Sposób przyspieszania separacji faz w układach niejednorodnych, zwłaszcza w układach polimer/ciekły kryształ i polimer/polimer
|
|
- Natalia Jarosz
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Sposób przyspieszania separacji faz w układach niejednorodnych, zwłaszcza w układach polimer/ciekły kryształ i polimer/polimer Przedmiotem wynalazku jest sposób przyspieszania separacji faz w układach niejednorodnych, zwłaszcza w układach polimer/ciekły kryształ, polimer/polimer oraz innych mieszanin o długim czasie separacji, takich jak mieszanin róŝnego rodzaju rud i substancji chemicznych z surfaktantami lub mieszanin surfaktantów, z wykorzystaniem zmiennego pola elektrycznego. Niejednorodne układy polimer/ciekły kryształ ze względu na zastosowania techniczne cieszą się niesłabnącym zainteresowaniem. Polimery są dodawane do ciekłych kryształów, aby poprawić ich wytrzymałość mechaniczną i uwydatnić ich elektrooptyczne właściwości. Mieszaniny polimerów z ciekłymi kryształami moŝemy podzielić na dwa rodzaje w zaleŝności od stosunku stęŝeń. Jeśli stęŝenie polimeru jest większe niŝ 20% wagowych to mamy układ, w którym ciekłokrystaliczne domeny są rozproszone w matrycy polimerowej (fig. 1a). Układ o takich właściwościach nazywamy PDLC (z ang. polymer dispersed liquid crystals). JeŜeli natomiast stęŝenie polimeru jest mniejsze niŝ 10%_wagowych to otrzymujemy układ, w którym rolą polimeru jest stabilizacja ciekłego kryształu (fig. 1b). Układ taki nazywamy PSLC (z ang. polymer stabilized liquid crystals). Procesy separacji faz w układach polimer/ciekły kryształ zaczęto badać stosunkowo niedawno. Pierwszy teoretyczny diagram fazowy dla takiego układu został przedstawiony w pracy Effect of ordering on spinodal decomposition of liquid-crystal/polymer mixtures (Phys. Rev. E 60, R29 (1999)). Pierwsze informacje na temat wpływu zewnętrznego stałego pola elektrycznego na kinetykę separacji faz zostały natomiast przedstawione w pracy Effect of electric field on phase separation of polymer dispersed liquid
2 2 crystal (Europen Polymer Journal 39, 1635, 2003). Autorzy pracy pokazali, Ŝe moŝliwe jest około dwukrotne przyspieszenie procesu separacji faz przy uŝyciu stałego pola elektrycznego rzędu 2V/µm. Dotychczas nie są znane Ŝadne badania na temat wpływu zmiennego pola elektrycznego na separację faz w układach PDLC i właśnie to zagadnienie było przedmiotem badań zgłaszającego. Sposób przyspieszania separacji faz w układach niejednorodnych, zwłaszcza w układach polimer/ciekły kryształ lub polimer/polimer, z zastosowaniem pola elektrycznego, według wynalazku polega na tym, Ŝe podczas procesu separacji do niejednorodnej, rozdzielanej mieszaniny przykłada się zewnętrzne, zmienne pole elektryczne. Sposób przyspieszania separacji faz według wynalazku, korzystnie stosuje się do mieszanin binarnych i wielokrotnych, to znaczy, do mieszanin, w których występują co najmniej dwie separowane fazy. W sposobie według wynalazku, korzystnie prowadzi się w ten sposób, Ŝe niejednorodną mieszaninę przeznaczoną do separacji poddaje się działaniu zmiennego pola elektrycznego o natęŝeniu od 0,01 do 5 V/µm i częstotliwości od 1 do 1000 Hz. W sposobie według wynalazku, korzystnie mieszaninę przeznaczoną do separacji poddaje się działaniu zmiennego pola elektrycznego o natęŝeniu od 0,01 do 5 V/µm i częstotliwości 2 do 50 Hz. W sposobie według wynalazku, korzystnie, proces przyspieszenia separacji faz, prowadzi się w obecności ładunków elektrycznych (jonów) o niezerowej mobilności elektroforetycznej, które gromadząc się na granicy faz przesuwają tę granicę pod wpływem zmiennego pola elektrycznego i przyspieszają proces separacji faz. W sposobie według wynalazku, korzystnie, niejednorodną mieszaninę przeznaczoną do separacji poddaje się działaniu zmiennego pola elektrycznego o częstotliwości nie mniejszej niŝ 0.1 razy ω min, gdzie ω min jest równe natęŝeniu pola elektrycznego pomnoŝonego przez mobilność elektroforetyczną ładunku. Definicja mobilności elektroforetycznej wyraŝa się wzorem µ = q /( 6πηR), gdzie q jest równe ładunkowi, η jest lepkością ośrodka odczuwaną przez
3 3 poruszający się ładunek, a R jest efektywnym promieniem ładunku przy przybliŝeniu zakładającym kulisty kształt jonu) w mieszaninie oraz podzieloną przez odległość między elektrodami, do których przykładane jest zmienne pole elektryczne. W sposobie według wynalazku, korzystnie, częstotliwość zmiennego pola elektrycznego jest nie większa niŝ 10 razy ω max, gdzie ω max jest równe natęŝeniu pola elektrycznego pomnoŝonego przez mobilność elektroforetyczną tego ładunku w mieszaninie oraz podzieloną przez długość Debye a w tej mieszaninie. Jony - ładunki elektryczne o niezerowej mobilności elektroforetycznej, na przykład w ciekłych kryształach mogą być pozostałością po etapie syntezy, mogą być teŝ generowane pod wpływem promieniowania UV, pola elektrycznego czy efektów mechanicznych np. pocierania. Jony mogą teŝ pochodzić w warstw polimerów, którymi pokrywa się wewnętrzne powierzchnie wyświetlaczy, lub mogą być dostarczone do układu pod postacią soli rozpuszczalnej w tym układzie. W sposobie według wynalazku korzystne jest prowadzenie separacji faz w obecności jonów w jednej lub kilku fazach poddających się separacji. W sposobie według wynalazku korzystne jest przyłoŝenie do separującej się mieszaniny oscylującego pola elektrycznego o częstości w przybliŝeniu równej, lub mniejszej, od odwrotności czasu, jaki jest potrzebny na to by jony obecne w jednej, wielu lub kaŝdej z separujących się faz pokonały ruchem elektroforetycznym charakterystyczną odległość warunkującą separację przynajmniej części ładunku elektrostatycznego obecnego w separującej się mieszaninie i spowodowały powstanie choćby chwilowego i choćby częściowego ładunku elektrostatycznego na granicy separujących się faz. Odległość charakterystyczna wymieniona powyŝej moŝe być powiązana z tak zwaną długością ekranowania, lub długością Debye a. Ruch elektroforetyczny, wymieniony powyŝej odbywa się z prędkością właściwą dla ośrodka, w którym prowadzony jest proces, oraz właściwą dla amplitudy przyłoŝonego pola elektrycznego. Amplituda przyłoŝonego pola elektrycznego zaleŝy od róŝnicy potencjałów elektrycznych przyłoŝonych do elektrod i odległości między elektrodami.
