IT dla MSP. Murawski. Murawskim, Dyrektorem Generalnym polskiego oddziału Microsoft. Cyberprzestępczość. Przewaga tkwi w bessie

Transkrypt

1 RAPORT MIESIĄCA: Oprogramowanie dla przedsiębiorstw str. 10 M a g a z y n P r a c o d a w c ó w P o l s k i c h Styczeń - Luty 200 Gazeta Małych i Średnich Przedsiębiorstw Styczeń - Luty Styczeń-Luty 2009 Nr 1-2(81-82)/2009 Indeks Cena 9 zł (w tym 7 proc. VAT) Cyberprzestępczość str. 19 Przewaga tkwi w bessie str. 34 Banki Spółdzielcze alternatywa w czasach kryzysu str. 41 Równi i równiejsi str. 45 ISSN IT dla MSP Jackiem Murawski Rozmowa z Jackiem Murawskim, Dyrektorem Generalnym polskiego oddziału Microsoft czytaj na str. 20 styczeń-luty

2 DWULETNIA (180 zł) PREZENT: DO WYBORU JEDEN Z PROGRAMÓW ANTYWIRUSOWYCH DLA FIRM: KASPERSKY INTERNET SECURITY 2009 licencja 3-stanowiskowa na 1 rok Kompletna ochrona przed: C wirusami i robakami C oprogramowaniem spyware i trojanami C przechwytywaniem komputera i botnetami C kradzieżą tożsamości C atakami sieciowymi C spamem OUTPOST PRO Security Suite wersja dla 3 komputerów na 1 rok Pakiet bezpieczeństwa dla profesjonalistów: C antywirus i antyspyware C zaawansowany firewall C unikalny moduł Host-Protection C antyspam LUB: OPROGRAMOWANIE HUMANSOFT CORAX Wspomaga obszary zarządzania, takie jak: zarządzanie gospodarką magazynową, zamówieniami własnymi i obcymi, zarządzanie produkcją, sprzedażą i finansami oraz zarządzanie relacjami z klientami. LUB: MAŁA KSIĘGOWOŚĆ FIRMY LEFTHAND (Profesjonalne programy dla firm; wersja na Linux i Windows) LUB: CRM FIRMY LEFTHAND (Profesjonalne programy dla firm; wersja na Linux i Windows) PÓŁTORAROCZNA (135 zł) PREZENT: PORTFEL SKÓRZANY W kolorze brąz lub indygo. LUB: TŁUMACZ KOMPUTEROWY Translatica Office pełna wersja. LUB: PROGRAM DLA FIRMY JEDNOOSOBOWEJ Samozatrudnienie pełna wersja. ROCZNA (90 zł) PREZENT: Wybierz KSIĄŻKĘ z naszej strony internetowej: (zakładka Prenumerata ). Oferta obowiązuje do wyczerpania zapasów. 2 styczeń-luty 2009

3 styczeń-luty

4 Spis treści Gospodarka Słaby złoty to okazja dla spekulantów? 7 Koniunktura w polskiej gospodarce Komentarze 8 Andrzej Malinowski, Adam Szejnfeld Raport miesiąca Presonalni do komputerów 10 Programy kadrowo-płacowe Nowe podejście do ochrony antywirusowej 11 Nie warto ryzykować 12 Rozmowa z dr Mariuszem Sokołowskim Rzecznikiem Komendy Głównej Policji Cyberprzestępcy kontra programy 14 antywirusowe Koszty pod kontrolą 15 Bezpieczny komputer w firmie 16 Zagrożenia internetowe Ryzyko krytyczne: cyberprzestępczość 19 Wielkie technologie są także dla małych 20 Rozmowa z Jackiem Murawskim, Dyrektorem Generalnym polskiego oddziału Microsoft MSP Prawdy i mity 22 Outsourcing Zarządzanie projektami 24 Jak skutecznie kontrolować wykorzystanie własnych zasobów Nowoczesne Technologie Serwerownia w MSP 27 Budowanie efektywnej serwerowni w małych i średnich firmach Realne zagrożenia w wirtualnym świecie 30 Zagrożenia w internecie Finanse Przedsiębiorcy coraz bardziej niespokojni 32 Finansowanie eksportu Przewaga tkwi w bessie 34 Jak rozwinąć skrzydła w czasie kryzysu? Rzetelność płatnicza kontrahentów 38 zagranicznych... Windykacja międzynarodowa eurowindykacja Banki Spółdzielcze 41 alternatywa w czasach kryzysu? Prawo Uwolnienie się od odpowiedzialności 42 Odpowiedzialność członków zarządu sp. z o.o., część 2. Raport miesiąca: Oprogramowanie dla firm Dziś użyteczność komputera w prowadzeniu nawet najmniejszego przedsiębiorstwa jest rzeczą oczywistą. Czy tak samo oczywisty jest fakt przydatności programów wspomagających zarządzanie firmą? Zarządzanie projektami Zarządzanie projektami (ang. project management) definiuje się jako zestaw czynności służący efektywnej kontroli działań, podejmowanych w celu stworzenia produktu, usługi lub wdrożenia określonego procesu. str str styczeń-luty 2009

5 Spis treści Podatki Równi i równiejsi 45 To prawo trzeba zmienić Podatek od towarów i usług 46 Podatkowe obowiązki i uprawnienia osób, które nie mają miejsca zamieszkania w Polsce, część 2. Poradnik przedsiębiorcy Zrównoważony rozwój 48 Rynek pracy w 2009 roku Rekrutacja w dobie WEB Wybór pracowników Akademia MSP Nowości wydawnicze 54 Szkolenia Miła jest praca skończona 55 Praktyczne aspekty rozliczania czasu pracy, część 3. Żelazne zasady 58 Czy wartościowanie stanowisk pracy jest konieczne? Programy pomocowe Szybko, łatwo i przyjemnie? Pieniądze z Unii Europejskiej Każdy ma szansę 63 Szansa dla MSP w województwie dolnośląskim, część 2. Transport i motoryzacja Auto dla rodziny po japońsku 65 Mazda 5 KPP Wypowiedź Andrzeja Malinowskiego, 67 Prezydenta Konfederacji Pracodawców Polskich Trudna ocena minionego roku 68 SUPER WEKTOR I WEKTORY 2008 wręczone! 69 Nagrody KPP Konfederatki 2008 wręczone 71 Nagrody KPP Zdaniem KPP 74 Felietony Andrzej Arendarski 76 Kryzys zaufania Sławomir Horbaczewski 77 Młodzi ludzie wyobrażają sobie obecnie, że pieniądze to wszystko. A gdy dorastają, wiedzą, iż tak jest Serwerownia w MSP Tworzenie serwerowni w MSP nie jest procesem łatwym, ze względu na typowe ograniczenia, z jakimi borykają się informatycy odpowiedzialni za to zadanie. Zdani często na własne siły stają przed koniecznością zaadaptowania pomieszczenia, którego pierwotne przeznaczenie było zupełnie inne. Przewaga tkwi w bessie Wiele zależy nie tylko od dobrej strategii i reorganizacji kluczowych działów, ale też znalezienia w firmie przysłowiowych lokomotyw, które pociągną resztę zespołu. Marazm się nie opłaca. Przewagę wszakże najszybciej buduje się w czasie bessy... str. 27 str. 34 styczeń-luty

