Imię i nazwisko nauczyciela: Sabina Kochan Szkoła: Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 1 Gimnazjum Nr 7 oraz Gimnazjum Nr 6 Miejscowość: Stalowa Wola

Transkrypt

1 Sprawozdanie nauczyciela z pracy nad projektem Imię i nazwisko nauczyciela: Sabina Kochan Szkoła: Zespół Szkół Ogólnokształcących Nr 1 Gimnazjum Nr 7 oraz Gimnazjum Nr 6 Miejscowość: Stalowa Wola Etap 1. Wybór i przygotowanie projektu przedmiotowego 1. Podaj działy podstawy programowej, z którymi projekt jest związany ("Treści" i/lub "Osiągnięcia"): W zakresie treści projekt jest związany głównie z następującymi zagadnieniami z działu 8:. Natura światła.. Rozchodzenie się światła - zjawiska odbicia i załamania.. Barwy. Realizując projekt uczniowie będą doskonalić następujące umiejętności określone w podstawie programowej:. Umiejętność posługiwania się metodami badawczymi typowymi dla fizyki.. Opisywanie zjawisk fizycznych z zastosowaniem modeli i technik matematycznych. Zadania szkoły w zakresie fizyki, realizowane podczas projektu, to przede wszystkim:. Stworzenie możliwości przeprowadzania doświadczeń fizycznych.. Kształcenie umiejętności krytycznego korzystania ze źródeł informacji. 2. Określ typ projektu: Odp.: mieszany, 3. Jeśli określiłaś/określiłeś typ projektu jako mieszany - wpisz jakie elementy się na niego składają:. Przygotowanie filmu o Izaaku Newtonie.. Przeprowadzenie realnych i wirtualnych doświadczeń związanych z rozszczepieniem i syntezą światła białego, rejestracja i opracowanie wyników badań.. Przygotowanie pokazu dotyczącego teleskopu Newtona.

2 4. Wpisz słowa kluczowe: a) odnoszące się do treści merytorycznych (2-3): teoria korpuskularna, rozszczepienie i synteza światła białego, teleskop zwierciadlany b) odnoszące się do narzędzi komputerowych i internetowych (2-3): strona internetowa, prezentacja multimedialna, montaż filmu i obróbka zdjęć 5. Czas trwania projektu: Odp.: dłużej niż miesiąc, 6. Podaj temat/y realizowane przez uczniów w ramach projektu: Izaak Newton - pierwszy nowoczesny naukowiec Analiza i synteza światła białego Zastosowanie odkryć Newtona - teleskop zwierciadlany 7. Jak zostały wybrane tematy projektów? Odp.: nauczyciel przedstawił listę tematów do wyboru, 8. Dlaczego została zastosowana taka metoda wyboru tematu/tematów? Przedstawiłam uczniom listę tematów do wyboru bo chciałam iukierunkować ich na zagadnienia, które według mnie powinny być istotą tego projektu. W działalności naukowej Izaaka Newtona charakterystycznymi aspektami były: praca doświadczalna, naukowa interpretacja badanych zjawisk i wykorzystanie teorii w praktyce. Zależało mi na takim doborze tematów, aby w pracy uczniów - młodych badaczy - te aspekty zostały odtworzone. Wyboru tematów do realizacji dokonali uczniowie, po uprzednim omówieniu wszystkich moich propozycji.

3 9. Podaj główne cele projektu (maksymalnie cztery). Pamiętaj, by uwzględnić także cele związane z wykorzystaniem komputera i internetu! 1. Uczniowie potrafią zinterpretować i przetworzyć informacje o Izaaku Newtonie i jego teorii światła uwzględniając kontekst historyczno - obyczajowy oraz konkurencyjną teorię naukową, a także ocenić znaczenie jego odkryć z optyki dla rozwoju nauki i techniki. 2. Uczniowie potrafią przeprowadzić doświadczalnie rozszczepienie i syntezę światła białego oraz opracować w programie Jase Paint Shop Pro 7 galerię zdjęć utrwalających wyniki doświadczeń. 3. Uczniowie potrafią wykonać analizę rozszczepienia światła białego wykorzystując applety Java z symulacją zjawiska dostępne w Internecie oraz opracować wyniki analizy w programie Microsoft Excel. 4. Uczniowie potrafią opracować i zaprezentować wyniki swej pracy w formie prezentacji z użyciem programu Microsoft PowerPoint, filmu nakręconego kamerą cyfrową i zmontowanego za pomocą programu Windows Movie Maker oraz strony internetowej zredagowanej w programie ked, w języku HTML, z wykorzystaniem edytora graficznego Jase Paint Shop Pro Uzasadnij, dlaczego uważasz, że wskazane cele są: a) mierzalne (czyli po czym poznasz, że uczniowie je osiągnęli): Osiągnięcie celów ocenię analizując opracowane przez uczniów materiały, a także obserwując ich wystąpienia podczas prezentacji projektu. Efekty pracy uczniów zostaną utrwalone w postaci filmu, prezentacji komputerowej, strony internetowej, arkusza Excel z wynikami analizy symulacji, zestawu zdjęć z przebiegu doświadczeń realnych. Dzięki temu będę mogła poddać je dokładnej analizie. b) ambitne, ale realistyczne: Sądzę, że cele są ambitne, gdyż :. Wyznaczają dość szeroki zakres działań uczniów, zważywszy na czas realizacji projektu.. Stawiają przed uczniami zadania, których realizacja wymaga koordynacji wiedzy i umiejętności z różnych dziedzin.. Uczniowie wykorzystają różne techniki informatyczne, także wymagające dużych umiejętności w posługiwaniu się komputerem i Internetem.

