Urząd Celny w Szczecinie URZĄD CELNY W SZCZECINIE. tel.: fax :

Transkrypt

1 Ułatwienia dla przedsiębiorców w obrocie towarowym wynikające z wprowadzonych zmian w ustawie o podatku od towarów i usług VAT przedstawicielstwo podatkowe, rozliczenie VAT z tytułu importu. URZĄD CELNY W SZCZECINIE tel.: fax : Urząd Celny w Szczecinie

2 Ułatwienia w wersji pierwotnej: 1.) Na mocy art. 1 pkt 27 ustawy z dnia 7 listopada 2008r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 209 z 2008r., poz. 1320), po art. 33 ustawy o vat wprowadzono m.in. przepis art. 33a w brzmieniu: W przypadku gdy towary zostaną objęte na terytorium kraju procedurą uproszczoną, o której mowa w art. 76 ust. 1 lit. b (zgłoszenie w formie uproszczonej realizowane poprzez złożenie dokumentów handlowych wraz z wnioskiem o objęcie towarów daną procedurą lub zgłoszenie niekompletne z miesięcznym okresem rozliczeniowym wymagane pozwolenie organu celnego.) lub c (zgłoszenie w formie procedury w miejscu realizowanej poprzez wpis do rejestru procedury uproszczonej wymagane pozwolenie organu celnego.) rozporządzenia Rady (EWG) nr 2913/92 z dnia 12 października 1992r. Ustanawiającego Wspólnotowy Kodeks Celny (Dz. Urz. WE L 302 z 19 października 1992r. ze zm.), w której okresem rozliczeniowym jest miesiąc kalendarzowy, podatnik może rozliczyć kwotę podatku należnego z tytułu importu towarów w deklaracji podatkowej składanej za okres, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów (art. 33a ust. 1).

3 Warunkami stosowania powyższego ułatwienia było (art. 33a ust. 2): - przedstawienie przez podatnika naczelnikowi urzędu celnego, przed którym podatnik dokonuje formalności związanych z importem towarów, wydanych nie wcześniej niż 6 miesięcy przed dokonaniem importu (art. 33a ust. 2 pkt 1): a) zaświadczeń o braku zaległości we wpłatach należnych składek na ubezpieczenie społeczne oraz we wpłatach poszczególnych podatków stanowiących dochód budżetu państwa, przekraczających odrębnie z każdego tytułu, w tym odrębnie w każdym podatku, odpowiednio 3% kwoty należnych składek i należnych zobowiązań podatkowych w poszczególnych podatkach; b) potwierdzenia zarejestrowania podatnika jako podatnika vat czynnego; - przedstawienie organowi celnemu w trybie stosowanym przy zabezpieczaniu należności celnych zabezpieczenia w wysokości równej kwocie podatku, który ma być rozliczony w deklaracji podatkowej (art. 33a ust. 2 pkt 2). Przepis art. 33a ustawy o podatku od towarów i usług wszedł w życie w dniu 1 grudnia 2008r.

4 2.) Na mocy 14 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 28 listopada 2008r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 212 z 2008r., poz ze zm.), zastąpionego następnie przepisem 13 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2009r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 224 z 2009r., poz ze zm.) postanowiono, iż: Zwalnia się od podatku import towarów w przypadku, gdy miejscem przeznaczenia tych towarów jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju i wywóz z terytorium kraju przez importera tych towarów nastąpi w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów ( 13 ust. 1). Zwolnienie, o którym mowa w ust. 1, stosowano pod warunkiem, że ( 13 ust. 2): - importer, który dokonuje wewnątrzwspólnotowej dostawy towaru, był podatnikiem zarejestrowanym jako podatnik VAT UE oraz podatnikiem podatku od wartości dodanej zidentyfikowanym na potrzeby transakcji wewnątrzwspólnotowych na terytorium państwa członkowskiego przeznaczenia importowanych towarów i w momencie importu podał dla zastosowania zwolnienia numery identyfikacyjne przyznane mu dla transakcji wewnątrzwspólnotowych w tych państwach ( 13 ust. 2 pkt 1);