6 Gospodarka Tomasz Peplak Druga Irlandia czy drugi Meksyk Sytuacja jak to zwykle w Polsce bywa powtarza się co cztery lata lub nieco częściej, jeśli mamy do czynienia z przyspieszonymi wyborami parlamentarnymi. Każde ugrupowanie startujące w wyborach, bez względu na swoje zapatrywania ideologiczne, obiecuje złote góry polskim przedsiębiorcom. Do kanonu obietnic weszły następujące: C pomożemy..., C poprawimy..., C usprawnimy..., C stworzymy drugą Japonię..., C zbudujemy drugą Irlandię..., C ułatwimy..., C obniżymy..., C zoptymalizujemy..., C ulżymy..., C będziemy słuchać..., C zrównamy..., C zwiększymy..., C wynegocjujemy..., C zapalimy zielone światło..., C powiemy stop..., C zaczniemy wspierać... To tylko tak dla przypomnienia naszemu rządowi. Może już czas zakończyć medialne igrzyska dla ludu, a zająć się czymś poważniejszym. Może na przykład gospodarką. Czas ku temu chyba najwyższy, bo i spowolnienie gospodarki coraz bardziej widoczne dla przeciętnego człowieka. Dobrze, że chociaż rządzący go nie widzą, bo w przeciwnym razie byłaby już kompletna klapa. C Wielu pożytków z lektury życzy Redakcja współpracuje z ekonomicznym programem EKG na antenie Warszawa 97,7 FM Gdańsk 97,8 FM Gdynia 95,2 FM Katowice 97,4 FM Kraków 102,9 FM Łódź 97,4 FM Poznań 97,7 FM Szczecin 99,3 FM Wrocław 95,8 FM Gazeta Małych i Średnich Przedsiębiorstw jest partnerem projektu Partnerstwo na Rzecz Rozwoju Ośrodek Renowator dla Małych i Średnich Przedsiębiorstw realizowanego w ramach Inicjatywy Wspólnotowej EQUAL Gazeta Małych i Średnich Przedsiębiorstw jest do nabycia w następujących sieciach sprzedaży: Ruch Kolporter InMedio Empik Fran Press Garmond Press GLM HDS Zamówienia na prenumeratę przyjmują: RUCH SA, Poczta Polska oraz prywatni kolporterzy. Informacje o prenumeracie: Wejdź też na: Autorzy przekazując do redakcji tekst, przenoszą na wydawcę prawo do publikacji (prawa autorskie i wydawnicze). Redakcja zastrzega sobie prawo do skracania i adiustowania nadesłanych tekstów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść materiałów reklamowych. Reprodukcja lub przedruk wyłącznie za pisemną zgodą wydawcy gazety. Wydawnictwo: TOP MULTIMEDIA Prezes wydawnictwa Tomasz Peplak Adres redakcji ul. Tużycka 16, Warszawa tel , tel./fax redakcja@gazeta-msp.pl Redaktor naczelny Tomasz Peplak peplak@gazeta-msp.pl Zastępca redaktora naczelnego Magdalena Trusińska Reklama i promocja Krzysztof Kowalówczany Grafika i skład Magdalena Milewska magda@gazeta-msp.pl Współpraca: Andrzej Arendarski Krzysztof Biernacki Magdalena Giza Sławomir Horbaczewski Stefan Jurczyński Michał Koralewski Maciej Makowski Marek Rogalski Andrzej Romanowski Tomasz Rydzicki Andrzej Malinowski Wojciech Serafiński Adam Studziński Adam Szejnfeld Nakład: egz. Drukarnia: Miller Druk Sp. z o.o. ul. Jagiellońska Warszawa tel Redakcja wykorzystuje pakiet biurowy StarOffice 6.0 PL firmy Sun Microsystems 6 styczeń-luty 2009

7 Gospodarka Koniunktura w polskiej gospodarce Słaby złoty to okazja dla spekulantów? Styczeń był rekordowy dla złotego, jeśli chodzi o skalę jego osłabienia. Optymizm, który był widoczny jeszcze w pierwszych dniach miesiąca i doprowadził do spadku euro w kierunku 3,90 zł, a dolara do 2,87 zł, bardzo szybko wyparował. W kolejnych dniach złoty zaczął gwałtowanie tracić na wartości. W efekcie już w trzeciej dekadzie miesiąca za euro płacono nawet 4,41 zł, a dolar był wart prawie 3,45 zł. Do magicznej bariery 3 zł zbliżył się frank. Jej przebicie to kwestia czasu. Dlaczego złoty jest tak słaby? Czy to tylko wina spekulantów i dlaczego obecne poziomy są dla nich extra okazją do zarobienia potężnych pieniędzy? Styczeń 2009 przyniósł rewizje wcześniejszych oczekiwań co do kondycji tzw. rynków wschodzących, do których zalicza się także Polska. Inwestorzy zaczęli się obawiać, że przedłużający się globalny kryzys sprawi, że to właśnie biedniejsze kraje odczują go najbardziej. W przeciwieństwie do bogatych państw bowiem nie są w stanie przeznaczyć setek miliardów dolarów na ratowanie swoich gospodarek. Bynajmniej nie twierdzę, że w tym co robią m.in. Stany Zjednoczone, Wielka Brytania, strefa euro czy Japonia jest dobra metoda na zażegnanie kryzysu. Tu też będzie to okupione wyraźnym wzrostem deficytów budżetowych, które trzeba będzie sfinansować. Tyle że w większości przypadków kraje emerging markets będą musiały zwiększyć deficyty w wyniku silnej nierównowagi wynikającej ze spowolnienia ich gospodarek, a nie tylko programów pomocowych. Jednak co może ujść bogatym, nie odnosi się także do biednych. Gwałtownie rosnący deficyt danego kraju zawsze przekłada się na wyprzedaż aktywów i osłabienie waluty. Dobrym przykładem jest Rosja, która pod presją taniejącej ropy i związanego z tym możliwego silnego spowolnienia gospodarczego w 2009 r., znalazła się pod silną presją wyprzedaży rubla, która najprawdopodobniej zmusi tamtejszy bank centralny do uwolnienia kursu tej waluty. Ale nie tylko sprawa rosyjska przyczyniła się do osłabienia walut Europy Środkowo-Wschodniej w drugiej połowie stycznia. Negatywny wpływ miały także informacje napływające z samej strefy euro. Systematycznie rozszerzające się spready pomiędzy niemieckimi bundami (uznawanymi za najbardziej stabilne obligacje), a papierami innych, mniej zamożnych członków strefy euro, w powiązaniu z obniżkami ratingów dla długu Hiszpanii i Portugalii wzbudziły niepokój co do stabilności strefy euro. Zaczęły pojawiać się spekulacje, że gdyby sytuacja jeszcze bardziej się pogorszyła, niektóre biedniejsze kraje mogłyby rozważyć zerwanie unii walutowej i odejście od strefy euro. Nietrudno się domyśleć, że fakt ten poważnie zatrząsłby rynkami, stąd tak zdecydowanie zareagował na te plotki szef Europejskiego Banku Centralnego, zapewniając, że taka sytuacja nie może mieć miejsca. Złotemu zaszkodziły także informacje z kraju. Coraz słabsze perspektywy gospodarki skłoniły zagraniczne banki do rewizji wcześniejszych oczekiwań co do dynamiki wzrostu PKB w 2009 r. Zarówno JP Morgan, jak i Goldman Sachs nie wykluczają, iż wyniesie ona zero, przy czym możliwe są kwartały z ujemnym wzrostem gospodarczym. Jednocześnie słaby odczyt dynamiki produkcji przemysłowej w grudniu (-4,4 proc. r/r) i wyraźnie malejąca presja płacowa powinny skłonić członków Rady Polityki Pieniężnej do utrzymania polityki zdecydowanych cięć stóp procentowych (w grudniu spadły one o 75 p.b.). Obawy inwestorów wiążą się także z koniecznością rewizji tegorocznych założeń budżetowych, do której dojdzie w najbliższych miesiącach. Kluczową sprawą będzie to, aby deficyt budżetowy nie przekroczył 3,0 proc. PKB. Tym samym nie można za obecne osłabienie złotego winić tylko spekulantów, chociaż rzeczywiście taka zmienność na rynku to istny raj dla tego typu inwestorów. To cyniczna gra, której stawką są duże zyski. Także w przyszłości. Bo im słabszy będzie teraz złoty, tym większe profity będzie można osiągnąć z jego późniejszego umocnienia. Warto przypomnieć tu casus z roku Kiedy w lutym notowania euro przebijały poziom 4,80 zł, pesymizm inwestorów sięgał zenitu. W 2009 r. szczytu nie można wykluczyć także w lutym, jednak wskazywanym poziomem będą okolice 4,50-4,52 zł. Niewykluczone, że wyższych poziomów nie zobaczymy przez kilka kolejnych lat. Warto o tym pamiętać i zastanowić się, jak na tym zarobić. Możliwości, jak to na rynku walutowym, jest dość wiele. C Marek Rogalski Główny Analityk First International Traders Dom Maklerski S.A. styczeń-luty

