OPTYMALIZACJA PROCESU OBRÓBKI CIEPLNEJ STOPU TŁOKOWEGO TYPU AlSi12CuNiMg, ZE WZGLĘDU NA TWARDOŚĆ I STABILNOŚĆ WYMIAROWĄ, W WARUNKACH PRZEMYSŁOWYCH
|
|
- Edward Skrzypczak
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 8/8 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 00, 003, Rocznik, 3, Nr 68 Archives of Foundry Year 00, 003, Volume, 3, Book 68 PAN - Katowice PL ISSN OPTYMALIZACJA PROCESU OBRÓBKI CIEPLNEJ STOPU TŁOKOWEGO TYPU AlSiCuNiMg, ZE WZGLĘDU NA TWARDOŚĆ I STABILNOŚĆ WYMIAROWĄ, W WARUNKACH PRZEMYSŁOWYCH Z. LECH, E. CZEKAJ, J. NYKIEL 3, B. KUŁAGA 4, Instytut Odlewnictwa w Krakowie, ul. Zakopiańska 73, Kraków 3, 4 Federal-Mogul Gorzyce, ul. Odlewników 5, Gorzyce STRESZCZENIE W publikacji zaprezentowane zostały wyniki przemysłowej (w Federal-Mogul Gorzyce S.A., dawnej WSK Gorzyce) optymalizacji procesu obróbki cieplnej (starzenia). Przedmiotem badań były tłoki silnika spalinowego, odlewane ze standardowego około eutektycznego siluminu stopowego typu AlSiCuNiMg. Głównym celem badań był dobór optymalnych parametrów (temperatury i czasu) starzenia tak ze względu na twa r- dość, jak też stabilność wymiarową tłoków. Dodatkowym celem niniejszej prezentacji jest pokazanie, iż niektóre procedury matematycznego-statystycznego modelowania i optymalizacji mogą być w sposób prosty i efektywny szczególnie z zastosowaniem techniki komputerowej wykorzystane przy sterowaniu odlewniczymi procesami produkcyjnymi. Artykuł został napisany na bazie rezultatów uzyskanych przy realizacji projektu badawczego Nr (nr umowy 370/S6/9/00) pt. Stabilizacja materiałów i geometrii tłoków silników spalinowych realizowanego na zlecenie KBN []. Keywords: aluminium alloys, piston, hardness, dimensional stability, heat treatment prof. dr inż. profesor dr inż. - adiunkt 3 mgr inż. - dyrektor Federal-Mogul Gorzyce 4 inż. - kierownik Odlewni Tłoków Federal-Mogul Gorzyce 75
2 . WPROWADZENIE Podstawą jakościowego odbioru tłoków są - oprócz ewentualnych widocznych wad odlewniczych czy niedoskonałości obróbki mechanicznej - głównie ich własności mechaniczne oraz stabilność wymiarowa. W Federal-Mogul Gorzyce S.A. (dawna WSK Gorzyce) najczęściej kontrolowanym parametrem własności mechanicznych jest twardość. Wielkości parametrów stabilności wymiarowej, mierzone w Zakładzie na tłokach (zgodnie z wymaganiami technicznymi TMT/50/93), określają w zasadzie st o- pień zakończenia procesów wydzieleniowych w zabiegach obróbki cieplnej... Przedmiot badań Do badań wytypowano tłok silnika samochodowego, odlewanego ze stopu aluminium. Eksperymentalne tłoki odlewane były z powszechnie stosowanego do nieda w- na w Polsce stopu AlSi3MgCuNi (AK) (wg wycofanej już Polskiej Normy PN- 76/H-8807). Również obecnie tak w Polsce, jak też na świecie zdecydowan a większość tłoków silników spalinowych produkowana jest z eutektycznego siluminu stop o- wego typu EN AC-AlSiCuNiMg (EN AC-48000) analoga stopu AK - zgodnie z obowiązującą obecnie w Polsce normą europejską na odlewnicze stopy aluminium PN-EN 706 []. Analiza obydwu powyższych norm starej i nowej pokazuje, iż stop AK wpisuje się w zakresy stężeń dodatków stopowych i zanieczyszczeń stopu EN AC-AlSiCuNiMg (tabela ). Tabela. Podstawowy skład chemiczny stopów tłokowych EN AC-AlSiCuNiMg i AK Table. Basic chemical composition of piston alloys : EN AC-AlSiCuNiMg and AK Grupa Stopu Numeryczne Oznaczenie stopu S k ł a d c h e m i c z n y, w % mas. Na podstawie symbolu chemicznego Si Cu Mg Ni Mn Fe AlSiCuNiMg EN AC EN AC-AlSiCuNiMg 0,5 3,5 0,8,5 0,8,5 0,7,3 0,35 0,8 AlSiCuNiMg AK PN--AlSiMgCuNi,5 3,0 0,8,5 0,8,5 0,8,3 0,0 0,8 Z tabeli widzimy, iż w odniesieniu do podstawowego składu chemicznego stop EN AC-AlSiCuNiMg posiada, w porównaniu ze stopem AK, zwiększone zakresy st ę- żeń Si oraz niższą dopuszczalną zawartość Ni (0,7 % mas. ). Postanowiono zbadać w warunkach Federal Mogul Gorzyce S.A. interesujące nas parametry stabilności wymiarowej i twardości na tłokach, odlanych z dwóch los o- wych (przypadkowych, przemysłowych ) partii stopu EN AC-AlSiCuNiMg (AK), różniących się nieco składem chemicznym. 76
3 ARCHIWUM ODLEWNICTWA W ten sposób powstały dwa warianty materiałowe stopu tłokowego typu A l- SiCuNiMg, o składach chemicznych podanych w tabeli. Tabela. Warianty materiałowe stopu EN AC-AlSiCuNiMg (AK), poddane badaniom na stabilność wymiarową i twardość, w warunkach przemysłowych Federal-Mogul Gorzyce S.A. Table. Variants of EN AC-AlSiCuNiMg (AK) alloy tested for dimensional stability and hardness under industrial operating conditions of Federal-Mogul Gorzyce S.A. Nr wariantu stopu AlSiCuNiMg S k ł a d c h e m i c z n y, w % masowych Składniki stopowe i zanieczyszczenia, pozostałe Al Si Cu Mg Ni Mn Fe I,09,9,3 0,9-0,5 II,9,4,3,4-0,64 Jak widzimy z tabeli stopy tłokowe wg wariantu I i II różnią się przede wszystkim zawartościami miedzi i niklu oraz żelaza (nieznacznie krzemu)... Cel badań Głównym celem badań była optymalizacja parametrów procesu obróbki cieplnej (temperatura i czas sztucznego starzenia) siluminów tłokowych, tak ze względu na st a- bilność wymiarową D [μm], jak i twardość HB (zależnych wyjściowych wielkości), dla dwóch wariantów materiałowych stopu tłokowego typu AK (EN AC- AlSiCuNiMg), o składach chemicznych podanych w tabeli. Niezależnymi badan y- mi (wejściowymi) czynnikami były: temperatura t [ o C] oraz czas [h] sztucznego starzenia. Poprzez rozpatrzenie dwóch wariantów materiałowych stopu AlSiCuNiMg uwzględniono również w pewnym stopniu - czynniki związane z jego składem chemicznym. Dodatkowo, w celu porównania ze sztucznym starzeniem i sprawdzenia celowości praktycznego przemysłowego zastosowania, wykonano pomiary porównawcze badanych parametrów stabilności wymiarowej i twardości dla pełnej obróbki cieplnej, tj. przesycania + sztucznego starzenia. 77
4 . METODYKA BADAŃ Z uwagi na chęć obniżenia kosztów i czasu badań, postanowiono przeprowadzić je z zastosowaniem metod matematycznego planowania doświadczeń [3]. Na bazie an a- lizy danych literaturowych oraz własnych doświadczeń, zaproponowano ustalenie n a- stępujących poziomów (kodowanych i rzeczywistych) zmiennych wejściowych (niezależnych) czynników (tabela 3). Tabela 3. Poziomy rzeczywiste i kodowane dla wejściowych (niezależnych) czynników [] Table 3. True and coded levels for input (independent) factors [] Poziom kodowany Poziom rzeczywisty czynników badanych czynników badanych Temperatura, t [ o C] Czas, [h] Górny X i = Podstawowy X i = 0 Dolny X i = Dla dwuczynnikowego (X = t ; X = ) układu wybrano następujący plan eksperymentu (patrz tabela 4). Tabela 4. Plan eksperymentu [,3] Table 4. Plan of experiment [,3] Nr doświadczenia Wartości kodowane Wartości rzeczywiste Parametry mierzone X X t, [ o C], [h] HB D, [μm] Wykonanie wytopów doświadczalnych Badania wykonywane były w warunkach laboratoryjno-przemysłowych Federal Mogul. Tłoki z wariantów materiałowych I i II stopu AlSiCuNiMg wykonane zostały (odlane i obrobione mechanicznie) jednakowo, zgodnie z obowiązującymi w Federal- Mogul Gorzyce wymogami technologicznymi. Stop tłokowy (dla danego wariantu materiałowego) roztapiano w indukcyjnym piecu topialnym typu Junker. Tłoki odlewano 78
