Zapewnianie bezpieczeństwa zdrowotnego mleka i produktów mleczarskich w łańcuchu chłodniczym
|
|
- Władysława Pawlik
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Jarosław Kowalik * Ewa Zuzga ** Anna Sylwia Tarczyńska *** Zapewnianie bezpieczeństwa zdrowotnego mleka i produktów mleczarskich w łańcuchu chłodniczym Wstęp Mleko jest ważnym elementem w diecie człowieka. Stanowi doskonałe podłoże do rozwoju drobnoustrojów, zwłaszcza niebezpieczny jest rozwój mikroflory chorobotwórczej. Dopuszczalne granice temperatury i czasu przechowywania mleka i produktów mleczarskich określone są w jednolitym prawie polskim i Unii Europejskiej. Ujednolicenie przepisów stwarza proste i jasne zasady dla producentów, którzy odpowiedzialni są za produkt oferowany konsumentowi. Bardzo ważne jest zachowanie ciągłości łańcucha chłodniczego, a przerwanie go na którymś z etapów powoduje szybki rozwój mikroflory niepożądanej. Celem pracy było zaprezentowanie możliwości wykorzystania baz danych i zawartych w nich narzędzi komputerowych do określania możliwości rozwoju drobnoustrojów chorobotwórczych w produktach spożywczych na przykładzie smakowego mleka UHT. W niniejszej pracy wykorzystano bazę danych COMBASE jako narzędzie do symulacji wzrostu liczby komórek niepożądanych (chorobotwórczych) drobnoustrojów w mleku UHT przechowywanym w szerokim zakresie temperatur (w sytuacji reinfekcji i przerwania łańcucha chłodniczego). Mleko UHT podczas przechowywania nie wymaga zachowania łańcucha chłodniczego zaś w niniejszym opracowaniu posłużyło jako produkt modelowy. * Dr inż., Katedra Mleczarstwa i Zarządzania Jakością, Wydział Nauki o Żywności, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, j.kowalik@uwm.edu.pl ** Inż., Katedra Mleczarstwa i Zarządzania Jakością, Wydział Nauki o Żywności, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, ewcia0524@wp.pl *** Dr inż., Katedra Mleczarstwa i Zarządzania Jakością, Wydział Nauki o Żywności, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie, sylwiaol@uwm.edu.pl
2 Zapewnianie bezpieczeństwa zdrowotnego mleka i produktów 95 Publikacja opracowana w ramach projektu rozwojowego NCBiR nr N R Zapewnienie łańcucha chłodniczego w pozyskiwaniu i przetwórstwie mleka Mleko jest niezastąpionym i najważniejszym pokarmem w życiu człowieka. Chłodzenie stanowi jedną z metod przedłużenia trwałości żywności. Obniżenie temperatury powoduje spowolnienie rozwoju mikroflory obecnej w mleku, co prowadzi również do zmniejszenia aktywności enzymów produkowanych przez drobnoustroje występujące w mleku surowym [Gaworski i Kupczyk, 2001]. Każdy produkt spożywczy charakteryzuje się określoną jakością. Jedna z definicji jakości jest rozumiana jako ogół właściwości i cech danego wyrobu, które są w stanie zaspokoić potrzeby konsumenta, zapewniając ochronę jego zdrowia i bezpieczeństwo. O jakości produktu decydują nie tylko cechy fizykochemiczne i skład chemiczny. Najważniejszą, odpowiadającą za przydatność technologiczną jest jakość mikrobiologiczna (obecność mikroflory saprofitycznej i chorobotwórczej). Na jakość mikrobiologiczną wpływa już etap pozyskiwania mleka, który przebiega w oborze. Należy pamiętać, że jakość mleka surowego decyduje o jego przeznaczeniu [Kołożyn-Krajewska, Sikora, 2010]. W kształtowaniu jakości mleka surowego i produktów mleczarskich bardzo ważną rolę odgrywa temperatura jego przechowywania i transportu. Związane jest z tym pojęcie łańcucha chłodniczego. Jest to złożony zespół czynników włączonych w proces chłodzenia mleka i jego przetworów, który obejmuje wszystkie etapy produkcji (zaczynając od pozyskania, poprzez transport a kończąc na dostarczeniu do klienta) [Gaworski, Kupczyk, 2001]. O przydatności mleka surowego do produkcji mleczarskiej decydują kryteria określone w rozporządzeniach Parlamentu Europejskiego i Rady obowiązujące we wszystkich państwach Unii Europejskiej (WE 853/2004). Stanowią one podstawową gwarancję bezpieczeństwa zdrowotnego i zobowiązują producentów mleka surowego i zakłady mleczarskie do ścisłego przestrzegania warunków higienicznych i technologicznych [Jakubczyk, 2002]. Niska temperatura nie zapewnia trwałości mikrobiologicznej mleka surowego, ponieważ mogą w nim rozwijać się bakterie psychrotrofowe, mogące powodować zmiany lipolityczne i proteolityczne [Mikołajczak,
3 96 Jarosław Kowalik, Ewa Zuzga, Anna Sylwia Tarczyńska 2003]. Mleko spożywcze może być poddane procesowi pasteryzacji lub obróbce UHT. Alternatywą jest obecnie produkcja mleka ESL (Extended Shelf Life przedłużony okres trwałości). Podczas produkcji mają zastosowanie różne kombinacje procesów, np. baktofugacja i następnie pasteryzacja lub mikrofiltracja mleka odtłuszczonego i pasteryzacja śmietanki. Aby produkt zachował wysoką jakość i trwałość, po procesie obróbki termicznej musi zostać w krótkim czasie oziębiony. Wyposażenie techniczne gospodarstw, organizacja skupu surowca oraz warunki przechowywania i przetwarzania surowca w zakładzie, mają istotny wpływ na rozwój drobnoustrojów w mleku surowym. Udoskonalenia techniczne pozwalają na otrzymanie surowca o wysokim stopniu higieny [Kupczyk i Gaworski, 2004]. Rozwój mikroorganizmów zależy od ilości składników potrzebnych do wzrostu lub ich metabolitów obecnych w środowisku. Powodują one częściowe lub całkowite zahamowanie rozwoju drobnoustrojów. Na tempo wzrostu drobnoustrojów wpływają warunki środowiska: dostęp pokarmu, występowanie witamin i składników mineralnych, dostęp tlenu, temperatura, kwasowość środowiska, aktywność wody [Łaniewska-Trokenheim i inni, 2009]. 2. Prawo i jakość mikrobiologiczna Kryteria, jakie musi spełnić produkt spożywczy przed wejściem na rynek powinny być sprecyzowane. Dopełnienie wymagań pozwala na akceptację produktu na podstawie cech fizyko-chemicznych oraz mikrobiologicznych. Jednym z najważniejszych aktów prawnych jest, tzw.: pakiet higieniczny, który tworzą cztery rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 852/2004 w sprawie higieny środków spożywczych, (WE) nr 853/2004 ustanawiające szczegółowe przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego oraz (WE) nr 882/2004 w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt oraz (WE) 854/2004: szczegółowe przepisy z zakresu organizacji urzędowych kontroli produktów pochodzenia zwierzęcego przeznaczonych do spożycia przez ludzi [Kołożyn-Krajewska, Sikora, 2010]. Wymagania jakościowe i ilościowe dotyczące mikroorganizmów chorobotwórczych w mleku i produktach mleczarskich zawarte są
