WYBRANE BADANIA KONSTRUKCYJNE ELEKTROMAGNESÓW NADPRZEWODNIKOWYCH

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "WYBRANE BADANIA KONSTRUKCYJNE ELEKTROMAGNESÓW NADPRZEWODNIKOWYCH"

Transkrypt

1 Daniel GAJDA Jacek SOSNOWSKI WYBRANE BADANIA KONSTRUKCYJNE ELEKTROMAGNESÓW NADPRZEWODNIKOWYCH STRESZCZENIE Przedstawiono przeprowadzone badania poświęcone konstrukcji elektromagnesów nadprzewodnikowych, na przykładzie modeli o zmniejszonych gabarytach. Coraz powszechniejsze zastosowania nadprzewodników wymagają opanowania konstrukcji wykonania elektromagnesów nadprzewodnikowych, szczególnie w warunkach coraz szybszego rozwoju nadprzewodnictwa wysokotemperaturowego. W pracy przedstawiono zbudowane modele elektromagnesów nadprzewodnikowych o podwyższonej jednorodności pola magnetycznego, nawinięte przewodem z Nb-Ti. Wykonane pomiary jednorodności pola magnetycznego wykazały zgodność z założeniami obliczeniowymi. Zmierzono charakterystyki prądowonapięciowe drutu nadprzewodnikowego z Nb-Ti, z którego wykonano modele elektromagnesów. Przedstawiono wyniki badań charakterystyk prądowo-napięciowych w silnych polach magnetycznych taśmy wykonanej z wysokotemperaturowych materiałów nadprzewodnikowych typu BiSCCO, bardzo perspektywicznych dla konstrukcji elektromagnesów nadprzewodnikowych nowej generacji. słowa kluczowe: nadprzewodnictwo, uzwojenia nadprzewodnikowe, pole magnetyczne mgr inż. Daniel GAJDA Międzynarodowe Laboratorium Silnych Pól Magnetycznych i Niskich Temperatur, Wrocław doc. dr hab. Jacek SOSNOWSKI Zakład Wielkich Mocy Instytut Elektrotechniki, Warszawa PRACE INSTYTUTU ELEKTROTECHNIKI, zeszyt 226, 2006

2 114 D. Gajda, J. Sosnowski 1. WYBRANE ZASTOSOWANIA ELEKTROMAGNESÓW NADPRZEWODNIKOWYCH Możliwość wytwarzania silnych pól magnetycznych z pomocą uzwojeń nadprzewodnikowych stanowi najważniejszą przyczynę zastosowania materiałów nadprzewodnikowych w elektrotechnice [1, 2]. Elektromagnesy nadprzewodnikowe o indukcjach przekraczających 10 T wykorzystywane są powszechnie w laboratoriach naukowych, a także coraz częściej stosowane są w przemyśle elektrotechnicznym. Nadprzewodniki stosowane są w konstrukcjach silników elektrycznych oraz generatorów prądu. O skali możliwych do osiągnięcia oszczędności wynikających z zastosowania nadprzewodników świadczyć może wielkość rynku energetycznego. Według Amerykańskiego Departamentu Energii silniki elektryczne zużywają około 70 % energii w gospodarstwach domowych oraz ponad 55 % całkowitej energii produkowanej w USA, w tym duże silniki elektryczne o mocy ponad 0,7 MW zużywają ponad 25 % całkowitej energii. Duże nadprzewodnikowe silniki elektryczne coraz częściej są używane w marynarce, także wojennej do napędu statków. Jako najświeższy przykład podamy ostatnie doniesienie z 2006 r. o kontrakcie zawartym pomiędzy wiodącą w dziedzinie zastosowań nadprzewodnictwa wysokotemperaturowego w elektrotechnice organizacją American Superconductor Corporation (NASDAQ-AMSC) i amerykańską marynarką (ONR), dotyczącym budowy prototypu silnika okrętowego o mocy 36,5 MW do okrętów wojennych. Ma to być silnik trójfazowy o zwartej budowie o masie równej 1/3 masy odpowiadającego silnika konwencjonalnego z uzwojeniem miedzianym i rozmiarach równych połowie takiego silnika. Kontrakt ten opiewa na łączną sumę 10 mln dolarów, które mają być przekazane do AMSC do końca marca br. z możliwością rozszerzenia o dodatkowe 7 mln USD. Z kolei AMSC powinna zakończyć budowę cichego i lekkiego silnika okrętowego do września br. Wówczas poddany on zostanie badaniom przez marynarkę. Konstrukcja ta jest kontynuacją udanego modelu nadprzewodnikowego silnika elektrycznego o mocy 5 MW zbudowanego przez AMSC. Zastosowanie uzwojeń nadprzewodnikowych przynieść więc może olbrzymie oszczędności. Zasadniczą sprawą jest konkurencyjność ekonomiczna urządzeń wykorzystujących uzwojenia nadprzewodnikowe względem już istniejących rozwiązań. Dąży się do uzyskania tych samych kosztów produkcji silnika konwencjonalnego i nadprzewodnikowego o tej samej mocy i momencie obrotowym. Zaletą oczywiście jest mniejsze zużycie materiału i masa uzwojenia nadprzewodnikowego, wadą z kolei konieczność chłodzenia. Podstawowym problemem zastosowań nadprzewodników zarówno nisko- jak

3 Wybrane badania konstrukcyjne elektromagnesów nadprzewodnikowych 115 i wysokotemperaturowych w takich urządzeniach elektrycznych jak silniki, transformatory, kable przesyłowe energii elektrycznej, jest usprawnienie procesu technologicznego prowadzącego do podwyższenia wartości prądu krytycznego i jego odporności na pole magnetyczne. Wyższa gęstość prądu możliwa do przenoszenia przez druty nadprzewodnikowe w porównaniu z miedzianymi przewodami powoduje, że silniki elektryczne wykonane z uzwojeniem nawiniętym z nadprzewodników są bardziej wydajne, gdyż może w nich być wytworzone znacznie silniejsze pole magnetyczne w tej samej objętości. Postęp w projektowaniu silników z uzwojeniem nadprzewodnikowym umożliwia osiągnięcie tej samej mocy wyjściowej, jak dla silnika konwencjonalnego przy znacznie mniejszych rozmiarach i masie. Realizuje się to poprzez konstrukcje uzwojeń nadprzewodnikowych spełniających zadane warunki. Szczególnie istotnym problemem jest uzyskanie jednorodnego pola magnetycznego na całej długości uzwojenia. Problem ten jest rozwiązywany poprzez zastosowanie cewek korekcyjnych o odpowiednim kształcie w uzwojeniach nadprzewodnikowych. Zagadnienia jednorodności pola magnetycznego występują w szczególnie istotny sposób przy konstrukcji tomografów nadprzewodnikowych, wykorzystujących jądrowy rezonans magnetyczny zwany w skrócie z angielskiego NMR (Nuclear Magnetic Resonanse). Po raz pierwszy zagadnienie wykorzystania zjawiska NMR do badań ciała ludzkiego rozkładu przestrzennego protonów pojawiło się w latach Duży postęp w tej dziedzinie nastąpił po roku W 1993 r było zainstalowanych na świecie już około 7 tysięcy tomografów (w tym 3647 w samych USA). Obecnie tomografy NMR buduje szereg firm zarówno w USA General Electrics, jak i w Europie Siemens. Stanowią one pomimo wysokiej ceny już standardowe wyposażenie klinik, a nawet prywatnych gabinetów lekarskich. W Polsce pracuje kilkanaście tomografów NMR, w tym w Warszawie, w Częstochowie. Rozwiązania techniczne tomografów NMR różnią się znacznie, ale mają one jedną wspólna cechę obrazują rozkład gęstości spinów głównie jonów atomów wodoru, wchodzącego w skład cząsteczek wody lub czasów relaksacji w zadanym gradientowym polu magnetycznym. Silne pola magnetyczne są również wykorzystywane w zasobnikach energii SMES. Nadprzewodnikowy zasobnik energii złożony jest z elektromagnesu nadprzewodzącego gromadzącego energię w postaci pola magnetycznego, kriostatu utrzymującego temperaturę kriogeniczną oraz układów elektroniczno elektrycznych odpowiedzialnych za ładowanie i rozładowanie cewki nadprzewodnikowej. Do niedawna zasobniki budowane były w kształcie cylindra, który pozwala magazynować dużą energię magnetyczną, jednak wynikiem ubocznym takiego rozwiązania było silne pole magnetyczne na zewnątrz oraz duże naprężenia w uzwojeniu. Aby polepszyć właściwości tej konstrukcji stosowano rdzenie magnetyczne jak w transformatorze. Rozwiązanie to było dobre dla zasobników, które miały gromadzić energię w małym polu magnetycznym

