I. Wstęp - Ogólna koncepcja programu.. str. 3. II. Cele i zadania edukacyjne str Wymagania ogólne. str Wymagania szczegółowe str.

Transkrypt

1

2 SPIS TREŚCI I. Wstęp - Ogólna kncepcja prgramu.. str. 3 II. Cele i zadania edukacyjne str Wymagania gólne. str Wymagania szczegółwe str. 4 5 III. Materiał nauczania. str IV. Metdy i techniki pracy.. str Ogólne metdy raz frmy działań.. str Metdy wprwadzające nwy materiał.. str Metdy służące kntrli i cenie. str Krelacje międzyprzedmitwe. str V. Dstswanie materiału d indywidualnych ptrzeb i mżliwści uczniów str. 71 VI. Warunki niezbędne d realizacji prgramu.. str. 72 VII. Wybrana literatura przedmitu str

3 I. WSTĘP OGÓLNA KONCEPCJA PROGRAMU Prgram nauczania histrii sztuki przewidziany jest d realizacji na pzimie rzszerznym - w szkłach plastycznych: Ogólnkształcącej Szkle Sztuk Pięknych (w klasach 1 6) raz w Liceum Plastycznym (w klasach 1 4). Prgram mże też być wykrzystywany w liceum gólnkształcącym, które w siatce gdzin ma przewidziane zajęcia z histrii sztuki. Dkument jest zgdny z Rzprządzeniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Nardweg dnia 2 lipca 2014 r. w sprawie pdstawy prgramwej kształcenia w zawdach szklnictwa artystyczneg w publicznych szkłach artystycznych a także z Rzprządzeniem Ministra Kultury i Dziedzictwa Nardweg z dnia 25 luteg 2011 r. w sprawie dpuszczania d użytku w szkłach artystycznych prgramów nauczania raz dpuszczania d użytku szklneg pdręczników dla szkół artystycznych (Dz. U. z dnia 6 sierpnia 2014 r., pz. 1039). W prgramie nauczania zstały uwzględnine najważniejsze, według autra, zjawiska w sztuce, artyści, wybitne dzieła i najisttniejsze terminy i pjęcia z zakresu histrii sztuki. Uczniwie szczególnie zaintereswani przedmitem nie pwinni graniczać się jedynie d wytycznych dkumentu. Ich indywidualna edukacja, samdzielne pszukiwania, rientwanie się w bieżących trendach i kierunkach w sztuce, również będzie przez ucząceg dcenine i cenine a przede wszystkim przyniesie czekiwane wyniki egzaminu maturalneg. Autrka zastrzega sbie praw d wprwadzania mdyfikacji w niniejszym prgramie nauczania. Jeg ewaluacja mże wynikać ze zmian wprwadznych d wymagań egzaminów maturalnych, nwych dświadczeń ucząceg (a każdy rk szklny takie przynsi) raz jeszcze efektywniejszeg dstswania d indywidualnych ptrzeb uczniów. Ucznim krzystającym z niniejszeg prgramu życzę, aby lekcje histrii sztuki stały się dla Was fascynującą przygdą z Wielkimi Dziełami, dzięki którym nie tylk zdbędziecie wiedzę, ale też przeżyjecie wspaniałe chwile, czerpiąc inspirację d twrzenia własnych arcydzieł. A pzstałym, sięgającym d prgramu życzę przyjemnej lektury. 3

4 II. CELE I ZADANIA EDUKACYJNE 1. Wymagania gólne: I. Wiadmści z zakresu histrii sztuki. Uczeń psługuje się zasbem faktów, pjęć i terminów z dziedziny histrii sztuki, umżliwiającym dbiór dzieł sztuki dawnej i współczesnej we właściwych kntekstach. Rzumie teksty źródłwe i krytyczne raz samdzielnie zdbywa infrmacje na temat sztuki i jej dziejów. Łączy najisttniejsze dzieła z miejscem ich przechwywania i lkalizacji. Rzpznaje pdstawwe mtywy ikngraficzne. II. Twrzenie wypwiedzi na temat sztuki. Uczeń knstruuje pprawną merytrycznie wypwiedź (pisemną i ustną) na temat dzieł sztuki, twórczści wybranych artystów, specyfiki epk, stylów i kierunków w sztuce. Przyjętą tezę egzemplifikuje właściwym dbrem argumentów i przykładów z zakresu dziejów sztuki. W wypwiedzi uwzględnia niezbędne knteksty (np. histryczny, spłeczny, filzficzny, religijny, literacki, bigraficzny). III. Analiza i interpretacja dzieł sztuki i tekstów kultury. Uczeń przeprwadza pis i analizę (w tym analizę prównawczą) dzieł z różnych dziedzin sztuki, wskazując ich klasyfikację stylwą i znaczenie w dziejach sztuki. Analizuje i interpretuje treść dzieła. Frmułuje wniski na pdstawie tekstów źródłwych i krytycznych pświęcnych sztuce. 2. Wymagania szczegółwe: wymienić i kreślić funkcje sztuki na przestrzeni dziejów i współcześnie, scharakteryzwać style, tendencje i kierunki w sztuce najdawniejszej, antycznej, średniwiecznej, nwżytnej i nwczesnej, wyjaśnić związki i różnice pmiędzy pszczególnymi epkami, stylami i kierunkami, dknać chrnlgiczneg przeglądu dziejów sztuk plastycznych, dstrzec i kreślić indywidualny charakter twórczści najwybitniejszych malarzy, rzeźbiarzy, architektów i innych twórców wiązanych ze sztukami plastycznymi, rzpznawać najwybitniejsze i najbardziej reprezentatywne dzieła sztuki, rzpznawać pdstawwe wątki tematyczne (ikngraficzne), rzpznawać pdstawwe gatunki sztuki raz techniki plastyczne, wykazać się znajmścią terminów i pjęć z zakresu histrii sztuki, zidentyfikwać i przyprządkwać pszczególnym stylm najbardziej charakterystyczne rnamenty i elementy zdbnicze, przeprwadzić analizę frmy i treści wybraneg dzieła sztuki, 4

5 przeprwadzić analizę prównawczą wybranych dzieł, pwiązać dzieł sztuki z uwarunkwaniami histryczn kulturwymi, kreślić wpływ mecenatu artystyczneg na kształt dzieł w pszczególnych epkach, dknać krytycznej ceny dzieł sztuki, wartściwać zjawiska artystyczne i dzieła sztuki z uwzględnieniem ich treści i śrdków artystyczneg wyrazu, wymienić i scharakteryzwać najważniejsze klekcje dzieł sztuki na świecie i w Plsce, rzpznawać najważniejsze techniki plastyczne, rzpznawać pdstawwe funkcje dzieł sztuki, psługiwać się terminami i pjęciami z zakresu architektury, sztuk pięknych i technik plastycznych, krzystać z różnych źródeł infrmacji z zakresu histrii sztuki i krytyki artystycznej, dstrzec wkład dziedzictwa kulturweg reginu w kulturę gólnplską i eurpejską. 5