4 Zapewnianie bezpieczeństwa zdrowotnego mleka i produktów 97 w Rozporządzeniu Komisji (WE) nr 1441/2007 z dnia 5 grudnia 2007 r. (zmieniające rozporządzenie (WE) nr 2073/2005) w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spożywczych. Utrzymanie wysokiej jakości surowca polega na ciągłym monitoringu i podejmowaniu działań korygujących w przypadku zagrożeń [Jakubczyk, 2002]. 3. Zastosowanie bazy danych ComBase do zapewniania bezpieczeństwa mikrobiologicznego produktów mleczarskich 3.1. Baza ComBase wyszukiwarka danych eksperymentalnych Zachowanie standardu higienicznego i mikrobiologicznego sprawdzane jest praktycznie na każdym etapie produkcji i przetwarzania mleka, począwszy od pomiaru liczby komórek drobnoustrojów w mleku surowym, badaniu półproduktów oraz wyrobu gotowego. Analizy mikrobiologiczne gotowych produktów należą do metod czasochłonnych i kosztownych. Postępująca konkurencja na rynku artykułów mleczarskich wymusiła na producencie konieczność sprawnych i dających dokładne wyniki analiz mikrobiologicznych. Coraz większa liczba zakładów jest wyposażona w nowoczesne aparaty, które w krótkim czasie mogą określić cechy fizykochemiczne oraz stan mikrobiologiczny produktu. Rozwój nauki pozwala na sięganie po coraz nowsze rozwiązania. Do jednych z nich należy prognozowanie w mikrobiologii. Pozwala to na określenie rozwoju lub warunków przeżywalności i inaktywacji poszczególnych grup drobnoustrojów w żywności. Naukowcy posługując się danymi z przeprowadzonych wcześniej badań i doświadczeń, formułują matematyczne zależności, pozwalające przewidzieć stopień rozwoju drobnoustrojów, przy uwzględnieniu warunków środowiska, interakcji ze składnikami żywności. Dziedzinę nauki, która zajmuje się przewidywaniem i prognozowaniem rozwoju drobnoustrojów w żywności określono mianem mikrobiologia prognostyczna. Prowadzone analizy z wykorzystaniem mikrobiologii prognostycznej pozwalają na określenie przydatności do spożycia, liczby i rodzaju drobnoustrojów, które mogą rozwijać się w żywności. Mikrobiologia prognostyczna daje szanse na projektowanie nowych wyrobów, które będą charakteryzować się dobra jakością mikrobiologiczną. Prognozowanie mikrobiologiczne umożliwia zaplanowanie procesu technologicznego, w wyniku, którego otrzymany produkt będzie bezpieczny. Pozwala również na określenie skutków błędnie przeprowadzonych procesów pro-
5 98 Jarosław Kowalik, Ewa Zuzga, Anna Sylwia Tarczyńska dukcyjnych lub przerwania łańcucha chłodniczego [Kołożyn-Krajewska, Sikora, 2010]. Najważniejszym elementem potwierdzającym słuszność zastosowania modeli matematycznych w prognozowaniu mikrobiologicznym jest obligatoryjne stosowanie ilościowej analizy ryzyka celem zapewnienia bezpieczeństwa i jakości mikrobiologicznej, zgodnie z ustawą o bezpieczeństwie żywności z dnia 25 sierpnia 2006 roku i Rozporządzeniem WE nr 178/2002. Zastosowanie mikrobiologii prognostycznej możliwe jest w niemal każdym zakładzie bez wykonywania skomplikowanych badań eksperymentalnych. W celu określania możliwości rozwoju niepożądanych mikroorganizmów można wykorzystać bazę danych ComBase. Powstała ona w wyniku współpracy Instytutu Badań Żywności (IFR) w Norwich (Wielka Brytania), Amerykańskiego Departamentu Rolnictwa (USDA) i Australijskiego Centrum ds. Bezpieczeństwa Żywności (FSC). ComBase zawiera ok krzywych opisujących kinetykę zachowania wielu gatunków bakterii w różnych produktach żywnościowych oraz pożywkach mikrobiologicznych z uwzględnieniem wielu zmiennych czynników środowiska. Większość danych eksperymentalnych ma podłoże naukowe, co stanowi ważny atut, np. podczas analizy zagrożeń mikrobiologicznych w systemie HACCP. 3.2 ComBase Predictor narzędzie do prognozowania mikrobiologicznego Strona internetowa ComBase zawiera kilka przydatnych narzędzi. Wśród nich jest program ComBase Predictor (CP), który generuje prognozy wzrostu drobnoustrojów w odpowiedzi na takie czynniki środowiska jak temperatura, ph i aktywność wody, wykorzystując do obliczeń dane zawarte w bazie. Program CP daje możliwość określania np. specyficznego tempa wzrostu bakterii lub czasu trwania fazy przystosowawczej (lagfazy). Te parametry mogą być wykorzystywane do ustalania okresu stabilności mikrobiologicznej produktu podczas obróbki technologicznej lub jego przechowywania. Rozwój technik komputerowych i dostępność Internetu sprzyjają powstawaniu baz danych dotyczących zachowania się wielu patogenów oraz drobnoustrojów odpowiedzialnych za psucie żywności [Baranyi, 2002; MacKellar, Lu, 2004]. Posługując się bazą, użytkownik (zakład mleczarski, dystrybutor) może w przyjazny sposób wyszukać interesujący przypadek zachowania wybranego gatunku drobnoustroju w mleku surowym oraz
6 Zapewnianie bezpieczeństwa zdrowotnego mleka i produktów 99 w różnych produktach mleczarskich i na podstawie specyficznego tempa wzrostu (przyrost liczby komórek bakterii w jednostce czasu i masy produktu) może określić stan mikrobiologiczny produktu (np. w łańcuchu chłodniczym). Wykorzystując informacje zawarte w bazie przeprowadzono symulację wzrostu drobnoustrojów podczas przechowywania smakowego mleka UHT (zob. rysunek 1-4). Zaobserwowano różnicę tempa wzrostu pałeczek Listeria monocytogenes i Salmonella w celowo zanieczyszczonym mleku UHT podczas przechowywania w warunkach chłodniczych (7 o C) oraz w przypadku przerwania łańcucha chłodniczego (temperatura 25 o C). Rysunek 1. Przykładowy wzrost liczby komórek Salmonella w truskawkowym mleku UHT w temperaturze 7 o C (ph=6,6)
7 100 Jarosław Kowalik, Ewa Zuzga, Anna Sylwia Tarczyńska Rysunek 2. Przykładowy wzrost Salmonella w truskawkowym mleku UHT w temperaturze 25 o C (ph=6,6) Rysunek 3. Przykładowy wzrost Listeria monocytogenes w truskawkowym mleku UHT w temperaturze 6 o C (ph=6,6)
8 Zapewnianie bezpieczeństwa zdrowotnego mleka i produktów 101 Rysunek 4. Przykładowy wzrost Listeria monocytogenes w truskawkowym mleku UHT w temperaturze 25 o C (ph=6,6) Na rysunkach nr 5-8 wykorzystano powyższe wyniki badań lecz z zastosowaniem narzędzia ComBase Predictor, również dostępnego w bazie ComBase. Wyniki analiz eksperymentalnych pobranych z bazy ComBase zostały dopasowane do modelu różniczkowego Baranyi i Roberts`a na podstawie, którego działa aplikacja ComBase Predictor. W programie konieczne jest wstawienie danych dotyczących głównych parametrów fizykochemicznych rozpatrywanego produktu i procesów podczas produkcji lub dystrybucji. W panelu programu (zob. rysunki 7-8) była możliwość wpisania zawartości kwasu mlekowego, który dla mleka wynosi ok ppm (w przybliżeniu 7 o SH) [Kowalik i inni, 2012].
