OCENA POTENCJAŁU BADAWCZO-ROZWOJOWEGO I ZDOLNOŚCI POMIAROWEJ LABORATORIÓW W SFERZE TRWAŁYCH ZANIECZYSZCZEŃ ORGANICZNYCH.

Transkrypt

1 Faza inwentaryzacji projektu GEF w Polsce MATERIAŁY ROBOCZE DO SPORZĄDZENIA PROFILU TZO W POLSCE (do ograniczonego korzystania) GF/POL/INV/R.5 OCENA POTENCJAŁU BADAWCZO-ROZWOJOWEGO I ZDOLNOŚCI POMIAROWEJ LABORATORIÓW W SFERZE TRWAŁYCH ZANIECZYSZCZEŃ ORGANICZNYCH Wanda Kacprzyk ZAWARTOŚĆ Wstęp Ogólna informacja o laboratoriach w Polsce specjalizujących się w badaniach TZO Laboratoria deklarujące gotowość poddania się badaniom międzylaboratoryjnym Podsumowanie Załączniki: 1. Lista adresowa laboratoriów, mogących potencjalnie przeprowadzać analizy trwałych zanieczyszczeń organicznych 2. Pismo przewodnie 3. Ankieta na temat możliwości wykonania oznaczeń 12 trwałych zanieczyszczeń organicznych w podanych mediach w oraz gotowości uczestniczenia w badaniach międzylaboratoryjnych analizowanych próbek 4. Wykaz laboratoriów, które odesłały wypełniona ankietę 5. Laboratoria specjalizujące się w oznaczaniu trwałych zanieczyszczeń organicznych 6. Laboratoria, które wyraziły gotowość poddania się badaniom międzylaboratoryjnym Niniejszy raport nie był redagowany. Został odtworzony w takiej postaci, w jakiej został przekazany do Instytutu Ochrony Środowiska przez Autora (Autorów)

2 Wstęp Niniejszą pracę wykonano w ramach umowy GEF-13 o Współudziale w realizacji pracy badawczo-rozwojowej pt.: Umożliwienie działań pozwalających na przyśpieszenie prac nad wdrożeniem Konwencji Sztokholmskiej w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych (TZO). Celem pracy była ocena potencjału badawczo-rozwojowego i zdolności pomiarowej laboratoriów w sferze trwałych zanieczyszczeń organicznych, na podstawie dostępnej literatury i przeprowadzonej ankietyzacji. Zasadniczym celem pracy było wytypowanie laboratoriów do badań międzylaboratoryjnych, które są planowane do przeprowadzenia również w ramach ww. projektu GEF. Realizację niniejszej pracy podzielono na cztery etapy, które krótko omówiono poniżej. W pierwszym etapie przeprowadzono analizę laboratoriów działających w Polsce. Prześledzono dane literaturowe i dostępne w Internecie informacje. W wyniku wstępnego rozeznania opracowano listę adresową laboratoriów, mogących potencjalnie przeprowadzać analizy trwałych zanieczyszczeń organicznych (zał. 1). Zawiera ona dane kontaktowe 69 laboratoriów, tj. 29 laboratoriów jednostek naukowo-badawczych, 16 laboratoriów wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska, 16 laboratoriów wojewódzkich stacji sanitarno-epidemiologicznych i 8 pozostałych laboratoriów (tzn. laboratoriów prywatnych, fundacji itp.). W drugim etapie opracowano list przewodni (zał. 2) z 2 zapytaniami, czy laboratorium wykonuje się analizy substancji objętych postanowieniami Konwencji Sztokholmskiej oraz czy laboratorium byłoby gotowe poddać się badaniom międzylaboratoryjnym wskazanych przez siebie substancji w wybranych mediach oraz ankietę na temat możliwości wykonania oznaczeń 12 trwałych zanieczyszczeń organicznych w podanych mediach w oraz gotowości uczestniczenia w badaniach międzylaboratoryjnych analizowanych próbek (zał. 3). Dzięki, której możliwe było zgromadzenie danych w jednakowym standardzie, umożliwiającym przeprowadzenie oceny pod kątem ile i które laboratoria w Polsce specjalizują się w oznaczaniu trwałych substancji organicznych, objętych postanowieniami Konwencji Sztokholmskiej (aldryna, chlordan, dieldryna, endryna, heptachlor, heksachlorobenzen, mireks, toksafen, polichlorowane bifenyle (PCB), DDT, polichlorowane dibenzo-p-dioksyny i dibenzofurany (PCDD/PCDF), w podziale na 8 mediów, w których mogą występować TZO. Równocześnie dane z ankiety umożliwiły zidentyfikowanie laboratoriów, które są gotowe poddać się badaniom międzylaboratoryjnym w poszczególnych mediach: powietrze, woda, odpady (osady). W trzecim etapie przeprowadzono ankietyzację wysyłając faksem, pocztą lub em prośbę o wypełnienie załączonej ankiety (zał. 3). Około 65% laboratoriów objętych ankietyzacją wzięło w niej udział, w tym 41 odesłało wypełnioną ankietę. W tabeli 1 zestawiono dane na temat udziału w ankietyzacji poszczególnych grup laboratoriów. Różnica w liczbach między 3 a 4 kolumną tab. 1 wynika z faktu, że otrzymano dane o możliwości wykonania oznaczeń TZO nie tylko w laboratoriach wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska ale również dodatkowo z podległych im 6 laboratoriów, zlokalizowanych w ich delegaturach. Oryginały ankiet znajdują się w Zakładzie Polityki Ekologicznej IOŚ w dokumentacji roboczej projektu GEF. 2

3 Tabela 1. Udział w ankietyzacji poszczególnych grup laboratoriów Grup laboratoriów Laboratoria jednostek naukowo-badawczych Laboratoria wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska Laboratoria wojewódzkich stacji sanitarnoepidemiologicznych Grupa pozostałych laboratoriów Liczba laboratoriów, do których wysłano ankietę Liczba laboratoriów ostatecznie objętych ankietyzacją Liczba laboratoriów, które odpowiedziały na ankietę ogółem w tym odesłały wypełnioną ankietę Razem W czwartym etapie przeanalizowano zebrane informacje i w formie niniejszego raportu przedstawiono wyniki przeprowadzonej inwentaryzacji laboratoriów, działających w obszarze trwałych zanieczyszczeń organicznych, pod kątem ustalenia zakresów ich kompetencji i zainteresowań oraz przede wszystkim możliwości analitycznych. W załączniku 4 zamieszczono listę z danymi kontaktowymi laboratoriów, które odesłały wypełnioną ankietę. Numery nadane laboratoriom w tym załączniku umożliwiają ich identyfikację w załącznikach 5 i 6. Ogólna informacja o laboratoriach w Polsce specjalizujących się w badaniach TZO W trakcie ankietyzacji uzyskano z 4 laboratoriów informację, że nie mają możliwości oznaczania trwałych zanieczyszczeń organicznych w mediach ze względu na: dotychczasowy brak zapotrzebowania na przeprowadzenie takich analiz, brak opracowanej procedury analizy żadnego z trwałych zanieczyszczeń organicznych, pomimo posiadania wysokiej klasy chromatografów gazowych oraz zestawu HPLC/MS Integrity firmy Waters z następującymi detektorami: fluoroscencyjnym, chemiluminescencyjnym, UV/VIS, PID i RI, brak odpowiedniej aparatury i znajomości metodyki, specjalizację laboratorium w oznaczaniu innych substancji. 3

