Przyszłość. Nowe drogi przemysłu. Pięć krajów, jedna przyszłość? Nauka i fikcja. Bierzemy przyszłość w swoje ręce!

Transkrypt

1 Przyszłość Wydanie 2015 magazyn voestalpine Bierzemy przyszłość w swoje ręce! Nowe drogi przemysłu Rozwój gospodarczy i korzyści dla społeczeństwa Pięć krajów, jedna przyszłość? Dolina Krzemowa jako wzór sukcesu czego Bangalore, Chile, Londyn i Rwanda pragną nauczyć się od Kalifornii Nauka i fikcja Od wytworów wyobraźni do nowych technologii

2 informacje voestalpine Bierzemy przyszłość w swoje ręce Drodzy Czytelnicy, Nasza nowa kampania 2014 promująca wizerunek i markę voestalpine pod mottem Bierzemy przyszłość w swoje ręce pokazuje co nas wyróżnia: my, pracownicy voestalpine, z naszymi talentami i siłą charakteru! Nasze codzienne zaangażowanie, zamiłowanie do szczegółów i radość z każdego nowego wyzwania, zarówno w życiu prywatnym jak i w pracy, pokazują naszą wszechstronność. Na załączonej płycie DVD znajduje się dwanaście filmów w dwunastu wersjach językowych, dzięki którym mogą Państwo bliżej poznać bohaterów naszej kampanii i zagłębić się na chwilę w ich świat. Te filmy dają autentyczne i wzruszające spojrzenia w ich codzienność i pozwalają odkryć zaskakujące i intrygujące tematy, którymi zajmujemy się w naszym koncernie. kiedy po raz ostatni mieli Państwo okazję cieszyć się z samej przyjemności nauki lub faktu, że właśnie się nauczyli się czegoś nowego? Uczenie się jest jak wiosłowanie pod prąd: jak tylko przestaniesz wiosłować, zaczynasz się cofać powiedział chiński filozof Laozi. Często uczymy się z myślą o tym, aby zrobić coś dobrego dla naszego otoczenia, społeczeństwa czy teamu. Jednak o wiele częściej uczymy się dla samych siebie, ponieważ pragnienie nauki jest bliskim krewnym pragnienia samorealizacji. Coraz więcej z nas pragnie rozwijać się poza granice swojego pierwszego zawodu czy wykształcenia. Czy można to również powiedzieć o naszym społeczeństwie? Dlaczego nasze społeczeństwo czasami pokazuje, że potrafi uczyć się i rozwijać, a kiedy indziej tak często popada z powrotem w minione, archaiczne wzory zachowań? W czym tkwi klucz do zdolności uczenia się? W tym wydaniu naszego magazynu nasi autorzy zajmą się tymi i również innymi pytaniami. Już teraz mogę jednak zdradzić: jesteśmy dalecy od osiągnięcia granic naszych możliwości. Zrób dziś coś, za co w przyszłości będziesz sobie wdzięczny tak Dimakatso Matehbula z RPA, pracownica voestapline, odpowiedziała na nasze pytanie o jej radę dla przyszłych pokoleń. I trzeba przyznać, że młodzi bohaterzy artykułu Młodzi wynalazcy doskonale wiedzą, co ma na myśli. Dzięki świeżym pomysłom udaje im się zaskoczyć nawet najbardziej doświadczonych ekspertów. I czeka nas jeszcze wiele nauki, jeżeli chcemy zapewnić przyszłym pokoleniom dostęp do bezpiecznych i pewnych źródeł energii. O obiecujących nowościach i rozwoju w wydobyciu gazu i ropy naftowej opowiada nam Antje Ellwanger. Jeżeli pragną Państwo bliżej poznać nasz świat energii i mobilności, zapraszamy do obejrzenia filmów o sukcesach naszego koncernu. Znajdą je Państwo w dwunastu językach na płycie DVD załączonej do tego wydania naszego magazynu. Ciągły, często bolesny, proces nauki cechuje świat gospodarki. Dziś nie podlega już dyskusji fakt, że zwłaszcza w czasie złej koniunktury silny przemysł jest podporą regionu czy kraju. Lecz w którym kierunku rozwija się przemysł przyszłości? Na to pytanie odpowiada Petra Hannen. Jednym z czynników sukcesu przemysłu w XXI wieku będzie z pewnością nowy wymiar technologii informatycznej. Tutaj najlepszy przykład daje nam region wokół Zatoki San Francisco. Na całym świecie do dziś podejmowane są próby skopiowania tego wzoru sukcesu. Nasi reporterzy udali się do pięciu krajów w poszukiwaniu nowej Doliny Krzemowej. Mam nadzieję, że z przyjemnością zagłębią się Państwo w te i inne fascynujące tematy tego wydania Przyszłości. Kto wie, może zainspirują one do pogłębienia własnej wiedzy na ten czy inny temat. Z poważaniem Wolfgang Eder, CEO voestalpine AG 1 3

3 Spis treści Wydanie 2015 Być obecnym Przewidywać Zachować ciekawość Jak zapewnić przyszłym pokoleniom dostęp do surowców? strona 46 Jedwabny Szlak połączenie między Chinami i Europą strona 52 Sztuka kolektywna 12 Pierwiastek osobistego kontaktu Wywiad z Alexem Hunterem na temat nauki marketingu 28 Nowe drogi przemysłu Rozwój gospodarczy i korzyści dla społeczeństwa 60 Kreatywny kolektyw Jak media społecznościowe rewolucjonizują sztukę jak internet napędza kreatywność strona 60 6 Nasz świat Jak jutro będzie wyglądał świat? 8 Współpracownicy Autorzy tego wydania naszego magazynu 8 Stopka redakcyjna 14 Nasza przyszłość Czego oczekujemy od voestalpine 16 Dobre idee łączą Fenomen konferencji TED 20 Młodzi wynalazcy Bystre talenty, które zmieniają świat 34 Mobilność przyszłości Jak wkrótce będziemy mogli przemieszczać się na drogach, szynach i w powietrzu 36 Pięć krajów, jedna przyszłość? Dolina Krzemowa jako wzór sukcesu czego Bangalore, Chile, Londyn i Rwanda pragną nauczyć się od Kalifornii 46 Surowce dla przyszłych pokoleń Postępy w wydobyciu gazu i ropy naftowej 52 Nowe towary na starym szlaku Odwiedzamy trzy miejscowości na ponownie odkrytym Jedwabnym Szlaku 64 Rozkład lotów w przyszłość Nowe drogi w lotnictwie 70 Inteligentny dom Przyszłość naszych mieszkań 72 Nauka i fikcja Od wytworów wyobraźni do nowych technologii 4 5

4 Nasz świat Jak jutro będzie wyglądał nasz świat? Oto zakątki świata, Londyn które odwiedzamy Dostyk w tym wydaniu Victoria naszego magazynu. Nowy Jork Xi an Victoria, Kanada W wieku 15 lat Ann Makosinski wynalazła latarkę, która zasilana jest ciepłem własnej dłoni Młodzi wynalazcy strona 20 Meksyk Sierra Leone Bangalore Nowy Jork, USA Man Barlett przekształcił dworzec autobusowy w platformę sztuki interaktywnej Kreatywny kolektyw strona 60 Meksyk Stabilny poziom płac, niskie podatki oraz stabilna waluta sprawiają, że kraj jest atrakcyjną lokalizacją dla przemysłu Nowe drogi przemysłu strona 28 Boliwia Johannesburg Boliwia Kraj, który nie wytwarza sam żadnych produktów technologicznych, pozostaje szybko w tyle Nowe drogi przemysłu strona 28 Chile Czy Chilecon Valley to nowa Dolina Krzemowa? Za pomocą inkubatora Start-up Chile ten kraj zamierza stać się centrum przedsiębiorczości regionu. Pięć krajów, jedna przyszłość? strona 36 Londyn, Wielka Brytania Z początku bez wsparcia państwa w londyńskim East Endzie rozkwitła branża IT Pięć krajów, jedna przyszłość? strona 36 Johannesburg, RPA Dimakatso Mathebula radzi: Zrób dziś coś, za co w przyszłości sam sobie będziesz wdzięczny Nasza przyszłość strona 14 Chile Sierra Leone Potrzeba matką wynalazków: Kevin Doe ze złomu zbudował generator prądu i nawet własną stację radiową Młodzi wynalazcy strona 20 Dostyk, Kazachstan Połączenie kolejowe między Chinami i Europą pobudza miejscową gospodarkę Nowe towary na starym szlaku strona 52 Bangalore, Indie Indie pragną wyjść z cienia Doliny Krzemowej Pięć krajów, jedna przyszłość? strona 36 Xi an, Chiny Jak udało się połączyć to miasto z nowym Jedwabnym Szlakiem Nowe towary na starym szlaku strona