9 102 Jarosław Kowalik, Ewa Zuzga, Anna Sylwia Tarczyńska Rysunek 5. Panel programu ComBase Predictor przedstawiający prognozę wzrostu liczby komórek Salmonella w temperaturze 7 o C, uwzględniający parametry fizykochemiczne mleka Rysunek 6. Panel programu ComBase Predictor przedstawiający prognozę wzrostu liczby komórek Salmonella w temperaturze 25 o C, uwzględniający parametry fizykochemiczne mleka
10 Zapewnianie bezpieczeństwa zdrowotnego mleka i produktów 103 Rysunek 7. Panel programu ComBase Predictor przedstawiający prognozę wzrostu liczby komórek Listeria monocytogenes w temperaturze 7 o C, uwzględniający parametry fizykochemiczne mleka Rysunek. 8. Panel programu ComBase Predictor przedstawiający prognozę wzrostu liczby komórek Listeria monocytogenes w temperaturze 25 o C, uwzględniający parametry fizykochemiczne mleka W Katedrze Mleczarstwa i Zarządzania Jakością UWM w Olsztynie (przy współpracy SGGW Warszawa, AE Kraków, UP Lublin) powstaje bezpłatna, internetowa baza danych związana z określaniem rozwoju wy-
11 104 Jarosław Kowalik, Ewa Zuzga, Anna Sylwia Tarczyńska branych patogenów w polskich produktach spożywczych (produkty mięsne i mleczarskie). Do modelowania matematycznego zastosowano wyniki badań eksperymentalnych dotyczące zachowania patogenów (m.in. Salmonella, Yerisnia, Listeria) w produktach pochodzenia zwierzęcego (m.in.: pasztet, mleko spożywcze, ser camembert, kiełbasa podsuszana) przechowywane w szerokim zakresie temperatury (3-25 o C). Zakończenie Przytoczony w niniejszej pracy, hipotetyczny przykład oszacowania zagrożenia wzrostu bakterii Salmonella i Listeria w mleku służy jedynie zaprezentowaniu jednej z możliwości prognostycznych, istniejących i ciągle rozwijanych programów komputerowych. Dzięki nim możliwe jest oszacowanie ryzyka mikrobiologicznego dla całego łańcucha żywnościowego począwszy od produkcji mleka surowego, zaś na dystrybucji i konsumpcji kończąc, oczywiście rozpatrując wiele innych rodzajów bakterii i sytuacji sprzyjających namnażaniu patogenów. Mikrobiologia prognostyczna a przede wszystkim zastosowanie jej w postaci międzynarodowej bazy danych i dostępnych programów komputerowych może mieć wszechstronne zastosowania, od określania konsekwencji przerwania łańcucha chłodniczego, podczas analizy zagrożeń w systemie HACCP a także jako narzędzie szkoleniowe dla wszystkich zainteresowanych produkcją i dystrybucja bezpiecznej żywności [McMeekin i inni, 2006; Godlewska, Kołożyn-Krajewska, 2008]. Literatura 1. Baranyi J. (2002), Stochastic modelling of bacterial lag phase, International Journal of Food Microbiology, nr Gaworski M., Kupczyk A. (2001), Chłodnictwo zarys ogólny, [w:] Łańcuch chłodniczy w produkcji mleczarskiej, Oficyna Wydawnicza HOŻA, Warszawa. 3. Gaworski M., Kupczyk A.(2004), Analiza technologicznych aspektów doskonalenia systemu obrotu mlekiem surowym w Polsce, Problemy Inżynierii Rolniczej, nr Godlewska K., Kołożyn-Krajewska D. (2008), Prognozowanie mikrobiologiczne w łańcuchu żywnościowym, Przemysł Spożywczy, nr Jakubczyk E.(2002), Wymagania jakościowe dla mleka spożywczego w aktach prawnych Unii Europejskiej, Przegląd Mleczarski, nr 8.
12 Zapewnianie bezpieczeństwa zdrowotnego mleka i produktów Kołożyn-Krajewska D., Sikora T. (2010), Podstawowe uwarunkowania zapewnienia jakości żywności, Prognozowanie mikrobiologiczne, Podstawy ustawodawstwa żywnościowego, [w:] Zarządzanie bezpieczeństwem żywności, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa. 7. Kowalik J, Łobacz A, Tarczynska A.S., Ziajka S. (2012), Graphic validation of growth models for Listeria monocytogenes in the milk during storage, Milchwissenschaft, nr 1(67). 8. Łaniewska-Trokenheim Ł. (2009), Wpływ czynników fizycznych i chemicznych na rozwój drobnoustrojów, [w:] Mikrobiologia w towaroznawstwie żywności, Wydawnictwo UWM, Olsztyn. 9. McKellar R.C., Lu X.W. (2004), Modeling microbial responses in foods, CRC Press LLC, Florida. 10. McMeekin T.A., Baranyi J., Bowman J., Dalgaard P., Kirk M., Ross T., Schmid S., Zwietering M.H. (2006), Information systems in food safety management, International Journal of Food Microbiology, nr Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiające ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności. 12. Rozporządzenie (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych. 13. Rozporządzenie (WE) nr.853/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 roku ustanawiające szczegółowe przepisy dotyczące higieny w odniesieniu do żywności pochodzenia zwierzęcego. 14. Rozporządzenie Komisji (WE) nr 2073/2005 z dnia 15 listopada 2005 roku w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spożywczych. 15. Rozporządzenie Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 18 maja 2005 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie wymagań weterynaryjnych dla mleka oraz produktów mlecznych 16. Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia, Dz.U. z 2006 r., nr 171, poz Witryna internetowa: Streszczenie Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej wymusiło konieczność dostosowania się do standardów w zakresie surowca oraz gotowych produktów spo-
13 106 Jarosław Kowalik, Ewa Zuzga, Anna Sylwia Tarczyńska żywczych. Według prawa UE (Rozporządzenie (WE) Nr 2073/2005), przedsiębiorstwa sektora spożywczego odpowiedzialne za wytwarzanie danego produktu powinny prowadzić badania mikrobiologiczne w celu zbadania zgodności z kryteriami w ciągu całego okresu przydatności do spożycia. W opracowaniu przedstawiono najważniejsze aspekty prawne związane z wymaganiami surowca i produktów gotowych. Omówiono również jak ważne jest zachowanie ciągłości łańcucha chłodniczego oraz przedstawiono symulację jego przerwania na przykładzie produktu mleczarskiego. Zasygnalizowano także możliwości wykorzystania baz danych i mikrobiologii prognostycznej do określania ryzyka mikrobiologicznego na etapie przechowywania chłodniczego produktów spożywczych. Określono możliwości rozwoju pałeczek Salmonella i Listeria w mleku smakowym UHT w sytuacji reinfekcji i przerwania łańcucha chłodniczego. Opisano możliwości wykorzystania ogólnie dostępnej i bezpłatnej bazy danych ComBase wraz z jej narzędziami do prognozowania. Stwierdzono dużą przydatność powstających baz danych przy wspieraniu systemów zapewniania bezpieczeństwa żywności w łańcuchu żywnościowym. Słowa kluczowe mikrobiogia prognostyczna, łańcuch chłodniczy, bezpieczeństwo żywności Ensuring the health safety of milk and dairy products during cold storage (Summary) Polish accession to the European Union has forced the need to comply with the standards for raw and finished food products. Under EU law (Regulation (EC) No 2073/2005), food business operators responsible for the manufacture of the products should conduct microbiological research to investigate compliance with the criteria throughout the shelf-life. The paper presents the most important legal aspects related to the requirements of raw materials and finished products. The importance of the cold chain continuity maintenance is also discussed and a simulation example of the breakpoint on the dairy product is presented. The authors also signaled the possibility of using databases and predictive microbiology to determine the microbiological risk during cold storage of food products. The opportunities for Salmonella and Listeria in flavored UHT milk in a situation of re-infection and interruption of cold chain are identified. The possibilities of the use of generally available and free ComBase database and its tools for prognostic are described. It was concluded that it is very useful databases in support produced in support of food safety assurance systems in the food chain. Keywords predictive microbiology, cold chain, food safety
Elementy zarządzania jakością i bezpieczeństwem żywności w produkcji serów mikrobiologia prognostyczna.
Licheń 28-30 października 2015 roku Elementy zarządzania jakością i bezpieczeństwem żywności w produkcji serów mikrobiologia prognostyczna. IV Forum Technologii Serowarskich dr inż. Jarosław Kowalik Katedra
Bardziej szczegółowoPROGNOZOWANIE WZROSTU LICZBY KOMÓREK LISTERIA MONOCYTOGENES W SERKU WIEJSKIM
ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2013, 4 (89), 37 48 JAROSŁAW KOWALIK, ADRIANA ŁOBACZ, SYLWIA TARCZYŃSKA PROGNOZOWANIE WZROSTU LICZBY KOMÓREK LISTERIA MONOCYTOGENES W SERKU WIEJSKIM S t r e s z c z
Bardziej szczegółowoWaMaPredictor instrukcja użytkowania.
WaMaPredictor instrukcja użytkowania http://wamapredictor.uwm.edu.pl/wamapredictor 1. W celu korzystania z portalu należy zalogować się (Fig.1), podając aktualny adres e- mailowy lub nazwę użytkownika
Bardziej szczegółowoPIW.DH Brzeg, dnia 27 stycznia 2016 r.
