FRANKFURT MIASTO SOCJALNE NOWE SĄSIEDZTWA

Transkrypt

1 Jugend- und Sozialamt Soziale Stadt Neue Nachbarschaften PROGRAM: FRANKFURT MIASTO SOCJALNE NOWE SĄSIEDZTWA RAPORT KOŃCOWY PROGRAMU W PIERWSZYCH CZTERECH DZIELNICACH KWIECIEŃ 2007

2 - 2 - Osiedle Carl Sonnenschein w dzielnicy Sossenheim Fechenheim Osiedle Karl Kirchner w Preungesheim Im Heisenrath/Am Kiesberg w dzielnicy Goldstein Wydawca: Magistrat Miasta Frankfurt nad Menem, Wydział do Spraw Młodzieży, Socjalnych i Sportu Urząd do Spraw Młodzieży i Socjalnych Wydział do Spraw Budownictwa i Mieszkalnictwa Urząd do Spraw Mieszkalnictwa Frankfurt nad Menem, kwiecień 2007 Przekład z języka niemieckiego: Mariusz Śliwa

3 - 3 - Program Frankfurt Miasto Socjalne Nowe Sąsiedztwa, zainicjowany w 1999 roku, przetrwał próbę czasu. W dniu roku program został zakończony w czterech pierwszych kwartałach miejskich 1. Mieszkańcy tych kwartałów zaakceptowali program i wypełnili go treścią. Dlatego też rezonans na podjęte działania i różnorodne akcje był w społeczeństwie na ogół pozytywny. Prasa relacjonowała o udanych przedsięwzięciach, imprezach, o otwartych placach zabaw i zmodernizowanych drogach i uliczkach. Te przedsięwzięcia i akcje były bardzo zróżnicowane i zostały szczegółowo opisane w niniejszym raporcie. W kwartałach miejskich dokonano wiele. W programie uczestniczyła duża liczba podmiotów. Management w kwartałach 2 wspierały i umacniały istniejące projekty oraz były partnerami i doradcami dla rozwijających się idei, a także inicjowały nowe oferty wszędzie tam, gdzie brakowało takich inicjatyw. Wiele z tych pomysłów będzie oddziaływało również w przyszłości i pomagało wzmacniać związki i kontakty a także samopoczucie mieszkańców osiedli. Jestem pewna, że również w przyszłości pozostaną oni aktywni i będą samodzielnie kształtować rozwój swych społeczności osiedlowych. Przebieg projektu w ostatnich latach umocnił mnie w przekonaniu, iż znajdujemy się na właściwej drodze. W dniu 1 stycznia 2005 roku program wystartował w czterech nowych kwartałach miejskich. Doświadczenia zebrane podczas trwania już zakończonych projektów oraz elementy programu wypracowane w czasie ich trwania mogły zostać wykorzystane i ułatwiły w ten sposób start. Pierwsze miesiące w nowych kwartałach już pokazały, iż wyniki stają się widoczne szybciej niż dotychczas. Zmienione społeczne warunki ramowe stanowią dodatkowe wyzwanie. Program stawia sobie za cel pomagać mieszkańcom osiedli stawić czoło tym wyzwaniom. Dzięki instrumentowi managementu kwartału dysponujemy narzędziem pozwalającym przygotować nasze osiedla wobec wyzwań przyszłości. Pragnę wyrazić podziękowania za zaangażowanie dla wszystkich uczestników programu, a w szczególności dla aktywnych mieszkańców osiedli. Wspólnie możemy osiągnąć, iż Frankfurt pozostanie miastem socjalnym i dla jego mieszkańców stanie się rzeczywistym miastem prorodzinnym. dr Daniela Birkenfeld Członek Zarządu Miasta, Decernent ds. Socjalnych, Młodzieży i Sportu 1 Adn. tłum.: kwartały miejskie (niem. Quartiere) zob. Glosariusz s niem. Quartiersmanagement

4 - 4 - SPIS TREŚCI: 1. STRESZCZENIE PROGRAM SYTUACJA WYJŚCIOWA OBSZARY DZIAŁALNOŚCI ORAZ ELEMENTY PROGRAMU UCZESTNICY WYBÓR KWARTAŁÓW REALIZACJA REALIZACJA W KWARTAŁACH Osiedle Im Heisenrath dzielnica Goldstein Sytuacja wyjściowa Opis obszaru Praca w gremiach/ tworzenie sieci współpracujących podmiotów Biuro Programu Informacja publiczna Projekty w kwestii śmieci Place zabaw Pośrednictwo w konfliktach sąsiedzkich Zebrania lokatorów Poprawa stanu środowiska w osiedlu Kursy języka niemieckiego Poszczególne projekty Ocena i krytyka przez organizację koordynującą - Internationaler Bund e.v Osiedle Carl-Sonnenschein dzielnica Sossenheim Sytuacja wyjściowa Opis obszaru Praca w gremiach / Tworzenie sieci podmiotów współpracujących Biuro Programu Informacja publiczna Projekty w kwestii śmieci Place zabaw Pośrednictwo w konfliktach sąsiedzkich Zebrania lokatorów Poprawa stanu środowiska Kursy języka niemieckiego Poszczególne projekty Ocena i krytyka przez Arbeiterwohlfahrt Kreisverband Frankfurt e.v Osiedle Fechenheim Sytuacja wyjściowa Opis obszaru Praca w gremiach/ tworzenie sieci współpracujących podmiotów Biuro programu Informacja publiczna Projekty w kwestii śmieci Place zabaw Zebrania lokatorów Pośrednictwo w konfliktach sąsiedzkich Poprawa środowiska osiedlowego Kursy języka niemieckiego Poszczególne projekty Ocena i krytyka programu przez organizację Caritasverband Frankfurt Osiedle Karl-Kirchner dzielnica Preungesheim Sytuacja wyjściowa... 57

5 Charakterystyka obszaru Praca w gremiach / tworzenie sieci współpracujących podmiotów Biuro programu Informacja publiczna Projekty w kwestii śmieci Place zabaw Pośrednictwo w konfliktach sąsiedzkich Zebrania lokatorów Poprawa środowiska Kursy języka niemieckiego Poszczególne projekty Ocena i krytyka programu przez Diakonisches Werk für Frankfurt WYNIKI I OCENA PROGRAMU Definicja przestrzenna Inspirowanie działalności mieszkańców Trwałość i oddziaływanie programu Rola partnerów Kooperacje Informacja publiczna Praca Zespołu Sterującego/ Sztabu Decyzyjnego Podsumowanie Perspektywy GLOSARIUSZ...72 NAGRODA SĄSIEDZKA...74