4 Cele są jednak realistyczne, gdyż:. Materiały dotyczące Izaaka Newtona i jego fizyki są liczne i ogólnodostępne.. W kwestiach merytorycznych uczniowie mają zapewnione wsparcie fizyka pracującego naukowo oraz nauczycieli przedmiotów.. Wynikające z celów zadania, formy pracy i techniki informatyczne zostały określone w konsultacji z uczniami, uwzględniają ich możliwości i zainteresowania.. Uczniowie wykazują duże zainteresowanie projektem. Przejawem tego jest kreatywność uczniów - zgłosili wiele pomysłów związanych z przydzielonymi im zadaniami. c) wskazują także końcowy efekt, a nie samo działanie: Cele określają konkretne umiejętności jakich nabędą uczniowie i wskazują formy opracowań, jakie mają wykonać. 11. W jaki sposób uczniowie zostali podzieleni na zespoły? Odp.: uczniowie sami dobrali się w zespoły, 12. Dlaczego zdecydowałaś/zdecydowałeś o takim sposobie podziału? Jakie to ma znaczenie dla projektu? W trakcie realizacji projektu uczniowie wykonają wiele różnych zadań. Niektóre diametralnie różnią się od siebie, na przykład eksperymentowanie i pisanie tekstów ról postaci do filmu. Na pierwszym miejscu muszą jednak stać treści merytoryczne. Sądziłam, że będzie tak, jeśli uczniowie sami zadecydują, jakie zadania chcą realizować, którym podołają. Są w projekcie "naukowcy" biegający z konkursu na konkurs. Są i tacy, dla których fizyka jest bardzo trudna, ale pasjonują się fotografią czy wspaniale przygotowują opracowania. Każdy będzie wykonywał takie zadanie, które technicznie nie będzie dla niego zbyt trudne i pozwoli mu skupić się na treściach merytorycznych. Każda grupa ma w planie działanie pozwalające na poszerzenie wiadomości i doskonalenie umiejętności zarówno z fizyki, jak i w zakresie technik informatycznych. Sądzę, że dzięki tak dokonanemu podziałowi projekt można będzie realizować sprawnie, co jest istotne ze względu na duży zakres i różnorodność planowanych działań uczniów.

5 13. Co było najłatwiejsze, a co najtrudniejsze na tym etapie pracy w projekcie? Wypowiedź uzasadnij co najmniej dwoma konkretnymi przykładami: Najłatwiej było zebrać uczniów chętnych do realizacji projektu i określić jego tytuł. Przypadające w 2007 roku rocznice: 340 lat od ogłoszenia przez Izaaka Newtona teorii światła i 280 lat od jego śmierci to zachęta do refleksji nad rolą tego fizyka w rozwoju nauki i techniki. Dziś, w dobie wspaniałych osiągnięć naukowych i technicznych, dzieło Newtona nadal pozostaje aktualne, choć jego teorie uległy modyfikacjom, jak na przykład teoria światła. Doświadczenie Newtona z pryzmatem uznano w 2005 roku - Roku Fizyki - za jeden z dziesięciu najpiękniejszych eksperymentów w dziejach fizyki. Newton jest doskonale znany uczniom z trzech zasad dynamiki i prawa powszechnego ciążenia. Zupełnie zaskoczeni byli jednak faktem, że miał również zasługi w innych działach fizyki, a szczególnie w optyce. To sprawiło, że propozycja tego projektu wygrała z innymi. Nieco trudniej przyszło wybrać tematy do realizacji. Musiałam wybrać najistotniejsze dla celów projektu obszary badań Newtona. Zrezygnowałam na przykład z pierścieni Newtona. Uczniowie zaproponowali stworzenie strony internetowej na potrzeby projektu, która mogłaby być uzupełniana później innymi danymi dotyczącymi odkryć Newtona, które nie będą opracowane w tym projekcie. Najtrudniejszy okazał się dobór narzędzi IT. Wyszukaliśmy w Internecie wiele appletów dotyczących rozszczepienia światła, ale w większości nie wystarczały do przeprowadzenia zamierzonej analizy zjawiska. Uczniowie wahali się też co do wyboru programów komputerowych. Ponadto zdawałam sobie sprawę z ryzyka tkwiącego w wyborze do projektu o Newtonie właśnie optyki. Newton jak wiadomo był zwolennikiem teorii korpuskularnej, choć wykonywał doświadczenia potwierdzające naturę falową światła. Teoria korpuskularna okazała się być słuszną, ale obecnie korpuskuły to fotony nie mające wiele wspólnego z piłeczkami Newtona. Moim zdaniem metoda projektów stwarza okazję nietypowego podejścia do poznawania fizyki. Przecież fizyka to nie tylko ułagodzone teorie poznawane w trakcie edukacji szkolnej, ale i różne ścierające się poglądy i weryfikujące je doświadczenia. Jestem ciekawa jak uczniowie ocenią pracę Newtona i znaczenie jego odkryć. Etap 2. Planowanie realizacji projektu przedmiotowego 1. Temat(y) i krótkie uzasadnienie ich wyboru: Izaak Newton - pierwszy nowoczesny naukowiec

