fot.microsoft.com Oszczędzanie i wydatki mieszkaniowe Polaków

Transkrypt

1 fot.microsoft.com Oszczędzanie i wydatki mieszkaniowe Polaków Raport Expander Advisors, Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych i Domu Kredytowego Notus październik 2013

2 W raporcie: Autorzy raportu: Aleksandra Łukasiewicz dr Mirosław A.Bieszki Jacek Dziadak Doradca Zarządu Expander Advisors Doradca Ekonomiczny KPF Wiceprezes Zarządu DK Notus 2/9

3 Wstęp: Poniższy raport stanowi ekspercką analizę danych dotyczących zachowań klientów w zakresie finansowania zakupów nieruchomości i oszczędzania. Raport powstał w wyniku współpracy liderów w branży doradztwa i pośrednictwa finansowego: Expander Advisors, Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych (KPF) i Domu Kredytowego Notus. Jak wynika z przeprowadzonych badań, niespełna 5% Polaków oszczędza na swoją emeryturę. Większość ich oszczędności pokrywają za to wydatki na cele mieszkaniowe i poprawę jakości życia, bieżącą konsumpcję oraz wakacje. Pomimo kryzysu, coraz więcej Polaków deklaruje zamiar poniesienia dużych wydatków na poprawę warunków mieszkaniowych. Niestety, jak wskazują eksperci, wprowadzenie nowej Rekomendacji S może uniemożliwić realizację tej potrzeby znacznej części kupujących. Obecnie aż dwa z trzech kredytów hipotecznych zaciągane są z wkładem własnym poniżej 20%. Metodologia: Od 2005 r. KPF wraz z Instytutem Rozwoju Gospodarczego Szkoły Głównej Handlowej prowadzi badania ankietowe planowanych wydatków na zakup dóbr trwałych oraz sposobu ich finansowania, w tym na zakup nieruchomości lub remont. Respondenci pytani są o planowany sposób sfinansowania swoich zamierzeń, nie są natomiast pytani o wpływ zmian cen na rynku nieruchomości i dostępności kredytu na finansowanie zakupów bądź remontów. Raport nie odnosi się więc bezpośrednio do wpływu sytuacji na rynku nieruchomości zarówno od strony podażowej oraz oferowanych cen, jak i polityki kredytowej banków. Firmy doradcze Expander Advisors i DK Notus w II kwartale 2013 r. razem osiągnęły rynkowy udział w wysokości ponad 13%, co oznacza, że prawie co ósmy złoty na rynku kredytów hipotecznych został uruchomiony z udziałem tych firm. Za pośrednictwem tych dwóch podmiotów z czołówki doradztwa finansowego zostały udzielone kredyty na wartość niemal 1,1 mld PLN na zakup na rynku wtórnym, pierwotnym oraz budowę domu. Do analizy przyjęto wyniki badań ankietowych KPF od 2008 r. do połowy 2013 r. i transakcje kredytowe z Expander i DK Notus z II kwartału bieżącego roku. Kredyty na budowę domu zostały zaliczone do kredytów na rynku pierwotnym. Spis treści Spis treści... 3 Kupujemy za gotówkę, a kredyty zaciągamy na 100%... 5 Chcemy polepszać swoje warunki mieszkaniowe... 7 Kupujemy używane mieszkania /9

4 Oszczędzamy na zakup i remont nieruchomości, nie oszczędzamy na emeryturę Dr Mirosław A. Bieszki, Doradca Ekonomiczny KPF: - Jak wynika z naszej analizy, niezależnie od stanu koniunktury, oszczędności na cele związane z nieruchomością zakup, remont lub modernizację są na pierwszym miejscu. Na drugim pod względem wskazań odnośnie celu oszczędzania są bieżące oszczędności na sfinansowanie konsumpcji, na trzecim - wypoczynek. Co ciekawe, oszczędzanie na emeryturę zajmuje dopiero dziewiąte, czyli ostatnie możliwe miejsce w hierarchii celów. Mimo szerokiej społecznej dyskusji w temacie przyszłości emerytalnej, ten cel oszczędzania znajduje się cały czas na ostatnim miejscu. Odkładamy więc na zakup samochodu, sprzętu, ubrań czy wyjazd na urlop, a dopiero na końcu na zabezpieczenie starości. Aleksandra Łukasiewicz, Doradca Zarządu Expander Advisors: - Jak wskazują badania, niestety cały czas nie zdajemy sobie sprawy, że im wcześniej zaczniemy oszczędzać na ten cel, tym lepiej. Aż 95 proc. nie posiada świadomości, że by zapewnić sobie spokojną przyszłość wystarczy odkładać nawet niewielkie sumy. Współczesny dwudziestolatek powinien odkładać na przykład 10 proc. swojego miesięcznego wynagrodzenia, trzydziestolatek już jednak 28 proc. pieniędzy. Jak wynika z badań, kryzys gospodarczy zwiększył świadomość konieczności oszczędzania Jacek Dziadak, Wiceprezes DK Notus: - Interesujący jest skokowy wzrost wskazań na oszczędności bez określonego celu. Może to być sygnał przechodzenia z etapu konsumpcji na etap budowania majątku. Możliwe jest jednak, że jest to skutek utrzymujących się obaw związanych ze spowolnieniem gospodarczym dotyczących stabilności zatrudnienia i zarobków. Rysunek 1 Na co oszczędzają Polacy? 4/9

