Załącznik Nr 2 Załącznik do Uchwały Rady Gminy Klucze Nr., z dnia

Transkrypt

1 Załącznik Nr 2 Załącznik do Uchwały Rady Gminy Klucze Nr., z dnia

2 PROGRAM OCHRONY ZDROWIA PSYCHICZNEGO NA LATA DLA GMINY KLUCZE

3 I. Wprowadzenie. Nie można mówić o zdrowiu nie biorąc pod uwagę zdrowia psychicznego. W odniesieniu do społeczeństw, dobry stan zdrowia psychicznego obywateli pozytywnie wpływa na ich dobrobyt, solidarność i sprawiedliwość społeczną. Zły stan zdrowia psychicznego zarówno dla obywateli, jak i dla systemów społecznych, jest źródłem przeróżnych kosztów, strat i obciążeń. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) określa zdrowie psychiczne jako: stan dobrego samopoczucia, w którym człowiek wykorzystuje swoje zdolności, może radzić sobie ze stresem w codziennym życiu, może wydajnie i owocnie pracować oraz jest w stanie wnieść wkład w życie danej wspólnoty. Definicja ta jest bardzo ważna i postępowa, ponieważ nie poprzestaje na samym negującym ujęciu, że zdrowie jest brakiem choroby, ale bardzo mocno akcentuje, że zdrowie ma w sobie aktywny aspekt, którym jest dobrostan. Oznacza to, że w kwestiach zdrowia nie mamy jedynie koncentrować się na chorobach i próbach ich zwalczania, ale powinniśmy zwłaszcza koncentrować się na samym zdrowiu - na jego wzmacnianiu. O znaczeniu zdrowia psychicznego dla człowieka mówi Preambuła ustawy z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego i określa zdrowie psychiczne jako fundamentalne dobro osobiste człowieka, a ochrona praw osób z zaburzeniami psychicznymi należy do obowiązków państwa. Powyższa ustawa wskazuje również, że ochronę zdrowia psychicznego zapewniają organy administracji rządowej i samorządowej oraz instytucje do tego powołane. Ponadto w działaniach z zakresu ochrony zdrowia psychicznego mogą a nawet powinny uczestniczyć fundacje, stowarzyszenia oraz inne organizacje społeczne, samorządy zawodowe, kościoły i inne związki wyznaniowe, jak również grupy samopomocowe pacjentów i ich rodzin oraz inne osoby fizyczne i prawne. W przypadku samorządu gminnego ochrona zdrowia psychicznego polegać będzie przede wszystkim na realizacji celów głównych i szczegółowych z zakresu promocji zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym oraz zapewnienia osobom z zaburzeniami psychicznymi pomocy i wsparcia społecznego. Podstawą opracowania i realizacji niniejszego Programu jest 4.1. Rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 grudnia 2010 r. w sprawie Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego oraz załącznik nr 1 do rozporządzenia (Dz. U. z 2011 r., Nr 24, poz. 128). Gminny Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata dla Gminy Klucze realizowany jest również w oparciu o następujące akty prawne: 1. Ustawa z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym; 2. Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009r. o finansach publicznych; 3. Ustawa z dnia 19 sierpnia 1994r. o ochronie zdrowia psychicznego; 4. Ustawa z dnia 12 marca 2004r. o pomocy społecznej; 5. Ustawa z dnia 24 kwietnia 2003r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie; 6. Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie; 7. Ustawa z dnia 26 października 1982r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi; 8. Ustawa z dnia 29 lipca 2005r. o przeciwdziałaniu narkomanii.

