MODUŁOWY PROGRAM NAUCZANIA

Transkrypt

1 MINISTERSTWO EDUKACJI i NAUKI MINISTERSTWO EDUKACJI i NAUKI 311[35]/T-4, SP-2, SP-1/MEiN/2006. MODUŁOWY PROGRAM NAUCZANIA TECHNIK TECHNOLOGII WYROBÓW SKÓRZANYCH 311[35] Zatwierdzam Minister Edukacji i Nauki Warszawa 2006

2 Autorzy: mgr inż. Zdzisław Feldo mgr inż. Zbigniew Gregorczyk inż. Jolanta Górska Recenzenci: dr inż. Marian Grabkowski inż. Stanisław Pietryka Opracowanie redakcyjne: mgr inż. Katarzyna Maćkowska 1

3 Spis treści Wprowadzenie 4 I. Założenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie 7 1. Opis pracy w zawodzie 7 2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno-wychowawczego 9 II. Plany nauczania 17 III. Moduły kształcenia w zawodzie Podstawy produkcji wyrobów skórzanych 20 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 23 Rozpoznawanie surowców skórzanych i skór wyprawionych 27 Rozpoznawanie surowców i materiałów włókienniczych 30 Określanie właściwości materiałów do produkcji wyrobów skórzanych Podstawy projektowania 38 Wykonywanie rysunków odręcznych 41 Sporządzanie rysunków technicznych 44 Wykonywanie kompozycji kolorystycznych, płaskich i przestrzennych Surowce i materiały pomocnicze 50 Rozpoznawanie i dobieranie tworzyw sztucznych 53 Rozpoznawanie i dobieranie tworzyw skóropodobnych 56 Dobieranie klejów stosowanych w produkcji wyrobów skórzanych 60 Dobieranie materiałów wykończeniowych stosowanych w wyrobach skórzanych Maszyny i urządzenia do produkcji wyrobów skórzanych 66 Charakteryzowanie maszyn i urządzeń 69 Użytkowanie maszyn i urządzeń do rozkroju 73 Użytkowanie maszyn i urządzeń do montażu oraz wykończania wyrobów 76 2

4 5. Technologia wytwarzania wyrobów skórzanych 79 Dokonywanie rozkroju materiałów 84 Przygotowanie elementów wyrobów skórzanych do montażu 87 Dokonywanie montażu wyrobów skórzanych 90 Zdobienie i wykończanie wyrobów skórzanych 95 Wykonywanie międzyoperacyjnej kontroli produkcji wyrobów skórzanych 99 Ocenianie jakości wyrobów 103 Przechowywanie i transport wyrobów skórzanych Proces planowania produkcji wyrobów skórzanych 109 Projektowanie wyrobów skórzanych 112 Sporządzanie dokumentacji technicznej i technologicznej Praktyka zawodowa 119 Organizowanie procesu wytwarzania wyrobów skórzanych 121 Wytwarzanie, naprawa i renowacja wyrobów skórzanych Technologia wytwarzania wyrobów kaletniczych 127 Charakteryzowanie wyrobów kaletniczych 130 Modelowanie wyrobów kaletniczych 133 Wytwarzanie wyrobów kaletniczych Technologia wytwarzania wyrobów rękawiczniczych 139 Modelowanie wyrobów rękawiczniczych 141 Wytwarzanie wyrobów rękawiczniczych Technologia wytwarzania wyrobów rymarskich 147 Charakteryzowanie wyrobów rymarskich 150 Modelowanie wyrobów rymarskich 153 Wytwarzanie wyrobów rymarskich 156 3

5 Wprowadzenie Modułowy program nauczania dla zawodu technik technologii wyrobów skórzanych jest przeznaczony do realizacji w czteroletnim technikum na podbudowie programowej gimnazjum, w dwuletniej szkole policealnej na podbudowie programowej szkoły średniej oraz w rocznej szkole policealnej na podbudowie programowej liceum profilowanego o profilu kreowanie ubiorów. We wszystkich typach szkół plany nauczania przewidują realizację programów w formie stacjonarnej dla młodzieży i dorosłych oraz w formie zaocznej dla dorosłych. Celem kształcenia jest uzyskanie kwalifikacji zawodowych przez absolwenta i przygotowanie go do skutecznego wykonywania zadań zawodowych w warunkach gospodarki rynkowej. Wymaga to dobrego przygotowania ogólnego, opanowania podstawowej wiedzy teoretycznej i umiejętności praktycznych oraz prezentowania właściwych postaw zawodowych. Kształcenie zawodowe z wykorzystaniem podejścia modułowego, poprzez powiązanie celów i materiału nauczania z procesem pracy i zadaniami zawodowymi umożliwia: przygotowanie ucznia do wykonywania typowych zadań zawodowych na stanowiskach pracy, którym odpowiadają określone zakresy umiejętności, wiedzy i podstaw zawodowych, integrację treści nauczania z różnych dyscyplin wiedzy, stymulowanie aktywności intelektualnej i motorycznej ucznia, pozwalającej na indywidualizację procesu nauczania, Kształcenie modułowe charakteryzuje się tym, że: preferowane są aktywizujące metody nauczania, które z jednej strony mobilizują uczącego się, z drugiej zaś zmieniają rolę nauczyciela w kierunku doradcy, partnera, projektanta, organizatora i ewaluatora procesu dydaktycznego, proces nauczania i uczenia się ukierunkowany jest na osiąganie konkretnych, wymiernych rezultatów w formie ukształtowanych umiejętności intelektualnych i praktycznych, które umożliwiają wykonywanie określonego zakresu w zawodzie, wykorzystywana jest w szerokim zakresie zasada transferu wiedzy i umiejętności wcześniej uzyskanych przez ucznia w toku nauki formalnej, nieformalnej oraz incydentalnej, program nauczania posiada elastyczną strukturę, a znajdujące się w nim moduły i jednostki można aktualizować (modyfikować, uzupełniać lub wymieniać) nie burząc konstrukcji programu, po to, by dostosowywać treści do zmieniających się potrzeb rynku pracy, rozwoju nauki i technologii oraz predyspozycji uczących się. 4