8 Gospodarka komentarze Jaki będzie rok 2009 w polskiej gospodarce? Andrzej Malinowski, Prezydent Konfederacji Pracodawców Polskich Polska gospodarka ma wciąż solidne fundamenty. Pod względem dynamiki zajmuje czołowe miejsce wśród krajów UE; z PKB (po trzech kwartałach ubiegłego roku) równym 5,5 pkt, z bezrobociem (wg Eurostatu) na poziomie 6,5 proc., z dynamiką produkcji przemysłowej ok. 6 proc. i nawet z inflacją 4 proc. Wiele czołowych krajów Unii w tym czasie notowało gorsze wskaźniki nawet takie, by oficjalnie uznać się za będące w recesji. Moim zdaniem oprócz solidnych fundamentów gospodarczych Polska ma w sumie zdrowe finanse banków i przedsiębiorstw. Widać to było zwłaszcza w ostatnich miesiącach starego roku na tle sytuacji innych krajów kontynentu. Wciąż dysponujemy też pokaźnym marginesem rezerwy kosztów pracy, co pozwala naszemu eksportowi konkurować ceną na rynkach światowych. Oceniam, że podstawowe makrowskaźniki będą w 2009 r. lepsze niż w innych krajach UE. Szacujemy, że PKB może uzyskać dynamikę ok. 3,5 proc., bezrobocie wzrośnie nie więcej jak 1-2 pkt proc., inflacja spadnie poniżej 3 proc., a produkcja przemysłowa wzrośnie o ok. 4 proc. Także konsumpcja indywidualna powinna zwiększyć się o 3,5-4,5 proc. Chociaż pogorszą się warunki realizowania inwestycji, to kapitał zagraniczny i rodzimy nieznacznie tylko zmniejszy tempo napływu gotówki na technologie czy budowę nowych obiektów. W sporej grupie przedsiębiorstw nadal powstawać będą nowe miejsca pracy. Oczywiście należy się też spodziewać, że w niektórych przemysłach, jak meblarski, metalowy czy motoryzacyjny, nastąpią pewne ograniczenia, jednak bilans ogólny nie powinien nas niepokoić. Począwszy od 2009 r. należy się też spodziewać pozytywnych efektów wynikających z obniżenia podatków od dochodów osobistych. To może stanowić impuls do dalszego wzrostu popytu wewnętrznego i stanie się czynnikiem łagodzącym spadek eksportu. C Adam Szejnfeld, Wiceminister gospodarki Miniony rok, pomimo światowego kryzysu, upłynął pod znakiem dalszego rozwoju polskiej gospodarki. Nadchodzące 12 miesięcy będzie jednak czasem próby dla wielu rodzimych firm, gdyż kryzys, który wziął swój początek w USA zapukał do Europy. Odczuli go już partnerzy gospodarczy Polski: Niemcy, Francuzi, Włosi i Hiszpanie oraz Rosjanie. Znacząco spowolniła także gospodarka Wielkiej Brytanii. Nie ma więc wątpliwości, że to głównie czynniki zewnętrzne będą pośrednim powodem do spowolnienia w Polsce. Nasza gospodarka i rynek finansowy są bowiem zdrowe. Największym zagrożeniem dla firm i powodem problemów na rynkach jest zagrożenie zmniejszenia akcji kredytowej prowadzonej przez banki i wzrost ceny pieniądza. W całej UE bankowcy wnikliwie przyglądają się każdemu euro przed pożyczeniem go firmom i klientom indywidualnym. Także polskie banki, w związku z istotnym ograniczeniem ilości pieniądza na rynku międzybankowym, są mniej skore do udzielania kredytów i skupiają się na zwiększaniu posiadanego przez siebie kapitału. Wyhamowanie popytu na europejskich rynkach przełoży się na mniejszy eksport z Polski w nadchodzących miesiącach. Piętno odciśnie też niestabilny złoty, którego ostatnie wahania zaburzyły funkcjonowanie wielu firm rozliczających się w obcych walutach. Skutkiem problemów polskiego eksportu będzie zwolnienie tempa rozwoju i konieczność zaciskania pasa przez firmy i obywateli. Mimo to spowolnienie nie będzie duże i nie będzie trwać wiecznie. Nie brakuje opinii, że druga połowa 2009 r. i cały 2010 będzie dla wielu firm czasem odbicia. Rządy w Europie zdecydowały, że nie dopuszczą do bankructwa żadnego banku można więc założyć, że sytuacja na rynku zaczęła się uspokajać. Nic także nie wskazuje na to, aby polskie banki potrzebowały dekapitalizowania, tak jak banki w innych krajach. Giełdy mogą jeszcze spadać, ale najgorsze w sektorze finansowym wydaje się być za nami. Pamiętajmy także, że kryzys nie wszystkie firmy dotknie w równym stopniu niektóre zapewne nie odczują go tak jak inne. W przyszłym roku nie zabraknie impulsów, które przyczynią się do pokonania spowolnienia. Sprzyjać temu będzie np. redukcja podatków, działająca przede wszystkim prokonsumpcyjnie. W kieszeni obywateli zostanie ok. 35 mld zł. Duża ich część wzmocni popyt wewnętrzny. Istotnym czynnikiem będą także znaczne wydatki państwa i samorządów na infrastrukturę, będące ratunkiem dla firm budowlanych. To kolejne dziesiątki miliardów rzucone na rynek. By dodatkowo uspokoić sytuację, rząd ogłosił pakiet ratunkowy dla gospodarki, zawierający propozycje wartości ponad 91 mld zł. Nie mniej ważna jest gruntowna reforma prawa gospodarczego, zwiększająca wolność prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce nie będzie więc rokiem zmian przynoszących natychmiastowe i krociowe zyski, ale daleki jestem od rysowania czarnego scenariusza. Przedsiębiorcom z branż dotkniętych spowolnieniem radziłbym stopniowe wdrażanie planów oszczędnościowych i jeśli to możliwe rozpatrzenie rozszerzenia działalności na obszary, które gwarantują stabilniejszy dochód. Mimo splotu niesprzyjających wydarzeń 2009 r. przyniesie dalszy wzrost gospodarczy, a pod koniec najprawdopodobniej długo wyczekiwaną stabilizację na wielu rynkach. Polska nadal będzie najszybciej rozwijającym się krajem Europy. Nie będzie tak dobrze jak obecnie, ale kryzys to słowo, które u nas nie zagości. Życzmy sobie tego na cały 2009 r. i na lata następne. C 8 styczeń-luty 2009