4 Tabela 2. Liczba laboratoriów w Polsce oznaczających TZO w poszczególnych mediach Trwałe zanieczyszczenia organiczne powietrze do picia woda powierzchniowa, podziemna, morska odpady, w tym osady ściekowe i popioły Media osady denne organizmy żywe rośliny produkty żywnościowe organizm ludzki (mleko matki, krew itd.) aldryna chlordan dieldryna endryna heptachlor heksachlorobenzen mireks toksafen PCB DDT PCDD/ PCDF Niniejszy raport nie był redagowany. Został odtworzony w takiej postaci, w jakiej został przekazany do Instytutu Ochrony Środowiska przez Autora (Autorów)

5 W tabeli 2 zestawiono dane liczbowe dotyczące laboratoriów oznaczających TZO we wskazanych mediach. Z danych tych wynika, że w Polsce istnieją laboratoria, które oznaczają wszystkie TZO, objęte wymaganiami Konwencji Sztokholmskiej. Największe możliwości techniczne i merytoryczne istnieją w oznaczaniu TZO w wodach (powierzchniowych, podziemnych, morskich i do picia), w produktach żywnościowych, w osadach dennych, w odpadach (w tym osadach ściekowych i popiołach), w roślinach, w organizmie ludzkim, w powietrzu i w innych organizmach żywych. W załączniku 5 do niniejszej pracy zestawiono informacje o laboratoriach oznaczających środki ochrony roślin (aldryna, chlordan, dieldryna, endryna, heptachlor, heksachlorobenzen, mireks, toksafen, DDT) oraz PCB i PCDD/PCDF w poszczególnych mediach. W tabeli 3 zamieszczono syntetyczny wyciąg o laboratoriach specjalizujących się w oznaczaniu produktów ubocznych z emisji do powietrza, tj. PCB, HCB i PCDD/F. Tabela 3. Laboratoria specjalizujące się w oznaczaniu produktów ubocznych z emisji do powietrza L.p. Laboratorium HCB PCB PCDD/ PCDF 1. Laboratorium WIOŚ Wrocław, ul. Sienkiewicza 32 tel ; fax Laboratorium WIOŚ Lublin, ul. Obywatelska 13 tel ; fax Politechnika Krakowska, Instytut Chemii i Technologii Nieorganicznej ul. Warszawska 24, Kraków Tel. (+ 12) , Fax.: (+ 12) Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ul. Podleśna 61, Warszawa tel. (+ 22) , fax. (0 22) Oddział Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej ul. Parkowa 30, WROCŁAW tel. 0-prefiks ` 6. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ul. Jaśkowa Dolina 29, Gdańsk Tel. (+ 58) , Fax.: (+ 58) Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla Zakład Fizykochemii i Energetycznego Przetwórstwa Paliw ul. Zamkowa 1, Zabrze, Tel. (+ 32) ; Fax. (+32) Akademia Medyczna im. K. Marcinkowskiego, Katedra i Zakład Chemii Nieorganicznej i Analitycznej ul. Grunwaldzka 6, Poznań tel. (+61)

6 L.p. Laboratorium HCB PCB PCDD/ PCDF 9. Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii Al. gen. A. Chruściela 105, Warszawa Tel. (+ 22) , Fax.: (+ 22) Zakład Chemii Środowiska Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska Warszawa, ul. Żwirki i Wigury 101 Tel./Fax. (+22) RAZEM Laboratoria deklarujące gotowość poddania się badaniom międzylaboratoryjnym Na 41laboratoriów, które odpowiedziały na ankietę, tylko 5 nie wyraziło zgody na udział w porównaniach międzylaboratoryjnych. Niemniej pozostałe laboratoria deklarujące gotowość poddania się takim porównaniom znacznie ograniczyły zakres zarówno odnośnie trwałych zanieczyszczeń organicznych jak i mediów. W tabeli 4 zamieszczono ilościowe dane na temat laboratoriów, które zadeklarowały gotowość poddania się badaniom międzylaboratoryjnym. Najlepiej przedstawia się sytuacja odnośnie badań międzylaboratoryjnych próbek ze środowiska wodnego, produktów żywnościowych i osadów dennych a najgorzej odnośnie organizmów żywych, organizmu ludzkiego i powietrza. Jednak należy podkreślić, że laboratoria chcące się poddać badaniom międzylaboratoryjnym pokrywają cały obszar zainteresowania, tj. wszystkie TZO i wszystkie media. Natomiast w tabeli 5 zestawiono laboratoria, które zgłosiły gotowość poddania się badaniom międzylaboratoryjnym w zakresie określania HCB, PCB i PCDD/ PCDF w wodzie, w odpadach (osadzie ściekowym lub popiele). W tab. 5 w ostatniej kolumnie wpisano uwagi zgłaszane w trakcie ankietyzacji. Ponadto jedno z laboratoriów sugerowało powierzenie organizacji porównań międzylaboratoryjnych uznanej instytucji międzynarodowej. Podsumowanie Po przeanalizowaniu informacji uzyskanych w trakcie ankietyzacji laboratoriów potencjalnie oznaczających trwałe zanieczyszczenia organiczne w różnych mediach można wytypować wstępną listę laboratoriów, wyrażających gotowość poddania się badaniom międzylaboratoryjnym (patrz dalej, tab. 6), z którymi można przeprowadzić szczegółowe rozmowy w celu uzgodnienia warunków i wymagań związanych z przeprowadzeniem porównań międzylaboratoryjnych i uzyskania ostatecznej zgody kierownictwa laboratoriów na ich udział w tym przedsięwzięciu. 6