6 Modułowy program nauczania dla zawodu składa się z modułów kształcenia w zawodzie i odpowiadających im jednostek modułowych, wyodrębnionych na podstawie określonych kryteriów, umożliwiających zdobywanie wiedzy oraz kształtowanie umiejętności i postaw właściwych dla zawodu. W strukturze programu wyróżnia się: założenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie, plany nauczania, programy modułów i jednostek modułowych. Moduł kształcenia w zawodzie zawiera: cele kształcenia, wykaz jednostek modułowych, schemat układu jednostek modułowych i literaturę. Program jednostki modułowej zawiera: szczegółowe cele kształcenia, materiał nauczania, ćwiczenia, środki dydaktyczne, wskazania metodyczne do realizacji programu nauczania oraz propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia. Dydaktyczna mapa programu nauczania, zamieszczona w założeniach programowo-organizacyjnych kształcenia w zawodzie, przedstawia schemat powiązań (korelacji) między modułami a jednostkami modułowymi oraz określa kolejność ich realizacji. Ma ona ułatwić dyrekcji szkół i nauczycielom planowanie i organizowanie procesu dydaktycznego. W programie przyjęto system kodowania modułów i jednostek modułowych, który zawiera następujące elementy: symbol cyfrowy zawodu zgodnie z obowiązującą klasyfikacją zawodów szkolnictwa zawodowego, symbol literowy, oznaczający grupę modułów: O dla modułów ogólnozawodowych, Z dla modułów zawodowych, S dla modułów specjalizacyjnych. Cyfra arabska dla kolejnego modułu w grupie i dla kolejnej wyodrębnionej w module jednostki modułowej. Przykładowy zapis kodowania modułu: 311[35].O1 311[35] symbol cyfrowy zawodu: Technik technologii wyrobów skórzanych, O1 pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy produkcji wyrobów skórzanych. Przykładowy zapis kodowania jednostki modułowej: 311[35].O [35] symbol cyfrowy zawodu: Technik technologii wyrobów skórzanych, 5

7 O1 pierwszy moduł ogólnozawodowy: Podstawy produkcji wyrobów skórzanych 01 pierwsza jednostka modułowa wyodrębniona w module O1: Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. 6

8 I. Założenia programowo-organizacyjne kształcenia w zawodzie 1. Opis pracy w zawodzie Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik technologii wyrobów skórzanych może podejmować pracę w przedsiębiorstwach i zakładach rzemieślniczych produkujących wyroby skórzane, oraz w innych zakładach wytwórczych branży skórzanej, a także w przedsiębiorstwach handlowych obrotu skórami i wyrobami skórzanymi, może także prowadzić własną działalność gospodarczą. Zadania zawodowe Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie technik technologii wyrobów skórzanych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: opracowywania dokumentacji konstrukcyjnej i technologicznej, organizowania i nadzorowania przebiegu procesu technologicznego, oceniania jakości materiałów, półproduktów i wyrobów, oceniania stanu technicznego eksploatowanych maszyn i urządzeń, normowania zużycia materiałów i czasu pracy, dokonywania konserwacji i naprawy wyrobów skórzanych, prowadzenia działalności usługowej i handlowej. Umiejętności zawodowe W wyniku kształcenia w zawodzie absolwent powinien umieć: projektować i modelować wyroby skórzane, wykonywać odręczne i techniczne rysunki wyrobów skórzanych i ich elementów, dokonywać pomiarów niezbędnych do wykonania wyrobu, sporządzać dokumentację konstrukcyjną i technologiczną, dokonywać wielkościowego stopniowania szablonów wyrobów, oceniać i dobierać materiały do wykonywania wyrobów skórzanych, wykonywać podstawowe i pomocnicze operacje technologiczne, wykonywać usługi w zakresie napraw, renowacji i konserwacji wyrobów skórzanych, dobierać maszyny, urządzenia i narzędzia do wykonywanych prac, regulować, konserwować i dokonywać drobnych napraw maszyn i urządzeń, 7

9 analizować wady materiałów i surowców oraz decydować o ich przydatności w produkcji wyrobów skórzanych, wykrywać i eliminować błędy konstrukcyjne i technologiczne wyrobów, oceniać jakość wykonanych wyrobów skórzanych, wykonywać badania wyrobów skórzanych i interpretować wyniki, stosować zasady magazynowania materiałów, surowców i wyrobów, dokonywać normowania materiałów i czasu pracy, prowadzić dokumentację produkcyjną i magazynową, dokonywać rozliczeń pobranych materiałów, sporządzać kalkulację kosztów produkcji i usług, stosować techniki komputerowe w procesie projektowania i wytwarzania wyrobów skórzanych, posługiwać się językiem obcym w zakresie wspomagającym wykonywanie zadań zawodowych, przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, organizować stanowisko pracy zgodnie z zasadami ergonomii, przestrzegać przepisów prawa dotyczących działalności gospodarczej, przestrzegać przepisów prawa dotyczących wykonywania zadań zawodowych, udzielać pierwszej pomocy poszkodowanym w wypadkach przy pracy, kierować zespołem pracowników, korzystać z różnych źródeł informacji oraz doradztwa specjalistycznego, prowadzić działalność gospodarczą. 8

10 2. Zalecenia dotyczące organizacji procesu dydaktyczno- -wychowawczego Podstawowym celem kształcenia w zawodzie technik technologii wyrobów skórzanych jest przygotowanie absolwentów szkoły do wykonywania prac związanych z wytwarzaniem wyrobów skórzanych. Program nauczania obejmuje kształcenie ogólnozawodowe, zawodowe i specjalizacyjne. Kształcenie ogólnozawodowe zapewnia orientację w zawodzie oraz ułatwia ewentualną zmianę zawodu. Kształcenie zawodowe ma na celu przygotowanie absolwenta szkoły do realizacji zadań na typowych dla zawodu stanowiskach pracy. Ogólne i szczegółowe cele kształcenia wynikają z podstawy programowej kształcenia w zawodzie. Moduły wyodrębnione według kryteriów przyjętych dla zawodu, są podzielone na jednostki modułowe. Zawierają one treści programowe stanowiące określoną całość. Realizacja znajdujących się w programie celów kształcenia zapewnia opanowanie umiejętności, umożliwiających wykonywanie określonego zakresu pracy. Czynnikiem sprzyjającym nabywaniu umiejętności zawodowych jest wykonywanie ćwiczeń określonych w programach jednostek modułowych. Moduły ogólnozawodowe: 311[35].O1 Podstawy produkcji wyrobów skórzanych i 311[35].O2 Podstawy projektowania obejmują ogólnozawodowe treści kształcenia, skorelowane z podstawą programową i programem nauczania dla liceum o profilu Kreowanie ubiorów. Moduł 311[35].O1 Podstawy produkcji wyrobów skórzanych zawiera cztery jednostki modułowe, których programy obejmują zagadnienia dotyczące: przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska oraz podstawowych surowców i materiałów stosowanych do produkcji wyrobów skórzanych. Moduł 311[35].O2 Podstawy projektowania złożony jest z trzech jednostek modułowych zawierających umiejętności z zakresu posługiwania się rysunkiem odręcznym i technicznym oraz podstawowych zasad tworzenia różnego rodzaju kompozycji. Moduł 311[35].Z1 Surowce i materiały pomocnicze zawiera cztery jednostki modułowe, których programy zawierają treści dotyczące charakterystyki tworzyw sztucznych, skóropodobnych, klejów oraz środków pomocniczych stosowanych w produkcji wyrobów skórzanych. Moduł 311[35].Z2 Maszyny i urządzenia do produkcji wyrobów skórzanych zawiera trzy jednostki modułowe których programy obejmują zagadnienia dotyczące dobierania i użytkowania maszyn, urządzeń i narzędzi stosowanych w kaletnictwie, rymarstwie i rękawicznictwie. 9