9 styczeń-luty

10 RAPORT: Oprogramowanie dla firm Programy kadrowo-płacowe Personalni do komputerów Bartosz Jędrzejczak Różny jest charakter przedsiębiorstw, ale we wszystkich zatrudnieni są pracownicy. Jednak popularny Word lub Excel, w który wyposażony jest prawie każdy komputer, to obecnie o wiele za mało, aby ułatwić pracę działu handlowego, księgowości czy kadr. Tu wręcz niezbędne są specjalistyczne programy kadrowopłacowe. Dziś użyteczność komputera w prowadzeniu nawet najmniejszego przedsiębiorstwa jest rzeczą oczywistą. Czy tak samo oczywisty jest fakt przydatności programów wspomagających zarządzanie firmą? Oferta rynkowa jest spora. Przy wyborze systemu warto jednak zwrócić uwagę, czy producent to firma z doświadczeniem, istniejąca na rynku więcej niż rok, mająca znaczną grupę użytkowników. To ważne, gdyż przy zmieniających się przepisach możliwość szybkiej aktualizacji programu (bez żmudnego kopiowania danych i zaznajamiania się z nowym systemem) to wielka oszczędność czasu. Po co ci ten system? Dobry system kadrowo-płacowy to program, który dzięki swojej funkcjonalności jest zarówno niezawodnym ekspertem pomocnym w zarządzaniu działem kadr, jak i narzędziem wspomagającym dział płac. Systemy te sprawdzają się zwykle w firmach (nawet dwu-, trzyosobowych), które samodzielnie sporządzają różnego rodzaju zapisy ewidencyjne i płacowe oraz w jednostkach zajmujących się obsługą wielu podmiotów. Pamiętajmy, aby wybrany przez nas produkt był tak skonstruowany, aby można było dostosować go do naszych indywidualnych wymagań. Wyrazem tego może być np. możliwość zdefiniowania własnego menu, które może składać się z dowolnie wybranych, przydatnych w danym momencie funkcji zawartych w programie. Daje to wielki komfort pracy z systemem. Systemy płacowo-kadrowe mają także wspomagać dział płac. Przy ich użyciu możliwe jest więc stworzenie dowolnej listy płac w jednym miesiącu, umieszczenie na jednej liście wielu wypłat, automatyczne naliczanie wypłat gotówkowych czy obsługa dokumentacji dla ZUS: naliczanie zaliczek, obliczanie deklaracji. Dobrze, jeśli tego typu systemy dają możliwość wprowadzenia wszystkich danych płacowych obejmujących okres poprzedzający moment wdrożenia programu. Nic nie stoi więc na przeszkodzie, by za pomocą programów kadrowo-płacowych wyciągać informacje statystyczne i przeglądać całościowo zapisy dotyczące, np. struktury zatrudnienia, stanu zatrudnienia, wynagrodzeń, obecności, absencji i akordów. Łatwy od pierwszego wejrzenia Już pierwszy kontakt z programem powinien zachęcić do korzystania z jego możliwości. Jego instalacja powinna być prosta, a przystępującego do niej powinny prowadzić odpowiednie informacje dotyczące kroków, jakie należy przedsięwziąć, aby program zainstalować prawidłowo. Trzon programu płacowo-kadrowego stanowią zwykle moduły kadrowo-płacowe, posiadające wszystkie niezbędne funkcje, które na co dzień używane są przez pracowników działów rachub i płac. System ułatwiający prowadzenie kadr pozwala m.in. wprowadzać i modyfikować dane w ewidencji pracowników, prowadzić ewidencję czasu pracy, przygotowywać różnego rodzaju umowy (w tym umowy na czas określony, nieokreślony lub okres próbny) oraz umowy cywilnoprawne (np. umowy o dzieło, zlecenia). Przy jego użyciu powinniśmy także móc rozliczyć pracę na akord i definiować składki na Pracow- 10 styczeń-luty 2009

11 RAPORT: Oprogramowanie dla firm nicze Programy Emerytalne. Dzięki dodatkowej opcji zastępującej tradycyjną listę obecności możliwe jest prowadzenie karty pracownika. Użyteczne wydruki Do niezwykle praktycznych zalet programów kadrowo-płacowych należy możliwość sporządzania i drukowania wszelkich dokumentów związanych z kadrami i płacami. Warto sprawdzić, czy program może tworzyć wydruki na dowolnej drukarce atramentowej, igłowej lub laserowej. Dobrze jeśli autorzy programu dają użytkownikowi możliwość określania postaci wydruków, kiedy może on w razie potrzeby wydrukować np. dane tylko wybranych pracowników z ewidencji. W ten sposób uzyskujemy gotowe dokumenty w formie papierowej: umowę o pracę i umowy cywilnoprawne, dane pracowników, karty pracy pracowników, zaświadczenia o zatrudnieniu i wynagrodzeniach, listy płac, różne świadectwa, przelewy bankowe, deklaracje podatkowe na oryginalnych formularzach oraz deklaracje rozliczeniowe ZUS. Niezbędne bezpieczeństwo Systemy kadrowo-płacowe zawiadują danymi o często wysokim stopniu poufności. Warto więc domagać się od producenta wyjaśnień co do rodzajów zabezpieczeń, jakich użyto wewnątrz programu, które ochronią go przed dostępem osób niepowołanych. Już za wymagany standard w przypadku tego typu systemów możemy uznać funkcję upoważnienia konkretnych użytkowników systemu do korzystania ze wszystkich lub tylko niektórych opcji. Za inne kryterium bezpieczeństwa możemy uznać możliwość takiego funkcjonowania systemu, który wyeliminuje konieczność dublowania zapisów, co podnosi zwykle ryzyko popełnienia błędu. Ważną umiejętnością programu będzie więc możliwość współpracy z maksymalną liczbą innych systemów: z programem Płatnik ZUS czy z rejestratorami czasu pracy. Nie od rzeczy będzie także możliwość komunikacji z komputerową księgą przychodów i rozchodów czy systemem finansowo-księgowym. To wszystko wyeliminuje konieczność kilkakrotnego ponawiania niektórych zapisów. Przed podjęciem ostatecznej decyzji o kupnie danego programu kadrowo-płacowego warto poznać funkcje programu nie tylko z opisu lecz poszukać wersji demonstracyjnej na stronach internetowych producenta lub u dystrybutorów. C SYSTEM UŁATWIAJĄCY PROWADZENIE KADR POWINIEN: C wprowadzać i modyfikować dane w ewidencji pracowników, C prowadzić ewidencję czasu pracy, C przygotowywać różnego rodzaju umowy (w tym umowy na czas określony, nieokreślony i okres próbny), C przygotowywać umowy cywilnoprawne (np. umowy zlecenia), C rozliczać pracę na akord, C definiować składki na Pracownicze Programy Emerytalne, C prowadzić karty pracowników, C mieć możliwość wydruku: umów o pracę i umów cywilnoprawnych, danych pracowników, kart pracy pracowników, zaświadczeń o zatrudnieniu i wynagrodzeniach, listy płac, świadectw pracy, przelewów bankowych, deklaracji podatkowych na oryginalnych formularzach oraz deklaracji rozliczeniowych ZUS. C ARTYKUŁ SPONSOROWANY Nowe podejście do ochrony antywirusowej Z uwagi na to, że ilość zagrożeń atakujących komputery rośnie w lawinowym tempie i producenci rozwiązań antywirusowych mają coraz większe problemy z wykrywaniem nowych zagrożeń, należy spojrzeć na problematykę bezpieczeństwa IT z zupełnie innej strony. Outpost Security Suite 2009 to doskonały przykład zastosowania nowatorskich technik wykrywania złośliwych aplikacji. Ochrona przed zagrożeniami w zwykłym pakiecie bezpieczeństwa bazuje najczęściej na sygnaturach dla znanych już zagrożeń oraz metodach heurystycznych do wykrywania nowopojawiających wirusów, robaków, itp. Jednak kombinacja tych dwóch metod coraz częściej nie jest wystarczająca i może doprowadzić do infekcji komputera. Dlatego na rynku pojawiają się rozwiązania, które odwracają zasadę działania już nie koncentrują się jedynie na wykrywaniu zagrożeń, ale tworzą listę bezpiecznych programów i tylko im pozwalają działać na chronionym komputerze. Przykładem takiej aplikacji jest Outpost Security Suite. Program oferuje kolejną warstwę ochrony bazę znanych programów. Połączenie tej metody ze standardowym skanowaniem na podstawie baz sygnatur oraz elementami heurystyki gwarantuje pełne bezpieczeństwo podczas korzystania z bankowości internetowej, kopiowania danych, sufrowania w internecie, itp. C Autoryzowanym partnerem w zakresie sprzedaży rozwiązań Outpost Security Suite jest firma SEVEN Zielona Góra, ul. Chopina 14 A Tel. (68) styczeń-luty