7 Tabela 4. Liczba laboratoriów deklarujących gotowość poddania się badaniom międzylaboratoryjnym Trwałe zanieczyszczenia organiczne powietrze do picia wody powierzchniowa, podziemna, morska odpady, w tym osady ściekowe i popioły Media osady denne organizmy żywe rośliny produkty żywnościowe organizm ludzki (mleko matki, krew itd.) aldryna chlordan dieldryna endryna heptachlor heksachlorobenzen mireks toksafen PCB DDT PCDD/ PCDF

8 Tabela 5. Laboratoria, które zgłosiły gotowość poddania się badaniom międzylaboratoryjnym w zakresie określania HCB, PCB i PCDD/ PCDF w wodzie, glebie (lub osadzie ściekowym) i popiele L.p Laboratorium HCB PCB PCDD/ PCDF Uwagi Laboratorium WIOŚ Wrocław, ul. Sienkiewicza 32 tel ; fax Laboratorium WIOŚ Lublin, ul. Obywatelska 13 tel ; fax Politechnika Krakowska, Instytut Chemii i Technologii Nieorganicznej ul. Warszawska 24, Kraków Tel. (+ 12) , Fax.: (+ 12) Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ul. Jaśkowa Dolina 29, Gdańsk Tel. (+ 58) , Fax.: (+ 58) Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla Zakład Fizykochemii i Energetycznego Przetwórstwa Paliw ul. Zamkowa 1, Zabrze, Tel. (+ 32) ; Fax. (+32) Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii Al. gen. A. Chruściela 105, Warszawa Tel. (+ 22) , Fax.: (+ 22) Zakład Chemii Środowiska Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska Warszawa, ul. Żwirki i Wigury 101 Tel./Fax. (+22) Laboratorium WIOŚ Wrocław, ul. Sienkiewicza 32 tel ; fax Laboratorium WIOŚ Bydgoszcz, ul. Piotra Skargi 2 tel ; fax Medium: powietrze + + Czas na zakup bazy wzorców Ustalenie zakresu kongenerów Medium: woda + + Czas na zakup bazy wzorców + 8

9 Laboratorium WIOŚ Lublin, ul. Obywatelska 13 tel ; fax Laboratorium WIOŚ Kraków, Pl. Szczepański 5 tel ; fax Laboratorium WIOŚ Rzeszów, ul. Langiewicza 26 tel ; fax Laboratorium WIOŚ Białystok ul. Ciołkowskiego 2/3 tel./ fax Laboratorium Delegatury WIOŚ w Częstochowie Częstochowa, ul. Rząsawska 24/28 tel ; fax Laboratorium WIOŚ Kielce, Al. IX Wieków Kielc 3 te ; fax Laboratorium WIOŚ Olsztyn, ul. 1-go Maja 13 tel ; fax Laboratorium Delegatury WIOŚ w Elblągu Ul. Powstańców Warszawskich Elbląg Tel Laboratorium WIOŚ Poznań, ul. Czarna Rola 4 tel ; fax Laboratorium Delegatury WIOŚ w Kaliszu Ul. Piwońska 19, Kalisz Laboratorium Delegatury WIOŚ w Koninie Ul. Wyszyńksiego 31, Konin Laboratorium Delegatury WIOŚ w Pile Ul. Motylkowska 5a, Piła Laboratorium WIOŚ Szczecin, ul. Wały Chrobrego 4 tel ; fax Instytucja finansująca analizy Wdrażanie wykonywania oznaczeń + + Wdrażanie wykonywania oznaczeń + + Czas na zakup bazy wzorców + + Od X.2002 r

10 Laboratorium WSSE w Warszawie Warszawa, ul. Żelazna 79 tel. centr ; fax Politechnika Krakowska, Instytut Chemii i Technologii Nieorganicznej ul. Warszawska 24, Kraków Tel. (+ 12) , Fax.: (+ 12) Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych ul. Kossutha 6, Katowice tel. (+ 32) , fax.: (+ 32) Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ul. Jaśkowa Dolina 29, Gdańsk Tel. (+ 58) , Fax.: (+ 58) Państwowy Instytut Geologiczny ul. Rakowiecka 4, Warszawa tel.: (0 22) , ; fax.: (0 22) Instytut Ochrony Roślin ul. Miczurina 20 a, Poznań Tel. (+ 61) , Fax.: (+ 61) Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla Zakład Fizykochemii i Energetycznego Przetwórstwa Paliw ul. Zamkowa 1, Zabrze, Tel. (+ 32) ; Fax. (+32) Laboratorium Instytut Ochrony Środowiska Warszawa, ul. Krucza 5/11 tel , Fax Politechnika Wrocławska Instytut Chemii i Technologii Nafty i Węgla ul. Gdańska 7/9, Wrocław Tel. (+ 71) , Fax.: (+ 71) Politechnika Gdańska Wydział Chemii Gdańsk-Wrzeszcz, ul. Narutowicza 18 Tel.: (+4858) , Fax.: (+4858) Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii Al. gen. A. Chruściela 105, Warszawa Tel. (+ 22) , Fax.: (+ 22) Zakład Chemii Środowiska Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska Warszawa, ul. Żwirki i Wigury 101 Tel./Fax. (+22) Ustalenie zakresu kongenerów 10

11 Laboratorium WIOŚ Wrocław, ul. Sienkiewicza 32 tel ; fax Laboratorium WIOŚ Bydgoszcz, ul. Piotra Skargi 2 tel ; fax Laboratorium WIOŚ Lublin, ul. Obywatelska 13 tel ; fax Laboratorium Delegatury WIOŚ w Kaliszu Ul. Piwońska 19, Kalisz Politechnika Krakowska, Instytut Chemii i Technologii Nieorganicznej ul. Warszawska 24, Kraków Tel. (+ 12) , Fax.: (+ 12) Państwowy Instytut Geologiczny ul. Rakowiecka 4, Warszawa tel.: (0 22) , ; fax.: (0 22) Laboratorium Instytut Ochrony Środowiska Warszawa, ul. Krucza 5/11 tel , Fax Politechnika Wrocławska Instytut Chemii i Technologii Nafty i Węgla ul. Gdańska 7/9, Wrocław Tel. (+ 71) , Fax.: (+ 71) Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii Al. gen. A. Chruściela 105, Warszawa Tel. (+ 22) , Fax.: (+ 22) Zakład Chemii Środowiska Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska Warszawa, ul. Żwirki i Wigury 101 Tel./Fax. (+22) Medium odpady (osady ściekowe i popioły) + + Czas na zakup bazy wzorców Ustalenie zakresu kongenerów 11