6 STRESZCZENIE W roku 1999 uchwalony program Frankfurt Miasto Socjalne Nowe Sąsiedztwa ma za zadanie zapobiec w sposób prewencyjny erozji integracji społecznej w wyznaczonych dzielnicach miasta. Jego głównym celem jest wykorzystanie i umocnienie istniejących potencjałów w kwartałach miejskich oraz wspieranie inicjatywy własnej mieszkańców. Ponadto należy stopniowo znieść istniejące deficyty. Czas trwania projektów w poszczególnych kwartałach ograniczono czasowo do maksymalnie 5 lat. W listopadzie 2001 roku sterowanie projektem przeniesiono z Urzędu ds. Młodzieży i Socjalnych do Urzędu ds. Mieszkalnictwa, gdzie było prowadzone do października 2006 roku. W celu realizacji konkretnych zadań w wyodrębnionych kwartałach miejskich zawarto umowy z organizacjami opieki społecznej. We wszystkich kwartałach zainstalowano management kwartału (MK) wraz z biurem dzielnicowym i regularnymi godzinami otwarcia. W ten sposób zapewniono mieszkańcom bezpośrednio na miejscu osobę kontaktową. Do najważniejszych zadań MK stanowi umożliwienie kontaktów między podmiotami na miejscu, doradztwo w sprawach istniejących inicjatyw przykładowo na temat możliwości finansowania projektów oraz inicjowanie kroków podnoszenia kwalifikacji mieszkańców. Dalszym elementem programu jest ufundowanie Nagrody Sąsiedzkiej, która przyznawana jest co roku za szczególne zaangażowanie mieszkańców i wynosi łącznie DM/ EUR. Program wystartował w czterech kwartałach miejskich: w dzielnicy Sossenheim Osiedle Carl-Sonnenschein, dzielnicy Goldstein Osiedle Im Heisenrath/-Am Kiesberg, części dzielnicy Fechenheim Południowy i Północny oraz w dzielnicy Preungesheim Osiedla Karl-Kirchner. Wyboru kwartałów dokonano w oparciu o już zebrane dane o sytuacji społecznej, sytuacji budowlanej i przede wszystkim ze względu na potencjalnych partnerów (inicjatywy lokatorskie, spółki budowlano mieszkaniowe itp.). start programu 1999 r. sterowanie projektem manager kwartału i biura dzielnicowe Nagroda Sąsiedzka Kwartały Miejskie obszary działalności Do centralnych obszarów działalności należały: - Przekształcenia w okolicy osiedlowej - Zebrania lokatorów/ mieszkańców, Organizacja wspólnych uroczystości - Oferty sportowe i organizacja wolnego czasu - Oferta edukacyjna - Pośrednictwo w konfliktach - Oferty z dziedziny kultury i sztuki We wszystkich kwartałach zainicjowano projekty w nawiązaniu do powyższych punktów. Ponadto w ofercie znajdowały się także projekty skomponowane z myślą o specjalnym zapotrzebowaniu i sytuacji w poszczególnych osiedlach.

7 - 7 - We wszystkich kwartałach do projektu zostały włączone istniejące instytucje oraz gremia i podjęto próbę połączenia wysiłków tych podmiotów z myślą o celach programu. Rozpoczęto także gromadzenie informacji na temat kwartałów (rozmowy eksperckie). sukces programu Program względnie jego realizacja zostały pozytywnie przyjęte przez opinię publiczną. Różnorodne działania i podjęte konkretne kroki przyczyniły się do poprawy sytuacji w kwartałach. Dlatego program został summa summarum uwieńczony sukcesem. Wiele projektów istnieje w kwartałach w dalszym ciągu. Na pytanie, czy program długotrwale przyczynił się do stabilizacji sytuacji w kwartałach i aktywizacji ich mieszkańców, będzie można odpowiedzieć po wnikliwej obserwacji. Preludium do niniejszej publikacji stanowi część ogólna, która przedstawia program Frankfurt Miasto Socjalne Nowe Sąsiedztwa, jego obszary działalności, uczestników oraz wybór kwartałów. Część ogólna kończy się szczegółowym nakreśleniem elementów programu, które zostały zrealizowane. struktura raportu Część druga opisuje realizację w czterech wybranych kwartałach z opisem konkretnych kroków. Przedstawiony bilans ocena i krytyka odzwierciedla opinię managementu kwartału oraz podmiotów odpowiedzialnych. W części trzeciej i ostatniej raportu zostaną wyciągnięte wnioski. Niniejszy raport bazuje zwłaszcza w części drugiej na poszczególnych sprawozdaniach managerów kwartałów. Chcielibyśmy za wykonaną pracę im bardzo serdecznie podziękować. Jest kwestią oczywistą, iż realizacja programu zależy od zaangażowania i wysokiej jakości pracy managerów. To właśnie oni ukształtowali oblicze tego programu.

8 PROGRAM Ciągłe zmiany społeczne stawiają socjalną spoistość Miasta Frankfurt przed dużymi wyzwaniami. Nie możemy sobie pozwolić na zaniedbania w sferze socjalnej, które pociągałyby za sobą szkodliwe skutki dla miasta. Celem naszej polityki musi być stabilizacja struktur socjalnych w obszarze całego miasta. 3 Powyższe rozważania doprowadziły do podjęcia decyzji przez Radę Miasta w dniu o starcie nowego programu komunalnego o nazwie: Frankfurt Miasto Socjalne Nowe Sąsiedztwa 4. Potrzeba tego programu została umotywowana w szczególności koniecznością polepszenia sytuacji i utrzymania atrakcyjności kwartałów miejskich skupiających osiedla z lat 20-tych i 50-tych. Głównym założeniem programu jest umocnienie i dalsze rozwinięcie istniejących potencjałów i możliwości. Dzięki temu programowi rozwinięto nowy instrument dla realizacji socjalnego rozwoju miasta. Celem programu jest przygotowanie mieszkańców kwartałów do dobrosąsiedzkiego i samozdefiniowanego współżycia, a więc o przygotowanie osiedli do wyzwań przyszłości. Rozwój demograficzny oraz zmienione ekonomiczne warunki ramowe stanowią potencjalne ryzyko, którymi należy się zajmować w sposób prewencyjny, by zapobiec wykluczeniom i wstecznym trendom w poczuciu społecznym. Ten zamiar odniesie sukces jeżeli uda się przekonać do procesów zmian i zintegrować miejscowy aktyw: mieszkańców, parafie, stowarzyszenia, szkoły, instytucje pracujące z dziećmi, instytucje kultury pracy oraz inne organizacje związane z pracą pedagogiczną i socjalną a także całą administrację lokalną. W programie zostały zdefiniowane następujące punkty główne: Sprawdzian systemu Management zapotrzebowaniu na odnowę i rozwój. Kwartału w osiedlach o szczególnym Użycie Mediatorów w szczególnie trudnych przypadkach konfliktów sąsiedzkich. Tworzenie Inicjatyw Lokatorów powinno być wspierane materialnie. Dotyczy to szczególnie wszystkich inicjatyw mieszkańców w obszarze pomocy sąsiedzkiej lub przekazania do dyspozycji środków dla polepszenia środowiska i otoczenia osiedla, będącego również inicjatywą własną mieszkańców. Poprzez współpracę z miejskimi instytucjami pośredniczącymi w znalezieniu zatrudnienia tworzy się projekt celem wspierania działalności samopomocowej pod nazwą Szybka Pomoc. W ten sposób dąży się do usunięcia uszkodzeń będących skutkiem wandalizmu oraz do wspierania kroków dążących do polepszenia środowiska i otoczenia. Poprzez coroczną Nagrodę Sąsiedzką w wysokości 5.000,- DM/ 2.500,- EUR powinno zostać wyróżnione zaangażowanie inicjatyw obywatelskich. Przy czym należy uwzględniać samoorganizację i działalność mieszkańców, która ma na celu integrację różnych grup etnicznych i narodowości, w szczególności jeśli są to inicjatywy dzieci i młodzieży 5. Inicjatywy własne mieszkańców, na przykład integrację różnych grup etnicznych i narodowości, należy wspierać. Na specjalne traktowanie i uwzględnienie zasługują inicjatywy dzieci i młodzieży. 3 Fragment wniosku budżetowego E 421 z dnia Uchwała Rady Miasta 5254 z dnia dot. wniosku budżetowego E Dalsze informacje na temat Nagrody Sąsiedzkiej wraz z listą laureatów znajdują się w załączniku.