11 Moduł 311[35].Z3 Technologia wytwarzania wyrobów skórzanych zawiera siedem jednostek modułowych, których programy obejmują treści dotyczące: rozkroju materiałów na elementy wyrobu, montażu, zdobienia i wykończania wyrobu skórzanego, kontroli jakości półproduktów i wyrobów gotowych oraz przygotowania wyrobu do obrotu towarowego. Moduł 311[35].Z4 Proces planowania produkcji wyrobów skórzanych zawiera dwie jednostki modułowe, których programy obejmują zagadnienia dotyczące projektowania i modelowania wyrobów skórzanych, organizowania produkcji i sporządzania dokumentacji technologicznej. Moduł 311[35].Z5 - Praktyka zawodowa zawiera dwie jednostki modułowe których programy dotyczą organizacji procesów wytwarzania wyrobów skórzanych oraz wykonywania, naprawy i renowacji wyrobów skórzanych. Moduły specjalizacyjne: 311[35].S1 - Technologia wytwarzania wyrobów kaletniczych, 311[35].S2 - Technologia wytwarzania wyrobów rękawiczniczych, 311[35].S3 - Technologia wytwarzania wyrobów rymarskich, mogą być realizowane zamiennie. O wyborze specjalizacji zadecyduje dyrekcja szkoły biorąc pod uwagę bazę dydaktyczną szkoły i zapotrzebowanie rynku pracy. Moduły specjalizacyjne zawierają jednostki modułowe, których programy dotyczą modelowania i wytwarzania wyrobów kaletniczych, rękawiczniczych i rymarskich. Wykaz modułów i jednostek modułowych przedstawiono w tabeli. 10

12 Wykaz modułów i jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej Wykaz modułów i jednostek modułowych Orientacyjna liczba godzin na realizację Moduł 311[35].O1 Podstawy produkcji wyrobów skórzanych [35].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz 45 ochrony środowiska 311[35.O1.02 Rozpoznawanie surowców skórzanych 110 i skór wyprawionych 311[35].O1.03 Rozpoznawanie surowców i materiałów włókienniczych [35].O1.04 Określanie właściwości materiałów do produkcji wyrobów skórzanych 88 Moduł 311[35].O2 Podstawy projektowania [35].O2.01 Wykonywanie rysunków odręcznych [35].O2.02 Sporządzanie rysunków technicznych [35].O2.03 Wykonywanie kompozycji kolorystycznych, płaskich i przestrzennych 64 Moduł 311[35].Z1 Surowce i materiały pomocnicze [35].Z1.01 Rozpoznawanie i dobieranie tworzyw sztucznych [35]. Z1.02 Rozpoznawanie i dobieranie tworzyw skóropodobnych [35]. Z1.03 Dobieranie klejów stosowanych w produkcji wyrobów skórzanych [35]. Z1.04 Dobieranie materiałów wykończeniowych stosowanych w wyrobach skórzanych 54 Moduł 311[35].Z2 Maszyny i urządzenia do produkcji wyrobów 144 skórzanych 311[35].Z2.01 Charakteryzowanie maszyn i urządzeń [35].Z2.02 Użytkowanie maszyn i urządzeń do rozkroju [35].Z2.03 Użytkowanie maszyn i urządzeń do montażu oraz wykończania wyrobów 44 11

13 Moduł 311[35].Z3 Technologia wytwarzania wyrobów 396 skórzanych 311[35].Z3.01 Dokonywanie rozkroju materiałów [35].Z3.02 Przygotowanie elementów wyrobów skórzanych do montażu [35].Z3.03 Dokonywanie montażu wyrobów skórzanych [35].Z3.04 Zdobienie i wykończanie wyrobów skórzanych [35].Z3.05 Wykonywanie międzyoperacyjnej kontroli produkcji wyrobów skórzanych [35].Z3.06 Ocenianie jakości wyrobów [35].Z3.07 Przechowywanie i transport wyrobów 20 skórzanych Moduł 311[35].Z4 Proces planowania produkcji wyrobów 252 skórzanych 311[35].Z4.01 Projektowanie wyrobów skórzanych [35].Z4.02 Sporządzanie dokumentacji technicznej i technologicznej 72 Moduł 311[35].Z5 Praktyka zawodowa [35].Z5.01 Organizowanie procesu wytwarzania wyrobów skórzanych [35].Z5.02 Wytwarzanie, naprawa i renowacja wyrobów skórzanych 70 Moduł 311[35].S Specjalizacja 240* Razem 1820 * godziny przeznaczone na realizację wybranego modułu specjalizacyjnego Orientacyjna liczba godzin na realizację programu dotyczy procesu kształcenia w czteroletnim technikum dla młodzieży. Na podstawie wykazu modułów oraz schematów układu jednostek modułowych w poszczególnych modułach sporządzono dydaktyczną mapę programu. 12

14 Dydaktyczna mapa programu 311[35].O1 311[35].O [35].O [35].O [35].O [35].O2 311[35].O [35].O [35].O [35].Z1 311[35].Z [35].Z [35].Z [35].Z [35].Z2 311[35].Z [35].Z [35].Z

15 311[35].Z3 311[35].Z [35].Z [35].Z [35].Z [35].Z [35].Z [35].Z [35].Z4 311[35].Z [35].Z [35].Z5 311[35].Z [35].Z [35].S 14

16 Przed podjęciem decyzji o zmianie kolejności realizacji programów modułów i jednostek modułowych wskazane jest przeprowadzenie szczegółowej analizy dydaktycznej mapy programu. Na podstawie schematu powiązań uczeń może wybrać ścieżkę kształcenia w zależności od własnych możliwości, doświadczeń oraz dowodów potwierdzających opanowanie określonej wiedzy i umiejętności. Nauczyciel realizujący program nauczania powinien posiadać przygotowanie w zakresie metodologii kształcenia modułowego, aktywizujących metod nauczania, pomiaru dydaktycznego oraz projektowania i opracowywania pakietów edukacyjnych. Nauczyciel kierujący procesem kształtowania umiejętności powinien udzielać pomocy w rozwiązywaniu problemów związanych z realizacją zadań, sterować tempem pracy, z uwzględnieniem predyspozycji oraz doświadczeń uczniów. Ponadto, powinien rozwijać zainteresowania zawodem, wskazywać na możliwości dalszego kształcenia, zdobywania nowych umiejętności zawodowych. Powinien również kształtować pożądane postawy uczniów, jak: rzetelność i odpowiedzialność za pracę, dbałość o jej jakość, o porządek na stanowisku pracy, poszanowanie dla pracy innych osób, dbałość o racjonalne stosowanie materiałów. W uzasadnionych przypadkach nauczyciel może ustalić indywidualny tok kształcenia. Nauczyciel powinien uczestniczyć w organizowaniu bazy techniczno- -dydaktycznej oraz ewaluacji programu nauczania. Wskazane jest opracowywanie przez nauczycieli pakietów edukacyjnych do wspomagania realizacji programu nauczania. Wskazane jest, aby kształcenie modułowe było realizowane metodami aktywizującymi, jak: metoda tekstu przewodniego, metoda samokształcenia kierowanego, metoda sytuacyjna oraz metoda ćwiczeń praktycznych. W trakcie realizacji programu należy zwracać uwagę na samokształcenie z wykorzystaniem materiałów innych niż podręczniki (normy, instrukcje, poradniki i pozatekstowe źródła informacji). W realizacji treści programowych, w tym ćwiczeń, należy uwzględniać współczesne technologie, materiały, narzędzia i sprzęt. Prowadzenie zajęć metodami aktywizującymi wymaga przygotowania materiałów takich jak: instrukcja do metody tekstu przewodniego, karty instrukcyjne do samokształcenia, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, instrukcje stanowiskowe, bezpieczeństwa i higieny pracy. Istotnym elementem organizacji procesu dydaktycznego jest sprawdzanie i ocenianie osiągnięć edukacyjnych ucznia. Wskazane jest prowadzenie badań diagnostycznych, kształtujących i sumatywnych. Badania diagnostyczne mają na celu dokonanie oceny zakresu oraz poziomu wiedzy i umiejętności uczniów w początkowej fazie kształcenia. 15