12 Tabela 6. Wstępna lista laboratoriów wytypowanych do przeprowadzenia badań międzylaboratoryjnych Laboratorium Medium HCB PCB PCDD/ PCDF Uwagi 1. Laboratorium WIOŚ powietrze x x Czas na zakup bazy wzorców Wrocław, ul. Sienkiewicza 32 woda x x tel ; fax Jelenia Góra, ul. Warszawska 28 Tel cwikowsk@jgora.pios.gov.pl Legnica, Al. Rzeczpospolitej 10/12 tel sobota@wroclaw.pios.gov.pl Wałbrzych, ul. Mickiewicza 16 tel legutko@wroclaw.pios.gov.pl Wrocław ul. Chełmońskiego 14 te nagly@wroclaw.pios.gov.pl osady ściekowe, popioły x x 2. Laboratorium WIOŚ powietrze x x x Lublin, ul. Obywatelska 13 woda x x x tel ; fax Anna Pastuszewska Paruch Stanisław Godyński osady ściekowe, popioły x x x tel fax paruch@wios.lublin.pl godynski@wios.lublin.pl 3. Politechnika Krakowska, Instytut Chemii i powietrze x x x Technologii Nieorganicznej woda x x x ul. Warszawska 24, Kraków Tel. (+ 12) , Fax.: (+ 12) osady ściekowe, popioły x x x dr inż. Adam Grochowalski tel , fax: agrochow@chemia.pk.edu.pl 4. Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej powietrze x x x ul. Jaśkowa Dolina 29, Gdańsk woda x x x Tel. (+ 58) , Fax.: (+ 58) dr Elżbieta Niemirycz, Anna Kaczmarczyk osady ściekowe, popioły / / niemiryc@imgw.pl kaczmarc@imgw.pl 5. Państwowy Instytut Geologiczny ul. Rakowiecka 4, Warszawa powietrze woda x x tel.: (0 22) , ; fax.: (0 22) dr inż. Piotr Pasławski ppas@pgi.waw.pl osady ściekowe, popioły x x 12

13 Laboratorium Medium HCB PCB PCDD/ PCDF Uwagi 6. Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla powietrze x Zakład Fizykochemii i Energetycznego Przetwórstwa Paliw ul. Zamkowa 1, Zabrze, woda x Tel. (+ 32) ; Fax. (+32) dr inż. Krystyna Kubica kkub@koala.ichpw.zabrze.pl osady ściekowe, popioły x 7. Politechnika Wrocławska Instytut Chemii i Technologii Nafty i Węgla powietrze ul. Gdańska 7/9, Wrocław Tel. (+ 71) , Fax.: (+ 71) woda x x dr hab. inż. Jerzy Walendziewski osady ściekowe, popioły x x 8. Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii Al. gen. A. Chruściela 105, Warszawa Tel. (+ 22) , Fax.: (+ 22) mgr inż. Wiesław Lisowski wlisowski@wp.pl 9. Zakład Chemii Środowiska Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska Warszawa, ul. Żwirki i Wigury 101 Tel./Fax. (+22) mgr Jarosław Bartulewicz zchsnfos@chem.uw.edu powietrze x x woda x x osady ściekowe, popioły x x powietrze x x x woda x x x osady ściekowe, popioły x x x Certyfikat Akredytacji PCBC nr L81/3/99 w zakresie oznaczania 16 WWA wg EPA w mediach technologicznych i środowiskowych Po uprzednim uzgodnieniu zakresu i warunków Ustalenie zakresu kongenerów 13

14 Załącznik 1. Lista adresowa laboratoriów, mogących potencjalnie przeprowadzać analizy trwałych zanieczyszczeń organicznych Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska Wrocław, ul. Sienkiewicza 32 tel ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska Bydgoszcz, ul. Piotra Skargi 2 tel ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska Lublin, ul. Obywatelska 13 tel ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska Zielona Góra, ul. Siemiradzkiego 19 tel ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska Łódź, ul. Piotrkowska 120 tel ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska Kraków, Pl. Szczepański 5 tel ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska Warszawa, ul. Bartycka 110a tel ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska Opole, ul. Nysy Łużyckiej 42 tel./fax ` Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska Rzeszów, ul. Langiewicza 26 tel ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska Białystok ul. Ciołkowskiego 2/3 tel./ fax ` Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska Gdańsk-Lipce, ul. Trakt św. Wojciecha 293 tel ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska Katowice, ul. Wita Stwosza 31 tel ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska Kielce, Al. IX Wieków Kielc 3 te ; fax ` 1

15 Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska Olsztyn, ul. 1-go Maja 13 tel ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska Poznań, ul. Czarna Rola 4 tel ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska Szczecin, ul. Wały Chrobrego 4 tel ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej we Wrocławiu Wrocław, ul. Skłodowskiej Curie 75/77 tel. centr ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Bydgoszczy Bydgoszcz, ul. Kujawska 4 tel. centr ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Lublinie Lublin, ul. Pielęgniarek 6 tel. centr ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Zielonej Górze Gorzów Wielkopolski, ul. Mickiewicza 12b tel. centr ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Łodzi Łódź, ul. Wodna 40 tel. centr ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krakowie Kraków, ul. Prądnicka 76 tel. centr ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Warszawie Warszawa, ul. Żelazna 79 tel. centr ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Opolu Opole, ul. Mickiewicza 1 tel. centr ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Rzeszowie Rzeszów, ul. Wierzbowa 16 tel. centr ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Białymstoku Białystok, ul. Legionowa 8 tel. centr ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Gdańsku Gdańsk, ul. Dębinki 4 tel. centr ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Katowicach Katowice, ul. Raciborska 39 tel. centr ; fax ` 2

16 Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Kielcach Kielce, ul. Jagiellońska 68 tel. centr ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Olsztynie Olsztyn, ul. Żołnierska 16 tel. centr ; fax ` Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Poznaniu Poznań, ul. Noskowskiego 23 tel. centr , fax ` Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Szczecinie Szczecin, ul. Spedytorska 6/ 7 tel. centr , fax ` doc. dr hab. Adam Grochowalski Politechnika Krakowska, Instytut Chemii i Technologii Nieorganicznej ul. Warszawska 24, Kraków Tel. (+ 12) , Fax: (+ 12) agrochow@chemia.pk.edu.pl ` Wojciech Lubiewa-Wieleżyński Dyrektor Instytutu Chemii Przemysłowej Warszawa, ul. Rydygiera 8 tel , Fax (+22) 633` doc. dr hab. inż. Jacek M. Łączny Dyrektor Instytutu Ekologii Terenów Uprzemysłowionych ul. Kossutha 6, Katowice tel. (+ 32) , fax: (+ 32) ietu@ietu.katowice.pl ` prof. dr inż. Jan Zieliński Dyrektor Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej ul. Podleśna 61, Warszawa tel. (+ 22) , fax (0 22) sekretariat@imgw.pl ` dr inż. Elżbieta Niemirycz Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ul. Jaśkowa Dolina 29, Gdańsk Tel. (+ 58) , Fax: (+ 58) niemiryc@imgw.gdynia.pl ` Oddział Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej ul. Parkowa 30, WROCŁAW tel. 0-prefiks ` Maria Stacewicz p.o. Dyrektora Naczelnego, Państwowy Instytut Geologiczny ul. Rakowiecka 4, Warszawa tel.: (0 22) , ; fax: (0 22) msta@pgi.waw.pl ` Prof. dr hab. inż. Jerzy Suwiński Instytut Chemii i Technologii Organicznej ul. Krzywoustego 4, Gliwice, tel ` 3