5 Stopka redakcyjna Współpracownicy Autorzy Przyszłości Współpracownicy Jak będzie wyglądać przyszłość? Nie jesteśmy w stanie tego przewidzieć. Jednak dzięki naszym pomysłom dziś kształtujemy świat jutra i przygotowujemy się na taką przyszłość, jakiej sobie życzymy. Poprosiliśmy ludzi z najróżniejszych zakątków świata od Indii przez Chile i Wielką Brytanię po Rwandę o to, aby opowiedzieli nam o swoich pomysłach, wynalazkach i przełomowych innowacjach. Na tych stronach przedstawiamy niektórych z autorów tego wydania magazynu Przyszłość. Stopka redakcyjna Petra Hannen Dziennikarka (Niemcy) Petra Hannen specjalizuje się tematach takich jak surowce, energia i konsumpcja. Dla tego numeru magazynu udała się na poszukiwanie Nowych dróg przemysłu. Petra Hannen mieszka i pracuje w Berlinie jako niezależna dziennikarka i badaczka. strona 28 André Uhl Redaktor (Niemcy) André Uhl jest od początku współodpowiedzialny za koncepcję i redakcję magazynu Przyszłość. Z wykształcenia geograf, zajmuje się kwestiami rozwoju społeczeństwa. Mieszka i pracuje w Berlinie jako redaktor i niezależny dziennikarz. strona 32 Jesko Johannsen Dziennikarz i trener medialny (Rwanda) Poszukuje dla niemieckiego radia i telewizji historii, które umożliwią pokazanie innego spojrzenia na Afrykę. Dla nas objaśnia jak Rwanda pragnie stać się centralnym ośrodkiem IT Afryki. Autor książek dla dzieci pt. Simon w Rwandzie. strona 36 Właściciel materiałów medialnych: voestalpine AG voestalpine-strasse Linz, Austria Wydawca: Peter Felsbach Redaktor naczelny: Maria Reibenberger T. +43/50304/ maria.reibenberger@voestalpine.com Koncepcja, redakcja i szata graficzna: Commandante Berlin GmbH Właściciel: Toni Kappesz Schröderstrasse Berlin, Niemcy Druk: Kontext Druckerei GmbH Spaunstrasse 3 a 4020 Linz, Austria Mathis Rekowski Ilustrator (Niemcy) Po ukończeniu studiów Mathis Rekowski pracował w przemyśle filmowym i agencjach reklamowych. Dzisiaj pracuje jako niezależny ilustrator i tworzy barwne ilustracje dla klientów takich jak Mercedes, Delta Airlines czy voestalpine. strona 36 Ellen Lee Dziennikarka (USA) Ellen Lee jest dziennikarką wyspecjalizowaną w tematach gospodarczych i technologii. Pracuje między innymi dla Washington Post i CNBC. Dla nas podjęła się zbadania źródeł sukcesu Doliny Krzemowej jako stolicy światowej branży IT. strona 36 Dinara Nurusheva & Nurtas Janibekov Badacze (Kazachstan) Dinara Nurusheva zajmuje się przede wszystkim ekonomią polityczną i regionalnymi interesami Kazachstanu. Nurtas Janibekov bada tematy związane z polityką i historią międzynarodową. Specjalizuje się w geopolityce i geoekonomii. strona

6 Być obecnym Dać ludziom stabilność bezpieczeństwa Dzięki naszej zdecentralizowanej strukturze możemy sprawniej działać i szybciej reagować, dzięki czemu jesteśmy dostępni dla wszystkich naszych grup docelowych i staramy się zaspakajać ich potrzeby z możliwie największą elastycznością i dynamizmem. Analizujemy problemy od samych źródeł i nie poddajemy się, ponieważ warto walczyć o przyszłość. 12 Pierwiastek osobistego kontaktu Wywiad z Alexem Hunterem na temat nauki marketingu 14 Nasza przyszłość Czego oczekujemy od voestalpine 16 Dobre idee łączą Fenomen konferencji TED 20 Młodzi wynalazcy Bystre talenty, które zmieniają świat 10 11

7 Być obecnym Być obecnym Pierwiastek osobistego kontaktu Tekst Björn Lüdtke Wywiad z Alexem Hunterem na temat nauki marketingu Marketing to tak naprawdę bardzo emocjonalne zjawisko Trudno określić jednym słowem czym dokładnie zajmuje się Alex Hunter. Wcześniej Hunter opisywał siebie jako independent digital ninja. Jak mówi, nie używa już tego określenia, ponieważ zbijało ono ludzi z tropu i nikt nie wiedział, co chce przez to powiedzieć. Hunter sam mówi, że chętnie zagłębia się w cyfrowy świat. Fascynuje go on nie tylko sam w sobie, lecz również zmiany, które za sobą pociąga. Hunter chętnie obserwuje, co zachwyca ludzi i uwielbia z nimi o tym rozmawiać. Alex Hunter to public speaker. Inwestuje w startupy i tworzy wszystkie rodzaje produktów w sieci od pierwszej idei na skrawku papieru do gotowego produktu. Chociaż uważany jest za eksperta w dziedzinie brandingu i komunikacji, sam twierdzi, że prywatnie jego komunikacja w codziennym życiu nie jest lepsza niż przeciętnego mieszkańca naszej planety. Przyznaje jednak, że reklamom w telewizji przygląda się dokładniej niż inni. Właśnie to analityczne spojrzenie na marketing sprawia, że jego porady są tak cenne dla jego klientów. Zanim rozpoczął pracę na własny rachunek był odpowiedzialny w Virgin Group za globalną strategię cyfrową i pomógł Richardowi Bransonowi, założycielowi tej linii lotniczej, doprowadzić tę markę do dzisiejszej pozycji. W naszym wywiadzie Hunter opowiada, co tak bardzo fascynuje go w marketingu i dlaczego powinniśmy zawsze pamiętać, że po drugiej stronie kliknięcia myszki jest inny człowiek. PerformanceIN Kiedyś powiedział pan, że fascynuje pana nauka marketingu. Na czym ona polega? Tak, faktycznie. Moja filozofia skupia się na osiągnięciu równowagi między rozsądkiem i emocjami, techniką i człowieczeństwem. Często zapominamy, że marketing i reakcja, którą wywołuje, to tak naprawdę bardzo emocjonalne zjawiska. Decyzje nie są zawsze logiczną reakcją na fakty takie jak cechy produktu czy cena. Podejmując decyzje opieram się zawsze na tym, jakie uczucie wywołała na mnie dana sytuacja, jakie wrażenie wywołał u mnie proces kupna, usługa czy nawet reklama. Jeżeli dane doświadczenie spowodowało u nas negatywne odczucia, wówczas prawdopodobieństwo ponownego kupna tego samego produktu są raczej znikome. I odwrotnie. Od czego dziś zależy sukces komunikacji? Dotychczas skupialiśmy się tylko na optymalizowaniu cyfrowych procesów. Z każdego kliknięcia, każdego rezultatu wyszukiwania, każdego maila staramy się wycisnąć każdy grosz. Moim zdaniem dzieje się to zbyt często kosztem elementu ludzkiego. Często zapominamy, że po drugiej stronie kliknięcia siedzi człowiek. I człowiek zawsze woli interakcje z innym człowiekiem, zwłaszcza wówczas, gdy pojawiają się problemy i nie wszystko prze biega zgodnie z planem. Musimy starać się zoptymalizować cyfrowe procesy na tyle, by miały zawsze ten pierwiastek osobistego kontaktu, który znamy z dawnych czasów. Jestem nawet gotów pójść dalej i powiedzieć, że powinniśmy znów zacząć pisać listy odręcznie, żeby przyczynić się do poczucia zadowolenia klienta. Myślę, że wielkie korporacje obawiają się dzisiaj, że mając miliony klientów nie są w stanie zapewnić im tego indywidualnego kontaktu. Może i to prawda. Jednak jeżeli uda nam się nadać naszym procesom odrobinę międzyludzkiego tonu, będziemy zawsze o krok przed konkurencją, która stawia tylko na automatyzację. W komunikacji nie chodzi już o business -to-consumer czy business- -to-business, lecz o people-to-people. Alex Hunter, ekspert w dziedzinie brandingu i komunikacji Może nam pan zdradzić jak w przyszłości rozwinie się świat brandingu i komunikacji? Moim zdaniem będzie on podlegał dalszej demokratyzacji. Jeszcze pięć czy dziesięć lat temu można było usłyszeć głosy, że wkrótce marki nie będą należały do przedsiębiorstw, lecz do klientów. I to zaczyna dziś się sprawdzać. Naturalnie, marki nadal są definiowane przez przedsiębiorstwa, lecz również przez to, co konsumenci mówią o nich online i offline. Myślę, że przedsiębiorstwa coraz bardziej będą odchodzić od tradycyjnej reklamy i pracować ze skrajnie precyzyjną, bardziej taktyczną komunikacją o istotnej treści. Zdjęcie przedstawiające samochód i logo to już nie ten sam efekt. Teraz koniecznością stanie się precyzyjnie dopasowana, zróżnicowana komunikacja z różnymi klientami nawet jeśli celem jest sprzedaż tego samego produktu. Jak powinniśmy więc zachowywać się w stosunku do klientów? W przyszłości sukces odniosą firmy, którym uda się osiągnąć balans dwóch czynników: tego, co wiedzą o danym kliencie i indywidualnego doświadczenia, jakie dla niego stworzą. Te dwa punkty nie zawsze są identyczne. Często popełniamy ten błąd, że zawierzamy za mocno technice, która tak naprawdę powinna służyć nam do tego, aby ulepszyć doświadczenie jakie stwarzamy dla innego człowieka. Oczywiście, to świetna sprawa, jeżeli uda nam się reaktywować klienta dzięki temu, że wysłaliśmy mu przypomnienie o niezakończonej transakcji lub maila z informacją o produkcie, który wcześniej u nas kupił. Jednak tam, na zewnątrz, większość społeczeństwa odczuwa tą taktykę jako nieprzyjemną lub nachalną. Klient nie powinien nigdy dowiedzieć się, co dzieje się za kulisami. Kwintesencją dobrej obsługi klienta jest iluzja magii: to po prostu działa