4 116 D. Gajda, J. Sosnowski rzędu 1,5 T. Innym rozwiązaniem jest zastosowanie cewki w kształcie toroidu, jednak problem, który się pojawił w przypadku zastosowania cewki toroidalnej był związany ze zbyt niskim otrzymywanym polem magnetycznym. Cewka taka na zewnątrz uzwojenia nie wytwarza pola magnetycznego, jednak pole magnetyczne magazynujące energię jest niewysokie. Magnesy stałe i rezystywne ze względu na swoją masę, słabą jednorodność i niską wartość wytwarzanej indukcji magnetycznej ustępują miejsca magnesom nadprzewodnikowym. Dotychczas stosowało się głównie elektromagnesy nadprzewodnikowe nawinięte z drutów nadprzewodnikowych wykonanych z NbTi lub Nb 3 Sn umieszczone w kriostacie z ciekłym helem. Magnesy takie mogą wytwarzać bardzo silną indukcję magnetyczną do 17 T o dużej jednorodności pola magnetycznego. Wadą tych urządzeń jest konieczność pracy w niskiej temperaturze rzędu 4,2 K. Zastosowanie uzwojeń nawiniętych z drutów z nadprzewodników wysokotemperaturowych pozwoli podnieść temperaturę pracy i wartość wytwarzanego pola magnetycznego w elektromagnesie. Problemem pozostaje osiągnięcie dużej jednorodności pola magnetycznego w przestrzeni prowadzenia badań. W celu poprawiania jednorodności pola magnetycznego elektromagnes główny wyposaża się w cewki korekcyjne. W Polsce prace nad wykorzystaniem silnych pól magnetycznych wytworzonych przez uzwojenia nadprzewodnikowe w urządzeniach elektrycznych rozpoczęte zostały w latach siedemdziesiątych w EMA-Dolmel, gdzie opracowano model elektrycznej maszyny wirującej z wykorzystaniem efektu nadprzewodnictwa. Zaprojektowana maszyna testowa była prądnicą unipolarną z dwutarczowym wirnikiem o mocy 48 kw. Uzwojenie wzbudzenia zostało wykonane z nadprzewodnika typu NbTi składającego się z 48 filamentów w matrycy miedzianej o średnicy 0,7 mm. Prąd krytyczny drutu miał wartość 283 A przy 2 T i 151 A przy 5 T w temperaturze 4.2 K. 2. PRACE KONSTRUKCYJNO-BADAWCZE NAD WYKONANIEM MODELI ELEKTROMAGNESÓW NADPRZEWODNIKOWYCH Niniejszy artykuł poświęcony jest analizie zagadnienia uzyskania jednorodnych pól magnetycznych z użyciem uzwojeń nadprzewodnikowych. Omówiono w nim badania przeprowadzone w Międzynarodowym Laboratorium Silnych Pól Magnetycznych i Niskich Temperatur we Wrocławiu na zaprojektowanych i wykonanych uzwojeniach nadprzewodnikowych, pokazanych na rys. 1.

5 Wybrane badania konstrukcyjne elektromagnesów nadprzewodnikowych 117 Rys. 1. Wykonane uzwojenia nadprzewodnikowe zastosowane w badaniach Przedstawiony na rys. 2 jeden z karkasów wykonany został w takim kształcie, żeby móc nawinąć na nim dwie wewnętrzne cewki korekcyjne, zwiększające jednorodność pola magnetycznego. Długość uzwojenia głównego wynosiła 8 cm, a średnica 5 cm. Karkas przed rozpoczęciem nawijania uzwojenia odpowiednio zabezpieczano przed możliwością wystąpienia przebicia z uzwojeniem, poprzez pokrycie go izolacją elektryczną odporną na niskie temperatury. W tym celu stosuje się na ogół izolacyjny papier lub szklaną tkaninę. Podczas nawijania dbano o dużą czystość przewodu. Drut przed nałożeniem na karkas cewki dokładnie oczyszczano z pomocą spirytusu np. izopropylowego. Podczas nawijania zwracano również uwagę, żeby nie dostały się pomiędzy uzwojenia zanieczyszczenia mechaniczne szczególnie opiłki żelaza, które podczas pracy elektromagnesu mogą spowodować uszkodzenie uzwojenia. Między zwojami można natomiast umieścić przekładki izolacyjne wykonane z nici, aby zminimalizować tarcie przewodów o siebie podczas pracy. W ten sposób drut zostaje zabezpieczony przed możliwością utraty izolacji ochronnej wykonanej z reguły z emalii. Warstwy uzwojenia oddziela się od siebie z pomocą odpowiednich przekładek wykonanych z papieru izolacyjnego. Na ogół, do impregnacji uzwojenia stosuje się żywicę epoksydową, ponieważ zapewnia ona dobre zabezpieczenie uzwojenia. W celach badawczych, do elektromagnesów mniejszych rozmiarów można zastosować różne kleje (na przykład BF), wosk, parafinę. Podczas nawijania każdą warstwę uzwojenia starannie pokrywano żywicą. Wybór rodzaju żywicy zależy od warunków, w jakich będzie

6 118 D. Gajda, J. Sosnowski a) b) B (mt) I = 60 A I = 45 A I = 30 A uzwojenia cewka główna uzwojenia korekcyjne korekcyjne 0 L (cm) -4-3,5-3 -2,5-2 -1,5-1 -0,5 0 0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5 5, Rys. 2. Rozkład indukcji magnetycznej wzdłuż osi uzwojenia nawiniętego na karkasie, o długości 8 cm i średnicy 5 cm, z dwoma uzwojeniami korekcyjnymi, przy różnych prądach w uzwojeniu. a) widok uzwojenia, b) rozkłady indukcji magnetycznej. pracować uzwojenie. Należy zwrócić szczególną uwagę na właściwości żywicy w niskich temperaturach, w tym przewodność cieplną i przyczepność do izolacji przewodu. W sześciu badanych cewkach pokazanych na rys. 1 do impregnacji zastosowano żywicę epoksydową z odpowiednim utwardzaczem. Pomiary wykonane w ciekłym helu potwierdziły, że impregnacja została wykonana prawidłowo, ponieważ nie wystąpiły pęknięcia żywicy. Okazało się również, że bardzo cienka taśma klejąca także sprawdza się doskonale jako impregnacja uzwojenia (nie stwierdzono występowania pęknięć).

7 Wybrane badania konstrukcyjne elektromagnesów nadprzewodnikowych 119 W celu nawinięcia uzwojeń badawczych wykonany został specjalny wałek o grubości zbliżonej do średnicy cewki, który podczas nawijania został wsunięty do środka karkasu, w którym zamocowano pokrętło. W wyniku ruchu pokrętła uzwojenie nadprzewodnikowe było mocno naciągnięte za pomocą odpowiedniego obciążenia podczas nawijania na karkas. Karkas, wałek i pokrętło a) V ( μ V ) NbTi B = 9 T 200 T = 4,2 K I (A) b) V (μ V ) N b T i B = 10 T T = 4,2 K I (A ) Rys. 3. Charakterystyki prądowo-napięciowe zastosowanego drutu nadprzewodnikowego typu NbTi w temperaturze 4.2 K. a) zależność zmierzona przy indukcji pola B = 9 T, b) analogiczna zależność przy indukcji B = 10 T. Widoczne są szumy aparaturowe związane z silną indukcją pola magnetycznego i wysoką precyzją pomiaru.

8 120 D. Gajda, J. Sosnowski były zamontowane w tokarce. W przypadku czterech pierwszych cewek bez uzwojeń korekcyjnych przewód nakładany był w wyniku obrotu karkasu wokół własnej osi przy jednoczesnym przesuwie w poziomie. Nawijanie było rozpoczynane od jednego końca cewki i kończyło się na drugim. Operacja ta była powtarzana w zależności od ilości warstw. Uzwojenia korekcyjne były nawijane w odpowiedniej kolejności, tym samym drutem, co główne uzwojenie. Dla przedstawionego na rys. 2 karkasu nawijanie uzwojeń rozpoczęto od punktu A, w wyniku czego najpierw została nawinięta mniejsza, wewnętrzna cewka korekcyjna. Kolejnym krokiem było nawinięcie drugiej cewki korekcyjnej (dłuższej), co kontynuowano od punktu B. Po nawinięciu uzwojenia drugiej cewki korekcyjnej przewód z punktu C został przełożony do punktu D, gdzie rozpoczęto nawijanie kolejno drugiej i pierwszej cewki korekcyjnej. Po zakończeniu nawijania cewek korekcyjnych w punkcie E rozpoczęto nawijanie uzwojenia głównego. Zastosowano drut nadprzewodnikowy z niob-tytanu NbTi, złożony z włókien o średnicy 0,05 mm otoczonych matrycą miedzianą, która stanowi około 60 % całego przewodu. Drut nadprzewodnikowy pokryty był emalią odporną na niskie temperatury, która stanowi osłonę dielektryczną. Charakterystyka prądowo-napięciowa tego przewodu zmierzona w temperaturze ciekłego helu (T = 4,2 K) w magnesie rezystywnym bitterowskim wytwarzającym indukcję magnetyczną 9 T pokazana jest na rys. 3a), natomiast w celach porównawczych przedstawiona jest na rys. 3b) analogiczna charakterystyka zmierzona przy indukcji 10 T. Jak widać prąd krytyczny drutu nadprzewodnikowego NbTi uległ obniżeniu ze 110 A do 45 A wraz ze wzrostem indukcji magnetycznej od 9 T do 10 T. Przy projektowaniu kształtu uzwojenia wyznaczano oczekiwaną wartość indukcji magnetycznej B 0 generowaną w centrum solenoidu w wyniku przepływu prądu przez uzwojenie na podstawie następującej zależności B 0 = a1 J F ( α, β ) W powyższym wzorze J jest gęstością prądu, F(α, β) charakterystyczną funkcją zależną od wielkości i geometrii karkasu. Wartość funkcji F(α, β) F ( α, β ) α + = μ0β ln 1+ 2 α + β 1+ β 2 2 zależna jest od współczynników kształtu α i β, które określone są poprzez iloraz wymiarów karkasu z uwzględnieniem nawiniętego uzwojenia:

9 Wybrane badania konstrukcyjne elektromagnesów nadprzewodnikowych 121 α = a a 2 1 β = b a 1 Parametr 2a 1 oznacza średnicę karkasu, 2a 2 średnicę zewnętrzną uzwojenia nadprzewodnikowego, 2b długość solenoidu. Charakterystyki pokazane na rys. 2 przedstawiają rozkład zmierzonej indukcji magnetycznej w zależności od wartości prądu wzdłuż osi uzwojenia nadprzewodnikowego. Natężenie prądu płynącego przez uzwojenie miało wartość w pierwszej próbie 30 A, w drugiej 45 A, natomiast w trzeciej 60 A. Pomiar przy prądzie o natężeniu 30 A, dla uzwojenia wykonanego z NbTi wykonano dwukrotnie, a wyniki potwierdziły powtarzalność rezultatów. W przypadku taśm z nadprzewodników 10 V (μv) wysokotemperaturowych stwierdzono znacznie większy rozrzut charakterystyk pomiarowych wartości prądu krytycznego zmieniały się w zależności od testowanego odcinka taśmy. Prąd krytyczny wyznaczano na podstawie charakterystyk prądowo-napięciowych, z których jedna dla taśmy nadprzewodnika wysokotemperaturowego typu BiSSCO przedstawiona jest na rys Podczas pomiarów prowadzono następującą procedurę utrzymywania temperatur helowych. Do określania poziomu helu zostały użyte dwa wskaźniki temperatury. Jeden został umieszczony 10 cm nad cewką, a drugi 20 cm nad uzwojeniem. Czasem do określania poziomu helu używa się trzy rezystory. Górny rezystor w temperaturze helowej posiadał rezystancję równą R = 202 Ω, a w temperaturze pokojowej R = 39 Ω, natomiast drugi rezystor posiadał w temperaturze helowej R = 355 Ω, a w temperaturze pokojowej R = 252 Ω. Kriostat był zalewany ciekłym helem do momentu, gdy rezystancja na górnym rezystorze umieszczonym nad elektromagnesem osiągnęła wartość R =202 Ω. Wtedy zalewanie zostawało przerwane i zaczęto prowadzić pomiary. Dolewanie helu do kriostatu wykonywane było, gdy rezystancja dolnego rezystora umieszczonego bezpośrednio nad elektromagnesem nadprzewodnikowym miała mniejszą wartość niż 355 Ω. Oznaczało to, że hel obniżył swój poziom na BiSCCO T = 77 K I [A] Rys. 4. Charakterystyka prądowo-napięciowa wysokotemperaturowej taśmy nadprzewodnikowej typu BiSCCO w temperaturze ciekłego azotu

10 122 D. Gajda, J. Sosnowski tyle, że może ulec uszkodzeniu cewka nawinięta drutem nadprzewodnikowym. Czujnikami, które zostały użyte do określania poziomu helu były rezystory firmy Allen-Bradley. Rezystory te zbudowane są z pasty grafitowej umieszczonej w rurce ceramicznej. Zawierają one odpowiednie wypełniacze kompensujące zależność temperaturową przy temperaturach wyższych od 25 K. Główną cechą, która wpływa na zastosowanie tych elementów jest ich stabilność i powtarzalność. Obniżenie temperatury powoduje wzrost ich rezystancji, co umożliwia wyznaczenie temperatur w zakresie temperatur helowych. Do pomiarów pola magnetycznego uzwojeń zostało użyte urządzenie pomiarowe wyprodukowane przez firmę Lake Shore model 420. Urządzenie to działa w oparciu o czujnik Halla. Sonda do pomiaru pola magnetycznego hallotron została umieszczona na rurze z niemagnetycznej stali nierdzewnej o długości 150 cm. Umożliwiało to dostęp do uzwojenia nadprzewodnikowego umieszczonego w kriostacie na głębokości 130 cm. Ostatnia charakterystyka pomiarowa pokazana na rys. 5 przedstawia zależność indukcji magnetycznej od prądu w różnych miejscach uzwojenia. Wykonane pomiary w temperaturze ciekłego helu umożliwiły określenie wpływu długości, średnicy i ilości warstw uzwojenia na wielkość indukcji magnetycznej. 200 B(mT) Niewysokie wartości otrzymanej indukcji magnetycznej wynikają z ograniczonych rozmiarów uzwojenia przeznaczonego do celów badawczych, składay 0 = 2,9803x + 0,585 lin = 1 y 1 = 2,8293x - 0,1033 lin = 1 y 2 = 2,3043x + 0,6117 lin = 0,9995 y 2,5 = 1,934x + 1,12 lin = 0,999 y 3 = 1,6087x - 0,1367 lin = 0,9999 środek uzwojenia 1 cm 2 cm 2,5 cm 3 cm od środka uzwojenia I (A) Rys. 5. Zależność indukcji magnetycznej od prądu płynącego przez uzwojenie nadprzewodnikowe mierzonej w funkcji odległości od środka wzdłuż osi cewki. Wzory aproksymują liniowo zależność indukcji magnetycznej (y) od prądu (x). Parametr lin jest miarą dokładności tej aproksymacji

11 Wybrane badania konstrukcyjne elektromagnesów nadprzewodnikowych 123 jącego się na ogół z trzech warstw. Przeprowadzone pomiary zależności pola magnetycznego od prądu dla badanych cewek wykazały, że indukcja magnetyczna zmienia się względem prądu w solenoidach nadprzewodnikowych w temperaturze helowej w sposób prawie liniowy. Wprowadzenie linii trendu do analizy pozwoliło określić dla każdego punktu wzdłuż osi uzwojenia nie tylko współczynnik lin, który określał stopień liniowości charakterystyki B(I) uzwojenia, ale także umożliwił wyznaczenie w dokładny sposób zależności pola magnetycznego od prądu. Za pomocą tej funkcji wyznaczano dokładną wartość indukcji magnetycznej w różnych punktach na osi uzwojenia nadprzewodnikowego w funkcji prądu. LITERATURA 1. Wilson M.N., Superconducting Magnets, Clarendon Press, Oxford, Sosnowski J., Nadprzewodnictwo i zastosowania, Wyd. Książkowe IEl Rękopis dostarczono, dnia r. Opiniował: prof. dr hab. inż. Tadeusz Janowski SELECTED CONSTRUCTIONAL INVESTIGATIONS OF THE SUPERCONDUCTING ELECTROMAGNETS Daniel GAJDA, Jacek SOSNOWSKI ABSTRACT The paper presents performed investigations concerning construction of superconducting electromagnets. Examples of the built models of superconducting electromagnets with reduced dimensions are enclosed. Electromagnets with improved homogeneity have been constructed. They were wound using Nb-Ti wires. Measurements of homogeneity of magnetic induction distribution have been performed, which indicated to the agreement with the performed calculations. Current-voltage characteristics of the Nb-Ti wires from which the coils were wound have been measured. Measurements of current-voltage characteristics of the BiSCCO high temperature tapes in strong magnetic fields were performed too.

12 124 D. Gajda, J. Sosnowski Mgr inż. Daniel Gajda ukończył Wydział Elektryczny Politechniki Częstochowskiej w 2005 r. Napisał pracę magisterską zatytułowaną: Zastosowanie nadprzewodnictwa i krioelektrotechniki w urządzeniach pracujących w kraju. Obecnie jest pracownikiem Międzynarodowego Laboratorium Silnych Pól Magnetycznych i Niskich Temperatur we Wrocławiu. Autor dziesięciu artykułów w czasopismach naukowych i materiałach konferencyjnych. Doc. dr hab. Jacek Sosnowski. Absolwent Wydziału Fizyki UW z 1971 r. Doktorat (1975 r.) poświęcony był badaniom własności nadprzewodnikowych półmetalicznego selenku lantanu, natomiast habilitacja (1982 r.) badaniom interesujących od strony aplikacyjnej również obecnie, materiałów nadprzewodnikowych o strukturze typu A15 Nb 3 Ga z domieszkami magnetycznymi. Pracuje w Instytucie Elektrotechniki od 1980 r. obecnie na stanowisku docenta, w latach profesora kontraktowego, nad zagadnieniami nadprzewodnictwa stosowanego. Zajmuje się modelowaniem zagadnień elektromagnetycznych w nadprzewodnictwie prąd krytyczny, siły zakotwiczenia oraz zastosowaniami nadprzewodników wysokotemperaturowych np. w ogranicznikach prądowych. Odbył staże naukowe w Japonii, Francji, Rosji, Niemczech. Opublikował ponad 200 prac. w czasopismach naukowych i materiałach konferencyjnych.