9 - 9 - Poprzez ten program wprowadzono do życia, obok istniejącego już programu związku federalnego i krajów związkowych RFN Dzielnice o szczególnym zapotrzebowaniu rozwoju miasto socjalne, program jedyny w swoim rodzaju w Niemczech, czysto komunalny i samowystarczalny. Program Frankfurt zawiera następujące cztery elementy składowe: o Inspirowanie działalności mieszkańców o Umocnienie gospodarki lokalnej o Polepszenie sytuacji w obszarze życia społecznego i kulturalnego o Polepszenie warunków mieszkaniowych i życiowych W celu wypełnienia treścią powyższych elementów zaplanowano i przeprowadzono związane z projektem i kierowane potrzebami spotkania mieszkańców, grup roboczych oraz inne zamysły. Do pracy włączono te podmioty, które były zainteresowane przedsięwzięciami i niezbędne do ich sprawnej realizacji. Wyniki podawano do publicznej wiadomości. Ten sposób pracy, oferując dużą elastyczność pozwala na sprawne podejmowanie decyzji i prowadzi do szybkich sukcesów. Z punktu widzenia Zespołu Sterującego podjęcie decyzji o powyższym sposobie pracy okazało się właściwe i modelowe dla niniejszego programu komunalnego. W fazie początkowej programu podjęcie przygotowań i pracy nad realizacją postanowienia Rady Miasta leżało w kompetencji Urzędu ds. Młodzieży i Socjalnych. Decyzją nadburmistrza z dnia roku kompetencje te przeniesiono do Wydziału ds. Sportu i Mieszkalnictwa Urzędu Mieszkalnictwa. Roczny budżet programu wynosił ok. 1,2 miliona euro. 3. SYTUACJA WYJŚCIOWA W okresie kilku lat doszło w niektórych osiedlach do przemian w strukturze społecznej, w wyniku których zaobserwowano koncentrację rodzin o słabych dochodach oraz rodzin żyjących z pomocy społecznej. Wiele mieszkańców nie podejmowało świadomie decyzji o zamieszkaniu w danej okolicy, lecz przenosiło się do osiedla w którym dostępne były mieszkania socjalne dotowane ze środków publicznych, gdyż tylko tam były one tanie. Z drugiej strony osiedla te zamieszkane były przez mieszkańców, którzy spędzili w nich wiele lat i obawiali się, iż im więcej zamieszka w nim osób żyjących z opieki społecznej, tym mniejsza będzie troska o sprawy takiego osiedla. Zjawiska takie jak zaśmiecenie osiedla, kłopoty z utrzymaniem porządku w sąsiedztwie bądź problemy z pojedynczymi mieszkańcami, wandalizm, zakłócanie spokoju, wzmożony napływ obcokrajowców itp. są coraz częściej rozumiane jako objaw deklasacji i powiązywane z napływem nowych mieszkańców. Stosunkowo wysoki odsetek osób z obcym pochodzeniem w tych osiedlach ułatwia tworzenie się podgrup i nawzajem wykluczających się środowisk ze zróżnicowanymi przyzwyczajeniami i nastawieniami socjokulturowymi. Sytuacje życiowe mieszkańców tych osiedli nie dadzą się opisać w sposób jednorodny. W wielu przypadkach należy jednak założyć, iż ich sytuacja obciążona jest dużymi problemami dotyczy to zarówno migrantów jak i osób pokrzywdzonych społecznie o pochodzeniu krajowym. Sytuacja na rynku pracy, wykształcenie i warunki do nauki, otoczenie, marginalizacja społeczna to czynniki odgrywające przy tym rolę. Do tego należy zaliczyć jeszcze problemy wynikające z obcego pochodzenia: problemy językowe, konflikty na tle tożsamościowym i kulturowym, konflikty

10 pokoleniowe i związane z kwestiami prawa o obcokrajowcach a także deficyty w wykształceniu, które dodatkowo wpływają na sytuacje życiowe. 6 Konflikty życia codziennego oraz/lub konflikty sąsiedzkie są przeważnie porównywalne z konfliktami w innych miejscach. Jest jednak jedna różnica: jeżeli Niemcy i obcokrajowcy są stronami w konflikcie, to zwykłe codzienne konflikty są często definiowane jako konflikty o podłożu etnicznym i w ten sposób podnoszona jest ich ranga do konfliktów międzykulturowych. Nie rzadko winą za konflikty we współżyciu obarcza się wysoki odsetek rzekomo niezintegrowanych obcokrajowców bądź obcych. Sytuacja kształtuje się poprzez trudne grupowe i indywidualne sytuacje, które w połączeniu z innymi deficytami prowadzą do konfliktów i rywalizacji o skąpe zasoby. Istnieje niebezpieczeństwo, iż transkulturowe konflikty (przeważnie grup upośledzonych społecznie) przerodzą się we wrogość wobec obcych. Dalszym problemem jest bezrobocie wśród młodzieży. Wiążą się z nim duże obciążenia, jego skutki muszą być ponoszone indywidualnie i gromadzi ono w sobie wysokie ryzyko socjalne. Do czynienia mamy z młodzieżą i młodymi dorosłymi, którzy zabijają swój czas w osiedlach (muszą ten czas jakoś wypełnić) powiązany jest z tym brak perspektyw, nuda, prowokujące zachowanie w miejscach publicznych, konsumpcja narkotyków, drobna przestępczość oraz utrata poczucia wartości i norm. Dlatego wydaje się trafnym w mniejszym bądź większym stopniu określenie tych obszarów jako zdeklasowane obszary o wysokim stopniu erozji socjalnej 7. 6 Por. Soziale Integration und ethnische Schichtung Zusammenhänge von räumlicher und sozialer Integration (Integracja socjalna i podział etniczny związki między integracją przestrzenną a socjalną) Häusermann und Siebel, Gutachten im Auftrag der Unabhängigen Kommission Zuwanderung, Berlin/Oldenburg W programie RFN i krajów związkowych Miasto Socjalne jest to przedstawione w następujący sposób: Przy tego rodzaju obszarach rozchodzi się o kwartały, które w przeszłości były osiedlami o stabilnej sytuacji częściowo zamieszkanymi przez stan mieszczański, częściowo przez dobrze usytuowaną klasę robotniczą. Zaniedbania budowlane, efekty wyprowadzania się oraz procesy degradacji socjalnej wynikały jedno z drugiego i doprowadziły do nierzadko dziesiątki lat trwającego procesu erozji, którego nie można było zatrzymać czy odwrócić tylko poprzez podnoszące wartość kroki budowlane bądź miejsko-budowlane.