17 Badania kształtujące, prowadzone w trakcie realizacji programu, mają na celu dostarczanie informacji o efektywności nauczania uczenia się. Informacje uzyskane w wyniku badań pozwalają na dokonanie niezbędnych korekt w procesie nauczania. Ocenianie powinno uświadamiać uczniowi poziom jego osiągnięć w stosunku do wymagań edukacyjnych, wdrażać do systematycznej pracy, samokontroli i samooceny. Ocenianie osiągnięć uczniów powinno być realizowane za pomocą sprawdzianów (ustnych, pisemnych i praktycznych), testów osiągnięć szkolnych oraz testów typu próba pracy. Prowadzenie pomiaru dydaktycznego wymaga od nauczyciela określenia kryteriów i norm oceniania, opracowania testów osiągnięć szkolnych, arkuszy obserwacji i arkuszy oceny postępów. Środki dydaktyczne, niezbędne w procesie kształcenia modułowego, stanowią: pomoce i materiały dydaktyczne, techniczne środki kształcenia, dydaktyczne środki pracy. Orientacyjna liczba godzin na realizację, podana w tabeli wykazu jednostek modułowych, może ulegać zmianie w zależności od stosowanych metod nauczania i środków dydaktycznych. W zintegrowanym procesie kształcenia modułowego nie ma podziału na zajęcia teoretyczne i praktyczne. Formy organizacyjne pracy uczniów powinny być dostosowane do treści i metod kształcenia. Wskazane jest prowadzenie zajęć w grupach do 15 osób, w zespołach 2 5 osobowych. Kształtowanie umiejętności praktycznych powinno odbywać się w odpowiednio wyposażonych w pracowniach, warsztatach oraz w zakładach produkcyjnych. Do prawidłowej realizacji kształcenia w zawodzie szkoła powinna posiadać: pracownię rysunku technicznego, pracownię modelowania wyrobów skórzanych, pracownię technologii, warsztaty szkolne. Wskazane jest, aby w standardowym wyposażeniu wszystkich pracowni w środki dydaktyczne i techniczne znalazły się środki multimedialne, w szczególności: rzutniki, odtwarzacze wideo, monitory, projektory, komputery z dydaktycznym oprogramowaniem specjalistycznym. Wyposażenie warsztatów szkolnych powinno umożliwić wykonanie podstawowych operacji technologicznych. Wskazane jest organizowanie zajęć w zakładach produkcyjnych. Umożliwi to poznanie nowoczesnego wyposażenia technicznego, innowacji technicznych, a przede wszystkim nabywanie doświadczenia zawodowego w rzeczywistych warunkach pracy. 16

18 II. Plany nauczania PLAN NAUCZANIA Czteroletnie technikum Zawód: technik technologii wyrobów skórzanych 311[35] Podbudowa programowa gimnazjum Lp. Moduły kształcenia w zawodzie Dla młodzieży Liczba godzin tygodniowo w czteroletnim okresie nauczania Klasy I IV Dla dorosłych Liczba godzin tygodniowo w czteroletnim okresie nauczania Semestry I VIII Forma stacjonarna Liczba godzin w czteroletnim okresie nauczania Forma zaoczna 1 Podstawy produkcji wyrobów skórzanych Podstawy projektowania Surowce i materiały pomocnicze Maszyny i urządzenia stosowane w produkcji wyrobów skórzanych Technologia wytwarzania wyrobów skórzanych Proces planowania produkcji wyrobów skórzanych Specjalizacja Razem Praktyka zawodowa: 4 tygodnie 17

19 PLAN NAUCZANIA Szkoła policealna Zawód: technik technologii wyrobów skórzanych 311[35] Podbudowa programowa: szkoła dająca wykształcenie średnie Lp. Moduły kształcenia w zawodzie Dla młodzieży Liczba godzin tygodniowo w dwuletnim okresie nauczania Klasy I II Liczba godzin tygodniowo w dwuletnim okresie nauczania Forma stacjonarna Dla dorosłych Semestry I IV Liczba godzin w dwuletnim okresie nauczania Forma zaoczna 1 Podstawy produkcji wyrobów skórzanych Podstawy projektowania Surowce i materiały pomocnicze Maszyny i urządzenia stosowane w produkcji wyrobów skórzanych 5 Technologia wytwarzania wyrobów skórzanych Proces planowania produkcji wyrobów skórzanych Specjalizacja Razem Praktyka zawodowa: 4 tygodnie 18

20 PLAN NAUCZANIA Szkoła policealna Zawód: technik technologii wyrobów skórzanych 311[35] Podbudowa programowa: liceum profilowane, profil kreowanie ubiorów Dla Dla dorosłych młodzieży Lp. Moduły kształcenia w zawodzie Liczba godzin tygodniowo w rocznym okresie nauczania Liczba godzin tygodniowo w rocznym okresie nauczania Semestry I II Klasa I Forma stacjonarna 1 Surowce i materiały pomocnicze Maszyny i urządzenia stosowane w produkcji wyrobów skórzanych Technologia wytwarzania wyrobów skórzanych Proces planowania produkcji wyrobów skórzanych Specjalizacja Razem Praktyka zawodowa: 4 tygodnie Liczba godzin w rocznym okresie nauczania Forma zaoczna 19

21 Moduły kształcenia w zawodzie Moduł 311[35].O1 Podstawy produkcji wyrobów skórzanych 1. Cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: przestrzegać przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska, określać zagrożenia związane z prowadzeniem procesów technologicznych wytwarzania i przerobu materiałów tekstylnych i skórzanych, określać metody otrzymywania i produkcji surowców oraz materiałów podstawowych do wytwarzania wyrobów skórzanych, charakteryzować materiały skórzane i włókiennicze stosowane do produkcji wyrobów skórzanych, określać przydatność skór i produktów tekstylnych do produkcji wyrobów skórzanych, stosować terminologię dotyczącą surowców, materiałów i procesów technologicznych wytwarzania wyrobów skórzanych, wykonywać rysunki techniczne i odręczne, wykonywać proste projekty plastyczne wyrobów skórzanych, stosować techniki komputerowe w procesie projektowania i wytwarzania wyrobów skórzanych, korzystać z różnych źródeł informacji technicznej i technologicznej oraz z doradztwa specjalistycznego. 2. Wykaz jednostek modułowych Symbol jednostki modułowej 311[35].O [35].O [35].O [35].O1.04 Nazwa jednostki modułowej Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska Rozpoznawanie surowców skórzanych i skór wyprawionych Rozpoznawanie surowców i materiałów włókienniczych Określanie właściwości materiałów do produkcji wyrobów skórzanych Orientacyjna liczba godzin na realizację Razem

