Prawo handlowe Kazusy

Transkrypt

1

2 Prawo handlowe Kazusy Szymon Ciarkowski Marcin Glicz Bartłomiej Gliniecki Joanna Kruczalak-Jankowska Arkadiusz Wowerka pod redakcjà Jerzego Ciszewskiego i Joanny Kruczalak-Jankowskiej Wydanie 2 Warszawa 2011

3 Poszczególne rozdziały napisali: Szymon Ciarkowski: rozdz. 4, 7 Marcin Glicz: rozdz. 6 (kazusy 1 5), 10, 17, 18 Bartłomiej Gliniecki: rozdz. 1, 2, 3, 6 (kazusy 6 7), 12, 13, 15 Joanna Kruczalak-Jankowska: rozdz. 8, 9, 14 Arkadiusz Wowerka: rozdz. 5, 11, 16 Opracowanie redakcyjne: Katarzyna Gierłowska, Joanna Tyszkiewicz Redakcja techniczna: Agnieszka Szeszko Projekt okładki i stron tytułowych: Agnieszka Tchórznicka Copyright by LexisNexis Polska Sp. z o.o Wszelkie prawa zastrzeżone. Żadna część tej książki nie może być powielana ani rozpowszechniana za pomocą urządzeń elektronicznych, mechanicznych, kopiujących, nagrywających i innych bez pisemnej zgody Autorów i wydawcy. ISBN LexisNexis Polska Sp. z o.o. Ochota Office Park 1, Al. Jerozolimskie 181, Warszawa, tel , faks Infolinia: Redakcja: tel , , , faks biuro@lexisnexis.pl Księgarnia Internetowa: dostępna ze strony

4 Spis treści Wykaz skrótów Przedmowa ROZDZIAŁ I. Krajowy Rejestr Sądowy (Bartłomiej Gliniecki) KAZUS 1. Odpowiedzialność podmiotu za dane błędnie wpisane do rejestru KAZUS 2. Domniemanie powszechnej znajomości wpisów ROZDZIAŁ II. Prokura (Bartłomiej Gliniecki) KAZUS 1. Forma udzielenia prokury KAZUS 2. Umocowanie prokurenta do działania przed wpisaniem prokury do rejestru KAZUS 3. Skuteczność ograniczenia zakresu prokury ROZDZIAŁ III. Firma (Bartłomiej Gliniecki) KAZUS 1. Zasada prawdziwości firmy KAZUS 2. Zasada wyłączności firmy KAZUS 3. Ochrona prawa do firmy ROZDZIAŁ IV. Spółki osobowe (Szymon Ciarkowski) KAZUS 1. Podmiotowość prawna spółki cywilnej (zdolność prawna i do czynności prawnych, zdolność sądowa) KAZUS 2. Nazwa przedsiębiorstwa spółki cywilnej a firma przedsiębiorców prowadzących wspólną działalność w formie takiej spółki KAZUS 3. Skutki wypowiedzenia udziału w spółce cywilnej dwuosobowej przez jednego ze wspólników KAZUS 4. Zbywalność ogółu praw i obowiązków w handlowej spółce osobowej