17 Prof. dr hab. med. Danuta Koradecka Dyrektor Centralnego Instytutu Ochrony Pracy ul. Czerniakowska 16, Warszawa Tel , Fax ` dr inż. Andrzej Markowski Instytut Gospodarki Odpadami Katowice, ul. Barbary 21a tel. (032) ; fax ` Prof. dr hab. Krzysztof Ludwicki Państwowy Zakład Higieny Instytut Naukowo-Badawczy Warszawa, ul. Chocimska 24 tel. (022) ; fax ` Prof. dr hab. Konrad Rydzyński Instytut Medycyny Pracy im. prof. dr med. Józefa Nofera Łódź, ul. Św. Teresy 8 tel. (042) ; fax Prof. dr hab. Jerzy Andrzej Sokal Instytut Medycyny Pracy i Zdrowia Środowiskowego Sosnowiec, ul. Kościelna 13 tel. (032) ; fax ` Prof. dr hab. Stefan Pruszyński Instytut Ochrony Roślin ul. Miczurina 20 a, Poznań Tel. (+ 61) , Fax: (+ 61) dr inż. Krystyna Kubica Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla Zakład Fizykochemii i Energetycznego Przetwórstwa Paliw ul. Zamkowa 1, Zabrze, kkub@koala.ichpw.zabrze.pl Edward Polubiec Kierownik Laboratorium Instytut Ochrony Środowiska Warszawa, ul. Krucza 5/11 tel , Fax ` Dr inż. Grzegorz Wielgosiński Politechnika Łódzka Wydział Inżynierii Procesowej i Ochrony Środowiska ul. Wólczańska 175, Lodz Tel. (+ 42) , Fax: (+ 42) ` Dr Elżbieta Beran Politechnika Wrocławska Instytut Chemii i Technologii Nafty i Węgla ul. Gdańska 7/9, Wrocław Tel. (+ 71) , Fax: (+ 71) ` Prof. dr hab. Jacek Namieśnik Politechnika Gdańska Wydział Chemii Gdańsk-Wrzeszcz, ul. Narutowicza 18 Tel.: (+4858) , Fax: (+4858) ` Prof. dr hab. Jerzy Siepak Kierownik Zakładu Analizy Wody i Gruntów Collegium Chemicum ul. Drzymały 24, Poznań tel. (+61) ` Dr hab. Janina Lulek Akademia Medyczna im. K. Marcinkowskiego, Katedra i Zakład Chemii Nieorganicznej i Analitycznej 4

18 ul. Grunwaldzka 6, Poznań tel. (+61) ` Prof. dr hab. Bogusław Buszewski Zakład Chemii Środowiska i Ekoanalityki Wydział Chemii Uniwersytet Mikołaja Kopernika ul. Gagarina 7, TORUŃ tel. (+56) ` Prof. dr hab. Mieczysław Obiedziński Instytut Przemysłu Mięsnego i Tłuszczowego Dział Monitoringu Żywności i Ochrony Środowiska ul. Rakowiecka 36, Warszawa tel ` Prof. dr hab. Piotr Bykowski, Dr Iwona Barska Morski Instytut Rybacki Ul. Kołłataja 1, Gdynia tel. (+58) ` Płk, dr inż. Stefan Ziętek, Kpt, dr inż. Maciej Śliwakowski Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii Al. gen. A. Chruściela 105, Warszawa Tel. (+ 22) , Fax: (+ 22) Instytut Przemysłu Organicznego ul. Annopol 6, Warszawa Tel. (+ 22) w. 288, Fax: (+ 22) ` Uniwersytet Warszawski Wydział Chemii ul. Pasteura 1, Warszawa tel. (0-22) , (0-22) , Fax (0-22) ` Wydział Chemiczny Politechniki Warszawskiej Ul. Noakowskiego 3, Warszawa tel , fax ` Uniwersytet Gdański Wydział Chemii Gdańsk-Wrzeszcz, ul. Sobieskiego 18 Tel.: (+4858) , Fax: (+4858) ` Tomasz Podgajniak Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska Warszawa, ul. Erazma Ciołka 13 Tel. (+22) do 62, Fax. (+22) zarzad@nfos.org.pl, t.podgajniak@nfos.org.pl ` POLCARGO Centralne Laboratorium Chemiczne Gdynia, Indyjska 13 tel: (58) , , fax: (58) info@pclch.com.pl` PRACOWNIA SZYBKICH CHEMICZNYCH IBIB Warszawa, ul. Księcia Trojdena 4 tel. (48 22) (operator) szybkietesty@ibib.waw.pl (Pracownia) ` Centrum Badań Jakości Sp. z.o.o. ul. M. Skłodowskiej-Curie 82, Lubin tel. (076) , fax (076) marketing: cbj@cuprum.com.pl 5

19 sekretariat: Biuro Analiz - Vert Sp z o.o Gdańsk, ul. Rzeźnicka 54/56 tel/fax ` Śląskie Laboratoria Analityczne Spółka z o.o. Ul. Żelazna 1, Katowice (32) lub bok@sla.com.pl ` LabAnalityka Spółka z o.o. ul. Sienkiewicza 4, Brzeg Dolny tel. (071) , , fax: (071) labanalityka@labanalityka.pl labanalityka@labanalityka.pl ` Firma "EMIPRO" Sp. z o.o. emipro@dioksyny.com.pl emipro@dioksyny.com.pl tel ` 6