5 - importer przedstawił organowi celnemu w trybie stosowanym przy zabezpieczaniu należności celnych na podstawie przepisów celnych zabezpieczenie w wysokości równej kwocie podatku, który nie został uiszczony ( 13 ust. 2 pkt 2). W wyżej przywołanym stanie prawnym obowiązywały również następujące regulacje w odniesieniu do instytucji przedstawiciela podatkowego: - Art. 15 ust. 7 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 54 z 2004r., poz. 535 ze zm.), w brzmieniu: podatnicy, o których mowa w ust. 1, nieposiadający siedziby, stałego miejsca prowadzenia działalności lub stałego miejsca zamieszkania na terytorium kraju, podlegający obowiązkowi zarejestrowania się jako podatnicy VAT czynni, o których mowa w art. 96 ust. 4, są obowiązani ustanowić przedstawiciela podatkowego, przy czym w myśl ust. 8 w/w przepisu: przedstawicielem podatkowym mogła być osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, posiadające siedzibę na terytorium kraju, lub osoba fizyczna posiadająca stałe miejsce zamieszkania na terytorium kraju;

6 - 1 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 15 kwietnia 2004r. w sprawie przypadków, w których nie ma konieczności ustanawiania przedstawiciela podatkowego (Dz. U. Nr 66 z 2004r., poz. 608), zastąpione obecnie rozporządzeniem Min. Fin. z dnia 29 czerwca 2011r. (Dz. U. Nr 136 z 2011r., poz. 796): obowiązek ustanowienia przedstawiciela podatkowego nie występuje w przypadku, gdy podatnikiem wykonującym czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług jest podmiot posiadający siedzibę, stałe miejsce prowadzenia działalności lub stałe miejsce zamieszkania na terytorium państwa członkowskiego Wspólnoty Europejskiej; - 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 16 kwietnia 2004r. w sprawie przedstawiciela podatkowego (Dz. U. Nr 66 z 2004r., poz. 609), zgodnie z którym: osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, osoba fizyczna może zostać ustanowiona jako przedstawiciel podatkowy, o którym mowa w art. 15 ust. 7-9 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług, jeżeli łącznie spełnia następujące warunki: 1) jest zarejestrowana jako podatnik VAT czynny; 2) przez ostatnie 24 miesiące terminowo rozliczała podatek od towarów i usług oraz inne podatki stanowiące dochód budżetu państwa;

7 3) przez ostatnie 24 miesiące osoba fizyczna będąca podatnikiem, a w przypadku podmiotów niebędących osobami fizycznymi osoba będąca wspólnikiem, członkiem władz zarządzających, głównym księgowym nie podlegała odpowiedzialności na podstawie ustawy z dnia 10 września 1999r. Kodeks karny skarbowy (Dz. U. Nr 83 z 1999r., poz. 930 ze zm.) za popełnienie przestępstwa skarbowego; 4) jest uprawniona do zawodowego wykonywania doradztwa podatkowego zgodnie z przepisami o doradztwie podatkowym lub do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z przepisami o rachunkowości. Przedstawiciela podatkowego ustanawia się w drodze umowy w formie aktu notarialnego zawartej pomiędzy podatnikiem a podmiotem wymienionym w 2, który przedłożył podatnikowi zaświadczenie organu podatkowego o spełnieniu warunków, o których mowa w art. 15 ust. 8 ustawy z dnia 11 marca 2004r. o podatku od towarów i usług oraz w 2 ( 3 ust. 1 w/w rozporządzenia).

8 Ustanowione uregulowania wykazały jednakże w praktyce, zwłaszcza w zderzeniu z rozwiązaniami stosowanymi w portach Europy zachodniej swoją niedoskonałość, co przekładało się bezpośrednio na spadek konkurencyjności oferty polskich portów morskich, w tym portów w Szczecinie i w Świnoujściu, w porównaniu z ofertą innych portów wspólnotowych i to nie tylko w odniesieniu do importerów zagranicznych, ale również polskich podmiotów, które w coraz większym stopniu decydowały się sprowadzać towary na terytorium UE za pośrednictwem portów zagranicznych. Jako niekorzystne i skutkujące w coraz większym stopniu ucieczką odpraw towarów do portów Europy zachodniej, środowiska logistyczno-spedycyjne oraz agencje celne wskazywały w kontaktach z organami celnymi właśnie przede wszystkim: - konieczność składania przez podatników zabezpieczenia na poczet podatku vat powstałego w związku z importem towarów i mającego być rozliczonym w deklaracji podatkowej (art. 33a ustawy o vat),

9 - obowiązek złożenia przez podatnika zabezpieczenia tytułem podatku vat, od którego import towarów był zwolniony w związku z jego bezpośrednio następującym transportem do innego państwa członkowskiego, realizowanym w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów ( 13 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 24 grudnia 2009r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług), oraz - brak możliwości występowania agencji celnych w roli przedstawiciela podatkowego importera, zobowiązanego treścią art. 15 ust. 7 ustawy o vat do jego ustanowienia ( 2 pkt 4 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 16 kwietnia 2004r. w sprawie przedstawiciela podatkowego). Potwierdzeniem zaś powyższych ustaleń były statystyki na podstawie których oddziały celne Urzędu Celnego w Szczecinie oszacowały skalę ucieczki odpraw z portów polskich i to zarówno w sensie ilościowym jak i wartościowym.