6 III. MATERIAŁ NAUCZANIA Treści nauczania Przewidywane siągnięcia ucznia Frmy sprawdzania siągnięć ucznia Wstęp d histrii sztuki: - dziedziny sztuk plastycznych, - najważniejsze techniki artystyczne, - funkcja dzieła sztuki, - treść dzieła sztuki (tematyka i mtywy ikngraficzne) raz śrdki artystyczne (frma dzieła sztuki), - struktura dzieł architektury (bryła i knstrukcja, plan, dekracja), - struktura dzieł sztuki rzeźbiarskiej (materiał, technika, kmpzycja, bryła i faktura, wyraz artystyczny), - struktura dzieła malarskieg (kmpzycja, klrystyka, światłcień, wyraz artystyczny), - techniki malarskie i graficzne, - chrnlgia dzieł sztuki, - wiadmści na temat najważniejszych klekcji dzieł sztuki w Eurpie i w Plsce. - rzróżnić różne dziedziny sztuki (architektura, rzeźba, malarstw, grafika) raz rdzaje sztuki użytkwej: rzemisł artystyczne, wzrnictw przemysłwe, architektura wnętrz, grafika użytkwa, - wymienić i scharakteryzwać pdstawwe funkcje dzieł sztuki: sakralną, sepulkralna, estetyczną i dekracyjną, dydaktyczna, ekspresywną, użytkwą, reprezentacyjną, kmmemratywną, prpagandwą, kmpensacyjną, mieszkalna i rezydencjnalną, brnną, magiczną, - pdać ich definicje, - przeprwadzić charakterystykę danej dziedziny sztuki ze względu na jej przeznaczenie, materiał, technikę, frmę, bryłę, plan, funkcję, knstrukcję, fakturę, temat, kmpzycję, klrystykę, światłcień, wyraz artystyczny, - pdać przybliżną chrnlgię sztuki, - rzpznawać i pisywać pdstawwe techniki rzeźbiarskie (np. chryzelefantyna, rzeźba drewniana, kamienna, dlew w brązie, emalia, intarsja, inkrustacja), - rzpznawać i pisywać pdstawwe techniki malarskie i graficzne (np. technika lejna, temperwa, akwarelwa, akrylwa, enkaustyka, witraż, mzaika, fresk, miniatura, malarstw tablicwe i sztalugwe, drzewryt, miedziryt, akwafrta, akwatinta, litgrafia, sitdruk), - wymienić pdstawwe gatunki (malarstw religijne, mitlgiczne, histryczne, batalistyczne, wedutwe, pejzażwe, prtretwe, animalistyczne, martwa natura, akt, itp.), - wyjaśnić i stswać pdstawwe pjęcia (np.: układ architektniczny, kmpzycja, klr, walr, faktura, relief, chryzelefantyna, snycerka, itp.), - psługiwać się dpwiednimi pjęciami przy pisywaniu dzieła sztuki, - wymienić następujące klekcje dzieł sztuki w Eurpie i w Plsce: paryski Luwr i Muzeum d Orsay; Muzeum Uffizi we Flrencji, Muzea Watykańskie w Rzymie; British Museum, Galerie: Natinal i Tate w Lndynie; Muzeum Nardwe i Muzeum Pergamńskie w Berlinie; Galeria Trietiakwska w Mskwie; Ermitaż w Sankt Petersburgu; Muzea Nardwe w Warszawie, Krakwie, Pznaniu, Gdańsku, Muzeum Sztuki w Łdzi, Muzeum Diecezjalne w Tarnwie, Muzeum Okręgwe w Tarnwie. - Sprawdzian pisemny: Dziedziny sztuk plastycznych, - ustna lub pisemna analiza architektury, malarstwa i rzeźby, - kartkówka: wyjaśnianie pjęć, - dpwiedź ustna, - zadanie dmwe: techniki malarskie i graficzne, najważniejsze muzea świata i ich klekcje.

7 Sztuka prehistryczna: - chrnlgia pradziejów, - sztuka kresu palelitu: rzeźba, malarstw jaskiniwe, - sztuka mezlitu i nelitu pczątki sadnictwa, architektura megalityczna: menhiry, dlmeny, krmlechy, Stnehenge, - nelityczna ceramika, - sztuka pradziejwa na ziemiach plskich, sada w Biskupinie. - przedstawić chrnlgię sztuki pradziejwej, - mówić rzwój malarstwa jaskiniweg i drbnej rzeźby w epce palelitu, - wskazać, w jaki spsób warunki życia i wierzenia w epce prehistrycznej wpływały na charakter sztuki, - wymienić frmy i pisać frmy architektury megalitycznej, - zdefiniwać najważniejsze pjęcia (np.: magalit, menhir, dlmen, krmlech, itd.), - psługiwać się pdstawwymi pjęciami z zakresu sztuki pradziejwej (np. perspektywa kuliswa, skręcna, knstrukcja sumikw łątkwa, itp.) - rzpznać i pisać wybitne dzieła sztuki pradziejwej: Wenus z Willendrfu, malwidła z Lascaux: Sala Byków, zespół Stnehenge (plan, bryła, reknstrukcja), zabudwa Biskupina. - Test pisemny: Sztuka prehistryczna, - ustna lub pisemna analiza rzeźby i malarstwa palelitu, - kartkówka: rzpznawanie reprdukcji, wyjaśnianie pjęć, - dpwiedź ustna, - zadanie dmwe: Tajemnicze Stnehenge, - dla chętnych referat lub prezentacja multimedialna: Osada w Biskupinie. Sztuka Mezptamii: - chrnlgia i wpływ warunków gegraficznych i spłecznych na rzwój sztuki, rla mitlgii i wierzeń raz pisma klinweg, - architektura sakralna i świecka w Mezptamii: świątynia w Eridu, ziggurat w Uruk, pałac królewski w Kisz, twierdza w Tell Brak, ziggurat w Ur, pałac w Mari, Świątynia Isztar w Assur, cytadela w Dur Szarrukin, brama i drga prcesyjna bgini Isztar, sanktuarium Marduka, pałac Nabuchdnzra, wiszące grdy królwej Semiramidy, - rzeźba Miedzyrzecza: psągi adrantów, Stela Urnansze, Stela Sępów, Stela Naramsina, Głwa z Niniwy, psągi Gudei, lamassu, reliefy z pałacu Assurbanipala w Niniwie, Stela Hammurabieg, dekracja bramy bgini Isztar, - malarstw Mezptamii: sztandar z Ur, dekracja pałacu w Mari. - wskazać, w jaki spsób na charakter sztuki Mezptamii wpłynęły uwarunkwania gegraficzne, kulturwe i religijne, - przedstawić rzwój sztuki na terenie Międzyrzecza, - mówić wygląd zigguratu, - zdefiniwać i stswać najważniejsze terminy i pjęcia (np. triada, ksmgnia, Enuma Elisz, ziggurat, hieratyzm, kmpzycja paswa, hrrr vacui, scena rdzajwa, amfilada, lamassu, itp.) - rzpznać najważniejsze dzieła sztuki terenów Mezptamii: Świątynia w Eridu 1 (plan), Pałac królewski w Kisz (plan), Adrant z Esznunny, Stela Urnansze, Stela Sępów, Sztandar z Ur, Twierdza w Tell - Brak (plan), Stela Naramsina, Głwa z Niniwy, Ziggurat w Ur, - Test pisemny: Sztuka Mezptamii (w gimnazjum pdzielny na dwie części: 1.Wstęp,sztuka sumeryjska i akadyjska, 2.Sztuka renesansu sumeryjskieg, asyryjska i babilńska), - ustna lub pisemna analiza rzeźby na terenach Międzyrzecza, - kartkówka: rzpznawanie reprdukcji, wyjaśnianie pjęć, - dpwiedź ustna, - zadanie dmwe: W jakich muzeach pdziwiać mżna zabytki sztuki Mezptamii? 7