6 Izaak Newton nigdy nie poprzestawał na samych obserwacjach, lecz zawsze tłumaczył je na język matematyki i rozwijał ogólne teorie. To odróżniało go od innych współczesnych mu naukowców. Obecnie uczeni wykorzystują tę metodę w swej pracy, ale ponieważ Izaak Newton zastosował ją ponad trzysta lat wcześniej, uważany jest za pierwszego w historii nowoczesnego naukowca. Analiza i synteza światła białego Newton pokazał, że pryzmat może rozszczepić białe światło w widmo barw, a potem soczewka i drugi pryzmat powodują uzyskanie białego światła ponownie z kolorowego widma. Doświadczenie Newtona z pryzmatem uznano za jeden z dziesięciu najpiękniejszych eksperymentów w dziejach fizyki. Wynikiem pracy Newtona było stworzenie podstaw powstałego ponad sto lat później nowego działu fizyki - spektroskopii. Zastosowanie odkryć Newtona - teleskop zwierciadlany Odkrycia Newtona w optyce znalazły wiele zastosowań i przyczyniły się do postępu w nauce i technice. Na podstawie wyników badań refrakcji i dyspersji światła w pryzmacie Newton wywnioskował, że każdy refraktor będzie posiadał wadę polegającą na rozszczepieniu światła i aby uniknąć tego problemu zaprojektował własny typ teleskopu wykorzystujący zwierciadło zamiast soczewki, znany jako teleskop Newtona. Tematy są powiązane ze sobą, a ich realizacja pozwoli ukazać wielkość uczonego, piękno i wartość jego pracy naukowej. Sądzę, że uczniowie dostrzegą jak złożony jest proces tworzenia teorii naukowej, Sami zaznają trudu i radości tworzenia. Wybrali tematy, które ich zaintrygowały, i które możemy realizować w atrakcyjnej formie. 2. Klasa (grupa), która realizuje projekt (poziom, liczba osób): Klasa III gimnazjum, 13 osób 3. Narzędzia i/lub programy komputerowe i internetowe: Pinnacle Studio Plus version 10 Titanium Edition, Jase Paint Shop Pro 7, ked, Skype, applety Java, Microsoft Excel, Microsoft PowerPoint, Microsoft Word, wyszukiwarki

7 4. Źródła informacji (jeśli internet, podaj przykładowe strony): Uczniowie wykorzystają następujące źródła informacji:. Internet Przykładowe strony: fizyk pracujący naukowo. książki popularnonaukowe. czasopisma popularnonaukowe 5. Zasoby potrzebne do realizacji projektu:. komputery z dostępem do Internetu i potrzebnym oprogramowaniem,. kamera cyfrowa ze stojakiem,. kamera internetowa,. zestaw doświadczalny do przeprowadzenia rozszczepienia i syntezy światła białego (diaskop, pryzmaty, soczewka skupiająca, kulista kolba szklana, naczynia szklane o trójkątnym dnie, krążek Newtona, wiertarka, stolik optyczny, akwarium, lusterko, woda destylowana, ekran, dymiarka),. teleskop zwierciadlany - model współczesny,. cyfrowy aparat fotograficzny,. elementy potrzebne do wykonania scenografii i kostiumów do filmu, w tym sztalugi malarskie,. zestaw multimedialny (laptop, rzutnik, ekran). materiały pomocnicze, jak farby, artykuły papiernicze, płyty CD/DVD 6. Sposób dokumentowania: Uczniowie będą dokumentować przebieg pracy poprzez systematyczne nanoszenie adnotacji o realizacji zadań w karcie pracy grupy, potwierdzonych przez nauczyciela. Efekty pracy uczniów będą widoczne na stronie internetowej projektu. 7. Sposób prezentacji rezultatów (przedstaw propozycję prezentacji, np.: scenariusz imprezy lub opis publikacji, zawartości strony): W marcu w naszej szkole odbędą się Dni Fizyki, poświęcone w tym roku Izaakowi Newtonowi w związku z 340 rocznicą ogłoszenia teorii światła i 280 rocznicą śmierci.

8 Jednym z punktów programu będzie prezentacja efektów naszego projektu. Przyjmie ona postać pokazu naukowego, na który zaprosimy nie tylko uczniów, ale też, zgodnie z życzeniem osób realizujących projekt, nauczycieli i rodziców. Uczniowie przedstawią film o Izaaku Newtonie, prezentację multimedialną o teleskopie zwierciadlanym, wybrane doświadczenia związane z rozszczepieniem i syntezą światła białego, stronę internetową projektu. Można będzie sprawdzić działanie teleskopu zwierciadlanego. Każdy zespół przygotuje krótkie wystąpienie o treści związanej z tematami realizowanymi w czasie projektu. Kryteria oceny: 8a. Jakie są kryteria oceny? Przedstaw listę: Kryteria oceny: 1. zawartość merytoryczna 2. wiedza i umiejętność jej zastosowania 3. stopień i poziom wykorzystania narzędzi informatycznych 4. umiejętności wykorzystania komputera lub Internetu 5. zaangażowanie w planowanie projektu 6. terminowość i rzetelność realizacji przydzielonych zadań 7. poziom prezentacji rezultatów 8. wsparcie realizacji zadań innych grup. 8b. Kto je ustalił (uczniowie, nauczyciel, razem) i jak zostały przyjęte przez uczniów? Kryteria zostały ustalone wspólnie z uczniami. Przedstawiłam i objaśniłam uczniom kryteria 1,2,3, jako moim zdaniem konieczne. Następnie uczniowie podawali swoje propozycje. Wspólnie sformułowaliśmy kryteria 4,5,6,7,8. Uczniowie realizują różne zadania, ale są bardzo zainteresowani zadaniami przydzielonymi innym osobom, a czasami z konieczności będą współuczestniczyć w pracy innych grup (np. w filmie wystąpią wszyscy). Stanowcze uczniowskie "Będziemy sobie wszyscy pomagać" sprawiło, że zgodziłam się na dodatkowe 8 kryterium. Uczniowie będą prezentować efekty projektu w swojej szkole podczas pokazu naukowego z udziałem kolegów, nauczycieli i rodziców. Chcą również przeprowadzic taki pokaz dla uczniów innego gimnazjum (druga szkoła, w której pracuję).