5 ARCHIWUM ODLEWNICTWA w kokilach na stanowisku produkcyjnym. Obróbkę cieplną (sztuczne starzenie zgodnie z planem eksperymentu) przeprowadzano w piecu do starzenia, z wymuszonym obiegiem powietrza (dokładność uzyskiwanej temperatury wynosiła ±5 [ o C])... Metodyka oceny stabilności wymiarowej Badania stabilności wymiarowej (trwałych zmian wymiarowych) wykonywane były zgodnie z wymaganiami zakładowymi TMT/50/93. Próba stabilności polegała na dwukrotnym pomiarze średnic tłoków: przed- i po obciążeniu cieplnym. Pierwotny pomiar wykonywany był na gotowym technologicznie (odlanym, obrobionym cieplnie, a zatem mechanicznie) tłoku. Pomiary wykonywane były w dwóch płaszczyznach (P P równoległej- oraz T T - prostopadłej do osi sworznia), a także na trzech wysokościach. Powtórny pomiar w analogicznych miejscach wykonywany był po określonym obciążeniu cieplnym. Obciążenie to wygrzewanie - dokonywane było w laboratoryjnym piecu grzewczym, z wymuszonym obiegiem ciepła, z dokładnością ±3 [ o C]. W stosunku do wybranego typu tłoka silnika samochodowego obowiązywał schemat obciążenia cieplnego, polegający na wygrzewaniu w temperaturze 40 [ o C] w czasie 5 godzin [h]. Po ochłodzeniu tłoka do temperatury pokojowej, poddawany był on powtórnemu mierzeniu. Pomiary średnic wykonywane były w kontrolowanych warunkach o stałej temperaturze pokojowej (ok. 0 [ o C]), za pomocą długościomierza Abbe'go, z dokładnością [μm] (0,00 [mm]). Każdą średnicę mierzono trzykrotnie. Ostatecznie końcowym wynikiem pomiaru stabilności wymiarowej dla danego rodzaju obróbki cieplnej (zgodnie z planem eksperymentów) był uogólniony (uśredniony) rezultat 8. trwałych zmian wymiarowych średnic D..3. Metodyka oceny twardości Pomiary twardości wykonywane były metodą Brinella, z oznaczeniem na denku tłoka. Do pomiarów twardości wykorzystywano kulkę o średnicy 0 [mm]. Wielkość obciążenia wynosiła 000 [kg]; jego czas - 30 [s]. Końcowy wynik twardości HB to rezultat trzech pomiarów. 79
6 3. ZESTAWIENIE WYNIKÓW BADAŃ Zbiorcze zestawienie końcowych wyników pomiarów twardości i trwałych zmian wymiarowych dla I i II wariantu materiałowego stopu AlSiCuNiMg podano w poniższej tabeli 5. Tabela 5. Zestawienie uśrednionych danych eksperymentalnych z pomiarów stabilności wymiarowej i twardości, dla tłoków wykonanych ze stopu AlSiCuNiMg (wariant I i II materiałowy), w zależności od sposobu obróbki cieplnej Table 5. Compiled averaged experimental data on measurements of dimensional stability and hardness of pistons made from AlSiCuNiMg alloy (piston material in variant I and II) vs type of heat treatment process Nr Wartości Wartości Mierzone parametry Y doświadczenia kodowane rzeczywiste I wariant II wariant X X t, [ o C], [h] HB D, [μm] HB D, [μm] Sztuczne starzenie (SS), zgodnie z planem eksperymentu Przesycanie (P) + sztuczne starzenie (SS) 8 P - 50 o C/3h ; SS - 0 o C/6h Z danych tabeli 5 widzimy, że wraz ze zmianą warunków sztucznego starzenia - tak dla I, jak i II wariantu materiałowego - następują podobne zmiany we właściwościach (HB i D). Dla drugiego wariantu materiałowego uzyskujemy, przy niższych temperaturach starzenia, większe twardości i zwiększone trwałe odkształcenia stopu. Dla drugiego wariantu obserwujemy również nadmierny wzrost trwałych przyrostów w próbie stabilności wymiarowej. Wyniki doświadczenia 8. częściowo potwierdzają znany z literatury specjalistycznej fakt odchodzenia w ostatnim czasie od przesycania tłoków w procesie ich wytwarzania. 80
7 ARCHIWUM ODLEWNICTWA 4. MATEMATYCZNE MODELOWANIE Uzyskane wyniki pomiarów mierzonych wielkości wyjściowych (zależnych czynników badanych) Y( D, HB) w doświadczeniach 7 pozwalają na ich matematyczny opis, w zależności od zmiennych niezależnych czynników X i (X, X ) wg poniższego wzoru (): Y a0 a X a X ax X ax ax, () gdzie: a 0, a i, a ii (i =, ) współczynniki równania regresji ; X temperatura t [ 0 C], w wartościach kodowanych ; X czas [h], w wartościach kodowanych. Pomiędzy wartościami rzeczywistymi(t i ) oraz kodowanymi (X i X ) istnieją zależności normowania (): 0 t τ 0 X, X, () 40 5 Otrzymane na bazie modeli (7.) równania regresji, pozwalają na wykreślenie zmian parametrów stabilności wymiarowej i twardości w zależności od warunków (temperatury i czasu) sztucznego starzenia. Eksperymentalne dane poddane zostały statystycznej obróbce, przy wykorzyst a- niu programu (pakietu) STATISTICA PL [4], w celu wyznaczenia współczynników modeli matematycznych oraz oceny ich istotności. Dla wyników twardości (HB), jako ba r- dzo stabilnych i powtarzalnych danych, przyjmowano za istotne współczynniki równań regresji na poziomie ufności (lub z prawdopodobieństwem objęcia) równym 0,95 (95 %), tj. = 0,05 (5 %); rezultaty oceny zmian wymiarowych, charakteryzują się większym rozrzutem dla pojedynczego doświadczenia, dlatego też w tym przypadku poziom ufności ustalono na 0,90 (90 %). W wyniku przeprowadzenia procedur obliczeniowych, wykorzystując do tego dane tabeli 5, ostatecznie uzyskano następujące postacie modeli matematycznych opisujące zależność wielkości wyjś ciowych od badanych czynników wejściowych X i X. 4.. Modele matematyczne dla I wariantu materiałowego Y (HB) 0 X ; (3), 993 9, 477X, 677X, 85X X 4, 50X, 90 (R = 0,999, R = 0,999, popr. R = 0,999; przy = 0,05) Y ( 8 X ; (4) D), 5, 358X, 6X 6, 8 (R = 0,997, R = 0,994, popr. R = 0,988; przy = 0,0) 4.. Modele matematyczne dla II wariantu materiałowego Y (HB) 06 X ; (5), 533, 300X, 367X 5, X X 5, 333 (R = 0,999, R = 0,999, popr. R = 0,999; przy = 0,05) 8
8 Y ( 8 X ; (6) D), 59, 893X, 536X 3, 857 (R = 0,995, R = 0,990, popr. R = 0,98; przy = 0,0) Przy każdym równaniu podano miary dopasowania wyników z równań apro k- symacyjnych w stosunku do danych eksperymentalnych w postaci: R współczynnika korelacji, R współczynnika determinacji czy popr. R poprawionego współczynnika determinacji [4]. Z wielkości R, R i popr. R, bliskich jedności wnioskujemy, że modele (powyższe równania regresji) w sposób wielce zadowalający opisują dane eksperymentalne. W celu potwierdzenia tego faktu porównamy wartości eksperymentalne z obliczeniowymi (na bazie otrzymanych modeli) dla poszczególnych punktów planu eksperymentu (tabela 6). Tabela 6. Porównanie rzeczywistych obserwowanych wartości twardości HB i zmian wymiarowych D w odniesieniu do analogicznych danych obliczeniowych (wyznaczonych z modelu matematycznego) dla I i II wariantu materiałowego stopu AK w punktach planu eksperymentu Table 6. True hardness values HB and dimensional changes D compared with analogical data obtained by computations (from mathematical model) for variant I and II of AK piston alloy at points of the plan of experiment Nr doświadczenia Wartości kodowane Wariant I Wariant II dane eksperymentalne dane obliczeniowe dane eksperymentalne dane obliczeniowe X X HB D HB D HB D HB D ,0 7,9 09,0 7, ,7 4,9 95,7 4, ,3 4,,3 4, ,7,9 86,7, ,0, 89,0 3, ,5 6, 03,5 6, ,0 9,3 03,0 8, Z danych poniższej tabeli 6 widzimy że model matematyczny dla Y(HB) w idealny sposób opisuje eksperymentalne dane. Dokładność opisu danych stabilności wymiarowej Y( D) jest również dostatecznie dobra. 8
9 ARCHIWUM ODLEWNICTWA 5. GRAFICZNA INTERPRETACJA MODELI MATEMATYCZNYCH Modele matematyczne dla Y(HB) i Y ( D) można wykorzystać do geometrycznej interpretacji uzyskanych wyników. Wpływ poszczególnych badanych czynników (X i X) na wielkości wyjściowe Y X i (HB) i Y ( D) analizowano za pomocą tzw. quasi-jednoczynnikowych modeli W typu (7) []: X W Y{X } a ( a a X )X a X, (7) i gdzie: Yj i 0 j i ij j i ii ii j a - wyraz wolny, odzwierciedlający wpływ na wielkość wyjściową Y (j = 0j j, ) wszystkich członów wielomianu, poza włączonymi do quasijednoczynnikowego modelu ; X - czynnik, którego wpływ na Y j jest badany (i =,). i Na poniższych wykresach quasi-jednoczynnikowego wpływu wielkości wejściowych X na parametry optymalizacji Y pokazano trzy krzywe: dwie skrajne dla X i X oraz środkową (centralną) dla X 0. j j j j Zakreskowane pole na wykresie quasi-jednoczynnikowego wpływu świadczy o istotności efektów interakcji, w danym przypadku oddziaływania drugiego czynnika badanego na badany parametr optymalizacji. Rysunek przedstawia wykresy quasi-jednoczynnikowego wpływu temperatury t [X] oraz czas [X ) wygrzewania tłoków w procesie sztucznego starzenia na zmiany twardości HB stopu tłokowego (I wariant materiałowy). j j Y j W X Y ( HB ) 0 X W Y ( HB ) t, [ 0 C] , [h] Rys.. Wpływ temperatury t [ 0 C] (X ) i czasu starzenia [h] (X ) na twardość HB tłoków stopu AlSiCuNiMg (I wariant materiałowy) Fig.. Effect of temperature t [ 0 C] (X ) and ageing time [h] (X ) on hardness HB of AlSiCuNiMg piston alloy (I variant of piston material) 83