4 Wdrożenie w życie Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 2013 dla Gminy Klucze stanowić będzie ważny element profilaktyki zdrowia psychicznego mieszkańców Gminy Klucze. Z tego powodu wymaga powszechnej społecznej akceptacji, którą zapewni przejrzystość i jasność podjętych w tym zakresie działań realizatorów niniejszego Programu. Program ściśle powiązany jest z Gminnym Programem Profilaktyki i Rozwiązywania Problemów Alkoholowych oraz Gminnym Programem Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie. Niektóre działania prowadzone są również w ramach tych programów. Adresatami przedsięwzięć i inicjatyw Programu zmierzających do poprawy stanu zdrowia psychicznego i zapobiegania zaburzeniom psychicznym są mieszkańcy Gminy Klucze. Realizatorami Programu są gminne jednostki organizacyjne i organizacje pozarządowe. II. Diagnoza. Gminę Klucze zamieszkuje według stanu na dzień r mieszkańców. Z dokumentacji Ośrodka Pomocy Społecznej w Kluczach wynika iż z pomocy społecznej w różnej formie w roku 2012 korzystało 474 rodzin w tym 860 osób. Wśród osób korzystających z pomocy społecznej w różnej formie 25 osób to osoby chore psychicznie, a w tym upośledzone umysłowo 18 osoby. W odniesieniu do przytaczanej wcześniej definicji zdrowiem psychicznym jest nie tylko brak zaburzeń psychicznych, ale również taki stan, w którym osoba jest świadoma swojego potencjału, może radzić sobie z problemami, stresem, może efektywnie pracować i funkcjonować w społeczeństwie. Z obserwacji wynika iż duża ilość osób mających problemy psychicznie nie korzysta z pomocy społecznej. Tak więc nie jest znana dokładniejsza liczba osób chorych psychicznie na terenie gminy. Z danych statystycznych przedstawionych w Narodowym Programie Ochrony Zdrowia wynika, że w okresie od 1990r do 2007r wskaźnik rejestrowanego rozpowszechniania zaburzeń psychicznych wzrósł o 119%. Należy przypuszczać iż w gminie Klucze wskaźnik ten jest bardzo podobny. Gmina Klucze nie jest organem założycielskim dla żadnego podmiotu prowadzącego działalność leczniczą. Mieszkańcy gminy korzystają ze świadczenia z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień realizowanych w stacjonarnej i ambulatoryjnej opiece zdrowotnej tj. na Oddziale psychiatrycznym Szpitala w Olkuszu, w poradniach zdrowia psychicznego i w poradni odwykowej oraz leczenia uzależnień. Działający na terenie gminy Ośrodek Pomocy Społecznej udziela pomocy w miarę swych możliwości w różnej formie dla wszystkich mieszkańców w tym także mającym problemy ze zdrowiem psychicznym. Ponadto na terenie Gminy Klucze działają prowadzone przez organizacje pozarządowe: 1. Warsztaty Terapii Zajęciowej w Kluczach prowadzące aktywizację zawodową osób niepełnosprawnych w tym osób z zaburzeniami psychicznymi. 2. Centrum Integracji Społecznej w Kluczach obejmujące swoim wsparciem również osoby z zaburzeniami psychicznymi.

5 3. Środowiskowy Dom Samopomocy w Kolbarku, który jest ośrodkiem wsparcia dziennego o zasięgu lokalnym przeznaczonym dla 35 osób dorosłych z zaburzeniami psychicznymi i upośledzonymi umysłowo, które nie wymagają leczenia szpitalnego zamieszkałych na terenie gminy. a także 1. Zakład Aktywności Zawodowej OGNIWO zatrudniający osoby niepełnosprawne w większości osoby z zaburzeniami psychicznymi. 2. Spółdzielnia Socjalna OPOKA zatrudniająca osoby z zaburzeniami psychicznymi. III. Priorytety Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata Na podstawie powyższej diagnozy i zasobów pomocowych oraz organizacyjnych Gminy Klucze ustala się następujące priorytety: 1. W miarę możliwości aktualizacja informacji o potrzebach i uwarunkowaniach zdrowotnych mieszkańców Gminy Klucze poprzez zbieranie informacji od podmiotów współrealizujących i współuczestniczących w programie. 2. Propagowanie wiedzy o zdrowiu psychicznym,promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym. 3. Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym, społecznym i zawodowym. 4. Wczesna profilaktyka, wykrywanie i wczesne leczenie zaburzeń psychicznych swoistych dla okresu dzieciństwa i dorastania oraz wczesnych form innych zaburzeń psychicznych i zachowania. 5. Koordynacja zadań związanych z realizacją polityki zdrowotnej Gminy Klucze w zakresie zdrowia psychicznego. IV. Cele i zadania Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata Narodowy Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata określił cele ogólne i szczegółowe programu przyporządkowane konkretnym podmiotom do realizacji. Samorządy gminne wskazane są jako realizatorzy dwóch z nich: 1. Promocja zdrowia psychicznego i zapobieganie zaburzeniom psychicznym. 2. Zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznymi wielostronnej i powszechnie dostępnej opieki zdrowotnej oraz innych form opieki i pomocy niezbędnych do życia w środowisku rodzinnym i społecznym. Cel szczegółowy upowszechnienie wiedzy na temat zdrowia psychicznego, kształtowanie zachowań i stylów życia korzystnych dla zdrowia psychicznego, rozwijanie umiejętności radzenia sobie w sytuacjach zagrażających zdrowiu psychicznemu