5 Kupujemy za gotówkę, a kredyty zaciągamy na 100% Z jednej strony cele związane z zakupem mieszkania czy budową domu zajmują pierwsze miejsce w hierarchii oszczędzania. Z drugiej jednak zaskakująco wysoki odsetek zarówno potencjalnych kredytobiorców, jak i tych uruchamiających kredyt w II kwartale nie miało wkładu własnego. Dr Mirosław A. Bieszki, KPF: - Z naszych obserwacji wynika, że w roku 2008 najwięcej gospodarstw domowych, czyli prawie co trzecie, deklarowało sfinansowanie zakupu nieruchomości w całości za kredyt. W roku 2011, odsetek ten wynosił już jedynie 18,6 proc. Za trzy kwartały roku bieżącego wskaźnik finansowania zakupu nieruchomości w całości kredytem kształtuje się na poziomie 23,6%. 35,8% ankietowanych deklaruje finansowanie zakupu ze źródeł innych niż kredyt. Jak wskazują eksperci, wzrost wskazań osób na zakup bez kredytu bankowego może być bezpośrednim skutkiem spadku oprocentowania lokat. Wielu Polaków zakup mieszkania traktuje bowiem jako atrakcyjny sposób na ulokowanie swoich oszczędności. Aleksandra Łukasiewicz, Expander Advisors: - Oferta depozytu na 3% należy obecnie do tych najatrakcyjniejszych, a takich stawek klienci nie chcą zaakceptować. Poszukujący alternatywy inwestycyjnej poza rynkiem kapitałowym przychylnym okiem patrzą głównie na mieszkania, których ceny po uwzględnieniu inflacji spadły do poziomu z 2006 r. Tę tezę uzasadniają również szacunki NBP podające, że ponad połowa (66 proc.) transakcji w I kwartale na rynku pierwotnym w sześciu największych miastach Polski odbyło się za gotówkę. Rysunek 2 Sposób finansowania zakupu lub budowy mieszkania/domu 5/9

6 Prawie 2/3 kredytów z LTV powyżej 80% Patrząc z perspektywy wdrożenia nowego kształtu Rekomendacji S od przyszłego roku interesujące jest spojrzenie na strukturę przedziałów LTV kredytów uruchomionych w II kwartale za pośrednictwem Expander Advisors i DK Notus. Łącznie 36% kredytów miało wkład własny niższy niż wymagane 5%. Ta statystyka wyglądała zdecydowanie lepiej na rynku pierwotnym (29%) niż na rynku wtórnym (41%). Łącznie, w przypadku prawie 2/3 kredytów LTV przekraczało 80%. Rysunek 3 Udział przedziałów LTV w łącznym wolumenie Biorąc pod uwagę szacowaną średnią wartość kupowanej lub budowanej nieruchomości (279 tys. PLN w przypadku używanych, a nowych 370 tys. PLN), zaciągnięcie przeciętnej wysokości kredytu wymagałoby posiadania ok. 14 tys. PLN oszczędności. Gdyby znowelizowana Rekomendacja S obowiązywała w II kwartale 2013 r., dane te dotyczyłyby mieszkań i domów z drugiej ręki. Dla nowych nieruchomości kwota byłaby o 4,5 tys. PLN wyższa. Skutki Rekomendacji S zależą więc od tego, czy planujący zakup posiadają takie oszczędności. Jacek Dziadak, DK Notus: - Wydaje się, że wysoka stopa oszczędności na cele mieszkaniowe wykazana w badaniach ankietowych pozwala na wniesienie wymaganego wkładu własnego. Te same badania pokazują jednak, że prawie 24% osób obecnie chciałoby skorzystać z kredytu na 100%. Aleksandra Łukasiewicz, Expander Advisors: - Po wprowadzeniu nowej Rekomendacji S w najtrudniejszej sytuacji znajdą się z pewnością osoby o małym zapleczu finansowym, jak młode małżeństwa czy single kupujący na rynku wtórnym. Zapowiadany program Mieszkanie dla Młodych obejmie bowiem wyłącznie mieszkania z rynku pierwotnego, które z natury są droższe od rynku wtórnego. Osoby nie posiadające wkładu własnego, chcące nabyć mieszkanie z drugiej ręki nie zostaną więc objęte żadnym programem. 6/9