PIW.. 42..206 Brzeg, dnia 27 stycznia 206 r. PLAN KONTROLI POWIATOWEGO INSPEKTORATU WETERYNARII W BRZEGU NA 206 ROK Zespół ds. bezpieczeństwa żywności Lp. Rodzaj kontroli Podmiot kontrolowany Ilość kontroli
Bardziej szczegółowoObligatoryjne i nieobligatoryjne systemy zarządzania jakością stosowane w produkcji i przetwórstwie surowców rolnych
Zakład Towaroznawstwa mgr inż. Sławomir Stec Obligatoryjne i nieobligatoryjne systemy zarządzania jakością stosowane w produkcji i przetwórstwie surowców rolnych Badania realizowane w ramach Programu:
Bardziej szczegółowoKatarzyna Piskorz Wojewódzki Inspektor Weterynaryjny ds. bezpieczeństwa żywności Wojewódzki Inspektorat Weterynarii W Szczecinie
Nadzór organów Inspekcji Weterynaryjnej nad jakością wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi wykorzystywaną w zakładach produkcji żywności pochodzenia zwierzęcego Katarzyna Piskorz Wojewódzki Inspektor
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia r.
PROJEKT ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia...2006 r. w sprawie szczegółowych warunków uznania działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej Na podstawie art. 11 ust. 2 i art.
Bardziej szczegółowoPROTOKÓŁ Nr... KONTROLI SANITARNO WETERYNARYJNEJ ZAKŁAD MLECZARSKI
Zdr-wet/42, dnia WOJSKOWY OŚRODEK MEDYCYNY PREWENCYJNEJ WOJSKOWA INSPEKCJA WETERYNARYJNA 00-123 Warszawa ul. Królewska 1 tel.fax.. PROTOKÓŁ Nr... KONTROLI SANITARNO WETERYNARYJNEJ ZAKŁAD MLECZARSKI Kontrolę
Bardziej szczegółowoSPOŁEM Powszechna Spółdzielnia Spożywców ul. Wrocławska 13-15 63-400 Ostrów Wlkp. NIP: 6220005729 DECYZJA
D/KA.ŻG.8361.18.2014 ZPO Poznań, dnia...kwietnia 2014r. SPOŁEM Powszechna Spółdzielnia Spożywców ul. Wrocławska 13-15 63-400 Ostrów Wlkp. NIP: 6220005729 DECYZJA Na podstawie art. 40a ust. 1 pkt 3 oraz
Bardziej szczegółowoMONITORING DIOKSYN W TŁUSZCZACH I OLEJACH PRZEZNACZONYCH DO śywienia ZWIERZĄT ZGODNIE Z ROZPORZĄDZENIEM 225/2012 Z DNIA 15 MARCA 2012R.
MONITORING DIOKSYN W TŁUSZCZACH I OLEJACH PRZEZNACZONYCH DO śywienia ZWIERZĄT ZGODNIE Z ROZPORZĄDZENIEM 225/2012 Z DNIA 15 MARCA 2012R. Kamila Pietrasiak Wojewódzki Inspektorat Weterynarii w Łodzi Definicje
Bardziej szczegółowoDokument ten służy wyłącznie do celów dokumentacyjnych i instytucje nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za jego zawartość
2013R0211 PL 16.07.2014 001.001 1 Dokument ten służy wyłącznie do celów dokumentacyjnych i instytucje nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za jego zawartość B ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 211/2013 z
Bardziej szczegółowoNowe trendy w zarządzaniu bezpieczeństwem żywności
Anna Sylwia Tarczyńska * Jarosław Kowalik ** Stefan Ziajka *** Nowe trendy w zarządzaniu bezpieczeństwem żywności Wstęp Szacowanie zagrożeń mikrobiologicznych, a właściwie narzędzie, jakim jest prognozowanie
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE ALTERNATYWNYCH METOD OCENY BEZPIECZEŃSTWA MIKROBIOLOGICZNEGO WYBRANYCH SERÓW
ŻYWNOŚĆ. Nauka. Technologia. Jakość, 2014, 5 (96), 134 143 DOI: 10.15193/ZNTJ/2014/96/134-143 JAROSŁAW KOWALIK, ADRIANA ŁOBACZ, KAMIL ADAMCZEWSKI, ANNA S. TARCZYŃSKA ZASTOSOWANIE ALTERNATYWNYCH METOD OCENY
Bardziej szczegółowoLISTA KONTROLNA SPIWET-00/ kontrola stała i doraźna (zakład produkujący produkty pochodzenia zwierzęcego) Data rozpoczęcia/zakończenia kontroli:
pieczęć inspektoratu weterynarii PROTOKÓŁ Z KONTROLI Nr... weterynaryjny numer identyfikacyjny /nr protokołu/rok LISTA KONTROLNA SPIWET00/ kontrola stała i doraźna (zakład produkujący produkty pochodzenia
Bardziej szczegółowoPIW.DH Brzeg, dnia 9 lutego 2017 r.
PIW.. 421.4.2017 Brzeg, dnia 9 lutego 2017 r. PLAN KONTROLI POWIATOWEGO INSPEKTORATU WETERYNARII W BRZEGU NA 2017 ROK Zespół ds. bezpieczeństwa żywności Lp. Rodzaj kontroli Podmiot kontrolowany Ilość kontroli
Bardziej szczegółowoBEZPIECZEŃSTWO PASZ W ASPEKCIE USTAWY O PASZACH. Olga Michalik-Rutkowska Departament Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii w MRiRW
BEZPIECZEŃSTWO PASZ W ASPEKCIE USTAWY O PASZACH Olga Michalik-Rutkowska Departament Bezpieczeństwa Żywności i Weterynarii w MRiRW 1 . USTAWA O PASZACH Ustawa z dnia 22 lipca 2006 r. o paszach (Dz. U. 2014
Bardziej szczegółowoPRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ
PRACE NAUKOWE POLITECHNIKI WARSZAWSKIEJ z. 111 Transport 2016 dostarczono: Streszczenie: W artykule prawnych i dokumentów normalizacyjnych w zakresie transportu produktów mleczarskich. W diagram Pareto-Lorenza,
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1
Szczegółowe warunki uznania działalności marginalnej, lokalnej i ograniczonej. Dz.U.2016.451 z dnia 2016.04.05 Status: Akt obowiązujący Wersja od: 5 kwietnia 2016 r. ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I
Bardziej szczegółowoPROTOKÓŁ Nr... KONTROLI SANITARNO WETERYNARYJNEJ CHŁODNIA
Zdr-wet/48, dnia WOJSKOWY OŚRODEK MEDYCYNY PREWENCYJNEJ WOJSKOWA INSPEKCJA WETERYNARYJNA 00-123 Warszawa ul. Królewska 1 tel.fax.. PROTOKÓŁ Nr... KONTROLI SANITARNO WETERYNARYJNEJ CHŁODNIA Kontrolę przeprowadzono
Bardziej szczegółowoPIW.DH Brzeg, dnia 6 marca 2018 r.