10 Z kolei niżej, na rys., zaprezentowane zostały analogiczne wykresy dla drugiego wariantu materiałowego stopu AlSiCuNiMg. Z danych rysunków i wynika, iż wraz ze wzrostem temperatury i czasu starzenia zmniejsza się twardość tłoków. Zmiana temperatury starzenia ze 70 do 50 [ 0 C] może spowodować znaczący spadek twardości tłoków ze stopu AlSiCuNiMg, tj. o ok. 0 jednostek HB. Szczególnie intensywne obniżenie twardości HB ma miejsce w wysokich (> 00 [ 0 C] temperaturach. Wpływ czasu jest mniej spektakularny: przy zwiększeniu czasu starzenia z 5 do 5 [h] twardość tłoków może średni zmniejszyć się o... 4 jednostki twardości Brinella. X W Y ( HB ) 0 X W Y ( HB ) t, [ 0 C] , [h] Rys. Wpływu temperatury t [ 0 C] (X ) i czasu starzenia [h] (X ) na twardość HB tłoków ze stopu AlSiCuNiMg (II wariant materiałowy) Fig.. Effect of temperature t [ 0 C] (X ) and ageing time [h] (X ) on hardness HB of AlSiCuNiMg piston alloy (II variant of piston material) Na poniższym rys. 3 zaprezentowano wykresy quasi-jednoczynnikowego wpływu temperatury t [X] oraz czas [X ) wygrzewania tłoków w procesie sztucznego starzenia na trwałe zmiany wymiarów tłoków D ze stopu tłokowego AlSiCuNiMg dla jego I wariantu materiałowego. 84
11 ARCHIWUM ODLEWNICTWA X W Y ( D ) t, [ 0 C] W X Y ( D ),5 0,5 0-0,5 - -, , [h] Rys. 3. Wpływ temperatury t [ 0 C] (X ) i czasu starzenia [h] (X ) na trwałe zmiany wymiarowe D tłoków ze stopu AlSiCuNiMg (I wariant materiałowy) Fig. 3. Effect of temperature t [ 0 C] (X ) and ageing time [h] (X ) on permanent dimensional changes D in pistons made from AlSiCuNiMg alloy (I variant of piston material) Konsekwentnie rysunek 4 pokazuje analogiczne quasi-jednoczynnikowe zależności wpływu temperatury t [X] oraz czasu [X ) starzenia tłoków na trwałe zmiany ich wymiarów D, dla badanego II wariantu stopu AlSiCuNiMg. W X Y ( D ) t, [ 0 C] X W Y ( D ) 0-0,5 - -,5 - -,5-3 -3,5-4 -4, , [h] Rys. 4. Wykresy quasi-jednoczynnikowego wpływu temperatury t [ 0 C] (X ) i czasu starzenia [h] (X ) na trwałe zmiany wymiarowe D tłoków ze stopu AlSiCuNiMg (II wariant materiałowy) Fig. 4. Plotted curves of quasi monofactorial effect of temperature t [ 0 C] (X ) and ageing time [h] (X ) on permanent dimensional changes D in pistons made from AlSiCuNiMg alloy (II variant of piston material) 85
12 Z danych rysunków 3 i 4 wynika, iż wzrost temperatury starzenia obniża wielkość trwałych przyrostów tłoków znajdujących się pod wpływem statycznych obciążeń cieplnych, praktycznie proporcjonalnie w całym zakresie badań. Charakter zmian D wraz ze wzrostem temperatury (X ) jest podobny dla obydwu przypadków materiałowych badanego gatunku stopu tłokowego. Podobnie jak w przypadku twardości, zmiana temperatury starzenia w badanym zakresie ( [ 0 C]) może spowodować istotne ( D... 5 [ m]) zmiany w parametrach stabilności wymiarowej. Oddziaływanie temperatury - w danym przypadku - jest szczególnie silne w zakresie temperatur [ 0 C]. Na bazie wykresów rys. 3 i 4. można wysnuć wniosek o istnieniu względem parametru D krytycznej temperatury na poziomie ok [ 0 C], powyżej której trwałe zmiany wymiarowe tłoków nie będą malały. X Odmienny jest przebieg wykresu W w funkcji X dla drugiego wariantu, Y ( D ) w porównaniu z wariantem pierwszym. W rozpatrywanym przypadku (II wariant mat e- riałowy), w przedziale czasu godzin, obserwujemy wzrost trwałych przyrostów w zależności od czasu starzenia. Można to tłumaczyć tym, iż stop AlSiCuNiMg drugiego wariantu posiada większe zawartość krzemu, miedzi (o ok. 0, [%]) i niklu, w porównaniu ze stopem I wariantu pierwszego; dlatego też - prawdopodobnie - w procesie właściwej obróbki cieplnej stopu nie nastąpił pełny stopień wydzielenia z roztworu st a- łego związków międzymetalicznych. Proces ten był kontynuowany w procesie próby stabilności (obciążenia termicznego po obróbce cieplnej). W realnych warunkach nastąpił by on w warunkach eksploatacji tłoka. W zakresie [h] obserwujemy już sp a- dek przyrostów D, zgodny z oczekiwaniami. Ogólnie, tak w pierwszym jak i drugim przypadku, wydłużenie czasu starzenia tłoków od 5 do 5 [h] może spowodować późniejsze trwałe zmiany wymiarów jedynie w zakresie kilku (... 4 ) mikrometrów. 6. OPTYMALIZACJA Otrzymane równania regresji (modele matematyczne) oraz graficzna ich interpretacja w postaci modeli quasi-jednoczynnikowego wpływu pozwalają na dokonanie wstępnej oceny optymalnych rozwiązań. Rozpatrywany przez nas przypadek obróbki cieplnej stopu tłokowego jest typowym przykładem optymalizacji warunkowej, wymagającej kompromisowych rozwiązań. Ogólnie rzecz biorąc zmiany czynników badanych (temperatury i czasu) starzenia w kierunku wzrostu twardości HB, prowadzić będą - zazwyczaj - w stronę obniżenia parametrów stabilności wymiarowej. W danej sytuacji dobrać parametry obróbki cieplnej, ze względu na twardość i stabilność wymiarową) możemy analitycznie (czy numerycznie), bądź graficznie. Zagadnienie numerycznego przeszukiwania wieloczynnikowych obiektów w przestrzeni wielowymiarowej autorzy opisali w pracy [5]. Tutaj z uwagi na stosunkową prostotę sytuacji zatrzymamy się na graficznej optymalizacji, przy wykorzystaniu wykresów warstwicowych. Na poniższych dwóch rysunkach 5 i 6 pokazujemy wykresy warstwicowe pokazujące zmiany twardości (HB) i trwałych zmian wymiarowych ( D) dla II wariantu materiałowego w funkcji temperatury (X ) i czasu starzenia (X ). Dla twardości HB obserwujemy typo- 86
13 ARCHIWUM ODLEWNICTWA wy 3D wykres o charakterze parabolicznym; dla D w pewnym obszarze (t > 0 [ 0 C] i z zakresu [h] obserwujemy typowy hiperboliczny przekrój "siodłowy". Z danych wykresów rysunków 5 i 6 wynika, iż pożądane zmiany twardości i stabilności idą w przeciwnych kierunkach. Podobne zależności możemy wykreślić dla I wariantu; nie czynimy tego z uwagi ograniczenia co do wielkości publikacji. Krótko tylko odnotujemy, iż zmiana składu stopu AlSiCuNiMg (tabela ) powoduje przesunięcia izolinii głównie względem czynnika X - temperatury. Przemieszczenie w fazie dla twardości wynosi o ok. 4 jednostek HB, tj. twardość tłoków II wariantu jest większa wzdłuż osi X, w porównaniu do tłoków I wariantu materiałowego; w tym samym czas ie przesunięcie trwałych zmian wymiarowych wynosi ok [ m] i ma kierunek przeciwny w stosunku do twardości. Nałożenie na siebie dwóch wykresów rysunków 5 i 6 pozwala zlokalizować p o- żądane zakresy wartości cieplnej (starzenia) z uwagi na HB i D w granicach: t (temperatura starzenia) [ 0 C] ; (czas starzenia) 8... [h]. Ostatecznie przyjmujemy za optymalne z uwagi na twardość (HB) i stabilność wymiarową ( D ) parametry obróbki cieplnej dla II wariantu materiałowego w postaci : t = 0 [ 0 C] i = 0 [h].. czas 5 0 5, [h] X, 0,8 0,4 0,0-0,4-0,8 M A X Wykres warstwicowy 3W (wariant II.STA 9v*7c) Y(HB) = 06,533 -,300* X -,367*X -,5*X^ -5,333*X^ -, -, -0,8-0,4 0,0 0,4 0,8 X, t, [ 0 C] temperatura Rys. 5. Wykres warstwicowy zmian twardości tłoków wykonanych ze stopu AlSiCuMgNi (II wariant materiałowy), ze zmianą parametrów sztucznego starzenia Fig. 5. Contour line diagram of changes in hardness of pistons made from AlSiCuMgNi alloy (II variant of piston material) with changes in artificial ageing parameters