4 4 PoniŜsze wzory przedstawiają zaleŝności omówione powyŝej: L ~ t E µ, stąd obliczamy częstość ν ~ 1/ t. W powyŝszym wzorze L jest charakterystyczną dla procesu odległością; µ jest mobilnością elektroforetyczną; ν jest charakterystyczną częstością; t jest charakterystycznym czasem a E amplitudą (natęŝeniem) pola elektrycznego. Istotne jest, Ŝe powyŝsze wzory dotyczą jednej, lub wielu, lub wszystkich z faz separujących się w układzie i jednego, lub wielu rodzajów jonów obecnych w układzie. Istotne jest, aby częstość przyłoŝonego pola elektrycznego była w przybliŝeniu równa, lub mniejsza niŝ największa wartość wyliczona ze wzoru powyŝej dla kombinacji parametrów (mobilności elektroforetyczne dla poszczególnych, separujących się faz oraz odpowiednich, obecnych w danej fazie jonów) daje największą wartość charakterystycznej częstości. Równocześnie waŝne jest by częstość wyliczona z tego wzoru była większa niŝ charakterystyczna częstość wynikająca z drugiej charakterystycznej długości, jaką jest odległość między elektrodami. Przy bardzo małej częstości następuje przepływ prąd elektrycznego przez próbkę, co niekorzystnie wpływa na przyspieszanie procesu separacji faz. Jeśli elektrody są izolowane to zbyt mała częstość prowadzi do gromadzenie się ładunków przy elektrodach, co takŝe niekorzystnie wpływa na przyspieszanie procesu, gdyŝ mniejsza amplitudę (natęŝenie) pola elektrycznego w próbce. Jednym ze sposobów badania i wizualizacji ruchu jonów jest badanie swobodnie zawieszonych smektycznych błon. Ciekłe kryształy w fazie smektycznej mogą tworzyć dwu-wymiarowe struktury przypominające bańki mydlane. MoŜna je rozpinać na ramkach, których rozmiary przekraczają kilka rzędów wielkości grubość takiego filmu. Na powierzchni błony mogą się tworzyć tzw. wyspy, czyli okrągłe obszary o grubości znacznie większej niŝ otaczający ją film. Obiekty te są istotnymi obiektami badań, gdyŝ ze względu na róŝnicę w grubości i warstwową strukturę błon smektycznych na granicy wyspy tworzy się dyslokacja. Obserwując kształt i zachowanie takiej wyspy jesteśmy w stanie wyciągać wnioski na temat ruchu jonów w błonie smektycznej pod wpływem przykładanego pola elektrycznego.
5 5 W niniejszym wynalazku jony nie są w stanie przekroczyć granicy między wyspą a resztą filmu smektycznego gdyŝ występuje tu, podobnie jak w przypadku układu polimer-ciekły kryształ czy polimer-polimer, skok w przewodności między tymi dwoma częściami układu. Równocześnie z uzyskanych wyników jednoznacznie wynika, Ŝe efekty, które obserwujemy nie są skutkiem dielektroforezy (efekty zachodzą tylko dla częstotliwości mniejszej niŝ częstotliwość krytyczna). Ponadto efekty dielektroforetyczne powinny być tym silniejsze im wyŝsza jest częstotliwość, co w rozwiązaniu według wynalazku nie ma miejsca), oraz nie są one skutkiem polaryzacji ciekłego kryształu (obserwowane zjawiska występują zarówno dla ferroelektrycznych jak i nieferroelektrycznych ciekłych kryształów oraz zachodzą wyłącznie w niskich częstotliwościach). Z pomiaru częstotliwości krytycznych wynika, Ŝe separacja jonów dodatnich i ujemnych na granicy wyspy ciekłokrystalicznej zachodzi na długości Debye a. Aparatura oraz uŝywane odczynniki Mieszanina Polimer/ciekły kryształ Do przygotowywania próbek uŝywano ciekłego kryształu 5CB (4 n pentylo 4 cyjanobifenyl), zakupionego w Fluka Chemical Co. Masa cząsteczkowa 5CB wynosi M = 249,35 g / mol, a współczynnik załamania światła w fazie izotropowej wynosi n 5CB = 1,5878. W czystym 5CB występują dwie przemiany fazowe. W temperaturze 24 0 C następuje przemiana z ciała stałego w fazę nematyczną, a w temperaturze 35 0 C zachodzi przemiana z fazy nematycznej w fazę izotropową. Polimerem, jaki zastosowaliśmy, był polistyren (PS) zakupiony w Fluka Chemical Co. Masa cząsteczkowa polimeru wynosi M = g / mol, stopień polimeryzacji DP = 715, współczynnik polidyspersji PDI = 1,03. Współczynnik załamania światła polistyrenu jest bardzo zbliŝony do współczynnika załamania światła dla 5CB i wynosi n PS = 1,589. Wzory strukturalne 5CB i monomeru PS przedstawiono na fig. 2.
6 6 Mieszanina Polimer/polimer Pierwszym polimerem, jaki zastosowaliśmy, był polistyren (PS) zakupiony w Fluka Chemical Co. Masa cząsteczkowa polimeru PS wynosi M = g / mol, stopień polimeryzacji DP = 102, współczynnik polidyspersji PDI = 1,03. Drugim polimerem był polimetylofenylosiloksan (PMPS) zakupiony w Aldrich Chemical Co. Masa cząsteczkowa polimeru PMPS wynosi M = 2274 g / mol, a współczynnik polidyspersji PDI = 1,35. Wzory strukturalne monomerów PS i PMPS przedstawia fig. 2. Aparatura Jedną z zastosowanych metod badawczych było statyczne rozpraszanie światła (SLS). Metoda ta jest szeroko stosowana do opisywanie kinetyki oraz dynamiki separacji faz w mieszaninach dwuskładnikowych. Do badań uŝywano lasera He Ne o mocy 5mV, który generuje wiązkę światła o długości fali 632,8 nm. W badaniach pomija się czasowe zmiany światła rozproszonego, mierzy się natomiast średnie natęŝenie światła w zaleŝności od wektora 4π θ rozpraszania q = sin. W przypadku uŝywanej przez nas aparatury kąt θ był λ 2 zawarty pomiędzy 0, , co odpowiada zakresowi wektora falowego q od 0,2 do 11 µm -1. Średnica domen, jakie moŝemy obserwować za pomocą SLS 2π dana jest następującym wzorem L = więc za pomocą SLS moŝemy q obserwować domeny o średnicy pomiędzy 0,5 a 30µm. Jednak w praktyce kilka pierwszych fotodiod jest za blisko wiązki padającej aby dać wiarygodne wyniki, dlatego w rzeczywistości moŝemy obserwować domeny o średnicy pomiędzy 0,5 a 6 µm. Kolejną zastosowane metodą badawczą był mikroskop optyczny (OM). UŜywaliśmy mikroskopu optycznego Nikon Eclipse E 400, sterowanego przez komputer programem LUCIA G. Pomiary prowadzone były w zakresie temperatur 20 0 C C. Na fig. 3 przedstawiono schematycznie aparaturę do statycznego rozpraszania światła oraz mikroskop optyczny.
