Diagnoza Lokalnych Zagrożeń Społecznych

Transkrypt

1 Diagnoza Lokalnych Zagrożeń Społecznych Nowy Tomyśl 2012 Wykonawca: Studio Diagnozy i Profilaktyki

2 Spis treści Kraków ul. Szklana 4 tel. (12) Spis treści... 2 Rozdział I - Metryka miasta i gminy Nowy Tomyśl... 3 Rynek alkoholowy... 3 Skala problemów społecznych... 3 Rozdział II - Lokalne zagrożenia społeczne w grupie dorosłych mieszkańców... 9 Grupa badawcza... 9 Cel badania Podstawowe problemy społeczne w opinii mieszkańców Nowego Tomyśla Bezrobocie oraz wykluczenie społeczne Spożywanie alkoholu oraz związane z nim inne problemy społeczne Narkotyki w środowisku lokalnym Przemoc Dorośli mieszkańcy a gry hazardowe Rozdział III - Problemy społeczne w środowisku dzieci i młodzieży Grupa badawcza Cel badania Dzieci i młodzież a substancje psychoaktywne Spożywanie alkoholu wśród dzieci i młodzieży Rozdział IV - Badanie punktów sprzedaży alkoholu Grupa badawcza Cel badania Wyniki badania... 69

3 Rozdział I - Metryka miasta i gminy Nowy Tomyśl Rynek alkoholowy Na terenie Nowego Tomyśla 103 podmioty gospodarcze prowadzą sprzedaż napojów alkoholowych: do spożycia poza miejscem sprzedaży, według zawartości alkoholu: - do 4,5% od 4,5% do 18% powyżej 18% - 58 do spożycia w miejscu sprzedaży, według zawartości alkoholu: - do 4,5% od 4,5% do 18% powyżej 18% - 21 Skala problemów społecznych Poniżej przedstawiamy statystyki związane z poszczególnymi problemami społecznymi. a) nadużywanie alkoholu i używanie innych substancji odurzających (dane za rok 2011) 38 wniosków o skierowanie na leczenie odwykowe złożonych do KRPA (23 wnioski w 2010 roku, 6 wniosków do marca 2012 roku) 12 interwencji Straży Miejskiej związanych z nadużywaniem alkoholu 191 osób prowadziło pojazdy na drodze publicznej w stanie nietrzeźwości zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila (143 osoby prowadziły pojazdy na drodze publicznej w stanie nietrzeźwości w 2010 roku, 23 osoby do marca 2012 roku) 3

4 25 osób prowadziło pojazd na drodze publicznej po spożyciu alkoholu zawartość alkoholu we krwi wynosi od 0,2 do 0,5 promila (w 2010 roku 10 osób prowadziło pojazd na drodze publicznej po spożyciu alkoholu) 2 wypadki pod wpływem alkoholu (jeden wypadek pod wpływem alkoholu w 2010 roku) jeden przypadek podejmowania czynności zawodowych pod wpływem alkoholu (jeden przypadek w 2010 roku) 7 osób zakłócało porządek publiczny (3 osoby zakłócały porządek publiczny w 2010 roku) jedno przestępstwo popełnione przez nieletnich pod wpływem środków odurzających 134 osoby zatrzymane do wytrzeźwienia (205 osób zatrzymanych do wytrzeźwienia w 2010 roku, 16 osób do marca 2012 roku) b) przemoc domowa W związku z procedurą Niebieskie Karty sporządzono w 2011 roku 22 wnioski, w tym 9 wniosków skierowano do Ośrodków Pomocy Społecznej, 2 wnioski skierowano do GKRPA. W 2010 roku sporządzono 74 wnioski, w tym 31 wniosków skierowano do Ośrodków Pomocy Społecznej, 5 wniosków skierowano do GKRPA, jeden wniosek skierowano do placówek służby zdrowia, zaś 37 wniosków skierowano do innych instytucji. W 2010 roku miało miejsce 155 interwencji, w tym 47 interwencji dotyczących przemocy w rodzinie. Przemoc dotknęła 64 osób, w tym 48 kobiet, 10 mężczyzn, 4 małoletnich do 13 roku życia oraz 2 nieletnich w przedziale lat. Sprawcami przemocy było 47 osób, w tym 2 kobiety oraz 45 mężczyzn. 29 sprawców przemocy domowej było pod wpływem alkoholu. W trakcie interwencji w 2010 roku obecnych było 6 dzieci. W 2011 roku miało miejsce 161 interwencji, w tym 14 interwencji dotyczących przemocy w rodzinie. Przemoc dotknęła 23 osoby, w tym 14 kobiet, 7 mężczyzn, jednego małoletniego do 13 roku życia oraz jednego nieletniego w przedziale 13-4