14 czas 5 0 5, [h] Wykres w arstw icow y 3W (w ariant II.STA 9v*7c) X Y(dD) = 8,57 -,893*X +,536*X^ -3,857*X^, 0,8 0,4 0,0 M I N -0,4-0,8 -, -, -0,8-0,4 0,0 0,4 0,8, X t, [ 0 C] temperatura Rys.6. Wykres warstwicowy trwałych zmian wymiarowych tłoków, wykonany ch ze stopu Al- SiCuMgNi (II wariant materiałowy), ze zmianą parametrów sztucznego starzenia Fig. 6. Contour line diagram of permanent changes in dimensions of pistons made from AlSiCuMgNi alloy (II variant of piston material) with changes in artificial ageing parameters Analizując izolinie wykresów warstwicowych dla konkretnych rozwiązań mat e- riałowych stopów, przy ostatecznym wyborze optymalnych parametrów obróbki ciep l- nej należy brać pod uwagę m.in. fakt, iż zwiększenie (znaczne - jak w naszym przykładzie) czasu [h] wygrzewania w znacznie większym stopniu podraża koszty technologicznej operacji obróbki cieplnej, w porównaniu z nakładami związanymi z pewnego (często nieznacznego) podwyższenia temperatury starzenia t [ 0 C]. 7. WNIOSKI KOŃCOWE. Dobór optymalnych parametrów procesu obróbki cieplnej (temperatury i czasu st a- rzenia) tłoków jest sprawą kompromisowego wyboru pomiędzy odpowiednim p o- ziomem ich twardości a stopniem trwałych zmian wymiarowych w warunkach eksploatacji.. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują jednoznacznie, iż znacznie większy wpływ na parametry twardości tłoków i ich stabilności wymiarowej mają zmiany temperatury niż czasu wygrzewania podczas procesu starzenia. Fakt ten ma ważne implikacje dla praktyki przemysłowej z uwagi na aspekty ekonomiczne procesów obróbki cieplnej tłoków. 3. Wcześniejsze przed starzeniem przesycanie stopu typu AlSiCuNiMg powoduje znaczący wzrost twardości tłoków, jednakże może przyczynić się do nadmiernych 88
15 ARCHIWUM ODLEWNICTWA trwałych odkształceń w warunkach pracy stopów. Obserwujemy, iż stop II wariantu zawierający nieco większe stężenia Si, Cu i Ni (jednak w granicach normy) powoduje prawie,5 razy większe trwałe przyrosty, w porównaniu ze stopem wariantu I (tabela ). 4. Pokazano istotną zmienność parametrów stabilności wymiarowej i twardości wraz z niewielką zmianą w składzie chemicznym stopu ASiCuNiMg w granicach no r- my PN-EN 706 (czy dawnej PN-76/H-8807). Oznacza to, że każda korekta składu chemicznego standardowego stopu tłokowego czy też wprowadzenie nowego (znormalizowanego bądź zsyntetyzowanego) wymaga przeprowadzania procedur optymalizacyjnych ze względu na stawiane wymagania. 5. Zaprezentowana została prosta i efektywna procedura optymalizacji procesu obró b- ki cieplnej tłoków z okołoeutektycznych siluminów stopowych, która może być wykorzystana po pewnych modyfikacjach do sterowania innymi procesami odlewniczymi. LITERATURA [] Z. Lech, E. Czekaj: Sprawozdanie końcowe projektu badawczego pt.: Stabilizacja materiałów i geometrii tłoków silników spalinowych. Tom III, cz.. Kraków, 994. [] Polska Norma PN-EN 706: Aluminium i stopy aluminium. Odlewy. Skład chemiczny i własności mechaniczne. Polski Komitet Normalizacyjny. Marzec 00. [3 Z. Polański: Planowanie doświadczeń w technice. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 984. [4] A.Stanisz: Przystępny kurs statystyki z wykorzystaniem programu STATISTIKA PL na przykładach z medycyny. Tom II. Kraków, 000. [5] Z. Lech, E. Czekaj: Optymalizacja składu chemicznego siluminów tłokowych typu eutektycznego pod względem stabilności wymiarowej i właściwości mechanicznych. Biuletyn Instytutu Odlewnictwa, Numer Specjalny (z Przeglądem Odlewnictwa ) 00, Kraków. S. 3-. OPTIMIS ING THE HEAT TREATMENT PROCESS FOR AlSiCuNiMg PISTON ALLOY IN RESPECT OF ITS HARDNESS AND DIMENS IONAL STABILITY UNDER INDUSTRIAL CONDITIONS SUMMARY The study gives the results of optimising the heat treatment process (ageing) ca r- ried out under industrial conditions at Federal-Mogul Gorzyce S.A. (former WSK Gorzyce). The subject of trials were pistons for POLONEZ car engine cast from standard around-eutectic alloyed silumin of the type AlSiCuNiMg. 89
16 The main object of the studies was the choice of optimum parameters (temperature and time) of the ageing heat treatment, taking into account the hardness and dimensional stability of pistons. An additional goal of this presentation was to prove that some procedures adopted in mathematical and statistic modelling and optimis ation can be in a simple and effective way, specially when using computer technique, applied in control of foundry production processes. The study was made basing on the results obtained during execution of Research Project No (contract no. 370/S6/9/00) entitled: Stabilising materials and geometry of pistons for I.C. engines, supervised by the State Committee of Scientific Research. Recenzował: prof. dr hab. inż. Stanisław Pietrowski 90
OBRÓBKA CIEPLNA SILUMINU AK132
52/22 Archives of Foundry, Year 2006, Volume 6, 22 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2006, Rocznik 6, Nr 22 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 OBRÓBKA CIEPLNA SILUMINU AK132 J. PEZDA 1 Akademia Techniczno-Humanistyczna
Bardziej szczegółowoWPŁYW OBRÓBKI CIEPLNEJ NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE SILUMINU AlSi17Cu3Mg
72/2 Archives of Foundry, Year 2001, Volume 1, 1 (2/2) Archiwum Odlewnictwa, Rok 2001, Rocznik 1, Nr 1 (2/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WPŁYW OBRÓBKI CIEPLNEJ NA WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE SILUMINU AlSi17Cu3Mg
Bardziej szczegółowoOBRÓBKA CIEPLNA SILUMINU AK9
50/14 Archives of Foundry, Year 2004, Volume 4, 14 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2004, Rocznik 4, Nr 14 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 OBRÓBKA CIEPLNA SILUMINU AK9 J. PEZDA 1 Akademia Techniczno-Humanistyczna
Bardziej szczegółowoOKREŚLANIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK20 NA PODSTAWIE METODY ATND
28/17 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2005, Rocznik 5, Nr 17 Archives of Foundry Year 2005, Volume 5, Book 17 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 OKREŚLANIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK20 NA PODSTAWIE METODY
Bardziej szczegółowoOKREŚLENIE WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK132 NA PODSTAWIE METODY ATND.
37/44 Solidification of Metals and Alloys, Year 000, Volume, Book No. 44 Krzepnięcie Metali i Stopów, Rok 000, Rocznik, Nr 44 PAN Katowice PL ISSN 008-9386 OKREŚLENIE WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU
Bardziej szczegółowoOPTYMALIZACJA PARAMETRÓW OBRÓBKI CIEPLNEJ SILUMINU ALSi17
71/2 Archives of Foundry, Year 2001, Volume 1, 1 (2/2) Archiwum Odlewnictwa, Rok 2001, Rocznik 1, Nr 1 (2/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 OPTYMALIZACJA PARAMETRÓW OBRÓBKI CIEPLNEJ SILUMINU ALSi17 J.
Bardziej szczegółowoANALIZA KRZEPNIĘCIA I BADANIA MIKROSTRUKTURY PODEUTEKTYCZNYCH STOPÓW UKŁADU Al-Si
53/22 Archives of Foundry, Year 2006, Volume 6, 22 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2006, Rocznik 6, Nr 22 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 ANALIZA KRZEPNIĘCIA I BADANIA MIKROSTRUKTURY PODEUTEKTYCZNYCH STOPÓW UKŁADU
Bardziej szczegółowoWPŁYW SZYBKOŚCI STYGNIĘCIA NA WŁASNOŚCI TERMOFIZYCZNE STALIWA W STANIE STAŁYM
2/1 Archives of Foundry, Year 200, Volume, 1 Archiwum Odlewnictwa, Rok 200, Rocznik, Nr 1 PAN Katowice PL ISSN 1642-308 WPŁYW SZYBKOŚCI STYGNIĘCIA NA WŁASNOŚCI TERMOFIZYCZNE STALIWA W STANIE STAŁYM D.