7 7 Przygotowanie roztworów i próbek Mieszanina ciekłego kryształu 5CB oraz polistyrenu była rozpuszczana w toluenie. Otrzymany roztwór mieszany był na mieszadle magnetycznym przez 48h w temperaturze 60 0 C. Następnie kroplę mieszaniny nanoszono za pomocą pipety na szkiełko pokryte przewodzącą warstwą ITO (z ang. indium tin oxide) i całość umieszczano w suszarce w temperaturze 60 0 C. Po upływie 48h, kiedy toluen odparował z mieszaniny, wyjmowano szkiełko z roztworem z suszarki. Szkiełko to przykrywano drugim szkiełkiem jak pokazano na schemacie fig. 7. Aby uniknąć zwarcia, warstwa ITO na końcach płytek była usuwana mechanicznie. Jako dystansu uŝywano walcowanego miedzianego drutu o h = 10µm, który był przyklejany do szkiełek za pomocą przewodzącego kleju. Wykonane pomiary Diagram fazowy 5CB/PS Do zbadania mechanizmów separacji i morfologii powstawania faz konieczna jest znajomość diagramu fazowego badanego układu. Pomiary rozpoczęto od wyznaczenia diagramu fazowego dla mieszaniny polistyrenu i 5CB bez uŝycia zewnętrznego pola elektrycznego (nie stwierdzono wpływu pola elektrycznego na diagram fazowy). Diagram przedstawiony na fig. 8 został otrzymany na podstawie obserwacji przemian fazowych pod mikroskopem optycznym. Przed właściwym pomiarem, próbki przez ok. 24 h były homogenizowane w temperaturze powyŝej 50 0 C, poniewaŝ w tej temperaturze mieszanina znajdowała się w stanie stabilnym i układ był jednofazowy (obszar I). W następnym etapie próbki podczas chłodzenia próbek z szybkością 2 0 C/min obserwowano zachodzące przemiany fazowe. Roztwory o duŝej zawartości polimeru były bardzo lepkie, dlatego separacja faz (w szczególności, aby określić obszar I + I) dla takich próbek trwała nawet 24 h. Aby wyznaczyć diagram fazowy obejrzano pod mikroskopem optycznym następujące składy procentowe mieszaniny 5CB/PS: 58/42, 63/37, 72/28, 84/16, 95/5 oraz czysty ciekły kryształ 5CB. Otrzymany diagram fazowy posiada górną temperaturę krytyczną i jest asymetryczny. Jeden z regionów znajduje się w obszarze stabilnym, jest homogeniczny i
8 8 zawiera tylko fazę izotropową (I). Pozostałe trzy regiony znajdują się w obszarze niestabilnym i zawierają dwie fazy pozostające ze sobą w równowadze: faza izotropowa polimeru faza izotropowa 5CB (I+I), faza izotropowa polimeru faza nematyczna 5CB (N+I), faza izotropowa polimeru ciekły kryształ w stanie stałym (K+I). Diagram fazowy PMPS/PS. Diagram fazowy dla mieszaniny PMPS/PS został zaczerpnięty z pracy I. Demyanchuk, S.A Wieczorka i R. Hołysta "Percolation-to-droplets transition during spinodal decomposition in polymer blends, morphology analysis" J.Chem.Phys., 121, (2004) Przed właściwym pomiarem próbki homogenizowano w temperaturze C, poniewaŝ w tej temperaturze mieszanina znajduje się w stanie stabilnym i układ jest jednofazowy, jak pokazano na fig. 9. PoniŜej przedstawiono przykłady wykonania wynalazku. Przykłady I-V. Do wykonania przykładów wykorzystano specjalnie zbudowany zestaw do badania swobodnie zawieszonych filmów smektycznych. Składa się on ze specjalnego stolika z otworem o średnicy 5mm, na którym moŝna rozpinać smektyczne filmy. Pod otworem znajduje się stalowa igła, której połoŝenie moŝna regulować przy pomocy śrub mikrometrycznych. Schemat ideowy przedstawiono na fig. 3. Pomiędzy stolik i igłę przykładano zmienne pole elektryczne o przebiegu prostokątnym, natomiast zachowanie wysp ciekłokrystalicznych obserwowano przy pomocy stereoskopu i szybkiej kamery CCD umoŝliwiającej nagrywanie filmów z prędkością do klatek na sekundę. Do badań wykorzystano ciekły kryształ 4cyjano-4 n-octyl-dwufenylu (8CB), który posiada fazę smektyczną w temperaturze pokojowej. Pod wpływem pola elektrycznego o wysokiej częstotliwości wyspy ciekłokrystaliczne ustawiały się w centrum błony smektycznej, czyli dokładnie nad igłą. Dla częstotliwości 100 Hz wszystkie wyspy, niezaleŝnie od przykładanego napięcia są stabilne i nie widać Ŝadnych zmian w ich kształcie.
9 9 Przy zmianie częstotliwości na niŝsze wyznaczano częstotliwość, przy której obserwujemy niestabilność (drgania) granicy wyspy. Wraz z dalszym zmniejszaniem częstotliwości stopień deformacji wyspy (amplituda zniekształceń) wzrasta. Deformacje mają postać ramion symetrycznie rozłoŝonych na obwodzie wyspy. W zaleŝności od przykładanego napięcia, częstotliwości oraz rozmiaru wyspy moŝna uzyskać trzy, cztery, pięć, sześć oraz siedem ramion. W kaŝdym przypadku obserwano dwa rodzaje ramion, w zaleŝności od przyłoŝonej polaryzacji pola elektrycznego. Przykładowe zmiany kształtu i połoŝenia ramion pokazuje fig. 4. Na jony zawarte w ciekłym krysztale działano radialnym polem elektrycznym. Po przyłoŝeniu ujemnej polaryzacji na igłę, na jony dodatnie działa siła ściągająca je nad igłę (do centrum ciekłokrystalicznej wyspy). Równocześnie na jony ujemne działa siła wypychająca je z obszaru o największym natęŝeniu pola elektrycznego, czyli znad igły, w kierunku ramki. Jony poruszają się w smektycznej błonie pod wpływem tej siły chwili, gdy natrafią na granicę wyspy. Na granicy wyspy znajduje się dyslokacja, której nie są w stanie przebyć, zatem jony gromadzą się na niej i ze względu na to, Ŝe same posiadają ładunek elektryczny, makroskopowo ją ładują. PoniewaŜ działa na nie cały czas siła będąca skutkiem działania pola elektrycznego, tak naładowana granica wyspy zaczyna się odkształcać, tworząc ramiona. Struktura takiej wyspy podczas działania pola elektrycznego pokazana jest na fig. 5. Analogiczny rozkład jonów jest dla pozostałych ilości ramion, przykładowy rozkład jonów dla wyspy o trzech ramionach demonstruje fig. 6. Amplituda odkształceń wyspy zaleŝy od dwóch czynników: częstotliwości pola elektrycznego przykładanego między igłę i ramkę oraz mobilności elektroforetycznej jonów. Im mniejsza częstotliwość pola elektrycznego tym dłuŝszy czas, przez jaki na jony działa siła a zatem większa odległość, na jaką wyspa się moŝe zdeformować. Mobilność elektroforetyczna z kolei opisuje stosunek ładunku jonu do jego rozmiarów. Największą mobilność będą miały jony małe oraz posiadające duŝy ładunek, w przeciwieństwie do jonów duŝych i o małym ładunku a zatem o małej mobilności. Dla jednej częstotliwości moŝemy zaobserwować dwa rodzaje ramion : dłuŝsze oraz krótsze. RóŜnica w długości wynika z faktu, Ŝe za jeden rodzaj ramion odpowiadają jony o
10 10 większej mobilności, natomiast za krótsze ramiona odpowiadają jony o mniejszej mobilności elektroforetycznej. PowyŜsze obserwacje stanowią punkt wyjścia do zrozumienia istoty przyspieszania separacji faz za pomocą zmiennego pola elektrycznego. W opisanych wyŝej warunkach prowadzono procesy separacji faz na opisanej wyŝej aparaturze, przykładając zmienne pole elektryczne o natęŝeniu: od 0,01 do 5 V/µm i częstotliwości 2 Hz, dokonując pomiarów przebiegu separacji za pomocą mikroskopu optycznego oraz statycznego rozpraszania światła, jak opisano powyŝej. Podobne wyniki uzyskano dla innych niskich częstotliwości około kilku Hertzów. Nie zaobserwowano przyspieszania separacji faz dla wysokich częstotliwości rzędu 1000 Hz lub wyŝszych. Przy stałym polu następowało przebicie i w układzie płynął prąd elektryczny. Stałe pole elektryczne nie przyspiesza separacji faz, nawet przy izolowanych elektrodach. Otrzymane wyniki Pomiary szybkości procesu separacji faz dla mieszaniny polimer/ciekły kryształ (5CB/PS) były prowadzone w temperaturze 35,5 0 C. Uzyskane wyniki przedstawiono na fig. 10 (pomiar za pomocą mikroskopu optycznego) oraz na fig. 11 (pomiar za pomocą statycznego rozpraszania światła). Natomiast pomiary szybkości procesu separacji faz dla mieszaniny polimer/polimer (PMPS/PS) były prowadzone w temperaturze C. Uzyskane wyniki przedstawiono na fig. 12 (pomiar za pomocą statycznego rozpraszania światła) oraz na fig. 13 (pomiar za pomocą mikroskopu optycznego). Na fig. 12 i fig. 13 wektor falowy q występujący na osi y jest odwrotnie proporcjonalny do wielkości domeny i jest opisany zaleŝnością L (średnica domeny) =. Na fig. 14 i fig. 15 pokazano zdjęcia uzyskane przy uŝyciu mikroskopu optycznego. Fig. 14 przedstawia sekwencję zdjęć wykonanych dla mieszaniny 5CB/PS w temperaturze 35,5 0 C. Wszystkie zdjęcia zostały wykonane po upływie 500 sekund od momentu rozpoczęcia procesu separacji. Jak widać, im
11 11 większe pole elektryczne tym proces separacji faz przebiega szybciej. Fig. 15 przedstawia sekwencję zdjęć wykonanych dla mieszaniny PS/PMPS w temperaturze C. Wszystkie zdjęcia zostały wykonane po upływie 500 sekund od momentu rozpoczęcia procesu separacji. Analogicznie jak w przypadku mieszaniny 5CB/PS, im większe pole elektryczne tym proces separacji faz przebiega szybciej.