12 RAPORT: Oprogramowanie dla firm Nie warto ryzykować O nielegalnym oprogramowaniu w firmach, o karach i konsekwencjach instalowania pirackich programów komputerowych oraz zapobieganiu popełniania przestępstw rozmawiamy z podinspektorem dr Mariuszem Sokołowskim, Rzecznikiem Komendy Głównej Policji. Dlaczego wielu przedsiębiorców nadal ryzykuje i kupuje nielegalne opro- gramowanie do firm? Trzeba głośno mówić o tym, że nie warto kupować nielegalnego oprogramowania. Legalne oprogramowanie posiada możliwość aktualizacji (części programu np. bazy danych lub całości upgrade do nowej wersji programu) oraz możliwość uzyskania pomocy technicznej. Pirackie oprogramowanie takich możliwości nie daje. Ponadto nielegalne programy mogą pochodzić z różnych nieznanych źródeł wykorzystywanych przez przestępców, np. do wszycia trojana pozwalającego na bezprawne przejęcie danych lub komputera. Oczywiście nie można pominąć odpowiedzialności karnej i cywilnej za użytkowanie programu bez zezwolenia lub wbrew jego warunkom. Często zdarza się, że zakupami w firmie zajmuje się pracownik? Czy w przypadku złapania firmy na korzystaniu z nielegalnego oprogramo- wania odpowiada właśnie pracownik? Każdy przypadek należy ocenić indywidualnie. Wszystko zależy od tego, jaki zakres obowiązków ma pracownik. Zdarzały się przypadki, kiedy w firmie ujawniano nielegalne oprogramowanie. Oprócz osób z zarządu (prezesa czy dyrektora od spraw technicznych, którzy niewłaściwie nadzorowali wykorzystanie komputerów w firmie) do odpowiedzialności pociągany był również pracownik firmy odpowiedzialny za kwestie informatyczne. Czy można zapobiec instalowaniu przez pracowników nielegalnego opro- gramowania w firmie? Tak. Wszystko zależy od właściwej polityki bezpieczeństwa w firmie. Polityka bezpieczeństwa opracowana w sposób właściwy dla określonego podmiotu gospodarczego pozwala na eliminowanie zagrożeń. Administrator korporacji nadaje pracownikom pewne uprawnienia, które umożliwiają mu funkcjonowanie w środowisku informatycznym firmy. Pracownik nie może sam instalować programów na komputerach firmowych, ani nie może kasować plików. Przy korzystaniu z internetu może mieć dostęp tylko do pewnych usług, np. zablokowane mogą być porty pozwalające na uruchomienie komunikatorów, można zablokować strony, które są niepotrzebne do wykonywania zadań na określonym stanowisku. Ponadto można sprawić, że pracownik nie będzie mógł po- 12 styczeń-luty 2009

13 RAPORT: Oprogramowanie dla firm bierać plików z internetu. Istnieje możliwość zablokowania portów USB komputera, co uniemożliwi przenoszenie plików, danych na urządzenia zewnętrzne typu pamięci zewnętrzne (pendrive czy telefony komórkowe). Takie działania pozwalają zarówno na ochronę sieci korporacyjnej, jak i ochronę tajemnicy handlowej przedsiębiorstwa. Jakie są kary? Odpowiedzialność za tego typu przestępstwa przewiduje kodeks karny oraz Ustawa z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych. Wśród uregulowań kodeksowych zastosowanie mają przepisy o kradzieży, paserstwie i paserstwie programu komputerowego, które zagrożone są karą do pięciu lat pozbawienia wolności. Taką maksymalną odpowiedzialność karną przewidują też przepisy art ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, które mogą mieć tu zastosowanie. A co mówią liczby? Czy polscy przedsiębiorcy ryzykują i oszczędzają na legalnym oprogramowaniu? W I połowie 2008 r. z powodu naruszenia praw autorskich w zakresie oprogramowania komputerowego przerwano działalność przestępczą w 329 miejscach. Ujawniono 195 osób, które dokonywały takich przestępstw za pośrednictwem internetu, zabezpieczono 56 tys. 505 sztuk płyt CD i DVD, innych nośników oraz sprzęt służący do nagrywania o wartości 39 tys. zł. Pokrzywdzeni wstępnie oszacowali starty na około zł. W tym czasie wszczęto 1087 postępowań przygotowawczych, w tym: 498 z art Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, 589 z art i art kodeksu karnego. Ujawniono również 402 przypadki wykorzystania pirackich programów komputerowych w prowadzonej działalności gospodarczej. C REKLAMA styczeń-luty

14 RAPORT: Oprogramowanie dla firm Tomasz Sokołowski, Dyrektor marketingu i sprzedaży, InsERT S.A. Potrzeby informacyjne małych przedsiębiorstw wbrew pozorom wcale nie są niewielkie. W dodatku właściciele małych firm muszą sami sprawnie zarządzać sprzedażą, a często również samodzielnie prowadzić księgowość. Dlatego wybór właściwego oprogramowania jest niezwykle ważną decyzją, często istotnie wpływającą na przyszłość przedsiębiorstwa. Wybierając produkt pudełkowy decydujmy się przede wszystkim na program z oferty znanego dostawcy. Im więcej dana firma sprzedała swoich systemów, tym większa pewność, że jej produkt odpowiada wymaganiom praktycznie każdego podmiotu gospodarczego. Duży dostawca to także pewność aktualizacji, które są niezbędne w momentach zmiany prawa. A niestety mali producenci software u często kończą swoją działalność w dobie kryzysu. Zwykle programy nie różnią się znacznie od siebie funkcjonalnością, dlatego bardzo istotnym parametrem staje się przyjazność systemu i intuicyjność obsługi. Warto zainstalować wersję testową programu i spróbować zrealizować w nim najczęstsze czynności. Jeśli nie będą Państwo mieli problemu z odnalezieniem właściwych opcji i wypełnieniem odpowiednich formularzy, to warto zastanowić się nad wyborem właśnie tego systemu. Warto też wybrać takie oprogramowanie, którego wersja testowa oferuje pełną funkcjonalność ograniczoną jedynie czasowo. Pozwoli to nam na kontynuację pracy bez przenoszenia danych do pełnej wersji. Po wpisaniu kodu aktywacyjnego wersja testowa stanie się standardową pełną wersją systemu. C Cyberprzestępcy kontra programy zabezpieczające Zagrożenia z internetu, na które w szczególności narażone są firmy, są znacznie bardziej złożone niż kiedyś i stanowią kombinację różnego rodzaju ataków. Codziennie powstaje ok. 20 tys. nowych odmian wirusów, programów szpiegowskich, robaków i koni trojańskich. Wiele z nich rozprzestrzenia się w sieci w błyskawicznym tempie, co powoduje, że klasyczne metody walki z wirusami nie są już tak skuteczne. Tradycyjny program antywirusowy może nie być wystarczający. Każdy komputer podłączony do internetu powinien mieć zainstalowany program ochronny wyposażony we wszechstronny wachlarz zabezpieczeń: C system wykrywania i przeciwdziałania włamaniom (tzw. IPS/ IDS), który zabezpiecza komputer przed atakami hakerskimi, C mechanizm wykrywania nieznanych zagrożeń na podstawie ich podejrzanego zachowania, C zaporę ogniową, C klasyczne mechanizmy wykrywania zagrożeń na podstawie tzw. sygnatur, C wykrywanie i usuwanie programów szpiegowskich, C ochronę przeglądarki internetowej. Bardzo ważnym elementem systemu staje się obecnie ochrona przed nośnikami zewnętrznymi. Kilka lat temu wszyscy skanowali dyskietki. Teraz dane przenoszone są na kluczach USB czy dyskach zewnętrznych i często zapomina się o ich kontroli pod kątem obecności zagrożeń. Poza zainstalowaniem właściwego programu zabezpieczającego ważna jest świadomość samych użytkowników. Cyberprzestępcy działają bardzo przebiegle i nieustannie modyfikują sposoby przeprowadzania ataków. Ich działania zmierzają do przejęcia rozmaitych informacji przydatnych w zdobyciu pieniędzy, np. nazw użytkownika i haseł dostępowych do kont bankowych oraz innych poufnych informacji (bazy danych klientów i partnerów). Niekiedy wystarczy wejść na stronę internetową lub otworzyć łącze z wiadomości , aby zainfekować komputer oprogramowaniem szpiegowskim. Pracownicy w firmach powinni wiedzieć, aby m.in. nie otwierać linków zawartych w wiadomościach od nieznanych osób, nie wyłączać programu zabezpieczającego podczas pracy czy nie ściągać z internetu plików i aplikacji, które nie zostały zaakceptowane przez dział informatyczny (w szczególności dotyczy Bezpieczeństwo komputera i danych to właściwy program oraz świadomość użytkownika to nielegalnego oprogramowania, które może być zainfekowane złośliwym programem). Firma może pomóc podnieść poziom bezpieczeństwa dzięki organizacji odpowiednich szkoleń dla pracowników i ustaleniu praktycznych zasad korzystania z internetu. C Autor: Maciej Iwanicki, Senior Systems Engineer, Symantec Polska 14 styczeń-luty 2009