Bardziej szczegółowoWPŁYW DODATKÓW STOPOWYCH NA WŁASNOŚCI STOPU ALUMINIUM KRZEM O NADEUTEKTYCZNYM SKŁADZIE
WYDZIAŁ ODLEWNICTWA AGH Oddział Krakowski STOP XXXIV KONFERENCJA NAUKOWA Kraków - 19 listopada 2010 r. Marcin PIĘKOŚ 1, Stanisław RZADKOSZ 2, Janusz KOZANA 3,Witold CIEŚLAK 4 WPŁYW DODATKÓW STOPOWYCH NA
Bardziej szczegółowoSZACOWANIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK9 NA PODSTAWIE METODY ATND
13/10 Archives of Foundry, Year 2003, Volume 3, 10 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2003, Rocznik 3, Nr 10 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 SZACOWANIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK9 NA PODSTAWIE METODY ATND
Bardziej szczegółowoWŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE I TRYBOLOGICZNE SILUMINU NADEUTEKTYCZNEGO PO OBRÓBCE CIEPLNEJ
73/2 Archives of Foundry, Year 2001, Volume 1, 1 (2/2) Archiwum Odlewnictwa, Rok 2001, Rocznik 1, Nr 1 (2/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE I TRYBOLOGICZNE SILUMINU NADEUTEKTYCZNEGO
Bardziej szczegółowoMODYFIKACJA SILUMINU AK12. Ferdynand ROMANKIEWICZ Folitechnika Zielonogórska, ul. Podgórna 50, Zielona Góra
43/55 Solidification of Metais and Alloys, Year 2000, Volume 2, Book No. 43 Krzepnięcie Metali i Stopów, Rok 2000, Rocznik 2, Nr 43 P AN -Katowice PL ISSN 0208-9386 MODYFIKACJA SILUMINU AK12 Ferdynand
Bardziej szczegółowoKRYSTALIZACJA EUTEKTYKI W SILUMINACH NADEUTEKTYCZNYCH
2/2 Archives of Foundry, Year 2001, Volume 1, 1 (2/2) Archiwum Odlewnictwa, Rok 2001, Rocznik 1, Nr 1 (2/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 KRYSTALIZACJA EUTEKTYKI W SILUMINACH NADEUTEKTYCZNYCH F. BINCZYK
Bardziej szczegółowoOCENA KRYSTALIZACJI STALIWA METODĄ ATD
34/8 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2003, Rocznik 3, Nr 8 Archives of Foundry Year 2003, Volume 3, Book 8 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 OCENA KRYSTALIZACJI STALIWA METODĄ ATD S. PIETROWSKI 1, R. WŁADYSIAK
Bardziej szczegółowoMODYFIKACJA SILUMINU AK20. F. ROMANKIEWICZ 1 Politechnika Zielonogórska,
42/44 Solidification of Metals and Alloys, Year 2000, Volume 2, Book No. 44 Krzepnięcie Metali i Stopów, Rok 2000, Rocznik 2, Nr 44 PAN Katowice PL ISSN 0208-9386 MODYFIKACJA SILUMINU AK20 F. ROMANKIEWICZ
Bardziej szczegółowoWPŁYW RODZAJU SILUMINU I PROCESU TOPIENIA NA JEGO KRYSTALIZACJĘ
10/40 Solidification of Metals and Alloys, Year 1999, Volume 1, Book No. 40 Krzepnięcie Metali i Stopów, Rok 1999, Rocznik 1, Nr 40 PAN Katowice PL ISSN 0208-9386 WPŁYW RODZAJU SILUMINU I PROCESU TOPIENIA
Bardziej szczegółowoSILUMIN NADEUTEKTYCZNY Z DODATKAMI Cr, Mo, W i Co
18/38 Solidification of Metals and Alloys, No. 38, 1998 Krzepnięcie Metali i Stopów, nr 38, 1998 PAN Katowice PL ISSN 0208-9386 SILUMIN NADEUTEKTYCZNY Z DODATKAMI Cr, Mo, W i Co PIETROWSKI Stanisław, Instytut
Bardziej szczegółowoMODYFIKACJA SILUMINU AK20 DODATKAMI ZŁOŻONYMI
41/2 Archives of Foundry, Year 2001, Volume 1, 1 (2/2) Archiwum Odlewnictwa, Rok 2001, Rocznik 1, Nr 1 (2/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 MODYFIKACJA SILUMINU AK20 DODATKAMI ZŁOŻONYMI F. ROMANKIEWICZ
Bardziej szczegółowoODPORNOŚĆ STALIWA NA ZUŻYCIE EROZYJNE CZĘŚĆ II. ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ
Szybkobieżne Pojazdy Gąsienicowe (15) nr 1, 2002 Stanisław JURA Roman BOGUCKI ODPORNOŚĆ STALIWA NA ZUŻYCIE EROZYJNE CZĘŚĆ II. ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ Streszczenie: W części I w oparciu o teorię Bittera określono
Bardziej szczegółowoMONITOROWANIE PRODUKCJI I KONTROLA JAKOŚCI STALIWA ZA POMOCĄ PROGRAMU KOMPUTEROWEGO
50/17 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2005, Rocznik 5, Nr 17 Archives of Foundry Year 2005, Volume 5, Book 17 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 MONITOROWANIE PRODUKCJI I KONTROLA JAKOŚCI STALIWA ZA POMOCĄ PROGRAMU
Bardziej szczegółowoANALIZA KRZEPNIĘCIA I BADANIA MIKROSTRUKTURY STOPÓW Al-Si
29/19 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2006, Rocznik 6, Nr 19 Archives of Foundry Year 2006, Volume 6, Book 19 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 ANALIZA KRZEPNIĘCIA I BADANIA MIKROSTRUKTURY STOPÓW Al-Si J. PIĄTKOWSKI
Bardziej szczegółowoMODYFIKACJA STOPU AK64
17/10 Archives of Foundry, Year 2003, Volume 3, 10 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2003, Rocznik 3, Nr 10 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 MODYFIKACJA STOPU AK64 F. ROMANKIEWICZ 1, R. ROMANKIEWICZ 2, T. PODRÁBSKÝ
Bardziej szczegółowoSILUMIN OKOŁOEUTEKTYCZNY Z DODATKAMI Cr, Mo, W i Co
17/38 Solidification of Metals and Alloys, No. 38, 1998 Krzepnięcie Metali i Stopów, nr 38, 1998 PAN Katowice PL ISSN 0208-9386 SILUMIN OKOŁOEUTEKTYCZNY Z DODATKAMI Cr, Mo, W i Co PIETROWSKI Stanisław,
Bardziej szczegółowoMODYFIKACJA SILUMINÓW AK7 i AK9. F. ROMANKIEWICZ 1 Uniwersytet Zielonogórski, ul. Podgórna 50, Zielona Góra
23/6 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2002, Rocznik 2, Nr 6 Archives of Foundry Year 2002, Volume 2, Book 6 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 MODYFIKACJA SILUMINÓW AK7 i AK9 F. ROMANKIEWICZ 1 Uniwersytet Zielonogórski,
Bardziej szczegółowoKONTROLA STALIWA GXCrNi72-32 METODĄ ATD
54/14 Archives of Foundry, Year 2004, Volume 4, 14 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2004, Rocznik 4, Nr 14 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 KONTROLA STALIWA GXCrNi72-32 METODĄ ATD S. PIETROWSKI 1, G. GUMIENNY 2
Bardziej szczegółowoWYSOKOWYTRZYMAŁ Y SILUMIN CYNKOWO-MIEDZIOWY
-27- Solidilicauon o f Metais and Alloys. No.28. 1996 Kr:epmęcie Metali i Stopó" Nr 28. l 996 PAN - Odd: ial Katowice: PL. ISSN 0208-9386 WYSOKOWYTRZYMAŁ Y SILUMIN CYNKOWO-MIEDZIOWY DUDYK Maksymilian Katedra
Bardziej szczegółowoWPŁYW MODYFIKACJI NA STRUKTURĘ I MORFOLOGIĘ PRZEŁOMÓW SILUMINU AK132
60/22 Archives of Foundry, Year 2006, Volume 6, 22 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2006, Rocznik 6, Nr 22 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WPŁYW MODYFIKACJI NA STRUKTURĘ I MORFOLOGIĘ PRZEŁOMÓW SILUMINU AK132 F.
Bardziej szczegółowoWPŁYW OBRÓBKI CIEPLNEJ NA MIKROSTRUKTURĘ SILUMINÓW
18/9 Archives of Foundry, Year 2003, Volume 3, 9 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2003, Rocznik 3, Nr 9 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WPŁYW OBRÓBKI CIEPLNEJ NA MIKROSTRUKTURĘ SILUMINÓW STRESZCZENIE R. GOROCKIEW
Bardziej szczegółowoROZKŁAD TWARDOŚCI I MIKROTWARDOŚCI OSNOWY ŻELIWA CHROMOWEGO ODPORNEGO NA ŚCIERANIE NA PRZEKROJU MODELOWEGO ODLEWU
35/9 Archives of Foundry, Year 2003, Volume 3, 9 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2003, Rocznik 3, Nr 9 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 ROZKŁAD TWARDOŚCI I MIKROTWARDOŚCI OSNOWY ŻELIWA CHROMOWEGO ODPORNEGO NA
Bardziej szczegółowoWPŁYW MAGNEZU I BIZMUTU NA MODYFIKACJĘ STOPU AlSi7 DODATKIEM AlSr10
29/17 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2005, Rocznik 5, Nr 17 Archives of Foundry Year 2005, Volume 5, Book 17 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 WPŁYW MAGNEZU I BIZMUTU NA MODYFIKACJĘ STOPU AlSi7 DODATKIEM AlSr10
Bardziej szczegółowoWPŁYW OBRÓBKI CIEPLNEJ NA WYBRANE WŁASNOŚCI STALIWA CHROMOWEGO ODPORNEGO NA ŚCIERANIE
59/22 Archives of Foundry, Year 2006, Volume 6, 22 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2006, Rocznik 6, Nr 22 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WPŁYW OBRÓBKI CIEPLNEJ NA WYBRANE WŁASNOŚCI STALIWA CHROMOWEGO ODPORNEGO
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE OCHŁADZALNIKA W CELU ROZDROBNIENIA STRUKTURY W ODLEWIE BIMETALICZNYM
28/10 Archives of Foundry, Year 2003, Volume 3, 10 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2003, Rocznik 3, Nr 10 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 ZASTOSOWANIE OCHŁADZALNIKA W CELU ROZDROBNIENIA STRUKTURY W ODLEWIE BIMETALICZNYM
Bardziej szczegółowoANALIZA KRYSTALIZACJI STOPU AlMg (AG 51) METODĄ ATND
18/22 Archives of Foundry, Year 2006, Volume 6, 22 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2006, Rocznik 6, Nr 22 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 ANALIZA KRYSTALIZACJI STOPU AlMg (AG 51) METODĄ ATND T. CIUĆKA 1 Katedra
Bardziej szczegółowoWIELOMIANOWE MODELE WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH STOPÓW ALUMINIUM
21/38 Solidification of Metals and Alloys, No. 38, 1998 Krzepnięcie Metali i Stopów, nr 38, 1998 PAN Katowice PL ISSN 0208-9386 WIELOMIANOWE MODELE WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH STOPÓW ALUMINIUM PEZDA Jacek,
Bardziej szczegółowoROZSZERZALNOŚĆ CIEPLNA SILUMINÓW WIELOSKŁADNIKOWYCH
75/14 Archives of Foundry, Year 2004, Volume 4, 14 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2004, Rocznik 4, Nr 14 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 ROZSZERZALNOŚĆ CIEPLNA SILUMINÓW WIELOSKŁADNIKOWYCH R. WŁADYSIAK 1 Politechnika
Bardziej szczegółowoWPŁYW CHROPOWATOŚCI POWIERZCHNI MATERIAŁU NA GRUBOŚĆ POWŁOKI PO ALFINOWANIU
51/17 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2005, Rocznik 5, Nr 17 Archives of Foundry Year 2005, Volume 5, Book 17 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 WPŁYW CHROPOWATOŚCI POWIERZCHNI MATERIAŁU NA GRUBOŚĆ POWŁOKI PO ALFINOWANIU
Bardziej szczegółowoCHARAKTERYSTYKA I ZASTOSOWANIA ALGORYTMÓW OPTYMALIZACJI ROZMYTEJ. E. ZIÓŁKOWSKI 1 Wydział Odlewnictwa AGH, ul. Reymonta 23, Kraków
36/3 Archives of Foundry, Year 004, Volume 4, 3 Archiwum Odlewnictwa, Rok 004, Rocznik 4, Nr 3 PAN Katowice PL ISSN 64-5308 CHARAKTERYSTYKA I ZASTOSOWANIA ALGORYTMÓW OPTYMALIZACJI ROZMYTEJ E. ZIÓŁKOWSKI
Bardziej szczegółowoĆWICZENIE Nr 2/N. 9. Stopy aluminium z litem: budowa strukturalna, właściwości, zastosowania.