11 OBSZARY DZIAŁALNOŚCI ORAZ ELEMENTY PROGRAMU Celem programu komunalnego Frankfurt jest wspomaganie pozytywnych perspektyw przyszłościowych osiedli mieszkaniowych. Dzięki wzmocnieniu spoistości społecznej i poprawie stanu budynków i otoczenia, sytuacja życiowa i mieszkaniowa powinna ulec pozytywnym zmianom. Istniejąca infrastruktura powinna być permanentnie kontrolowana uwzględniając obecne i przyszłe zapotrzebowanie. W ramach programu należy rozwijać i realizować wspólnie z mieszkańcami określone koncepcje, mające na celu stabilizację sytuacji życiowej i mieszkaniowej. Chodzi tu o wspieranie socjalnych interakcji w miarę możliwości między wszystkimi mieszkańcami kwartału. Powinno się dążyć do przemian o charakterze partycypacyjnym i długotrwałym. Ze względu na konieczność wspólnego z mieszkańcami wypracowania koncepcji i ich realizacji oraz uwzględniając i dopuszczając zmiany w trakcie trwania projektu, wypracowano wstępnie główne założenia projektu. Nadrzędnym i pierwszym celem było dotarcie do mieszkańców kwartałów i nawiązanie kontaktu. Wszystkie grupy ludności powinny się czuć adresatami oferty dzieci, młodzież, seniorzy, rodziny, osoby w stanie kawalerskim, zarówno mężczyźni jak i kobiety, Niemcy i obcokrajowcy, nikt nie powinien się czuć wyłączony. Dla sukcesu programu oraz dobrego współżycia społecznego był to warunek o decydującym znaczeniu. Należało znaleźć nowe sąsiedztwa, bądź umocnić istniejące. W tym celu należało nawiązać kontakt i włączyć mieszkańców kwartałów do wspólnych projektów i ofert. Dla polepszenia sytuacji życiowej w osiedlach jednym z ważniejszych czynników była kwestia, iż wszystkie zainteresowane podmioty były gotowe, by w ramach własnych możliwości zainwestować czas na rzecz osiedla i przejąć za to odpowiedzialność. Oddziaływanie programu powinno być ukierunkowane na uzyskanie długotrwałego wpływu w ramach idei subsydiarności. Podczas pracy wykrystalizowały się następujące obszary działalności: - Udział w pracach przekształcania i poprawy środowiska i otoczenia - Wspólne uroczystości; zebrania mieszkańców/ lokatorów - Oferty sportowe, wakacyjne - Oferty z obszaru podwyższania kwalifikacji, edukacji i zatrudnienia - Oferty pośrednictwa w łagodzeniu konfliktów - Oferty z dziedziny kultury i sztuki We wszystkich kwartałach realizowano następujące podstawowe elementy programu celem osiągnięcia jego założeń: - Management kwartału We wszystkich wybranych osiedlach powołano managera kwartału oraz otworzono na miejscu biura dzielnicowe o regularnych godzinach przyjęć. - Pobudzanie działalności mieszkańców Inicjowanie oraz/lub towarzyszenie działaniom mającym na celu poprawę komunikacji dobrosąsiedzkiej między mieszkańcami, pobudzenia życia w dzielnicy i gotowości do partycypacji w krokach zmierzających do wprowadzenia zmian w kwartale. Inicjowanie oraz/lub towarzyszenie działaniom bądź krokom ku polepszeniu osobistej (indywidualnej bądź rodzinnej) sytuacji mieszkaniowej, warunków środowiskowych

12 oraz infrastruktury w obszarze socjalnym, kulturowym i w zakresie spędzania wolnego czasu - Współpraca podmiotów w kwartale Koordynacja wspólnych działań i planów różnorodnych podmiotów w ramach pracy na rzecz rozwoju kwartału. Zainicjowanie oraz/lub opieka nad osiedlową grupą roboczą, w której współpracują zainteresowani mieszkańcy, grupy interesów i przedstawiciele urzędów miejskich. Doradztwo na temat możliwości finansowania projektów i znalezienia partnerów dla inicjatyw, stowarzyszeń, prowadzących działalność gospodarczą. - Wprowadzenie ofert szkolenia zawodowego i zatrudnienia Bliska współpraca przy planowaniu i realizacji tych kroków, w szczególności ze spółkami mieszkaniowo-budowlanymi, podmiotami prowadzącymi działalność gospodarczą, urzędami miejskimi oraz managerami kwartałów z pozostałych obszarów Miasta Socjalnego Inicjatywa oraz/lub czuwanie nad przebiegiem inicjatyw z zakresu podnoszenia kwalifikacji mieszkańców kwartału (kursy języka niemieckiego, komputerowe itp.) celem polepszenia szans na rynku pracy. 5. UCZESTNICY W realizacji programu w okresie wyznaczonym w raporcie brały udział następujące podmioty: Burmistrz w roli Decernenta ds. Mieszkalnictwa/ Sztab Decyzyjny Miasto Socjalne Ogólne założenia, cele i punkty. Zespół Sterujący Sterowanie projektem zostało usytuowane między Sztabem Decyzyjnym (niem. Stabstelle) a poziomem operacyjnym w kwartałach. Zespół Sterujący zobowiązany był do składania regularnych sprawozdań. Od sterowanie projektem usytuowane było w Urzędzie ds. Mieszkalnictwa (przed tą datą w Urzędzie ds. Młodzieży i Socjalnych). Czteroosobowy zespół składający się z jednego architekta oraz trzech pracowników administracji o ugruntowanej znajomości prawa kontraktowego, finansowego oraz administracyjnego, z doświadczeniami w organizacji imprez, a także wiedzy na temat sektora łącznościowego i informatycznego, tworzyło komórkę operacyjną, która współpracowała z podmiotami odpowiedzialnymi za projekt oraz managerami kwartałów. Oprócz codziennej działalności operacyjnej zespół zajmował się przygotowaniem informacji i danych niezbędnych w procesie podejmowania decyzji przez administrację miasta Frankfurt,a także opracowywał niezbędne dokumenty tekstowe (np. wzory uchwał, umowy, raporty, stanowisk itp.). Członkowie zespołu (pracownicy administracyjni) na bieżąco zapoznawali się z pracą managementu kwartału poprzez regularne spotkania w kwartałach z managerami kwartałów oraz organizacjami koordynującymi projekt. Regularne spotkania managementu kwartału w Urzędzie ds. Mieszkalnictwa zapewniały przekazywanie wiedzy do Sztabu Decyzyjnego/ Zespołu Sterującego, a także między managerami kwartałów. Podczas tych spotkań możliwa była wymiana pomysłów oraz podział kompetencji, kontrola celów i definicja zadań.

