WARUNKI WYKONYWANIA TRANSPORTU EWIDENCJA, ROZLICZENIA, KONTROLE ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA PRZEWÓZ TOWARÓW I OSÓB

Transkrypt

1 WARUNKI WYKONYWANIA EWIDENCJA, ROZLICZENIA, KONTROLE TRANSPORTU ODPOWIEDZIALNOŚĆ ZA PRZEWÓZ TOWARÓW I OSÓB

2 WARUNKI WYKONYWANIA TRANSPORTU odpowiedzialność za przewóz towarów i osób

3 Autorzy: Katarzyna Laskowska-Woś, Marcin Matuszkiewicz, Bartłomiej Jędrzejak, Rafał Ratajczak, Michał Petranik, Marcin Radomski, Iwona Czauderna, Iwona Szwed Redakcja: Izabela Kunowska Menedżer produktu: Alina Sulgostowska Kierownik marketingu i sprzedaży: Agnieszka Konopacka-Kuramochi Zdjęcie na okładce: fotolia.pl Korekta: Zespół Koordynator produkcji: Mariusz Jezierski Druk: Miller Skład i łamanie: Dariusz Ziach ISBN Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2016 Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9a, Warszawa, tel , faks , cok@wip.pl NIP: , KRS: Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy w Warszawie, XIII Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego Wysokość kapitału zakładowego zł Publikacja Warunki wykonywania transportu odpowiedzialność za przewóz towarów i osób została przygotowana z zachowaniem najwyższej staranności i wykorzystaniem wysokich kwalifikacji, wiedzy oraz doświadczenia jej twórców. Zaproponowane w niej wskazówki, porady i interpretacje dotyczą sytuacji typowych. Ich zastosowanie w konkretnym przypadku może wymagać dodatkowych, pogłębionych konsultacji. Opublikowane rozwiązania nie mogą być traktowane jako oficjalne stanowisko organów i urzędów państwowych. W związku z powyższym autorzy, konsultanci oraz redakcja nie mogą ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w publikacji Warunki wykonywania transportu odpowiedzialność za przewóz towarów i osób przykładów, informacji itp. do konkretnych przypadków.

4 Spis treści SPIS TREŚCI Rozdział 1. Wykonywanie transportu drogowego jakie wymogi należy spełnić Zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika... str. 8 Zdolność finansowa... str. 12 Baza eksploatacyjna... str. 14 Wyznaczanie zarządzającego transportem... str. 16 Utrata dobrej reputacji... str. 17 Ważność certyfikatów... str. 22 Licencja na transport drogowy... str. 23 Rozdział 2. Odpowiedzialność przewoźnika za towar przepisy krajowe O co zadbać podczas przyjmowania towaru do przewozu... str. 32 O co zadbać podczas przewozu... str. 41 O co zadbać po dojechaniu do celu... str. 44 Za co możesz ponieść odpowiedzialność... str. 45 Kto odpowiada, gdy posłużysz się innymi przewoźnikami... str. 56 Jak klient może dochodzić roszczeń... str. 58 Rozdział uprawnień, które należą się przewoźnikowi od zleceniodawcy na podstawie prawa przewozowego Prawo nr 1 do otrzymania dokumentów przewozowych... str. 64 Prawo nr 2 do sprawdzenia deklarowanej wartości przesyłki... str. 66 Prawo nr 3 do sprawdzenia zawartości przesyłki... str. 68 Prawo nr 4 do przekazania rzeczy w stanie umożliwiającym ich odpowiedni przewóz... str. 69 Prawo nr 5 i 6 do dokonania przez nadawcę i odbiorcę załadunku lub rozładunku... str. 70 3

5 Warunki wykonywania transportu Prawo nr 7 do doprowadzenia do czystości środka transportu... str. 71 Prawo nr 8 do korzystania z usług podwykonawców... str. 71 Prawo nr 9 do ustalania trasy przewozu... str. 72 Prawo nr 10 do ustalenia stanu przesyłki w trakcie przewozu... str. 74 Prawo nr 11 do odmowy zmiany umowy przewozu... str. 77 Prawo nr 12 do likwidacji przesyłki... str. 78 Prawo nr 13 do otrzymania zapłaty za wykonaną usługę... str. 80 Prawo nr 14 do odszkodowania za niewykonanie obowiązków przez nadawcę bądź odbiorcę... str. 82 Prawo nr 15 do odsetek za opóźnienie w zapłacie... str. 83 Prawo nr 16 do zatrzymania (zastawu) przesyłki... str. 83 Rozdział 4. Przewozy nienormatywne warunki, zezwolenia, kary Normy obowiązujące przy przewozie ładunków sypkich i drewna... str. 86 Dopuszczalne normy pojazdu ponadnormatywnego... str. 87 Wymagane zezwolenia... str. 89 Przewóz pojazdami nienormatywnymi... str. 89 Zezwolenie kategorii I... str. 90 Zezwolenie kategorii II... str. 93 Zezwolenia kategorii III VI... str. 95 Zezwolenie kategorii VII... str. 98 Wyznaczenie warunków przejazdu... str. 102 Pilotowanie przewozu... str. 103 Kary za przejazd pojazdami nienormatywnymi bez zezwolenia... str. 106 Zwolnienie od kary... str. 108 Odwołanie od kary... str