9 Kryterium 7 wynikło z troski o odpowiedni poziom tych imprez. Kryteria sformułowane są tak, że można je zastosować do każdego ucznia, niezależnie od realizowanego przez niego zadania. W karcie oceny projektu kryteria te będą uściślone w odniesieniu do konkretnych zadań. 8c. Czy podczas realizacji projektu nauczyciel i uczniowie się do nich odwołują? Odp.: tak, 8d. Jak? Zarówno uczniom jak i nauczycielowi zależy na przestrzeganiu przyjętych kryteriów oceniania. Jest to naszym zdaniem konieczny warunek wystawienia obiektywnych ocen, a jednocześnie czynnik mobilizujący do pracy. Dlatego też będziemy odwoływać się do nich na każdym etapie realizacji projektu, szczególnie podczas spotkań kontrolnych. Każdy z uczniów otrzyma swoją kartę pracy, w której uwzględniona zostanie bieżąca ocena jego pracy według przyjętych kryteriów. Zasady pracy przyjęte przez członków zespołu zadaniowego: 9a. Jak zostały ustalone? Każda grupa ustaliła swoje zasady, a następnie porównaliśmy je ze sobą. Były zbieżne, więc ustaliliśmy wspólną listę dla wszystkich grup. 9b. Lista zasad: 1. Każdy z nas bierze pełną odpowiedzialność za przydzielone mu zadanie. 2. Przydzielone zadanie wykonujemy najlepiej jak potrafimy. 3. Dotrzymujemy terminów wykonywania przydzielonych nam zadań. 4. Przestrzegamy terminarza spotkań w grupie i konsultacji z nauczycielem. 5. Gdy mamy problemy z wykonaniem zadania zwracamy się do innych z prośbą o pomoc. 6. Udzielamy pomocy kolegom z grupy, a w razie potrzeby także z innych grup. 7. Doceniamy pracę kolegów. 8. Dbamy, aby wszyscy byli zaangażowani w pracę grupy. 9. Przyjmujemy wobec siebie postawę asertywną. 10. Wspólnie podejmujemy decyzje.

10 11. Systematycznie dokumentujemy naszą pracę. 12. Wspólnie odpowiadamy za efekty naszej pracy. Prosimy o załączenie dwóch plików (np: word, excell, pdf): 1. harmonogram, 2. Karta pracy jednego z zespołów. Etap 3. Działanie 1. Jakie tematy poruszyliście na spotkaniach konsultacyjnych? Kto brał udział w spotkaniach? Ile tych spotkań się odbyło i jak często się odbywały? Czy spotykałaś/spotykałeś się ze wszystkimi razem, czy też były to spotkania indywidealne lub grupowe? Podczas spotkań konsultacyjnych uczniowie omawiali zadania, jakie wykonali w ciągu tygodnia, zadawali konkretne pytania dotyczące zadań realizowanych w ramach projektu, wymieniali opinie. Pytania dotyczyły najczęściej strony technicznej projektu. Spotkania w grupach zadaniowych odbywały się raz w tygodniu w stałych terminach, a ponadto były doraźne spotkania indywidualne i spotkania wszystkich uczestników projektu. W sumie odbyło się ponad 20 spotkań. Potrzeba zróżnicowania spotkań wynikała z różnorodności realizowanych zadań - np. applety analizowało dwóch uczniów, ale w realizacji filmu uczestniczyli wszyscy. W spotkaniach dotyczących organizacji wideokonferencji i montażu filmu wzięła udział pani Dorota Kokoszka, nauczyciel informatyki, wspierająca realizację projektu. 2. Napisz relację z jednego ze spotkań konsultacyjnych. Spotkanie z zespołem 1 dotyczące przygotowań do nagrywania filmu. W spotkaniu uczestniczył Michał z 4 zespołu, który był odpowiedzialny za nagranie filmu kamerą cyfrową i jego montaż. Ewelina Burdzy przedstawiła ostateczną wersję scenariusza i przydział ról. Justyna Wąsik zapoznała obecnych z przygotowanym terminarzem prób. Izabela Szewczyk odtworzyła z płyt fragmenty utworów muzyki poważnej - propozycji do wykorzystania w filmie. Dziewczętom podobały się trzy z pięciu utworów zaproponowanych przez Izę i nie mogły się zdecydować, który wybrać. W końcu przystały na propozycję Michała, żeby ostateczną decyzję podjąć w czasie montażu filmu. Ilona Palińska poinformowała zebranych, że niemożliwe będzie wypożyczenie strojów "z epoki", wobec czego uczniowie sami skomponują stroje z elementów współczesnej garderoby i ozdób. Zademonstrowała pożyczony na trzy dni strój mnicha i