8 Być obecnym Być obecnym Nasza przyszłość Tekst Björn Lüdtke Czego oczekujemy od voestalpine ZHU YI QIAN (5) Przedszkolak Suzhou, Chiny 1. Co dobrego czeka Cię w przyszłym roku? 2. Jakie marzenia chciałabyś/chciałbyś, żeby się spełniły? 3. Jaką radę na przyszłość dałbyś kolejnym pokoleniom? 4. Jak i dokąd będziemy podróżować w przyszłości? WILL DONOVAN (16) Uczeń Missouri City (Texas), USA Zbyt wiele techniki szkodzi waszym umysłom 1. Nie mogę się doczekać sezonu baseballowego i tego, żeby zagrać w drużynie mojej szkoły. 2. Marzę o tym, żeby grać w MLB (Major League Baseball), zostać milionerem i ożenić się. 3. Zbyt wiele techniki szkodzi waszym umysłom. 4. Będziemy podróżować nowoczesnymi rakietami, daleko w Układ Słoneczny. DIMAKATSO MATHEBULA (29) Dyspozytorka Johannesburg, RPA Kochajcie swoich rodziców 1. Chciałabym mieć małego braciszka. 2. Chciałabym zostać nauczycielką. 3. Kochajcie swoich rodziców. 4. Chciałabym pojechać do Disneylandu. HELENE EGARTNER (26) Sales Administrator Bruck an der Mur, Austria Zrób dziś coś, za co w przyszłości będziesz sobie wdzięczny Życie jest piękne. Ciesz się nim! 1. Nie mogę się doczekać wspaniałego urlopu w RPA. 2. Chciałabym pojechać w podróż dookoła świata. 3. Życie jest piękne i pełne niespodzianek. Ciesz się nim! 4. W prz y szłości będziemy podróżować z prędkością światła, dokądkolwiek będziemy chcieli. Strony Private 1. Studia z logistyki. Przeszłość interesuje mnie o wiele mniej. Wolę koncentrować się na tym, co przyniesie kolejny rok. 2. Chcę osiągnąć moje cele. Są wśród nas ludzie, których fantazja nie zna granic i ja do nich należę. Moje marzenia odkrywają przede mną tajemnice. Moja przyszłość jest dla mnie źródłem siły, spełnienia i sukcesu. 3. Zrób dziś coś, za co w przyszłości sam sobie będziesz wdzięczny. Fakt, że przeszłość nie była taka jak tego sobie życzyłeś, nie oznacza, że przyszłość nie może przerosnąć twoich najśmielszych marzeń. 4. Jakby się zastanowić jak postęp technologiczny zmienia nasze życie, to wkrótce być może będziemy podróżować teleportując się przy pomocy wiązki lasera

9 Być obecnym Być obecnym Dobre idee łączą Tekst Anne Kammerzelt Fenomen konferencji TED Dr. Brené Brown na TEDxHouston 2010 TEDxHouston / Flickr / Photo courtesy of Blue Lemon Photo (CC BY-NC-SA 2.0) Wiedza to potęga. Ta sentencja angielskiego filozofa Francisa Bacona nie straciła na ważności, chociaż w ostatnich latach za sprawą World Wide Web radykalnie zmienił się sposób, w jaki docieramy do informacji i dzielimy się wiedzą. Internet stworzył globalną sieć, która stymuluje nie tylko proces rozpowszechniania informacji, lecz również jej tworzenia. Konferencja TED to instytucja, która postawiła sobie za cel zapewnienie swobodnego dostępu do wiedzy. TED miała pierwszy raz miejsce w Monterey w Kalifornii i początkowo odbywała się raz w roku. Na własnej stronie internetowej TED udostęp nia bezpłatnie filmy z najlepszymi wystąpieniami konferencyjnymi i pozostawia do dyspozycji wiedzę z najróżniejszych obszarów nauki. Przed cyfrową rewolucją te informacje były dostępne tylko dla wąskich elit. Za skrótem TED, czyli akronimem słów technology, entertainment, To, co rozpoczęło się jako eksperyment w kameralnym gronie, dziś jest ruchem na światową skalę de sign, kryje się pochodząca ze Stanów Zjednoczonych organizacja non profit, która postawiła sobie za cel rozpowszechniać innowacyjne idee i udostępniać je publiczności na całym świecie. Pod mottem Ideas Worth Spreading utalentowani wynalazcy, wirtuozi muzyczni, polityczni myśliciele i inne znaczące osobowości przedstawiają swoje idee na żywo w trwających 18 minut przemówieniach, które następnie są udostępniane jako filmy. Lista renomowanych prelegentów jest długa. Na TED gościły już takie osobowości jak brytyjski astrofizyk Stephen Hawking, z wystąpieniem na temat powstania wszechświata, założyciel firmy Microsoft Bill Gates, który mówił na temat emisji CO2 i jej wpływie na zmianę klimatu, czy założyciele firmy Google Larry Page i Sergey Brin. TED spotkał się z ogromnym zainteresowaniem: filmy z przemówieniami, przetłumaczone przez niezliczonych woluntariuszy na ponad sto języków, 16 17