12 ZastrzeŜenia patentowe 1. Sposób przyspieszania separacji faz w układach niejednorodnych, zwłaszcza w układach polimer/ciekły kryształ lub polimer/polimer, z zastosowaniem pola elektrycznego, znamienny tym, Ŝe podczas procesu separacji do niejednorodnej, rozdzielanej mieszaniny przykłada się zewnętrzne, zmienne pole elektryczne. 2. Sposób według zastrz.1, znamienny tym, Ŝe niejednorodną mieszaninę przeznaczoną do separacji poddaje się działaniu zmiennego pola elektrycznego o natęŝeniu od 0,01 do 5 V/µm i częstotliwości od 1 do 1000 Hz. 3. Sposób według zastrz.1, znamienny tym, Ŝe mieszaninę przeznaczoną do separacji poddaje się działaniu zmiennego pola elektrycznego o natęŝeniu od 0,01 do 5 V/µm i częstotliwości 2 do 50 Hz. 4. Sposób według zastrz.1, znamienny tym, Ŝe proces przyspieszenia separacji faz, prowadzi się w obecności ładunków elektrycznych - jonów o niezerowej mobilności elektroforetycznej, które gromadząc się na granicy faz przesuwają tę granicę pod wpływem zmiennego pola elektrycznego i przyspieszają proces separacji faz. 5. Sposób według zastrz.1, znamienny tym, Ŝe niejednorodną mieszaninę przeznaczoną do separacji poddaje się działaniu zmiennego pola elektrycznego o częstotliwości nie mniejszej niŝ 0.1 razy ω min, gdzie ω min
13 2 jest równe natęŝeniu pola elektrycznego pomnoŝonego przez mobilność elektroforetyczną ładunku w mieszaninie oraz podzieloną przez odległość między elektrodami do których przykładane jest zmienne pole elektryczne. 6. Sposób według zastrz.1, znamienny tym, Ŝe częstotliwość zmiennego pola elektrycznego jest nie większa niŝ 10 razy ω max, gdzie ω max jest równe natęŝeniu pola elektrycznego pomnoŝonego przez mobilność elektroforetyczną tego ładunku w mieszaninie oraz podzieloną przez długość Debye a w tej mieszaninie.
14 1 Skrót opisu Sposób przyspieszania separacji faz w układach niejednorodnych, zwłaszcza w układach polimer/ciekły kryształ, według wynalazku polega na tym, Ŝe niejednorodną mieszaninę przeznaczoną do separacji poddaje się działaniu zmiennego pola elektrycznego, korzystnie o natęŝeniu od 0,01 do 5 V/µm i częstotliwości od 1 do 1000 Hz. W sposobie według wynalazku, korzystnie mieszaninę przeznaczoną do separacji poddaje się działaniu zmiennego pola elektrycznego o natęŝeniu od 0,01 do 5 V/µm i częstotliwości nie większej niŝ 1000 Hz. (zastrz. 6)
Przyspieszenie separacji faz w zmiennym polu elektrycznym
Przyspieszenie separacji faz w zmiennym polu elektrycznym Niejednorodne układy polimer / ciekły kryształ ze względu na zastosowania techniczne cieszą się niesłabnącym zainteresowaniem. Polimery są dodawane
Bardziej szczegółowoRozdział 22 Pole elektryczne
Rozdział 22 Pole elektryczne 1. NatęŜenie pola elektrycznego jest wprost proporcjonalne do A. momentu pędu ładunku próbnego B. energii kinetycznej ładunku próbnego C. energii potencjalnej ładunku próbnego
Bardziej szczegółowoPomiar długości fali świetlnej i stałej siatki dyfrakcyjnej.
POLITECHNIKA ŚLĄSKA WYDZIAŁ CHEMICZNY KATEDRA FIZYKOCHEMII I TECHNOLOGII POLIMERÓW LABORATORIUM Z FIZYKI Pomiar długości fali świetlnej i stałej siatki dyfrakcyjnej. Wprowadzenie Przy opisie zjawisk takich
Bardziej szczegółowoLaboratorium techniki laserowej. Ćwiczenie 5. Modulator PLZT
Laboratorium techniki laserowej Katedra Optoelektroniki i Systemów Elektronicznych, WETI, Politechnika Gdaoska Gdańsk 006 1.Wstęp Rozwój techniki optoelektronicznej spowodował poszukiwania nowych materiałów
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 14. Maria Bełtowska-Brzezinska KINETYKA REAKCJI ENZYMATYCZNYCH
Ćwiczenie 14 aria Bełtowska-Brzezinska KINETYKA REAKCJI ENZYATYCZNYCH Zagadnienia: Podstawowe pojęcia kinetyki chemicznej (szybkość reakcji, reakcje elementarne, rząd reakcji). Równania kinetyczne prostych
Bardziej szczegółowoĆw.6. Badanie własności soczewek elektronowych
Pracownia Molekularne Ciało Stałe Ćw.6. Badanie własności soczewek elektronowych Brygida Mielewska, Tomasz Neumann Zagadnienia do przygotowania: 1. Budowa mikroskopu elektronowego 2. Wytwarzanie wiązki
Bardziej szczegółowoCiekłe kryształy. Wykład dla liceów Joanna Janik Uniwersytet Jagielloński
Ciekłe kryształy Wykład dla liceów 26.04.2006 Joanna Janik Uniwersytet Jagielloński Zmiany stanu skupienia czyli przejścia fazowe temperatura topnienia temperatura parowania ciało stałe ciecz para - gaz
Bardziej szczegółowoFala jest zaburzeniem, rozchodzącym się w ośrodku, przy czym żadna część ośrodka nie wykonuje zbyt dużego ruchu
Ruch falowy Fala jest zaburzeniem, rozchodzącym się w ośrodku, przy czym żadna część ośrodka nie wykonuje zbyt dużego ruchu Fala rozchodzi się w przestrzeni niosąc ze sobą energię, ale niekoniecznie musi
Bardziej szczegółowoDrgania. W Y K Ł A D X Ruch harmoniczny prosty. k m
Wykład z fizyki Piotr Posmykiewicz 119 W Y K Ł A D X Drgania. Drgania pojawiają się wtedy, gdy układ zostanie wytrącony ze stanu równowagi stabilnej. MoŜna przytoczyć szereg znanych przykładów: kołysząca
Bardziej szczegółowoBADANIE PROSTEGO ZJAWISKA PIEZOELEKTRYCZNEGO POMIAR NAPRĘśEŃ BADANIE ODWROTNEGO ZJAWISKA PIEZOELEKTRYCZNEGO METODĄ STATYCZNĄ. POMIAR MAŁYCH DEFORMACJI
BADANIE PROSTEGO ZJAWISKA PIEZOELEKTRYCZNEGO POMIAR NAPRĘśEŃ BADANIE ODWROTNEGO ZJAWISKA PIEZOELEKTRYCZNEGO METODĄ STATYCZNĄ. POMIAR MAŁYCH DEFORMACJI Zagadnienia: - Pojęcie zjawiska piezoelektrycznego
Bardziej szczegółowoDioda półprzewodnikowa
COACH 10 Dioda półprzewodnikowa Program: Coach 6 Projekt: na MN060c CMA Coach Projects\PTSN Coach 6\ Elektronika\dioda_2.cma Przykład wyników: dioda2_2.cmr Cel ćwiczenia - Pokazanie działania diody - Wyznaczenie
Bardziej szczegółowoURZĄDZENIE DO DEMONSTRACJI POWSTAWANIA KRZYWYCH LISSAJOUS
URZĄDZENIE DO DEMONSTRACJI POWSTAWANIA KRZYWYCH LISSAJOUS Urządzenie słuŝące do pokazu krzywych Lissajous powstających w wyniku składania mechanicznych drgań harmonicznych zostało przedstawione na rys.