6 Spis treści Rozdział 5. Publiczny transport zbiorowy w świetle najnowszych przepisów cz. I Jak uzyskać zezwolenie... str. 114 Ile kosztuje zezwolenie... str. 116 Jak wykonywać przewozy... str. 118 Kiedy organ odmawia... str. 119 Jak uzyskać uprawnienia na nowych zasadach... str. 120 Jak zawrzeć umowę o świadczenie usług... str. 122 Czy można wnieść skargę... str. 124 Jak wygląda zaświadczenie... str. 125 Ile kosztuje zaświadczenie... str. 126 Jakie przewoźnik ma obowiązki... str. 126 Jakie grożą kary... str. 128 Rozdział 6. Publiczny transport zbiorowy w świetle najnowszych przepisów cz. II Przygotowanie rozkładu jazdy... str. 132 Treść rozkładów jazdy... str. 133 Potwierdzanie rozkładu jazdy... str. 136 Rozbieżność przepisów... str. 136 Podawanie rozkładu jazdy do publicznej wiadomości... str. 137 Informacja o godzinach odjazdów... str. 138 Aktualizacja rozkładu jazdy... str. 138 Koszty... str. 141 Rozdział 7. Okazjonalne przewozy osób jakie warunki należy spełnić Licencje na przewozy osób... str. 144 Transport osób jako przewóz na potrzeby własne... str. 150 Przewóz okazjonalny samochodem osobowym... str

7 Warunki wykonywania transportu PKD działalności... str. 154 Certyfikat kompetencji zawodowych a świadectwo kwalifikacji zawodowych... str

8 Wykonywanie transportu drogowego jakie wymogi należy spełnić WYKONYWANIE TRANSPORTU DROGOWEGO JAKIE WYMOGI NALEŻY SPEŁNIĆ Ustawa o transporcie drogowym wiele razy podlegała zmianom. Do jej przepisów wprowadzano regulacje unijnych rozporządzeń. Szczegółowo objaśnia ona, jakie warunki musi spełnić osoba, która chce wykonywać transport drogowy osób lub rzeczy. Znajdują się w niej uregulowania dotyczące m.in. zabezpieczenia finansowego przewoźnika, licencji, certyfikatów kompetencji zawodowych, bazy transportowej i wymogów dla zarządzającego transportem. Zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika... str. 8 Zdolność finansowa... str. 12 Baza eksploatacyjna... str. 14 Wyznaczanie zarządzającego transportem... str. 16 Utrata dobrej reputacji... str. 17 Ważność certyfikatów... str. 22 Licencja na transport drogowy... str. 23 Autor: Katarzyna Laskowska-Woś, doradca firm transportowych, ekspert z zakresu prawa transportowego 7

9 Warunki wykonywania transportu ZEZWOLENIE NA WYKONYWANIE ZAWODU PRZEWOŹNIKA Zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego zastąpiło wcześniej obowiązującą licencję na wykonywanie krajowego transportu drogowego. Jednak odbywa się to stopniowo przewoźnicy, których licencje stracą ważność, następne uprawnienia dostaną już w formie zezwoleń. Zezwolenie jest wydawane bezterminowo. Aby je uzyskać, trzeba spełnić wszystkie wymogi, o których mowa w rozporządzeniu nr 1071/2009, czyli mieć: rzeczywistą, stałą siedzibę, dobrą reputację, odpowiednią zdolność finansową, odpowiednie kompetencje zawodowe. Zezwoleń udzielają: starosta (w przypadku miast na prawach powiatu prezydent miasta) właściwy dla siedziby przedsiębiorcy, Główny Inspektor Transportu Drogowego jeśli przewoźnik ubiega się o licencję wspólnotową i nie występował z wnioskiem o wydanie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego przez starostę. Mogą pojawić się problemy z ustalaniem, który starosta powinien wydać zezwolenie, ponieważ ustawa powołuje się na siedzibę przedsiębiorcy w rozumieniu rozporządzenia nr 1071/2009. Tak pojmowana siedziba to niekoniecznie to samo miejsce, co siedziba wynikająca z wpisu do ewidencji działalności gospodarczej lub KRS, wedle których wcześniej udzielano licencji. Z tego względu część przewoźników będzie musiała po wygaśnięciu dotychczaso- 8