10 Przeprowadzona w tym zakresie analiza wykazała bowiem, że tylko w I kwartale 2010r. nastąpił wzrost o 143,7 % (1672 odprawy w stosunku do 686 dokonanych w analogicznym okresie roku 2009) ilości odpraw tranzytowych otwieranych w największym szczecińskim oddziale celnym Nabrzeże Łasztownia, obejmujących towary których odbiorcami były polskie podmioty gospodarcze, w celu objęcia ich procedurą dopuszczenia do obrotu (42) w jednym z pobliskich - zagranicznych oddziałów celnych. W tym samym okresie na terytorium kraju procedura 42 była praktycznie nie wykorzystywana, podczas gdy wpływy z tytułu ceł opłacanych przez podmioty w związku z importem towarów na terytorium Wspólnoty stanowią w 25% dochód budżetu państwa. Kuriozalnym zaś przykładem omijania przez polskich importerów krajowych rygorystycznych przepisów w zakresie opodatkowania podatkiem vat importu towarów był zidentyfikowany przypadek transportu ładunku masowego w postaci aluminium przeznaczonego dla odbiorcy w kraju, statkiem z Sankt Petersburga do Rotterdamu, aby stamtąd (po jego odprawieniu w procedurze 42) dostarczyć go do importera z wykorzystaniem środków transportu lądowego tak, żeby podatnik uniknął konieczności złożenia zabezpieczenia w wysokości równej kwocie podatku, jaki miał być przez niego rozliczony w deklaracji podatkowej.

11 W następstwie powyższego podjęte zostały szerokie działania, mające na celu wykazanie Ministerstwu Finansów zasadności podjęcia inicjatywy legislacyjnej zmierzającej do dokonania zmiany wyżej przytoczonych unormowań prawnych, skutkujących zanikiem odpraw towarów w procedurze 42 (63) czy też niewielkim zainteresowaniem podmiotów w korzystaniu z uproszczenia wynikającego z art. 33a ustawy o vat. Działania te powadzone były na wielu płaszczyznach, obejmujących m.in.: LICZNE PUBLIKACJE PRASOWE ZAMIESZCZANE W WYDAWNICTWACH SPEDYCYJNO-LOGISTYCZNYCH, NP.: - Szybka odprawa celna w Hamburgu Transport i Spedycja nr 5/2008 (wrzesień-październik 2008r.), - Portowa epoka lodowcowa (kwiecień 2009r.), czy też - Hamburg, największy polski port Logistyka, Transport, Spedycja nr 1/2010 (marzec 2010r.);

12 WYSTĄPIENIA PRZEDSTAWICIELI ŚRODOWISK I ORGANIZACJI SPEDYCYJNO LOGISTYCZNYCH KIEROWANE BEZPOŚREDNIO DO MINISTERSTWA FINANSÓW, W POSTACI NP.: - pismo Przewodniczącego Rady Polskiej Izby Spedycji i Logistyki Pana Marka Tarczyńskiego z dnia 3 listopada 2009r., poruszające tematykę utrudnień w korzystaniu przez importerów z uproszczenia przewidzianego treścią art. 33a ustawy o vat, spowodowanych koniecznością każdorazowego zabezpieczania kwoty podatku vat, która miałaby być rozliczona przez podatnika w składanej za dany okres rozliczeniowy deklaracji podatkowej; WYSTĄPIENIA DYREKTORA TUT. IZBY CELNEJ DO MINISTERSTWA FINANSÓW; ORAZ BEZPOŚREDNIE DZIAŁANIA PODJĘTE W TYM ZAKRESIE PRZEZ SZEFA SŁUŻBY CELNEJ.

13 Ułatwienia w wersji obecnej: W rezultacie, wraz z początkiem 2011 roku nastąpiły długo postulowane i oczekiwane zmiany: - w dniu 1 stycznia 2011r. weszło bowiem w życie rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 22 grudnia 2010r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz. U. Nr 246 z 2010r., poz. 1649), obecnie zastąpione rozporządzeniem Min. Fin. z dnia 4 kwietnia 2011r. (Dz. U. Nr 73 z 2011r., poz. 392), w ramach którego, w 14 nastąpiło ponowne unormowanie zasad realizacji i warunków zwolnienia od podatku od towarów i usług importu towarów w przypadku, gdy miejscem przeznaczenia tych towarów jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju i wywóz z terytorium kraju tych towarów nastąpi w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów. Główną innowacją jest odejście, co do zasady, od obowiązku zabezpieczenia kwoty podatku vat, od której importowany towar jest zwolniony w związku z jego bezpośrednio następującą wewnątrzwspólnotową dostawą.