11 ustalono, że nagranie roli duchownego z opactwa westminsterskiego odbędzie się wcześniej niż reszty - za dwa dni. Ewelina Pereta zademonstrowała namalowany przez siebie portret Izaaka Newtona. W toku dyskusji postanowiono wykorzystać go jako element scenografii do filmu. Ewelina przedstawiła też projekt scenografii możliwej do wykonania z elementów dostępnych w szkole i gadżetów przyniesionych z domu. Michał zaproponował ustawienie dekoracji w czytelni, gdzie mogłaby stać przez kilka dni nie zakłócając pracy szkoły, co pozwoliłoby rozłożyć nagrywanie filmu w czasie. Zobowiązałam się do wystąpienia o zgodę do dyrektora szkoły i bibliotekarza. 3. Jakie zmiany w projekcie (jeśli w ogóle) wprowadziliście (np: zmiany z jednego celu, zmiany w harmonogramie, rezygnacja z narzedzia lub programu komputerowego itp.) i dlaczego podjęliście decyzję o wprowadzeniu zmian? Dodatkowo wykonane zostało logo projektu i animacja o teleskopie zwierciadlanym. Są to pomysły uczniów, które zrodziły się w czasie pracy nad projektem. W czasie prezentacji projektu odbędzie się pokaz teleskopu typu Newton, ale nie można go będzie rozłożyć na części. Stąd pomysł wykonania animacji, która zobrazuje budowę i zasadę działania teleskopu zwierciadlanego. Logo zdobi stronę internetową projektu, będzie też wykorzystane podczas prezentacji projektu. Przeprowadziliśmy wywiady nie z jednym lecz z dwoma fizykami pracującymi naukowo. Pierwszym z nich jest dr Marek Roland-Mieszkowski, z którym przeprowadziliśmy zaplanowaną wideokonferencję. Drugim jest dr Jerzy Kierul, autor książki o Izaaku Newtonie, którego poznaliśmy już w czasie trwania projektu, za pośrednictwem Internetu. W tym przypadku otrzymaliśmy odpowiedzi nagrane w formacie video na płytach CD. Z przyczyn obiektywnych, termin nagrania filmu i jego montaż przesunęły się w czasie o kilka dni. 4. Co uczniom szło najlepiej, a z czym mieli największe trudności w trakcie pracy (przedstaw po przynajmniej jednym konkretnym przykładzie (temat komputera i internetu poruszysz w pytaniu poniżej). Najłatwiejsze było przygotowanie scenografii do filmu i opracowanie materiałów o Newtonie na stronę internetową, Największe trudności wystąpiły w związku z realizacją filmu. Były problemy z kostiumami dla postaci z filmu. Uczniowie mieli trudności w opanowaniu tekstu roli i niejednokrotnie trzeba było powtarzać nagranie. Uczniowie mieli też problemy z utrwaleniem na zdjęciach, w satysfakcjonujący ich sposób, wyników doświadczeń.

12 Właściwie to dobrze, że trudności wystąpiły, bo przy okazji uczniowie wypracowali sposoby ich pokonywania. Wykorzystamy je przy innych podobnych przedsięwzięciach. 5. Jak oceniasz postępy uczniów w wykorzystaniu komputera i internetu? Z czym radzili sobie najlepiej, a z czym najgorzej, czym cię zaskoczyli? Uczniowie wykazują się dużymi umiejętnościami w posługiwaniu się narzędziami informatycznymi, choć nie wszyscy w równym stopniu. Sprawnie wyszukują informacje w Internecie i wykorzystują Worda czy Microsoft Pointa. Bez problemu wykonują wykresy w Excelu. Wsparcia informatyka potrzebowali przy montażu filmu i zorganizowaniu wideokonferencji. Zaskoczyli mnie szybkością przyswajania nowych programów i czymś, co nazwałabym intuicyjnością w posługiwaniu się komputerem. Z perspektywy kilku lat wykorzystywania komputera w nauczaniu zauważam, że komputer powszednieje, staje się dla uczniów po prostu jeszcze jednym narzędziem pracy. Posługiwanie się komputerem przestaje być dla nich sztuką samą w sobie. Z umiarem stosują "efekty specjalne", zwracają większą uwagę na badane zagadnienie. Myślę, że to dobrze, zważywszy na tempo rozwoju technologii komputerowej. 6. W jakich sytuacjach udzieliłaś/udzieliłeś uczniom pomocy? Podaj 2-3 przykłady. Mojej pomocy uczniowie potrzebowali głównie w kwestiach organizacyjnych, choć praktycznie każde działanie ze mną konsultowali czy omawiali. Pomogłam im na przykład w nawiązaniu kontaktów i przeprowadzeniu wywiadów z fizykami pracującymi naukowo. Zorganizowałam wyjazd do zaprzyjaźnionej szkoły w celu zrobienia zdjęć, gdyż w naszej szkole nie ma sali z odpowiednim zaciemnieniem. Służyłam pomocą przy wykonaniu scenografii do filmu i pozyskaniu brakujących uczniów do ról męskich. Okazało się również, że potrzebne jest im po prostu psychiczne wsparcie. Byłam zaskoczona tym jak bardzo przeżywali nagrywanie filmu, wideokonferencję i sesję doświadczalną. 7. Czy trzeba było mobilizować uczniów do pracy? Jeśli tak, jakie zastosowałaś/zastosowałeś sposoby na mobilizowanie uczniów? Podaj 3 przykłady, odwołując się do przypadków konkretnych uczniów (nie podawaj ich nazwisk) Starałam się mobilizować wszystkich częstą oceną słowną, komentarzami przesyłanymi w mailach. Stosowałam wzmacnianie pozytywne przy jednoczesnym