5 18 lat. Sprawcami przemocy było 14 osób, w tym jedna kobieta oraz 13 mężczyzn. 6 sprawców przemocy domowej był pod wpływem alkoholu. W trakcie interwencji w 2011 roku obecnych było 2 dzieci. c) łamanie prawa (dane za 2011 rok) przestępstwa kryminalne (ogółem) 34 (34 przestępstwa kryminalne w 2010 roku) czyny karalne popełnione przez nieletnich 0 (0 czynów karalnych popełnionych przez nieletnich w 2010 roku) kradzież z włamaniem 75 (143 w 2010 roku) fizyczne i psychiczne znęcanie się nad rodziną 20 (16 w 2010 roku) pobicie 19 (1 w 2010 roku) uszkodzenie mienia 35 (55 w 2010 roku) kradzież mienia 141 (201 w 2010 roku) Artykuł KK Kwalifikacja prawna Wszczętych 2011 Stwierdzonych 2011 Zakończonych Znęcanie się nad rodziną Art. 207 KK Groźba karalna Art. 190 KK Rozpijanie małoletniego Art. 208 KK Uporczywe uchylanie się od płacenia alimentów Art. 209 KK Stan zasobów w sferze rozwiązywania problemów społecznych Z powyższych zestawień wynika, że zarówno problem nadużywania alkoholu, jak i przemocy w rodzinie jest obecny w Nowym Tomyślu. Istnieją jednak ośrodki i instytucje, oferujące specjalistyczną pomoc, z której mogą korzystać osoby z problemami alkoholowymi i są nimi: 5

6 Gminna Komisja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych Działalność Gminnej Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych w roku 2011: odbyło się 16 ogólnych posiedzeń (15 posiedzeń w 2010 roku), odbyło się 12 posiedzeń podkomisji interwencyjno-motywującej (11 posiedzeń w 2010 roku) przeprowadzono 53 rozmowy (23 rozmowy w 2010 roku) przeprowadzono 75 kontroli punktów sprzedaży napojów alkoholowych (30 kontroli w 2010 roku) w 2011 roku wydano 77 postanowień opiniujących lokalizację punktów sprzedaży napojów alkoholowych, w tym 27 postanowień dotyczących jednorazowych zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych oraz 50 postanowień dotyczących zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży. w 2010 roku wydano 41 postanowień opiniujących lokalizację punktów sprzedaży napojów alkoholowych, w tym 25 postanowień dotyczących jednorazowego zezwolenia na sprzedaż napojów alkoholowych, a 16 dotyczyło zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych do spożycia w miejscu lub poza miejscem sprzedaży. Działalność Podkomisji interwencyjno-motywującej w 2011 roku: wpłynęło do Podkomisji 38 wniosków o leczenie odwykowe 38 rozpoczętych spraw 13 zleceń przeprowadzenia badania przez biegłych sądowych, 5 wniosków do Sądu w sprawie obowiązku leczenia odwykowego 2 areszt śledczy 6