22 3. Schemat układu jednostek modułowych 311[35].O1 Podstawy produkcji wyrobów skórzanych 311[35].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 311[35].O1.02 Rozpoznawanie surowców skórzanych i skór wyprawionych 311[35].O1.03 Rozpoznawanie surowców i materiałów włókienniczych 311[35].O1.04 Określanie właściwości materiałów do produkcji wyrobów skórzanych 4. Literatura Brzozowski Cz., Kałuża B., Kosior Z.: Technologie kierunek skórzany. Podstawowe studium zawodowe. WSiP, Warszawa 1993 Chajtman S.: Podstawy organizacji procesu produkcyjnego. PWE, Warszawa 1971 Christ J. W.: Kaletnictwo Podręcznik technologii dla ZSZ. WSiP, Warszawa 1991 Epsztejn M.: Rękawicznictwo. WPLiS, Warszawa1960 Hansen A.: Bezpieczeństwo i higiena pracy. WSiP, Warszawa 1998 Kazik R., Krawczyk J.: Technologia odzieży. WSiP, Warszawa 1993 Krzywicki E.: Skóry techniczne i galanteryjne. PWT, Warszawa 1949 Lasek W., Persz T.: Technologia wyprawy skór cz. II Wykończanie. WSiP, Warszawa

23 Lasek W.: Materiałoznawstwo obuwnicze. Skrypt WSI Radom 1986 Martyniak Z.: Metody organizowania procesów pracy. PWE, Warszawa 1996 Napora S.: Galanteria ze skóry i tworzyw sztucznych. WPLiS, Warszawa 1962 Pala S.: Maszyny i urządzenia obuwnicze. PWSZ, Chorzów 1973 Persz T.: Materiałoznawstwo dla techników przemysłu skórzanego. WSiP, Warszawa 1997 Rerutkiewicz J. Tobiszewski A.: Rymarstwo. WPLiS, Warszawa 1956 Schellenberg A. (red.): Encyklopedia techniki. Przemysł lekki. WTN, Warszawa 1986 Turnau I.: Polskie skórnictwo. Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław 1983 Praca zbiorowa: Bezpieczeństwo i ochrona człowieka w środowisku pracy. Ergonomia. CIOP, Warszawa 1999 Praca zbiorowa: Bezpieczeństwo pracy i ergonomia. CIOP, Warszawa 1999 Kodeks pracy Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska Wykaz literatury należy aktualizować w miarę ukazywania się nowych pozycji wydawniczych. 22

24 Jednostka modułowa 311[35].O1.01 Przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: zinterpretować podstawowe akty prawne, prawa i obowiązki pracownika oraz pracodawcy, związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, posłużyć się zakładowym regulaminem bezpieczeństwa pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, rozpoznać i przewidzieć zagrożenia dla człowieka i środowiska, określić zagrożenia na stanowiskach produkcyjnych podczas obróbki ręcznej i mechanicznej surowców, półfabrykatów i materiałów pomocniczych, przewidzieć konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej, dobrać zabezpieczenia i osłony ruchomych części maszyn i urządzeń mechanicznych, zabezpieczyć dostęp do szkodliwych środków chemicznych, dobrać i zastosować środki ochrony indywidualnej na poszczególnych stanowiskach pracy, zastosować procedury postępowania w sytuacji zagrożenia zdrowia i życia pracowników, udzielić pierwszej pomocy osobom poszkodowanym, zabezpieczyć miejsce wypadku, zastosować zasady ochrony środowiska podczas utylizacji odpadów i produktów ubocznych, zastosować podręczny sprzęt oraz środki gaśnicze, zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. 2. Materiał nauczania Zasady bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej w przemyśle skórzanym. Ochrona środowiska i jej znaczenie dla człowieka. Czynniki środowiska pracy: mikroklimat, skład chemiczny i zanieczyszczenie powietrza, hałas i wibracje. Zagrożenia spowodowane działaniem substancji chemicznych w procesie produkcji wyrobów skórzanych. Zagrożenia związane z użytkowaniem maszyn, urządzeń i narzędzi. 23

25 Sprawność techniczna urządzeń i instalacji elektrycznych. Znaczenie ubioru ochronnego i środków ochrony indywidualnej dla zdrowia i życia pracownika. Sprzęt i środki ochrony indywidualnej. Instrukcje obsługi maszyn i urządzeń produkcyjnych. Wypadki podczas pracy. Procedury udzielania pierwszej pomocy. Zabezpieczenie miejsca wypadku. Dokumentacja powypadkowa. Wentylacja i klimatyzacja pomieszczeń produkcyjnych, biurowych i magazynowych. Zasady kształtowania bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Zagrożenia pożarowe, zasady ochrony przeciwpożarowej. Gaszenie pożaru. 3. Ćwiczenia Dobieranie środków ochrony indywidualnej dla pracownika na określonym stanowisku pracy. Określanie potencjalnych zagrożeń podczas pracy na różnych stanowiskach pracy w zakładzie produkcyjnym. Określanie metod zabezpieczenia maszyn i urządzeń. Wykonywanie sztucznego oddychania na fantomie, zgodnie z obowiązującymi zasadami. Zakładanie opatrunków osłaniających oraz unieruchamiających różne części ciała. Opanowywanie sposobu alarmowania straży pożarnej. Dobieranie sprzętu i środków gaśniczych w zależności do rodzaju pożaru. Stosowanie podręcznego sprzętu i środków gaśniczych do gaszenia pożaru. 4. Środki dydaktyczne Teksty przewodnie do ćwiczeń. Kodeks Pracy. Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska. Ilustracje i fotografie obrazujące zagrożenia na stanowiskach pracy w przemyśle przetwórstwa skóry. Sprzęt i środki do gaszenia pożaru. Wyposażenie do ćwiczeń udzielania pierwszej pomocy. Odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej. 24