Akceptował: Kierownik Katedry prof. dr hab. inż. A. Weroński POLITECHNIKA LUBELSKA WYDZIAŁ MECHANICZNY KATEDRA INŻYNIERII MATERIAŁOWEJ Laboratorium Materiały Metaliczne II ĆWICZENIE Nr 2/N Opracowali:
Bardziej szczegółowoKRYSTALIZACJA I SKURCZ STOPU AK9 (AlSi9Mg) M. DUDYK 1, K. KOSIBOR 2 Akademia Techniczno Humanistyczna ul. Willowa 2, Bielsko Biała
18/14 Archives of Foundry, Year 2004, Volume 4, 14 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2004, Rocznik 4, Nr 14 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 KRYSTALIZACJA I SKURCZ STOPU AK9 (AlSi9Mg) M. DUDYK 1, K. KOSIBOR 2 Akademia
Bardziej szczegółowoZASTOSOWANIE SIECI NEURONOWYCH DO OPTYMALIZACJI WARUNKÓW OBRÓBKI CIEPLNEJ STOPÓW Mg-Al
LESZEK A. DOBRZAŃSKI, TOMASZ TAŃSKI ZASTOSOWANIE SIECI NEURONOWYCH DO OPTYMALIZACJI WARUNKÓW OBRÓBKI CIEPLNEJ STOPÓW Mg-Al APPLICATION OF NEURAL NETWORKS FOR OPTIMISATION OF Mg-Al ALLOYS HEAT TREATMENT
Bardziej szczegółowoLEJNOŚĆ KOMPOZYTÓW NA OSNOWIE STOPU AlMg10 Z CZĄSTKAMI SiC
38/9 Archives of Foundry, Year 23, Volume 3, 9 Archiwum Odlewnictwa, Rok 23, Rocznik 3, Nr 9 PAN Katowice PL ISSN 1642-538 LEJNOŚĆ KOMPOZYTÓW NA OSNOWIE STOPU AlMg1 Z CZĄSTKAMI SiC Z. KONOPKA 1, M. CISOWSKA
Bardziej szczegółowoREJESTRACJA PROCESÓW KRYSTALIZACJI METODĄ ATD-AED I ICH ANALIZA METALOGRAFICZNA
22/38 Solidification of Metals and Alloys, No. 38, 1998 Krzepnięcie Metali i Stopów, nr 38, 1998 PAN Katowice PL ISSN 0208-9386 REJESTRACJA PROCESÓW KRYSTALIZACJI METODĄ ATD-AED I ICH ANALIZA METALOGRAFICZNA
Bardziej szczegółowoKRZEPNIĘCIE STRUGI SILUMINU AK7 W PIASKOWYCH I METALOWYCH KANAŁACH FORM ODLEWNICZYCH
ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2001, Rocznik 1, Nr 1 (1/2) Archives of Foundry Year 2001, Volume 1, Book 1 (1/2) PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 KRZEPNIĘCIE STRUGI SILUMINU AK7 W PIASKOWYCH I METALOWYCH KANAŁACH
Bardziej szczegółowoFILTRACJA STOPU AlSi9Mg (AK9) M. DUDYK 1 Wydział Budowy Maszyn i Informatyki Akademia Techniczno - Humanistyczna ul. Willowa 2, Bielsko-Biała.
8/17 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2005, Rocznik 5, Nr 17 Archives of Foundry Year 2005, Volume 5, Book 17 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 FILTRACJA STOPU AlSi9Mg (AK9) M. DUDYK 1 Wydział Budowy Maszyn i Informatyki
Bardziej szczegółowoWPŁYW WARUNKÓW PRZESYCANIA I STARZENIA STOPU C355 NA ZMIANY JEGO TWARDOŚCI
40/15 Archives of Foundry, Year 2005, Volume 5, 15 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2005, Rocznik 5, Nr 15 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WPŁYW WARUNKÓW PRZESYCANIA I STARZENIA STOPU C355 NA ZMIANY JEGO TWARDOŚCI
Bardziej szczegółowoWPŁYW DOMIESZKI CYNKU NA WŁAŚCIWOŚCI SILUMINU EUTEKTYCZNEGO. A. PATEJUK Instytut Materiałoznawstwa i Mechaniki Technicznej WAT Warszawa
34/44 Solidification of Metals and Alloys, Year 000, Volume, Book No. 44 Krzepnięcie Metali i Stopów, Rok 000, Rocznik, Nr 44 PAN Katowice PL ISSN 008-9386 WPŁYW DOMIESZKI CYNKU NA WŁAŚCIWOŚCI SILUMINU
Bardziej szczegółowoPARAMETRY EUTEKTYCZNOŚCI ŻELIWA CHROMOWEGO Z DODATKAMI STOPOWYMI Ni, Mo, V i B
45/44 Solidification of Metals and Alloys, Year 2000, Volume 2, Book No. 44 Krzepnięcie Metali i Stopów, Rok 2000, Rocznik 2, Nr 44 PAN Katowice PL ISSN 0208-9386 PARAMETRY EUTEKTYCZNOŚCI ŻELIWA CHROMOWEGO
Bardziej szczegółowoBADANIA SKURCZU LINIOWEGO W OKRESIE KRZEPNIĘCIA I STYGNIĘCIA STOPU AlSi 6.9
25/19 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2006, Rocznik 6, Nr 19 Archives of Foundry Year 2006, Volume 6, Book 19 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 BADANIA SKURCZU LINIOWEGO W OKRESIE KRZEPNIĘCIA I STYGNIĘCIA STOPU
Bardziej szczegółowoWPŁYW WIELKOŚCI WYDZIELEŃ GRAFITU NA WYTRZYMAŁOŚĆ ŻELIWA SFEROIDALNEGO NA ROZCIĄGANIE
15/12 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2004, Rocznik 4, Nr 12 Archives of Foundry Year 2004, Volume 4, Book 12 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WPŁYW WIELKOŚCI WYDZIELEŃ GRAFITU NA WYTRZYMAŁOŚĆ ŻELIWA SFEROIDALNEGO
Bardziej szczegółowoWPŁYW MODYFIKACJI NA STRUKTUR I MORFOLOGI PRZEŁOMÓW SILUMINU AK64
30/21 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2006, Rocznik 6, Nr 21(1/2) ARCHIVES OF FOUNDARY Year 2006, Volume 6, Nº 21 (1/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WPŁYW MODYFIKACJI NA STRUKTUR I MORFOLOGI PRZEŁOMÓW SILUMINU
Bardziej szczegółowoWPŁYW TEMPERATURY ODLEWANIA NA INTENSYWNOŚĆ PRZEPŁYWU STOPÓW Al-Si W KANALE PRÓBY SPIRALNEJ BINCZYK F., PIĄTKOWSKI J., SMOLIŃSKI A.
31/40 Solidification of Metals and Alloys, Year 1999, Volume 1, Book No. 40 Krzepnięcie Metali i Stopów, Rok 1999, Rocznik 1, Nr 40 PAN Katowice PL ISSN 0208-9386 WPŁYW TEMPERATURY ODLEWANIA NA INTENSYWNOŚĆ
Bardziej szczegółowoOBLICZANIE PRĘDKOŚCI KRYTYCZNEJ PRZEMIESZCZANIA FALI CZOŁOWEJ STOPU W KOMORZE PRASOWANIA MASZYNY CIŚNIENIOWEJ
13/18 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 006, Rocznik 6, Nr 18 (/) ARCHIVES OF FOUNDRY Year 006, Volume 6, N o 18 (/) PAN Katowice PL ISSN 164-5308 OBLICZANIE PRĘDKOŚCI KRYTYCZNEJ PRZEMIESZCZANIA FALI CZOŁOWEJ STOPU
Bardziej szczegółowoKRZEPNIĘCIE KOMPOZYTÓW HYBRYDOWYCH AlMg10/SiC+C gr
51/18 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 26, Rocznik 6, Nr 18 (1/2) ARCHIVES OF FOUNDRY Year 26, Volume 6, N o 18 (1/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-538 KRZEPNIĘCIE KOMPOZYTÓW HYBRYDOWYCH AlMg1/SiC+C gr M. ŁĄGIEWKA
Bardziej szczegółowoZMIANA WYBRANYCH WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK9 PO OBRÓBCE METALOTERMICZNEJ
28/2 Archives of Foundry, Year 2, Volume, (2/2) Archiwum Odlewnictwa, Rok 2, Rocznik, Nr (2/2) PAN Katowice PL ISSN 642-538 ZMIANA WYBRANYCH WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNYCH SILUMINU AK9 PO OBRÓBCE METALOTERMICZNEJ
Bardziej szczegółowoSTRUKTURA ŻELIWA EN-GJS W ZALEŻNOŚCI OD MATERIAŁÓW WSADOWYCH
3/22 Archives of Foundry, Year 2006, Volume 6, 22 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2006, Rocznik 6, Nr 22 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 STRUKTURA ŻELIWA EN-GJS-500-7 W ZALEŻNOŚCI OD MATERIAŁÓW WSADOWYCH D. BARTOCHA
Bardziej szczegółowoOCENA JAKOŚCI ŻELIWA SFEROIDALNEGO METODĄ ATD
26/10 Archives of Foundry, Year 2003, Volume 3, 10 Archiwum O dlewnictwa, Rok 2003, Rocznik 3, Nr 10 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 OCENA JAKOŚCI ŻELIWA SFEROIDALNEGO METODĄ ATD M. STAWARZ 1, J. SZAJNAR
Bardziej szczegółowoEKSPERYMENTALNE MODELOWANIE STYGNIĘCIA ODLEWU W FORMIE
64/14 Archives of Foundry, Year 2004, Volume 4, 14 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2004, Rocznik 4, Nr 14 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 EKSPERYMENTALNE MODELOWANIE STYGNIĘCIA ODLEWU W FORMIE A. STUDNICKI 1
Bardziej szczegółowoMODYFIKACJA TYTANEM, BOREM I FOSFOREM SILUMINU AK20
43/50 Solidification of Metais and Alloys, Year 2000, Volume 2. Book No. 43 Krzepnięcie Metali i Stopów, Rok 2000, Rocznik 2, Nr 43 PAN -Katowice PL ISSN 0208-9386 MODYFIKACJA TYTANEM, BOREM I FOSFOREM
Bardziej szczegółowoANALIZA ZAKRESU KRYSTALIZACJI STOPU AlSi7Mg PO OBRÓBCE MIESZANKAMI CHEMICZNYMI WEWNĄTRZ FORMY ODLEWNICZEJ
7/ Archives of Foundry, Year 001, Volume 1, 1 (/) Archiwum Odlewnictwa, Rok 001, Rocznik 1, Nr 1 (/) PAN Katowice PL ISSN 164-5308 ANALIZA ZAKRESU KRYSTALIZACJI STOPU AlSi7Mg PO OBRÓBCE MIESZANKAMI CHEMICZNYMI
Bardziej szczegółowoOKREŚLENIE TEMPERATURY I ENTALPII PRZEMIAN FAZOWYCH W STOPACH Al-Si
8/22 Archives of Foundry, Year 2006, Volume 6, 22 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2006, Rocznik 6, Nr 22 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 OKREŚLENIE TEMPERATURY I ENTALPII PRZEMIAN FAZOWYCH W STOPACH Al-Si F.
