Sprawozdanie z działalnoci Powiatowego Rzecznika Konsumentów za rok 2005.

Transkrypt

1 Sprawozdanie z działalnoci Powiatowego Rzecznika Konsumentów za rok Konsument, aczkolwiek jest najwiksz zbiorowoci społeczn współczesnego wiata, to jednoczenie jest najsłabszym ogniwem systemu dystrybucji wytworzonych przez człowieka dóbr. Czyhaj na niego nie zawsze uczciwe mechanizmy gospodarki rynkowej, uwikłany jest w rónorakie sprzecznoci interesów ze strony producentów, handlowców, usługodawców i wszystkich tych, którzy na obrocie towarami i usługami robi interesy, czsto poza normami wyznaczonymi przez prawo i standardami współycia społecznego. Wynika to z silniejszej pozycji rynkowej przedsibiorcy, stosowania nowoczesnych technik agresywnej reklamy, jednostronnego niejednokrotnie ustalenia przez przedsibiorców istotnych warunków umów, jak te licznych przypadków oferowania produktów i usług niespełnionych warunków bezpieczestwa i wymaga jakociowych. Jeeli uwzgldnimy przy tym fakt, i to włanie konsument jest w ostatecznym rachunku uytkownikiem zdecydowanej wikszoci produktów i usług to poziom ich bezpieczestwa i szeroko rozumianej jakoci bezporednio rzutuj na jego interesy ekonomiczne, zdrowia, a niekiedy nawet ycia. Konsument jednak zarówno sprowadzony do wymiaru zbiorowego, jak te funkcjonujcy jako osoba indywidualna nie pozostaje bezbronny. Prawn ochron i opiek gwarantuj im nie tylko zapisy konstytucyjne zawarte w art. 76 Konstytucji, nie tylko regulacje stanowione przez ustawy, ale przede wszystkim doradztwo prawne jakie wykonuj Rzecznicy Konsumentów. Od blisko 16 lat yjemy w kraju, gdzie rzdz prawa wolnego rynku. W kadej miejscowoci duej czy małej sklepy zapraszaj konsumentów pełnymi półkami wszelkiego rodzaju towarów. Przedsibiorcy zajmujcy si prowadzeniem usług oferuj szybkie rzetelne wykonywanie zlece. 1

2 Konsumenci zachcani reklamami, promocjami cen, dodatkowymi bonusami codziennie zamawiaj usługi, które w ich mniemaniu s wyjtkowo korzystne pod wzgldem cenowym, jak i jakoci wykonania. Wikszo nabywców bowiem w minimalnym stopniu ( wg. sondau Urzdu Ochrony Konkurencji i Konsumentów 9% ankietowanych wie o działalnoci miejskiego powiatowego rzecznika konsumentów rozpatrujcego indywidualne skargi ) zna przepisy obejmujce ochron interesów i praw konsumentów i z reguły nie jest dostatecznie przygotowana do prowadzenia równorzdnej rozgrywki z przedsibiorc profesjonalist w przypadku wystpienia niezgodnoci towaru lub usługi z umow. Istotnie w społeczestwie o gospodarce wolnorynkowej konkurencji na dzie dzisiejszy nie wyeliminowano z rynku niesolidnych sprzedawców i w dalszym cigu na konsumentów czyhaj niebezpieczne zasadzki. Konsument, który stwierdził, e przedsibiorca naruszył jego prawa albowiem odmówił przyjcia reklamacji dot. wadliwoci produktu czy usługi lub nie załatwił jej w terminie, wprowadził do obrotu handlowego produkty o złej jakoci, wiadczył niewłaciw jako usług, dopucił si oszustwa na wadze, mierze i cenie stosował nieuczciw, wprowadzajc w błd reklam moe ze swoimi kłopotami zwróci si nie tylko do Rzecznika, ale równie do Inspekcji Handlowej z któr cile współpracuje Rzecznik. W ramach ustawowych uprawnie Rzecznik stara si przed tego typu rodzaju niebezpieczestwami chroni konsumentów udzielajc im wszechstronnej pomocy przez poradnictwo prawne. Jeeli natomiast przemawia za tym charakter sprawy, podejmowane s działania mediacyjne w celu polubownego zakoczenia sporu midzy wystpujcymi stronami. Niejednokrotnie Rzecznik ucieka si do bezporedniego spotkania uczestników postpowania motywujc im zasady działania prawa konsumenckiego. W przypadku bezskutecznych motywacji opracowuje pozwy do Polubnego Sdu Konsumenckiego lub Sdu Rejonowego. Ten zinterpretowany system działania 2