26 Regulaminy i instrukcje dotyczące bezpiecznego użytkowania maszyn urządzeń i ostrych narzędzi. Normy. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej zawiera treści dotyczące stosowania zasad bezpiecznej pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska. Umiejętności zdobyte przez uczniów podczas realizacji programu tej jednostki będą niezbędne w dalszym procesie kształcenia zawodowego, szczególnie podczas realizacji programów jednostek modułowych dotyczących wykonywania rozkroju materiałów, montażu elementów wyrobów, a przede wszystkim użytkowania maszyn, urządzeń i narzędzi produkcyjnych. Program jednostki powinien być realizowany następującymi metodami nauczania: wykładu informacyjnego, pokazu z instruktażem, tekstu przewodniego, ćwiczeń praktycznych. Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy zapoznać uczniów z przepisami prawa i regulaminami obowiązującymi w zakładach branży skórzanej, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska oraz środowiska pracy. Zajęcia dydaktyczne należy prowadzić w pracowni technologii lub na terenie zakładu pracy, gdzie można lokalizować miejsca zagrożenia. Należy zwrócić uwagę na samodzielne wykonywanie przez uczniów ćwiczeń dotyczących udzielania pierwszej pomocy osobie poszkodowanej, szczególnie w sytuacjach zagrożenia życia. Każdy uczeń powinien wykonać na fantomie ćwiczenie dotyczące udzielania pierwszej pomocy. Niezwykle ważne jest kształtowanie postaw odpowiedzialności, sumienności i umiejętności współdziałania w grupie. Realizację programu jednostki modułowej może ułatwić zorganizowanie zajęć dydaktycznych w straży pożarnej i punktach pomocy medycznej. Zajęcia należy prowadzić w grupach do 15 osób, podzielonych na 3-5 osobowe zespoły. Nauczyciel powinien przygotować materiały potrzebne do wykonania ćwiczeń: instrukcje, normy, akty prawne, środki i sprzęt ochrony indywidualnej oraz podręczny sprzęt gaśniczy. 25

27 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Proces sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów powinien dostarczać informacji dotyczących zakresu i poziomu opanowania umiejętności określonych w szczegółowych celach kształcenia programu jednostki modułowej. Umiejętności uczniów mogą być sprawdzane i oceniane za pomocą: sprawdzianów ustnych i pisemnych, testów osiągnięć szkolnych, obserwacji czynności uczniów podczas wykonywania ćwiczeń. W procesie oceniania należy uwzględnić sprawność wykonywania zadań. Podczas sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów należy zwracać szczególną uwagę na: określanie rodzaju zagrożenia, zabezpieczanie miejsca zagrożenia, dobieranie środków ochrony indywidualnej, dobieranie środków i sprzętu gaśniczego, dobieranie właściwej metody udzielania pomocy, wykonywanie sztucznego oddychania, zakładanie opatrunków. Proces oceniania powinien być realizowany według określonych kryteriów oraz zgodnie z obowiązującą skalą ocen. W końcowej ocenie osiągnięć uczniów po zakończeniu realizacji programu jednostki modułowej należy uwzględnić wyniki wszystkich sprawdzianów i testów osiągnięć szkolnych. 26

28 Jednostka modułowa 311[35].O1.02 Rozpoznawanie surowców skórzanych i skór wyprawionych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: scharakteryzować różne rodzaje skór surowych, scharakteryzować histologiczną i chemiczną budowę tkanki skórnej i włosa, określić właściwości tkanki skórnej i okrywy włosowej poszczególnych części topograficznych różnych rodzajów skór, wyjaśnić cel wyprawy garbowania, wykończania i uszlachetniania skór surowych, scharakteryzować różne metody wyprawy i wykończenia skór, rozpoznać wady i uszkodzenia skór gotowych, rozpoznać różne asortymenty skór wyprawionych bez włosa i skór futerkowych, określić jakość skór gotowych na podstawie norm przedmiotowych i czynnościowych, określić sposoby magazynowania i konserwacji skór gotowych licowych i futerkowych, określić przydatność skór wyprawionych do produkcji różnych asortymentów wyrobów kaletniczych, rymarskich i rękawiczniczych. 2. Materiał nauczania Znaczenie skór zwierząt w zaspokajaniu potrzeb człowieka. Rodzaje skór surowych. Budowa histologiczna i chemiczna tkanki skórnej i włosa. Części topograficzne różnych rodzajów skór. Cel i etapy wyprawy skór. Przygotowanie skór do garbowania. Garbowanie właściwe skór metody i sposoby garbowania. Wykończanie i uszlachetnianie skór przeznaczonych do produkcji różnych asortymentów wyrobów skórzanych. Podział i charakterystyka skór gotowych ze względu na przeznaczenie asortymentowe. Wady i uszkodzenia skór gotowych. Klasyfikacja jakościowa skór gotowych. Skóry galanteryjne podział i charakterystyka skór. Skóry przeznaczone na wyroby rękawicznicze. Skóry przeznaczone na wyroby rymarskie. Magazynowanie, konserwacja i transport skór wyprawionych. 27

29 3. Ćwiczenia Określanie roli skóry w zaspokajaniu potrzeb człowieka. Rozpoznawanie skór surowych na podstawie ich kształtu. Rozpoznawanie rodzaju skór na podstawie okrywy włosowej. Obserwacja przekroju tkanki skórnej i włosa pod mikroskopem. Określanie różnic w budowie tkanki skórnej, włosa i okrywy włosowej różnych rodzajów skór. Rozpoznawanie części topograficznych skór. Rozpoznawanie etapów, metod i sposobów wyprawy skór w zakładzie garbarskim. Rozpoznawanie asortymentów skór gotowych, metod wyprawy i rodzaju wykończenia. Klasyfikowanie jakościowe skór wyprawionych na podstawie obowiązujących norm. Określanie warunków magazynowania i sposobów konserwacji skór gotowych. 4. Środki dydaktyczne Plansze, filmy, przezrocza i fotografie przedstawiające różne rodzaje skór surowych. Mikroskop i preparaty mikroskopowe tkanki skórnej i włosa. Plansze obrazujące budowę tkanki skórnej i włosa topograficzny różnych rodzajów skór. Próbki skór wyprawionych i wykończonych różnymi metodami. Normy przedmiotowe i czynnościowe. Próbki skór gotowych uszkodzonych oraz z wadami produkcyjnymi. oraz układ 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje treści dotyczące skóry naturalnej - podstawowego surowca stosowanego do wytwarzania wyrobów skórzanych. Realizację programu jednostki należy rozpocząć od rozpoznawania budowy fizycznej i chemicznej skóry surowej oraz jej właściwości. Różnorodność asortymentowa skór wyprawionych, ich charakterystyka i właściwości to podstawa wiadomości zawodowych, jakie są niezbędne dla technika technologii wyrobów skórzanych. Realizując program jednostki należy kształtować umiejętności rozpoznawania i dobierania skóry na określone asortymenty wyrobów kaletniczych, rymarskich czy rękawiczniczych. Program jednostki modułowej powinien być realizowany w pracowni technologii. Konieczne jest także realizacja zajęć dydaktycznych w zakładach garbarskich oraz w zakładach kaletniczych, rymarskich i galanterii skórzanej. 28