5 6 Spis treści KAZUS 5. Dopuszczalność obciążenia ogółu praw i obowiązków w handlowej spółce osobowej ograniczonym prawem rzeczowym (zastawem rejestrowym) KAZUS 6. Charakter odpowiedzialności wspólnika spółki osobowej za zobowiązania spółki KAZUS 7. Prowadzenie spraw spółki przez wspólnika a jego rozliczenia finansowe ze spółką KAZUS 8. Zasady likwidacji spółki jawnej ROZDZIAŁ V. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (Arkadiusz Wowerka) KAZUS 1. Powoływanie i odwoływanie członków zarządu KAZUS 2. Kadencja a mandat członka zarządu KAZUS 3. Legitymacja do zwołania zgromadzenia wspólników KAZUS 4. Prawo do głosowania na zgromadzeniu wspólników KAZUS 5. Podział zysku KAZUS 6. Umorzenie udziałów KAZUS 7. Podwyższenie kapitału zakładowego KAZUS 8. Zaskarżanie uchwał wspólników KAZUS 9. Wyłączenie wspólnika ze spółki z ograniczoną odpowiedzialnością KAZUS 10. Likwidacja spółki z ograniczoną odpowiedzialnością KAZUS 11. Odpowiedzialność członków zarządu za zobowiązania spółki na podstawie art. 299 k.s.h ROZDZIAŁ VI. Spółka akcyjna (Marcin Glicz, Bartłomiej Gliniecki) KAZUS 1. Akcje uprzywilejowane KAZUS 2. Powoływanie rady nadzorczej KAZUS 3. Odwołanie członka zarządu KAZUS 4. Zwołanie walnego zgromadzenia akcjonariuszy KAZUS 5. Zaskarżanie uchwał walnego zgromadzenia KAZUS 6. Odpowiedzialność osób tworzących spółkę za wyrządzoną jej szkodę KAZUS 7. Dochodzenie roszczeń spółki przez jej akcjonariuszy ROZDZIAŁ VII. Restrukturyzacja spółek (Szymon Ciarkowski) KAZUS 1. Łączenie się przez przejęcie kilku spółek KAZUS 2. Zakres sukcesji uniwersalnej przy łączeniu spółek KAZUS 3. Łączenie spółek podlegających prawu różnych państw (posiadających różny statut personalny)

6 Spis treści 7 KAZUS 4. Znaczenie prawne opinii biegłego o planie podziału (art. 537 i 538 k.s.h.) KAZUS 5. Przekształcenie a pełne pokrycie kapitału zakładowego w przekształconej spółce kapitałowej ROZDZIAŁ VIII. Spółdzielnie (Joanna Kruczalak-Jankowska) KAZUS 1. Spółdzielnia jako przedsiębiorca KAZUS 2. Zasady prawa spółdzielczego; nabycie członkostwa KAZUS 3. Reprezentacja spółdzielni KAZUS 4. Przekształcenie spółdzielni w spółkę ROZDZIAŁ IX. Upadłość przedsiębiorców (Joanna Kruczalak- -Jankowska) KAZUS 1. Zdolność upadłościowa KAZUS 2. Skutki ogłoszenia upadłości KAZUS 3. Brak środków na pokrycie kosztów postępowania upadłościowego a bezskuteczność czynności prawnej dokonanej przez upadłego przed ogłoszeniem upadłości ROZDZIAŁ X. Papiery wartościowe (Marcin Glicz) KAZUS 1. Istota papieru wartościowego KAZUS 2. Wystawienie weksla KAZUS 3. Odpowiedzialność za wystawienie weksla KAZUS 4. Odpowiedzialność z tytułu wypełnienia weksla in blanco niezgodnie z porozumieniem wekslowym ROZDZIAŁ XI. Umowa sprzedaży międzynarodowej (Arkadiusz Wowerka) KAZUS 1. Sprzedaż międzynarodowa ROZDZIAŁ XII. Umowa o roboty budowlane (Bartłomiej Gliniecki) KAZUS 1. Solidarna odpowiedzialność za zobowiązania inwestora i wykonawcy KAZUS 2. Odpowiedzialność wykonawcy za sprawdzenie dokumentacji projektowej KAZUS 3. Przedawnienie roszczeń ROZDZIAŁ XIII. Umowa leasingu (Bartłomiej Gliniecki) KAZUS 1. Wady przedmiotu leasingu KAZUS 2. Utrata przedmiotu leasingu

7 8 Spis treści ROZDZIAŁ XIV. Umowy o korzystanie z rzeczy i praw (Joanna Kruczalak-Jankowska) KAZUS 1. Umowa franchisingowa ROZDZIAŁ XV. Umowy pośrednictwa handlowego (Bartłomiej Gliniecki) KAZUS 1. Zwrot nadzwyczajnych wydatków poniesionych przez agenta. 213 KAZUS 2. Świadczenie wyrównawcze KAZUS 3. Wyłączenie odpowiedzialności komisanta za wady rzeczy ROZDZIAŁ XVI. Umowa faktoringu (Arkadiusz Wowerka) KAZUS 1. Prawa i obowiązki stron umowy ROZDZIAŁ XVII. Umowy transportowe (Marcin Glicz) KAZUS 1. Umowa przewozu KAZUS 2. Umowa spedycji ROZDZIAŁ XVIII. Umowa ubezpieczenia (Marcin Glicz) KAZUS 1. Zawarcie umowy ubezpieczenia KAZUS 2. Roszczenie regresowe ubezpieczyciela ZALECANE PODRĘCZNIKI I KOMENTARZE INFORMACJE O AUTORACH