Bardziej szczegółowoTWARDOŚĆ, UDARNOŚĆ I ZUŻYCIE EROZYJNE STALIWA CHROMOWEGO
24/2 Archives of Foundry, Year 200, Volume, (2/2) Archiwum Odlewnictwa, Rok 200, Rocznik, Nr (2/2) PAN Katowice PL ISSN 642-5308 TWARDOŚĆ, UDARNOŚĆ I ZUŻYCIE EROZYJNE STALIWA CHROMOWEGO J. KILARSKI, A.
Bardziej szczegółowoWSKAŹNIK JAKOŚCI ODLEWÓW ZE STOPU Al-Si
48/14 Archives of Foundry, Year 2004, Volume 4, 14 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2004, Rocznik 4, Nr 14 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WSKAŹNIK JAKOŚCI ODLEWÓW ZE STOPU Al-Si A. W. ORŁOWICZ 1, M. MRÓZ 2 Zakład
Bardziej szczegółowoWPŁYW TEMPERATURY WYGRZEWANIA NA UDZIAŁ FAZ PIERWOTNYCH W STRUKTURZE ŻAROWYTRZYMAŁEGO ODLEWNICZEGO STOPU KOBALTU
50/22 Archives of Foundry, Year 2006, Volume 6, 22 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2006, Rocznik 6, Nr 22 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WPŁYW TEMPERATURY WYGRZEWANIA NA UDZIAŁ FAZ PIERWOTNYCH W STRUKTURZE ŻAROWYTRZYMAŁEGO
Bardziej szczegółowoMODYFIKACJA STOPU Al-Si12 PROSZKIEM ZE STOPU Al-Si12
52/4 Archives of Foundry, Year 2002, Volume 2, 4 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2002, Rocznik 2, Nr 4 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 MODYFIKACJA STOPU Al-Si12 PROSZKIEM ZE STOPU Al-Si12 T. LIPIŃSKI 1 Uniwersytet
Bardziej szczegółowoPRZESTRZENNY MODEL PRZENOŚNIKA TAŚMOWEGO MASY FORMIERSKIEJ
53/17 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2005, Rocznik 5, Nr 17 Archives of Foundry Year 2005, Volume 5, Book 17 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 PRZESTRZENNY MODEL PRZENOŚNIKA TAŚMOWEGO MASY FORMIERSKIEJ J. STRZAŁKO
Bardziej szczegółowoBADANIA NAPRĘŻEŃ SKURCZOWYCH W OKRESIE KRZEPNIĘCIA I STYGNIĘCIA STOPU AlSi 6.9
26/19 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2006, Rocznik 6, Nr 19 Archives of Foundry Year 2006, Volume 6, Book 19 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 BADANIA NAPRĘŻEŃ SKURCZOWYCH W OKRESIE KRZEPNIĘCIA I STYGNIĘCIA STOPU
Bardziej szczegółowoWPŁYW SZYBKOŚCI STYGNIĘCIA NA PARAMETRY KRYSTALIZACJI ŻELIWA CHROMOWEGO
27/1 Archives of Foundry, Year 23, Volume 3, 1 Archiwum Odlewnictwa, Rok 23, Rocznik 3, Nr 1 PAN Katowice PL ISSN 1642-538 WPŁYW SZYBKOŚCI STYGNIĘCIA NA PARAMETRY KRYSTALIZACJI ŻELIWA CHROMOWEGO A. STUDNICKI
Bardziej szczegółowoInżynieria Maszyn, R. 22, z. 1, 58-64, 2017 ISSN X. WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE STOPÓW EN AC (AlSi6Cu4) i AlSi17CuNiMg PO OBRÓBCE CIEPLNEJ
Inżynieria Maszyn, R. 22, z. 1, 58-64, 217 ISSN 1426-78X Otrzymano: 19 czerwca 217 / Zaakceptowano: 17 października 217 / Zamieszczono na WWW: 17 listopada 217 obróbka cieplna, wyżarzanie ujednorodniające,
Bardziej szczegółowoWalidacja metod analitycznych Raport z walidacji
Walidacja metod analitycznych Raport z walidacji Małgorzata Jakubowska Katedra Chemii Analitycznej WIMiC AGH Walidacja metod analitycznych (według ISO) to proces ustalania parametrów charakteryzujących
Bardziej szczegółowoWPŁYW MODYFIKACJI NA STRUKTURĘ I MORFOLOGIĘ PRZEŁOMÓW SILUMINU AlSi7
58/14 Archives of Foundry, Year 2004, Volume 4, 14 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2004, Rocznik 4, Nr 14 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WPŁYW MODYFIKACJI NA STRUKTURĘ I MORFOLOGIĘ PRZEŁOMÓW SILUMINU AlSi7 F.
Bardziej szczegółowoKRYSTALIZACJA SILUMINU AlSi17 Z DODATKIEM Cr, Co i Ti
4/9 Archives of Foundry, Year 2003, Volume 3, 9 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2003, Rocznik 3, Nr 9 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 KRYSTALIZACJA SILUMINU AlSi17 Z DODATKIEM Cr, Co i Ti F. BINCZYK 1, J. PIĄTKOWSKI
Bardziej szczegółowoZMĘCZENIE CIEPLNE STALIWA CHROMOWEGO I CHROMOWO-NIKLOWEGO
23/2 Archives of Foundry, Year 2001, Volume 1, 1 (2/2) Archiwum Odlewnictwa, Rok 2001, Rocznik 1, Nr 1 (2/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 ZMĘCZENIE CIEPLNE STALIWA CHROMOWEGO I CHROMOWO-NIKLOWEGO J.
Bardziej szczegółowoBADANIA SKURCZU LINIOWEGO W OKRESIE KRZEPNIĘCIA I STYGNIĘCIA STOPU AlSi 5.4
9/18 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2006, Rocznik 6, Nr 18 (1/2) ARCHIVES OF FOUNDRY Year 2006, Volume 6, N o 18 (1/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 BADANIA SKURCZU LINIOWEGO W OKRESIE KRZEPNIĘCIA I STYGNIĘCIA
Bardziej szczegółowoMONITOROWANIE PRODUKCJI ŻELIWA SFEROIDALNEGO W WARUNKACH ODLEWNI
31/19 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2006, Rocznik 6, Nr 19 Archives of Foundry Year 2006, Volume 6, Book 19 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 MONITOROWANIE PRODUKCJI ŻELIWA SFEROIDALNEGO W WARUNKACH ODLEWNI
Bardziej szczegółowoOCENA JAKOŚCI ŻELIWA SFEROIDALNEGO FERRYTYCZNEGO
9/8 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 003, Rocznik 3, Nr 8 Archives of Foundry Year 003, Volume 3, Book 8 PAN - Katowice PL ISSN 164-5308 OCENA JAKOŚCI ŻELIWA SFEROIDALNEGO FERRYTYCZNEGO S. PIETROWSKI 1, G. GUMIENNY
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE ANALIZY WSKAŹNIKÓW ZDOLNOŚCI DO OPTYMALIZACJI PROCESU WYTWARZANIA MASY FORMIERSKIEJ
168/18 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2006, Rocznik 6, Nr 18 (2/2) ARCHIVES OF FOUNDRY Year 2006, Volume 6, N o 18 (2/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WYKORZYSTANIE ANALIZY WSKAŹNIKÓW ZDOLNOŚCI DO OPTYMALIZACJI
Bardziej szczegółowoKONTROLA STALIWA NIESTOPOWEGO METODĄ ATD
36/12 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2004, Rocznik 4, Nr 12 Archives of Foundry Year 2004, Volume 4, Book 12 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 KONTROLA STALIWA NIESTOPOWEGO METODĄ ATD S. PIETROWSKI 1, G. GUMIENNY
Bardziej szczegółowoANALIZA PROCESU ODLEWANIA POD NISKIM CIŚNIENIEM KÓŁ SAMOCHODOWYCH ZE STOPÓW Al-Si
55/22 Archives of Foundry, Year 2006, Volume 6, 22 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2006, Rocznik 6, Nr 22 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 ANALIZA PROCESU ODLEWANIA POD NISKIM CIŚNIENIEM KÓŁ SAMOCHODOWYCH ZE STOPÓW
Bardziej szczegółowoWPŁYW ALUMINIUM NA NIEKTÓRE WŁAŚCIWOŚCI I STRUKTURĘ STALIWA
23/15 Archives of Foundry, Year 2005, Volume 5, 15 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2005, Rocznik 5, Nr 15 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WPŁYW ALUMINIUM NA NIEKTÓRE WŁAŚCIWOŚCI I STRUKTURĘ STALIWA J. KILARSKI
Bardziej szczegółowoMODELOWANIE ODLEWANIA CIĄGŁEGO WLEWKÓW ZE STOPU AL
20/18 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2006, Rocznik 6, Nr 18 (1/2) ARCHIVES OF FOUNDRY Year 2006, Volume 6, N o 18 (1/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 MODELOWANIE ODLEWANIA CIĄGŁEGO WLEWKÓW ZE STOPU AL W. KAPTURKIEWICZ
Bardziej szczegółowoRecykling złomu obiegowego odlewniczych stopów magnezu poprzez zastosowanie innowacyjnej metody endomodyfikacji
PROJEKT NR: POIG.01.01.02-00-015/09 Zaawansowane materiały i technologie ich wytwarzania Recykling złomu obiegowego odlewniczych stopów magnezu poprzez zastosowanie innowacyjnej metody endomodyfikacji
Bardziej szczegółowoRegresja linearyzowalna
1 z 5 2007-05-09 23:22 Medycyna Praktyczna - portal dla lekarzy Regresja linearyzowalna mgr Andrzej Stanisz z Zakładu Biostatystyki i Informatyki Medycznej Collegium Medicum UJ w Krakowie Data utworzenia:
Bardziej szczegółowoWPŁYW SZYBKOŚCI KRZEPNIĘCIA NA UDZIAŁ GRAFITU I CEMENTYTU ORAZ TWARDOŚĆ NA PRZEKROJU WALCA ŻELIWNEGO.