13 Organizacyjne połączenie sterowania projektem z Departamentem Zaopatrzenia Mieszkań zapewniło transfer wiedzy z uwzględnieniem sterowania i kontroli wykorzystania środków, dzięki czemu możliwy był w razie potrzeby wpływ na projekt. Kontakty z przedstawicielami gospodarki mieszkaniowej, którymi dysponował Wydział, pomogły w jej włączeniu do pracy managementu kwartału. Organizacje/ podmioty koordynujące management kwartału Do realizacji managementu kwartału udało się przekonać organizacje z obszaru opieki społecznej. Ze względu na istniejące już poszczególne należące do tych organizacji instytucje w obszarach objętych programem, jak np. przedszkola, centra młodzieży, ośrodki pomocy, organizacje te były partnerami niezwykle pożądanymi. W ten sposób ułatwiono również włączenie managementu kwartału do pracy społecznej. Ze względu na swą wielkość i strukturę organizacje były w stanie oddać do dyspozycji własnych współpracowników. Ponadto istniały struktury zarządzające, które mogły wspierać i odciążać pracę managerów kwartałów. Samodzielne organizacje, które przejęły koordynację projektów w kwartałach: - Arbeiterwohlfahrt Kreisverband Frankfurt e.v. (Regionalny Związek Robotniczej Opieki Społecznej we Frankfurcie) w osiedlu Carl-Sonnenschein w dzielnicy Sossenheim, - Internationaler Bund e.v. (Stowarzyszenie Związek Międzynarodowy) w osiedlu Im Heisenrath/Am Kiesberg w dzielnicy Goldstein, - Caritasverband Frankfurt (Oddział Caritasu we Frankfurcie) w Fechenheim, - Diakonisches Werk für Frankfurt (Ewangelicka Organizacja Pomocy Społecznej) w osiedlu Karl-Kirchner w dzielnicy Preungesheim. Samoocena dokonana przez Caritasverband Frankfurt e.v.: Dlaczego samodzielne organizacje opieki społecznej są predestynowane do przejęcia zadań managementu kwartału? - Dzięki doświadczeniom we własnych instytucjach wiele organizacji zdobyło kompetencje w pracy społecznej, pracy z dziećmi i młodzieżą a także w innych obszarach infrastruktury socjalnej. - Są predestynowane do inicjowania i włączenia do projektu pracy społecznej i zaangażowania obywatelskiego. - Samodzielne organizacje są niezależne w towarzyszeniu procesom, które powstają poprzez aktywizację mieszkańców i ich włączenie do projektu - Niezależne organizacje są dla managera kwartału największą podporą, która jest często ważna w kontaktach z różnymi gremiami politycznymi. Na samodzielne organizacje jako podmioty odpowiedzialne nałożono obowiązek zdawania sprawozdania finansowego i oraz rocznego raportu. Współpraca z wyżej wymienionymi niezależnymi organizacjami opieki społecznej zasługuje na szczególną uwagę. Wymienione organizacje zdecydowały się na podjęcie ścisłej współpracy w kontekście programowo-kompetencyjnego wyposażenia managementu kwartału. Kooperacja dotyczyła wspólnego tworzenia koncepcji, wspólnej komunikacji z Zespołem Sterującym administracji Frankfurtu, intensywnej współpracy managerów z poszczególnymi organizacjami opieki społecznej oraz częściowo wspólnego informowania opinii publicznej.

14 Urzędy miejskie Włączenie do programu różnych urzędów miejskich miało zasadnicze znaczenie dla skutecznej pracy w kwartałach miejskich. Zespół Sterujący przejął w tym funkcję koordynującą. Kooperacja z innymi urzędami funkcjonowała przeważnie bez zastrzeżeń. Jeśli tylko urzędy miały taką możliwość, wspierały program zarówno merytorycznie jak i finansowo. Stanowisko z punktu widzenia niezależnych organizacji - Arbeiterwohlfahrt: Ważne dla zaistnienia pośrednictwa w łagodzeniu konfliktów sąsiedzkich było wsparcie ze strony Urzędu ds. Multikulturowych, który tym projektom... umożliwił profesjonalny start w szkoleniach mediatorów. Caritasverband: Chcielibyśmy w tym miejscu podkreślić rolę jaką odegrał Urząd ds. Zieleni Miejskiej, który okazał się dobrym partnerem oddając do dyspozycji własne środki. Internationaler Bund: W ramach prac projektowych współpracowaliśmy z Urzędem ds. Zieleni Miejskiej, Urzędem ds. Planowania Miejskiego, Urzędem ds. Multikulturowych, Wydziałem ds. Kobiet oraz Miejskim Urzędem Oświaty. 6. WYBÓR KWARTAŁÓW Program Frankfurt jest ukierunkowany nie tyle na usunięcie palących problemów co na pracę prewencyjną. Frankfurt znajduje się w tej szczęśliwej sytuacji, że żaden z obszarów osiedlowych nie jest obszarem społecznie kryzysowym. Jednakże mamy do czynienia z niepokojącymi zjawiskami. Dotyczy to szczególnie dużych osiedli, które są opuszczane ze względu na ich nieatrakcyjność architektoniczną i infrastrukturalną przez osoby o wyższych ambicjach. Na ich miejsce przybywają osoby o niższych dochodach, które często dysponują niskim potencjałem integracyjnym. Przed wyborem konkretnych osiedli zapoznano się na wstępie z danymi statystycznymi oraz raportami socjalnymi, by móc dokonać oceny potencjalnych zagrożeń. Ponieważ nie było do dyspozycji danych monitoringu z poszczególnych osiedli co byłoby rozwiązaniem idealnym jedynym wyjściem było posłużenie się danymi z poszczególnych dzielnic, które siłą rzeczy nie zawsze musiały być trafne dla mniejszych obszarów osiedlowych. Decydujące dla wyboru były również szanse związane ze znalezieniem partnerów w obszarze kwartałów, umożliwiające wykorzystanie ich potencjału. Takimi partnerami oprócz administracji miejskiej są podmioty z obszarów: gospodarki mieszkaniowej, stowarzyszenia bądź inicjatywy lokatorów, parafie, organizacje pracy społecznej i wiele innych. Podmioty te są gwarantami dla szybkiego znalezienia partnerów i możliwości dla managementu kwartału z perspektywą na to, by podjęta praca była coraz skuteczniejsza i długotrwała na lata. Oprócz tego zdawano sobie sprawę ze znaczenia kwestii planowania i inwestycji podmiotów gospodarki mieszkaniowej w odniesieniu do obszarów osiedlowych. Wybór kwartałów przebiegał więc nie (tylko) poprzez analizę obiektywnych i porównywalnych danych liczbowych. Przede wszystkim starano się zapoznać z sytuacją kwartałów we wszystkich dziedzinach oraz zasięgnąć opinii miejscowych ekspertów i włączyć ich w proces decyzyjny. Na początku projektu pojawiły się zastrzeżenia, czy poprzez wybór nie dojdzie do pewnej stygmatyzacji osiedla. W perspektywie czasu można stwierdzić, iż była to sytuacja przejściowa i ten temat podczas dalszego trwania projektu nie odgrywał wśród mieszkańców oraz w opinii publicznej więcej żadnej roli. Wręcz przeciwnie podczas trwania drugiej fazy