7 Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej Z pomocy MOPS korzystało w 2011 roku 469 rodzin, w tym 34 rodziny z powodu problemów uzależnień. W 2010 roku z pomocy MOPS korzystało 728 rodzin, w tym 39 rodzin z powodu problemów uzależnień. W okresie styczeń-marzec 2012 roku z pomocy MOPS korzystały 324 rodziny, w tym 26 rodzin z powodu problemów uzależnień. MOPS udzielił pomocy w 2011 roku w postaci świadczeń pieniężnych 430 osobom, świadczeń rzeczowych 322 osobom, świadczeń porady osobom. W 2010 roku MOPS udzieli pomocy w postaci świadczeń pieniężnych 511 osobom, świadczeń rzeczowych 301 osobom, świadczeń porady 253 osobom. Głównymi powodami przyznania pomocy społecznej było w 2011 roku: ubóstwo 280 osób (277 w 2010 roku) niepełnosprawność 246 osób (246 w 2010 roku) długotrwała i ciężka choroba 238 osób (234 w 2010 roku) bezrobocie 172 osób (172 w 2010 roku) bezradność opiekuńczo - wychowawcza 23 osoby (23 w 2010 roku) alkoholizm 34 osoby (39 w 2010 roku) trudności po opuszczeniu zakładu karnego 15 (9 w 2010 roku) przemoc 6 osób (7 w 2010 roku) Struktura odbiorców pomocy społecznej ze względu na aktywność zawodową w 2011 roku: pracuje 54 osób (60 w 2010 roku) pracuje dorywczo 62 osób (62 w 2010 roku) nie pracuje 26 osób (32 w 2010 roku) studiuje 1 osoba (2 w 2010 roku) na rencie - 64 osób (72 w 2010 roku) na emeryturze 68 osób (74 w 2010 roku) na zasiłku dla bezrobotnych 36 osób (28 w 2010 roku) bezrobotny bez prawa do zasiłku 136 osób (144 w 2010 roku) 7

8 Punkt Konsultacyjno-Informacyjny W 2011 roku z pomocy Punktu Konsultacyjno-Informacyjnego Przeciw Przemocy w Rodzinie korzystało 10 rodzin, w tym 7 rodzin z problemem alkoholowym (w 2010 roku 5 rodzin z problemem alkoholowym, w okresie styczeń-marzec rodzin, w tym 8 rodzin z problemem alkoholowym). W Punkcie zatrudnieni są trzej terapeuci: wykształcenie średnie i wyższe, z certyfikatami terapii uzależnień. Punkt świadczy pomoc w zakresie: - motywowania zarówno osób uzależnionych, jak i osób współuzależnionych do podjęcia psychoterapii w placówkach lecznictwa odwykowego, kierowania do leczenia specjalistycznego, - motywowania osób pijących ryzykownie i szkodliwie, ale nie uzależnionych, do zmiany szkodliwego wzorca picia, - udzielania wsparcia osobom po zakończonym leczeniu w placówce odwykowej, - rozpoznawania zjawiska przemocy domowej, udzielenia stosownego wsparcia i informacji o możliwościach uzyskania pomocy i powstrzymania przemocy, - inicjowania interwencji w przypadku diagnozy przemocy domowej, - posiadania dobrej orientacji na temat dostępnych miejsc pomocy i kompetencji poszczególnych służb i instytucji z terenu gminy, które mogą się włączyć w systemową pomoc dla rodziny. W 2011 roku odbyło się 5 szkoleń, w których uczestniczyli członkowie GKRPA, MOPS oraz świetlicy (4 szkolenia w 2010 roku). W Nowym Tomyślu działają dwie grupy Anonimowych Alkoholików oraz jedna grupa wsparcia dla osób współuzależnionych. 8