13 uświadamianiu niedociągnięć, czy raczej możliwości lepszego wykonania danego zadania. Przyznam, że naśladowałam styl moderatorów naszego kursu, bo odczułam na swoim przykładzie, jak jest on skuteczny. Na rozmowy z uczniami poświęciłam dużo czasu. Dzięki temu stale mieli świadomość, że uczestniczą w czymś ważnym, że nie można tak po prostu zrobić swoje, ale trzeba zrobić to najlepiej jak się potrafi i jak można w danych warunkach. Niektórzy uczniowie wymagali indywidualnego mobilizowania. Uczeń, którego zadaniem było tłumaczenie tekstów z języka angielskiego, ociągał się z tłumaczeniem biografii Newtona. Twierdził, że w Internecie na stronach polskojęzycznych jest mnóstwo informacji o fizyku, więc tłumaczenie z języka angielskiego jest stratą czasu. Przeglądnęliśmy wspólnie kilka stron polskojęzycznych i sam doszedł do wniosku, że informacje powielają się, a strona, z której ma wykonać tłumaczenie, jest źródłem niebanalnych informacji o fizyku. Uczennica, której zadaniem było napisanie scenariusza do filmu przeczytała zgromadzone materiały i przystąpiła do pracy w terminie, ale miała wiele wątpliwości, była niezdecydowana, zmieniała wersje. Przesunęłam jej termin oddania scenariusza z piątku na poniedziałek, określając go jako ostateczny i wyrażając pewność, że go dotrzyma. Jednocześnie stwierdziłam, że dotychczasowe opóźnienie nie wpłynie znacząco na jej ocenę, gdyż w zasadzie wykonała swoje zadanie w terminie, bo opracowała scenariusz. Jeśli jednak nie przedstawi ostatecznej wersji w dodatkowym terminie, to ocena będzie obniżona, gdyż jej niezdecydowanie spowoduje opóźnienia w realizacji filmu, a w konsekwencji całego projektu. Jedna z uczennic, dziewczyna nieśmiała i mająca często problemy z fizyką, miała obawy przed udziałem w wideokonferencji. Uświadomiłam jej, że ma być może niepowtarzalną szansę uczestniczenia w rozmowie z niezwykłym człowiekiem, prowadzonej w niebanalny sposób. 8. Jak uczniowie współpracowali/współpracują ze sobą? Czy pojawiły się jakieś trudności lub konflikty? Jeśli tak, to jak z nimi sobie radzili? Na czym polegała twoja rola w tych sytuacjach? Uczniowie współpracowali ze sobą. Najbardziej było to widać w czasie realizacji filmu, w którym zagrali wszyscy uczestnicy projektu. Współpraca w grupach układała się dość dobrze. Najwięcej konfliktów wystąpiło w grupie realizującej film, ale były to spory konstruktywne i wynikały z nadmiaru emocji. Wszyscy chcieli wypaść jak najlepiej, a przecież po raz pierwszy pracowali jak filmowcy. Dobrze radzili sobie z trudnościami, choć szukali u mnie wsparcia. Uspokajałam, wskazywałam alternatywne

14 możliwości załatwienia sprawy, lecz unikałam "brania sprawy w swoje ręce." 9. Jak przebiega praca nad dokumentacją projektu? Czy uważasz, że jest wystarczająca? Uzasadnij odpowiedź? Uczniowie na bieżąco dokumentowali projekt. Powstał dwuczęściowy film, prezentacja multimedialna oraz strona internetowa, na której zamieszczono moim zdaniem wystarczającą ilość materiałów by zobrazować działania uczniów. Sądzę, że ta dokumentacja odzwierciedla zarówno merytoryczne aspekty działań uczniów, jak i umiejętności z zakresu technik informatycznych kształcone w czasie realizacji projektu. Poniżej, jeśli chcesz, możesz zamieścić dwa zdjęcia, które przedstawiają pracę nad projektem lub działania uczniów. Zdjęcia powinny być zapisane w postaci plików jpg, każde maksymalnej wielkości 2 MG. Jeśli załączasz zdjęcia w polu "Wyświetlana nazwa pliku" wpisz ich tytuł. Etap 4. Prezentacja i ocena 1. Przedstaw opis publiczej prezentacji. Jakie prezentacje przedstawiły zespoły zadaniowe? Wymień wszystkie formy i tematy prezentacji. Publiczna prezentacja projektu w macierzystej szkole odbyła się w przeddzień 280 rocznicy śmierci Izaaka Newtona - bohatera naszego projektu. Odbywała się w sali komputerowej, ze względu na możliwość jej zaciemnienia, co było konieczne do przeprowadzenia doświadczeń. Swoją obecnością zaszczycili nas : wiceprezydent miasta, dyrektor zespołu szkół ponadgimnazjalnych, przewodniczący i członek zarządu Rady Rodziców, dyrektor i wicedyrektor szkoły. Obecne były media: telewizja miejska, regionalne radio i prasa. Przybyli nauczyciele gimnazjum i szkoły podstawowej wchodzącej w skład zespołu szkół, uczniowie z klas gimnazjalnych, rodzice uczniów uczestniczących w projekcie. Publiczność nie była może zbyt liczna ze względu na możliwości lokalowe, ale za to różnorodna. Wszyscy otrzymali przy wejściu broszury informacyjne i karty oceny prezentacji projektu. Całą uroczystość prowadzili uczniowie. Kolejno prezentowały się zespoły 3, 2,4 i 1. Zespół 3 przeprowadził wybrane doświadczenia z udziałem publiczności. Chłopcy zaprezentowali rozszczepienie światła białego pryzmatem, składanie barw otrzymanego widma drugim pryzmatem i soczewką. Składali barwy za pomocą krążka Newtona. Uczniowie pokazali też rozszczepienie w pryzmacie wodnym i efekt tęczy przy odbiciu od lustra umieszczonego pod kątem w wanience z wodą. Do pomocy w wykonaniu doświadczeń zaprosili z widowni panią dyrektor i pana prezydenta.