10 Być obecnym Być obecnym zostały na ted.com obejrzane miliardy razy. W odróżnieniu od innych koncepcji przemówień, te wystąpienia mają o wiele bardziej osobisty charakter, są krótsze i skupiają się lepiej na konkretnej idei. Nasza kultura komunikacji podlega głębokim zmianom. Dziś, aby poprowadzić słuchaczy za sobą trzeba komunikować jednocześnie inspirując wyjaśnia Stephan Balzer, kurator niemieckich wydarzeń TEDx. Pierwsza konferencja miała miejsce w 1984 roku w Kalifornii. Dopiero z perspektywy czasu widać, jak wizjonerski charakter miały te prezentacje. W jednym z wystąpień przedstawiono pierwszy komputer Mac. Wówczas nikt nie spodziewał się, że będzie to dla Apple źródłem tak niewiarygodnego sukcesu. Pod względem finansowym ten pierwszy event okazał się całkowitą porażką i kolejna konferencja została zorganizowana dopiero sześć lat później. Od 1990 roku konferencje TED odbywają się co roku. To, co rozpoczęło Sukces konferencji TEDx stał się możliwy przede wszystkim dzięki wiernej społeczności się jako eksperyment w kameralnym gronie, dziś jest ruchem na światową skalę. Oprócz tradycyjnej konferencji organizowane są liczne inne wydarzenia, o najróżniejszych tematach i różnej skali. Craig Venter i Chris Anderson, kurator TED, rozmawiają o syntetycznym życiu Kluczową rolę odgrywają TEDx, niezależnie zorganizowane lokalne konferencje, których przebieg oparty jest na zasadach oryginału. x oznacza tutaj independently organized event, rodzaj wydarzenia w stylu modelu franczyzy, który organizowany jest w znacznym stopniu niezależny sposób na całym świecie. TEDx to zarazem możliwość zorgani zowania wydarzenia z tą samą globalną perspektywą na lokalnej płaszczyźnie. Każdy, kto ma pomysł na konferencję, może ją zorganizować na własną rękę. Kierując się mottem TED Ideas Worth Spreading również TEDx ukierunkowane są na to, aby rozpowszechniać innowacyjne idee i udostępniać je bezpłatnie publiczności na całym świecie. Na konferencjach TEDx, które organizowane są w 130 krajach świata, trudno wprawdzie spotkać tak znane osobowości jak te, które Steve Jurvetson / Flickr (CC BY 2.0) Joshua Wanyama / Flickr (CC BY-NC 2.0) przemawiają na oryginalnych TED, jednak dzięki szerokiej palecie tematów są doskonałym polem dla emocjonujących dyskusji, prezentowania fascynującej wiedzy i nowych idei. Gigantyczny sukces konferencji TEDx stał się możliwy przede wszystkim dzięki wiernej społeczności, która na całym świecie aktywnie rozpowszechnia tę koncepcję, ciężko dla niej pracuje i poświęca swój czas. Również na TEDx wszystkie wystąpienia są nagrywane i udostępniane jako filmy wszystkim zainteresowanym. Oznacza to, że konferencje nie tylko łączą wiedzę i informacje z różnych zakątków świata, lecz również, że idee, pragnienia i wizje przyszłości wolontariuszy trafiają do publiczności na drugim końcu planety. Przykładowo Kamau Gachigis na TEDxNairobi w Kenii przestawił w swoim wystąpieniu pod tytułem Scaling up technical education rosnącą rolę wykształcenia technicznego w Nairobi. Sangeetha Isvaran Celem jest rozpowszechniać innowacyjne idee i udostępniać je publiczności na całym świecie na TEDxSairam mówiła o społecznych innowacjach w Indiach. Kto chciałby dowiedzieć jak zmieniać pragnienia i sny, powinien obejrzeć wystąpienie Jhona Bucurú na TEDx Cazuca w Kolumbii zatytułowane Sueños que transforman. Te informacje z pierwszej ręki można dziś uzyskać bezpośrednio, od prelegentów w każdej społeczności, zamiast jak dotychczas czytając TEDxNairobi 2013 w World Agroforestry Center (ICRAF) gazety. Aby otrzymać licencję na zorganizowanie konferencji TEDx organizatorzy muszą przejść przez złożony proces kwalifikacyjny, w którym analizowane są zaproponowane tematy, osobiste motywy organizatorów i wybór miejsca do zorganizowania wydarzenia. Organizatorzy zobowiązują się do przestrzegania ścisłych reguł, co ma na celu ochronę demokratycznego i społecznego charakteru inicjatywy. Lara Stein, jedna z założycielek TEDx-u zastanawia się: Wybrać tylko jedno wystąpienie to wręcz niemożliwe. Ale wystąpienie The power of vulnerability Brené Brown na TEDx Houston to na pewno doskonały przykład na to, do czego zdolna jest nasza społeczność. To niewiarygodnie inspirujące przemówienie na temat jak wiara we własne możliwości może stać się napędem sukcesu, kreatywności i miłości stało się jednym z najczęściej oglądanych filmów na ted.com. Z pewnością lepiej jednak samemu zajrzeć na stronę i kierując się własnymi zainteresowaniami wybrać kilka wystąpień. Kto wie, może tak zrodzi się pomysł zorganizowania własnego eventu TEDx w końcu ta społeczność składa się właśnie z tych, którzy mocno wierzą w to, że wielkie idee mogą zmienić świat. To jednak nie jest możliwe bez wykazania własnej inicjatywy. Każdy, kto pragnie zainspirować do działania albo przemyśleń, powinien sięgnąć po tę szansę i przedstawić swoje idee światu na konferencji i w filmach online. Liczba krajów, w których odbyły się konferencje TEDx

11 Być obecnym Być obecnym Młodzi wynalazcy Tekst Kathrin Gemein Wynalazców i innowatorów cechuje zawsze ogromna ciekawość i umiejętność spojrzenia z innej strony na codzienne czynności i zjawiska. Oprócz tego przydatne są wiedza i doświadczenie zawodowe w większości przypadków. Jednak często na pomysły, które są w stanie choć odrobinę zmienić świat, wpadają młodzi ludzie. Nic dziwnego, w końcu to do nich należy przyszłość. Renderowany cyfrowo obraz bariery The Ocean Cleanup Strony The Ocean Cleanup Morze bez plastiku Boyan Slat Kiedy jako 16-latek Boyan Slat nurkował na greckim wybrzeżu, otaczała go w wodzie taka ilość plastikowych odpadów, że nie widział ryb. Postawił sobie pytanie: Dlaczego nie można tego po prostu posprzątać? Wraz ze stuosobowym teamem Slat wykonał projekt badawczy, który zaowocował stosunkowo prostym pomysłem stworzenia długiej na sto kilometrów linii z pływających barier. Naturalne prądy morskie mają pokierować plastik pomiędzy dwa ramiona bariery, ustawione w stosunku do siebie pod kątem 120 stopni. Nagromadzone w ten sposób śmieci byłyby wywożone osiem razy w roku przez statki. Zwierzęta mogłyby naturalnie omijać barierę bez przeszkód. Aktualnie trwają prace nad realizacją

12 Być obecnym Być obecnym Stacja radiowa ze złomu elektronicznego Kelvin Doe Potrzeba matką wynalazków Kelvin Doe wziął sobie to motto do serca. Ponieważ w jego wiosce w Sierra Leone prąd bywa tylko przez kilka godzin dziennie, ten wówczas 15-letni samouk zbierał złom elektroniczny i wytrwale majsterkował, aż zbudował generator prądu. To już samo w sobie robi wrażenie, lecz to nie wszystko. Doe udało się ze złomu zbudować stację radiową i codziennie nadaje swój program pod pseudonimem DJ Focus. Taka biografia rzadko pozostaje niezauważona dlatego jeden z naukowców renomowanego Massachusetts Institute of Technology (MIT) zaprosił Kelvina do USA na praktyki. James Mollison / COLORS Magazine Saskia Vanderstichele Napędzany powietrzem samochód z klocków Lego Raul Oaida Zbudować samochód z klocków Lego i ruszyć w świat: to marzenie wielu dzieci. 20-letni Raul Oaida zbudował z klocków Lego samochód naturalnej wielkości. Jedynie opony i części nośne nie są z plastiku. Silnik napędzany jest powietrzem i pojazd jest faktycznie w pełni sprawny. Ten rumuński majsterkowicz zaprojektował już wcześniej prom kosmiczny z klocków Lego, który dzięki napełnionym helem balonom wzniósł się na wysokość 35 kilometrów. Oaida określa siebie trafnie jako maker of things

13 Być obecnym Być obecnym Światło z ciepła ciała Ann Makosinski Gromadzenie energii elektrycznej to bądź co bądź nietypowe hobby, zwłaszcza jak na piętnastolatkę. Kanadyjkę Ann Makosinski zastanowiło, że człowiek jest źródłem niewykorzystanej energii cieplnej. Przyszło jej do głowy, że musi być sposób na to, aby tej energii tak po prostu nie marnować. I tak Ann Makosinski wynalazła Hollow Flashlight latarkę, która zasilana jest ciepłem ludzkiego ciała. Aby latarka działała, musi być spełnionych kilka warunków. Temperatura zewnętrzna nie może przekraczać 16 C, a temperatura ciała musi wynosić co najmniej 36 C. Na skutek tej różnicy temperatur powstaje napięcie elektryczne, które wystarcza Hollow Flashlight na świecenie przez 20 minut. Darren Stone / Times Colonist Scott Stuppi Komunikacja przez oddech Arsh Shah Dilbagii Gdy sparaliżowani pacjenci tracą głos, oznacza to dla nich prawie całkowitą utratę kontaktu ze światem zewnętrznym. Wynalazek Arsh Shah Dilbagi sprawia, że być może ponownie będą mieli głos. Ten wówczas 16 letni uczeń wynalazł urządzenie do komunikacji, które działa wyłącznie za pomocą oddechu. Dla każdej litery powietrze musi być wydychane przez inny okres czasu. Aparat przekształca te sygnały w syntetyczny głos, który może zostać dobrany odpowiednio do płci i wieku sparaliżowanej osoby. Jeżeli urządzenie wejdzie do produkcji seryjnej będzie można je kupić już za 100 euro