30 Zajęcia powinny być prowadzone metodą ćwiczeń praktycznych wykonywanych samodzielnie przez uczniów. Zaproponowane ćwiczenia pozwolą na opanowanie podstawowych umiejętności zawodowych. Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń praktycznych należy zapoznać uczniów z zakresem i rodzajem zadań, obsługą mikroskopu, normami przedmiotowymi dotyczącymi skór, przyrządami do pomiaru grubości i powierzchni skór. Należy podkreślić znaczenie obowiązku przestrzegania przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy. Nauczyciel powinien przygotować do ćwiczeń próbki skór różnych asortymentów, instrukcje do wykonania ćwiczeń, normy i katalogi przedstawiające rodzaje wykończenia i barwienia skór. Stanowiska ćwiczeniowe należy wyposażyć w przyrządy do pomiaru grubości skór i mikroskopy do badania przekroju skóry. Zajęcia dotyczące rozpoznawania i określania technik wyprawy i wykończania skór, rozpoznawania i oceny skór surowych oraz ich magazynowania należy prowadzić w warsztatach szkolnych lub zakładach garbarskich. Zajęcia dotyczące rozpoznawania i charakteryzowania skór wyprawionych powinny odbywać się w pracowni technologii oraz w zakładzie pracy, gdzie uczeń będzie miał możliwość poznać metody badań właściwości skór. Zajęcia należy prowadzić w grupie 15 osobowej, w 3-5 osobowych zespołach. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Sprawdzanie postępów ucznia powinno odbywać się w trakcie realizacji programu jednostki modułowej na podstawie kryteriów określonych na początku zajęć. W procesie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów należy stosować obserwację czynności ucznia podczas ćwiczeń praktycznych oraz testy osiągnięć szkolnych. Wykonanie ćwiczeń praktycznych należy oceniać w trakcie realizacji oraz po zakończeniu pracy. Podczas sprawdzania i oceniania uczniów należy zwracać szczególną uwagę na: organizowanie stanowiska pracy, stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, stosowanie poprawnej terminologii zawodowej, sprawność wykonywania oznaczeń i stosowania odpowiednich przyrządów pomiarowych, korzystanie z norm przedmiotowych. Sprawdzanie i ocenianie osiągnięć uczniów powinno być dokonywane zgodnie z obowiązującą skalą ocen. 29

31 Jednostka modułowa 311[35].O1.03 Rozpoznawanie surowców i materiałów włókienniczych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: określić surowce i półprodukty włókiennicze, rozróżnić i scharakteryzować surowce włókiennicze naturalne roślinne i zwierzęce, rozróżnić i scharakteryzować surowce włókiennicze chemiczne, określić metody otrzymywania włókien z surowców naturalnych i chemicznych, wyjaśnić pojęcia: przędza, skręt przędzy, numeracja przędzy, wyjaśnić metody produkcji tkanin, scharakteryzować sploty tkackie oraz rozróżnić rodzaje splotu w tkaninach, scharakteryzować właściwości tkanin, scharakteryzować wyroby włókiennicze: laminaty, włókniny, filce, określić wskaźniki jakości tkanin, scharakteryzować nici używane do produkcji wyrobów skórzanych, scharakteryzować materiały włókiennicze: dzianiny, plecionki, taśmy, posłużyć się aparaturą pomiarową i badawczą do określania właściwości surowców i materiałów włókienniczych, określić warunki magazynowania wyrobów włókienniczych. 2. Materiał nauczania Surowce i półprodukty włókiennicze. Włókna naturalne. Włókna roślinne. Włókna pochodzenia zwierzęcego ich pozyskiwanie i właściwości. Włókna chemicznie modyfikowane. Włókna syntetyczne. Przędza, jej otrzymywanie i podział. Skręcanie przędzy, sposoby i stopień skrętu. Numeracja przędzy, numeracja użytkowa, przeliczanie różnych systemów numeracji. Właściwości przędzy. Otrzymywanie i klasyfikacja tkanin. Budowa splotów tkanin. Właściwości tkanin. 30

32 Wskaźniki jakości tkanin: grubość, masa, siła zrywająca, wydłużenie maksymalne, odporność wybarwienia na czynniki zewnętrzne, odporność na ścieranie. Produkcja i charakterystyka włóknin, filców i laminatów. Nici i ich rodzaje. Charakterystyka nici używanych w produkcji kaletniczej, rymarskiej i rękawiczniczej. Skręty, numeracja i właściwości wytrzymałościowe nici. Dzianiny, plecionki i taśmy metody otrzymywania i właściwości. Normy dotyczące wyrobów włókienniczych. Wykorzystanie wyrobów włókienniczych w przemyśle skórzanym. Magazynowanie wyrobów włókienniczych. 3. Ćwiczenia Rozróżnianie rodzajów materiałów włókienniczych. Określanie właściwości różnych materiałów włókienniczych i ich przydatności w produkcji wyrobów skórzanych. Porównywanie budowy różnych rodzajów włókien na obrazie mikroskopowym. Badanie właściwości różnych rodzajów włókien w próbach: spalania, odporności na odczynniki chemiczne, wytrzymałości na rozerwanie i tarcie, odporności wybarwienia na działanie czynników zewnętrznych. Określanie rodzajów skrętów na próbkach nici i przędzy. Określanie rodzajów splotów na próbkach różnych rodzajów tkanin. Określanie numeracji przędzy i nici. Określanie wad i uszkodzeń w wyrobach włókienniczych. Określanie warunków magazynowania wyrobów włókienniczych. 4. Środki dydaktyczne Mikroskop. Próbki różnych rodzajów włókien. Grubościomierz. Lupa tkacka. Przymiar liniowy. Foliogramy i tablice obrazujące budowę i właściwości materiałów włókienniczych. Filmy na temat otrzymywania i produkcji surowców, półproduktów i wyrobów włókienniczych. Zestaw norm dotyczących wyrobów włókienniczych. 31

33 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki obejmuje treści dotyczące rozpoznawania, dobierania i zastosowania materiałów włókienniczych w produkcji wyrobów skórzanych. Podczas realizacji programu należy stosować następujące metody nauczania: wykład informacyjny, pokaz z objaśnieniem, ćwiczenia praktyczne. Szczególnie zalecana jest metoda ćwiczeń praktycznych. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni technologii wyposażonej w odpowiednie środki dydaktyczne w grupach do 15 osób. Przed przystąpieniem do wykonywania ćwiczeń należy zapoznać uczniów z zakresem i rodzajem wykonywanych zadań, z obsługą aparatury pomiarowej i badawczej. Należy zwrócić uwagę na przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ochrony przeciwpożarowej. Zaproponowane ćwiczenia pozwolą na opanowanie podstawowych umiejętności dobierania właściwych materiałów włókienniczych do produkcji wyrobów skórzanych, które będą wykorzystane przez uczniów podczas realizacji programów jednostek modułowych: 311[35].Z3.01 Dokonywanie rozkroju materiałów, 311[35].Z3.02 Przygotowanie elementów wyrobów skórzanych do montażu, 311[35].Z4.01 Projektowanie wyrobów skórzanych. Nauczyciel powinien przygotować próbki różnych materiałów włókienniczych potrzebnych do wykonywania ćwiczeń, instrukcje, normy i katalogi wyrobów włókienniczych. Podczas realizacji programu wskazane jest organizowanie wycieczek do zakładów pracy produkujących wyroby z różnych materiałów włókienniczych. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia W procesie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów należy stosować: sprawdziany ustne i pisemne, obserwację czynności ucznia podczas realizacji ćwiczeń, testy osiągnięć szkolnych. W procesie oceniania należy uwzględniać: organizację stanowiska pracy, stosowanie poprawnej terminologii zawodowej, sprawność w wykonywaniu zadań, właściwe posługiwanie się przyrządami pomiarowymi. 32