15 Chłopcy zachęcili do zapoznania się z wnioskami z badań zjawisk załamania, rozszczepienia i syntezy światła białego w doświadczeniach realnych i wirtualnych, jakie zamieścili na stronie internetowej projektu. Zespół 2 przedstawił opracowaną przez siebie prezentację multimedialną o teleskopach zwierciadlanych typu Newton, w skład której wchodziła animacja demonstrującą budowę i zasadę działania takiego teleskopu (w interpretacji teorii korpuskularnej natury światła, której zwolennikiem był Newton), a także zademonstrował współczesny model teleskopu Newtona. Zespół 4 zademonstrował stronę internetową projektu omawiając krótko poszczególne działy. Szczególną uwagę poświęcono galerii zdjęć, pokazano między innymi zdjęcia z doświadczeń. Widzowie zostali poinformowani, że w galerii zostaną zamieszczone fragmenty filmu nagranego w ramach projektu. Zespół 1 przedstawił dwuczęściowy film o Izaaku Newtonie. Projekcję filmu poprzedziła krótka refleksja jednej z aktorek na temat pracy nad filmem. Po filmie ogłoszono konkurs dla publiczności, uczniowie odczytali przygotowane pytania, po jednym od każdego z zespołów i od koordynatora projektu. Pytania nawiązywały do tematyki projektu i prezentacji poszczególnych zespołów, ale aby odpowiedzieć na nie widzowie muszą uzupełnić swą wiedzę. Dostali na to tydzień czasu. Treść pytań zapisana była w broszurce informacyjnej. Na zakończenie nawiązała się dyskusja. Widzowie spontanicznie wyrażali swój podziw i zadawali uczniom pytania dotyczące projektu i Izaaka Newtona. W czasie dwugodzinnej uroczystości panowała naukowa i przyjazna atmosfera. Uczniowie zadbali o wszystkie detale, włącznie z ciasteczkami i napojami dla widzów. W rocznicę śmierci fizyka delegacja uczniów realizujących projekt gościła w zaprzyjaźnionym gimnazjum, gdzie w obecności dyrektora szkoły i nauczycieli zaprezentowała projekt uczniom klas trzecich. Tutaj również prezentacja bardzo się podobała. 2. Opisz prezentację wybranej grupy zadaniowej. Prosimy o nieprzysyłanie materiałów wypracowanych przez zespoły w trakcie realizacji projektu. Zamiast tego na stronie internetowej szkoły (lub własnej) powieś trzy lub cztery przykładowe prace uczniowskie (prezentacja, film, audycja, gazetka...) i wskaż w tym miejscu link do nich. Nie usuwaj tych prac ze wskazanego miejsca co najmniej do końca 2007 roku linki do nich będą kierowały osoby zainteresowane projektem również po zakończeniu tegorocznej edycji kursu NAI! Wnioskując z reakcji publiczności wszystkie prezentacje były udane, ale prezentacja zespołu 1, czyli projekcja filmu o Izaaku Newtonie, dostarczyła wszystkim wielu wrażeń, nie tylko naukowej, ale i artystycznej natury. Praca nad filmem była długa i żmudna, ale efekt przerósł oczekiwania moje i uczniów. Cały film trwa godzinę, więc grupa

16 przygotowała tylko krótkie wprowadzenie - przygotowania, nagrywanie i montaż filmu w zwięzłej wypowiedzi przedstawiła uczennica, której w filmie przypadła zaszczytna rola matki Izaaka Newtona. Film wyświetlony został za pomocą zestawu multimedialnego, na dużym ekranie. Film jest dwuczęściowy. Część pierwsza "Samotnik z Cambridge" to opowieść o życiu i badaniach optycznych Izaaka Newtona, snuta przez postacie ważne w jego życiu, począwszy od matki, poprzez zwolenników i przeciwników, aż do królowej, która nadała mu tytuł szlachecki i opata z Westminsteru, gdzie Newton został pochowany. W postacie te wcielili się uczniowie biorący udział w projekcie. Gościnnie wystąpiło kilku chłopców spoza projektu ( ilość ról męskich przekraczała liczbę chłopców w projekcie). Część druga "Rozmowy o Newtonie" zawiera obszerne fragmenty wideokonferencji z dr Markiem Roland-Mieszkowskim (Adjunct Professor, Dalhousie University, Halifax) oraz wywiad z dr Jerzym Kierulem (Instytut Fizyki Uniwersytetu Łódzkiego, autor biografii "Izaak Newton: Bóg, światło i świat"). Fragmenty każdej części filmu będą zamieszczone w galerii na stronie internetowej projektu 3. Sukcesy i trudności związane z końcową prezentacją projektu (podaj przynajmniej po dwa przykłady). Trudności jakie się pojawiły były natury organizacyjnej. Ponieważ miały być demonstrowane doświadczenia z optyki i wyświetlany film, potrzebna nam była duża sala z zaciemnieniem. Niestety, musieliśmy zadowolić się pracownią informatyczną z roletami wewnętrznymi w oknach. To spowodowało ograniczenie ilości demonstrowanych doświadczeń, a także liczby zaproszonych gości. Pewną rekompensatą był pokaz projektu w zaprzyjaźnionym gimnazjum, który odbywał się też w sali lekcyjnej, ale za to w pracowni fizycznej z dość dobrym zaciemnieniem. Chcąc w całości wyemitować film musieliśmy ograniczyć czasowo prezentację pozostałych działań i wytworów uczniowskich. Udało nam się idealnie połączyć prezentację projektu z obchodami 280 rocznicy śmierci Izaaka Newtona. Sukcesem był niewątpliwie udział w niej osób spoza szkoły - rodziców, reprezentantów władz miasta, szkolnictwa ponadgimnazjalnego, mediów, a także możliwość prezentowania projektu w innym gimnazjum. Okazało się, że uczniowie potrafią publicznie prezentować wyniki swojej pracy, swoją wiedzę i umiejętności, udzielać wywiadu mediom i sprostać wszelkim organizacyjnym wymaganiom. Wszystkie prezentacje były udane i spotkały się z żywiołową reakcją publiczności. 4. W jaki sposób dokonaliście oceny projektu? W jakim stopniu waszym zdaniem projekt się udał? Na jakiej podstawie oceniliście, czy projekt się udał lub nie?