ANALIZA NUMERYCZNA POLA ELEKTROMAGNETYCZNEGO W TAŚMACH HTS Z UWZGLĘDNIENIEM ZJAWISKA HISTEREZY

ANALIZA NUMERYCZNA POLA ELEKTROMAGNETYCZNEGO W TAŚMACH HTS Z UWZGLĘDNIENIEM ZJAWISKA HISTEREZY ANALIZA NUMERYCZNA POLA ELEKTROMAGNETYCZNEGO W TAŚMACH HTS Z UWZGLĘDNIENIEM ZJAWISKA HISTEREZY Dariusz CZERWIŃSKI, Leszek JAROSZYŃSKI Politechnika Lubelska, Instytut Podstaw Elektrotechniki i Elektrotechnologii

Bardziej szczegółowo

X L = jωl. Impedancja Z cewki przy danej częstotliwości jest wartością zespoloną

X L = jωl. Impedancja Z cewki przy danej częstotliwości jest wartością zespoloną Cewki Wstęp. Urządzenie elektryczne charakteryzujące się indukcyjnością własną i służące do uzyskiwania silnych pól magnetycznych. Szybkość zmian prądu płynącego przez cewkę indukcyjną zależy od panującego

Bardziej szczegółowo

Aparatura niskich, średnich i wysokich napięć

Aparatura niskich, średnich i wysokich napięć Tematyka badawcza: Aparatura niskich, średnich i wysokich napięć W tematyce "Aparatury niskich, średnich i wysokich napięć" Instytut Elektrotechniki proponuje następującą współpracę: L.p. Nazwa Laboratorium,

Bardziej szczegółowo

Katedra Elektroniki ZSTi. Lekcja 12. Rodzaje mierników elektrycznych. Pomiary napięći prądów

Katedra Elektroniki ZSTi. Lekcja 12. Rodzaje mierników elektrycznych. Pomiary napięći prądów Katedra Elektroniki ZSTi Lekcja 12. Rodzaje mierników elektrycznych. Pomiary napięći prądów Symbole umieszczone na przyrządzie Katedra Elektroniki ZSTiO Mierniki magnetoelektryczne Budowane: z ruchomącewkąi

Bardziej szczegółowo

PL B1 POLITECHNIKA ŚLĄSKA, GLIWICE, PL BUP 14/06 BOGUSŁAW GRZESIK, GLIWICE, PL MARIUSZ STĘPIEŃ, GLIWICE, PL

PL B1 POLITECHNIKA ŚLĄSKA, GLIWICE, PL BUP 14/06 BOGUSŁAW GRZESIK, GLIWICE, PL MARIUSZ STĘPIEŃ, GLIWICE, PL RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 205678 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 371956 (51) Int.Cl. H01F 36/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia: 28.12.2004

Bardziej szczegółowo

MOMENT MAGNETYCZNY W POLU MAGNETYCZNYM

MOMENT MAGNETYCZNY W POLU MAGNETYCZNYM Ćwiczenie nr 16 MOMENT MAGNETYCZNY W POLU MAGNETYCZNYM Aparatura Zasilacze regulowane, cewki Helmholtza, multimetry cyfrowe, dynamometr torsyjny oraz pętle próbne z przewodnika. X Y 1 2 Rys. 1 Układ pomiarowy

Bardziej szczegółowo

ANALIZA ZAMROŻONEGO STRUMIENIA W NADPRZEWODNIKACH WYSOKOTEMPERATUROWYCH

ANALIZA ZAMROŻONEGO STRUMIENIA W NADPRZEWODNIKACH WYSOKOTEMPERATUROWYCH Jacek SOSNOWSKI Daniel GAJDA ANALIZA ZAMROŻONEGO STRUMIENIA W NADPRZEWODNIKACH WYSOKOTEMPERATUROWYCH STRESZCZENIE Liczne zastosowania materiałów nadprzewodnikowych oparte są na wykorzystaniu ich podstawowej

Bardziej szczegółowo

ZASTOSOWANIE MONOLITYCZNYCH NADPRZEWODNIKÓW WYSOKOTEMPERATUROWYCH W MASZYNACH ELEKTRYCZNYCH

ZASTOSOWANIE MONOLITYCZNYCH NADPRZEWODNIKÓW WYSOKOTEMPERATUROWYCH W MASZYNACH ELEKTRYCZNYCH Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 62 Politechniki Wrocławskiej Nr 62 Studia i Materiały Nr 28 2008 monolityczne nadprzewodniki wysokotemperaturowe magnesy nadprzewodzące

Bardziej szczegółowo

POLE MAGNETYCZNE Własności pola magnetycznego. Źródła pola magnetycznego

POLE MAGNETYCZNE Własności pola magnetycznego. Źródła pola magnetycznego POLE MAGNETYCZNE Własności pola magnetycznego. Źródła pola magnetycznego Pole magnetyczne magnesu trwałego Pole magnetyczne Ziemi Jeśli przez przewód płynie prąd to wokół przewodu jest pole magnetyczne.

Bardziej szczegółowo

BADANIA ELEKTROMAGNESÓW NADPRZEWODNIKOWYCH W PROCESIE ICH WYTWARZANIA I EKSPLOATACJI

BADANIA ELEKTROMAGNESÓW NADPRZEWODNIKOWYCH W PROCESIE ICH WYTWARZANIA I EKSPLOATACJI INSTYTUT ELEKTROTECHNIKI Janusz KOZAK BADANIA ELEKTROMAGNESÓW NADPRZEWODNIKOWYCH W PROCESIE ICH WYTWARZANIA I EKSPLOATACJI Prace Instytutu Elektrotechniki zeszyt 265, 2014 SPIS TRE CI STRESZCZENIE... 9

Bardziej szczegółowo

Badanie rozkładu pola magnetycznego przewodników z prądem

Badanie rozkładu pola magnetycznego przewodników z prądem Ćwiczenie E7 Badanie rozkładu pola magnetycznego przewodników z prądem E7.1. Cel ćwiczenia Prąd elektryczny płynący przez przewodnik wytwarza wokół niego pole magnetyczne. Ćwiczenie polega na pomiarze

Bardziej szczegółowo

1. Połącz w pary: 3. Aluminiowy pierścień oddala się od nieruchomego magnesu w stronę wskazaną na rysunku przez strzałkę. Imię i nazwisko... Klasa...

1. Połącz w pary: 3. Aluminiowy pierścień oddala się od nieruchomego magnesu w stronę wskazaną na rysunku przez strzałkę. Imię i nazwisko... Klasa... PRĄD PRZEMIENNY Grupa A Imię i nazwisko... Klasa... 1. Połącz w pary: A. Transformator B. Zjawisko indukcji elektromagnetycznej C. Generator w elektrowni D. Dynamo I. wykorzystuje się w wielu urządzeniach,

Bardziej szczegółowo

Lekcja 69. Budowa przyrządów pomiarowych.

Lekcja 69. Budowa przyrządów pomiarowych. Lekcja 69. Budowa przyrządów pomiarowych. Metrologia jest jednym z działów nauki zajmująca się problemami naukowo-technicznymi związanymi z pomiarami, niezależnie od rodzaju wielkości mierzonej i od dokładności

Bardziej szczegółowo

Silniki prądu stałego z komutacją bezstykową (elektroniczną)

Silniki prądu stałego z komutacją bezstykową (elektroniczną) Silniki prądu stałego z komutacją bezstykową (elektroniczną) Silnik bezkomutatorowy z fototranzystorami Schemat układu przekształtnikowego zasilającego trójpasmowy silnik bezszczotkowy Pojedynczy cykl

Bardziej szczegółowo

Elementy indukcyjne. Konstrukcja i właściwości

Elementy indukcyjne. Konstrukcja i właściwości Elementy indukcyjne Konstrukcja i właściwości Zbigniew Usarek, 2018 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Elementy indukcyjne Induktor

Bardziej szczegółowo

Alternator. Elektrotechnika w środkach transportu 125

Alternator. Elektrotechnika w środkach transportu 125 y Elektrotechnika w środkach transportu 125 Elektrotechnika w środkach transportu 126 Zadania alternatora: Dostarczanie energii elektrycznej o określonej wartości napięcia (ogranicznik napięcia) Zapewnienie

Bardziej szczegółowo

ANALIZA NUMERYCZNA POLA ELEKTROMAGNETYCZNEGO W PRZEPUSTACH PRĄDOWYCH HTS Z UWZGLĘDNIENIEM ZJAWISKA HISTEREZY

ANALIZA NUMERYCZNA POLA ELEKTROMAGNETYCZNEGO W PRZEPUSTACH PRĄDOWYCH HTS Z UWZGLĘDNIENIEM ZJAWISKA HISTEREZY ANALIZA NUMERYCZNA POLA ELEKTROMAGNETYCZNEGO W PRZEPUSTACH PRĄDOWYCH HTS Z UWZGLĘDNIENIEM ZJAWISKA HISTEREZY Dariusz CZERWIŃSKI, Leszek JAROSZYŃSKI Politechnika Lubelska, Instytut Podstaw Elektrotechniki

Bardziej szczegółowo

PRĄD W ZWARTYM UZWOJENIU WTÓRNYM NADPRZEWODNIKOWEGO OGRANICZNIKA PRĄDU TYPU INDUKCYJNEGO

PRĄD W ZWARTYM UZWOJENIU WTÓRNYM NADPRZEWODNIKOWEGO OGRANICZNIKA PRĄDU TYPU INDUKCYJNEGO Marcin KAFARSKI PRĄD W ZWARTYM UZWOJENIU WTÓRNYM NADPRZEWODNIKOWEGO OGRANICZNIKA PRĄDU TYPU INDUKCYJNEGO STRESZCZENIE W niniejszym artykule przedstawiono zagadnienie związane z badaniem przebiegu prądu

Bardziej szczegółowo

TRANSFORMATORY. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

TRANSFORMATORY. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego TRANSFORMATORY Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Maszyny elektryczne Przemiana energii za pośrednictwem pola magnetycznego i prądu elektrycznego

Bardziej szczegółowo

Klasyczny efekt Halla

Klasyczny efekt Halla Klasyczny efekt Halla Rysunek pochodzi z artykułu pt. W dwuwymiarowym świecie elektronów, autor: Tadeusz Figielski, Wiedza i Życie, nr 4, 1999 r. Pełny tekst artykułu dostępny na stronie http://archiwum.wiz.pl/1999/99044800.asp

Bardziej szczegółowo

Indukcyjność. Autorzy: Zbigniew Kąkol Kamil Kutorasiński

Indukcyjność. Autorzy: Zbigniew Kąkol Kamil Kutorasiński Indukcyjność Autorzy: Zbigniew Kąkol Kamil Kutorasiński 2019 Indukcyjność Autorzy: Zbigniew Kąkol, Kamil Kutorasiński Powszechnie stosowanym urządzeniem, w którym wykorzystano zjawisko indukcji elektromagnetycznej

Bardziej szczegółowo

Maszyny elektryczne. Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W12) Kwalifikacyjnego kursu zawodowego.

