Kompleksowe zmiany na rzecz ograniczenia cofania licznika.

Transkrypt

1 Kompleksowe zmiany na rzecz ograniczenia cofania licznika. Problem cofania licznika występuje w Polsce już od wielu lat. Ostatnio jednak zjawisko to przybrało formę zupełnie oficjalnego działania, co przejawia się w tym, że w niektórych miejscach w Polsce (stanowiących w szczególności trasy tranzytu pojazdów używanych z Europy Zachodniej) pojawiły się działające zupełnie legalne przedsiębiorstwa i punkty świadczące usługę korekty przebiegu pojazdów. Punkty te oferują nic innego jak ingerencję w system komputerowy pojazdu (ponieważ obecnie dla ogromnej większości pojazdów informacje odnośnie przebiegu są zapisane w systemie elektronicznym) polegającą na zaniżeniu rzeczywistego przebiegu całkowitego danego pojazdu, celem sztucznego podwyższenia jego wartości rynkowej. Na cofaniu licznika tracą uczciwie działający przedsiębiorcy jak i przede wszystkim klienci nabywający takie pojazdy. Z dniem 1 stycznia 2014 r. w związku z nowelizacją rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 18 grudnia 2013 roku w sprawie zakresu i sposobu przeprowadzania badań technicznych pojazdów oraz wzorów dokumentów stosowanych przy tych badaniach wprowadzony został faktyczny obowiązek rejestracji przebiegu pojazdów przez stacje kontroli pojazdów w czasie badania technicznego.. W załączniku nr 8 do tego rozporządzenia w ust. 2 został dodany punkt 19 o brzmieniu odczyt licznika przebiegu pojazdu w momencie badania. Stacje kontroli pojazdów tym samym zostały zobowiązane do zapisywania wskazań licznika przebiegu w rejestracjach informatycznych stacji oraz na zaświadczeniu dla właściciela lub posiadacza pojazdu. Powyższa zmiana niewątpliwie jest krokiem w stronę zwalczania opisanego problemu lecz wciąż niewystarczającym. Analiza obowiązujących przepisów jednoznacznie wskazuje, że należy kompleksowo podejść do zagadnienia i wprowadzić szereg zmian w prawie - tak w zakresie dostępu do informacji o przebiegu pojazdu przez obywateli, jak i spenalizowania samej czynności cofania licznika.

2 Propozycje zmian: 1. Dostęp do informacji o przebiegu pojazdu przez obywateli. Rejestrowanie informacji o przebiegu w Centralnej Ewidencji Pojazdów przekazywanie informacji do systemu przez Stacje Kontroli Pojazdów. W ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r., poz oraz z 2013 r. poz. 700) wprowadza się następujące zmiany: - w art. 80 b ust. 1 pkt 1, po literze j dodaje się literę k w brzmieniu: k) stan licznika pojazdu w km; - w art. 80 b ust. 2 punkt 1 otrzymuje następujące brzmienie: 1) wymienione w ust. 1 pkt organ właściwy w sprawach rejestracji pojazdów, niezwłocznie po zarejestrowaniu pojazdu, oraz - w przypadkach, o których mowa w pkt 1 lit. h,j i k - także stacja kontroli pojazdów, która wykonała badanie techniczne pojazdu, niezwłocznie po jego wykonaniu; Powyższe propozycje zmian są uzupełnieniem do przygotowanego i przedłożonego do dalszych prac legislacyjnych projektu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych z dnia 6 listopada 2013 r. o zmianie ustawy Prawo o ruchu drogowym, którego celem jest rozwój e-usług dla obywateli i przedsiębiorców, polegający na szerszym udostępnianiu danych z gromadzonych w Centralnej Ewidencji Pojazdów. Projekt Ministerstwa Spraw Wewnętrznych zakłada zmiany prawne umożliwiające każdemu zainteresowanemu uzyskanie danych o pojeździe (m.in. marka, typ, model, wariant, numer VIN, rok produkcji, datę pierwszej rejestracji, termin badania technicznego), danych o dowodzie rejestracyjnym, informacji o kradzieży pojazdu czy też informacji o zawartej umowie obowiązkowego ubezpieczenia odpowiedzialności cywilnej posiadacza pojazdu (aktualność polisy, nazwa zakładu ubezpieczeń). Zaproponowane w niniejszym punkcie zmiany będą stanowić uzupełnienie do powyższego projektu rządowego. Celem jest zobowiązanie do zbierania w systemie CEP informacji o przebiegu pojazdu, które zgodnie z aktualnym systemem prawnym (patrz. wyżej opisane rozporządzenie z dnia 18 grudnia 2013 r.) są rejestrowane podczas badania prowadzonego przez stacje kontroli pojazdów i dodatkowo wpisywane w wydawanym posiadaczowi pojazdu zaświadczeniu z badania technicznego. Udostępniania danych o stanie licznika pojazdu wpłyną na ograniczenie zjawiska cofania licznika i będzie elementem poprawiającym rzetelność obrotu samochodami używanymi w Polsce.