17 Oceny projektu dokonaliśmy uwzględniając zapisy w kartach pracy grup, kartach samooceny i kartach oceny prezentacji projektu, ustne wypowiedzi obserwatorów prezentacji projektu. Projekt zyskał bardzo przychylne opinie od publiczności uczestniczącej w jego prezentacji, zarówno dorosłych - rodziców, nauczycieli, jak i młodzieży. Przedstawiciele mediów byli zdumieni, że uczniowie w całości sami stworzyli film. Nasz ekspert w zakresie technik informatycznych wysoko ocenił umiejętności uczniów z tego zakresu. Również naszym zdaniem projekt jest udany. Zrealizowaliśmy wszystkie zaplanowane działania, a nawet wykonaliśmy więcej. Bardzo udana była uroczystość prezentacji projektu. Sądzimy, że nie byłoby tak, gdyby poziom naszej pracy w projekcie był niski. Udało się nam w pełni zrealizować cele projektu, co uważam za główny wskaźnik przy ocenie tego, czy projekt się udał. Naszym zdaniem o tym, że projekt się udał świadczy również poziom komunikacji i współpracy, jaki osiągnęliśmy, a także wymierne efekty naszych działań, jak film, strona internetowa, animacja komputerowa, prezentacja mutimedialna. Te ostatnie można wielokrotnie wykorzystywać w procesie nauczania, uzupełniać i doskonalić. Istotne jest również to, że wykorzystaliśmy różnorodne techniki informatyczne i nauczyliśmy się pracować w nowych programach, a nie tylko doskonaliliśmy używanie dotychczas znanych. 5. Przedstaw wnioski jednego z zespołów lub wszystkich uczestników projektu na temat współpracy i komunikacji. Uczniowie wypełnili karty samooceny pracy w grupie i karty oceny współpracy w grupie. Z ich analizy wynika, że przestrzegali ustalonych na początku zasad współpracy w grupie i to właśnie dzięki temu ich praca przebiegała zgodnie z planem, bez większych problemów i efektywnie. Wszystkie zespoły pracowały zgodnie i współpracowały ze sobą. 6. Co uczniom dała praca metodą projektu? Czego się nauczyli zarówno w dziedzinie, której dotyczył projekt, jak i w zakresie posługiwania się komputerem i Internetem? Wymień konkretne rzeczy, których się nauczyli. Czego jeszcze muszą się nauczyć? Podaj dwa przykłady wiadomości i umiejętności, które opanowali najsłabiej. Uczniowie zdobyli rozległą wiedzę na temat Izaaka Newtona, jego metod pracy naukowej i osiągnięć. Poznali teorie określające naturę światła, zjawiska charakterystyczne dla światła. Poznali budowę, zasadę działania, zastosowanie, zalety i wady teleskopu typu Newton. Nauczyli się badać zjawiska optyczne i fotografować je. Nauczyli się tworzenia

18 animacji, montażu filmu, kreowania strony internetowej. Ponadto uczniowie zdobyli umiejętności takie jak organizowanie i przeprowadzanie uroczystości, publiczne prezentowanie wyników swej pracy, efektywna praca w zespole. Uczniowie różnią się poziomem opanowanych wiadomości i umiejętności. Każdy zrealizował przypisane mu zadania, ale nie mógł jednakowo dobrze opanować wszystkich umiejętności określonych w projekcie. Na pewno uczniowie mogą dalej doskonalić technikę montażu filmu w cechującym się ogromnymi możliwościami programie Pinnacle Studio Plus version 10 Titanium Edition, a także technikę tworzenia ciekawych animacji czy stron internetowych.. Sądzę, że uczniowie powinni też uzupełnić swe wiadomości o korpuskularnej i falowej naturze światła analizując przebieg, innych niż badane w projekcie, zjawisk optycznych. 7. Co Tobie samej/samemu dała praca metodą projektu? Praca metodą projektu pozwoliła mi zrealizować swoje dydaktyczno - wychowawcze marzenie. Udało mi się zrobić z uczniami film naukowy o walorach artystycznych.. Ponadto udało mi się w naturalny sposób uruchomić kreatywność uczniów, co z pewnością zaowocuje kolejnymi udanymi projektami. Poznałam nowe ( dla mnie) programy komputerowe. Praca metodą projektu dała mi wiele powodów do zadowolenia z pracy uczniów. Stała się też okazją by uświadomić im, że są dla mnie partnerami w procesie nauczania - uczenia się. 8. Jak zamierzasz wykorzystywać zdobyte doświadczenia w dalszej pracy z uczniami? Uczniom tak bardzo podobało się tworzenie filmu z ich udziałem, że myślę teraz głównie o nagrywaniu kolejnych filmów edukacyjnych. Nagrywanie filmów stwarza możliwość kształcenia różnorodnych umiejętności i postaw, daje wymierne korzyści i pozwala wzbogacić bazę dydaktyczną szkoły. Myślę, że wykorzystam też spostrzeżenia z publicznej prezentacji projektu, aby kształtować związane z nią umiejętności uczniów, bardzo ważne w dorosłym życiu. Będę wykorzystywać poznane programy komputerowe w kolejnych, nie tylko przedmiotowych, projektach.