Maszyny elektryczne. Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W12) Kwalifikacyjnego kursu zawodowego. Maszyny elektryczne Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W12) Kwalifikacyjnego kursu zawodowego. Podział maszyn elektrycznych Transformatory - energia prądu przemiennego jest zamieniana w

Bardziej szczegółowo

Silniki indukcyjne. Ze względu na budowę wirnika maszyny indukcyjne dzieli się na: -Maszyny indukcyjne pierścieniowe. -Maszyny indukcyjne klatkowe.

Silniki indukcyjne. Ze względu na budowę wirnika maszyny indukcyjne dzieli się na: -Maszyny indukcyjne pierścieniowe. -Maszyny indukcyjne klatkowe. Silniki indukcyjne Ze względu na budowę wirnika maszyny indukcyjne dzieli się na: -Maszyny indukcyjne pierścieniowe. -Maszyny indukcyjne klatkowe. Silniki pierścieniowe to takie silniki indukcyjne, w których

Bardziej szczegółowo

PRZEGLĄD KONSTRUKCJI JEDNOFAZOWYCH SILNIKÓW SYNCHRONICZNYCH Z MAGNESAMI TRWAŁYMI O ROZRUCHU BEZPOŚREDNIM

PRZEGLĄD KONSTRUKCJI JEDNOFAZOWYCH SILNIKÓW SYNCHRONICZNYCH Z MAGNESAMI TRWAŁYMI O ROZRUCHU BEZPOŚREDNIM 51 Maciej Gwoździewicz, Jan Zawilak Politechnika Wrocławska, Wrocław PRZEGLĄD KONSTRUKCJI JEDNOFAZOWYCH SILNIKÓW SYNCHRONICZNYCH Z MAGNESAMI TRWAŁYMI O ROZRUCHU BEZPOŚREDNIM REVIEW OF SINGLE-PHASE LINE

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie momentu magnetycznego obwodu w polu magnetycznym

Wyznaczanie momentu magnetycznego obwodu w polu magnetycznym Ćwiczenie E6 Wyznaczanie momentu magnetycznego obwodu w polu magnetycznym E6.1. Cel ćwiczenia Na zamkniętą pętlę przewodnika z prądem, umieszczoną w jednorodnym polu magnetycznym, działa skręcający moment

Bardziej szczegółowo

BADANIE JEDNOFAZOWEGO SILNIKA ASYNCHRONICZNEGO Strona 1/5

BADANIE JEDNOFAZOWEGO SILNIKA ASYNCHRONICZNEGO Strona 1/5 BADANIE JEDNOFAZOWEGO SILNIKA ASYNCHRONICZNEGO Strona 1/5 BADANIE JEDNOFAZOWEGO SILNIKA ASYNCHRONICZNEGO 1. Wiadomości wstępne Silniki asynchroniczne jednofazowe są szeroko stosowane wszędzie tam, gdzie

Bardziej szczegółowo

PRĄDNICE I SILNIKI. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

PRĄDNICE I SILNIKI. Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego PRĄDNICE I SILNIKI Publikacja współfinansowana ze środków Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Prądnice i silniki (tzw. maszyny wirujące) W każdej maszynie można wyróżnić: - magneśnicę

Bardziej szczegółowo

MAGNETYZM. PRĄD PRZEMIENNY

MAGNETYZM. PRĄD PRZEMIENNY Włodzimierz Wolczyński 47 POWTÓRKA 9 MAGNETYZM. PRĄD PRZEMIENNY Zadanie 1 W dwóch przewodnikach prostoliniowych nieskończenie długich umieszczonych w próżni, oddalonych od siebie o r = cm, płynie prąd.

Bardziej szczegółowo

PL B1. INSTYTUT NAPĘDÓW I MASZYN ELEKTRYCZNYCH KOMEL, Katowice, PL BUP 17/18

PL B1. INSTYTUT NAPĘDÓW I MASZYN ELEKTRYCZNYCH KOMEL, Katowice, PL BUP 17/18 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 231390 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 423953 (51) Int.Cl. H02K 16/04 (2006.01) H02K 21/02 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)

Bardziej szczegółowo

Elektromagnetyzm. pole magnetyczne prądu elektrycznego

Elektromagnetyzm. pole magnetyczne prądu elektrycznego Elektromagnetyzm pole magnetyczne prądu elektrycznego Doświadczenie Oersteda (1820) 1.Jeśli przez przewodnik płynie prąd, to wokół tego przewodnika powstaje pole magnetyczne. 2.Obecność oraz kierunek linii

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA LUBELSKA, Lublin, PL BUP 24/18. PRZEMYSŁAW FILIPEK, Lublin, PL WUP 06/19. rzecz. pat.

PL B1. POLITECHNIKA LUBELSKA, Lublin, PL BUP 24/18. PRZEMYSŁAW FILIPEK, Lublin, PL WUP 06/19. rzecz. pat. RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 232308 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 426279 (22) Data zgłoszenia: 09.07.2018 (51) Int.Cl. F04C 18/00 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

ĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI

ĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI 1 ĆWICZENIE 15 BADANIE WZMACNIACZY MOCY MAŁEJ CZĘSTOTLIWOŚCI 15.1. CEL ĆWICZENIA Celem ćwiczenia jest poznanie podstawowych właściwości wzmacniaczy mocy małej częstotliwości oraz przyswojenie umiejętności

Bardziej szczegółowo

Zwój nad przewodzącą płytą METODA ROZDZIELENIA ZMIENNYCH

Zwój nad przewodzącą płytą METODA ROZDZIELENIA ZMIENNYCH METODA ROZDZIELENIA ZMIENNYCH (2) (3) (10) (11) Modelowanie i symulacje obiektów w polu elektromagnetycznym 1 Rozwiązania równań (10-11) mają ogólną postać: (12) (13) Modelowanie i symulacje obiektów w

Bardziej szczegółowo

Podstawy Elektrotechniki i Elektroniki. Opracował: Mgr inż. Marek Staude

Podstawy Elektrotechniki i Elektroniki. Opracował: Mgr inż. Marek Staude Podstawy Elektrotechniki i Elektroniki Opracował: Mgr inż. Marek Staude Wiadomości do tej pory Podstawowe pojęcia Elementy bierne Podstawowe prawa obwodów elektrycznych Moc w układach 1-fazowych Pomiary

Bardziej szczegółowo

P O L I T E C H N I K A Ł Ó D Z K A INSTYTUT ELEKTROENERGETYKI ZAKŁAD ELEKTROWNI LABORATORIUM POMIARÓW I AUTOMATYKI W ELEKTROWNIACH

P O L I T E C H N I K A Ł Ó D Z K A INSTYTUT ELEKTROENERGETYKI ZAKŁAD ELEKTROWNI LABORATORIUM POMIARÓW I AUTOMATYKI W ELEKTROWNIACH P O L I T E C H N I K A Ł Ó D Z K A INSTYTUT ELEKTROENERGETYKI ZAKŁAD ELEKTROWNI LABORATORIUM POMIARÓW I AUTOMATYKI W ELEKTROWNIACH Badanie siłowników INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA LABORATORYJNEGO ŁÓDŹ 2011

Bardziej szczegółowo

H a. H b MAGNESOWANIE RDZENIA FERROMAGNETYCZNEGO

H a. H b MAGNESOWANIE RDZENIA FERROMAGNETYCZNEGO MAGNESOWANIE RDZENIA FERROMAGNETYCZNEGO Jako przykład wykorzystania prawa przepływu rozważmy ferromagnetyczny rdzeń toroidalny o polu przekroju S oraz wymiarach geometrycznych podanych na Rys. 1. Załóżmy,

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie momentu magnetycznego obwodu w polu magnetycznym

Wyznaczanie momentu magnetycznego obwodu w polu magnetycznym Ćwiczenie 11B Wyznaczanie momentu magnetycznego obwodu w polu magnetycznym 11B.1. Zasada ćwiczenia Na zamkniętą pętlę przewodnika z prądem, umieszczoną w jednorodnym polu magnetycznym, działa skręcający

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie strat w uzwojeniu bezrdzeniowych maszyn elektrycznych

Wyznaczanie strat w uzwojeniu bezrdzeniowych maszyn elektrycznych Wyznaczanie strat w uzwojeniu bezrdzeniowych maszyn elektrycznych Zakres ćwiczenia 1) Pomiar napięć indukowanych. 2) Pomiar ustalonej temperatury czół zezwojów. 3) Badania obciążeniowe. Badania należy

Bardziej szczegółowo

ELEKTROMAGNETYCZNE PRZETWORNIKI ENERGII DRGAŃ AMORTYZATORA MAGNETOREOLOGICZNEGO

ELEKTROMAGNETYCZNE PRZETWORNIKI ENERGII DRGAŃ AMORTYZATORA MAGNETOREOLOGICZNEGO MODELOWANIE INŻYNIERSKIE ISSN 896-77X 4, s. 9-6, Gliwice ELEKTROMAGNETYCZNE PRZETWORNIKI ENERGII DRGAŃ AMORTYZATORA MAGNETOREOLOGICZNEGO BOGDAN SAPIŃSKI Katedra Automatyzacji Procesów, Akademia Górniczo-Hutnicza

Bardziej szczegółowo

MAGNETYZM. 1. Pole magnetyczne Ziemi i magnesu stałego.