3 2. Wprowadzeniem do polskiego systemu prawa karnego penalizacji procederu cofania licznika. W ustawie z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny dodaje się art. 290a w brzmieniu: Art. 290a Kto, w celu osiągnięcia korzyści majątkowej, zmienia stan licznika całkowitego przebiegu pojazdu mechanicznego podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 3. Aktualnie w krajowym porządku prawnym brak jest przepisu penalizującego samą czynność ingerencji w przebieg pojazdu co powoduje, że bez żadnej odpowiedzialności oferowane są tego typu usługi. Należy wskazać, że wbrew dotychczasowemu stanowisku organów ścigania, przestępstwo oszustwa określone w art. 286 k.k. nie znajduje zastosowania do działań zakładów oferujących cofanie liczników, gdyż czyn dokonywany przez te podmioty nie wypełnia wszystkich znamion przestępstwa oszustwa z art. 286 kk. Przepis ten określa czynność sprawczą jako doprowadzenie innej osoby do niekorzystnego rozporządzenia mieniem własnym lub cudzym za pomocą wprowadzenia jej w błąd albo wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania. Oczywistym jest zatem, że klient takiego warsztatu - właściciel samochodu nie jest wprowadzany w błąd, ponieważ świadomie i z własnej woli decyduje sie na skorzystanie z takiej usługi. Ma on świadomość co do rzeczywistych skutków tego rozporządzenia a jego sytuacja majątkowa nie ulega jakiemukolwiek pogorszeniu. Wiadomym jest, że większość klientów tego typu zakładów stanowią zawodowi handlarze pojazdami używanymi i cofanie liczników ich pojazdów ma na celu oszustwo ich klientów W takiej sytuacji nie można jednak rozważać odpowiedzialności warsztatu z tytułu pomocnictwa w popełnieniu przestępstwa z art. 286 k.k., co prowadziło by do odpowiedzialności warsztatu Strona podmiotowa pomocnictwa wyraża się w zamiarze, aby inna osoba dokonała czynu zabronionego, co oznacza, że może być popełnione tylko umyślnie, zarówno z zamiarem bezpośrednim, jak i ewentualnym. Nie jest karalne nieumyślne udzielenie pomocnictwa. Pracownicy warsztatu samochodowego oferującego usługę cofania liczników mogą nie mieć świadomości, iż swoim działaniem ułatwią popełnienie czynu zabronionego przez klienta, a w przypadku zagrożenia odpowiedzialnością karną mogą oni zawsze bronić się, że nie mieli świadomości, że cofanie licznika następuje w celu oszustwa innej osoby i wykazanie im tej świadomości jest w praktyce niemożliwe przez organy ścigania Ponadto osoby oferujące taką usługę nie znają oni istotnych elementów czynu zabronionego, którego popełnienie ułatwiają sprawcy. Aby mogli mieć postawiony zarzut pomocnictwa powinni być świadomi o jakie przestępstwo chodzi. Udowodnienie działania umyślnego pracownikowi warsztatu jest w tej sytuacji praktycznie niemożliwe. Stoimy na stanowisku, że zaproponowany przepis penalizacji samej czynności doprowadzi do zwiększenia bezpieczeństwa dla osoby kupującej pojazd na rynku wtórnym, ponieważ skutkiem jego wprowadzenia będzie ściganie z urzędu osób dopuszczających się cofania liczników w pojazdach mechanicznych, bez względu na to w jakich okolicznościach tego czynu się dopuszczają, co zdecydowanie przyczyni się do zmniejszenia skali tego zjawiska, które obecnie ma charakter nagminny.