10 Wykonywanie transportu drogowego jakie wymogi należy spełnić wych licencji wystąpić o zezwolenia do innych organów niż dotychczas. Dotychczasowe licencje Dotychczasowe licencje krajowe przepisów są ważne i uprawniają do wykonywania transportu aż do końca okresu, na który zostały wydane. Można zgłaszać do nich zmiany danych i nowe pojazdy o dmc powyżej 3,5 t w przypadku transportu rzeczy i powyżej 9 miejsc w przypadku transportu osób. Wniosek o udzielenie zezwolenia Wniosek o udzielenie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego musi zawierać: 1) oznaczenie przedsiębiorcy, jego adres i siedzibę albo miejsce zamieszkania (w przypadku osoby fizycznej wykonującej działalność gospodarczą), 2) adres siedziby przedsiębiorcy (nie musi to być ten sam adres, który jest wpisany do KRS lub CEIDG), 3) informację o wpisie do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG) albo numer w rejestrze przedsiębiorców w Krajowym Rejestrze Sądowym (KRS), 4) numer identyfikacji podatkowej (NIP), 5) określenie rodzaju transportu drogowego (transport drogowy osób lub rzeczy), 6) określenie rodzaju i liczby pojazdów, które przedsiębiorca będzie wykorzystywał do wykonywania transportu drogowego, 7) imię i nazwisko, adres zamieszkania oraz numer certyfikatu kompetencji zawodowych osoby zarządzającej transportem, 9

11 Warunki wykonywania transportu 8) określenie liczby wypisów z zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. Do wniosku o zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego należy dołączyć: 1. Oświadczenie osoby zarządzającej transportem w jednej z dwóch wersji, w zależności od tego, czy właściciel firmy sam zarządza transportem (ma certyfikat), czy nie (wzory obu oświadczeń zamieszczamy na końcu artykułu, str. 27 i 28). 2. Kopię certyfikatu kompetencji zawodowych osoby zarządzającej transportem. 3. Dokumenty potwierdzające posiadanie zdolności finansowej. 4. Oświadczenie o dysponowaniu bazą eksploatacyjną wraz ze wskazaniem adresu bazy, jeżeli jest inny niż adres siedziby (wzór zamieszczamy na końcu artykułu, str. 29). 5. Oświadczenie o zamiarze zatrudnienia kierowców, wobec których nie orzeczono zakazu wykonywania zawodu, lub o zamiarze współpracy z osobami wykonującymi osobiście przewozy na rzecz firmy, wobec których nie orzeczono takiego zakazu, z dopiskiem: Jestem świadomy/świadoma odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Wzór zamieszczamy na końcu artykułu, str Dowód uiszczenia opłaty za wydanie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego i wypisów z niego. 7. Informację z Krajowego Rejestru Karnego dotyczącą: członka organu zarządzającego jeśli firma działa jako osoba prawna, 10

12 Wykonywanie transportu drogowego jakie wymogi należy spełnić osoby zarządzającej jeżeli przedsiębiorstwo jest spółką jawną lub komandytową, osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą gdy firma jest takiego rodzaju, osoby zarządzającej transportem lub uprawnionej na podstawie umowy do wykonywania zadań zarządzającego transportem w imieniu przedsiębiorcy. Zamiast informacji z Krajowego Rejestru Karnego można do wniosku dołączyć oświadczenie tych osób o niekaralności za przestępstwa umyślne w następujących dziedzinach: prawo handlowe, prawo upadłościowe, płace i warunki zatrudnienia w zawodzie, prawo o ruchu drogowym, odpowiedzialność zawodowa, handel ludźmi lub narkotykami, z dopiskiem: Jestem świadomy/świadoma odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywego oświadczenia. Wykaz pojazdów Po uzyskaniu zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego należy przedłożyć organowi, który wydał zezwolenie, wykaz pojazdów, zawierający następujące informacje o nich: marka, typ, rodzaj/przeznaczenie, numer rejestracyjny, numer VIN, wskazanie rodzaju tytułu prawnego do dysponowania pojazdem. 11