MAGNETYZM. 1. Pole magnetyczne Ziemi i magnesu stałego. MAGNETYZM 1. Pole magnetyczne Ziemi i magnesu stałego. Źródła pola magnetycznego: Ziemia, magnes stały (sztabkowy, podkowiasty), ruda magnetytu, przewodnik, w którym płynie prąd. Każdy magnes posiada dwa

Bardziej szczegółowo

Badanie prądnicy prądu stałego

Badanie prądnicy prądu stałego POLTECHNKA ŚLĄSKA WYDZAŁ NŻYNER ŚRODOWSKA ENERGETYK NSTYTUT MASZYN URZĄDZEŃ ENERGETYCZNYCH LABORATORUM ELEKTRYCZNE Badanie prądnicy prądu stałego (E 18) Opracował: Dr inż. Włodzimierz OGULEWCZ 3 1. Cel

Bardziej szczegółowo

Metoda prądów wirowych

Metoda prądów wirowych Metoda prądów wirowych Idea Umieszczeniu obiektów, wykonanych z materiałów przewodzących prąd elektryczny, w obszarze oddziaływania zmiennego w czasie pola magnetycznego, wytwarzane przez przetworniki

Bardziej szczegółowo

MODERNIZACJA NAPĘDU ELEKTRYCZNEGO WIRÓWKI DO TWAROGU TYPU DSC/1. Zbigniew Krzemiński, MMB Drives sp. z o.o.

MODERNIZACJA NAPĘDU ELEKTRYCZNEGO WIRÓWKI DO TWAROGU TYPU DSC/1. Zbigniew Krzemiński, MMB Drives sp. z o.o. Zakres modernizacji MODERNIZACJA NAPĘDU ELEKTRYCZNEGO WIRÓWKI DO TWAROGU TYPU DSC/1 Zbigniew Krzemiński, MMB Drives sp. z o.o. Wirówka DSC/1 produkcji NRD zainstalowana w Spółdzielni Mleczarskiej Maćkowy

Bardziej szczegółowo

Parametry częstotliwościowe przetworników prądowych wykonanych w technologii PCB 1 HDI 2

Parametry częstotliwościowe przetworników prądowych wykonanych w technologii PCB 1 HDI 2 dr inż. ALEKSANDER LISOWIEC dr hab. inż. ANDRZEJ NOWAKOWSKI Instytut Tele- i Radiotechniczny Parametry częstotliwościowe przetworników prądowych wykonanych w technologii PCB 1 HDI 2 W artykule przedstawiono

Bardziej szczegółowo

Indukcja elektromagnetyczna. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Indukcja elektromagnetyczna. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Indukcja elektromagnetyczna Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Strumień indukcji magnetycznej Analogicznie do strumienia pola elektrycznego można

Bardziej szczegółowo

BADANIE WYŁĄCZNIKA RÓŻNICOWOPRĄDOWEGO

BADANIE WYŁĄCZNIKA RÓŻNICOWOPRĄDOWEGO PRACE NAUKOWE Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie SERIA: Edukacja Techniczna i Informatyczna 2010 z. V M. Drabik, A. Roman Akademia im. Jana Długosza w Częstochowie BADANIE WYŁĄCZNIKA RÓŻNICOWOPRĄDOWEGO

Bardziej szczegółowo

WIROWYCH. Ćwiczenie: ĆWICZENIE BADANIE PRĄDÓW ZAKŁ AD ELEKTROENERGETYKI. Opracował: mgr inż. Edward SKIEPKO. Warszawa 2000

WIROWYCH. Ćwiczenie: ĆWICZENIE BADANIE PRĄDÓW ZAKŁ AD ELEKTROENERGETYKI. Opracował: mgr inż. Edward SKIEPKO. Warszawa 2000 SZKOŁA GŁÓWNA SŁUŻBY POŻARNICZEJ KATEDRA TECHNIKI POŻARNICZEJ ZAKŁ AD ELEKTROENERGETYKI Ćwiczenie: ĆWICZENIE BADANIE PRĄDÓW WIROWYCH Opracował: mgr inż. Edward SKIEPKO Warszawa 000 Wersja 1.0 www.labenergetyki.prv.pl

Bardziej szczegółowo

ANALIZA ROZKŁADU POLA MAGNETYCZNEGO W KADŁUBIE OKRĘTU Z CEWKAMI UKŁADU DEMAGNETYZACYJNEGO

ANALIZA ROZKŁADU POLA MAGNETYCZNEGO W KADŁUBIE OKRĘTU Z CEWKAMI UKŁADU DEMAGNETYZACYJNEGO POZNAN UNIVE RSITY OF TE CHNOLOGY ACADE MIC JOURNALS No 81 Electrical Engineering 2015 Mirosław WOŁOSZYN* Kazimierz JAKUBIUK* Mateusz FLIS* ANALIZA ROZKŁADU POLA MAGNETYCZNEGO W KADŁUBIE OKRĘTU Z CEWKAMI

Bardziej szczegółowo

Badanie transformatora

Badanie transformatora Ćwiczenie 14 Badanie transformatora 14.1. Zasada ćwiczenia Transformator składa się z dwóch uzwojeń, umieszczonych na wspólnym metalowym rdzeniu. Do jednego uzwojenia (pierwotnego) przykłada się zmienne

Bardziej szczegółowo

Indukcja magnetyczna pola wokół przewodnika z prądem. dr inż. Romuald Kędzierski

Indukcja magnetyczna pola wokół przewodnika z prądem. dr inż. Romuald Kędzierski Indukcja magnetyczna pola wokół przewodnika z prądem dr inż. Romuald Kędzierski Pole magnetyczne wokół pojedynczego przewodnika prostoliniowego Założenia wyjściowe: przez nieskończenie długi prostoliniowy

Bardziej szczegółowo

Efekt Halla. Cel ćwiczenia. Wstęp. Celem ćwiczenia jest zbadanie efektu Halla. Siła Loretza

Efekt Halla. Cel ćwiczenia. Wstęp. Celem ćwiczenia jest zbadanie efektu Halla. Siła Loretza Efekt Halla Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest zbadanie efektu Halla. Wstęp Siła Loretza Na ładunek elektryczny poruszający się w polu magnetycznym w kierunku prostopadłym do linii pola magnetycznego działa

Bardziej szczegółowo

ZWARTE PRĘTY ROZRUCHOWE W SILNIKU SYNCHRONICZNYM Z MAGNESAMI TRWAŁYMI O ROZRUCHU BEZPOŚREDNIM

ZWARTE PRĘTY ROZRUCHOWE W SILNIKU SYNCHRONICZNYM Z MAGNESAMI TRWAŁYMI O ROZRUCHU BEZPOŚREDNIM ` Maszyny Elektryczne Zeszyty Problemowe Nr 3/2015 (107) 145 Maciej Gwoździewicz Wydział Elektryczny, Politechnika Wrocławska ZWARTE PRĘTY ROZRUCHOWE W SILNIKU SYNCHRONICZNYM Z MAGNESAMI TRWAŁYMI O ROZRUCHU

Bardziej szczegółowo

Z powyższej zależności wynikają prędkości synchroniczne n 0 podane niżej dla kilku wybranych wartości liczby par biegunów:

Z powyższej zależności wynikają prędkości synchroniczne n 0 podane niżej dla kilku wybranych wartości liczby par biegunów: Bugaj Piotr, Chwałek Kamil Temat pracy: ANALIZA GENERATORA SYNCHRONICZNEGO Z MAGNESAMI TRWAŁYMI Z POMOCĄ PROGRAMU FLUX 2D. Opiekun naukowy: dr hab. inż. Wiesław Jażdżyński, prof. AGH Maszyna synchrocznina

Bardziej szczegółowo

( L ) I. Zagadnienia. II. Zadania

( L ) I. Zagadnienia. II. Zadania ( L ) I. Zagadnienia 1. Pole magnetyczne: indukcja i strumień. 2. Pole magnetyczne Ziemi i magnesów trwałych. 3. Własności magnetyczne substancji: ferromagnetyki, paramagnetyki i diamagnetyki. 4. Prąd

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie przenikalności magnetycznej i krzywej histerezy

Wyznaczanie przenikalności magnetycznej i krzywej histerezy Ćwiczenie 13 Wyznaczanie przenikalności magnetycznej i krzywej histerezy 13.1. Zasada ćwiczenia W uzwojeniu, umieszczonym na żelaznym lub stalowym rdzeniu, wywołuje się przepływ prądu o stopniowo zmienianej

Bardziej szczegółowo

Zespół Szkół Technicznych im. J. i J. Śniadeckich w Grudziądzu

Zespół Szkół Technicznych im. J. i J. Śniadeckich w Grudziądzu Zespół Szkół Technicznych im. J. i J. Śniadeckich w Grudziądzu Przedmiot: Pomiary Elektryczne Materiały dydaktyczne: Pomiar i regulacja prądu i napięcia zmiennego Zebrał i opracował: mgr inż. Marcin Jabłoński

Bardziej szczegółowo

12.7 Sprawdzenie wiadomości 225

12.7 Sprawdzenie wiadomości 225 Od autora 8 1. Prąd elektryczny 9 1.1 Budowa materii 9 1.2 Przewodnictwo elektryczne materii 12 1.3 Prąd elektryczny i jego parametry 13 1.3.1 Pojęcie prądu elektrycznego 13 1.3.2 Parametry prądu 15 1.4