34 Podczas sprawdzania i oceniania uczniów należy zwracać szczególną uwagę na: określanie właściwości materiałów włókienniczych, dobieranie materiałów włókienniczych do wyrobów skórzanych, korzystanie z norm, instrukcji i katalogów, przestrzeganie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej. Kontrolę poprawności wykonywania ćwiczeń należy prowadzić w trakcie i po ich realizacji. W ocenianiu należy uwzględniać obowiązującą skalę ocen. 33

35 Jednostka modułowa 311[35] O1.04 Określanie właściwości materiałów do produkcji wyrobów skórzanych 1. Szczegółowe cele kształcenia W wyniku procesu kształcenia uczeń (słuchacz) powinien umieć: scharakteryzować materiały podstawowe i pomocnicze stosowane w kaletnictwie, rymarstwie, rękawicznictwie, określić właściwości chemiczne, fizyczne i użytkowe materiałów do produkcji wyrobów skórzanych, określić jakość materiałów na podstawie obowiązujących norm przedmiotowych, pobrać i przygotować próbki materiałów do badań laboratoryjnych, wykonać podstawowe badania organoleptyczne i laboratoryjne określające właściwości materiałów, zbadać organoleptycznie i określić właściwości skór wyprawionych, pobrać i przygotować próbki skór wyprawionych do badań laboratoryjnych, wykonać podstawowe badania laboratoryjne do określenia właściwości fizycznych i chemicznych skór wyprawionych, określić wskaźniki jakości tkanin, dokonać organoleptycznej oceny materiałów włókienniczych, określić zastosowanie różnych materiałów na podstawie ich właściwości fizycznych i budowy chemicznej, określić przydatność materiałów do produkcji wyrobów skórzanych na podstawie przeprowadzonych badań, ocenić jakość materiałów na podstawie badań organoleptycznych i laboratoryjnych, zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. 2. Materiał nauczania Określanie właściwości użytkowych skór wyprawionych. Określanie właściwości użytkowych płaskich i liniowych wyrobów włókienniczych. Metody badań organoleptycznych i laboratoryjnych określających właściwości skór wyprawionych. Pobieranie próbek pierwotnych ze skór i materiałów włókienniczych. Przygotowanie próbek laboratoryjnych. Metody wyznaczania podstawowych wskaźników charakteryzujących skóry wyprawione. 34

36 Metody wyznaczania wskaźników charakteryzujących właściwości wytrzymałościowe, estetyczne i higieniczne materiałów włókienniczych. Ocena przydatności skór i materiałów włókienniczych do produkcji wyrobów skórzanych na podstawie wyników badań. Interpretowanie norm przedmiotowych podstawowych materiałów do produkcji wyrobów skórzanych. 3. Ćwiczenia Rozpoznawanie wad i uszkodzeń na próbkach różnych materiałów podstawowych do produkcji wyrobów skórzanych. Badanie odporności różnych rodzajów włókien na odczynniki chemiczne, wytrzymałości na rozerwanie, odporności wybarwienia na czynniki zewnętrzne i tarcie, Określanie numeracji i rodzajów skrętów na próbkach nici i przędzy. Określanie rodzajów splotów na próbkach różnych tkanin. Ocena organoleptyczna różnych rodzajów i asortymentów skór gotowych. Pobieranie i przygotowanie próbek pierwotnych i laboratoryjnych do badań fizycznych i chemicznych skór. Wykonywanie podstawowych badań laboratoryjnych skór. Określanie przeznaczenia asortymentowego skór gotowych na podstawie badań organoleptycznych i laboratoryjnych. Ocena jakościowa skór wyprawionych i materiałów włókienniczych na podstawie wykonanych badań i porównywanie wyników do obowiązujących norm. 4. Środki dydaktyczne Próbki skór wyprawionych i wykończonych różnymi metodami. Normy przedmiotowe i czynnościowe dotyczące skór. Aparatura laboratoryjna do badania właściwości chemicznych skór. Aparaty laboratoryjne do badań właściwości fizycznych skór. Zestaw próbek skór gotowych do rozpoznawania wad i uszkodzeń. Mikroskop. Próbki różnych rodzajów włókien. Zlewki laboratoryjne i odczynniki chemiczne. Foliogramy i tablice obrazujące budowę i właściwości materiałów włókienniczych. Zestaw norm obowiązujących dla wyrobów włókienniczych. Przyrządy pomiarowe: waga laboratoryjna, grubościomierz, przymiar liniowy, higrometr, skrętomierz, żelazko z termoregulatorem. Zestaw komputerowy z dostępem do Internetu. 35

37 Przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz, ochrony środowiska obowiązujące podczas badania właściwości materiałów do produkcji wyrobów skórzanych. 5. Wskazania metodyczne do realizacji programu jednostki Program jednostki modułowej obejmuje treści dotyczące badania właściwości materiałów do produkcji wyrobów skórzanych. Wskazane jest stosowanie następujących metod nauczania: pokazu z objaśnieniem, pokazu z instruktażem, ćwiczeń laboratoryjnych. Zajęcia powinny odbywać się w pracowni technologii wyposażonej w zestaw przyrządów i aparaturę pomiarową. Zalecane jest również wyposażenie pracowni w tekstowe i pozatekstowe źródła informacji z zakresu metod wyznaczania wskaźników właściwości materiałów włókienniczych i skór. Niezbędny jest również zestaw komputerowy z oprogramowaniem umożliwiającym zestawianie danych i ich interpretację graficzną oraz opracowywanie wyników badań. Ćwiczenia w pracowni powinny odbywać się w grupie do 15 osób, w zespołach 2-3 osobowych. Przed przystąpieniem do ćwiczeń należy zapoznać uczniów z zakresem i rodzajem wykonywanych zadań, z obsługą urządzeń i aparatury laboratoryjnej oraz obowiązującymi przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz ochrony środowiska. Nauczyciel powinien przygotować instrukcje i normy oraz próbki materiałów do wykonania ćwiczeń. Zakończenie zajęć powinno być poprzedzone omówieniem wyników badań i porównywaniem z obowiązującymi normami. Wskazane jest opisywanie przez uczniów przebiegu wykonania ćwiczeń, wyników i wniosków dotyczących badań. 6. Propozycje metod sprawdzania i oceny osiągnięć edukacyjnych ucznia Proces sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów powinien dostarczać informacji dotyczących zakresu i poziomu opanowania umiejętności określonych w szczegółowych celach kształcenia programu jednostki modułowej. W procesie sprawdzania i oceniania osiągnięć uczniów należy stosować: sprawdziany ustne i pisemne, obserwację czynności ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. 36