PIW.. 421.4.2018 Brzeg, dnia 6 marca 2018 r. PLAN KONTROLI POWIATOWEGO INSPEKTORATU WETERYNARII W BRZEGU NA 2018 ROK Zespół ds. bezpieczeństwa żywności Lp. Rodzaj kontroli Podmiot kontrolowany Ilość kontroli
Bardziej szczegółowoOCENA SPEŁNIENIA WYMAGAŃ DOTYCZĄCYCH NADZORU NAD KRYTYCZNYMI PUNKTAMI KONTROLI PRZEZ PRZEDSIĘBIORSTWA NALEŻĄCEDO ŁAŃCUCHA ŻYWNOŚCIOWEGO
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLV, 2012, 3, str. 349 353 Agata Szkiel OCENA SPEŁNIENIA WYMAGAŃ DOTYCZĄCYCH NADZORU NAD KRYTYCZNYMI PUNKTAMI KONTROLI PRZEZ PRZEDSIĘBIORSTWA NALEŻĄCEDO ŁAŃCUCHA ŻYWNOŚCIOWEGO Katedra
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR
L 16/46 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej 20.1.2005 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 79/2005 z dnia 19 stycznia 2005 r. wykonującego rozporządzenie (WE) nr 1774/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie
Bardziej szczegółowoDECYZJA Nr 4 / ŻG / 2012
Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej z siedzibą w Łodzi ul. Gdańska 38, 90 730 Łódź... Łódź, dnia 16.01.2012 r. (oznaczenie organu Inspekcji Handlowej) Nr akt: DS.8361.201.2011 DECYZJA Nr 4
Bardziej szczegółowoTECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 1 PODSTAWY TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI
TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 1 PODSTAWY TECHNOLOGII ŻYWNOŚCI Praca zbiorowa pod red. Ewy Czarnieckiej-Skubina SPIS TREŚCI Rozdział 1. Wiadomości wstępne 1.1. Definicja i zakres pojęcia technologia 1.2. Podstawowe
Bardziej szczegółowo(Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA
14.1.2012 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 12/1 II (Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 28/2012 z dnia 11 stycznia 2012 r. ustanawiające wymogi dotyczące
Bardziej szczegółowoIdentyfikacja i identyfikowalność artykułów spożywczych. Bronisze, 04.12.2015 r.
Identyfikacja i identyfikowalność artykułów spożywczych Bronisze, 04.12.2015 r. 1 Zadaniem Państwowej Inspekcji Sanitarnej jest m.in. sprawowanie nadzoru nad warunkami zdrowotnymi żywności i żywienia,
Bardziej szczegółowoZasady GMP/GHP, które należy wdrożyć przed wprowadzeniem HACCP
System HACCP Od przystąpienia Polski do Unii Europejskiej wszystkie firmy zajmujące się produkcją i dystrybucją żywności muszą wdrożyć i stosować zasady systemu HACCP. Przed opisaniem podstaw prawnych
Bardziej szczegółowoPIW.DH Brzeg, dnia 6 luty 2019 r.
PIW.. 421.4.2019 Brzeg, dnia 6 luty 2019 r. PLAN KONTROLI POWIATOWEGO INSPEKTORATU WETERYNARII W BRZEGU NA 2019 ROK Zespół ds. bezpieczeństwa żywności Lp. Rodzaj kontroli Podmiot kontrolowany Ilość kontroli
Bardziej szczegółowoSYSTEM HACCP W GASTRONOMII HOTELOWEJ. Opracował: mgr Jakub Pleskacz
Opracował: mgr Jakub Pleskacz HACCP to skrót pierwszych liter angielskiej nazwy Hazard Analysis and Critical Control Point po polsku Analiza Zagrożeń i Krytyczny Punkt Kontroli CEL SYSTEMU HACCP HACCP
Bardziej szczegółowoPROTOKÓŁ Nr... KONTROLI SANITARNO WETERYNARYJNEJ FIRMA CATERINGOWA/ZAKŁAD GARMAŻERYJNY
Zdr-wet/47, dnia WOJSKOWY OŚRODEK MEDYCYNY PREWENCYJNEJ WOJSKOWA INSPEKCJA WETERYNARYJNA 00-123 Warszawa ul. Królewska 1 tel.fax.. PROTOKÓŁ Nr... KONTROLI SANITARNO WETERYNARYJNEJ FIRMA CATERINGOWA/ZAKŁAD
Bardziej szczegółowoHarmonogram warsztatów szkoleniowych 2016. Mérieux NutriSciences. luty grudzień 2016
Harmonogram warsztatów szkoleniowych 2016 Mérieux NutriSciences luty grudzień 2016 ZAKRES TEMATYCZNY TEMAT DATA II III IV V VI IX X XI XII CENA NETTO * OPIS STR. Znakowanie Znakowanie produktów mlecznych
Bardziej szczegółowoWydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW w Warszawie. Zagadnienia na egzamin dyplomowy studia I stopnia
Wydział Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji SGGW w Warszawie Zagadnienia na egzamin dyplomowy studia I stopnia Kierunek ŻYWIENIE CZŁOWIEKA I OCENA ŻYWNOŚCI ZAGADNIENIA KIERUNKOWE 1. Przemiany materii
Bardziej szczegółowo(Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA
8.9.2010 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 237/1 II (Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 790/2010 z dnia 7 września 2010 r. zmieniające załączniki VII,
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) / z dnia r.
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 23.5.2017 r. C(2017) 279 final ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) / z dnia 23.5.2017 r. ustanawiające zasady stosowania maksymalnego limitu pozostałości ustalonego dla substancji
Bardziej szczegółowo(Tekst mający znaczenie dla EOG)
L 37/106 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) 2019/229 z dnia 7 lutego 2019 r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 2073/2005 w sprawie kryteriów mikrobiologicznych dotyczących środków spożywczych w odniesieniu do
Bardziej szczegółowo(Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA
24.5.2017 L 135/1 II (Akty o charakterze nieustawodawczym) ROZPORZĄDZENIA ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) 2017/880 z dnia 23 maja 2017 r. ustanawiające zasady stosowania maksymalnego limitu pozostałości ustalonego
Bardziej szczegółowoPRZEPISY PRAWNE DOTYCZĄCE ZAKŁADÓW ŻYWIENIA ZBIOROWEGO ZAMKNIĘTEGO
Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Gorzowie Wlkp. PRZEPISY PRAWNE DOTYCZĄCE ZAKŁADÓW ŻYWIENIA ZBIOROWEGO ZAMKNIĘTEGO Małgorzata Stodolak Gorzów Wlkp.,.12.2014 r. OBOWIĄZUJĄCE AKTY PRAWNE: Ustawa
Bardziej szczegółowoSystemy zapewnienia i zarządzania bezpieczeństwem i jakością żywności oraz stopień ich wdrożenia w przemyśle spożywczym
Systemy zapewnienia i zarządzania bezpieczeństwem i jakością żywności oraz stopień ich wdrożenia w przemyśle spożywczym prof. dr hab. Tadeusz Sikora Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Katedra Zarządzania
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia 9 października 2006 r.
Dz.U.06.193.1425 2008.07.09 zm. Dz.U.2008.108.692 1 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia 9 października 2006 r. w sprawie określenia spraw rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych
Bardziej szczegółowoPROGNOZOWANIE SKUTKÓW SANITARNYCH J ZASTOSOWANIA PRZYPRAW NIEDEKONTAMINOWANYCH I DEKONTAMINOWANYCH RADIACYJNIE 3 W ARTYKUŁACH SPOŻYWCZYCH
PROGNOZOWANIE SKUTKÓW SANITARNYCH J ZASTOSOWANIA PRZYPRAW NIEDEKONTAMINOWANYCH j «o I DEKONTAMINOWANYCH RADIACYJNIE 3 W ARTYKUŁACH SPOŻYWCZYCH l o l _i ; ~ Wojciech Migdał, Hanna Barbara Owczarczyk Instytut
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia r.
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia...2007 r. PROJEKT zmieniające rozporządzenie w sprawie wymagań, jakim powinien odpowiadać projekt technologiczny zakładu, w którym ma być prowadzona
Bardziej szczegółowoAUTOREFERAT OPIS DOROBKU I OSIĄGNIĘĆ NAUKOWYCH
AUTOREFERAT OPIS DOROBKU I OSIĄGNIĘĆ NAUKOWYCH DR INŻ. JAROSŁAW KOWALIK KATEDRA MLECZARSTWA I ZARZĄDZANIA JAKOŚCIĄ WYDZIAŁ NAUKI O ŻYWNOŚCI UNIWERSYTET WARMIŃSKO-MAZURSKI W OLSZTYNIE 10-719 OLSZTYN, UL.