Bardziej szczegółowo

Prosty model silnika elektrycznego

Prosty model silnika elektrycznego Prosty model silnika elektrycznego Program: Coach 6 Projekt: komputer H : C:\Program Files (x86)\cma\coach6\full.en\cma Coach Projects\PTSN Coach 6\Elektronika\Silniczek2.cma Cel ćwiczenia Pokazanie zasady

Bardziej szczegółowo

Zwój nad przewodzącą płytą

Zwój nad przewodzącą płytą Zwój nad przewodzącą płytą Z potencjału A można też wyznaczyć napięcie u0 jakie będzie się indukować w pojedynczym zwoju cewki odbiorczej: gdzie: Φ strumień magnetyczny przenikający powierzchnię, której

Bardziej szczegółowo

Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 41: Busola stycznych

Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 41: Busola stycznych Nazwisko i imię: Zespół: Data: Ćwiczenie nr 41: Busola stycznych Cel ćwiczenia: Wyznaczenie składowej poziomej ziemskiego pola magnetycznego. Literatura [1] Kąkol Z., Fizyka dla inżynierów, OEN Warszawa,

Bardziej szczegółowo

PL 196881 B1. Trójfazowy licznik indukcyjny do pomiaru nadwyżki energii biernej powyżej zadanego tg ϕ

PL 196881 B1. Trójfazowy licznik indukcyjny do pomiaru nadwyżki energii biernej powyżej zadanego tg ϕ RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 196881 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 340516 (51) Int.Cl. G01R 11/40 (2006.01) G01R 21/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)

Bardziej szczegółowo

Prosty model prądnicy

Prosty model prądnicy Logo designed by Armella Leung, www.armella.fr.to Grzegorz F. Wojewoda I liceum Ogólnokształcące Bydgoszcz Prosty model prądnicy Bardzo często uczniowie mają problemy ze zrozumieniem zjawisk związanych

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie przenikalności magnetycznej i krzywej histerezy

Wyznaczanie przenikalności magnetycznej i krzywej histerezy Ćwiczenie E8 Wyznaczanie przenikalności magnetycznej i krzywej histerezy E8.1. Cel ćwiczenia Celem ćwiczenia jest pomiar zależności B(I) dla cewki z rdzeniem stalowym lub żelaznym, wykreślenie krzywej

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie: "Silnik prądu stałego"

Ćwiczenie: Silnik prądu stałego Ćwiczenie: "Silnik prądu stałego" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia: Zasada

Bardziej szczegółowo

Oddziaływanie wirnika

Oddziaływanie wirnika Oddziaływanie wirnika W każdej maszynie prądu stałego, pracującej jako prądnica lub silnik, może wystąpić taki szczególny stan pracy, że prąd wirnika jest równy zeru. Jedynym przepływem jest wówczas przepływ

Bardziej szczegółowo

Buduje się dwa rodzaje transformatorów jednofazowych różniące się kształtem obwodu magnetycznego (rdzenia). Są to:

Buduje się dwa rodzaje transformatorów jednofazowych różniące się kształtem obwodu magnetycznego (rdzenia). Są to: Temat: Budowa transformatorów energetycznych Buduje się dwa rodzaje transformatorów jednofazowych różniące się kształtem obwodu magnetycznego (rdzenia). Są to: a) transformatory rdzeniowe (rys) b) transformatory

Bardziej szczegółowo

( F ) I. Zagadnienia. II. Zadania

( F ) I. Zagadnienia. II. Zadania ( F ) I. Zagadnienia 1. Pole magnetyczne: indukcja i strumień. 2. Pole magnetyczne Ziemi i magnesów trwałych. 3. Własności magnetyczne substancji: ferromagnetyki, paramagnetyki i diamagnetyki. 4. Prąd

Bardziej szczegółowo

A. istnieniu siły elektrodynamicznej C. zjawisku indukcji elektromagnetycznej B. zjawisku indukcji magnetycznej D. namagnesowaniu zwojnicy

A. istnieniu siły elektrodynamicznej C. zjawisku indukcji elektromagnetycznej B. zjawisku indukcji magnetycznej D. namagnesowaniu zwojnicy PRĄD PRZEMIENNY Grupa A Imię i nazwisko... Klasa... 1. Prądnica działa dzięki: A. istnieniu siły elektrodynamicznej C. zjawisku indukcji elektromagnetycznej B. zjawisku indukcji magnetycznej D. namagnesowaniu

Bardziej szczegółowo

Jeżeli zwój znajdujący się w polu magnetycznym o indukcji B obracamy z prędkością v, to w jego bokach o długości l indukuje się sem o wartości:

Jeżeli zwój znajdujący się w polu magnetycznym o indukcji B obracamy z prędkością v, to w jego bokach o długości l indukuje się sem o wartości: Temat: Podział maszyn prądu stałego i ich zastosowanie. 1. Maszyny prądu stałego mogą mieć zastosowanie jako prądnice i jako silniki. Silniki prądu stałego wykazują dobre właściwości regulacyjne. Umożliwiają

Bardziej szczegółowo

Instytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI

Instytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI Instytut Fizyki Doświadczalnej Wydział Matematyki, Fizyki i Informatyki UNIWERSYTET GDAŃSKI I. Zagadnienia do opracowania. 1. Podstawy teorii pasmowej. 2. Klasyfikacja ciał stałych w oparciu o teorię pasmową.

Bardziej szczegółowo

O różnych urządzeniach elektrycznych

O różnych urządzeniach elektrycznych O różnych urządzeniach elektrycznych Ryszard J. Barczyński, 2017 Politechnika Gdańska, Wydział FTiMS, Katedra Fizyki Ciała Stałego Materiały dydaktyczne do użytku wewnętrznego Nie tylko prądnica Choć prądnice

Bardziej szczegółowo

2. Struktura programu MotorSolve. Paweł Witczak, Instytut Mechatroniki i Systemów Informatycznych PŁ

2. Struktura programu MotorSolve. Paweł Witczak, Instytut Mechatroniki i Systemów Informatycznych PŁ 2. Struktura programu MotorSolve Zakres zastosowań Program MotorSolve pozwala na projektowanie 3 rodzajów silników prądu przemiennego: synchronicznych wzbudzanych magnesami trwałymi lub elektromagnetycznie,

Bardziej szczegółowo

PL B1. INSTYTUT NAPĘDÓW I MASZYN ELEKTRYCZNYCH KOMEL, Katowice, PL BUP 17/15

PL B1. INSTYTUT NAPĘDÓW I MASZYN ELEKTRYCZNYCH KOMEL, Katowice, PL BUP 17/15 PL 225065 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 225065 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 409517 (51) Int.Cl. H02K 15/02 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22) Data zgłoszenia:

Bardziej szczegółowo

Wyznaczanie stosunku e/m elektronu

Wyznaczanie stosunku e/m elektronu Ćwiczenie 27 Wyznaczanie stosunku e/m elektronu 27.1. Zasada ćwiczenia Elektrony przyspieszane w polu elektrycznym wpadają w pole magnetyczne, skierowane prostopadle do kierunku ich ruchu. Wyznacza się

Bardziej szczegółowo

Temat: Elementy elektroniczne stosowane w urządzeniach techniki komputerowej

Temat: Elementy elektroniczne stosowane w urządzeniach techniki komputerowej Temat: Elementy elektroniczne stosowane w urządzeniach techniki komputerowej W układach elektronicznych występują: Rezystory Rezystor potocznie nazywany opornikiem jest jednym z najczęściej spotykanych

Bardziej szczegółowo

Pole magnetyczne Ziemi. Pole magnetyczne przewodnika z prądem

Pole magnetyczne Ziemi. Pole magnetyczne przewodnika z prądem Pole magnetyczne Własność przestrzeni polegającą na tym, że na umieszczoną w niej igiełkę magnetyczną działają siły, nazywamy polem magnetycznym. Pole takie wytwarza ruda magnetytu, magnes stały (czyli

Bardziej szczegółowo

POMIAR TEMPERATURY CURIE FERROMAGNETYKÓW

POMIAR TEMPERATURY CURIE FERROMAGNETYKÓW Ćwiczenie 65 POMIAR TEMPERATURY CURIE FERROMAGNETYKÓW 65.1. Wiadomości ogólne Pole magnetyczne można opisać za pomocą wektora indukcji magnetycznej B lub natężenia pola magnetycznego H. W jednorodnym ośrodku

Bardziej szczegółowo

Ćwiczenie: "Silnik indukcyjny"

Ćwiczenie: Silnik indukcyjny Ćwiczenie: "Silnik indukcyjny" Opracowane w ramach projektu: "Wirtualne Laboratoria Fizyczne nowoczesną metodą nauczania realizowanego przez Warszawską Wyższą Szkołę Informatyki. Zakres ćwiczenia: Zasada

Bardziej szczegółowo

6. Zjawisko Halla w metalach

6. Zjawisko Halla w metalach 6. Zjawisko Halla w metalach I. Zagadnienia do kolokwium. 1. Opis i wyjaśnienie zjawiska Halla. 2. Normalny i anomalny efekt Halla. 3. Definicja współczynnika Halla i jego jednostki. 4. Metody wyznaczania

Bardziej szczegółowo

Dielektryki i Magnetyki

Dielektryki i Magnetyki Dielektryki i Magnetyki Zbiór zdań rachunkowych dr inż. Tomasz Piasecki tomasz.piasecki@pwr.edu.pl Wydanie 2 - poprawione ponownie 1 marca 2018 Spis treści 1 Zadania 3 1 Elektrotechnika....................................