8 Psąg Gudei, Świątynia Isztar w Assur (plan), Lamassu, Ranna lwica, Stela Hammurabieg, Brama bgini Isztar, Wiszące grdy Semiramidy (reknstrukcja), - wymienić i scharakteryzwać sztandarwe przykłady architektury, rzeźby i płaskrzeźby pszczególnych kresów w sztuce Mezptamii, -przeprwadzić analizę prównawczą danych zabytków sztuki u wybranych plemin Mezptamii - wykazać ich związki raz przemiany, - wskazać miejsce ekspnwania ważniejszych dzieł: np. Luwr w Paryżu, Muzeum Brytyjskie w Lndynie, Muzeum Pergamńskie w Berlinie. Sztuka starżytneg Egiptu: - chrnlgia i wpływ warunków gegraficznych i spłecznych na rzwój sztuki egipskiej, rla mitlgii i wierzeń eschatlgicznych, - dkrycia archelgiczne na terenie Egiptu, udział plskich archelgów w dkrywaniu zabytków starżytneg Egiptu i ratwaniu ich przed zagładą, - architektura sepulkralna i sakralna w Egipcie w kresie Stareg, Średnieg i Nweg Państwa; geneza piramidy i inne frmy pchówku; kręgi sepulkralne w Sakkara, Dahszur, Gizie, Dlinie Królów; typy świątyń egipskich na przykładach Chnsu w Karnaku, Hatszepsut w Deir el Bahari, Ramzesa II w Abu Simbel raz świątyń w Luksrze, - rzeźba i malarstw: wpływ statusu spłeczneg na charakter przedstawienia, kmpzycyjne i klrystyczne kanny pstaci ludzkiej; stsunek d natury; synteza i symblizm w plastyce egipskiej; rewlucja religijna i kulturalna czasów Echnatna. - wskazać, w jaki spsób na charakter sztuki egipskiej wpłynęły uwarunkwania kulturwe i religijne, - kreślić, w jaki spsób plscy archeldzy uczestniczyli w dkrywaniu i ratwaniu przed zagładą zabytków starżytneg Egiptu, - przedstawić genezę i rzwój architektury sepulkralnej w starżytnym Egipcie, - wyjaśnić pjęcie kannu w sztuce egipskiej, - wymienić, zdefiniwać i stswać terminy: hierarchia, hierglify, pliteizm, architektura sepulkralna, mastaba, piramida, wierzenia eschatlgiczne, sarkfag antrpidalny, uszebti, architektura sakralna, kann, hieratyzm, klumna, filar, sfinks, pylny, dziedziniec, sala hypstylwa, herezja amarneńska, - kreślić charakter sztuki egipskiej, - wymienić spsby przedstawiania bgów egipskich i umie ich rzpznawać, m.in.. Amna, Anubisa, Atna-Re, bginię Bastet, Hrusa, Ozyrysa, - rzpznawać dzieła sztuki egipskiej: Paleta Narmera, Piramida Dżesera w Sakkara, Piramida Snfru w Dahszur, Piramidy Chepsa, Chefrena i Mykerinsa w Gizie, Sfinks w Gizie, Triada króla Mykerinsa, faran Mykerins z małżnką, - Test pisemny: Sztuka starżytneg Egiptu, - ustna lub pisemna analiza piramid raz rzeźby egipskiej, - kartkówka: rzpznawanie reprdukcji, wyjaśnianie pjęć, - dpwiedź ustna, - zadanie dmwe: charakterystyka piramid egipskich, zbiry Muzeum Egipskieg w Kairze, - dla chętnych referat lub prezentacja multimedialna na temat: 1. Religii i wierzeń w starżytnym Egipcie. 2. Piramidy Chepsa w Gizie. 8

9 Skryba z Sakkara, Świątynia królwej Hatszepsut w Deir el Bahari, Świątynia Ramzesa II w Abu Simbel (fasada), Plwanie na dzikie ptactw z grbu Menny, Malwidł tancerka i dwie muzykantki, grbwiec Nachta w Tebach, Złta maska Tutenchamna, Głwa królwej Nefretete, Psąg Echnatna, płaskrzeźba Echnatna z rdziną, - mówić chrnlgiczny rzwój sztuki w starżytnym Egipcie, - scharakteryzwać wybrane dzieła architektury, rzeźby i malarstwa - wymienić ważniejsze zbiry sztuki Muzeum Egipskieg w Kairze. 3. Mdy w starżytnym Egipcie. Kultura Mrza Egejskieg: - ramy czaswe, dkrycia archelgiczne, - sztuka kreteńska: pałac w Knsss, malarstw freskwe, rzeźba ceramiczna, - sztuka mykeńska: twierdza w Tyrynsie, grób Agamemnna, Lwia Brama. - kreślić ramy czaswe i zasięg terytrialny sztuki egejskiej, - przedstawić wyniki dkryć archelgicznych z kręgu Mrza Egejskieg, - mówić sztukę kreteńską na przykładzie pałacu w Knsss, malarstwa freskweg, - udwdnić wpływ malarstwa egipskieg na freski w Knsss, - scharakteryzwać sztukę mykeńską na pdstawie twierdzy w Tyrynsie, - wymienić, zdefiniwać i stswać terminy: plichrmia, kanelury, echinus, abakus, megarn, - rzpznać i przeprwadzić analizę dzieł sztuki Mrza Egejskieg: Pałac w Knsss (plan, reknstrukcja), Paryżanka, Książę wśród lilii, Złta maska grbwa z Myken, Brama Lwów w Mykenach. - Test pisemny: Sztuka Mrza Egejskieg, - kartkówka: rzpznawanie reprdukcji, wyjaśnianie pjęć, - dpwiedź ustna. Sztuka starżytnej Grecji: - ramy czaswe pszczególnych kresów w sztuce greckiej, - warunki rzwju sztuki greckiej, pglądy estetyczne starżytnych Greków, wpływ wierzeń na rzwój sztuki, - architektura grecka: - kreślić ramy czaswe pszczególnych kreślić ramy czaswe pszczególnych kresów w kulturze greckiej (archaiczneg, klasyczneg, późnklasyczneg i hellenistyczneg), - wskazać, w jaki spsób na charakter sztuki greckiej wpłynęły uwarunkwania kulturwe i religijne, - mówić wygląd przykładwej świątyni greckiej, - Test pisemny: Sztuka starżytnej Grecji (w gimnazjum pdzielny na dwie części: 1. Sztuka archaiczna i klasyczna, 2. Sztuka późnklasyczna i 9

10 geneza świątyni greckiej, prządki architektniczne: drycki, jński, kryncki, typy świątyń greckich: świątynia na antach, na pdwójnych antach, prstyls, amfiprstyls, peripters, dipters, pseuddipters, mnpters, zabudwa Akrplu: Prpyleje, świątynia Ateny Nike, Partenn, Erechtejn, pmnik Lizykratesa w Atenach, mauzleum w Halikarnasie, teatr grecki: w Epidaurs, pd Akrplem, urbanistyka grecka: Priene, Aleksandria, Antichia, Pergamn, wyspa Rds, - rzeźba grecka: kres archaiczny: materiał, kann rzeźby archaicznej, kursi i kry, przykłady rzeźb, kres klasyczny: bserwacja natury i idealizacja, kann prprcji ciała ludzkieg, kntrapst, technika mkrych szat, dynamika, chryzelefantyna, przedstawiciele: Fidiasz, Pliklet, Myrn, przykłady rzeźb, kres późnklasyczny: uczłwieczenie bgów, akt kbiecy, wdzięk, gracja, przedstawiciele: Lechares, Praksyteles, Lizyp, Skpas, kres hellenistyczny: kmpzycje wielfiguralne i piramidalne, alegryczne, satyryczne, dramatyczne, liryczne, sielankwe, patetyczne; sceny rdzajwe, anrmalnść, ekspresja, teatralnść; szkły: pergamńska, rdyjska, attycka, aleksandryjska, przykłady dzieł, - greckie malarstw wazwe: styl gemetryczny, rientalizujący, czarnfigurwy, czerwnfigurwy, - malarstw greckie: technika temperwa Aplldrs, enkaustyka Pauzjasz. - mówić i rzpznać pdstawwe typy świątyń greckich, - wymienić i mówić architektniczne prządki greckie, - wymienić, zdefiniwać i stswać terminy: meander, baza, trzn, kanelury, półklumna, wluta, gzyms, fryz, tryglif, metpa, architraw, frntn, tympann, akrterin, entasis, mimesis, kntrapst, figura serpentinata - wymienić i mówić budwle greckie w pszczególnych kresach, - wymienić i mówić cztery style malarstwa wazweg, - pdać atrybuty bgów greckich, umie ich rzpznać, m. in. Afrdytę, Aplla, Artemidę, Atenę, Charyty, Dinizsa, Psejdna, Zeusa, - przedstawić przemiany i rzwój w rzeźbie greckiej w kresach: archaicznym, klasycznym, późnklasycznym i hellenistycznym, - rzpznawać najważniejsze dzieła sztuki greckiej, - przedstawić genezę aktu kbieceg, - rzpznawać i pisywać dzieła sztuki starżytnej Grecji: schemat prządków architektnicznych, nazwy elementów prządków, plany świątyń greckich, plan Akrplu ateńskieg, Partenn na Akrplu ateńskim (plan, bryła), Erechtejn na akrplu ateńskim (plan, bryła, ganek kariatyd), świątynia Nike Apters na Akrplu ateńskim (bryła), Pliklet Młdszy Teatr w Epidaurs (plan, widk gólny), Pmnik Lizykratesa w Atenach, psąg kursa (np. z Anavyss), kra archaiczna, Wźnica z Delf, Fidiasz psąg Ateny Partens (na przykładzie rzymskiej kpii), Prcesja Panatenajska, Centaurmachia, Pliklet Dryfrs, Nike zawiązująca sandał, Myrn Dyskbl, Lechare, Apll Belwederski, Afrdyta z Luwru, Praksyteles Hermes z małym Dinizsem, Afrdyta z Knids, Apll z jaszczurką, Skpas Bachantka, Lizyp Odpczywający Herakles, Apksymens, Nike z Samtraki, Grupa Lakna, hellenistyczna), - pisemna lub ustna analiza architektury i rzeźby greckiej, - kartkówka: rzpznawanie reprdukcji, wyjaśnianie pjęć, - dpwiedź ustna, - zadanie: najważniejsze terminy związane ze sztuką grecką, wyszukiwanie i analizwanie tekstów filzfów greckich, 7 cudów świata starżytneg, muzea, w których pdziwiać mżna zbiry sztuki starżytnej Grecji, wypracwanie: Na trzech wybranych przykładach dzieł wykaz przemiany, jakie zachdziły w rzeźbie greckiej d kresu archaiczneg d hellenistyczneg (liceum), - dla chętnych referat lub prezentacja multimedialna na temat: 1. Greckie prządki, rnamenty i detale architektniczne. 2. Mda w starżytnej Grecji. 10