15 RAPORT: Oprogramowanie dla firm ARTYKUŁ SPONSOROWANY Koszty pod kontrolą Jak dzięki wdrożeniu nowego systemu zarządzania udaje się zmniejszyć koszty działalności firmy, usprawnić pracę personelowi i znacząco wpłynąć na wzrost obrotów firmy. Edyta Szczepanowska: Czym zajmuje się firma Okno-Bud? Kazimierz Kowalczyk,, Prezes firmy P.H.U.P Okno-Bud Przytyk : Przedsiębiorstwo specjalizuje się w sprzedaży stolarki okiennej i drzwiowej oraz innych materiałów budowlanych. Posiada profesjonalny transport samochodowy przystosowany do przewozu oferowanych towarów. Firma posiada trzy oddziały. ES: Jakie były przyczyny zakupu nowe- go oprogramowania? KK: Przed rozpoczęciem wdrożenia firma korzystała z zakupionego osiem lat temu systemu informatycznego. Jego aktualizacja była jednak zbyt kosztowna i czasochłonna. Firma podjęła zatem decyzję o zakupie nowego oprogramowania. Głównym celem jego wdrożenia była integracja działalności firmy przy zastosowaniu jednego, spójnego systemu informatycznego. W poprzednim systemie każdy dokument wystawiony w oddziale wymagał ponownego ręcznego powtórzenia na serwerze w centrali. Zadaniem tym zajmowała się jedna osoba. Po zastosowaniu nowego oprogramowania została ona przeniesiona do innego działu w firmie, a zlikwidowane miejsce pracy stanowi dla nas jedną z wielu oszczędności, jakie zostały wprowadzone dzięki nowemu systemowi. Kolejnym bardzo ważnym czynnikiem, którym kierowałem się przy wyborze nowego systemu była redukcja czasochłonności operacji wykonywanych przez pracowników poszczególnych działów. Szczególny nacisk kładłem na usprawnienie pracy działu handlowego, który stanowi ponad połowę mojej kadry. Bardzo zależało mi na oszczędności w tym dziale, ponieważ byłem świadomy coraz lepiej prosperującej konkurencji na rynku i coraz większej liczby klientów oczekujących nie tylko fachowej, ale szybkiej i sprawnej obsługi. Przed wdrożeniem sytemu humansoft HermesSQL nawet najbardziej doświadczeni handlowcy nie byli w stanie obsłużyć więcej niż kilku klientów dziennie, ponieważ ich praca nie ograniczała się jedynie do ich obsługi, ale również do przygotowania wszelkich formalności związanych z usługą budowlaną. Najbardziej pracochłonną czynnością było przygotowanie obowiązującej umowy remontowo-budowlanej dzięki, której klient zakupując stolarkę okienną wraz z montażem zakupuje ją na 7-proc. podatek VAT. Wcześniej przygotowanie i wypisanie umowy zajmowało często po kilka godzin, a obecnie po zintegrowaniu jej z programem humansoft HermesSQL zajmuje mniej niż kwadrans. Przy prezentacji nowego rozwiązania handlowcy nie mogli uwierzyć, że tak bardzo usprawniona została ich praca. Jako właściciel mogę powiedzieć, że jest ona widoczna również dla mnie, głównie po obrotach handlowców, które wzrosły od początku roku nawet o ponad 100 proc. na osobę. Kolejnym ważnym czynnikiem, którym kierowałem się przy wyborze nowego oprogramowania były narzędzia analityczne, jakie będzie oferował system. Niestety moje poprzednie oprogramowanie było bardzo ograniczone w przeprowadzaniu analiz i niejednokrotnie zbyt długo musiałem czekać na otrzymanie zestawień. Aktualnie dostaję bardzo obszerne raporty z systemu humansoft HermesSQL na temat sytuacji na rynku, co w znaczny sposób usprawnia pracę poszczególnych działów mojej firmy. ES: Czego konkretnie oczekiwaliście Pań- stwo po wdrożeniu nowego systemu? KK: Głównym celem jaki postawiliśmy przed nowym systemem było zintegrowanie pracy wszystkich oddziałów oraz poprawa jakości pracy. Kolejnym bardzo ważnym czynnikiem było wprowadzenie sprawniejszej obsługi klientów. Bardzo ważne było dla nas zmniejszenie stanów magazynowych. Zaoszczędzone w ten sposób środki chcieliśmy przeznaczyć na kolejne inwestycje w postaci nowych oddziałów. Ten temat mamy już w połowie za sobą, ponieważ jeszcze niedawno każdy oddział posiadał swoje zaplecze magazynowe, zaś na dzień dzisiejszy firma podjęła decyzję o posiadaniu jednego centralnego magazynu w Przytyku i jednego magazynu logistycznego w Radomiu. Wiem, że bez wprowadzenia zintegrowanego oprogramowania byłoby to nie- Nazwa firmy: P.H.U.P. OKNO-BUD PRZYTYK Kowalczyk Kazimierz Branża: budowlana Wdrożone moduły systemu humansoft HermesSQL: Licencja na serwer (część handlowo-magazynowa), Obsługa akwizycji, Obsługa walut, Księga handlowa, Analizy Wielowymiarowe, Zarządzanie Kontaktami, System lojalnościowy, Środki trwałe, Kadry i Płace HR, Serwis i usługi Informacje o systemie: Program humansoft HermesSQL to system klasy ERP. Stosowany w większości branż (spożywczej i przetwórstwa owocowego, metalowej, motoryzacyjnej, budowlanej, ect). Producentem jest polska firma informatyczna Humansoft Sp. z o.o., C możliwe. Takie rozwiązanie usprawniło pracę całej firmy i pozwoliło na zmniejszenie stanów magazynowych. Pozwoliło również na szybszą kompletację zamówień. ES: W jakich obszarach firmy wdrożo- ny został system humansoft HermesSQL? KK: Księgowość tu wdrożyliśmy oprogramowanie do prowadzenia pełnej księgowości, kadr i płac oraz środków trwałych. Marketing tu wdrożyliśmy oprogramowanie do zrządzania promocjami, zarządzania relacjami z klientami (CRM), budowania lojalności klientów, zarządzania serwisem i usługami, zarządzania siecią przedstawicieli handlowych. Magazyn tu wdrożyliśmy oprogramowanie do logistyki (zamówienia, zakupy, sprzedaż). ES: O jakich korzyściach można już w tej chwili mówić, które osiągnęła Pana firma dzięki nowemu systemowi? KK: Korzyści jest wiele. Wśród nich mogę wymienić systematyczną poprawę jakości pracy w poszczególnych działach firmy, sprawniejszą obsługę klientów oraz ściślejszy kontakt z nimi, racjonalniejsze gospodarowanie zasobami i potencjałem firmy, a przede wszystkim zmniejszenie kosztów prowadzenia działalności. C Z Prezesem firmy P.H.U.P Okno-Bud Przytyk Kazimierzem Kowalczykiem rozmawiała Edyta Szczepanowska styczeń-luty