Bardziej szczegółowoPolarymetr. Ćwiczenie 74. Cel ćwiczenia Pomiar kąta skręcenia płaszczyzny polaryzacji w roztworach cukru. Wprowadzenie
Ćwiczenie 74 Polarymetr Cel ćwiczenia Pomiar kąta skręcenia płaszczyzny polaryzacji w roztworach cukru. Wprowadzenie Światło liniowo spolaryzowane* rozchodzi się bez zmiany płaszczyzny polaryzacji w próŝni
Bardziej szczegółowoWyznaczanie sił działających na przewodnik z prądem w polu magnetycznym
Ćwiczenie 11A Wyznaczanie sił działających na przewodnik z prądem w polu magnetycznym 11A.1. Zasada ćwiczenia W ćwiczeniu mierzy się przy pomocy wagi siłę elektrodynamiczną, działającą na odcinek przewodnika
Bardziej szczegółowoWZMACNIACZ OPERACYJNY. Podstawowe właściwości wzmacniaczy operacyjnych. Rodzaj wzmacniacza Rezystancja wejściowa Rezystancja wyjściowa
WZMACNIACZ OPEACYJNY kłady aktywne ze wzmacniaczami operacyjnymi... Podstawowe właściwości wzmacniaczy operacyjnych odzaj wzmacniacza ezystancja wejściowa ezystancja wyjściowa Bipolarny FET MOS-FET Idealny
Bardziej szczegółowoE dec. Obwód zastępczy. Napięcie rozkładowe
Obwód zastępczy Obwód zastępczy schematyczny obwód elektryczny, ilustrujący zachowanie się badanego obiektu w polu elektrycznym. Elementy obwodu zastępczego (oporniki, kondensatory, indukcyjności,...)
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 71: Dyfrakcja światła na szczelinie pojedynczej i podwójnej
Wydział Imię i nazwisko 1. 2. Rok Grupa Zespół PRACOWNIA Temat: Nr ćwiczenia FIZYCZNA WFiIS AGH Data wykonania Data oddania Zwrot do popr. Data oddania Data zaliczenia OCENA Ćwiczenie nr 71: Dyfrakcja
Bardziej szczegółowoPomiar drogi koherencji wybranych źródeł światła
Politechnika Gdańska WYDZIAŁ ELEKTRONIKI TELEKOMUNIKACJI I INFORMATYKI Katedra Optoelektroniki i Systemów Elektronicznych Pomiar drogi koherencji wybranych źródeł światła Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego
Bardziej szczegółowoZad. 2 Jaka jest częstotliwość drgań fali elektromagnetycznej o długości λ = 300 m.
Segment B.XIV Prądy zmienne Przygotowała: dr Anna Zawadzka Zad. 1 Obwód drgający składa się z pojemności C = 4 nf oraz samoindukcji L = 90 µh. Jaki jest okres, częstotliwość, częstość kątowa drgań oraz
Bardziej szczegółowoPromieniowanie dipolowe
Promieniowanie dipolowe Potencjały opóźnione φ i A dla promieniowanie punktowego dipola elektrycznego wygodnie jest wyrażać przez wektor Hertza Z φ = ϵ 0 Z, spełniający niejednorodne równanie falowe A
Bardziej szczegółowoKONDUKTOMETRIA. Konduktometria. Przewodnictwo elektrolityczne. Przewodnictwo elektrolityczne zaleŝy od:
KONDUKTOMETRIA Konduktometria Metoda elektroanalityczna oparta na pomiarze przewodnictwa elektrolitycznego, którego wartość ulega zmianie wraz ze zmianą stęŝenia jonów zawartych w roztworze. Przewodnictwo
Bardziej szczegółowoBADANIE PROSTEGO I ODWROTNEGO ZJAWISKA PIEZOELEKTRYCZNEGO I JEGO ZASTOSOWANIA
BADANIE PROSTEGO I ODWROTNEGO ZJAWISKA PIEZOELEKTRYCZNEGO I JEGO ZASTOSOWANIA I. BADANIE PROSTEGO ZJAWISKA PIEZOELEKTRYCZNEGO a). Zestaw przyrządów: 1. Układ do badania prostego zjawiska piezoelektrycznego
Bardziej szczegółowoWykład 17: Optyka falowa cz.2.
Wykład 17: Optyka falowa cz.2. Dr inż. Zbigniew Szklarski Katedra Elektroniki, paw. C-1, pok.321 szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szklarski/ 1 Interferencja w cienkich warstwach Załamanie
Bardziej szczegółowoZJAWISKO PIEZOELEKTRYCZNE.
ZJAWISKO PIEZOELEKTRYCZNE. A. BADANIE PROSTEGO ZJAWISKA PIEZOELEKTRYCZNEGO I. Zestaw przyrządów: 1. Układ do badania prostego zjawiska piezoelektrycznego metodą statyczną. 2. Odważnik. 3. Miernik uniwersalny
Bardziej szczegółowoWyznaczanie temperatur charakterystycznych przy użyciu mikroskopu wysokotemperaturowego
Wyznaczanie temperatur charakterystycznych przy użyciu mikroskopu wysokotemperaturowego 1. Cel Wyznaczenie temperatur charakterystycznych różnych materiałów przy użyciu mikroskopu wysokotemperaturowego.
Bardziej szczegółowo(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 181506 (13) B1 PL 181506 B1
RZECZPOSPOLITA POLSKA Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (12) OPIS PATENTOWY (2 1) Numer zgłoszenia: 318073 (22) Data zgłoszenia: 21.01.1997 (19) PL (11) 181506 (13) B1 (51) Int.Cl.7 H01F 1/117
Bardziej szczegółowofalowego widoczne w zmianach amplitudy i natęŝenia fal) w którym zachodzi
Zjawisko interferencji fal Interferencja to efekt nakładania się fal (wzmacnianie i osłabianie się ruchu falowego widoczne w zmianach amplitudy i natęŝenia fal) w którym zachodzi stabilne w czasie ich
Bardziej szczegółowoPrzedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu
Przedmiot: Chemia budowlana Zakład Materiałoznawstwa i Technologii Betonu Ćw. 4 Kinetyka reakcji chemicznych Zagadnienia do przygotowania: Szybkość reakcji chemicznej, zależność szybkości reakcji chemicznej
Bardziej szczegółowoPole elektryczne w ośrodku materialnym
Pole elektryczne w ośrodku materialnym Ryszard J. Barczyński, 2017 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Stała dielektryczna Stała
Bardziej szczegółowoPolaryzatory/analizatory
Polaryzatory/analizatory Polaryzator eliptyczny element układu optycznego lub układ optyczny, za którym światło jest spolaryzowane eliptycznie i o parametrach ściśle określonych przez polaryzator zazwyczaj
Bardziej szczegółowo1. za pomocą pomiaru SEM (siła elektromotoryczna róŝnica potencjałów dwóch elektrod) i na podstawie wzoru wyznaczenie stęŝenia,
Potencjometria Potencjometria instrumentalna metoda analityczna, wykorzystująca zaleŝność pomiędzy potencjałem elektrody wzorcowej, a aktywnością jonów lub cząstek w badanym roztworze (elektrody wskaźnikowej).