11 Wenus z Mil, Umierający Gall, Ołtarz Pergamński (plan, bryła, płaskrzeźby z fryzu) przykładwe wazy w stylach: gemetrycznym, rientalizującym i czerwnfigurwym, czarnnfigurwa waza Françis, waza czarnfigurwa z przedstawieniem Achillesa i Ajaksa grających w kści, - przeprwadzić analizę prównawczą rzeźby greckiej i egipskiej, - wymienić ważniejsze zbiry sztuki greckiej Muzeum Akrplu, Muzeum Pergamńskieg w Berlinie, Luwru w Paryżu, Muzeum Kapitlińskieg i Muzeów Watykańskich w Rzymie. Sztuka Etrusków: - zasięg czaswy i terytrialny, - sztuka Etrusków (urbanistyka, architektura sakralna i sepulkralna, rzeźba, malarstw ścienne raz rzemisł artystyczne). - pdać gegrafię i zakres czaswy sztuki etruskiej, - scharakteryzwać na dwlnych przykładach sztukę Etrusków (plan miasta, architektura sakralna i sepulkralna, rzeźba, malarstw ścienne raz rzemisł artystyczne), - wymienić, definiwać i stswać terminy: m.in. tumulus, weryzm, repuswanie, puncwanie, filigran, granulacja, - rzpznać i pisać najważniejsze dzieła kultury etruskiej: sarkfag małżnków z Caere (Luwr, Paryż), Wilczyca kapitlińska (Muzeum Kapitlińskie w Rzymie), - przeprwadzić analizę prównawczą rzeźbiarskich dzieł etruskich i greckich, - wskazać miejsca ekspnwania ważniejszych dzieł sztuki etruskiej. - Test pisemny: Sztuka Etrusków, - kartkówka: rzpznawanie reprdukcji, wyjaśnianie pjęć, - dpwiedź ustna. Sztuka starżytneg Rzymu: - ramy czaswe i zasięg terytrialny sztuki starżytneg Rzymu, - zagadnienia urbanistyczne; rzwój miast rzymskich, - traktat Marka Witruwiusza, - architektura rzymska: knstrukcja (łuk, arkada, kpuła), frma, materiały; budwle inżynieryjne (msty i akwedukty), budwle użytecznści - kreślić ramy czaswe pszczególnych kresów w kulturze rzymskiej (epka królów, kres republiki i cesarstwa), a także kreślić zasięg terytrialny sztuki rzymskiej, - pisać, jak rzwijał się rzymskie miast, - wymienić bgów rzymskich i ich atrybuty, ptrafi ich rzpznać, m. in. Wenus, Aplla, Dianę, Gracje, Bachusa, Neptuna, Jwisza, - wyjaśnić znaczenie traktatu O architekturze ksiąg X Marka Witruwiusza, - na dwlnych przykładach pisać nwe rzwiązania techniczne w sztuce - Test pisemny: Sztuka starżytneg Rzymu (w gimnazjum pdzielny na dwie części: 1. Wstęp i architektura rzymska, 2. Rzeźba i malarstw rzymskie), - pisemna lub ustna analiza architektury i rzeźby 11

12 publicznej (amfiteatry - Klseum, bazyliki, teatry, cyrki, termy); frmy świątyń i grbwców rzymskich, architektura pmnikwa (łuki triumfalne i klumny); typ dmu rzymskieg bgateg patrycjusza, - różne rdzaje świątyń rzymskich (Panten czas pwstania i jeg rla, świątynia Westy w Tivli; grbwce (np. Mauzleum Cecylli Metelli, Hadriana), - rzeźba rzymska (kntynuacja rzeźby greckiej, - rzeźba statuaryczna, weryzm prtretwy, prtret psychlgiczny, styl kntynuacyjnej narracji w płaskrzeźbie, pmnik knny Marka Aureliusza), - pmniki kmmemratywne, - malarstw ścienne (iluzjnizm w malarstwie rzymskim na przykładzie Pmpei), prtrety fajumskie, technika enkaustyczna, mzaika rzymska. rzymskiej, - wymienić typy budwli rzymskich ze względu na ich funkcje, - pisać frmy świątyń i grbwców rzymskich, amfiteatrów, bazylik, cyrków raz term rzymskich, - pisać typ rzymskiej willi z wewnętrznym atrium, - wymienić techniki malarskie stswane w starżytnym Rzymie, - scharakteryzwać malarstw ścienne i prtretwe w starżytnym Rzymie, - mówić typy rzeźby w starżytnym Rzymie ze szczególnym uwzględnieniem prtretu cesarskieg raz płaskrzeźb przedstawiających triumfy władców, - wymienić, zdefiniwać i stswać terminy: klumna tskańska i kmpzytwa, arkada, spiętrzenie prządków, pilaster, knsla architektniczna, kasetny, kulus, gzyms, rtunda, akwedukt, termy, atrium, cmpluvium, impluvium, perystyl, prtret psychlgiczny, pmnik kmmemratywny, enkaustyka, - rzpznawać i pisywać najważniejsze dzieła sztuki rzymskiej: świątynia Westy w Tivli (bryła), Panten w Rzymie (plan, przekrój, fasada, wnętrze), Amfiteatr Flawiuszów - Klseum w Rzymie (plan, bryła, elewacja), dm rzymski w Pmpejach (przykładwy np. reknstrukcja), Łuk Tytusa w Rzymie, Łuk Knstantyna w Rzymie, Klumna Trajana w Rzymie, akwedukt - tzw. Pnt-du-Gard w Nîmes, Ołtarz Pkju w Rzymie (bryła, płaskrzeźby), statua Barberini, psąg cesarza Augusta z Prima Prta, psąg knny Marka Aureliusza w Rzymie, Flra - tzw. Primavera, fresk z dmu w Stabiach, freski z Dmu Wettiuszów w Pmpejach, prtret fajumski, - przeprwadzić analizę prównawczą rzeźby greckiej i rzymskiej, - wskazać miejsca ekspnwania ważniejszych dzieł rzymskich: np. Luwr w Paryżu, Muzeum Kapitlińskie i Muzea Watykańskie w Rzymie. rzymskiej, - kartkówka: rzpznawanie reprdukcji, wyjaśnianie pjęć, - dpwiedź ustna, - zadanie dmwe: najważniejsze terminy związane ze sztuką starżytneg Rzymu, muzea, w których pdziwiać mżna zbiry sztuki starżytneg Rzymu, wypracwanie: Na trzech wybranych przykładach wykaż, jakie funkcje pełniła sztuka w Rymie (liceum), - dla chętnych referat lub prezentacja multimedialna na temat: 1. Prównanie rzymskiej i greckiej rzeźby figuralnej. 2.Mda w starżytnym Rzymie. Sztuka wczesnchrześcijańska: - sztuka pierwszych chrześcijan, zasięg czaswy i terytrialny, - przedstawić chrnlgię i zasięg terytrialny sztuki wczesnchrześcijańskiej, - pisać idewe funkcje sztuki wczesnchrześcijańskiej, - Test pisemny: Sztuka wczesnchrześcijańska, 12