16 RAPORT: Oprogramowanie dla firm Zagrożenia internetowe Bezpieczny komputer w firmie Piotr Kupczyk W dzisiejszych czasach technologie informatyczne dają wszystkim użytkownikom komputerów nieograniczone możliwości komunikacji i współpracy. Odległości oraz granice między krajami przestają mieć jakiekolwiek znaczenie. Dzięki internetowi możemy mieć kontakt ze znajomymi, klientami i partnerami, kupować w sklepach online, a także korzystać z usług bankowych z każdego miejsca na świecie. Musimy jednak pamiętać, że nie ma nic za darmo. Taka wolność korzystania z zasobów i usług wiąże się z pewnym ryzykiem. Nie tylko uczciwi użytkownicy mają bowiem możliwość korzystania z sieci wiele środków dostają cyberprzestępcy, którzy nieustannie udoskonalają metody i techniki służące do kradzieży poufnych danych od użytkowników indywidualnych oraz firm. Co nam zatem grozi? Dawniej wirusy, dzisiaj cyberprzestępcy... Bezpowrotnie minęły czasy, gdy szkodliwe programy tworzyli informatyczni zapaleńcy, których jedynym celem było pokazanie się w podziemnym światku, ewentualnie zniszczenie czyichś danych dla zabawy. Obecnie mamy do czynienia z zorganizowanymi i dobrze zarządzanymi grupami cyberprzestępców, którzy mają tylko jeden cel zarobić jak najwięcej pieniędzy. Firmowe komputery przechowują ogromne ilości danych, które w nieodpowiednich rękach mogą być wykorzystane przeciwko nam. Najczęściej występującym zagrożeniem z jakim firmy mogą mieć do czynienia są szkodliwe programy, w szczególności tzw. konie trojańskie, które niezauważalnie dla użytkownika komputera wykonują wszystkie rozkazy cyberprzestępcy. Kolejnym niebezpieczeństwem są ataki internetowe, które mogą być wstępem do dalszych działań cyberprzestępców. Jednym z nich chyba najniebezpieczniejszym dla każdej firmy może być kradzież poufnych informacji przechowywanych na firmowych komputerach. Kolejnym zagrożeniem póki co nie bezpośrednim jest niechciana korespondencja, czyli spam. Spamu jest coraz więcej i nic nie zapowiada, aby było go mniej. Spamerzy od dłuższego czasu współpracują z cyberprzestępcami i kooperacja ta działa w obie strony. Cyberprzestępcy kupują usługi rozsyłania spamu w celu rozpowszechnienia swoich szkodliwych programów, z kolei spamerzy wynajmują od cyberprzestępców sieci zainfekowanych komputerów (tzw. botnety) w celu zwiększenia zasięgu swoich wysyłek. Wniosek jest jeden musimy się chronić. Ochrona dla firmy od czego zacząć? Ochrona firmy przed cyberzagrożeniami jest złożonym zagadnieniem i zależy od wielu czynników, 16 styczeń-luty 2009

17 styczeń-luty

18 RAPORT: Oprogramowanie dla firm takich jak rozmiar firmowej sieci, wykorzystywane węzły sieciowe czy stosowane platformy sprzętowe i programowe. Niezależnie od rodzaju infrastruktury IT stosowanej w firmie, niezbędnym minimum jest zapewnienie ochrony antywirusowej (najlepiej wspartej ochroną przed atakami internetowymi i spamem) wszystkich firmowych stacji roboczych, do których dostęp mają pracownicy. Warto wziąć pod uwagę zastosowanie bramy internetowej wraz z ochroną antywirusową. Jeśli firma korzysta z własnych serwerów (poczty elektronicznej, plików, WWW, itp.), konieczne jest zapewnienie ochrony także dla tych węzłów. W większych firmach niezbędne jest wdrożenie polityki bezpieczeństwa, która jasno definiuje zasady korzystania z komputerów, internetu i poczty elektronicznej, a także stopień poufności poszczególnych dokumentów firmowych. Istotnym zagadnieniem jest zabezpieczenie przed zagrożeniami wewnętrznymi. Nie wszyscy pracownicy muszą mieć dostęp do każdego dokumentu związanego z firmą. Określenie zasad dostępu do danych pozwala na łatwiejsze kontrolowanie przepływu informacji i szybkie zablokowanie ewentualnych wycieków. To jednak nie wszystko technologie informatyczne rozwijają się w błyskawicznym tempie i ma to olbrzymi wpływ na mechanizmy stosowane w firmowych sieciach. Musimy zdać sobie sprawę z tego, że współczesna sieć korporacyjna znacznie różni się od tego, co obserwowaliśmy jeszcze kilka lat temu i dlatego musi zmienić się także podejście do ochrony firmy. Dawniej bez problemu można było wydzielić pewne elementy (obszary) w sieci i zbudować szczelną i łatwą w kontrolowaniu barierę ochronną. Infrastruktura IT nowoczesnej firmy może obejmować użytkowników laptopów, smartfonów i urządzeń PDA. Użytkownicy ci często korzystają ze swoich urządzeń poza firmową siecią, łączą się z darmowymi punktami dostępowymi Wi-Fi (np. w hotelach lub restauracjach), korzystają z internetu w domu, wymieniają się danymi ze znajomymi czy współpracownikami, itd. Sieć korporacyjna staje się dynamiczną i otwartą przestrzenią bez sztywnych ram. Stwarza to całkowicie nowe wyzwania związane z ochroną. Ochrona dla telefonów? Przecież to przesada! Takie stwierdzenie jeszcze do niedawna było zgodne z prawdą. Spójrzmy jednak na obecną sytuację na rynku telefonów biznesowych. Coraz większą popularność zyskują tzw. smartfony, będące połączeniem telefonu z przenośnym komputerem pozwalającym na odbieranie poczty, przeglądanie zasobów internetu, przechowywanie danych i wiele więcej. Czym zatem różni się smartfon od komputera? Odpowiedź jest prosta smartfon zamiast myszy posiada rysik, a komputer jest zbyt ciężki, aby podnieść go do ucha. Po pominięciu wspomnianych różnic między tymi dwoma urządzeniami można postawić znak równości. Smartfon pozwala nam praktycznie na wszystko, co możemy zrobić na domowym pececie czy firmowej stacji roboczej. Szkodliwy program zainstalowany na smartfonie może teoretycznie wykorzystać każdą jego funkcję. Może zatem wysyłać SMS-y i MMSy na płatne numery, nawiązywać połączenia z numerami o podwyższonej opłacie, wysyłać i odbierać dane, instalować programy, itp. Jeśli mówimy o smartfonie użytkowanym przez pracownika firmy, musimy wziąć pod uwagę dodatkowe zagrożenie kradzież lub zgubienie urządzenia. Wielu z nas przechowuje w telefonach rozmaite dane, łącznie z informacjami firmowymi. Utrata tych danych może prowadzić nie tylko do konieczności ich odtwarzania może być także zagrożeniem dla firmy. Cyberprzestępca może upublicznić skradzione dane lub wykorzystać je przeciwko nam w formie szantażu. Warto więc rozważyć możliwość wdrożenia systemu ochrony, który nie tylko eliminuje możliwość ataku szkodliwego programu, ale także szyfruje dane przechowywane na firmowych smartfonach. Chronić czy nie chronić... Wielu ekspertów z dziedziny bezpieczeństwa uważa, że mobilne zagrożenia to ciągle melodia przyszłości. Częściowo można się z tym zgodzić, gdyż szkodliwe programy działające na smartfonach nie pojawiają się w dużych ilościach, a ich możliwości są wciąż mocno ograniczone. Powodem takiego stanu rzeczy jest zbyt mała popularność tych urządzeń cyberprzestępcom na razie nie opłaca się inwestować w tworzenie nowych technologii infekowania. Szacuje się, że fala ataków na urządzenia mobilne może nadejść pod koniec bieżącego roku. Jednak ryzyko kradzieży lub zgubienia firmowego smartfonu to zagrożenie całkiem realne i dlatego podobnie jak w przypadku firmowych stacji roboczych oraz serwerów nie ma sensu ryzykować i zwlekać z wdrożeniem ochrony w tym zakresie. Lepiej zapobiegać niż leczyć. C Autor: Dyrektor działu prasowego, Kaspersky Lab Polska, piotr.kupczyk@kaspersky.pl Najświeższe informacje o zagrożeniach internetowych można znaleźć w Encyklopedii Wirusów prowadzonej przez Kaspersky Lab: 18 styczeń-luty 2009