8 Wykaz skrótów Biul. SN Biuletyn Informacyjny Sądu Najwyższego k.c. ustawa z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) k.h. rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z 27 czerwca 1934 r. Kodeks handlowy (Dz.U. Nr 57, poz. 502 ze zm.) k.p.c. ustawa z 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) k.r.o. ustawa z 25 lutego 1964 r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 59 ze zm.) KRS Krajowy Rejestr Sądowy k.s.h. ustawa z 15 września 2000 r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz ze zm.) LexPolonica serwis prawniczy LexisNexis MoP Monitor Prawniczy MSiG Monitor Sądowy i Gospodarczy OSA Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych OSAiSN Orzecznictwo Sądów Apelacyjnych i Sądu Najwyższego OSNAPiUS Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Administracyjna, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSNC Orzecznictwo Sądu Najwyższego. Izba Cywilna OSNCP Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izby Cywilnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych OSP Orzecznictwo Sądów Polskich PiP Państwo i Prawo PPH Przegląd Prawa Handlowego p.p.m. ustawa z 4 lutego 2011 r. Prawo prywatne międzynarodowe (Dz.U. Nr 80, poz. 432). PUG Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego RPEiS Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny SA Sąd Apelacyjny

9 10 Wykaz skrótów TFUE wersja skonsolidowana Traktatu o Unii Europejskiej i Traktatu o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (Dz.Urz. UE 2010 C 83/1). UE Unia Europejska u. KRS ustawa z 20 sierpnia 1997 r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jedn. z 2007 r. Nr 168, poz ze zm.) u.p.p. ustawa z 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe (tekst jedn. Dz.U. z 2000 r. Nr 50, poz. 601 ze zm.) u.p.s. ustawa z 16 września 1982 r. Prawo spółdzielcze (tekst jedn. Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz ze zm.) u.p.u.n. ustawa z 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe i naprawcze (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz ze zm.) u.s.d.g. ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz.U. z 2010 r. Nr 220, poz ze zm.) ustawa o Vat ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm.) WSA Wojewódzki Sąd Administracyjny

10 Przedmowa Niniejsza publikacja przeznaczona jest dla studentów studiów prawniczych, zarówno stacjonarnych, jak i niestacjonarnych. W zamierzeniu Autorów powinna ona służyć poszerzeniu wiedzy w zakresie praktyki stosowania prawa handlowego, ale także uatrakcyjnić studiowanie tego niezwykle ciekawego, ale i trudnego przedmiotu. Z tego względu w książce wykorzystano orzecznictwo Sądu Najwyższego i sądów apelacyjnych. Wykaz orzeczeń oraz spis podstawowych pozycji literatury zamieszczono po każdym kazusie. Z przyczyn oczywistych wykazy te nie mają wyczerpującego charakteru. Prawo handlowe. Kazusy obejmuje zarówno problematykę przedsiębiorców, jak i czynności handlowych. Zgodnie z zamiarem Autorów pozycja niniejsza powinna służyć jako pomocniczy materiał dydaktyczny wykorzystywany przede wszystkim w dyskusjach na ćwiczeniach. Z tego względu przy opracowywaniu poszczególnych kazusów Autorzy starali się unikać udzielania odpowiedzi wprost na postawione pytania. Wskazany został jednak studentom sposób rozumowania prowadzący do udzielenia prawidłowych odpowiedzi, dlatego też książka może być wykorzystywana także do samodzielnego studiowania. Kazusy odpowiadające poszczególnym zagadnieniom prawa handlowego opracowane zostały przez pracowników naukowo-dydaktycznych Katedry Prawa Handlowego i Międzynarodowego Prawa Prywatnego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Gdańskiego pod kierunkiem dr. hab. Jerzego Ciszewskiego i dr Joanny Kruczalak-Jankowskiej. Wyrażamy nadzieję, że publikacja Prawo handlowe. Kazusy ułatwi zrozumienie przyswajanej wiedzy i tym samym przyczyni się do osiągania przez studentów coraz lepszych wyników egzaminacyjnych. Dr hab. Jerzy Ciszewski Dr Joanna Kruczalak-Jankowska