13 - idewa funkcja sztuki wczesnchrześcijańskiej, - rla dziedzictwa antyczneg w sztuce wczesnchrześcijańskiej, - architektura sepulkralna: katakumby i ich malarstw (ikngrafia i śrdki frmalne, symblika w malarstwie wczesnchrześcijańskim); znaczenie malarstwa wczesnchrześcijańskieg w rzwju sztuki średniwiecznej i nwżytnej Eurpy, - rzeźba Dbry Pasterz i płaskrzeźba sarkfagwa, - architektura sakralna: dmy zgrmadzeń, bazyliki geneza i rzwój na wybranych przykładach (Bazylika św. Pitra na Watykanie) - dstrzegać rlę dziedzictwa antyczneg w sztuce wczesnchrześcijańskiej, - rzpznać pdstawwe mtywy ikngraficzne i przedstawienia świętych: Pitra, Pawła i Wawrzyńca, - wyjaśnić pdstawwe symble w malarstwie wczesnchrześcijańskim (krzyż, paw, ryba Ichtys, wingrna, symble Ewangelistów, rant), - wymienić, definiwać i stswać terminy: lculi, rant, baptysterium, katechumeni, transept, absyda, - wyjaśnić znaczenie malarstwa wczesnchrześcijańskieg dla rzwju sztuki średniwiecznej i nwżytnej Eurpy, - mówić budwę bazyliki wczesnchrześcijańskiej na pdstawie reknstrukcji i planu bazyliki św. Pitra w Rzymie, - rzpznawać najważniejsze dzieła sztuki wczesnchrześcijańskiej: reknstrukcja i plan wczesnchrześcijańskiej bazyliki św. Pitra w Rzymie, Chrystus Dbry Pasterz rzeźba. - pisemna lub ustna analiza bazyliki starchrześcijańskiej, - kartkówka: rzpznawanie reprdukcji, wyjaśnianie pjęć, - dpwiedź ustna, - dla chętnych referat lub prezentacja multimedialna na temat: Symble w sztuce wczesnchrześcijańskiej. Sztuka bizantyjska: - peridyzacja i zasięg terytrialny; wpływ kściła i dwru cesarskieg na ikngrafię i frmę w sztuce bizantyjskiej, - architektura (materiał, plan, knstrukcja i frma na przykładach kściłów: Hagia Sphia w Knstantynplu, San Vitale w Rawennie, mauzleum Galii Placydii w Rawennie, - mzaika bizantyjska (analiza ikngraficzna i frmalna na przykładzie kściłów w Rawennie), - ikna i jej ewlucja w wiekach późniejszych, najbardziej znane mtywy ikngraficzne w sztuce bizantyjskiej i atrybuty niektórych świętych, - wpływ sztuki bizantyjskiej na sztukę średniwieczną Eurpy Zachdniej, - cerkiew jak nwy typ świątyni w krajach bałkańskich i na Rusi. - kreślić ramy czaswe i zasięg terytrialny sztuki bizantyjskiej, - mówić architekturę bizantyjską na przykładzie kściła Hagia Sphia w Knstantynplu, San Vitale w Rawennie i mauzleum Galii Placydii w Rawennie, - wymienić najppularniejsze w histrii sztuki bizantyjskiej wątki ikngraficzne, takie jak: Ukrzyżwanie, Bże Nardzenie, Pantkratr, Ksmkratr, mandylin, Hdegetria, Eleusa, Blachernitissa, Grupa Deesis, - rzpznać świętych: Jana Ewangelistę, Mateusza, Marka i Łukasza Ewangelistę, Jana Chrzciciela i Jerzeg p zwyczajwych spsbach przedstawiania i atrybutach, - wskazać źródła ikngraficzne przedstawień, - wymienić, zdefiniwać i stswać terminy: kpuła na pendentywach, izkefalizm, iknklazm, ikngrafia, iknstas, - na dwlnych przykładach scharakteryzwać malarstw i mzaikę bizantyjską, - rzpznawać najważniejsze dzieła sztuki bizantyjskiej: kściół Hagia Sphia w Knstantynplu, Anthemis z Tralles i Izydr z Miletu (plan, bryła, wnętrze), kściół San Vitale w Rawennie (plan, bryła, wnętrze, mzaiki z prezbiterium), - Test pisemny: Sztuka bizantyńska, - pisemna lub ustna analiza architektury i malarstwa bizantyńskieg, - kartkówka: rzpznawanie reprdukcji, wyjaśnianie pjęć, - dpwiedź ustna, - zadanie dmwe najważniejsze terminy związane ze sztuką bizantyńską, wyszukiwanie i analizwanie tekstów filzfów na temat estetyki bizantyńskiej, - dla chętnych referat lub prezentacja multimedialna na 13

14 Mauzleum Galii Placydii w Rawennie (plan, bryła, mzaiki), bazylika św. Marka w Wenecji (plan, fasada), ikna Matki Bskiej Włdzimierskiej, ikna Trójca Święta Andrieja Rublwa (Galeria Trietiakwska w Mskwie), - wskazać miejsce ekspnwania dzieła Andrieja Rublwa. temat: 1. Kściół Hagia Sphia w Knstantynplu. 2. Kściół San Vitale w Rawennie. 3. Mtywy ikngraficzne w sztuce bizantyńskiej. Sztuka przedrmańska w Eurpie Zachdniej: - chrnlgia i zasięg terytrialny, - sztuka rmańska jak wyraz kultury chrześcijańskiej, - miniatura irszkcka (rnament plecinkwy i zmrficzny), - sztuka za panwania Karla Wielkieg, wpływ sztuki wczesnchrześcijańskiej i bizantyjskiej, znaczenie zaknu benedyktynów, - sztuka ttńska. - scharakteryzwać sztukę wczesneg średniwiecza, - rzróżniać na ilustracjach miniatury irszkckie i ttńskie, - przedstawić wpływ sztuki wczesnchrześcijańskiej i bizantyjskiej na sztukę wczesneg średniwiecza i sztukę przedrmańską, - przeprwadzić analizę frmy kaplicy Karla Wielkieg w Akwizgranie raz kściła św. Michała w Hildesheim, - rzpznawać najważniejsze dzieła sztuki przedrmańskiej: kaplica pałacwa w Akwizgranie (bryła, plan, wnętrze), kściół św. Michała w Hildesheim (bryła, plan, drzwi), plan klasztru w Sankt Gallen, miniatura z Księgi z Kells. - Odpwiedź ustna. Sztuka rmańska w Eurpie Zachdniej i w Plsce: - chrnlgia, zasięg terytrialny, tł histryczne, spłeczne, religijne i kulturwe wczesneg średniwiecza, - architektura rmańska w Eurpie Zachdniej; knstrukcja i frma budwli, plany kściłów, uniwersalizm i reginalizm w architekturze na przykładach budwli Francji: pactw w Cluny III, Tuluzie i Pitiers, Anglia: kściół w Durham, Włchy: Piza, Hiszpania: Santiag de Cmpstella, Niemcy: katedra w Spirze i pactw Maria Laach, - rzeźba i jej frmy; praw ramy; zakres ikngraficzny najwybitniejszych dzieł z Eurpy Zachdniej (np. prtale w Arles, Vezelay, Autun, - kreślić warunki rzwju, czas trwania i zasięg terytrialny sztuki rmańskiej, - mówić wygląd świątyni rmańskiej na wybranych przykładach, - wyróżniać reginalny charakter architektury rmańskiej i pdać przykłady budwli rmańskich w różnych krajach, - wymienić, zdefiniwać i stswać terminy: tecentryzm, rientwanie budwli, transept, ambit, absyda, układ wiązany, sklepienie klebkwe, sklepienie klebkwe z gurtami, sklepienie krzyżwe, empry, służka, lizena, bifrium, trifrium, refektarz, wirydarz, drmitrium, zakrystia, kapitularz, plinta szpny (żabki), tympann, mandrla, archiwlta, Biblia Pauperum, campanille, palatium, - wymienić i rzpznać takie mtywy ikngraficzne, jak: Ukrzyżwanie, Bże Nardzenie, Zmartwychwstanie, Sąd Ostateczny, Maiestas Dmini, Pkłn Trzech Króli, Rzesłanie apstłów, persnifikacje i alegrie (np. cnty i przywary, znaki zdiakalne, - Test pisemny: Sztuka rmańska we Francji, Sztuka rmańska w Plsce, - ustna lub pisemna analiza architektury i rzeźby rmańskiej, - kartkówka: rzpznawanie reprdukcji, wyjaśnianie pjęć, - dpwiedź ustna, - zadanie dmwe: 14