Bardziej szczegółowo

Nadprzewodnictwo i efekt Meissnera oraz ich wykorzystanie.

Nadprzewodnictwo i efekt Meissnera oraz ich wykorzystanie. Nadprzewodnictwo i efekt Meissnera oraz ich wykorzystanie. Aleksandra Galikowska IMM, sem.2, st.ii Spis treści 1. Wstęp, historia... 3 2. Nadprzewodnictwo... 4 3. Własności nadprzewodników... 5 3. Teoria

Bardziej szczegółowo

SILNIK INDUKCYJNY KLATKOWY

SILNIK INDUKCYJNY KLATKOWY SILNIK INDUKCYJNY KLATKOWY 1. Budowa i zasada działania silników indukcyjnych Zasadniczymi częściami składowymi silnika indukcyjnego są nieruchomy stojan i obracający się wirnik. Wewnętrzną stronę stojana

Bardziej szczegółowo

Wykład FIZYKA II. 3. Magnetostatyka. Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak

Wykład FIZYKA II. 3. Magnetostatyka.  Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak Wykład FIZYKA II 3. Magnetostatyka Dr hab. inż. Władysław Artur Woźniak Instytut Fizyki Politechniki Wrocławskiej http://www.if.pwr.wroc.pl/~wozniak/ POLE MAGNETYCZNE Elektryczność zaobserwowana została

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA LUBELSKA, Lublin, PL BUP 05/19. PRZEMYSŁAW FILIPEK, Lublin, PL WUP 06/19. rzecz. pat.

PL B1. POLITECHNIKA LUBELSKA, Lublin, PL BUP 05/19. PRZEMYSŁAW FILIPEK, Lublin, PL WUP 06/19. rzecz. pat. RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 232579 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 426277 (51) Int.Cl. H02K 47/14 (2006.01) H02K 49/10 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (22)

Bardziej szczegółowo

Front-end do czujnika Halla

Front-end do czujnika Halla Front-end do czujnika Halla Czujnik Halla ze względu na możliwość dużej integracji niezbędnych w nim komponentów jest jednym z podstawowych sensorów pola magnetycznego używanych na szeroką skalę. Marcin

Bardziej szczegółowo

Pomiar indukcyjności.

Pomiar indukcyjności. Pomiar indukcyjności.. Cel ćwiczenia: Celem ćwiczenia jest zapoznanie się z metodami pomiaru indukcyjności, ich wadami i zaletami, wynikającymi z nich błędami pomiarowymi, oraz umiejętnością ich właściwego

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA, Białystok, PL BUP 14/11. ADAM PIŁAT, Kraków, PL ZDZISŁAW GOSIEWSKI, Opacz-Kolonia, PL

PL B1. POLITECHNIKA BIAŁOSTOCKA, Białystok, PL BUP 14/11. ADAM PIŁAT, Kraków, PL ZDZISŁAW GOSIEWSKI, Opacz-Kolonia, PL PL 213768 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 213768 (13) B1 (21) Numer zgłoszenia: 390054 (51) Int.Cl. F16C 32/04 (2006.01) H02N 15/00 (2006.01) Urząd Patentowy Rzeczypospolitej

Bardziej szczegółowo

Przewód miedziany emaliowany typ V 180

Przewód miedziany emaliowany typ V 180 Telefon +48 / 22 / 73990-30 Internet: www.synflex.de Przewód miedziany emaliowany typ V 180 Opis Przewód miedziany emaliowany Typ V 180 jest drutem nawojowym z okrągłego przewodu miedzianego zgodnie z

Bardziej szczegółowo

Wybrane zastosowania nadprzewodników wysokotemperaturowych

Wybrane zastosowania nadprzewodników wysokotemperaturowych Wybrane zastosowania nadprzewodników wysokotemperaturowych Ryszard Pałka Department of Electrical Engineering West Pomeranian University of Technology Szczecin KETiI Zakres prezentacji 1. Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 02/18

PL B1. AKADEMIA GÓRNICZO-HUTNICZA IM. STANISŁAWA STASZICA W KRAKOWIE, Kraków, PL BUP 02/18 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 229635 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 417862 (22) Data zgłoszenia: 06.07.2016 (51) Int.Cl. G01R 33/12 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

BADANIE SILNIKA WYKONAWCZEGO PRĄDU STAŁEGO

BADANIE SILNIKA WYKONAWCZEGO PRĄDU STAŁEGO Politechnika Warszawska Instytut Maszyn Elektrycznych Laboratorium Maszyn Elektrycznych Malej Mocy BADANIE SILNIKA WYKONAWCZEGO PRĄD STAŁEGO Warszawa 2003 1. WSTĘP. Silnik wykonawczy prądu stałego o wzbudzeniu

Bardziej szczegółowo

Laboratorium Sensorów i Pomiarów Wielkości Nieelektrycznych. Ćwiczenie. Czujniki pól magnetycznych. Badanie czujnika indukcyjnego i hallotronu

Laboratorium Sensorów i Pomiarów Wielkości Nieelektrycznych. Ćwiczenie. Czujniki pól magnetycznych. Badanie czujnika indukcyjnego i hallotronu Ćwiczenie Czujniki pól magnetycznych. Badanie czujnika indukcyjnego i hallotronu Instrukcja laboratoryjna Człowiek - najlepsza inwestycja Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego

Bardziej szczegółowo

Ziemskie pole magnetyczne

Ziemskie pole magnetyczne Ćwiczenie nr 27 Ćwiczenie nr 08 (27). Pomiar natężenia pola magnetycznego ziemskiego. Ziemskie pole magnetyczne Cel ćwiczenia. Wyznaczenie indukcji magnetycznej ziemskiego pola magnetycznego. Zagadnienia

Bardziej szczegółowo

POLOWO - OBWODOWY MODEL BEZSZCZOTKOWEJ WZBUDNICY GENERATORA SYNCHRONICZNEGO

POLOWO - OBWODOWY MODEL BEZSZCZOTKOWEJ WZBUDNICY GENERATORA SYNCHRONICZNEGO Prace Naukowe Instytutu Maszyn, Napędów i Pomiarów Elektrycznych Nr 60 Politechniki Wrocławskiej Nr 60 Studia i Materiały Nr 27 2007 maszyny synchroniczne,wzbudnice, modelowanie polowo-obwodowe Piotr KISIELEWSKI

Bardziej szczegółowo

Przekładniki Prądowe nn

Przekładniki Prądowe nn NOWOŚĆ 2015 ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY Dane teleadresowe: 42-300 Myszków ul. Partyzantów 21 W razie jakichkolwiek pytań informacji udzieli: Marcin Mofina: 668 353 798, (34) 387 29 70 przekladniki@bezpol.pl

Bardziej szczegółowo

Lekcja 59. Histereza magnetyczna

Lekcja 59. Histereza magnetyczna Lekcja 59. Histereza magnetyczna Histereza - opóźnienie w reakcji na czynnik zewnętrzny. Zjawisko odkrył i nazwał James Alfred Ewing w roku 1890. Najbardziej znane przypadki histerezy występują w materiałach

Bardziej szczegółowo

Badanie transformatora

Badanie transformatora Ćwiczenie 14 Badanie transformatora 14.1. Zasada ćwiczenia Transformator składa się z dwóch uzwojeń, umieszczonych na wspólnym metalowym rdzeniu. Do jednego uzwojenia (pierwotnego) przykłada się zmienne

Bardziej szczegółowo

KIERUNEK STUDIÓW: ELEKTROTECHNIKA NAZWA PRZEDMIOTU: TECHNIKA WYSOKICH NAPIĘĆ. (dzienne: 30h wykład, 30h laboratorium) Semestr: W Ć L P S V 2E 2

KIERUNEK STUDIÓW: ELEKTROTECHNIKA NAZWA PRZEDMIOTU: TECHNIKA WYSOKICH NAPIĘĆ. (dzienne: 30h wykład, 30h laboratorium) Semestr: W Ć L P S V 2E 2 KIERUNEK STUDIÓW: ELEKTROTECHNIKA NAZWA PRZEDMIOTU: TECHNIKA WYSOKICH NAPIĘĆ (dzienne: 30h wykład, 30h laboratorium) Semestr: W Ć L P S V 2E 2 Cel zajęć: Celem zajęć jest podanie celowości i specyfiki

Bardziej szczegółowo

mgr inŝ. TADEUSZ MAŁECKI MASZYNY ELEKTRYCZNE Kurs ELEKTROMECHANIK stopień pierwszy Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych

mgr inŝ. TADEUSZ MAŁECKI MASZYNY ELEKTRYCZNE Kurs ELEKTROMECHANIK stopień pierwszy Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych mgr inŝ. TADEUSZ MAŁECKI MASZYNY ELEKTRYCZNE Kurs ELEKTROMECHANIK stopień pierwszy Zespół Szkół Ogólnokształcących i Zawodowych Mosina 2001 Od autora Niniejszy skrypt został opracowany na podstawie rozkładu

Bardziej szczegółowo

Maszyny elektryczne. Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W10) Szkoły Policealnej Zawodowej.

Maszyny elektryczne. Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W10) Szkoły Policealnej Zawodowej. Maszyny elektryczne Materiały dydaktyczne dla kierunku Technik Optyk (W10) Szkoły Policealnej Zawodowej. Podział maszyn elektrycznych Transformatory - energia prądu przemiennego jest zamieniana w energię

Bardziej szczegółowo