Bardziej szczegółowoRADA UNII EUROPEJSKIEJ. Bruksela, 6 sierpnia 2012 r. (07.08) (OR. en) 13082/12 DENLEG 76 AGRI 531
RADA UNII EUROPEJSKIEJ Bruksela, 6 sierpnia 2012 r. (07.08) (OR. en) 13082/12 DENLEG 76 AGRI 531 PISMO PRZEWODNIE Od: Komisja Europejska Data otrzymania: 27 lipca 2012 r. Do: Sekretariat Generalny Rady
Bardziej szczegółowoData wydruku: Dla rocznika: 2015/2016. Opis przedmiotu
Sylabus przedmiotu: Specjalność: Wybrane zagadnienia z technologii przemysłu spożywczego - p. mleczarski Wszystkie specjalności Data wydruku: 3.01.016 Dla rocznika: 015/016 Kierunek: Wydział: Zarządzanie
Bardziej szczegółowoPrawo żywnościowe praktyczna interpretacja. Warszawa 8-9.12.2011r.
Prawo żywnościowe praktyczna interpretacja Warszawa 8-9.12.2011r. Najniższy poziom produkcji i przetwórstwa rolno - spożywczego SPRZEDAŻ BEZPOŚREDNIA oraz DZIAŁALNOŚĆ MARGINALNA, LOKALNA I OGRANICZONA
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia 9 października 2006 r.
Dz.U.2012.1367 2013-07-06 zm. Dz.U.2013.776 1 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI 1) z dnia 9 października 2006 r. w sprawie określenia spraw rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych
Bardziej szczegółowoEisenstadt 25-29 czerwca 2012
Eisenstadt 25-29 czerwca 2012 Warsztaty doskonalące w higienie mięsa i produktów mięsnych Hotel Burgenland Eisenstadt Udział wzięło 26 osób z 20 krajów Nr.rozp Tytuł Wersja skonsolidowana Regulacja rozporządzenia
Bardziej szczegółowoWARMIŃSKO-MAZURSKI WOJEWÓDZKI INSPEKTOR INSPEKCJI HANDLOWEJ DECYZJA. Ełk, dnia 27 września 2013 r. D-Ek.8361.127.2013.TJ
WARMIŃSKO-MAZURSKI WOJEWÓDZKI INSPEKTOR INSPEKCJI HANDLOWEJ Ełk, dnia 27 września 2013 r. D-Ek.8361.127.2013.TJ PAKROM Spółka Jawna D. i J. Romejko ul. Suwalska 25 11-500 Giżycko DECYZJA Działając w oparciu
Bardziej szczegółowoHACCP- zapewnienie bezpieczeństwa zdrowotnego żywności Strona 1
CO TO JEST HACCP? HACCP ANALIZA ZAGROŻEŃ I KRYTYCZNE PUNKTY KONTROLI HAZARD ryzyko, niebezpieczeństwo, potencjalne zagrożenie przez wyroby dla zdrowia konsumenta ANALYSIS ocena, analiza, kontrola zagrożenia
Bardziej szczegółowoCODEX STANDARD wersja polska
KRAJOWY ZWIĄZEK SPÓŁDZIELNI MLECZARSKICH ZWIĄZEK REWIZYJNY CODEX STANDARD wersja polska CODEX STAN 206-1999 wersja polska 2015 OGÓLNY CODEX STANDARD STOSOWANIA TERMINÓW MLECZARSKICH CODEX STANDARD FOR
Bardziej szczegółowoTRWAŁOŚĆ ŻYWNOŚCI JAKO DETERMINANTA W PROJEKTOWANIU OPAKOWAŃ. Dr inż. Agnieszka Cholewa-Wójcik
TRWAŁOŚĆ ŻYWNOŚCI JAKO DETERMINANTA W PROJEKTOWANIU OPAKOWAŃ Dr inż. Agnieszka Cholewa-Wójcik Poznań, 26.09.2017 Wprowadzenie Dynamiczny rozwój rynku produktów żywnościowych wpływa na wzrost zainteresowania
Bardziej szczegółowo(notyfikowana jako dokument nr C(2017) 8431) (Jedynie tekst w języku angielskim jest autentyczny)
19.12.2017 L 337/63 DECYZJA WYKONAWCZA KOMISJI (UE) 2017/2375 z dnia 15 grudnia 2017 r. zezwalająca na wprowadzenie do obrotu kwasu N-acetylo-D-neuraminowego jako nowego składnika żywności zgodnie z rozporządzeniem
Bardziej szczegółowoDokument ten służy wyłącznie do celów dokumentacyjnych i instytucje nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za jego zawartość
2009R0124 PL 30.07.2012 001.001 1 Dokument ten służy wyłącznie do celów dokumentacyjnych i instytucje nie ponoszą żadnej odpowiedzialności za jego zawartość B ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 124/2009 z
Bardziej szczegółowoOgólne odstępstwa dla żywności o tradycyjnym charakterze
Ogólne odstępstwa dla żywności o tradycyjnym charakterze W ramach przyznanych odstępstw można zrezygnować z wymogów: dotyczących środków do czyszczenia i dezynfekcji pomieszczeń oraz częstotliwości ich
Bardziej szczegółowoNOWE UREGULOWANIA PRAWNE W SEKTORZE ŻYWNOŚCIOWYM
FOLIA UNIVERSITATIS AGRICULTURAE STETINENSIS Folia Univ. Agric. Stetin. 2008, Oeconomica 261 (50), 63 70 Aneta WYSOKIŃSKA-SENKUS REGULACJE PRAWNE DOTYCZĄCE BEZPIECZEŃSTWA ŻYWNOŚCIOWEGO W UNII EUROPEJSKIEJ
Bardziej szczegółowoForum Techniczne EFEKTYWNE I EKOLOGICZNE Przetwórstwo Ryb
Forum Techniczne EFEKTYWNE I EKOLOGICZNE Przetwórstwo Ryb Kierunki i możliwości wykorzystywania mechanicznie odzyskiwanego mięsa z surowców rybnych w przetwórstwie dr inż. Bogusław Pawlikowski Morski Instytut
Bardziej szczegółowoPROTOKÓŁ Nr... KONTROLI SANITARNO WETERYNARYJNEJ ZAKŁAD MIĘSNY
Zdr-wet/41, dnia WOJSKOWY OŚRODEK MEDYCYNY PREWENCYJNEJ WOJSKOWA INSPEKCJA WETERYNARYJNA 00-123 Warszawa ul. Królewska 1 tel.fax.. PROTOKÓŁ Nr... KONTROLI SANITARNO WETERYNARYJNEJ ZAKŁAD MIĘSNY Kontrolę
Bardziej szczegółowoInformacja na temat procedury eksportowej produktów rolno-spożywczych z Polski na terytorium Japonii
Informacja na temat procedury eksportowej produktów rolno-spożywczych z Polski na terytorium Japonii Artykuły rolno-spożywcze importowane do Japonii, przeznaczone do sprzedaży i spożycia przez ludzi podlegają
Bardziej szczegółowoWSPÓLNA POLITYKA ROLNA NA RZECZ ZAPEWNIENIENIA KONSUMENTOWI ŻYWNOŚCI WYSOKIEJ JAKOŚCI. Marek Sawicki Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi
WSPÓLNA POLITYKA ROLNA NA RZECZ ZAPEWNIENIENIA KONSUMENTOWI ŻYWNOŚCI WYSOKIEJ JAKOŚCI Marek Sawicki Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi Warszawa, 09.09.2011 Wprowadzenie Ewolucja WPR - od zabezpieczenia potrzeb
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) NR
28.3.2013 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 90/71 ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) NR 300/2013 z dnia 27 marca 2013 r. zmieniające rozporządzenie (UE) nr 605/2010 ustanawiające warunki dotyczące
Bardziej szczegółowoEfekty kształcenia dla kierunku studiów informatyka i agroinżynieria i ich odniesienie do efektów obszarowych
Załącznik do uchwały nr 376/2012 Senatu UP Efekty kształcenia dla kierunku studiów informatyka i agroinżynieria i ich odniesienie do efektów obszarowych Wydział prowadzący kierunek: Wydział Rolnictwa i
Bardziej szczegółowoTECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 3 TECHNOLOGIE KIERUNKOWE TOM 2
TECHNOLOGIA ŻYWNOŚCI CZ. 3 TECHNOLOGIE KIERUNKOWE TOM 2 Praca zbiorowa pod red. Ewy Czarnieckiej-Skubina SPIS TREŚCI Rozdział 1. Przetwórstwo mięsne 1.1. Mięso jako surowiec do przetwórstwa 1.2. Ubój zwierząt