14 Przewidywać Tworzyć mobilność i dostarczać energię Napędzamy rozwój otwarci na nowości, z ciekawością badacza spoglądamy daleko w przyszłość; pomysłowość cechuje nasze produkty i procesy, a także relacje z ludźmi. Nic nie jest tak dobre, by nie wymagało dalszego ulepszania. 28 Nowe drogi przemysłu Rozwój gospodarczy i korzyści dla społeczeństwa 34 Mobilność przyszłości Jak wkrótce będziemy mogli przemieszczać się na drogach, szynach i w powietrzu 36 Pięć krajów, jedna przyszłość? Dolina Krzemowa jako wzór sukcesu czego Bangalore, Chile, Londyn i Rwanda pragną nauczyć się od Kalifornii 46 Surowce dla przyszłych pokoleń Postępy w wydobyciu gazu i ropy naftowej 52 Nowe towary na starym szlaku Odwiedzamy trzy miejscowości na ponownie odkrytym Jedwabnym Szlaku 26 27

15 Przewidywać Przewidywać Nowe drogi przemysłu Tekst Petra Hannen Rozwój gospodarczy i korzyści dla społeczeństwa znany ze swojej skłonności do internacjonalizacji, od 2010 roku zainwestował około dziesięciu miliardów funtów i stworzył tysiące nowych miejsc pracy. Kolejne są w planach. Tam, gdzie 20 lat temu przedsiębiorstwa bankrutowały jedno po drugim i dziesiątki tysięcy Brytyjczyków traciły pracę, dziś produkuje się wyroby od zabawek po tekstylia. Również dostawcy dla branży samochodowej, przemysłu lotniczego i zaawansowanych technologii nadają tej lokalizacji nowego życia. Ale co tak naprawdę czyni kraj czy region atrakcyjną lokalizacją dla przemysłu? Stabilny poziom płac, stosunkowo niskie podatki oraz stabilna waluta są istotne, jednak to nie wszystko. W Stanach Zjednoczonych niskie ceny energii doprowadziły do prawdziwego renesansu przemysłu. Między innymi dzięki wydobyciu szczelinowemu ten kraj należy do najtańszych lokalizacji przemysłowych wśród krajów uprzemysłowionych. Wydobycie gazu łupkowego sprawia, że zarówno ceny gazu jaki i energii elektrycznej utrzymują się tu na poziomie znacznie niższym niż w innych krajach, co jest silnym argumentem dla lokowania tutaj zakładów przemysłu petrochemicznego, szklarskiego czy stalowego, które wymagają dużych nakładów energii. Sąsiad USA, Meksyk, pod względem kosztów konkuruje z Chinami i jednocześnie korzysta ze strefy wolnego handlu z 45 państwami. W efekcie w Meksyku powstały liczne klastry przemysłowe, np. urządzeń AGD, sprzętu komputerowego, konstrukcji pojazdów czy techniki medycznej. Industrializacja nie jest już historycznym pojęciem, lecz planem na przyszłość Wykwalifikowana siła robocza to dodatkowy atut. Przemysł jest właśnie na progu kolejnego kroku w ewolucji: po maszynie parowej, produkcji Ramię robota w zautomatyzowanej linii produkcyjnej Luis Arce Catacora postawił sobie ambitny cel. Mieszkańcy Boliwii powinni nie tylko wydobywać lit z lokalnych złóż, lecz również kształtować i kontrolować łańcuch tworzenia wartości od wydobycia surowca po własną produkcję baterii do smartfonów i akumulatorów do samochodów elektrycznych. Catacora jest ministrem gospodarki Boliwii i stawia na uprzemysłowienie tego andyjskiego państwa: Kraj, który nie wytwarza sam żadnych produktów technologicznych, pozostaje szybko w tyle. Jeszcze 10 lat temu ta teza Catacory spotkałaby się w wielu krajach rozwiniętych tylko z wzruszeniem ramionami. Rzesze polityków, naukowców i przedsiębiorców uważały przemysłową siłę jako cel niewarty jakiekolwiek uwagi. Jako kolejny krok w rozwoju gospodarczym uważano społeczeństwo oparte na wiedzy, informacji i usługach. Z przyjściem kryzysu gospodarczego i następnie finansowego priorytety się zmieniły: jak dotąd w krajach o silnym przemyśle mieszkańcom wiedzie się lepiej niż w innych regionach świata. Przemysł Kraj, który nie wytwarza żadnych produktów technologicznych, pozostaje szybko w tyle jest z jednej strony swego rodzaju centralnym węzłem gospodarki, ponieważ pozwala przedsiębiorstwom na złożenie swoich zamówień u dostawców i usługodawców, i wspiera w ten sposób gospodarkę. Z drugiej strony przemysł zapewnia w swoich lokalizacjach know-how i atrakcyjne miejsca pracy: w przemyśle to nie tylko wydatki na badania i rozwój, lecz również wyższe niż w innych branżach płace. Industrializacja nie jest już historycznym pojęciem, lecz stała się planem na przyszłość. Częścią tej przyszłości są również kraje, które odegrały kluczową rolę w rozwoju przemysłu, czego najlepszym przykładem jest Wielka Brytania. Londyn właśnie zastąpił Hongkong na pozycji lidera rankingu najdroższych miast pod względem kosztów życia. Jednocześnie według analiz Boston Consulting Group (BCG) Wielka Brytania jest najtańszą wśród krajów Europy Zachodniej lokalizacją dla produkcji i nawet nie musi obawiać się porównania z Polską, Czechami czy Chinami. Właśnie tutaj przemysł samochodowy, svedoliver/thinkstock 28 29

16 Przewidywać Przewidywać taśmowej i automatyzacji teraz częścią procesu produkcyjnego stanie się Internet rzeczy. Według tego rozwiązania, określanego również jako Przemysł 4.0, linie produkcyjne i wyroby będą łączyć się dzięki interfejsom w sieć i między sobą komunikować. Ma to na celu stworzenie inteligentnego procesu produkcji, który zoptymalizuje wykorzystanie surowców. Tak skomplikowane procesy produkcyjne sprawiają, że dla przedsiębiorstw kluczową rolę odgrywa dobrze wykształcona, pełna motywacji i gotowości do nauki siła robocza. Dziś Chiny nie są już automatycznie odpowiedzią na pytanie, gdzie powinna zostać zbudowana nowa fabryka. Niewątpliwie ten kraj za sprawą niskich kosztów siły roboczej, dużego i szybko rosnącego rynku wewnętrznego oraz silnych bodźców ze strony państwa dla zagranicznych inwestorów pozostaje nadal atrakcyjną lokalizacją. Jednak na całym świecie można znaleźć atrakcyjne centra produkcyjne, co ma dla przemysłu ogromną zaletę bliskość do rynku. W krajach rozwijających się i nowo uprzemysłowionych z reguły odnotowuje się wzrost wszystkich gałęzi przemysłu. W przeciągu następnej dekady dwa miliardy mieszkańców naszej planety powiększą globalną W Szanghaju projektuje się rury i profile specjalne do pojazdów użytkowych klasę konsumentów. I ich potrzeby nie rozwijają się według schematu znanego z krajów rozwiniętych. Przykładowo ci konsumenci nie przechodzą przez etap telefonu stacjonarnego Zdecentralizowana, dopasowana do regional nego charakteru produkcja nabiera na znaczeniu i klasycznego komputera, lecz od razu interesują się mobilnym internetem i telekomunikacją. Kluczowe są zatem nie tylko ogromne centra przemysłowe, ponieważ znaczenia nabiera również zdecentralizowana, dopasowana do regionalnego charakteru produkcja. Również dwa inne punkty, które dotychczas miały jedynie regionalne znaczenie, odgrywają coraz większą rolę: ceny energii i wymagania prawne w zakresie ochrony środowiska. Jeżeli chodzi o ekologię, kraje Unii Europejskiej postawiły sobie o wiele bardziej ambitne cele niż na przykład USA czy Chiny. Jest to niewątpliwym plusem dla klimatu, ale jednocześnie przeszkodą dla europejskiego przemysłu. Inwestycje w ekologiczne technologie i w środki łagodzące szkodliwy wpływ na środowisko obciążają przedsiębiorstwa kosztami, które nie dotykają konkurencji spoza Europy. To nie tylko problem rentowności, lecz również źródło ryzyka: zwłaszcza gałęzie przemysłu, które cechują się wysokim zużyciem energii, mogą przenieść produkcję do innych krajów. Wraz z nią Europa utraci know-how, miejsca pracy i siłę gospodarczą. Pod koniec 2015 roku na szczycie klimatycznym Narodów Zjednoczonych w Paryżu planowane jest zawarcie przez wszystkie kraje świata globalnej umowy klimatycznej. Jest to szansą na sprawiedliwe rozłożenie kosztów ekologii i wydajności energetycznej w skali globalnej i jednocześnie szansa na to, aby wzmocnić przemysł we wciąż pogrążonej w kryzysie strefie euro. Od przedsiębiorstw oczekuje się nie tylko, że będą oferować swoje wyroby na światowych rynkach. Ponieważ konsumpcja ludzkości i liczba konsumentów rosną, dziś we wszystkich gałęziach przemysłu centralnym problemem jest wydajność w wykorzystaniu surowców. Do niej należy również fakt, że to przedsiębiorstwa muszą zaangażować się w tworzenie cyklów obróbki surowców i w ten sposób zadbać o ich dostępność. Niewątpliwie będzie to dla boliwijskiego ministra gospodarki Luis Arce Catacora kolejne ogniwo, które będzie musiał dodać do łańcucha tworzenia wartości litu. Lekka stal tutaj podczas produkcji samochodów na linii produkcyjnej 30 31