15 programu zgłaszano z różnych stron wiele nowych kwartałów dla dalszych projektów, co dowodzi, iż akceptacja programu znacząco wzrosła. 7. REALIZACJA Przygotowanie i wprowadzenie w życie uchwalonego w 1999 roku programu leżało pierwotnie w kompetencji Urzędu ds. Młodzieży i Socjalnych, który dokonał wyboru pierwszych czterech osiedli. Następnym krokiem było od lipca/ sierpnia 2000 roku podpisanie umów z organizacjami opieki społecznej o powołaniu managementu w poszczególnych kwartałach. W umowach wyznaczono wcześniej wspomniane elementy składowe programu. Jednocześnie organizacje opieki społecznej jako podmioty w programie zobowiązały się do niesienia pomocy managementowi kwartału, również z uwzględnieniem usytuowanych w danych osiedlach ośrodków własnych. Ponieważ obszary kwartałów cechowały się dużym zróżnicowaniem, należało na wstępnie zdefiniować problemy i obszary działalności z uwzględnieniem specyfiki osiedli. Z tego względu położono nacisk na możliwie szeroką interpretację i dowolność w rozwiązywaniu charakterystycznych dla danych osiedli problemów. Dlatego zdefiniowano tylko nadrzędne cele i uczestnicy projektu dokonywali regularnej kontroli, czy i w jakim stopniu cele projektu zostały osiągnięte. We wszystkich obszarach nałożono ramy czasowe obejmujące maksymalnie 5 lat. Umowy zawierane były wstępnie na dwa lata, jednak z opcją przedłużenia (z której później często korzystano). Opinia Związku Międzynarodowego (Internationaler Bund): Długotrwałe polepszenie sytuacji mieszkaniowej i życiowej wymaga czasu, w szczególności jeśli współpracuje się w tym celu na miejscu z samymi zainteresowanymi. Narzucenie projektom dwuletnich ram czasowych zmusza w pozytywnym sensie do intensywnej pracy. Pamiętając o zróżnicowanych warunkach w kwartałach, rozpatrywano rocznie konkretne projekty we współpracy między managementem kwartału a Zespołem Sterującym/ Sztabem Decyzyjnym. Konkretne zamierzenia i cele oraz związane z tym plany finansowe przedstawiano do zatwierdzenia w formie listy projektów burmistrzowi, jako decernentowi ds. mieszkalnictwa, co było również podstawą późniejszych sprawozdań z wykonania budżetu. Listy projektów zapewniały zarówno organizacjom koordynującym program jak i managerom kwartałów bezpieczeństwo planowania finansowego i pozwalały na ocenę stopnia osiągnięcia zamierzonych celów. Faza początkowa managementu była we wszystkich czterech obszarach okresem trudnym. Pierwszym zadaniem było przedstawienie projektu i znalezienie odpowiedniego biura dzielnicowego. Sytuację opisuje manager kwartału Osiedle Carl-Sonnenschein w raporcie z wykonania części programu (marzec 2001): Zanim udało się ulokować biuro dla managementu kwartału i zanim ja mogłem rozpocząć pracę na miejscu, minął rok [ ] Pół roku, czyli jedna czwarta czasu przewidzianego na realizację managementu kwartału w osiedlu Carl-Sonnenschein mineła. [ ] Praca jest mozolna i musimy jeszcze wielu przekonać. W pierwszej części projektu notowaliśmy życzenia i problemy mieszkańców. Wiemy nieco na temat jak obydwie płaszczyzny wpływania na społeczność są ze sobą powiązane. Równocześnie z organizacją instytucji na miejscu w kwartałach opracowywano ramy i plany działania, które opierały się na wynikach sondaży, przeprowadzonych w trzech z czterech obszarów. Poświęcono na to około pół roku, po czym przystąpiono do realizacji konkretnych projektów. Współpraca między Sztabem Decyzyjnym w biurze burmistrza, Zespołem Sterującym w Urzędzie ds. Mieszkalnictwa, managementem kwartału oraz organizacjami koordynującymi

16 musiała się dopiero ukształtować. W ciągu tego procesu udało się doprowadzić do kooperacji, która była dobrze oceniana przez wszystkie podmioty. Internationaler Bund stwierdza: Ścisła współpraca z Urzędem ds. Mieszkalnictwa była bardzo pomocna dla prac w osiedlu i tylko dzięki tym kontaktom była możliwa realizacja większych projektów, jak przykładowo prace remontowe przy ulicy Kiesbergweg. Arbeiterwohlfahrt: Współpraca z Urzędem ds. Mieszkalnictwa przy dalszej realizacji projektów była bardzo istotna przy omawianiu zagadnień merytorycznych między miastem a organizacjami, w kwestiach administracyjno-organizacyjnych oraz dla koordynacji i komunikacji z innymi urzędami. Nawet pojedyncze konkretne sprawy dotyczące kwartałów znalazły wsparcie w Urzędzie ds. Mieszkalnictwa. Caritasverband Frankfurt: Łącznie możemy mówić o pozytywnym bilansie. Przekazanie kompetencji do Decernatu ds. Mieszkalnictwa dało nam możliwość pracy z profesjonalnym partnerem. Jednakże ze względu na czas potrzebny do zapoznania się z materią, dochodziło do pewnych opóźnień. Jedną z głównych ról przy realizacji koncepcji przypisano właścicielom mieszkań w osiedlach, w szczególności spółdzielniom mieszkaniowym. Tam gdzie było to konieczne Zespół Sterujący inicjował regularne spotkania przedstawicieli właścicieli z zaangażowanymi organizacjami oraz managementem kwartałów. Ze strony Zespołu Sterującego została utworzona dla każdego kwartału strona internetowa która umożliwia sprawne zapoznanie się z tematem i otwierała managerom kwartałów możliwość publikowania aktualnych informacji dotyczących ich kwartałów. We wszystkich kwartałach podjęto prace nad następującymi zakresami zadań i działalności: Praca w gremiach/ tworzenie sieci współpracujących podmiotów Ważnym obszarem działalności managementu kwartałów była praca w gremiach. We wszystkich kwartałach programu komunalnego Frankfurt Miasto Socjalne Nowe Sąsiedztwa aktywne są różnorodne gremia: Lokalne gremia polityczne (rady dzielnicowe), regionalne rady prewencyjne, dzielnicowe grupy robocze, grupy robocze lokalnych organizacji społecznych stowarzyszenia lokatorów inicjatywy obywatelskie.

