągnął od Karola, to pewnie bym oblał.

34 Jak chwalić? Dziecko: Tato, dostałem czwórkę z tego sprawdzianu z chemii. Rodzic: O! To znaczy, że poprawiłeś ocenę. Z poprzedniego sprawdzianu dostałeś trójkę, o ile dobrze pamiętam. Widać, że solidnie popracowałeś, przygotowując się do tej klasówki. Pewnie jesteś z siebie zadowolony? Dziecko: Mhm,, jak się przyłożę to z kolejnej klasówki też mogę dostać czwórkę. Nie taka straszna ta chemia.

35 Jak nie chwalić? Dziecko: Skończyłem prezentację na język polski. Rodzic: Pokaż, chętnie zobaczę. Wygląda świetnie, widać, że jesteś specjalistą w robieniu prezentacji.

36 Jak chwalić? Dziecko: Skończyłem prezentację na język polski. Rodzic: Pokaż, chętnie zobaczę. Mhm.. Slajdy są przejrzyste, zawarłeś w nich główne punkty prezentacji i zilustrowałeś wszystko odpowiednio dobranymi zdjęciami. Wygląda na to, że włożyłeś w to sporo pracy. Dziecko (w myślach): Potrafię zrobić niezłą prezentację. (na głos): Też mi się podoba, dobrze wyszło, choć musiałem nad tym trochę posiedzieć.

37 VI. Mądre nagradzanie/karanie Mądre karanie wymierzanie kar jak najrzadziej w ostateczności; kary adekwatne do przewinienia; niestosowanie kar cielesnych! Naturalna konsekwencja to coś innego niż kara! nakazanie dziecku, by posprzątało resztki wazonu zakaz gry na komputerze w tym dniu

38 VI. Mądre nagradzanie/karanie Kara ma charakter doraźny i krótkotrwały! Trwałe wyeliminowanie = kara + wywołanie zachowania niepożądanego zachowania pożądanego i wzmocnienie go

39 Dzieci uczą się tego, czego doświadczają zachęcane uczą się wiary w siebie, otaczane miłością miłości, wyrozumiałością cierpliwości, chwalone uczą się wdzięczności, akceptowane lubienia siebie, doceniane uczą się mieć cel.

40 Bibliografia: Brophy J.: Motywowanie uczniów do nauki.. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Buczny J.: Różne sposoby na to, żeby uczniom chciało się chcieć.. Psychologia w Szkole 2006, nr 3. Chilińska M.: Jak to jest z motywacją u małych dzieci?.. Wychowanie na co Dzień 2001, nr 7/8. Covington M.V.: Motywacja do nauki.. GWP, Gdańsk, Faber A., Mazlish E.: Jak mówić, żeby dzieci się uczyły w domu i w szkole. Wydawnictwo Media-Rodzina, Green G. W.: Jak pomagać dziecku w nauce.. Wyd. Diogenes, Kołakowski A., Pisula A.: Sposób na trudne dziecko. Przyjazna terapia behawioralna.. GWP, Gdańsk Kordziński,, J.: Wizja i motywacje.. Edukacja i Dialog 1998, nr 7. Mejza,, H.: Sztuka motywowania.. Edukacja i Dialog 2002, nr 4. Rheinberg F.: Psychologia motywacji.. Wyd. WAM, Kraków Stipek D., Seal K.: Jak nakłonić dziecko do nauki?.. Wyd. Diogenes, Zimbardo P.G., Johnson R.L., McCann V.: Psychologia kluczowe koncepcje. Motywacja i uczenie się.. Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa Wykonanie: mgr Urszula Książek