17 Przewidywać Przewidywać Wywiad: Wolfgang Eder Tekst André Uhl Jak uważa Pan przed jakimi globalnymi wyzwaniami stoi dzisiaj przemysł? Największym wyzwaniem, przynajmniej w dłuższej perspektywie, jest stworzenie równych szans dla wszystkich ważnych regionów gospodarczych, swojego rodzaju level playing field. Mamy przed sobą serię tematów, z których wszystkie są tak samo pilne i które rozwiązać można tylko globalnie. Do nich należą ochrona środowiska, dostęp do rynku, socjalne i prawne warunki minimalne i wiele innych. Ogólnie pojmowany przemysł o jednorodnych tendencjach moim zdaniem już dawno przestał istnieć. Dziś powinniśmy sobie postawić fundamentalne pytanie, co rozumiemy pod pojęciem przemysłu. To najwyższy czas, by dopasować do dzisiejszej rzeczywistości przekazany nam obraz poszczególnych branż i przestać myśleć schematami. Usługi już dawno stały się częścią nowoczesnych przedsiębiorstw przemysłowych. Bez przemysłu wiele z usług nie mogłoby istnieć lub tylko w bardzo ograniczonej formie. Czy mamy do czynienia z reindustrializacją? Jakie przynosi ona ze sobą szanse, a jakie ryzyka? W 2000 roku na przemysł przypadało 18 procent europejskiego PKB. Dzisiaj ten wskaźnik ledwo osiąga 14 procent i nadal spada. Przypomnijmy, że zgodnie z celami, które postawiła sobie Komisja Europejska, w 2020 powinien zostać osiągnięty poziom 20 procent. Oczywiście jest to absolutnie nierealne. Nie sądzę, aby było przypadkiem, że w wielu krajach Wolfgang Eder Wolfgang Eder jest przewodniczącym zarządu i CEO spółki voestalpine AG. wraz z redukcją produkcji przemysłowej odnotowuje się rekordowo wysokie poziomy bezrobocia, zwłaszcza wśród młodzieży. Rośnie niebezpieczeństwo, że w kwestiach badań i rozwoju Europa nie będzie w stanie dotrzymać kroku krajom azjatyckim i USA, a zarazem grozi nam stagnacja wzrostu gospodarczego. Zanim postawimy sobie pytanie o reindustrializację, powinniśmy raczej porozmawiać o granicach deindustrializacji. I o tym, jakie polityczne, socjalne, gospodarcze i społeczne perspektywy na globalnej scenie ma ten niegdyś wiodący i dumy kontynent. I nie ma to nic z tak zwaną nagonką na UE, jak starają się dramatycznie sugerować media. Przemysł decyduje się na produkcję tam, gdzie czekają na niego najlepsze warunki rynkowe i najniższe koszty, a nie gdzie czekają na niego najwyższe stosy papieru pełnego wiecznie czczych obietnic. Tu nie ma miejsca na puste deklaracje i romantyzm. Jakie skutki niosą ze sobą te trendy dla społeczeństw w Europie? Pod wieloma względami europejskie przedsiębiorstwa znajdują się na krytycznej granicy wytrzymałości. Do tego przyczynia się również fakt, że rządy poszczególnych krajów coraz częściej unikają swojej podstawowej odpowiedzialności mianowicie odpowiedzialności wobec swoich wyborców czy po prostu ludzi porządkując swoje priorytety według kalendarza wyborczego zamiast starać się znaleźć długofalowe rozwiązania egzystencjalnych problemów. To, czego politycy i społeczeństwo nie chcą lub nie potrafią rozwiązać, przelewane jest w nowe przepisy i ustawy i po prostu przekazywane dalej gospodarce. Najczęściej W voestalpine tworzymy produkty z myślą o najsurowszych wymaganiach nabiera to formę dodatkowych obciążeń, nie tylko monetarnych. Taki system nie może funkcjonować. W ten sposób polityka prowadzi do absurdu. Politycy nie mogą pełnić swoich obowiązków kosztem innych, zrzucając odpowiedzialność na cudze barki. W jakim stopniu te opisane przez Pana tendencje i zmiany dotykają również przemysłu stalowego? Bądźmy szczerzy: ta branża jest w części sama odpowiedzialna za niektóre z dotykających ją problemów. Pomijając nieliczne wyjątki, nie udało się jej do dziś wykreować sobie nowoczesnego wizerunku, który pozwoliłby na wyeksponowanie znaczenia przemysłu stalowego i surowca jakim jest stal. Niestety, najczęściej ta branża nadal stawia na ilość zamiast na jakość. Oznacza to, że na skalę światową produkowane jest o wiele za dużo stali zwykłej jakości, na którą rynek nie ma zapotrzebowania na tak wysokim poziomie. Tendencje rynkowe i technologiczne jako takie nie są źródłem problemów, a wręcz przeciwnie, stwarzają szanse. Przemysł musi jednak najpierw z tych szans skorzystać. Generalnie przemysł stalowy musi sprostać o wiele bardziej złożonemu wyzwaniu, a mianowicie pokazać, że sam nie stanowi części problemu, lecz część rozwiązania. Musi przejść z roli pasywnej do aktywnej. Jaką widzi Pan przyszłość przemysłu? W Europie i na świecie? Co jest konieczne, aby przemysł mógł patrzeć pozytywnie w przyszłość? Nie martwię się o przyszłość przemysłu. Sfera realna, wytwórcza gospodarki będzie istniała zawsze choćby dlatego, że człowiek nie jest w stanie żyć bez jej produktów. W przyszłości będzie się ona w kluczowy sposób przyczyniała do tego, aby uczynić świat nowocześniejszym, wydajniejszym a zarazem przyjemniejszym dla życia w nim. Pozostaje tylko pytanie, gdzie będzie to miało miejsce