3 doprowadził, e z roku na rok zwiksza si wiadomo konsumentów przyczyniajc si do rosncej iloci reklamacji: Konsument jest coraz bardziej wymagajcy i wiadomy swoich praw. Std te dua ilo reklamacji i skarg w rónych grupach towarowych i usługach. W dalszym cigu na czele skarg, które wpływaj do Rzecznika lideruj sprawy zwizane z obuwiem, usługami technicznymi, telekomunikacyjnym oraz usługami remontowo budowlanymi. Dzieje si tak poniewa nie kady z konsumentów potrafi racjonalnie oceni i wybra właciwe cechy uytkowe, a sprzedawcy bd usługodawcy czy producenci, albo nie chc pomóc albo wiadomie wprowadzaj konsumentów w błd. Przykładem tego jest fakt interwencji telewizyjnej na ywo przez Rzecznika w sprawie wadliwego wykonania usług remontowo budowlanych w miejscowoci Mniów. Innym przykładem jest wystpienie Rzecznika w telewizji w sprawie odcicia ciepłej wody dla mieszkaców bloku w jednej z dzielnic Kielc. Interwencja zakoczyła si pozytywnie. Równie na łamach prasy Echa Dnia i Polskiego Radia Rzecznik nie tylko wyjaniał pewne zawiłoci prawa konsumenckiego, ale take wskazywał na kierunki działa uprawniajcych konsumenta do korzystania z jego usług i poradnictwa. W myl przepisów ustawy o sprzeday konsumenckiej i zmianie kodeksu cywilnego sprzedawca bd usługodawca czy producent odpowiada wobec kupujcego, jeeli zrealizowane zostaj dwie przesłanki towar konsumpcyjny jest niezgodny z umow i jednoczenie niezgodno ta istniała w chwili wydania towaru. Aby mie wiadomo zakupu musimy pamita, e kady towar, który nabywamy jest niezgodny z umow, jeeli wystpuj nieprawidłowoci w jego zamontowaniu i uruchamianiu. Nie ma przy tym znaczenia, czy monta był wykonany przez profesjonalist (sprzedawc lub osob za któr ponosi on odpowiedzialno w ramach umowy sprzeday) czy przez konsumenta jeeli zrobił to zgodnie z otrzyman instrukcj. 3

4 Przykładem tego midzy innymi jest fakt nabycia lodówki, która ju w chwili zakupu dotknita była wad, zgłaszanie reklamacji przez konsumenta nie dało rezultatu. Po interwencji Rzecznika u producenta reklamacj uznano. Normami wprowadzonymi przez ustawy o sprzeday konsumenckiej jest rozszerzenie odpowiedzialnoci sprzedawcy o zapewnienia wyraone w reklamie zastrzeeniami wicej mocy tych zapewnie jest warunek, e pod wpływem zapewnie doszło do zawarcia i wykonania umowy, a towar lub usługa okazały si niezgodne z treci tych zapewnie. Oceny wpływu zapewnie na decyzj kupujcego dokonuje si na podstawie przesłanek obiektywnych, a w szczególnoci poprzez odpowied czy kady przecitny konsument w podobnej sytuacji mógłby podj decyzj o zakupie, kierujc si tego rodzaju zapewnieniami. W zakresie uprawnie kupujcego z tytułu niezgodnoci towaru z umow ustawa o sprzeday konsumenckiej wprowadziła sekwencyjno. Zgodnie z sekwencj, kupujcy moe da doprowadzenia do stanu zgodnego z umow poprzez nieodpłatn napraw albo wymian na nowy towar. Kupujcy nie moe da naprawy, albo wymiany, jeeli sprzedawca wykae, e naprawa albo wymiana s niemoliwe lub wymagaj nadmiernych kosztów. Przy ocenie nadmiernoci kosztów bierze si pod uwag warto towaru zgodnego z umow oraz rodzaj i stopie stwierdzonej niezgodnoci, a take niezgodnoci, na jakie naraałby kupujcego inny sposób zaspokojenia. Idc w tym kierunku Rzecznik spowodował kilka spotka ze stronami w czasie których doszło do zawarcia ugody midzy stronami, nie uciekajc si do procesu sdowego. Dlatego te unikajc koniecznoci dochodzenia roszcze przed sdem tak polubownym jak i powszechnym konieczne jest denie do uzyskania pełnej wiadomoci prawa przez zainteresowane podmioty, przy czym musi by ono poparte publikacjami na ten temat w rodkach masowego przekazu. Bdc przy 4

5 tym temacie w okresie sprawozdawczym jak zaznaczyłem wyej, cile współpracowałem z rodkami masowego przekazu: pras, radiem i telewizj. Przedkładajc Wysokiej Radzie do oceny sprawozdanie chciałbym zaznaczy, e w niniejszym okresie roku 2005 udzieliłem porad prawnych i konsumenckich ludziom w 314 przypadkach, w tym w 129 przypadkach interweniowałem pisemnie do rónych firm, przedsibiorstw i usługodawców (analogicznie do roku przypadków i 104 wystpienia) wskazujc im nie tylko na nierzetelne i czsto zdarzajce si przypadki łamania prawa ale take wskazywałem na sposób podejmowania działania w rozwizywaniu ludzkich spraw. W swoim podsumowaniu pragn podkreli równie i to, e ilo pozytywnie udzielonych porad i wystpie oscyluje si na poziomie ponad 60% załatwionych spraw. Wysoka Rado praca Rzecznika jest trudna wymagajca cigłego ledzenia przepisów prawa jak równie kształtowania si polityki rynkowej ale wykonujc swe zadania dla dobra społeczestwa poniesiony trud w pozytywnym załatwieniu ludzkich spraw daje osobist satysfakcj. Kielce stycze 2006 r. 5