Bardziej szczegółowoDECYZJA Nr 85 / ŻG / 2013
Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej z siedzibą w Łodzi ul. Gdańska 38, 90 730 Łódź... Łódź, dnia 11.10.2013 r. (oznaczenie organu Inspekcji Handlowej) Nr akt: ŻG.8361.130.2013 DECYZJA Nr 85
Bardziej szczegółowoMatryca wypełnienia efektów kształcenia Bezpieczeństwo i certyfikacja żywności Tabela odniesień efektów kierunkowych do modułów kształcenia WIEDZA
Matryca wypełnienia efektów kształcenia nazwa kierunku studiów: Bezpieczeństwo i certyfikacja żywności poziom kształcenia: studia stacjonarne i niestacjonarne drugiego stopnia profil kształcenia: ogólnoakademicki
Bardziej szczegółowoprofil ogólnoakademicki studia I stopnia
Opis na kierunku ŻYWIENIE CZŁOWIEKA z odniesieniem do oraz prowadzących profil ogólnoakademicki studia I stopnia Efekty NŻZ1_W01 NŻZ1_W02 NŻZ1_W03 NŻZ1_W04 WIEDZA Ma ogólną wiedzę z zakresu matematyki,
Bardziej szczegółowo(Tekst mający znaczenie dla EOG) (4) Substancje czynne występujące w dopuszczonych kokcydiostatykach
11.2.2009 Dziennik Urzędowy Unii Europejskiej L 40/7 ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (WE) NR 124/2009 z dnia 10 lutego 2009 r. ustalające maksymalne zawartości w żywności kokcydiostatyków i histomonostatyków pochodzących
Bardziej szczegółowoPROTOKÓŁ Nr... KONTROLI SANITARNO WETERYNARYJNEJ ZAKŁAD DROBIARSKI
Zdr-wet/43, dnia WOJSKOWY OŚRODEK MEDYCYNY PREWENCYJNEJ WOJSKOWA INSPEKCJA WETERYNARYJNA 00-123 Warszawa ul. Królewska 1 tel.fax.. PROTOKÓŁ Nr... KONTROLI SANITARNO WETERYNARYJNEJ ZAKŁAD DROBIARSKI Kontrolę
Bardziej szczegółowo(notyfikowana jako dokument nr C(2016) 1419) (Jedynie tekst w języku duńskim jest autentyczny)
L 70/22 DECYZJA WYKONAWCZA KOMISJI (UE) 2016/375 z dnia 11 marca 2016 r. zezwalająca na wprowadzenie do obrotu lakto-n-neotetraozy jako nowego składnika żywności zgodnie z rozporządzeniem (WE) nr 258/97
Bardziej szczegółowoDziennik Urzędowy Unii Europejskiej
L 24/6 PL 30.1.2016 ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) 2016/125 z dnia 29 stycznia 2016 r. w sprawie PHMB (1600; 1.8) jako istniejącej substancji czynnej do stosowania w produktach biobójczych należących
Bardziej szczegółowoŻywienie człowieka i ocena żywności
Załącznik nr 4 do Uchwały Nr 91-2014/2015 Senatu Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie z dnia 22 czerwca.2015 r. w sprawie wprowadzenia od roku akademickiego 2015/2016 efektów kształcenia
Bardziej szczegółowoZarządzanie jakością, środowiskiem oraz bezpieczeństwem w praktyce gospodarczej. Maciej Urbaniak.
Zarządzanie jakością, środowiskiem oraz bezpieczeństwem w praktyce gospodarczej. Maciej Urbaniak. Książka stanowi szerokie kompendium wiedzy z zakresu systemów zarządzania. Stanowić ona może cenną pomoc
Bardziej szczegółowoROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) / z dnia r.
KOMISJA EUROPEJSKA Bruksela, dnia 28.3.2019 C(2019) 2266 final ROZPORZĄDZENIE WYKONAWCZE KOMISJI (UE) / z dnia 28.3.2019 r. dotyczące wieloletniego skoordynowanego unijnego programu kontroli na lata 2020,
Bardziej szczegółowoTOWAROZNAWSTWO SPOŻYWCZE. Praca zbiorowa pod red. Ewy Czarnieckiej-Skubina SPIS TREŚCI. Rozdział 1. Wiadomości wstępne
TOWAROZNAWSTWO SPOŻYWCZE Praca zbiorowa pod red. Ewy Czarnieckiej-Skubina SPIS TREŚCI Rozdział 1. Wiadomości wstępne 1.1. Podstawowe pojęcia i określenia z zakresu towaroznawstwa żywności 1.2. Klasyfikacja
Bardziej szczegółowoWARMIŃSKO MAZURSKI WOJEWÓDZKI INSPEKTOR INSPEKCJI HANDLOWEJ W OLSZTYNIE. ELBLĄGDIS SPÓŁCE Z OGRANICZONĄ ODPOWIEDZIALNOŚCIĄ, ul.
WARMIŃSKO MAZURSKI WOJEWÓDZKI INSPEKTOR INSPEKCJI HANDLOWEJ W OLSZTYNIE 82-300 Elbląg, ul. Hetmańska 31, tel. (55) 641-78-80, fax (55) 641-78-80 w. 27 D-Eg.ZK.8361.226.2012.MW Elbląg 2013.04.29. ELBLĄGDIS
Bardziej szczegółowoPLAN DZIAŁANIA KT 35 ds. Mleka i Przetworów Mlecznych
Strona 1 PLAN DZIAŁANIA KT 35 ds. Mleka i Przetworów Mlecznych STRESZCZENIE Przemysł mleczarski jest jednym z ważniejszych sektorów w przemyśle spożywczym, stale rozwijającym się zwłaszcza w segmentach
Bardziej szczegółowoOpis zakładanych efektów kształcenia dla kierunku bezpieczeństwo i certyfikacja żywności
Opis zakładanych efektów kształcenia dla kierunku bezpieczeństwo i certyfikacja żywności Załącznik do Uchwały nr 17/20162017 Senatu UP w Lublinie Kierunek: bezpieczeństwo i certyfikacja żywności Poziom
Bardziej szczegółowoWARMIŃSKO-MAZURSKI WOJEWÓDZKI INSPEKTOR INSPEKCJI HANDLOWEJ
WARMIŃSKO-MAZURSKI WOJEWÓDZKI INSPEKTOR INSPEKCJI HANDLOWEJ Olsztyn, dnia 04 lutego 2013 r. KŻ.8361.425.2012.GM Katarzyna Gumowska prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą K.S. STREFA Katarzyna Gumowska
Bardziej szczegółowoZapraszamy zainteresowanych do zapisów na:
Zapraszamy zainteresowanych do zapisów na: Studium Specjalizacyjne: dziedzina weterynarii Nr 15 - Higiena zwierząt rzeźnych i żywności pochodzenia zwierzęcego Krajowy Kierownik Specjalizacji Nr 15 Prof.
Bardziej szczegółowoCertyfikacje wyrobów i rekomendacje
NARODOWE CENTRUM ZDROWIA PUBLICZNEGO I HIGIENY INSTYTUT ZDROWIA W WARSZAWIE Certyfikacje wyrobów i rekomendacje Oferta Instytutu Zdrowia w Warszawie 2019 Rodzaje certyfikacji dla poszczególnych grup wyrobów
Bardziej szczegółowoWrocław, 11. września 2017 r.
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie Materiał opracowany przez Stowarzyszenie Dolnośląska Sieć Partnerstw LGD, Instytucja Zarządzająca Programem
Bardziej szczegółowoWarszawa, dnia 6 grudnia 2012 r. Poz OBWIESZCZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI. z dnia 19 listopada 2012 r.
DZIENNIK USTAW RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ Warszawa, dnia 6 grudnia 2012 r. Poz. 1367 OBWIESZCZENIE MINISTRA ROLNICTWA I ROZWOJU WSI z dnia 19 listopada 2012 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu rozporządzenia
Bardziej szczegółowoWymagania prawne w zakresie bezpieczeństwa żywności ze specjalnym uwzględnieniem legislacji europejskiej
Wymagania prawne w zakresie bezpieczeństwa żywności ze specjalnym uwzględnieniem legislacji europejskiej dr Paweł Wojciechowski Katedra Prawa Rolnego i Systemu Ochrony Żywności Wydział Prawa i Administracji
Bardziej szczegółowoSpis treści. Rozdział 1. Zarys teorii marketingu oraz jego znaczenie na rynku żywnościowym...