18 Przewidywać Przewidywać Mobilność przyszłości Tekst Kathrin Gemein Jak wkrótce będziemy mogli przemieszczać się na drogach, szynach i w powietrzu Bezdotykowy transfer energii Jak w przyszłości będzie wyglądać kolej? Nad odpowiedzią na to pytanie pracują naukowcy z Niemieckiego Centrum Lotnictwa i Lotów Kosmicznych. Projekt Next Generation Train zajmuje się nie tylko problemami takimi jak prędkość i ograniczenie zużycia energii, lecz również sieciami trakcyjnymi, ponieważ wymagają one intensywnej konserwacji i łatwo się psują, co prowadzi do opóźnień w ruchu. Z tego powodu Next Generation Train będzie jeździł bez pomocy sieci trakcyjnych. Pociąg będzie napędzany energią pobieraną bezdotykowo z pętli indukcyjnych. Słona woda zamiast benzyny Windą w kosmos Wsiąść do windy i pojechać prosto na księżyc to pomysł na miarę filmu science fiction. Firma LiftPort pracuje obecnie nad pierwszym projektem w ramach zadania finansowanego przez crowdfunding. W ciągu nadchodzących ośmiu lat ma zostać zaprojektowana konstrukcja testowa. Zrobotyzowana winda kosmiczna o nazwie Lunar Space Elevator Infrastructure ma zapewnić transport szynowy osób w kosmos, całkiem na przekór sile grawitacji. Aerodynamiczne samochody ciężarowe Josh Shercliff przeanalizował samochody ciężarowe z punktu widzenia ich aerodynamiki i zaprojektował ich nową formę, która umożliwi zmniejszenie zużycia paliwa przy pokonywaniu długich odległości. W gruncie rzeczy to absolutnie logiczne: ciężarówka o klockowatym kształcie ma większy opór powietrza niż pojazd o kształcie zoptymalizowanym pod kątem niższego zużycia paliwa. I tak powstały projekty, zainspirowane samochodami wyścigowymi rodem z Formuły 1, które mogą stać się ekologiczną alternatywą na autostradach całego świata. Z lewej Josh Shercliff Z prawej Michael Laine / Flickr (CC BY-NC-SA 2.0) Z lewej na górze DLR (CC-BY 3.0) Z prawej nanoflowcell Z lewej na dole Sanu K R Pomysł, by w ruchu samochodowym zastąpić benzynę paliwami, które są tanie i dostępne niemalże bez ograniczeń, nie jest już utopią. Limuzyna QUANT jest napędzana wyłącznie słoną wodą. Firma nanoflowcell AG stworzyła ją jako pierwszy model samochodu elektrycznego, który wytwarza prąd z elektrolitu. Zasięg tak napędzanego pojazdu wynosi do 600 kilometrów. Możliwe jest to dzięki innowacyjnej koncepcji napędu i magazynowania energii w formie tzw. technologii baterii przepływowych, które dla wyprodukowania prądu wymagają zatankowania dwóch różnych słonych cieczy. Aby model mógł wejść do produkcji seryjnej, będziemy musieli poczekać z pewnością jeszcze kilka lat. Z joystickiem przez miasto Szukanie miejsca do parkowania wymaga w aglomeracjach miejskich często stalowych nerwów. Sanu K R z Indii, zajmujący się projektowaniem produktów, zaprojektował jednoosobowy pojazd, z którym te poszukiwania należą do przeszłości. Pojazd ma okrągły kształt i posiada dwa koła, które dzięki ich ulokowaniu pod specjalnym kątem nie tylko umożliwiają zachowanie równowagi, lecz również podpierają ciężar. Pojazd napędzany jest przez dwa silniki, a zamiast kierownicy posiada joystick. Niewątpliwie taka mobilność to nie tylko czysta zabawa, ale i też oszczędność miejsca

19 Przewidywać Przewidywać Pięć krajów, jedna przyszłość? Tekst Björn Lüdtke, Ellen Lee, Jaideep Sen, Gwendolyn Ledger, David Nicholson, Jesko Johannsen Ilustracje Mathis Rekowski Dla światowej branży IT Dolina Krzemowa jest wzorem sukcesu. Czego możemy nauczyć się od motorów innowacji z Kalifornii? Odpowiedzi szukamy w Bangalore, Chile, Londynie i Rwandzie. Widok na Dolinę Santa Clara, w geograficznym sercu Doliny Krzemowej Kirk Lougheed W gazetach często spotykamy nagłówki takie jak Banga lore, indyjska Dolina Krzemowa czy Pokusy Chilecon Valley. Gdy chodzi o nową lokalizację dla przedsiębiorstw z branży technologii informatycznej (IT), cały świat spogląda w kierunku doliny na południu od San Francisco. Nie bez powodu: właśnie w Kalifornii branża ta wciąż na nowo pokazuje, jak w sektorze IT można zarobić miliony, a nawet miliardy dolarów. To dobry powód, by przyjrzeć się dokładniej fenomenowi Doliny Krzemowej. W oryginalnej Dolinie Krzemowej Ellen Lee udała się na poszukiwanie kluczy do sukcesu, które sprawiają, że nowe idee i kolejne startupy trafiają tu na podatny grunt i osiągają sukces. Czterech innych reporterów wysłaliśmy w różne zakątki świata, aby odpowiedzieli na nam pytanie, czy ten sukces może powtórzyć się gdzie indziej oraz czy wymienione przez Ellen Lee czynniki odegrały tu też istotną rolę. Kalifornia pokazuje, jak zarobić miliardy Naszą podróż po branży IT rozpoczynamy w Bangalore: to miasto jest jedną z najsłynniejszych nowych Dolin Krzemowych. Jaideep Sen stwierdza jednak, że być może bardziej niż wynikiem konkretnych zamiarów jest to skutkiem swojego rodzaju geograficznego wypadku. Niemniej jednak, Bangalore ponosi wszelkie starania, aby wyjść z cienia oryginału. Kolejny etap naszej podróży to Chile. Jeszcze niedawno porażka jako przedsiębiorca była widziana tu jako hańba. Powoli rozwija się tu kultura przedsiębiorczości na wzór USA. Dziennikarka Gwendolyn Ledger pisze o tym, jak w Chile niepowodzenia coraz częściej widziane są jako szansa na rozpoczęcie od nowa. Podczas gdy w Chile państwo stara się wesprzeć sektor IT, londyński East End rozwinął się samodzielnie do roli ośrodka tej branży. Z dzielnicy wokół londyńskiego Krzemowego Ronda pisze dla nas David Nicholson. W Rwandzie stworzenie sektora IT to sposób na przeskoczenie etapu uprzemysłowienia i przejścia z modelu gospodarki rolniczej bezpośrednio do gospodarki sektora usług. Dolina Krzemowa Circulus virtuosus Dolina Krzemowa, kolebka technologicznych gigantów takich jak Google czy Yahoo, jest słynna ze swojej kultury innowacji, która znajduje naśladowców na całym świecie. Jednak nie jest łatwo doścignąć tę położoną na południe od San Francisco dolinę. Dla przedsiębiorców o wielkich marzeniach takich jak Michele Colucci Silicon Valley pozostaje adresem numer jeden. Pomysł na startup przyszedł jej do głowy, gdy mieszkała w południowej Kalifornii. Jako adwokat często była proszona przez przyjaciół o porady prawnicze. I tak wpadła na pomysł założenia platformy, która pomaga znaleźć pomoc prawną. Już we wczesnej fazie zakładania spółki Justiquity Colucci zdała sobie sprawę, że dla osiągnięcia sukcesu konieczna będzie przeprowadzka. Nowa lokalizacja Dolina Krzemowa pomogła jej nawiązać kontakty z nowymi partnerami, inwestorami i doradcami. Tutaj jest pełno energii i entuzjazmu dla nowych idei, opowiada. Przedsiębiorczość to rodzaj zbiorowego procesu. A tutaj można znaleźć specjalistów z dosłownie każdej dziedziny. Prowadzenie startupu, marketing, dostęp do kapitału wszystko to wymaga pomocy specjalistów, jeżeli chce się osiągnąć sukces. Nie na darmo Dolina Krzemowa ma renomę światowej stolicy przedsiębiorstw technologicznych: to tu powstają one i rosną. W 1939 w garażu w Palo Alto dwóch absolwentów Stanfordu, Bill Hewlett i Dave Packard, rozpoczęło pracę nad swoimi pomysłami. W garażu jednego z przyjaciół w 1998 Larry Page i Sergey Brin rozpoczęli prace nad rozwojem Google a. I prawdopodobnie właśnie teraz gdzie w Zatoce San Francisco ktoś w domowym zaciszu daje początki jednemu z kolejnych gigantów nowych technologii. Gdy Mark Zucker berg, założyciel Facebooka, snuł plany rozbudowania swojej sieci społecznościowej, przeprowadził się z akademika w Harwardzie do Doliny Krzemowej. Jak to było i jest możliwe? Odpowiedź jest prosta: to tutejsi mieszkańcy. W Stanford i na University of California w Berkeley co roku kończą studia setki utalentowanych inżynierów i w dużych firmach technologicznych dojrzewają przyszli przedsiębiorcy. Na przykład założyciel LinkedIn, Reid Hoffman, rozpoczął swoją karierę w Apple. Oprócz tego nie brakuje tu odnoszących sukcesy przedsiębiorców, którzy inwestują w przyszłość doradzając startupom, stawiając im od dyspozycji kapitał lub zakładając samemu nowe firmy. Doskonałym przykładem jest tzw. PayPal Mafia, w której skład wchodzą założyciele i dawni pracownicy spółki PayPal. Do nich należą między innymi Peter Thiel, który później zainwestował w Facebooka, Elon Musk na czele Tesli oraz Chad Hurley i Steve Chen, czyli założyciele YouTube. Oczywiście nie brakuje tu też licznych imigrantów z całego świata, którzy osadzili się w Dolinie Krzemowej z masą nowych pomysłów i energii