13 Warunki wykonywania transportu Uwaga! Zezwolenie jest udzielane wraz z wypisami tyloma, dla ilu pojazdów przewoźnik udokumentował spełnianie wymogu zdolności finansowej. Nie wolno posiadać więcej wypisów niż liczba, dla której wykazaliśmy spełnianie wymogu zdolności finansowej. Jeśli sprzedamy pojazd, wypisu nie trzeba zwracać. Wymóg zwrotu wypisu pojawia się dopiero wówczas, gdy zmniejszyła się nasza zdolność finansowa. Wówczas ponadliczbowe wypisy należy zwrócić do organu, który je wydał, w terminie 7 dni, pod groźbą kary finansowej. Zgłaszanie zmian do zezwolenia Czas na zgłoszenie zmian do licencji lub do zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego wynosi 28 dni od dnia ich powstania. Termin ten dotyczy także zmian do licencji na wykonywanie transportu drogowego: taksówką, samochodem osobowym, pojazdem przeznaczonym konstrukcyjnie do przewozu 8 9 osób łącznie z kierowcą. Stosuje się go też w przypadku: licencji na pośrednictwo przy przewozie rzeczy oraz zaświadczeń na przewozy drogowe na potrzeby własne. ZDOLNOŚĆ FINANSOWA Zdolność finansową, wymaganą, aby otrzymać zezwolenie, należy udokumentować za pomocą rocznych sprawozdań 12

14 Wykonywanie transportu drogowego jakie wymogi należy spełnić finansowych. Muszą być poświadczone przez audytora lub inną upoważnioną osobę. Ze sprawozdań powinno wynikać, że przedsiębiorca posiada kapitał i rezerwy w wysokości: euro na pierwszy pojazd i euro na każdy następny. Przewoźnicy nieposiadający rocznych sprawozdań finansowych mogą przedstawić gwarancje bankowe lub polisę ubezpieczenia odpowiedzialności zawodowej z gwarancją ubezpieczyciela. Oczywiście dokumenty te muszą opiewać na wymagane kwoty. Powinno z nich jednoznacznie wynikać, że w każdym momencie przewoźnik będzie w stanie spełnić swoje zobowiązania finansowe do wysokości tych sum. Może to potwierdzić audytor lub inna osoba upoważniona do poświadczenia rocznych sprawozdań finansowych. Audytorem jest biegły rewident w rozumieniu przepisów ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości. Osobą upoważnioną może być: członek zarządu spółki prawa handlowego lub innej osoby prawnej, wspólnik spółki jawnej, komplementariusz spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej, przedsiębiorca będący osobą fizyczną. Uwaga! Zdolność finansową trzeba udokumentować nie tylko w chwili ubiegania się o wydanie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego lub podczas kontroli organu wydającego te zezwolenia, ale również przy zgłaszaniu każdego nowego pojazdu. 13

15 Warunki wykonywania transportu Przedsiębiorcy, którzy nie sporządzają rocznego sprawozdania finansowego, nie muszą uzyskiwać zgody organu udzielającego zezwolenia na udokumentowanie zdolności finansowej za pomocą gwarancji bankowej lub ubezpieczenia. Zgoda wynika wprost z przepisów ustawy. Dokumentacja poza siedzibą W rozporządzeniu nr 1071/2009 jest mowa o tym, że przedsiębiorca powinien w miejscu będącym jego siedzibą prowadzić m.in. dokumenty księgowe, akta dotyczące pracowników, dokumenty zawierające dane na temat czasu prowadzenia pojazdu i odpoczynku oraz wszelkie inne. Przepis ten budził z początku liczne wątpliwości przewoźników, ponieważ ogromna większość z nich zleca tego rodzaju rozliczenia wyspecjalizowanym biurom. Jednak obecnie powierzenie prowadzenia ksiąg rachunkowych i innej dokumentacji odrębnemu podmiotowi nie stanowi naruszenia obowiązku ich prowadzenia w siedzibie. BAZA EKSPLOATACYJNA Ta kwestia budziła niepokój przewoźników od momentu, kiedy weszło w życie rozporządzenie nr 1071/2009, w którym zawarto obowiązek posiadania takiej bazy przez firmy transportowe. Rozporządzenie zawiera jednak tylko bardzo ogólny przepis na ten temat. Przewiduje, że każdy przewoźnik drogowy musi mieć odpowiednią siedzibę swojej działalności, w której skład ma wchodzić baza eksploatacyjna. Powinien: prowadzić działalność związaną z pojazdami w sposób rzeczywisty i ciągły oraz przy użyciu niezbędnego sprzętu administracyjnego, a także odpowiedniego sprzętu 14