Bardziej szczegółowoWOJEWÓDZKI KONKURS FIZYCZNY [ETAP REJONOWY] ROK SZKOLNY
MIEJSCE NA KOD UCZESTNIKA KONKURSU WOJEWÓDZKI KONKURS FIZYCZNY [ETAP REJONOWY] ROK SZKOLNY 2010/2011 Czas trwania: 120 minut Test składa się z dwóch części. W części pierwszej masz do rozwiązania 15 zadań
Bardziej szczegółowoFala elektromagnetyczna o określonej częstotliwości ma inną długość fali w ośrodku niż w próżni. Jako przykłady policzmy:
Rozważania rozpoczniemy od ośrodków jednorodnych. W takich ośrodkach zależność między indukcją pola elektrycznego a natężeniem pola oraz między indukcją pola magnetycznego a natężeniem pola opisana jest
Bardziej szczegółowoREZONANS SZEREGOWY I RÓWNOLEGŁY. I. Rezonans napięć
REZONANS SZEREGOWY I RÓWNOLEGŁY I. Rezonans napięć Zjawisko rezonansu napięć występuje w gałęzi szeregowej RLC i polega na tym, Ŝe przy określonej częstotliwości sygnałów w obwodzie, zwanej częstotliwością
Bardziej szczegółowoRozważania rozpoczniemy od fal elektromagnetycznych w próżni. Dla próżni równania Maxwella w tzw. postaci różniczkowej są następujące:
Rozważania rozpoczniemy od fal elektromagnetycznych w próżni Dla próżni równania Maxwella w tzw postaci różniczkowej są następujące:, gdzie E oznacza pole elektryczne, B indukcję pola magnetycznego a i
Bardziej szczegółowoWidmo fal elektromagnetycznych
Czym są fale elektromagnetyczne? Widmo fal elektromagnetycznych dr inż. Romuald Kędzierski Podstawowe pojęcia związane z falami - przypomnienie pole falowe część przestrzeni objęta w danej chwili falą
Bardziej szczegółowoIMPULSOWY PRZEKSZTAŁTNIK ENERGII Z TRANZYSTOREM SZEREGOWYM
Instrukcja do ćwiczenia laboratoryjnego. IMPSOWY PRZEKSZTAŁTNIK ENERGII Z TRANZYSTOREM SZEREGOWYM Przekształtnik impulsowy z tranzystorem szeregowym słuŝy do przetwarzania energii prądu jednokierunkowego
Bardziej szczegółowoMATERIAŁOZNAWSTWO Wydział Mechaniczny, Mechatronika, sem. I. dr inż. Hanna Smoleńska
MATERIAŁOZNAWSTWO Wydział Mechaniczny, Mechatronika, sem. I dr inż. Hanna Smoleńska UKŁADY RÓWNOWAGI FAZOWEJ Równowaga termodynamiczna pojęcie stosowane w termodynamice. Oznacza stan, w którym makroskopowe
Bardziej szczegółowoCzłowiek najlepsza inwestycja
Człowiek najlepsza inwestycja Fizyka ćwiczenia F6 - Prąd stały, pole magnetyczne magnesów i prądów stałych Prowadzący: dr Edmund Paweł Golis Instytut Fizyki Konsultacje stałe dla projektu; od Pn. do Pt.
Bardziej szczegółowoZjawisko interferencji fal
Zjawisko interferencji fal Interferencja to efekt nakładania się fal (wzmacnianie i osłabianie się ruchu falowego widoczne w zmianach amplitudy i natęŝenia fal) w którym zachodzi stabilne w czasie ich
Bardziej szczegółowoKONKURS FIZYCZNY dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego
Pieczęć KONKURS FIZYCZNY dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 14 lutego 2008 r. zawody II stopnia (rejonowe) Witamy Cię na drugim etapie Konkursu Fizycznego. Przed przystąpieniem do rozwiązywania
Bardziej szczegółowoLekcja 43. Pojemność elektryczna
Lekcja 43. Pojemność elektryczna Pojemność elektryczna przewodnika zależy od: Rozmiarów przewodnika, Obecności innych przewodników, Ośrodka w którym się dany przewodnik znajduje. Lekcja 44. Kondensator
Bardziej szczegółowoI. PROMIENIOWANIE CIEPLNE
I. PROMIENIOWANIE CIEPLNE - lata '90 XIX wieku WSTĘP Widmo promieniowania elektromagnetycznego zakres "pokrycia" różnymi rodzajami fal elektromagnetycznych promieniowania zawartego w danej wiązce. rys.i.1.
Bardziej szczegółowoPIEZOELEKTRYKI I PIROELEKTRYKI. Krajewski Krzysztof
PIEZOELEKTRYKI I PIROELEKTRYKI Krajewski Krzysztof Zjawisko piezoelektryczne Zjawisko zachodzące w niektórych materiałach krystalicznych, polegające na powstawaniu ładunku elektrycznego na powierzchniach
Bardziej szczegółowoĆw. 6 Generatory. ( ) n. 1. Cel ćwiczenia. 2. Wymagane informacje. 3. Wprowadzenie teoretyczne PODSTAWY ELEKTRONIKI MSIB
Ćw. 6 Generatory. Cel ćwiczenia Tematem ćwiczenia są podstawowe zagadnienia dotyczące generacji napięcia sinusoidalnego. Ćwiczenie składa się z dwóch części. Pierwsza z nich, mająca charakter wprowadzenia,
Bardziej szczegółowoBADANIE PROSTEGO ZJAWISKA PIEZOELEKTRYCZNEGO POMIAR NAPRĘŻEŃ
ĆWICZENIE NR 14A BADANIE PROSTEGO ZJAWISKA PIEZOELEKTRYCZNEGO POMIAR NAPRĘŻEŃ I. Zestaw pomiarowy: 1. Układ do badania prostego zjawiska piezoelektrycznego metodą statyczną 2. Odważnik 3. Miernik uniwersalny
Bardziej szczegółowoWyznaczanie stosunku e/m elektronu
Ćwiczenie 27 Wyznaczanie stosunku e/m elektronu 27.1. Zasada ćwiczenia Elektrony przyspieszane w polu elektrycznym wpadają w pole magnetyczne, skierowane prostopadle do kierunku ich ruchu. Wyznacza się
Bardziej szczegółowoSILNIK INDUKCYJNY KLATKOWY
SILNIK INDUKCYJNY KLATKOWY 1. Budowa i zasada działania silników indukcyjnych Zasadniczymi częściami składowymi silnika indukcyjnego są nieruchomy stojan i obracający się wirnik. Wewnętrzną stronę stojana
Bardziej szczegółowoPL B1. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, Wrocław, PL BUP 02/08. PIOTR KURZYNOWSKI, Wrocław, PL JAN MASAJADA, Nadolice Wielkie, PL
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 211200 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 380223 (22) Data zgłoszenia: 17.07.2006 (51) Int.Cl. G01N 21/23 (2006.01)
Bardziej szczegółowoPOLARYZACJA ŚWIATŁA. Uporządkowanie kierunku drgań pola elektrycznego E w poprzecznej fali elektromagnetycznej (E B). światło niespolaryzowane
FALE ELEKTROMAGNETYCZNE Polaryzacja światła Sposoby polaryzacji Dwójłomność Skręcanie płaszczyzny polaryzacji Zastosowania praktyczne polaryzacji Efekty fotoelastyczne Stereoskopia Holografia Politechnika
Bardziej szczegółowoPRACOWNIA CHEMII. Wygaszanie fluorescencji (Fiz4)
PRACOWNIA CHEMII Ćwiczenia laboratoryjne dla studentów II roku kierunku Zastosowania fizyki w biologii i medycynie Biofizyka molekularna Projektowanie molekularne i bioinformatyka Wygaszanie fluorescencji
Bardziej szczegółowoGENERATOR WIELKIEJ CZĘSTOTLIWOŚCI BADANIE ZJAWISK TOWARZYSZĄCYCH NAGRZEWANIU DIELEKTRYKÓW
GENERATOR WIELKIEJ CZĘSTOTLIWOŚCI BADANIE ZJAWISK TOWARZYSZĄCYCH NAGRZEWANIU DIELEKTRYKÓW Nagrzewanie pojemnościowe jest nagrzewaniem elektrycznym związanym z efektami polaryzacji i przewodnictwa w ośrodkach
Bardziej szczegółowoRys Ruch harmoniczny jako rzut ruchu po okręgu
3. DRGANIA I FALE 3.1. Ruch harmoniczny W szkole poznajemy ruch harmoniczny w trakcie analizy ruchu jednostajnego po okręgu jako rzut na prostą (rys. 3.1). Tak jest w istocie, poniewaŝ ruch po okręgu to
Bardziej szczegółowoWYZNACZANIE CECH PUNKTOWYCH SYGNAŁÓW POMIAROWYCH
PODSTAWY SYGNAŁÓW POMIAROWYCH I METROLOGII WYZNACZANIE CECH PUNKTOWYCH SYGNAŁÓW POMIAROWYCH WSTĘP TEORETYCZNY Sygnałem nazywamy przebieg dowolnej wielkości fizycznej mogącej być nośnikiem informacji Opis
Bardziej szczegółowo30R4 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - IV POZIOM ROZSZERZONY
30R4 POWTÓRKA FIKCYJNY EGZAMIN MATURALNYZ FIZYKI I ASTRONOMII - IV POZIOM ROZSZERZONY Magnetyzm Indukcja elektromagnetyczna Prąd przemienny Rozwiązanie zadań należy zapisać w wyznaczonych miejscach pod
Bardziej szczegółowoBadania właściwości struktury polimerów metodą róŝnicowej kalorymetrii skaningowej DSC
Badania właściwości struktury polimerów metodą róŝnicowej kalorymetrii skaningowej DSC Cel ćwiczenia Zapoznanie studentów z badaniami właściwości strukturalnych polimerów w oparciu o jedną z metod analizy
Bardziej szczegółowoZalecenia projektowe i montaŝowe dotyczące ekranowania. Wykład Podstawy projektowania A.Korcala
Zalecenia projektowe i montaŝowe dotyczące ekranowania Wykład Podstawy projektowania A.Korcala Mechanizmy powstawania zakłóceń w układach elektronicznych. Głównymi źródłami zakłóceń są: - obce pola elektryczne
Bardziej szczegółowoKONKURS FIZYCZNY dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 26 lutego 2010 r. zawody II stopnia (rejonowe) Schemat punktowania zadań
Maksymalna liczba punktów 60 KONKURS FIZYCZNY dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 6 lutego 00 r. zawody II stopnia (rejonowe) Schemat punktowania zadań Uwaga!. Za poprawne rozwiązanie zadania
Bardziej szczegółowo(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 170013 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 297079 (22) Data zgłoszenia: 17.12.1992 (51) IntCl6: H01L 29/792 (
Bardziej szczegółowoR L. Badanie układu RLC COACH 07. Program: Coach 6 Projekt: CMA Coach Projects\ PTSN Coach 6\ Elektronika\RLC.cma Przykłady: RLC.cmr, RLC1.