20 Pismo przewodnie Załącznik 2. Warszawa, r. Wg rozdzielnika z zał.1 Szanowni Państwo! Zwracam się z zapytaniem, jako kierownik projektu GEF pt. Umożliwienie działań zmierzających do przyśpieszenia prac nad wdrożeniem Konwencji Sztokholmskiej w sprawie trwałych zanieczyszczeń organicznych, czy Państwa laboratorium wykonuje analizy substancji objętych postanowieniami Konwencji Sztokholmskiej (aldryna, chlordan, dieldryna, endryna, heptachlor, heksachlorobenzen, mireks, toksafen, polichlorowane bifenyle (PCB), DDT, polichlorowane dibenzo-p-dioksyny i dibenzofurany (PCDD/PCDF) oraz czy byłoby gotowe poddać się badaniom międzylaboratoryjnym wskazanych przez siebie substancji w wybranych mediach. W celu ułatwienia Państwu odpowiedzi na wyżej postawione pytania opracowano stosowną ankietę (w załączeniu). Byłbym niezmiernie wdzięczy za przesłanie wypełnionej ankiety faksem lub e- mailem do Zakładu Polityki Ekologicznej Instytutu Ochrony Środowiska (fax: (0-prefix-22) ; wanda@ios.edu.pl). Z poważaniem dr Janusz Żurek, kierownik projektu 1

21 Jednostka wypełniająca ankietę (i adres) Osoba kontaktowa tel/fax/ e- mail) Załącznik 3. Ankieta na temat możliwości wykonania oznaczeń 12 trwałych zanieczyszczeń organicznych w podanych mediach w oraz gotowości uczestniczenia w badaniach międzylaboratoryjnych analizowanych próbek Trwałe zanieczyszczenia organiczne aldryna chlordan dieldryna endryna heptachlor heksachlorobenzen mireks toksafen polichlorowane bifenyle (PCB) DDT PCDD/ PCDF Przykład wypełnienia tabeli powietrze woda do picia powierzchniowa, podziemna, morska Odpady, w tym osady ściekowe i popioły Osady denne Media Organizmy żywe Rośliny Produkty żywnościowe A; M A A; M A - - A; M A A Prosimy o wstawienie następujących symboli w komórkach powyższej tabeli w przypadku: A możliwości oznaczania przez Państwa laboratorium wskazanych substancji w danych mediach; M gotowości poddania się badaniom międzylaboratoryjnym w następujących mediach: powietrze, woda, odpady (osady). Organizm ludzki (mleko matki, krew itd.) 1

22 Wykaz laboratoriów, które odesłały wypełniona ankietę Załącznik Laboratorium WIOŚ Wrocław, ul. Sienkiewicza 32 tel ; fax Laboratorium WIOŚ Bydgoszcz, ul. Piotra Skargi 2 tel ; fax Laboratorium WIOŚ Lublin, ul. Obywatelska 13 tel ; fax Laboratorium WIOŚ Kraków, Pl. Szczepański 5 tel ; fax Laboratorium WIOŚ Rzeszów, ul. Langiewicza 26 tel ; fax Laboratorium WIOŚ Białystok ul. Ciołkowskiego 2/3 tel./ fax Laboratorium Delegatury WIOŚ w Bielsku Białej ul. Partyzantów 117, Bielsko-Biała Tel./Fax.: Laboratorium Delegatury WIOŚ w Częstochowie Częstochowa, ul. Rząsawska 24/28 tel ; fax Laboratorium WIOŚ Kielce, Al. IX Wieków Kielc 3 te ; fax Laboratorium WIOŚ Olsztyn, ul. 1-go Maja 13 tel ; fax Laboratorium Delegatury WIOŚ w Elblągu ul. Powstańców Warszawskich Elbląg Tel Laboratorium WIOŚ Poznań, ul. Czarna Rola 4 tel ; fax

23 13. Laboratorium Delegatury WIOŚ w Kaliszu ul. Piwońska 19, Kalisz 14. Laboratorium Delegatury WIOŚ w Lesznie ul. 17 stycznia 4, Leszno 15. Laboratorium Delegatury WIOŚ w Koninie ul. Wyszyńksiego 31, Konin 16. Laboratorium Delegatury WIOŚ w Pile ul. Motylkowska 5a, Piła 17. Laboratorium WIOŚ Szczecin, ul. Wały Chrobrego 4 tel ; fax Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Zielonej Górze Gorzów Wielkopolski, ul. Mickiewicza 12b tel. centr ; fax Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Krakowie Kraków, ul. Prądnicka 76 tel. centr ; fax Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Warszawie Warszawa, ul. Żelazna 79 tel. centr ; fax Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Białymstoku Białystok, ul. Legionowa 8 tel. centr ; fax Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Kielcach Kielce, ul. Jagiellońska 68 tel. centr ; fax Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Olsztynie Olsztyn, ul. Żołnierska 16 tel. centr ; fax Laboratorium Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej w Poznaniu Poznań, ul. Noskowskiego 23 tel. centr , fax Politechnika Krakowska, Instytut Chemii i Technologii Nieorganicznej 3

24 ul. Warszawska 24, Kraków Tel. (+ 12) , Fax: (+ 12) Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych ul. Kossutha 6, Katowice tel. (+ 32) , fax: (+ 32) Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ul. Podleśna 61, Warszawa tel. (+ 22) , fax (0 22) Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej ul. Jaśkowa Dolina 29, Gdańsk Tel. (+ 58) , Fax: (+ 58) Oddział Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej ul. Parkowa 30, WROCŁAW tel. 0-prefiks Państwowy Instytut Geologiczny ul. Rakowiecka 4, Warszawa tel.: (0 22) , ; fax: (0 22) Państwowy Zakład Higieny Instytut Naukowo-Badawczy Warszawa, ul. Chocimska 24 tel. (022) ; fax Instytut Ochrony Roślin ul. Miczurina 20 a, Poznań Tel. (+ 61) , Fax: (+ 61) Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla Zakład Fizykochemii i Energetycznego Przetwórstwa Paliw ul. Zamkowa 1, Zabrze, Tel. (+ 32) ; Fax. (+32) Laboratorium Instytut Ochrony Środowiska Warszawa, ul. Krucza 5/11 tel , Fax Politechnika Wrocławska Instytut Chemii i Technologii Nafty i Węgla ul. Gdańska 7/9, Wrocław Tel. (+ 71) , Fax: (+ 71) Politechnika Gdańska Wydział Chemii Gdańsk-Wrzeszcz, ul. Narutowicza 18 Tel.: (+4858) , Fax: (+4858) Akademia Medyczna im. K. Marcinkowskiego, Katedra i Zakład Chemii Nieorganicznej i Analitycznej ul. Grunwaldzka 6, Poznań tel. (+61) Morski Instytut Rybacki ul. Kołłataja 1, Gdynia tel. (+58)