6 Lp. 1. Nazwa zadania Realizator Termi n Promocja ochrony zdrowia psychicznego Gmina Klucze i i zapobiegania zaburzeniom psychicznym gminne na terenie placówek oświatowych jednostki organizacyjne Wskaźnik Liczba materiałów i ilość uczniów Organizowanie w szkołach spotkań z udziałem specjalisty z zakresu zdrowia szerokorozumianego w miarę możliwości psychicznego. Prowadzenie dalszych działań na terenie szkół przez psychologów, pedagogów, wychowawców. Podniesienie świadomości środowiska lokalnego na temat promocji zdrowia psychicznego poprzez umieszczenie plakatów oraz ulotek w miejscach ogólnie dostępnych. Przedszkola, szkoły podstawowe, gimnazja i placówki służby zdrowia Wszystkie podmioty uczestniczące w programie Liczba spotkań Liczba materiałów promocyjnych 4. Wdrożenie w programach szkolnych systemowego (całościowego) podejścia do promocji zdrowia psychicznego w szkole, obejmującego kontrolowanie zachowania w klasie, rozwój umiejętności społecznych oraz zapobieganie znęcaniu się nad słabszymi. Placówki oświatowe Ilość programów a także liczba dzieci i młodzieży uczestniczących w programach Cel szczegółowy 1.2 zapobieganie zaburzeniom psychicznym 1. Kierowanie na badania dzieci oraz młodzież, u których występują Szkoły Liczba dzieci kierowanych zaburzenia zachowania oraz istnieje zagrożenie wystąpienia zaburzeń psychicznych do Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej a także prowadzenie wczesnej diagnostyki i interwencji w zaburzeniach rozwoju u dzieci w wieku przedszkolnym 2. Finansowanie konsultacji Gminna Komisja Liczba opinii

7 lekarskich psychologa i psychiatry /opinie dla potrzeb sądowych/ osób objętych postępowaniem Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych 3. Prowadzenie kampanii/zakup materiałów skierowanych na wywołanie postaw zrozumienia i akceptacji dla osób z zaburzeniami psychicznymi, w tym realizacja lokalnych projektów informacyjno edukacyjnych sprzyjających postawom przeciwdziałania dyskryminacji wobec osób z zaburzeniami psychicznymi. 4. Zachęcanie osób w podeszłym wieku do dalszego aktywnego uczestniczenia społecznego, kulturalnego, ekonomicznego i politycznego w życiu społeczeństwa oraz w procesie podejmowania decyzji, na przykład przez działalność w stowarzyszeniach i nieformalnych grupach. Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Gmina, jednostki organizacyjne gminy Ośrodek Pomocy Społecznej -organizacje i stowarzyszenia pozarządowe działające na terenie gminy Klucze Liczba kampanii, Ilość zorganizowanych działań i liczba uczestników Cel szczegółowy 1.3 zwiększenie integracji społecznej osób z zaburzeniami psychicznymi 1. Organizacja i współorganizacja imprez o charakterze masowym, Podmioty uczestniczące w programie Ilość zorganizowanych dostępnych dla ogółu imprez mieszkańców bądź też adresowanych do konkretnych środowisk. 2. Organizowanie zajęć, które mają na celu ogólne usprawnienie, rozwijanie umiejętności obejmujących czynności życia codziennego, poprawę kondycji psychicznej i fizycznej. Warsztat Terapii Zajęciowej, Centrum Integracji Społecznej, Środowiskowy Dom Samopomocy, Zakład Aktywności Zawodowej OGNIWO Liczba zorganizowanych zajęć

8 Cel szczegółowy 1.4 organizacja systemu poradnictwa i pomocy w stanach kryzysu psychicznego 1. Wspieranie działań osłonowych pomocy społecznej zapewniających bezpieczeństwo socjalne osobom dotkniętym przemocą w rodzinie Podmioty uczestniczące w programie Liczba osób objętych działaniami 2. Rozszerzenie zakresu świadczeń i dostępności do poradnictwa specjalistycznego. Podmioty uczestniczące w programie Ilość porad Cel szczegółowy 2.1 upowszechnienie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej Lp Nazwa zadania Realizator Termin Wskaźnik 1. Współpraca Ośrodka Pomocy Ośrodek Pomocy Liczba Społecznej z poradniami zdrowia psychicznego na terenie powiatu oraz z lekarzami rodzinnymi. Społecznej w Kluczach kontaktów 3. Wspieranie samopomocowych inicjatyw, rodzin oraz organizacji pozarządowych, służących rozwojowi form oparcia społecznego dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Wszystkie podmioty realizujące program Liczba inicjatyw Cel szczegółowy 2.2 upowszechnienie zróżnicowanych form pomocy i oparcia społecznego 1. Organizowanie specjalistycznych Ośrodek Pomocy Liczba usług usług opiekuńczych. Społecznej w Kluczach 2. Rozszerzenie w miarę możliwości zakresu pomocy udzielanej przez podmioty działające w obszarze ochrony zdrowia psychicznego. Ośrodek Pomocy Społecznej w Kluczach Powiatowe Centrum Pomocy Rodzinie w Liczba udzielonego wsparcia