7 Chcemy polepszać swoje warunki mieszkaniowe Jak pokazały badania, liczba Polaków, którzy deklarują dość duże prawdopodobieństwo poniesienia przez gospodarstwo domowe wydatków na poprawę sytuacji mieszkaniowej (kupno/remont mieszkania/domu) w okresie najbliższego roku rośnie. W stosunku do roku ubiegłego, liczba ta wzrosła o ponad 25%. Rysunek 4 Odsetek badanych deklarujących dość duże prawdopodobieństwo poniesienia dużych wydatków na podniesienie standardu lub remont zajmowanego domu, mieszkania (w ciągu najbliższych 12 miesięcy) Kupujemy używane mieszkania Wyraźnie większą popularnością wśród klientów Expander Advisors i DK Notus cieszyły się zakupy używanych nieruchomości. Na ich sfinansowanie przeznaczone było aż 61% udzielonych kredytów. Przewaga rynku wtórnego była jednak wyraźnie niższa biorąc pod uwagę wartość (56%), co wynika ze średniej kwoty kredytu. Rysunek 5 Udział celów kredytowania w sztukach i wolumenie 7/9

8 Na rynku wtórnym mniejszy wkład własny Rynek wtórny cechował się obok niższej średniej kwoty kredytu również wyższym wskaźnikiem LTV na poziomie 81%, kiedy na rynku pierwotnym (zakupy mieszkań i budowy domów) było to 75%. Można jednak domniemywać, że w przypadku nowych mieszkań wkład własny kupujących był mniejszy niż 25%, ponieważ budowy domu z reguły cechują się niższym LTV, zaniżając parametr. Średnie LTV wszystkich rozpatrywanych kredytów wyniosło w II kwartale 78%. Rysunek 6 Średnie LTV na rynku wtórnym i pierwotnym Aleksandra Łukasiewicz, Expander Advisors: - Na podstawie danych transakcyjnych można więc zaobserwować prawidłowość, że używane nieruchomości są tańsze, a ich nabywcy dysponują niższym budżetem. Wnoszą niższy wkład własny i więcej z nich finansuje się w 100%. Te dane mogą zaburzać kredyty na budowę domu, jednak nie zmieniają one ogólnej prawidłowości. Jak wskazują eksperci Expander Advisors, Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych i Domu Kredytowego Notus, zapowiadane zmiany na rynku mieszkaniowym mogą przyczynić się do pogorszenia dostępności mieszkań dla osób o mniejszym budżecie. Wyjątek stanowić będą osoby, które posiadać będą kapitał na odpowiednio wysoki wkład własny. Aby to jednak osiągnąć, muszą zawczasu zadbać o regularne oszczędzanie. 8/9

9 Kontakt dla mediów: Biuro Prasowe Expander Advisors: Weronika Seweryn Account Executive kom: e: Izabela Śnitko Junior Account Executive kom: e: Expander Advisors: Największa niezależna firma doradztwa finansowego w Polsce. Na rynku od 2000 roku. Jego misją jest dostarczanie Klientom rozwiązań finansowych, które pomagają zaspokoić ich potrzeby na każdym etapie życia. W swojej ofercie ma ponad 95% wszystkich ofert kredytów hipotecznych dostępnych na rynku, setki funduszy i produktów inwestycyjnych jak również ubezpieczenia. Nie jest także powiązany z żadną grupa bankową w Polsce, przez co może świadczyć rzeczywiście niezależne usługi doradztwa finansowego. Konferencja Przedsiębiorstw Finansowych: Misją Konferencji Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce Związku Pracodawców jest wyznaczanie w działalności gospodarczej wysokich standardów postępowania we wszystkich relacjach z klientami i kontrahentami oraz nadzorowanie stosowania się do nich przez przedsiębiorstwa finansowe, dla tworzenia i potwierdzania opinii, uznających te przedsiębiorstwa za instytucje zaufania publicznego. Aktywny uczestnik europejskiego i polskiego procesu legislacyjnego jako strona społeczna, reprezentująca 73 podmioty z 8 segmentów rynku finansowego. Członek prestiżowej organizacji Eurofinas, skupiającej 18 krajowych organizacji, reprezentującej znaczną część europejskiego przemysłu finansowego. Dom Kredytowy Notus: Jeden z wielkiej trójki firm doradztwa finansowego w Polsce. Powstał w marcu 2004 roku z inicjatywy pięciu osób fizycznych, jako niezależny broker produktów hipotecznych. Jego misją jest niezależne doradztwo w wyborze najlepszej oferty z szerokiej palety produktów finansowych, z uwzględnieniem przede wszystkim potrzeb i oczekiwań Klienta. 9/9