25 39. Wojskowy Instytut Chemii i Radiometrii Al. gen. A. Chruściela 105, Warszawa Tel. (+ 22) , Fax: (+ 22) Zakład Chemii Środowiska Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska Warszawa, ul. Żwirki i Wigury 101 Tel/Fax (+22) Instytut Przemysłu Mięsnego i Tłuszczowego Dział Monitoringu Żywności i Ochrony Środowiska ul. Rakowiecka 36, Warszawa tel

26 Laboratoria specjalizujące się w oznaczaniu trwałych zanieczyszczeń organicznych Załącznik 5. Trwałe zanieczyszczenia organiczne powietrz e do picia woda powierzchniow a, podziemna, morska odpady, w tym osady ściekowe i popioły osady denne Media organizmy żywe rośliny produkty żywnościowe organizm ludzki (mleko matki, krew itd.) aldryna A A A A A A A A 2 A A A 3 A A A A A A A A 4 A 5 A A A A 10 A 11 A 12 A A 17 A A 18 A 19 A 20 A A A 22 A 23 A A (mleko matki) 24 A A A 25 A A A 26 A A A A A A 28 A A A A A A A 30 A A A A A 2

27 Trwałe zanieczyszczenia organiczne powietrz e do picia woda powierzchniow a, podziemna, morska odpady, w tym osady ściekowe i popioły osady denne Media organizmy żywe rośliny produkty żywnościowe organizm ludzki (mleko matki, krew itd.) 31 A A A A 32 A A A A (roślinne) 35 A A A A 36 A A A A A A 40 A A A A A 41 A A A A A A chlordan A A A A A A A A 2 A A A 3 A A A A A A A A 4 A 10 A 11 A 12 A A 17 A A 25 A A A 26 A A A A A A 28 A A A A A A A 30 A A A A A 31 A A A A 36 A A A A A A 40 A A A A A 41 A A A A A dieldryna

28 Trwałe zanieczyszczenia organiczne powietrz e do picia woda powierzchniow a, podziemna, morska odpady, w tym osady ściekowe i popioły osady denne Media organizmy żywe rośliny produkty żywnościowe organizm ludzki (mleko matki, krew itd.) 1 A A A A A - A A A 2 A A A 3 A A A A A A A A 4 A 5 A A A A 10 A 11 A 12 A A 17 A A 19 A 20 A A A 22 A 23 A A (mleko matki) 24 A A A 25 A A A 26 A A A A A A 28 A A A A A A A 30 A A A A A 31 A A A A 32 A A A A (roślinne) 35 A A A A 36 A A A A A A 39 A A A A A A 40 A A A A A 4

29 Trwałe zanieczyszczenia organiczne powietrz e do picia woda powierzchniow a, podziemna, morska odpady, w tym osady ściekowe i popioły osady denne Media organizmy żywe rośliny produkty żywnościowe organizm ludzki (mleko matki, krew itd.) 41 A A A A A endryna A A A 3 A A A A A A A A 4 A 5 A A A A 10 A 11 A 12 A A 17 A A 22 A 24 A A A 25 A A A 26 A A A A A A 28 A A A A A A A 30 A A A A A 31 A A A A 32 A A A A (roślinne) 36 A A A A A A 39 A A A A A A 40 A A A A A 41 A A A A A heptachlor A A A A A - A A A 5

30 Trwałe zanieczyszczenia organiczne powietrz e do picia woda powierzchniow a, podziemna, morska odpady, w tym osady ściekowe i popioły osady denne Media organizmy żywe rośliny produkty żywnościowe organizm ludzki (mleko matki, krew itd.) 2 A A A 3 A A A A A A A A 4 A 10 A 11 A 12 A A 17 A A 18 A 19 A 20 A A A 22 A 23 A A (mleko matki) 24 A A A 25 A A A 26 A A A A A A 28 A A A A A A A 30 A A A A A 31 A A A A 32 A A A A (roślinne) 35 A A A A 36 A A A A A A 38 A A 39 A A A A A A 40 A A A A A 6

31 Trwałe zanieczyszczenia organiczne powietrz e do picia woda powierzchniow a, podziemna, morska odpady, w tym osady ściekowe i popioły osady denne Media organizmy żywe rośliny produkty żywnościowe organizm ludzki (mleko matki, krew itd.) 41 A A A A A heksachlorobenzen A A A A A - A A A 2 A A A 3 A A A A A A A A 4 A 5 A A A A 10 A 11 A 12 A A 17 A A 18 A 19 A 20 A A A 21 A A (wysokotłuszczowe) 22 A 24 A A A 25 A A A A A A A A A 26 A A A A A A 28 A A A A A A A 30 A A A A A 31 A A A A 32 A A A A (roślinne) 33 A A A A 7

32 Trwałe zanieczyszczenia organiczne powietrz e do picia woda powierzchniow a, podziemna, morska odpady, w tym osady ściekowe i popioły osady denne Media organizmy żywe rośliny produkty żywnościowe organizm ludzki (mleko matki, krew itd.) 35 A A 36 A A A A A A A A A 37 A 38 A A 39 A A A A A A 40 A A A A A 41 A A A A A mireks A A A A A - A A A 2 A A A 3 A A A A A A A A 4 A 10 A 11 A 17 A A 26 A A A A A A 28 A A A A A A A 36 A A A A A A A 41 A A A A A toksafen A A A A A - A A A 3 A A A A A A A A 4 A 10 A 8

33 Trwałe zanieczyszczenia organiczne powietrz e do picia woda powierzchniow a, podziemna, morska odpady, w tym osady ściekowe i popioły osady denne Media organizmy żywe rośliny produkty żywnościowe organizm ludzki (mleko matki, krew itd.) 11 A 17 A A 26 A A A A A A 28 A A A A A A A 36 A A A A 40 A A A A A 41 A A A A A PCB A A A A A - A A A 2 A A A 3 A A A A A A A A 4 A 5 A A A A 6 A A 7 A A 8 A 9 A A 10 A 11 A 12 A A 13 A A A 14 A 15 A A 16 A 9

34 Trwałe zanieczyszczenia organiczne powietrz e do picia woda powierzchniow a, podziemna, morska odpady, w tym osady ściekowe i popioły osady denne Media organizmy żywe rośliny produkty żywnościowe organizm ludzki (mleko matki, krew itd.) 17 A A 25 A A A A A A A A A 26 A A A A A A 27 A A A A 28 A A A A A A A 29 A A A A 30 A A A A 31 A A A A 34 A A A A 35 A A A A 36 A A A A A A A A A 37 A A A A A A 38 A A 39 A A A A A A A A 40 A A A A A 41 A A A A A DDT A A A A A - A A A 2 A A A 3 A A A A A A A A 4 A A 5 A A A A 6 A A 7 A A 10