19 RAPORT: Oprogramowanie dla firm O czym należy pamiętać, aby nie paść ofiarą cyberataku? Ryzyko krytyczne: cyberprzestępczość Niezależnie od odpowiedzialności prawnej, zarówno karnej, jak i cywilnej, korzystanie z nielegalnego oprogramowania wiąże się z poważnym ryzykiem w zakresie bezpieczeństwa informatycznego. Jak wynika z przeprowadzonych badań, 25 proc. płyt z pirackim oprogramowaniem udostępnianym w internecie i aż 59 proc. narzędzi (w tym tzw. crack ów do łamania zabezpieczeń) przesyłanych przez sieci P2P zawiera złośliwe dodatki (ang. malicious code). Ponadto aż 51 proc. płyt z oprogramowaniem oferowanych na aukcjach internetowych to podróbki zawierające złośliwe dodatki. Złośliwe dodatki to nic innego jak program komputerowy doklejony do nielegalnej kopii danego programu, który może służyć do nieuprawnionego dostępu osoby trzeciej do komputera, sieci lokalnej i ich zawartości. W praktyce oznacza to zagrożenie dostępu do tajemnic przedsiębiorstwa i innych informacji poufnych czy wręcz krytycznych, takich jak hasła dostępu do bankowości internetowej. Złośliwy dodatek może być wykorzystany także w celu przejęcia komputera i wykorzystania go jako tzw. komputera-zombie służącego do włamania komputerowego. Aby ustrzec się przed takimi skutkami albo zniwelować ryzyko do minimum, należy stosować się do następujących zasad: C nie instalować oprogramowania z podejrzanych źródeł, w tym z internetu czy płyty kupionej na targowisku lub na aukcji internetowej oferowanej po niskiej cenie, C regularnie dokonywać aktualizacji oprogramowania, w tym systemu operacyjnego, C zainstalować firewall i oprogramowanie antywirusowe, C nie otwierać załączników ani linków zawartych w poczcie elektronicznej (25 proc. takich stron ma złośliwe dodatki instalujące się na komputerze bez wiedzy odbiorcy), C regularnie zmieniać hasła dostępu do komputera, poczty i bankowości internetowej, np. raz w miesiącu. C Autor: Bartłomiej Witucki, Koordynator i Rzecznik BSA w Polsce Źródło danych: IDC, Ryzyko związane z pozyskiwaniem i korzystaniem z pirackiego oprogramowania, 2006 REKLAMA styczeń-luty

20 RAPORT: Oprogramowanie dla firm Wielkie technologie są także dla małych Z wyborem oprogramowania jest jak z samochodem powinien być dobrany wg aktualnych potrzeb, z marginesem na to, co przyniesie dająca się przewidzieć przyszłość. Więc decyzja musi być rzetelnie przemyślana i poprzedzona analizą procesów w firmie. Nie ma nic gorszego niż kupowanie nieużytecznej technologii, bo wtedy nie widzimy wartości jaką ze sobą niesie. O rynku IT dla małych i średnich firm rozmawiamy z Jackiem Murawskim, Dyrektorem Generalnym polskiego oddziału Microsoft. W jakiej kondycji jest polski rynek oprogramowania dla MSP? Jesteśmy w bardzo szczególnym czasie nie tylko w branży nowych technologii, ale całej gospodarki. Bardzo optymistyczne prognozy, które ogłaszano w połowie ub.r. najprawdopodobniej nie przełożą się na stan faktyczny, ale możemy założyć, że trendy wzrostu utrzymają się. Podobnie sytuacja wygląda na rodzimym rynku oprogramowania dla MSP. Ostatnie lata charakteryzowały się dynamicznym rozwojem. Wg danych pochodzących z biura doradczo-analitycznego DiS, trend ten ma się utrzymać co najmniej do 2010 r. Pomogą nam w tym środki pochodzące z funduszy unijnych. Np. budżet Programu Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka na lata to 8,3 mld euro. Szacunkowo ok. 10 proc. z tego budżetu to fundusze dedykowane informatyzacji, w tym także dla firm z sektora MSP. Zresztą w popularyzacji środków unijnych jako źródła finansowania informatyzacji przedsiębiorstw mamy swój udział poprzez program Inicjatywy Doradztwa Europejskiego (EUGA), jaki prowadzimy w kilkunastu krajach europejskich, także w Polsce. Staramy się w ten sposób wspierać rodzime firmy w dostępie do fachowej wiedzy i pomagać im w pozyskiwaniu finansowania. Inna sprawa, że zaledwie 4 proc. małych i średnich firm UE stara się o granty, ale sądzę, że najbliższy rok odmieni tę sytuację. Wg naszych szacunków, wydatki na IT w sektorze MSP stanowiły w 2007 r. ok. 16 proc. wartości rynku IT w Polsce. Czy to już jest poziom maksimum? Czy MSP nadal ma potencjał? To więcej niż wydano rok wcześniej. Sądzę jednak, że ten sektor posiada ogromne pokłady niewykorzystanego potencjału. Biorąc pod uwagę, że w rozwiniętych krajach Europy Zachodniej udział wydatków na IT sektora MSP to ok. 25 proc., to pozostają jeszcze ogromne rezerwy. Oczywiście aktualna sytuacja może wydawać się niesprzyjająca zwiększaniu inwestycji w nowe technologie. Paradoksalnie to właśnie może się okazać najbardziej odpowiedni moment na rzecz jasna dobrze przemyślane i trafne decyzje dotyczące informatyzacji. Od czego należy zacząć decydując się na wybór oprogramowania? Załóżmy, że firma ma na starcie mocno ograniczone fundusze i najchęt- niej zainwestowałaby tylko w zło konieczne? Z wyborem oprogramowania jest jak z autem powinien być dobrany wg aktualnych potrzeb z marginesem na to, co przyniesie dająca się przewidzieć przyszłość. Więc decyzja musi być rzetelnie przemyślana i poprzedzona analizą procesów w firmie. Nie ma nic gorszego jak kupowanie nieużytecznej technologii, bo wtedy nie widzimy wartości jaką ze sobą niesie. Z kolei menedżerowie, którzy rozpoznają strategiczne znaczenie IT inaczej postrzegają dokonywane przez siebie inwestycje. Co więcej, mają świadomość, że nowe technologie nie są pomocne, jeśli nie mogą być zintegrowane z istniejącymi systemami i narzędziami zarządzania. Rozumieją, że choć obniżenie kosztów jest ważne, to zwiększenie produktywności pracowników i wspieranie procesów biznesowych ma jeszcze większe znaczenie dla organizacji. No tak, ale żeby wybrać, trzeba co- kolwiek wiedzieć na ten temat. Jak firma ma ocenić, która technologia jest jej potrzebna? To prawda. Nie wyobrażam sobie, aby szef małego zakładu produkcyjnego znał się na informatyce w takim stopniu, aby właściwie wybrać potrzebne mu oprogramowanie. Od tego przedsiębiorca ma nas. W Microsoft nie tylko sprzedajemy swoje produkty, ale jesteśmy zaufanym doradcą dla naszych klientów. To jest istotne zwłasz- 20 styczeń-luty 2009