Wstęp... 9 Rozdział 1. Zarys teorii marketingu oraz jego znaczenie na rynku żywnościowym... 11 1.1. Zarys teorii marketingu... 11 1.2. Rodzaje marketingu... 16 1.3. Istota marketingu produktów spożywczych...
Bardziej szczegółowoOperacja Wspieranie procesu tworzenia partnerstw na rzecz innowacji w serowarstwie. Minikowo, 16 października, 2018
Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie. Projekt realizowany przez Kujawsko-Pomorski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Minikowie. Projekt współfinansowany
Bardziej szczegółowoPROBLEMY ROLNICTWA ŚWIATOWEGO
Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie PROBLEMY ROLNICTWA ŚWIATOWEGO Tom 2 (XVII) Wydawnictwo SGGW Warszawa 2007 Monika Kołodziejczyk 1 Barbara Kowrygo 2 Katedra Organizacji
Bardziej szczegółowoWyższa Szkoła Ekonomii i Administracji w Bytomiu
Wyższa Szkoła Ekonomii i Administracji w Bytomiu Bytom 2011 Wstęp... 9 Rozdział I Przepisy ogólne... 11 Rozdział II Wymagania zdrowotne i znakowanie żywności... 28 2.1. Przepisy ogólne... 28 2.2. Substancje
Bardziej szczegółowoZnaczenie kultur bakteryjnych w produkcji serów i twarogów
Znaczenie kultur bakteryjnych w produkcji serów i twarogów mgr inż. Grzegorz Pabis www.gappoland.com Kom. 606-436-513 Drobnoustroje czyli bakterie, drożdże i pleśnie odgrywają w mleczarstwie istotną rolę.
Bardziej szczegółowoUdział laboratoriów referencyjnych w zapewnieniu jakości i bezpieczeństwa żywności
Joanna Wierzowiecka * Udział laboratoriów referencyjnych w zapewnieniu jakości i bezpieczeństwa żywności Wstęp Bezpieczeństwo żywności jest definiowane jako ogół warunków, które muszą być spełniane (dotyczących
Bardziej szczegółowoINFORMACJE DLA PRZEDSIĘBIORCÓW ROZPOCZYNAJĄCYCH / PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ W SEKTORZE SPOŻYWCZYM
INFORMACJE DLA PRZEDSIĘBIORCÓW ROZPOCZYNAJĄCYCH / PROWADZĄCYCH DZIAŁALNOŚĆ W SEKTORZE SPOŻYWCZYM Przedsiębiorcy prowadzący produkcję lub obrót żywnością są zobowiązani do przestrzegania przepisów prawa
Bardziej szczegółoworok I rok II rok III rok IV Godz. w. ćw. w. ćw. w. ćw. w. ćw. w. ćw. w. ćw. w cw O. PRZEDMIOTY KSZTAŁCENIA OGÓLNEGO
KIERUNEK: BIOINŻYNIERIA PRODUKCJI ŻYWNOŚCI STUDIA STACJONARNE PROFIL: OGÓLNOAKADEMICKI Studia pierwszego stopnia INŻYNIERSKIE - 7 sem. Obowiązuje od rok akad. 2015/2016 Plan studiów zatwierdzony uchwałą
Bardziej szczegółowoPIOTR I PAWEŁ PLUS Sp. z o.o. ul. Marcelińska Poznań
WIELKOPOLSKI WOJEWÓDZKI INSPEKTOR INSPEKCJI HANDLOWEJ Al. Marcinkowskiego 3, 60-967 Poznań Nr akt : ŻG.8361.133.2012/15 ZPO Poznań, dnia stycznia 2013 r. PIOTR I PAWEŁ PLUS Sp. z o.o. ul. Marcelińska 23
Bardziej szczegółowoWIELKOPOLSKI WOJEWÓDZKI INSPEKTOR INSPEKCJI HANDLOWEJ Al. Marcinkowskiego 3, 60-967 Poznań. D/KA.ŻG.8361.175.2013 ZPO Poznań, dnia...grudnia 2013r.
WIELKOPOLSKI WOJEWÓDZKI INSPEKTOR INSPEKCJI HANDLOWEJ Al. Marcinkowskiego 3, 60-967 Poznań D/KA.ŻG.8361.175.2013 ZPO Poznań, dnia...grudnia 2013r. Pani Urszula Marciniak SKLEP SPOŻYWCZO- MONOPOLOWY ul.
Bardziej szczegółowoWitamy. na Wydziale Nauki o Żywności Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie
Witamy na Wydziale Nauki o Żywności Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie ponad 70 lat historii Wydziału Nauki o Żywności i tradycji nauczania, ale z nowoczesnym podejściem Jesteśmy dumni z naszych
Bardziej szczegółowoWIELKOPOLSKI WOJEWÓDZKI INSPEKTOR INSPEKCJI HANDLOWEJ Al. Marcinkowskiego 3, 60-967 Poznań DECYZJA
WIELKOPOLSKI WOJEWÓDZKI INSPEKTOR INSPEKCJI HANDLOWEJ Al. Marcinkowskiego 3, 60-967 Poznań D/KO.ŻG.8361.124.2012 Poznań...stycznia 2013r. Zakład Mięsny "Janicki" Jakub Janicki Karol Janicki s. c. ul. Łąkowa
Bardziej szczegółowoNadzór Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie bezpieczeństwa żywności
Nadzór Państwowej Inspekcji Sanitarnej w zakresie bezpieczeństwa żywności W roku 2013 objętych nadzorem było 33188 obiektów w tym: - 1695 obiektów produkcji żywności, - 19458 obiektów obrotu żywnością,
Bardziej szczegółowoPrawno-administracyjne aspekty bezpieczeństwa żywności i żywienia w Polsce
Studia Ecologiae et Bioethicae UKSW 11(2013)2 MACIEJ JABŁOŃSKI Instytut Ekologii i Bioetyki, UKSW, Warszawa Prawno-administracyjne aspekty bezpieczeństwa żywności i żywienia w Polsce Słowa kluczowe: wymagania
Bardziej szczegółowoDECYZJA Nr 90 / ŻG / 2013
Łódzki Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej z siedzibą w Łodzi ul. Gdańska 38, 90 730 Łódź... Łódź, dnia 07.11.2013 r. (oznaczenie organu Inspekcji Handlowej) Nr akt: ŻG.8361.234.2013 DECYZJA Nr 90
Bardziej szczegółowoProgram. Termin realizacji: 15-16.12.2014r, 25-26.03.2015r, 30-31. 03. 2015r, 14-15.05.2015r
Program Nazwa formy edukacyjnej: Przetwórstwo na poziomie gospodarstwa rolnego warunkiem dywersyfikacji dochodu rodzin rolniczych (zboża, owoce, mięso i mleko) oraz podstawy sprzedaży bezpośredniej Termin
Bardziej szczegółowoMleko. Ocena towaroznawcza mleka oraz zastosowanie w produkcji gastronomicznej. Mleko spożywcze -Koncentraty mleczne. Janina Niebudek.
Ocena towaroznawcza mleka oraz zastosowanie w produkcji gastronomicznej. spożywcze -Koncentraty mleczne. Janina Niebudek mgr Janina Niebudek 1 Ocena towaroznawcza mleka Przedmiot Etap edukacyjny Technologia
Bardziej szczegółowoPlan studiów zatwierdzony uchwałą Rady Wydziału Bioinżynierii Zwierząt w dniu r.
KIERUNEK: BIOINŻYNIERIA PRODUKCJI ŻYWNOŚCI STUDIA STACJONARNE PROFIL: OGÓLNOAKADEMICKI Studia pierwszego stopnia INŻYNIERSKIE - 7 sem. Obowiązuje od rok akad. 2014/2015 Plan studiów zatwierdzony uchwałą
Bardziej szczegółowo