9 3. Prowadzenie kampanii informacyjnych o dostępnych formach pomocy dla osób w stanach kryzysu psychicznego, w tym działań edukacyjnych. 5. Wspieranie organizacji pozarządowych, które działają na rzecz osób z zaburzeniami psychicznymi. Olkuszu Wszystkie podmioty realizujące program Gmina Klucze i organizacje pozarządowe Ilość kampanii Liczba udzielonego wsparcia Cel szczegółowy 2.3 aktywizacja zawodowa osób z zaburzeniami psychicznymi 1. - Zwiększenie dostępności rehabilitacji zawodowej, organizacja Gmina i podmioty uczestniczące w Liczba osób objętych różnymi poradnictwa zawodowego i szkoleń programie zawodowych dla osób z formami działań/rok zaburzeniami psychicznymi, - Współpraca Gminy w zakresie pomocy osobom z zaburzeniami psychicznymi z instytucjami działającymi w tym obszarze; tworzenie warunków dla zwiększenia dostępności różnych form środowiskowej psychiatrycznej opieki zdrowotnej oraz rehabilitacji zawodowej, organizacji poradnictwa zawodowego i szkoleń zawodowych dla osób z zaburzeniami psychicznymi. Cel szczegółowy 2.4 skoordynowanie różnych form opieki i pomocy 1 Powołanie lokalnego zespołu Wójt Gminy 2013 Powołanie koordynującego w celu oceny zespołu realizacji Gminnego Programu Promocji Zdrowia Psychicznego 2. Realizacja, koordynowanie i monitorowanie Gminnego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego. Zespół koordynujący/ Wójt Gminy Ilość spotkań

10 3. Ujęcie w rocznym programie współpracy z organizacjami pozarządowymi działań związanych z promocją zdrowego trybu życia i zabezpieczenie środków.. Wójt Gminy corocznie Przyjęcie Programu V. Realizatorzy programu: Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata dla Gminy Klucze realizowany będzie przez Gminę Klucze a także jednostki organizacyjne gminy, podmioty wymienione w ustawie o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz instytucje działające w obszarze zdrowia psychicznego. Do prawidłowej realizacji niniejszego programu niezbędna jest prawidłowa i pełna współpraca z wszystkimi jednostkami ze szczególnym naciskiem na placówki, instytucje podległe bądź też nadzorowane przez Gminę Klucze. Realizacja programu nastąpi poprzez zlecenie realizacji zadań wybranym podmiotom, nadzór nad realizacją zleconych zadań, tworzenie bazy merytorycznej, organizacyjnej i materialnej niezbędnej do realizacji programu. Koordynację działań związanych z realizacją niniejszego programu prowadzi zespół koordynujący. Program ma charakter otwarty, co oznacza, że będzie dostosowywany do pojawiających się potrzeb mieszkańców. VI. Sposoby realizacji, monitoringu i sprawozdawczości Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata 1. W celu koordynacji realizacji wskazanych w części IV zadań Wójt Gminy Klucze powoła zespół koordynacyjny. 2. Podmioty realizujące Program będą przesyłać do Urzędu Gminy Klucze w terminie do 10 kwietnia informację dotyczącą realizacji zadań w roku poprzednim. 3. Składanie rocznego sprawozdania do 15 maja następnego roku ministrowi z realizacji Gminnego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata. 4. Składanie doraźnych informacji w trakcie roku dla potrzeb Rady Gminy. 5. Doraźna kontrola wydatków na realizację Programu.

11 VII. Podsumowanie Program Ochrony Zdrowia Psychicznego na lata dla Gminy Klucze, ma za zadanie zaprezentowanie wykazu problemów, które należy dostrzegać wokół siebie oraz listę celów, zadań, które winny być uwzględniane dla osiągnięcia poprawy stanu zdrowia mieszkańców gminy Klucze podczas podejmowania różnych działań prozdrowotnych. Przedstawiając niniejszy program należy stwierdzić, że niektóre elementy są już realizowane. Szereg propozycji wybiega jednak w przyszłość, a ich realizacja musi być rozłożona w czasie. Przedstawiony Program nie ma charakteru jednorazowego, akcyjnego jest to koncepcja długoterminowych, zintegrowanych i systematycznych działań.