15 prtal i klumny w Missac, - rzemisł artystyczne i jeg rzwój (złtnictw, emalierstw, tkanina z Bayeux), - funkcja sztuki rmańskiej, Biblia Pauperum, - malarstw miniaturwe (Psałterz Egberta, Ewangeliarz emmeramski, Ewangeliarz gnieźnieński) - chrzest Plski i jeg znaczenie dla rzwju sztuki rmańskiej w Plsce; tł spłeczne i kulturwe, czas trwania, - architektura sakralna (pierwsze budwle na przykładzie rtundy Panny Marii na Wawelu w Krakwie i palatium z rtundą na Ostrwie Lednickim), mówienie architektury rmańskiej w Plsce na przykładach: krypty św. Lenarda, rtundy św. Mikłaja w Cieszynie, klegiaty w Tumie pd Łęczycą, klegiaty w Kruszwicy, rtundy św. Prkpa w Strzelnie, kściła św. Andrzeja w Krakwie, załżenia cysterskie na przykładzie Wąchcka, - rzeźba (ikngrafia i frma na przykładach: klumn w Strzelnie, prtalu z klegiaty w Tumie pd Łęczycą i tympannu kściła nrbertanek w Stzrelnie, płyty wiślickiej), tympann fundacyjny z rtundy św. Prkpa w Strzelnie, - rzemisł artystyczne na przykładzie pateny kaliskiej i tzw. kielicha Dąbrówki z Trzemeszna raz Drzwi gnieźnieńskich i płckich. - wskazać źródła ikngraficzne ppularnych przedstawień w sztuce, - wykazać wpływ chrystianizacji Plski na rzwój sztuki średniwiecznej, -wymienić i mówić przykłady architektury przedrmańskiej i rmańskiej w Plsce, - wskazać na ilustracjach dzieła sztuki przedrmańskiej i rmańskiej, - rzpznać najważniejsze biekty sztuki rmańskiej: bryła kściła rmańskieg, plan kściła rmańskieg, kściół Cluny III (analiza planu i bryły na pdstawie reknstrukcji), kściół Nôtre Dame du Prt w Clermnt Ferrand (bryła), kściół Nôtre Dame w Pitiers (fasada), kściół św. Sernina w Tuluzie (plan), kściół w Durham (plan), zespół budwli w Pizie, Santiag de Cmpstella, katedra w Spirze (bryła) pactw Maria Laach (bryła), prtal w Missac, Autun, Arles, Vezelay tkanina z Bayeux palatium z rtundą na Ostrwie Lednickim (plan) rtunda Panny Marii na Wawelu w Krakwie, rtunda św. Mikłaja w Cieszynie (bryła), krypta św. Lenarda na Wawelu w Krakwie (wnętrze), klegiata w Tumie pd Łęczycą (bryła, plan, wnętrze, prtal), rtunda św. Prkpa w Strzelnie (bryła, plan, tympann), klegiata w Kruszwicy (plan, bryła), kściół św. Andrzeja w Krakwie (plan, bryła), załżenia cysterskie na przykładzie Wąchcka, klumny z kściła nrbertanek w Strzelnie, Drzwi Gnieźnieńskie, Drzwi Płckie, patena kaliska, kielich Dąbrówki z Trzemeszna, psadzka w pdziemiach klegiaty w Wiślicy, - przeprwadzić analizę prównawczą dzieł architektnicznych w pszczególnych krajach eurpejskich. najważniejsze terminy związane ze sztuką rmańską, wypracwanie (d wybru): 1. Na trzech wybranych przykładach udwdnij międzynardwy charakter stylu rmańskieg. 2. Jakie relikty stylu rmańskieg znajdują się w Twich klicach? C nich wiesz? - dla chętnych referat lub prezentacja multimedialna na temat: 1. Kściół rmański, jeg bryła, knstrukcja, plan raz detale architektniczne. 2. Rzeźba rmańska. 3. Klegiata w Tumie pd Łęczycą bryła, knstrukcja, plan, detale architektniczne, dekracja. 4. Rzeźba rmańska w Plsce. 15

16 Sztuka gtycka w Eurpie Zachdniej i w Plsce: - zasięg terytrialny i czaswy, geneza stylu, warunki histryczne, spłeczne i idewe, rzwój uniwersytetów, gtyckie miasta i zamki na terenie Eurpy, - nardziny stylu gtyckieg (Saint Denis i pat Sugeriusz), - architektura sakralna, jej knstrukcja i frma (na przykładzie katedr francuskich: Saint Denis, Ntré Dame i Saint Chapelle w Paryżu, Chartres, Amiens, Reims; katedr angielskich: Salisbury, Lincln, Wells; Westminster, Kaplicy King s Cllege w Cambridge, kściłów niemieckich: w Klnii; katedry w Pradze; - gtycka architektura użytecznści publicznej (ratusz we Flrencji, Pałac Dżów w Wenecji), - nwe i dawne mtywy ikngraficzne (tematyka Maryjna), - rzeźba architektniczna i wlnstjąca na wybranych przykładach z Francji i Niemiec raz z Pragi; przemiany frmy w rzeźbie, rzwój rzeźby, - architektura sakralna i jej cechy charakterystyczne dla budwnictwa lkalneg w Plsce (kściły halwe i bazylikwe, system filarw-skarpwy w Plsce płudniwej, system przypór wiszących w półncnej Plsce); - mówienie knstrukcji i frmy na wybranych przykładach (prezbiterium katedry wrcławskiej, katedra i kściół na Piasku we Wrcławiu, katedra wawelska, kściół Mariacki w Krakwie, klegiata w Wiślicy, katedra w Gnieźnie, kściół św. Janów w Truniu, kściół Mariacki w Gdańsku, kściół św. Anny w Wilnie), - architektura świecka (zabudwa miast (Tarnów), gtyckie zamki plskie raz na terenie Plski na przykładzie Chęcin i krzyżackie na przykładzie Malbrka, -kamienna rzeźba sepulkralna na przykładzie grbwców królewskich w katedrze wrcławskiej - kreślić warunki rzwju, czas trwania i zasięg terytrialny sztuki gtyckiej w Eurpie Zachdniej i w Plsce, - pisać, jak rzwijały się miasta gtyckie, - mówić architekturę gtycką na przykładzie typweg kściła, - prównać kściły gtyckie w pszczególnych krajach, - wymienić i krótk scharakteryzwać przykłady gtyckich budwli świeckich, - rzpznawać nwe i dawne mtywy ikngraficzne, jak: Pieta, Zwiastwanie, Nawiedzenie, Zaśnięcie Najświętszej Marii Panny, Wniebwzięcie Najświętszej Marii Panny, Krnacja NMP, Drzew Jesseg, Madnna z Dzieciątkiem, śśw.: Andrzej, Barbara, Drta, Jakub Starszy, Katarzyna, Małgrzata, Agnieszka, Wjciech, Stanisław, Mikłaj, - wskazać źródł ikngraficzne ppularnych przedstawień, - na wybranych przykładach mówić style w rzeźbie epki, - wymienić, zdefiniwać i stswać terminy raz rzpznać na ftgrafiach: sklepienie krzyżw-żebrwe, wertykalizm, sklepienia: gwiaździste, wachlarzwe, sieciwe, piastwskie itp., filar wiązkwy, maswerk, rzetę, pinakiel, kwiatn, człganki, wimpergę, rzygacze, styl flainbyant, perpendicular style, blanki, tumbe nagrbną, predellę, retabulum, dyptyk, tryptyk, pentaptyk, atrybut, sacra cnversatine, - przeprwadzić analizę wybranych dzieł sztuki średniwiecznej, - kreślić warunki rzwju i ramy czaswe sztuki gtyckiej w Plsce, - wyjaśnić wpływ budulca na frmę architektury gtyckiej w Plsce, - wymienić wybrane dzieła ze zbirów Muzeum Diecezjalneg w Tarnwie, - przeprwadzić analizę wskazaneg dzieła sztuki gtyckiej: schemat rzkładu sił w kściele gtyckim, fasady kściła gtyckieg, planu kściła gtyckieg, elementy dekracji gtyckiej, chór katedry w Saint Denis w Paryżu (wnętrze), katedra Nôtre Dame w Paryżu (plan, bryła, fasada, wnętrze), katedra w Chartres (bryła, plan, fasada, wnętrze), katedra w Reims (bryła, plan, fasada), katedra w Amiens (bryła), kaplica Sainte Chapelle w Paryżu (bryła, wnętrze kaplicy górnej), katedra w Klnii (bryła), katedra w Salisbury, - Test pisemny: Sztuka gtyku we Francji, Architektura gtyku w Anglii, Sztuka gtyku w Plsce (ewentualne: 1. Architektura gtyku w Plsce, 2. Rzeźba i malarstw gtyku w Plsce), - pisemna lub ustna analiza architektury, rzeźby i malarstwa gtyckieg, - kartkówka: rzpznawanie reprdukcji, wyjaśnianie pjęć, - dpwiedź ustna, - zadanie dmwe: najważniejsze terminy dtyczące sztuki gtyckiej, wyszukiwanie i analizwanie testów filzfów i telgów chrześcijańskich na temat wiary, muzea, w których pdziwiać mżna zabytki sztuki gtyckiej, wypracwanie: Na trzech wybranych przykładach dzieł rzeźbiarskich lub malarskich wykaż, 16