17 Włączenie i praca managementu w kwartałach i związane z tym tworzenie sieci podmiotów/ gremiów, różniących się w strukturze i podziale kompetencji, było ważnym elementem na drodze do profesjonalizacji i podnoszenia efektywności pracy w danych kwartałach. W ten sposób można było uniknąć wielokrotności struktur oraz lepiej koordynować podział kompetencji i właściwości merytorycznych. Biuro programu (biuro osiedlowe) Do utworzenia biur osiedlowych strony były zobligowane umową, co przedstawiało niezbędny warunek pracy managementu kwartału (MK). MK musiał być dla mieszkańców osiągalny i widoczny. Większość kontaktów z mieszkańcami była możliwa dzięki bliskości biura osiedlowego. Informacja publiczna Równie ważnym instrumentem była miejscowa informacja publiczna, która miała za zadanie przedstawienie mieszkańcom celów i założeń programu oraz jako platforma komunikacji między stronami/ podmiotami w kwartałach. Dalszą funkcją było pozytywne przedstawienie kwartału celem informacji nie tylko o deficytach w dzielnicach, ale również o potencjałach i zaletach danych obszarów. Informacja publiczna obejmowała działania w kilku obszarach. Do tego zaliczyć trzeba informowanie prasy (komunikaty prasowe, wywiady itp.) oraz regularne rozmowy z mieszkańcami a także punkty i imprezy informacyjne. Dzięki ciągłości informacji publicznej w poszczególnych kwartałach opinia publiczna była na bieżąco informowana o nowościach, zmianach i poprawach. Włączeni w te prace byli częściowo sami mieszkańcy, np. w ramach pracy redakcyjnej. Konsultacje eksperckie Konsultacje z ekspertami (pracownikami miejscowych instytucji społecznych, spółek budowlano-mieszkaniowych, lokalnymi politykami) były ważne - szczególnie w początkowej fazie tworzenia managementu kwartału - by otrzymać inny obraz na temat sytuacji w osiedlach niż obraz uzyskany po przeprowadzeniu sondaży wśród mieszkańców. Również przy nawiązywaniu kontaktów, pracach inspirujących współpracę różnych organizacji i podmiotów w kwartałach, konsultacje z ekspertami ogrywały zasadniczą rolę. Podczas rozmów sondowano, czy i jaka działalność ma już miejsce, jakie kooperacje są możliwe i czy możliwe jest ulepszenie istniejących powiązań i kontaktów. Remont i modernizacja placów zabaw Ze względu na duży odsetek dzieci i młodzieży w kwartałach, place zabaw i spędzania wolnego czasu są wysoce pożądane. Istniejące place zabaw (publiczne i należące do spółdzielni mieszkaniowych) były częściowo w złym stanie, nie na czasie lub wiele urządzeń było zdementowanych ze względu na zły stan techniczny i związane z tym niebezpieczeństwo wypadku. Naprawa i kreatywna modernizacja tych przestrzeni przy współudziale mieszkańców (szczególnie dzieci) oraz właściwych urzędów jest elementarną częścią składową programu Miasto Socjalne.

18 W większości kwartałów okazało się, iż istniejące możliwości zabaw dzieci bądź młodzieży o ile w ogóle istniały były zdecydowanie niewystarczające. Dzieci i młodzież nie dysponowały żadną wolną przestrzenią, w której mogłyby znaleźć zajęcie odpowiednie dla ich przedziałów wiekowych. Dlatego konflikty z dorosłymi mieszkańcami osiedli były z góry zaprogramowane. Udział dzieci już podczas planowania placów zabaw i przy ich budowie, a także powołanie patronów placów zabaw oraz dobra współpraca ze spółdzielniami mieszkaniowymi, Urzędem ds. Zieleni Miejskiej i Biurem ds. Dzieci przyczyniły się do tego, że place zabaw po zakończeniu projektu w kwartałach znajdują się w większości w bardzo dobrym stanie. Zebrania lokatorów Zgromadzenia mieszkańców, organizowane we współpracy z właściwymi do danego osiedla spółdzielniami mieszkaniowymi, są ważnym czynnikiem wspierania komunikacji i poprawy jakości współżycia w kwartałach. Zebrania przyczyniają się do poprawy komunikacji między wszystkimi podmiotami. Pośrednictwo w konfliktach sąsiedzkich Kontakty sąsiedzkie nigdy nie są wolne od konfliktów. Celem projektu Pośrednictwo w konfliktach sąsiedzkich było pokazanie konstruktywnych możliwości uporania się z konfliktami w środowisku wielonarodowościowym. Manager kwartału w dzielnicy Goldstein, zachęcona pomysłem pewnej mieszkanki, przy udziale miejscowego projektu samopomocowego, postanowiła stworzyć pośrednictwo w konfliktach sąsiedzkich na bazie Modelu Roterdamskiego. Metoda pośrednictwa w konfliktach sąsiedzkich, która sprawdziła się już w Holandii polega na pracy z miejscowymi wolontariuszami, przeszkolonymi wcześniej w technikach mediacyjnych. Dzielnicy, w szczególności lokatorom z sektora mieszkalnictwa socjalnego, oddano do dyspozycji łatwo osiągalny instrument do łagodzenia kłótni sąsiedzkich. Ten pomysł został przejęty w innych kwartałach. Po fazie odpowiednich szkoleń projekt pośredniczenia w konfliktach sąsiedzkich wystartował we wszystkich czterech kwartałach. Mieszkańcy, zaangażowani w kwartałach, w których działało pośrednictwo w konfliktach sąsiedzkich: Goldstein, Preungesheim i Ginnheim (management kwartału w Ginnheim działał do czerwca 2006), założyli we wrześniu 2005 roku stowarzyszenie, które jako podmiot odpowiedzialny za pośrednictwo w konfliktach sąsiedzkich w kwartałach, działa również poza nimi, na terenie całego miasta. Stowarzyszenie postawiło sobie zadanie stworzenia warunków organizatorskich do podjęcia pracy informacyjnej i koordynacyjnej. Wszędzie tam, gdzie istnieją zalążki projektów konstruktywnego i bliskiego obywatelowi pośrednictwa w konfliktach, stowarzyszenie pragnie je wspierać i wzmacniać, w pozostałych chce być doradcą i pomocnikiem dla nowo rozwijających się inicjatyw, a tam gdzie takich przesłanek brakuje być oferto- i pomysłodawcą. Poprawa otoczenia mieszkaniowego Konieczność zainicjowania i rozpoczęcia prac w celu poprawy otoczenia mieszkaniowego i jakości przestrzeni publicznej pokazała się po włączeniu kwartałów do programu i przeprowadzeniu sondaży wśród mieszkańców. Wygląd osiedli był wielokrotnie przyczyną złego samopoczucia mieszkańców. Brakująca