35 Trwałe zanieczyszczenia organiczne powietrz e do picia woda powierzchniow a, podziemna, morska odpady, w tym osady ściekowe i popioły osady denne Media organizmy żywe rośliny produkty żywnościowe organizm ludzki (mleko matki, krew itd.) 8 A 9 A A 10 A 11 A 12 A A 13 A A 14 A A A 17 A A 18 A 19 A 20 A A A 21 A A (wysokotłuszczowe) 22 A 23 A A (mleko matki) 24 A A A 25 A A A A A A A 26 A A A A A A 27 A A A A 28 A A A A A A A 29 A A A A 30 A A A A A 31 A A A A 32 A A A A (roślinne) 35 A A A A 11

36 Trwałe zanieczyszczenia organiczne powietrz e do picia woda powierzchniow a, podziemna, morska odpady, w tym osady ściekowe i popioły osady denne Media organizmy żywe rośliny produkty żywnościowe organizm ludzki (mleko matki, krew itd.) 36 A A A 37 A 38 A A 39 A A A A A A A 40 A A A A A 41 A A A A A PCDD/ PCDF A A A A A A A A 25 A A A A A A A A A 28 A A A A A A A 39 A A A A A A A A A 40 A A A A A 41 A A A A A 12

37 Laboratoria, które wyraziły gotowość poddania się badaniom międzylaboratoryjnym Załącznik 6. Trwałe zanieczyszczenia organiczne powietrze do picia woda powierzchniowa, podziemna, morska odpady, w tym osady ściekowe i popioły Media osady denne organizmy żywe rośliny produkty żywnościowe organizm ludzki (mleko matki, krew itd.) aldryna M M M M M M M M 3 M M M M M M M M 5 M M 10 M 11 M 12 M M 18 M 20 M M M 22 M 23 M M (mleko matki) 24 M M 25 M M M 26 M M M M 28 M M M M M 30 M M M M 32 M M M M (roślinne) 35 M M M M 36 M M 41 M M M chlordan

38 Trwałe zanieczyszczenia organiczne powietrze do picia woda powierzchniowa, podziemna, morska odpady, w tym osady ściekowe i popioły Media osady denne organizmy żywe rośliny produkty żywnościowe organizm ludzki (mleko matki, krew itd.) 1 M M M M M M M M 3 M M M M M M M M 10 M 11 M 12 M M 25 M M M 26 M M M M 28 M M M M M 30 M M M M 36 M M 41 M M dieldryna M M M M M M M M 3 M M M M M M M M 5 M M 10 M 11 M 12 M M 20 M M M 22 M 23 M M (mleko matki) 24 M M 25 M M M 26 M M M M 28 M M M M M 14

39 Trwałe zanieczyszczenia organiczne powietrze do picia woda powierzchniowa, podziemna, morska odpady, w tym osady ściekowe i popioły Media osady denne organizmy żywe rośliny produkty żywnościowe organizm ludzki (mleko matki, krew itd.) 30 M M M M 32 M M M M (roślinne) 35 M M M M 36 M M 41 M M endryna M M M M M M M M 5 M M 10 M 11 M 12 M M 22 M 24 M M 25 M M M 26 M M M M 28 M M M M M 30 M M M M 32 M M M M (roślinne) 36 M M 41 M M heptachlor M M M M M M M M 3 M M M M M M M M 10 M 11 M 15

40 Trwałe zanieczyszczenia organiczne powietrze do picia woda powierzchniowa, podziemna, morska odpady, w tym osady ściekowe i popioły Media osady denne organizmy żywe rośliny produkty żywnościowe organizm ludzki (mleko matki, krew itd.) 12 M M 18 M 20 M M M 22 M 23 M M (mleko matki) 24 M M 25 M M M 26 M M M M M M 28 M M M M M 30 M M M M 32 M M M M (roślinne) 35 M M M M 36 M M 38 M M 41 M M heksachlorobenzen M M M M M M M M 3 M M M M M M M M 5 M M 10 M 11 M 12 M M 18 M 20 M M M 22 M 16

41 Trwałe zanieczyszczenia organiczne powietrze do picia woda powierzchniowa, podziemna, morska odpady, w tym osady ściekowe i popioły Media osady denne organizmy żywe rośliny produkty żywnościowe organizm ludzki (mleko matki, krew itd.) 24 M M 25 M M M M M M M M M 26 M M M M 28 M M M M M 30 M M M M 32 M M M M (roślinne) 33 M M M M 35 M M 36 M M M M M M 38 M M 40 M M M M M 41 M M mireks M M M M M M M M 3 M M M M M M M M 10 M 11 M 26 M M M M 28 M M M M M 41 M M toksafen M M M M M M M M 3 M M M M M M M M 10 M 11 M 17

42 Trwałe zanieczyszczenia organiczne powietrze do picia woda powierzchniowa, podziemna, morska odpady, w tym osady ściekowe i popioły Media osady denne organizmy żywe rośliny produkty żywnościowe organizm ludzki (mleko matki, krew itd.) 26 M M M M 28 M M M M M 36 M M M 41 M M PCB M M M M M M M M 2 M M M 3 M M M M M M M M 4 M 5 M M 6 M M 7 M 9 M M 10 M 11 M 12 M M 13 M M M 15 M M 16 M 17 M M 25 M M M M M M M M M 26 M M M M 28 M M M M M 30 M M M M 34 M M M M 18

43 Trwałe zanieczyszczenia organiczne powietrze do picia woda powierzchniowa, podziemna, morska odpady, w tym osady ściekowe i popioły Media osady denne organizmy żywe rośliny produkty żywnościowe organizm ludzki (mleko matki, krew itd.) 35 M M M M 36 M M M M M M 37 M M M 38 M M 39 M M M M M M 40 M M M M M 41 M M DDT M M M M M M M M 2 M M M 3 M M M M M M M M 4 M M 5 M M 6 M M 7 M 9 M M 10 M 11 M 12 M M 13 M M 14 M M M 17 M M 18 M 20 M M M 22 M 19

44 Trwałe zanieczyszczenia organiczne powietrze do picia woda powierzchniowa, podziemna, morska odpady, w tym osady ściekowe i popioły Media osady denne organizmy żywe rośliny produkty żywnościowe organizm ludzki (mleko matki, krew itd.) 23 M M (mleko matki) 24 M M 25 M M M M M M M 26 M M M M 28 M M M M M 30 M M M M 32 M M M M (roślinne) 35 M M M M 36 M M 38 M M 40 M M M M M 41 M M PCDD/ PCDF M M M M M M M M 25 M M M M M M M M M 28 M M M M M 39 M M M M M M M M M 40 M M M M M 20

45 21