17 i wawelskiej, - rzeźba wlnstjąca drewniana (Madnny na lwie, Madnny szafkwe, styl Pięknych Madnn, Piety i krucyfiksy łtarzwe); Ołtarz Mariacki Wita Stwsza, - malarstw ścienne (Kaplica Trójcy Świętej przy zamku lubelskim) i tablicwe (Muzeum Diecezjalne w Tarnwie) na wybranych przykładach, wpływ malarstwa bceg, - rzemisł artystyczne na przykładzie Mnstrancji z Wieliczki. katedra w Wells (bryła, plan, wnętrze), Pałac Dżów w Wenecji (elewacja), Palazz Vecchi we Flrencji (bryła), katedra św. Wita w Pradze (wnętrze), katedra we Wrcławiu (bryła), kściół Mariacki w Krakwie (bryła, plan, wnętrze z łtarzem), barbakan w Krakwie (bryła), ratusz we Wrcławiu (bryła), kściół Mariacki w Gdańsku (plan, bryła, wnętrze), zamek w Malbrku, prtal królewski w Chartres, grupy: Nawiedzenia i Zwiastwania z katedry w Reims, Uta i Ekkehart rzeźby fundatrów z Naumburga, Pieta z Lubiąża, Krucyfiks mistyczny z kściła Bżeg Ciała we Wrcławiu, Piękna Madnna z Wrcławia, Piękna Madnna z Krużlwej, Wit Stwsz - krucyfiks z kściła Mariackieg w Krakwie, Ołtarz Mariacki, nagrbek Kazimierza Jagiellńczyka, nagrbek Henryka IV Prbusa, nagrbek Kazimierza Wielkieg, Pieta z Awininu, plichrmia Kaplicy Trójcy Świętej przy zamku lubelskim, Św. Anna Samtrzecia ze Strzegmia, Epitafium Wierzbięty z Branic, bracia Limburg cykl kalendarza z Bardz bgatych Gdzinek księcia du Berry, Opłakiwanie z Chmranic, Ucieczka d Egiptu (pliptyk dminikański), jaki był stsunek d natury w Grecji, w Bizancjum i w gtyku, - dla chętnych referat lub prezentacja multimedialna na temat: 1. Kściół gtycki, jeg bryła, knstrukcja, plan, detale architektniczne, dekracja. 2. Architektura gtyku we Francji. 3. Kściół Mariacki w Krakwie, jeg bryła, knstrukcja, plan, wystrój. 4. Rzeźba nagrbna epki gtyku w Plsce. 5. Rzeźba drewniana epki gtyku w Plsce. 6. Filzfia a religia w gtyku. 7. Prównanie gtyckiej i rmańskiej architektury sakralnej. 8. Prównania gtyckiej i rmańskiej rzeźby. 9. Zbiry Muzeum Diecezjalneg w Tarnwie. - przeprwadzić analizę prównawczą architektnicznych i rzeźbiarskich dzieł gtyckich i rmańskich, - wskazać miejsca ekspnwania ważniejszych zabytków sztuki gtyckiej: np. Luwr w Paryżu, Pałac biskupa Erazma Ciłka w Krakwie, Katedra Wawelska w Krakwie, Muzeum Diecezjalne w Tarnwie. 17

18 Sztuka renesanswa i manierystyczna we Włszech, Niderlandach, Niemczech, Francji i w Plsce: Wprwadzenie d sztuki renesansu: - ramy czaswe i zasięg terytrialny renesansu, - znaczenie terminu renesans, - pwrót d antyku; zaintereswanie człwiekiem i jeg mżliwściami; sytuacja artysty w nwym układzie plitycznym i spłecznym, - mecenat i jeg znaczenie dla rzwju sztuki. Renesans we Włszech: - główne śrdki sztuki renesanswej; Flrencja w XV wieku jak klebka renesansu, - architektura w XV i XVI wieku (frma, knstrukcja i dekracja architektniczna), ewlucja architektury na przykładzie prjektów Filippa Brunelleschieg, Lena Battisty Albertieg, Dnata Bramanteg, Michała Aniła i Andrei Palladia, - rzeźba renesanswa na przykładach dzieł Ghibertieg, Jacpa Sansvin, Dnatella, Andrei del Vercchia raz Michała Aniła, - malarstw włskie XIII i XIV w. prtrenesans - na przykładzie malarstwa Simne Martini, Cimabueg i Gitta, - malarstw wczesneg renesansu szkła flrencka - na przykładach dzieł Tmmasa Masaccia, Pala Ucella, Fra Angelica, Fra Filippa Lippieg, Dmenica Ghirlandaia, Pier della Francesc raz Andrea Mantegny, malarstw Sandra Btticelleg i Lenarda da Vinci, malwidła rzymskie djrzałeg renesansu: dzieła Rafaela Santi, Michała Aniła, - malarstw weneckich klrystów XVI wieku: Girgine, Tycjan, Pala Verneseg, Tintrett. - kreślić warunki rzwju, czas trwania i zasięg terytrialny sztuki renesanswej, wyjaśnić znaczenie terminu renesans, - pisać niektóre wątki ikngraficzne w malarstwie i rzeźbie renesansu (mitlgia, Biblia, człwiek i jeg świat), - przedstawić załżenia filzfii neplatńskiej. - przedstawić główne śrdki sztuki renesanswej we Włszech, - scharakteryzwać architekturę quattrcenta i cinquecenta na mówinych na lekcjach przykładach, - mówić wygląd renesansweg pałacu i kściła, - prównać kściły gtyckie z renesanswymi, - wymienić, zdefiniwać i stswać nazwy rnamentów, i detali architektnicznych raz rzpznać na ilustracjach: lggię, sklepienie klebkwe z lunetami, bniwanie, rustykę, pilastry w pszczególnych stylach, gzymsy dzielące i gzyms wieńczący, knslę architektniczną, kasetny, tralki, grteskę, rnament kandelabrwy, panplia, rnament kuciwy, perspektywę linearną, pwietrzną i malarską, - wymienić, zdefiniwać i stswać terminy: antrpcentryzm, laicyzacja, alegria, technika lejna, sfumat, malarstw iluzjnistyczne, - mówić twórczść najwybitniejszych rzeźbiarzy epki, - wskazać wpływ Gitta di Bndne i malarzy trecenta na rzwój malarstwa renesansweg, - wskazać nwe, ppularne mtywy ikngraficzne: Dawid, Maesta, św. Franciszek, Zwiastwanie, Bże Nardzenie, Adracja pasterzy, Ostatnia wieczerza, Biczwanie, św. Sebastian raz ich źródła, - scharakteryzwać twórczść malarzy wczesneg i djrzałeg renesansu, - mówić życie i twórczść najwybitniejszych artystów włskieg renesansu, - mówić malarstw weneckich klrystów XVI w, - rzpznać i przeprwadzić analizę dzieł sztuki: Filipp Brunelleschi - katedra we Flrencji, Ospedale degli Inncenti - Test pisemny: Architektura renesansu we Włszech, Rzeźba renesansu we Włszech, Malarstw renesansu, szkła flrencka, Malarstw renesansu, szkła wenecka, Malarstw renesansu w Niderlandach, Malarstw renesansu w Niemczech, Sztuka renesansu w Plsce, - pisemna lub ustna analiza architektury, rzeźby i malarstwa renesansweg, - kartkówka: rzpznawanie reprdukcji, wyjaśnianie pjęć, - dpwiedź ustna, - zadanie dmwe: najważniejsze terminy związane ze sztuką renesanswą, życie i twórczść Lenarda da Vinci lub Rafaela Santi lub Michała Aniła, wyszukiwanie i 18