OAH 07 Badanie układu L Program: oach 6 Projekt: MA oach Projects\ PTSN oach 6\ Elektronika\L.cma Przykłady: L.cmr, L1.cmr, V L Model L, Model L, Model L3 A el ćwiczenia: I. Obserwacja zmian napięcia na
Bardziej szczegółowoOptyczna spektroskopia oscylacyjna. w badaniach powierzchni
Optyczna spektroskopia oscylacyjna w badaniach powierzchni Zalety oscylacyjnej spektroskopii optycznej uŝycie fotonów jako cząsteczek wzbudzających i rejestrowanych nie wymaga uŝycia próŝni (moŝliwość
Bardziej szczegółowo(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 180869 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 314540 (51) IntCl7 C01B 13/10 Urząd Patentowy (22) Data zgłoszenia: 3 0.05.1996 Rzeczypospolitej Polskiej (54)
Bardziej szczegółowoIM21 SPEKTROSKOPIA ODBICIOWA ŚWIATŁA BIAŁEGO
IM21 SPEKTROSKOPIA ODBICIOWA ŚWIATŁA BIAŁEGO Cel ćwiczenia: Zapoznanie się z metodą pomiaru grubości cienkich warstw za pomocą interferometrii odbiciowej światła białego, zbadanie zjawiska pęcznienia warstw
Bardziej szczegółowo1. Podstawowe pojęcia
1. Podstawowe pojęcia Sterowanie optymalne obiektu polega na znajdowaniu najkorzystniejszej decyzji dotyczącej zamierzonego wpływu na obiekt przy zadanych ograniczeniach. Niech dany jest obiekt opisany
Bardziej szczegółowoZaburzenia periodyczności sieci krystalicznej
Zaburzenia periodyczności sieci krystalicznej Defekty liniowe dyslokacja krawędziowa dyslokacja śrubowa dyslokacja mieszana Defekty punktowe obcy atom w węźle luka w sieci (defekt Schottky ego) obcy atom
Bardziej szczegółowoWprowadzenie do struktur niskowymiarowych
Wprowadzenie do struktur niskowymiarowych W litym krysztale ruch elektronów i dziur nie jest ograniczony przestrzennie. Struktury niskowymiarowe pozwalają na ograniczenie (częściowe lub całkowite) ruchu
Bardziej szczegółowodr inż. Zbigniew Szklarski
Wykład 13: Pole magnetyczne dr inż. Zbigniew Szklarski szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szklarski/ Wektor indukcji pola magnetycznego, siła Lorentza v v L Jeżeli na dodatni ładunek q poruszający
Bardziej szczegółowoRuch ładunków w polu magnetycznym
Ruch ładunków w polu magnetycznym Ryszard J. Barczyński, 2016 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Ruch ładunków w polu magnetycznym
Bardziej szczegółowoWłaściwości kryształów
Właściwości kryształów Związek pomiędzy właściwościami, strukturą, defektami struktury i wiązaniami chemicznymi Skład i struktura Skład materiału wpływa na wszystko, ale głównie na: właściwości fizyczne
Bardziej szczegółowoRóŜnica temperatur wynosi 20 st.c. Ile wynosi ta róŝnica wyraŝona w K (st. Kelwina)? A. 273 B. -20 C. 293 D. 20
RóŜnica temperatur wynosi 20 st.c. Ile wynosi ta róŝnica wyraŝona w K (st. Kelwina)? A. 273 B. -20 C. 293 D. 20 Czy racjonalne jest ocenianie właściwości uŝytkowych materiałów przez badania przy obciąŝeniu
Bardziej szczegółowoĆw. 0 Wprowadzenie do programu MultiSIM
Ćw. 0 Wprowadzenie do programu MultiSIM 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z programem MultiSIM słuŝącym do symulacji działania układów elektronicznych. Jednocześnie zbadane zostaną podstawowe
Bardziej szczegółowoDiody, tranzystory, tyrystory. Materiały pomocnicze do zajęć.
Diody, tranzystory, tyrystory Materiały pomocnicze do zajęć. Złącze PN stanowi podstawę diod półprzewodnikowych. Rozpatrzmy właściwości złącza poddanego napięciu. Na poniŝszym rysunku pokazano złącze PN,
Bardziej szczegółowoPodstawy fizyki sezon 2 7. Układy elektryczne RLC
Podstawy fizyki sezon 2 7. Układy elektryczne RLC Agnieszka Obłąkowska-Mucha AGH, WFIiS, Katedra Oddziaływań i Detekcji Cząstek, D11, pok. 111 amucha@agh.edu.pl http://home.agh.edu.pl/~amucha Układ RC
Bardziej szczegółowoPL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 14/12
PL 218561 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 218561 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 393413 (51) Int.Cl. G01N 27/02 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:
Bardziej szczegółowoFala EM w izotropowym ośrodku absorbującym
Fala EM w izotropowym ośrodku absorbującym Fala EM powoduje generację zmienne pole elektryczne E Zmienne co do kierunku i natężenia, Pole E Nie wywołuje w ośrodku prądu elektrycznego Powoduje ruch elektronów
Bardziej szczegółowoTemat ćwiczenia. Pomiary oświetlenia
POLITECHNIKA ŚLĄSKA W YDZIAŁ TRANSPORTU Temat ćwiczenia Pomiary oświetlenia Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodami pomiaru natęŝenia oświetlenia oraz wyznaczania poŝądanej wartości
Bardziej szczegółowoWzmacniacz operacyjny
ELEKTRONIKA CYFROWA SPRAWOZDANIE NR 3 Wzmacniacz operacyjny Grupa 6 Aleksandra Gierut CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z podstawowymi zastosowaniami wzmacniaczy operacyjnych do przetwarzania
Bardziej szczegółowoKOOF Szczecin: www.of.szc.pl
Źródło: LI OLIMPIADA FIZYCZNA (1/2). Stopień III, zadanie doświadczalne - D Nazwa zadania: Działy: Słowa kluczowe: Komitet Główny Olimpiady Fizycznej; Andrzej Wysmołek, kierownik ds. zadań dośw. plik;
Bardziej szczegółowoĆwiczenie: "Silnik indukcyjny"
Ćwiczenie: "Silnik indukcyjny" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia: Zasada
Bardziej szczegółowoE wektor natęŝenia pola, a dr element obwodu, którego zwrot określa przyjęty kierunek obchodzenia danego oczka.