4 Ponadto warto wspomnieć, że podobny problem dostrzegł już kilka lat temu niemiecki ustawodawca. Do 2005 r. przestępstwo to ścigane było jak zwykłe oszustwo (analogicznie jak na zasadzie wspomnianego polskiego art. 286 k.k.) i w niemieckim prawodawstwie nie było przepisów penalizujących samą czynność cofania licznika. W 2005 r. ustawodawca niemiecki wprowadził w życie przepis karny (art. 22b Straßenverkehrsgesetz niemiecka ustawa o ruchu drogowym), który za samą ingerencję we wskazania przebiegu jak i oferowanie urządzeń czy też oprogramowania przewiduje karę do 1 roku pozbawienia wolności lub karę grzywny. 3. Wymóg przedkładania przy rejestracji pojazdu dokumentu opisanego w załączniku II pkt. 3 dyrektywy Komisji 2010/48/UE z dnia 5 lipca 2010 r. dostosowująca do postępu technicznego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/40/WE w sprawie badań zdatności do ruchu drogowego pojazdów silnikowych i ich przyczep. Certyfikat (zaświadczenie) stwierdzający zdatność do ruchu drogowego. W ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2012 r., poz oraz z 2013 r. poz. 700) wprowadza się następujące zmiany: - art. 72 ust. pkt 4 otrzymuje brzmienie: 4. zaświadczenia o pozytywnym wyniku badania technicznego pojazdu, jeżeli jest wymagane albo dokumentu o którym mowa w załączniku II pkt. 3 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/40/WE w sprawie badań zdatności do ruchu drogowego pojazdów silnikowych i ich przyczep. - w art. 72 dodaje się ust. 2c w brzmieniu: 2c. W przypadku pojazdu zarejestrowanego na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub sprowadzonego z terytorium państwa będącego państwem członkowskim, dla którego wykonanie badania technicznego miało miejsce przed 1 stycznia 2014 r. zamiast dokumentu o którym mowa w ust. 1 pkt 4. dopuszcza się przedstawienie dowodu rejestracyjnego pojazdu lub innego dokumentu wydanego przez właściwy organ państwa członkowskiego, potwierdzającego wykonanie oraz termin ważności badania technicznego. Z dniem 1 stycznia 2014 r. dyrektywa Komisji 2010/48/UE z dnia 5 lipca 2010 r. wprowadziła we wszystkich państwach członkowskich obowiązek wydawania przy każdym wykonanych badaniu technicznym dokumentu, określonego jako certyfikat zdatności do ruchu drogowego. Na podstawie wspomnianego już rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 18 grudnia 2013 roku taką rolę w Polsce ma spełniać dokument - zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu technicznym pojazdu. Zgodnie z dyrektywą dokument ten będzie w całej Unii występował w zestandaryzowanej formie i tak w Polsce jak i innych krajach oprócz informacji o pojeździe w zakresie numeru VIN, daty następnego okresowego badania technicznego, będzie także zawierał odczyt licznika przebiegu w momencie badania. Wymaganie powyższego dokumentu przy rejestracji pojazdu oprócz realizacji celu, który przyświeca niniejszemu opracowaniu powinno także urealni fakt wykonania i ważności badania technicznego samochodu sprowadzanego z zagranicy. Wyeliminowanie szeregu wątpliwości wydziałów komunikacji starostw z terminem wykonania ostatniego przeglądu i jego ważności pozwoli usprawnić

5 rejestrację takiego pojazdu w kraju. Należy wskazać, że taki też cel przyświecał Komisji w punkcie 10 preambuły dyrektywy czytamy: Aby usprawnić funkcjonowanie rynku wewnętrznego i poprawić jakość metod stosowanych w badaniach zdatności do ruchu drogowego, wyniki badania należy przedstawić w postaci certyfikatu stwierdzającego zdatność do ruchu drogowego, który powinien zawierać określone elementy podstawowe