19 we Flrencji, kściół San Lrenz we Flrencji, kaplica Pazzich we Flrencji, Lena Battista Alberti fasada kściła Santa Maria Nvella we Flrencji, Tempi Malatestian w Rimini, Palazz Ruccelai we Flrencji, Dnat Bramante kściół Santa Maria delle Grazie w Medilanie, Tempiett w Rzymie, plan Bazyliki św. Pitra na Watykanie, Michał Anił Bazylika św. Pitra na Watykanie, Bibliteka Laurenziana we Flrencji, Andrea Palladi - Villa Rtnda w Vincenzie, kściół Il Redentre w Wenecji, Teatr Olimpic w Vicenzie, Lrenz Ghiberti II drzwi baptysterium flrenckieg, (scena z Ofiarwaniem Izaaka), III Drzwi d baptysterium flrenckieg, Dnatell Dawid, psąg knny Gattamelaty w Padwie, Andrea del Verrcchi - Dawid, Psąg knny Cllenieg w Wenecji, Chrystus i niewierny Tmasz we Flrencji, Michał Anił - Dawid, Pieta z bazyliki św. Pitra na Watykanie, Mjżesz, nagrbek Medyceuszy we Flrencji, Pieta Rndanini, Rdzina della Rbbia - płaskrzeźby niemwląt z Ospedale degli Inncenti we Flrencji, Simne Martini Zwiastwanie Cimabue Maesta, Trnująca Madnna a Dzieciątkiem, aniłami i św. Franciszkiem, Gitt: freski z kaplicy Scrvegnich w Padwie (Sptkanie Jachima i św. Anny, Zwiastwanie św. Annie, Pcałunek Judasza), freski z Asyżu: Kazanie d ptaków, Tmmas Masacci - Trójca Święta, Wygnanie z raju, Grsz czynszwy we Flrencji, Pal Uccell- Bitwa pd San Rman, Św. Jerzy walczacy ze smkiem, Fra Angelic Zwiastwanie we Flrencji, Fra Filipp Lippi Madnna z Dzieciątkiem, Dmenic Ghirlandai Nardziny Marii, Starzec z wnukiem, Pier della Francesca Zmartwychwstanie, Biczwanie, prtrety Mntefeltrów, Andrea Mantegna- iluzjnistyczny plafn Camera degli Spzi w Mantui, Martwy Chrystus, analizwanie tekstów pisarzy, filzfów i artystów na temat sztuki i twórczści, muzea i ich zbiry sztuki renesanswej, wypracwanie (d wybru): 1. Na czym plegała i jaki miała charakter inspiracja antykiem w architekturze Włch. Odpwiedź uzasadnij na trzech wybranych przykładach. 2. Na trzech wybranych przykładach dzieł dpwiedz na pytanie, na czym plegał renesans antyku w malarstwie włskim? 3. Na trzech wybranych przykładach dzieł malarskich wykaż, jak kształtwał się stsunek d natury artystów włskich. - dla chętnych referat lub prezentacja multimedialna na temat: 1. Pjęcia i terminy, detale architektniczne związane ze sztuką renesansu. 2. Prównanie renesanswej i gtyckiej architektury. 19

20 Sztuka XV i XVI wieku w Niderlandach: - architektura manierystyczna w Niderlandach: ratusz w Antwerpii - malarstw niderlandzkie XV i XVI w: Jan van Eyck, Rgier van der Weyden, Hans Memling, Hiernim Bsch, Peter Bruegel. Sandr Bttticelli - Madnna Magnificat, Pwracająca Judyta, Primavera, Nardziny Wenus, Lenard da Vinci - Madnna w grcie (dwie wersje), Ostatnia Wieczerza w Medilanie, Dama z grnstajem, Mna Liza, Święta Anna Samtrzeć, Rafael Santi - Piękna Ogrdniczka, Madnna Sykstyńska, Szkła ateńska, Prtret Lena X, Michał Anił - freski na sklepieniu Kaplicy Sykstyńskiej, Sąd Ostateczny, Givanni Bellini Sacra Cnversazine, Girgine - Kncert wiejski, Śpiąca Wenus, Burza, Tycjan - Miłść ziemska i niebiańska, Wniebwzięcie, Pieta, Wenus z Urbin, Flra, Alegria życia ludzkieg, Karl V na kniu, prtret papieża Pawła III z neptami, Pal Vernese - Uczta w Kanie Galilejskiej, Tintrett - Ostatnia Wieczerza. - mówić architekturę manierystyczną w Niderlandach, - scharakteryzwać malarstw XV i XVI wieku w Niderlandach, - mówić twórczść Jan van Eycka, Hiernima Bscha i Petera Bruegela, - rzpznać i przeprwadzić analizę dzieł sztuki: Jan van Eyck Ołtarz Gandawski, Małżeństw Arnlfinich, Madnna kanclerza Rlin, Rgier van der Weyden Sąd Ostateczny, Tryptyk Chrystus na krzyżu, Zdjęcie z krzyża, Hans Memling Sąd Ostateczny, Hiernim Bsch Ogród rzkszy ziemskich, Kuszenie św. Antnieg, Wóz siana, Niesienie krzyża, Stół mądrści, Pieter Bruegel Starszy Kraina lenistwa, Zabawy dziecięce, Ślepcy, Wesele chłpskie, Wieża Babel, Walka karnawału z pstem, cykl Pry rku: Myśliwi na śniegu, Upadek Ikara. 3. Twórczść Michała Aniła. 4. Prównanie renesanswej i gtyckiej rzeźby. 5. Twórczść Sandra Btticelleg. 6. Twórczść Lenarda da Vinci. 7. Twórczść Rafaela Santi. 8. Twórczść Tycjana. 9. Twórczść Jana van Eycka. 10. Twórczść Hiernima Bscha. 11. Twórczść Petera Bruegela. 12. Twórczść Albrechta Durera. 13. Prównanie renesansweg i gtyckieg malarstw. 14. Twórczść El Greca. 15. Renesans na Wawelu. 16. Rzeźba nagrbna kresu renesansu w Plsce. 17. Prównanie plskiej rzeźby sepulkralnej w kresie renesansu i gtyku. 18. Filzfia a sztuka w renesansie. 20