19 identyfikacja z miejscem zamieszkania prowadziła do pewnego róbtacochcetyzmu mieszkańców, czego wynikiem był wandalizm i zaśmiecenie. Projekty w kwestii śmieci Problemem, którego nie wolno nie doceniać, jest w dużej części znaczne zaśmiecenie w poszczególnych kwartałach oraz związana z tym turystyka odpadowa z innych części miasta. Niektóre miejscowe nawyki zapraszały wręcz do tego. Problem z zaśmieceniem jest problemem nie tylko w kwartałach Miasta Socjalnego, co pokazuje utworzenie nowego Sztabu Decyzyjnego Czysty Frankfurt. 8 Management Kwartału podjął się zadania wyczulenia mieszkańców na problematykę śmieci poprzez realizację mniejszych miejscowych projektów zajmujących się tą kwestią. Celem tego kroku było polepszenie sytuacji w otoczeniu osiedlowym oraz podniesienie świadomości mieszkańców o zgodnym współżyciu. Dzięki temu osłabiono również potencjał konfliktowy. Projekt Sprawna Pomoc Uchwałą Rady Miasta o utworzeniu Programu założono również stworzenie projektu o wspieraniu inicjatyw samopomocowych do usuwania szkód i graffiti a także celem wspierania kroków do ulepszenia otoczenia osiedlowego we współpracy z miejskimi stowarzyszeniami zatrudnienia. Projekt w tej formie nie został wprowadzony w życie. Przyczyny tego są bardzo zróżnicowane. Nie możliwe było przykładowo znalezienie odpowiedniej liczby mieszkańców w kwartałach, którzy byliby gotowi do podjęcia tego zajęcia czy zdobycia kwalifikacji. Już podczas fazy planowania projektu stało się oczywistym, iż wiele zadań i kompetencji pokrywa się z zadaniami i kompetencjami osiedlowych nadzorców spółdzielni mieszkaniowych. Jednak oczekiwania związane z tym projektem mogły być spełnione dzięki pojedynczym projektom w kwartałach realizowanym od problemu do problemu z pomocą mieszkańców-wolontariuszy. Niezależnie od tego tematem tym zajmował się Sztab Decyzyjny Czysty Frankfurt. Kursy języka niemieckiego Ze względu na duży odsetek osób w kwartałach o pochodzeniu obcym wysoki priorytet miało wspieranie podnoszenia kwalifikacji językowych jako niezbędny warunek integracji. W ofercie zapewniono specjalne kursy dla kobiet, gdyż kobiety często dopiero jako dorosłe osoby dzięki zawieraniu małżeństw z mężczyznami posiadającymi prawo do stałego pobytu w Niemczech przybywały do Niemiec i siłą rzeczy nie władały językiem niemieckim w wystarczającym stopniu. Udział w publicznych uroczystościach We wstępnych sondażach wśród mieszkańców skarżono się na panującą anonimowość w kwartałach, czemu należało przeciwdziałać. Łatwym sposobem zainicjowania nowego sąsiedztwa, poprzez wzajemne poznanie się, jest wspólna organizacja imprez. We wszystkich kwartałach podjęto się realizacji nowych imprez bądź pomocy przy organizacji już istniejących, co umocniło związki między mieszkańcami. 8 Celem Sztabu Decyzyjnego Czysty Frankfurt jest poprawa obrazu Miasta Frankfurt pod względem gruntownej poprawy sytuacji w kwestii czystości.

20 Ze sprawozdania rocznego Managementu Kwartału Osiedle Carl-Sonnenschein : Cieszy fakt, że festiwal letni zmienił swój charakter z imprezy organizowanej odgórnie na przedsięwzięcie aktywnych mieszkańców. Do tego najaktywniejsza grupa, Międzynarodowe Spotkania Kobiet, składa się mieszkanek (i podczas przedsięwzięć również ich męskich członków rodzin), które jeszcze przed dwoma laty w żaden sposób nie uczestniczyły w życiu publicznym osiedla. Projekt zdobywania kwalifikacji i pracy: trener sportu rekreacyjnego W ramach programu miasto Frankfurt nad Menem przygotowało projekt, który obejmuje zarówno aspekty zdobywania zatrudnienia jak i oferowania zajęć sportowych w kwartałach Miasta Socjalnego. Wykwalifikowano trenerów sportowych i młodzieży, którzy organizowali w regularnych odstępach czasowych imprezy sportowe, pomyślane z myślą o ofercie spędzania wolnego czasu dla młodzieży w kwartałach, w szczególności dla tych, którzy tylko sporadycznie lub w ogóle nie korzystali z pozostałych ofert pochodzących od szkół, instytucji pomocy młodzieży czy klubów gimnastycznych i sportowych. Dzięki tej ofercie zamierzano zmniejszyć potencjał konfliktowy, wspierać tolerancję i rozwój kompetencji komunikacyjnych a przede wszystkim kompetencje społeczne młodych ludzi. Prewencja przemocy była dalszym aspektem oferty dodając jeszcze kroki prowadzące do identyfikowania się młodzieży z ich osiedlem, inicjowania aktywności w dzielnicy i gotowości niesienia wzajemnej pomocy. Projekt został zrealizowany wspólnie z Sportjugend Frankfurt (Młodzież Frankfurtu aktywna w sporcie) jako profesjonalną jednostką szkolącą oraz Werkstatt Frankfurt (Warsztat Frankfurt) jako jednostką zatrudniającą. Na projekt składały się dwa zasadnicze cele: Szkolenie bezrobotnej młodzieży bądź młodych dorosłych, którzy są zależni od pomocy społecznej. Przy czym możliwym wydaje się, iż dany krąg osób w przyszłości - po pomyślnym zakończeniu szkolenia - będzie mógł polepszyć swoją sytuację życiową podejmując zajęcie w klubach sportowych jako trenerzy, co prowadziłoby jednocześnie do przynajmniej czasowego uniezależnienia się od pomocy społecznej. Poszerzenie już istniejącej oferty sportowej w kwartałach Miasta Socjalnego. W kwartale Im Heisenrath wprowadzono tzw. Sport o północy, w osiedlu Karl- Kirchner : Sport popołudniowy. Krąg osób biorących udział w tych zajęciach szkoleniowych powinien pochodzić z kwartałów Miasta Socjalnego. Prawo do zgłaszania kandydatur mieli managerowie kwartałów.