14 Warunki korzystania z powyższego ułatwienia to m.in.: -przedstawienie przez importera dowodu (dokumentu handlowego lub transportowego) wskazującego, że importowane towary są przeznaczone do transportu lub wysyłki z terytorium kraju na terytorium innego państwa członkowskiego ( 14 ust. 2 pkt 1), oraz - przedstawienie w terminie 4 miesięcy po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów, dokumentów potwierdzających wykazanie w informacji podsumowującej wewnątrzwspólnotowej dostawy tych towarów ( 14 ust. 2 pkt 3). W przypadku realizacji przez podatników procedury 42 (63), tj. importu towarów po którym bezpośrednio następuje jego wewnątrzwspólnotowa dostawa do odbiorcy w innym państwie członkowskim, niezbędne jest równoczesne dokonanie przez nich zgłoszenia w systemie Intrastat, pod warunkiem jednakże wystąpienia faktycznego przemieszczenia tych towarów (brak takiej potrzeby w przypadku obiegu jedynie dokumentów handlowych, bez faktycznego przemieszczenia towaru).

15 - od 1 kwietnia 2011r. obowiązuje zaś ustawa z dnia 18 marca 2011r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy Prawo o miarach (Dz. U. Nr 64 z 2011r., poz. 332), zgodnie z art. 1 pkt 10 której uchylony został przepis art. 33a ust. 2 pkt 2 zobowiązujący podatników zamierzających rozliczyć podatek vat z tytułu importu w deklaracji podatkowej do złożenia zabezpieczenia w wysokości równej kwocie tego podatku. Treścią powyższego przepisu ustawodawca zmienił także art. 33a ust 6 ustawy o vat wprowadzając wymóg obligujący podatnika do przedstawienia organowi celnemu dokumentów potwierdzających rozliczenie kwoty podatku należnego z tytułu importu towarów w deklaracji podatkowej, w terminie 4 miesięcy po miesiącu, w którym powstał obowiązek podatkowy z tytułu importu towarów. Nadto na podstawie art. 1 pkt 6 w/w ustawy znowelizowany został przepis art. 15 ust. 8 ustawy o vat regulujący kwestie osób i podmiotów mogących występować w charakterze przedstawiciela podatkowego. Zgodnie z nową regulacją przedstawicielem podatkowym mogą być osoby fizyczne posiadające stałe miejsce zamieszkania na terytorium kraju lub osoby prawne i jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej posiadające siedzibę na terytorium kraju, spełniające łącznie następujące warunki:

16 - są zarejestrowane jako podatnik VAT czynny, - przez ostatnie 24 miesiące nie zalegały z wpłatami poszczególnych podatków stanowiących dochód budżetu państwa, przekraczającymi odrębnie w każdym podatku odpowiednio 3% kwoty należnych zobowiązań podatkowych w poszczególnych podatkach, - przez ostatnie 24 miesiące osoby fizyczne będące podatnikiem, a w przypadku podmiotów niebędących osobami fizycznymi osoby będące wspólnikiem, członkiem władz zarządzających, głównym księgowym nie zostały prawomocnie skazane za popełnienie przestępstwa skarbowego, - są uprawnione do zawodowego wykonywania doradztwa podatkowego zgodnie z przepisami o doradztwie podatkowym lub do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z przepisami o rachunkowości. Warunku posiadania uprawnień doradztwa podatkowego lub do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych nie stosuje się do agencji celnych, jeżeli ustanowione one będą przedstawicielem podatkowym podatnika dokonującego na terytorium kraju wyłącznie importu towarów, których miejscem przeznaczenia jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju i wywóz tego towaru jest realizowany w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów - procedura 42 (art. 15 ust. 8a ustawy o vat).