20 Przewidywać Przewidywać Tworzy to rodzaj circulus virtuosus, spirali sukcesu uważa Vivek Wadha, wykładowca na Stanford Law School. Im wyższy gromadzimy tu potencjał kreatywności i produktywności, tym więcej ludzi przyciąga to miejsce. Kolejnym plusem Doliny jest wyjątkowo przyjazna dla przedsiębiorców infrastruktura. Podczas zakładania firmy młodzi przedsiębiorcy wspierani są przez inkubatory high-tech i akceleratory biznesu. I na Sand Hill Road nie brakuje spółek venture capital. Według jednej z analiz rynku około 40 procent kapitału typu venture capital inwestowanego w USA płynie do spółek w Zatoce San Francisco. Nierzadko kapitał powierzany jest młodym i niedoświadczonym przedsiębiorcom, a nawet takim, którzy niedawno ponieśli porażkę. W Dolinie Krzemowej niepowodzenie jest uważane za krok w drodze do innowacji. Tutaj przełamywanie utartych schematów spotyka się z aplauzem mówi Wadwha. Masz prawo być inny. Masz prawo wypowiadać skrajne opinie. Masz prawo ponieść porażkę. I masz prawo podjąć próbę. To magia Doliny Krzemowej. A jednak dolina stoi dziś na rozstaju dróg. Przepisy imigracyjne utrudniają przyjazd młodym przedsiębiorcom z zagranicy. Brak mieszkań o przystępnych cenach. Przepaść między bogatymi i biednymi rośnie coraz bardziej. Dolina Krzemowa jest wprawdzie dumna z posiadania społeczności opartej na wynikach, w której wychodzi się z założenia, że najlepsze pomysły odnoszą sukces. Mimo to niedawno musiała przyznać, że równouprawnienie kobiet i mniejszości pozostawia tu wiele do życzenia. Możliwe, że to tylko drobne przeszkody. Nie dziwi fakt, że szybko stworzono serię programów ukierunkowanych na zwalczenie problemów związanych z rynkiem mieszkaniowym, biedą, imigracją i różnorodnością kulturową. W końcu porażka w Dolinie Krzemowej to nic innego jak powód, by się podnieść i podjąć kolejną próbę. Nowy trend w Bangalore: makerspaces Bangalore Miasto szans U progu roku 2015 Bangalore czy też Bengaluru, gdyż tak brzmi oryginalna nazwa tego miasta położonego w indyjskim stanie Karnataka, przedstawia sobą obraz skrajności, który typowy jest dla rosnących metropolii. Z jednej strony wychwalane jest ono jako miasto o najwyższym poziomie życia w Indiach, z drugiej strony tkwi w niekończącym się kryzysie wywozu śmieci. Niezależnie od tego, Bangalore jest największym na świecie pracodawcą w przemyśle informatycznym i przyciąga nie tylko nowych absolwentów indyjskich szkół wyższych, lecz również wysoko wykwalifikowane talenty z całego świata. Infrastruktura tego wieczne zmieniającego się miasta uważana jest za najlepszą w kraju. Fenomen tutejszego sukcesu branży IT stał się możliwy po części dzięki miękkim czynnikom: kosmopolitycznemu klimatowi miasta, zapleczu badawczo-naukowemu (w 1909 założono tu Indian Institute of Science) oraz zakorzenieniu języka angielskiego. Nie bez znaczenia był również rozkwit wyższych uczelni inżynierskich w latach 80-tych i 90-tych. Ten trend już od lat przyciągał studentów do miasta, jeszcze zanim programowanie stało się jednym z preferowanych kierunków. Z drugiej strony do obecnej pozycji miasta przyczyniły się również twarde czynniki, takie jak wakacje podatkowe, ułatwienia przy zakupie gruntu pod parki technologiczne Dibyangshu Sarkar / Getty Images Matt Mawson / Getty Images Chilecon Valley: widok na Santiago oraz uproszczenie prawa pracy wyjaśnia Sunil Abraham, kierujący grupą badawczą w Centre for Internet and Society. Bodźce były wyraźnie ukierunkowane na międzynarodowe korporacje uważa Abraham. Ten rodzaj polityki należy w innych krajach do rzadkości. Awans Bangalore do roli kluczowego ośrodka IT określa Abraham jako geograficzny wypadek. Gdy nowojorczycy kładą się spać, w Indiach ludzie właśnie siadają za biurkiem. Dzięki temu Bangalore stało się rodzajem outsourcingowanej nocnej zmiany Zachodu. Przede wszystkim tak zwani cyberkulisi, czyli nisko wykwalifikowani robotnicy w branży IT są symptomatyczni dla tego modelu biznesowego, opartego na niskich kosztach siły roboczej i nadal wykorzystywanego przez wiele firm z branży informatycznej. Zdaniem Abrahama określenie kulis mówi wiele o początkach i zasadach tego przemysłu, które bądź co bądź stały się kluczem do sukcesu branży. Decydującą rolę odgrywają według niego prawa do własności intelektualnej, które ostatecznie przynależą klientowi z Zachodu. Wprawdzie inżynierzy tutaj tworzą liczne innowacje, ale ich prawo do własności owoców własnej pracy jest zagrożone. Z tego powodu Abraham nie uważa określenia nowa Dolina Krzemowa jako trafne. W jego oczach to jedynie wynik politycznych kampanii i zamieszania medialnego. Jednak świat IT w Bangalore ma również drugą twarz samodzielną, niezależną od Zachodu. Liczba nowo zakładanych przedsiębiorstw rośnie. Wiadomości o inwestycjach będących absolutnym strzałem w dziesiątkę takich jak Flipkart w ecommerce czy startupy produkujące aplikacje, a także rosnąca branża animacji komputerowej sprawiają, że negatywna opinia o Bangalore jako tanim zapleczu biurowym wymaga sprostowania. Zdaniem Abrahama w ostatnich latach dostęp do źródeł open source miał fundamentalne znaczenie, ponieważ umożliwił programistom i projektantom rozwój własnych, oryginalnych produktów. Nowoczesne makerspaces zajmują się coraz częściej szkoleniami technicznymi dla lokalnych społeczności. Najsilniejszym może okazać się nieznany dotychczas trend do samodzielnych jednoosobowych przedsiębiorstw, które niekoniecznie muszą być częścią istniejących parków IT. Marzenie Bangalore może spełnić się przez przyciągnięcie zagranicznych dawców kapitału i sprzedaż potentatom branży. W tym pokładane są również nadzieje na przyszłość: wykreowanie Bangalore na ośrodek technologiczny wspierający miejscowe talenty i tym samym spełnienie jego ambicji jako inkubatora innowacji informatycznych i przełomowych idei. To szansa na pokonanie przepaści dzielącej region między Bellandur Lake i Iblur Village od Zatoki San Francisco. Chile Gorączka przedsiębiorczości Jeszcze podczas studiów w amerykańskim Georgetown Ekwadorczyk Miguel Torres wpadł na pomysł swojego technologicznego startupu. Podczas zakładania własnej firmy wsparł go państwowy inkubator przedsiębiorczości Start-up Chile, za pomocą którego Chile zamierza stać się centrum przedsiębiorczości regionu. Dostaliśmy wizę, dolarów amerykańskich i dostęp do otoczenia, w którym przedsiębiorczość może liczyć na wsparcie ze strony polityki opowiada Torres. Jego startup to jedno z prawie tysiąca nowo zakładanych przedsiębiorstw, które od 2010 uzyskały wsparcie z inkubatora. Był to rok, w którym państwo rozpoczęło starać się o przyciągnięcie zagranicznych talentów i inwestorów. Również od 2010 w Chile można dostać to, czym USA aktualnie skąpią: pozwolenia o pracę dla imigrantów. Program przyciągnął wpływowych przedsiębiorców z całego świata z USA, Indii czy Wielkiej Brytanii. W marcu 2014 powitano dwunastą generację młodych przedsiębiorców