46/2 Archives of Foundry, Year 2001, Volume 1, 1 (2/2) Archiwum Odlewnictwa, Rok 2001, Rocznik 1, Nr 1 (2/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WPŁYW SZYBKOŚCI KRZEPNIĘCIA NA UDZIAŁ GRAFITU I CEMENTYTU ORAZ
Bardziej szczegółowoWŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE KOMPOZYTÓW AlSi13Cu2- WŁÓKNA WĘGLOWE WYTWARZANYCH METODĄ ODLEWANIA CIŚNIENIOWEGO
31/14 Archives of Foundry, Year 2004, Volume 4, 14 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2004, Rocznik 4, Nr 14 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WŁAŚCIWOŚCI MECHANICZNE KOMPOZYTÓW AlSi13Cu2- WŁÓKNA WĘGLOWE WYTWARZANYCH
Bardziej szczegółowoKRYSTALIZACJA SILUMINU AK20 PO MODYFIKACJI FOSFOREM I SODEM
12/38 Solidification of Metals and Alloys, No. 38, 1998 Krzepnięcie Metali i Stopów, nr 38, 1998 PAN Katowice PL ISSN 0208-9386 KRYSTALIZACJA SILUMINU AK20 PO MODYFIKACJI FOSFOREM I SODEM Franciszek BINCZYK,
Bardziej szczegółowoNOWE NAWĘGLACZE O WYSOKIM STOPNIU PRZYSWOJE- NIA PRODUKCJI PEDMO S.A. TYCHY. PEDMO S.A., Tychy, ul. Towarowa 23, Polska 2,3
84/18 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2006, Rocznik 6, Nr 18 (1/2) ARCHIVES OF FOUNDRY Year 2006, Volume 6, N o 18 (1/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 NOWE NAWĘGLACZE O WYSOKIM STOPNIU PRZYSWOJE- NIA PRODUKCJI
Bardziej szczegółowoBADANIA ŻELIWA CHROMOWEGO NA DYLATOMETRZE ODLEWNICZYM DO-01/P.Śl.
36/38 Solidification of Metals and Alloys, No. 38, 1998 Krzepnięcie Metali i Stopów, nr 38, 1998 PAN Katowice PL ISSN 0208-9386 BADANIA ŻELIWA CHROMOWEGO NA DYLATOMETRZE ODLEWNICZYM DO-01/P.Śl. STUDNICKI
Bardziej szczegółowoWpływ temperatury odpuszczania na własności niskostopowego staliwa
A R C H I V E S of F O U N D R Y E N G I N E E R I N G Published quarterly as the organ of the Foundry Commission of the Polish Academy of Sciences ISSN (1897-3310) Volume 11 Special Issue 3/2011 272 276
Bardziej szczegółowoGEOMETRIA NADTOPIEŃ I STRUKTURA USZLACHETNIONYCH POWIERZCHNIOWO ODLEWÓW Z NADEUTEKTYCZNEGO STOPU Al-Si
25/17 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2005, Rocznik 5, Nr 17 Archives of Foundry Year 2005, Volume 5, Book 17 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 GEOMETRIA NADTOPIEŃ I STRUKTURA USZLACHETNIONYCH POWIERZCHNIOWO ODLEWÓW
Bardziej szczegółowoS. PIETROWSKI 1 Katedra Systemów Produkcji, Politechnika Łódzka, ul. Stefanowskiego 1/15, Łódź
58/22 Archives of Foundry, Year 2006, Volume 6, 22 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2006, Rocznik 6, Nr 22 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 NISKOKRZEMOWE STOPY Al Si Z DODATKAMI Ni, Cu I Mg S. PIETROWSKI 1 Katedra
Bardziej szczegółowoZARZĄDZANIE PRODUKCJĄ ODLEWÓW W OPARCIU O TECHNIKĘ MODELOWANIA I SYMULACJI PRACY LINII ODLEWNICZYCH
ARCHIWUM ODLEWNICTWA 19/17 Rok 2005, Rocznik 5, Nr 17 Archives of Foundry Year 2005, Volume 5, Book 17 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 ZARZĄDZANIE PRODUKCJĄ ODLEWÓW W OPARCIU O TECHNIKĘ MODELOWANIA I
Bardziej szczegółowoOKREŚLENIE METODĄ KALORYMETRII SKANINGOWEJ ENTALPII PRZEMIAN FAZOWYCH W ŻELIWIE SZARYM
5/22 Archives of Foundry, Year 6, Volume 6, 22 Archiwum Odlewnictwa, Rok 6, Rocznik 6, Nr 22 PAN Katowice PL ISSN 1642-538 OKREŚLENIE METODĄ KALORYMETRII SKANINGOWEJ ENTALPII PRZEMIAN FAZOWYCH W ŻELIWIE
Bardziej szczegółowoOKREŚLENIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH ŻELIWA SFEROIDALNEGO METODĄ ATD
47/15 Archives of Foundry, Year 2005, Volume 5, 15 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2005, Rocznik 5, Nr 15 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 OKREŚLENIE WŁASNOŚCI MECHANICZNYCH ŻELIWA SFEROIDALNEGO METODĄ ATD M.
Bardziej szczegółowoWPŁYW PRĘDKOŚCI KRYSTALIZACJI KIERUNKOWEJ NA ODLEGŁOŚĆ MIĘDZYPŁYTKOWĄ EUTEKTYKI W STOPIE Al-Ag-Cu
32/14 Archives of Foundry, Year 2004, Volume 4, 14 Archiwum Odlewnictwa, Rok 2004, Rocznik 4, Nr 14 PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 WPŁYW PRĘDKOŚCI KRYSTALIZACJI KIERUNKOWEJ NA ODLEGŁOŚĆ MIĘDZYPŁYTKOWĄ
Bardziej szczegółowoĆwiczenia laboratoryjne - 7. Problem (diety) mieszanek w hutnictwie programowanie liniowe. Logistyka w Hutnictwie Ćw. L. 7
Ćwiczenia laboratoryjne - 7 Problem (diety) mieszanek w hutnictwie programowanie liniowe Ćw. L. 7 Konstrukcja modelu matematycznego Model matematyczny składa się z: Funkcji celu będącej matematycznym zapisem
Bardziej szczegółowoODPORNO NA KOROZJ WIELOSKŁADNIKOWYCH STOPÓW NA OSNOWIE Al-Mg
9/21 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2006, Rocznik 6, Nr 21(1/2) ARCHIVES OF FOUNDARY Year 2006, Volume 6, Nº 21 (1/2) PAN Katowice PL ISSN 1642-5308 ODPORNO NA KOROZJ WIELOSKŁADNIKOWYCH STOPÓW NA OSNOWIE Al-Mg
Bardziej szczegółowoWYKORZYSTANIE MES DO WYZNACZANIA WPŁYWU PĘKNIĘCIA W STOPIE ZĘBA KOŁA NA ZMIANĘ SZTYWNOŚCI ZAZĘBIENIA
ZESZYTY NAUKOWE POLITECHNIKI ŚLĄSKIEJ 2009 Seria: TRANSPORT z. 65 Nr kol. 1807 Tomasz FIGLUS, Piotr FOLĘGA, Piotr CZECH, Grzegorz WOJNAR WYKORZYSTANIE MES DO WYZNACZANIA WPŁYWU PĘKNIĘCIA W STOPIE ZĘBA
Bardziej szczegółowoWPŁYW TWARDOŚCI I MIKROSTRUKTURY STOPÓW ALUMINIUM NA UDARNOŚĆ
32/8 ARCHIWUM ODLEWNICTWA Rok 2003, Rocznik 3, Nr 8 Archives of Foundry Year 2003, Volume 3, Book 8 PAN - Katowice PL ISSN 1642-5308 WPŁYW TWARDOŚCI I MIKROSTRUKTURY STOPÓW ALUMINIUM NA UDARNOŚĆ STRESZCZENIE
Bardziej szczegółowoOPTYMALIZACJA PRODUKCJI ODLEWNI Z WYKORZYSTANIEM SYMULACJI ZDARZEŃ DYSKRETNYCH
OPTYMALIZACJA PRODUKCJI ODLEWNI Z WYKORZYSTANIEM SYMULACJI ZDARZEŃ DYSKRETNYCH Jan SZYMSZAL, Teresa LIS, Marian MALIŃSKI, Krzysztof NOWACKI Streszczenie: W artykule omówiono możliwości wykorzystania symulacji
Bardziej szczegółowoSYSTEM KOMPUTEROWY KONTROLI I STEROWANIA JAKOŚCIĄ SILUMINÓW PRZEZNACZONYCH NA KOŁA SAMOCHODOWE
14/10 Archives of Foundry, Year 003, Volume 3, 10 Archiwum Odlewnictwa, Rok 003, Rocznik 3, Nr 10 PAN Katowice PL ISSN 164-5308 SYSTEM KOMPUTEROWY KONTROLI I STEROWANIA JAKOŚCIĄ SILUMINÓW PRZEZNACZONYCH
Bardziej szczegółowo