17 Agencja celna ustanowiona przedstawicielem podatkowym podatnika może wykonywać w jego imieniu i na jego rzecz czynności w zakresie prowadzenia dokumentacji i ewidencji na potrzeby podatku oraz sporządzania deklaracji podatkowych i informacji podsumowujących na potrzeby podatku (art. 15 ust. 8b ustawy o vat). Przedstawiciel podatkowy odpowiada solidarnie z podatnikiem za zobowiązanie podatkowe podatnika, któego reprezentuje (art. 15 ust. 9 ustawy o vat). Dodatkowo rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 28 marca 2011r. w sprawie przedstawiciela podatkowego (Dz.U. Nr 68 z 2011r., poz. 359) uregulowano tryb ustanawiania przez podmioty przedstawiciela podatkowego, zgodnie z którym: - ustanawia się go w drodze umowy zwykłej zawartej pomiędzy podatnikiem a osobą fizyczną, osobą prawną lub jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej, która zgodnie ze złożonym przez siebie oświadczeniem spełnia wymogi określone w art. 15 ust. 8 ustawy o vat - odejście od umowy w formie aktu notarialnego ( 2 ust. 1 i 3 rozp.), - kopię umowy składa się do Naczelnika Drugiego Urzędu Skarbowego Warszawa Śródmieście ( 2 ust. 4 rozp.),

18 - przedstawiciel podatkowy wykonuje obowiązki podatnika w zakresie rozliczania podatku od towarów i usług, prowadzenia i przechowywania dokumentacji oraz ewidencji na potrzeby tego podatku oraz inne czynności wynikające z przepisów o podatkuvat, jeżeli zostały wymienione w umowie ( 3 rozp.). Zgodnie ze stanowiskiem Ministerstwa Finansów: - podatnik może ustanowić na terytorium kraju wyłącznie jednego przedstawiciela podatkowego (procedura 42); - w przypadku gdy towary zostaną objęte na terytorium kraju procedurą uproszczoną, o której mowa w art. 76 ust. 1 lit. b lub c WKC w oparciu o pozwolenie którego posiadaczem jest agencja celna występująca w imieniu importera, zaś podatnik dokonuje rozliczenia podatku vat z tytułu importu w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy w którym powstał obowiązek podatkowy w imporcie, nie ma znaczenia rodzaj pełnomocnictwa udzielonego przedstawicielowi podatnika (pośrednie albo bezpośrednie), albowiem uprawnienie do rozliczenia podatku z tytułu importu towarów w deklaracji podatkowej składanej za okres rozliczeniowy przysługuje podatnikowi, a nie jego przedstawicielowi (art. 33a).

19 Nowe uregulowania dały dotychczas efekt w postaci 70 dokonanych w 2011r., w oddziałach celnych podległych Naczelnikowi Urzędu Celnego w Szczecinie, zgłoszeń celnych w procedurze 42, obejmujących towary o łącznej masie (brutto): 3.827,7 T i o łącznej deklarowanej wartości celnej: ,00 PLN, przy czym cło uiszczone na terytorium kraju z tytułu importu tychże towarów wyniosło łącznie: ,00 PLN, z czego 25% stanowi dochód budżetu państwa. Nadmienić w tym miejscu należy, iż przed 1 stycznia 2011r. procedura ta na terytorium kraju była praktycznie niewykorzystywana. Natomiast od 1 kwietnia 2011r. (dnia wejścia w życie nowych rozwiązań w zakresie art. 33a ustawy o VAT) w oddziałach tych odprawiono również: ,3 T towarów o łącznej deklarowanej wartości celnej: ,00 PLN, objętych wnioskowaną procedurą z wykorzystaniem przez importerów/podatników możliwości rozliczenia podatku VAT w deklaracji podatkowej. Towary te ujęte zostały w zgłoszeniach celnych, a kwoty należności przywozowych uiszczonych w związku z ich importem w postaci należności celnych oraz rozliczonych w deklaracjach podatkowych w postaci podatku vat wyniosły łącznie: ,00 PLN (cło) oraz ,00 PLN (VAT).

20 W celu zatem wyjścia naprzeciw dużemu zainteresowaniu podmiotów nowymi rozwiązaniami (zwłaszcza odejściem od obowiązku składania zabezpieczenia) w realizacji procedury 42 oraz w możliwości rozliczania podatku vat należnego z tytułu importu towarów w deklaracjach podatkowych importerów tut. Urząd Celny opracował i rozpowszechnił broszury informacyjne dla importerów pt.: - Informacja dla importerów dokonujących importu towarów, których miejscem przeznaczenia jest terytorium państwa członkowskiego inne niż terytorium kraju i których wywóz z terytorium kraju następuje w ramach wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów (procedura 42 i 63) oraz - Rozliczanie podatku od towarów i usług należnego z tytułu importu towarów z wykorzystaniem art.. 33a ustawy z dnia 11 marca 2004r. O podatku od towarów i usług ; które są również udostępnione na internetowej stronie Izby Celnej w Szczecinie.

21 Dziękuję za uwagę URZĄD CELNY W SZCZECINIE tel.: fax :