Lista 9. do kursu Fizyka; rok. ak. 2012/13 sem. letni W. InŜ. Środ.; kierunek InŜ. Środowiska Tabele wzorów matematycznych (http://www.if.pwr.wroc.pl/~wsalejda/mat-wzory.pdf) i fizycznych (http://www.if.pwr.wroc.pl/~wsalejda/wzf1.pdf;
Bardziej szczegółowoUkłady zdyspergowane. Wykład 6
Układy zdyspergowane Wykład 6 Treśd Podwójna warstwa elektryczna Zjawiska elektrokinetyczne Potencjał zeta Nowoczesne metody oznaczania Stabilnośd dyspersji Stabilnośd dyspersji koloidalnej jest wypadkową
Bardziej szczegółowoWyznaczanie współczynnika załamania światła
Ćwiczenie O2 Wyznaczanie współczynnika załamania światła O2.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest wyznaczenie współczynnika załamania światła dla przeźroczystych, płaskorównoległych płytek wykonanych z
Bardziej szczegółowoMultiwibrator astabilny, aleŝ to bardzo proste
Multiwibrator astabilny, aleŝ to bardzo proste Warszawa 22.VI.2009 Celem ćwiczenia jest własnoręczne zbudowanie (zlutowanie) układu elektronicznego. Z wielkiej liczby układów elektronicznych wybraliśmy
Bardziej szczegółowoPL 196881 B1. Trójfazowy licznik indukcyjny do pomiaru nadwyżki energii biernej powyżej zadanego tg ϕ
RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 196881 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 340516 (51) Int.Cl. G01R 11/40 (2006.01) G01R 21/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)
Bardziej szczegółowocz. 1. dr inż. Zbigniew Szklarski
Wykład 14: Pole magnetyczne cz. 1. dr inż. Zbigniew Szklarski szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szklarski/ Wektor indukcji pola magnetycznego, siła Lorentza v F L Jeżeli na dodatni ładunek
Bardziej szczegółowoLaboratorium optycznego przetwarzania informacji i holografii. Ćwiczenie 6. Badanie właściwości hologramów
Laboratorium optycznego przetwarzania informacji i holografii Ćwiczenie 6. Badanie właściwości hologramów Katedra Optoelektroniki i Systemów Elektronicznych, WETI, Politechnika Gdańska Gdańsk 2006 1. Cel
Bardziej szczegółowoDETEKCJA W MIKRO- I NANOOBJĘTOŚCIACH. Ćwiczenie nr 3 Detektor optyczny do pomiarów fluorescencyjnych
DETEKCJA W MIKRO- I NANOOBJĘTOŚCIACH Ćwiczenie nr 3 Detektor optyczny do pomiarów fluorescencyjnych Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zaznajomienie się z zasadą działania i zastosowaniami detektora optycznego
Bardziej szczegółowoBadanie rozkładu pola elektrycznego
Ćwiczenie 8 Badanie rozkładu pola elektrycznego 8.1. Zasada ćwiczenia W wannie elektrolitycznej umieszcza się dwie metalowe elektrody, połączone ze źródłem zmiennego napięcia. Kształt przekrojów powierzchni
Bardziej szczegółowoĆwiczenie nr 25: Interferencja fal akustycznych
Wydział PRACOWNIA FIZYCZNA WFiIS AGH Imię i nazwisko 1. 2. Temat: Rok Grupa Zespół Nr ćwiczenia Data wykonania Data oddania Zwrot do popr. Data oddania Data zaliczenia OCENA Ćwiczenie nr 25: Interferencja
Bardziej szczegółowochemia wykład 3 Przemiany fazowe
Przemiany fazowe Przemiany fazowe substancji czystych Wrzenie, krzepnięcie, przemiana grafitu w diament stanowią przykłady przemian fazowych, które zachodzą bez zmiany składu chemicznego. Diagramy fazowe
Bardziej szczegółowoWykład 9: Fale cz. 1. dr inż. Zbigniew Szklarski
Wykład 9: Fale cz. 1 dr inż. Zbigniew Szklarski szkla@agh.edu.pl http://layer.uci.agh.edu.pl/z.szklarski/ Klasyfikacja fal fale mechaniczne zaburzenie przemieszczające się w ośrodku sprężystym, fale elektromagnetyczne
Bardziej szczegółowoŚwiatło fala, czy strumień cząstek?
1 Światło fala, czy strumień cząstek? Teoria falowa wyjaśnia: Odbicie Załamanie Interferencję Dyfrakcję Polaryzację Efekt fotoelektryczny Efekt Comptona Teoria korpuskularna wyjaśnia: Odbicie Załamanie
Bardziej szczegółowoBADANIE INTERFEROMETRU YOUNGA
Celem ćwiczenia jest: BADANIE INTERFEROMETRU YOUNGA 1. poznanie podstawowych właściwości interferometru z podziałem czoła fali w oświetleniu monochromatycznym i świetle białym, 2. demonstracja możliwości
Bardziej szczegółowoPROFIL PRĘDKOŚCI W RURZE PROSTOLINIOWEJ
LABORATORIUM MECHANIKI PŁYNÓW Ćwiczenie N 7 PROFIL PRĘDKOŚCI W RURZE PROSTOLINIOWEJ . Cel ćwiczenia Doświadczalne i teoretyczne wyznaczenie profilu prędkości w rurze prostoosiowej 2. Podstawy teoretyczne:
Bardziej szczegółowoOPTYKA. Leszek Błaszkieiwcz
OPTYKA Leszek Błaszkieiwcz Ojcem optyki jest Witelon (1230-1314) Zjawisko odbicia fal promień odbity normalna promień padający Leszek Błaszkieiwcz Rys. Zjawisko załamania fal normalna promień padający
Bardziej szczegółowo- Strumień mocy, który wpływa do obszaru ograniczonego powierzchnią A ( z minusem wpływa z plusem wypływa)
37. Straty na histerezę. Sens fizyczny. Energia dostarczona do cewki ferromagnetykiem jest znacznie większa od energii otrzymanej. Energia ta jest tworzona w ferromagnetyku opisanym pętlą histerezy, stąd
Bardziej szczegółowoZjawisko interferencji fal
Zjawisko interferencji fal Interferencja to efekt nakładania się fal (wzmacnianie i osłabianie się ruchu falowego widoczne w zmianach amplitudy i natężenia fal) w którym zachodzi stabilne w czasie ich
Bardziej szczegółowoĆwiczenie 7. Układ dwuskładnikowy równowaga ciało stałe-ciecz.
Ćwiczenie 7 Układ dwuskładnikowy równowaga ciało stałe-ciecz. Wprowadzenie: Warunkiem równowagi termodynamicznej w układzie wielofazowym i wieloskładnikowym jest równość potencjałów chemicznych składników
Bardziej szczegółowoTemat ćwiczenia. Pomiary drgań
POLITECHNIKA ŚLĄSKA W YDZIAŁ TRANSPORTU Temat ćwiczenia Pomiary drgań 1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zapoznanie studentów z metodami pomiarów drgań urządzeń mechanicznych oraz zasadą działania przetwornika
Bardziej szczegółowoPOWTÓRKA PRZED KONKURSEM CZĘŚĆ 14 ZADANIA ZAMKNIĘTE
DO ZDOBYCIA PUNKTÓW 50 POWTÓRKA PRZED KONKURSEM CZĘŚĆ 14 Jest to powtórka przed etapem rejonowym (głównie elektrostatyka). ZADANIA ZAMKNIĘTE łącznie pkt. zamknięte otwarte SUMA zadanie 1 1 pkt Po włączeniu
Bardziej szczegółowo