11 Rozdział I Krajowy Rejestr Sądowy KAZUS 1. Odpowiedzialność podmiotu za dane błędnie wpisane do rejestru Stan faktyczny W spółce komandytowej wspólnikami są czterej komplementariusze oraz jeden komandytariusz. W umowie spółki komandytowej i wniosku o wpisanie spółki do rejestru przedsiębiorców KRS wspólnicy określili sumę komandytową na kwotę 5 tys. zł. Spółka została wpisana do rejestru przedsiębiorców KRS, jednak wskutek błędu pracownika sądu oraz referendarza sądowego do rejestru omyłkowo została wpisana suma komandytowa w wysokości 50 tys. zł. Postanowienie o wpisaniu spółki do rejestru (zawierające błąd co do wysokości sumy komandytowej) zostało wnioskodawcy doręczone, jednak nikt w spółce nie przyjrzał się jego treści. Kilka tygodni później spółka zawarła umowę z innym przedsiębiorcą, który, zawierając ją, kierował się m.in. wysokością sumy komandytowej (50 tys. zł), co wynikało z uzyskanego przez niego odpisu aktualnego spółki z rejestru przedsiębiorców KRS. Wskutek niewykonania umowy, po stronie spółki komandytowej powstał dług w wysokości 80 tys. zł. Majątek spółki wynosił w tym czasie 10 tys. zł. Przedsiębiorca, który stał się wierzycielem spółki, dąży do tego, by w większości odzyskać swą wierzytelność od komandytariusza, który nie wniósł jeszcze do spółki wkładu i o którym wie, że posiada spory majątek i mógłby zaspokoić jego roszczenia. Przedsiębiorca twierdzi przy tym, że skoro suma komandytowa 50 tys. zł została wpisana do rejestru przedsiębiorców KRS, to do tej wysokości odpowiada koman-

12 14 Rozdział I. Krajowy Rejestr Sądowy dytariusz, niezależnie od treści umowy spółki. Argumentuje, że kierował się wyłącznie odpisem z rejestru przedsiębiorców KRS, gdyż nie ma powodów, by nie ufać treści zawartych w nim wpisów. Wspólnicy spółki komandytowej z kolei twierdzą, że nie mogą ponosić odpowiedzialności za dokonanie przez sąd błędnego wpisu, a przedsiębiorca wysokość sumy komandytowej mógł łatwo zweryfikować, przeglądając odpis umowy spółki zawarty w jej aktach rejestrowych. Pytania 1. Czy rację ma wierzyciel spółki, powołując się na treść niezgodnych ze stanem faktycznym danych, które zwarte są w rejestrze przedsiębiorców KRS, czy też rację mają wspólnicy spółki komandytowej? 2. W jakich okolicznościach podmiot wpisany do KRS może ponieść konsekwencje za niezgodną ze stanem faktycznym treść wpisów w KRS dotyczących tego podmiotu? 3. Czy spółka komandytowa będzie ponosić odpowiedzialność odszkodowawczą wobec swojego wierzyciela za błędne dane znajdujące się w rejestrze przedsiębiorców KRS? Podstawa prawna Ustawa o Krajowym Rejestrze Sądowym art. 17 ust. 2, art. 18 ust. 1. Kodeks cywilny art. 7. Rozwiązanie kazusu Odpowiedź na pytanie 1 Spółka komandytowa jest przedsiębiorcą podlegającym wpisowi do rejestru przedsiębiorców KRS. Ciąży na niej obowiązek podania do rejestru i aktualizowania niektórych danych jej dotyczących, w tym wysokości sumy komandytowej. Są to dane istotne dla osób trzecich, wobec czego powinny być łatwo dostępne i ogólnodostępne, w imię zasady jawności rejestru sądowego. Mimo że podmiot wpisany do rejestru (spółka komandytowa) we wnios - ku o wpisanie jej do rejestru przedsiębiorców KRS podał wysokość sumy komandytowej odpowiadającą stanowi faktycznemu odzwierciedlonemu w umowie spółki, spółka będzie musiała ponieść konsekwencje wpisania danych do rejestru, które są niezgodne z rzeczywistością