9 Działania profilaktyczne dla dzieci i młodzieży W Nowym Tomyślu funkcjonują 4 świetlice, w których zatrudnionych jest 14 wychowawców. Z zajęć organizowanych przez świetlice korzysta 72 dzieci. W programach profilaktycznych (spekt. prof. Słowo Muzyczne oraz Kampania Zachowaj Trzeźwy Umysł ) realizowanych w Nowym Tomyślu w 2010 roku wzięło udział około 5000 uczniów, 300 rodziców oraz 40 nauczycieli. W programach profilaktycznych realizowanych w 2011 roku (spekt. prof. Słowo Muzyczne oraz Kampania Zachowaj Trzeźwy Umysł ) wzięło udział około 5000 uczniów, około 300 rodziców oraz 50 nauczycieli. W programach profilaktycznych (spekt. prof. Słowo Muzyczne) realizowanych w okresie styczeń-marzec 2012 roku wzięło udział 1400 uczniów oraz 15 nauczycieli. Ponadto w Nowym Tomyślu odbywają się kolonie i obozy z programem zajęć socjoterapeutycznych dla dzieci i rodzin z problemem alkoholowym. W 2010 roku uczestniczyło w takich zajęciach 20 dzieci. Oprócz tego regularnie w okresie wakacyjnym organizowane są kolonie i obozy z programem zajęć profilaktycznych w zakresie rozwiązywania problemów alkoholowych. W 2010 roku na obóz wyjechało 170 dzieci, w 2011 roku - 89 dzieci, zaś w 2012 roku (zimowisko) - 32 dzieci. Ponadto zorganizowano pozalekcyjne zajęcia sportowe realizowane w ramach gminnego programu profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. W 2010 roku w zajęciach uczestniczyło 150 dzieci, w 2011 roku dzieci. W Nowym Tomyślu realizowane są również programy i przedsięwzięcia profilaktyczne opracowywane i realizowane przez młodzież, skierowane do grup rówieśniczych (kluby dyskusyjne, dyskoteki bezalkoholowe, audycje radiowe). W 2010 roku w tego typu zajęciach uczestniczyło 300 dzieci, w 2011 roku 300 dzieci. * * * W Nowym Tomyślu występują problemy społeczne związane z nadużywaniem alkoholu, jednak władze lokalne radzą sobie z ich rozwiązywaniem. Dzięki instytucjom pomocowym oraz ich sprawnemu funkcjonowaniu osoby zagrożone uzależnieniem oraz ich rodziny mają możliwość uzyskania wsparcia i pomocy. 9

10 Rozdział II - Lokalne zagrożenia społeczne w grupie dorosłych mieszkańców Grupa badawcza W badaniu wzięło udział 101 osób, w tym 56 kobiet i 45 mężczyzn. Wśród respondentów zdecydowana większość badanych mieszkańców Nowego Tomyśla miała wykształcenie średnie lub wyższe (77,4% ogółu badanych). Wykształcenie większości kobiet było średnie (38,9% badanych kobiet) oraz zawodowe (31,5% badanych kobiet), podczas gdy 29,6% badanych kobiet miało wykształcenie wyższe. Wśród mężczyzn przeważało wykształcenie wyższe (65,1% badanych mężczyzn) oraz średnie (25,6% badanych mężczyzn). Ponadto 7% mężczyzn zadeklarowało wykształcenie zawodowe, a 2,3% badanych podstawowe. Średnia wieku respondentów wynosiła 36,96 lat. Cel badania Kwestionariusz ankiety przeprowadzony wśród 101 dorosłych osób w Nowym Tomyślu miał na celu zbadanie zagrożeń społecznych w środowisku lokalnym. Odwoływaliśmy się do takich obszarów jak: bezrobocie, wykluczenie społeczne spożywanie alkoholu, uzależnienie od alkoholu, działania władz w tym zakresie; rozpowszechnienie oraz dostępność narkotyków w środowisku, przemoc w rodzinie, zachowania agresywne w miejscach publicznych; hazard. 10

11 Podstawowe problemy społeczne w opinii mieszkańców Nowego Tomyśla W pierwszym pytaniu poprosiliśmy o ocenę ważności różnych problemów społecznych w środowisku lokalnym. Przyjętą w tych badaniach miarą ważności różnych problemów społecznych jest odsetek respondentów, którzy wskazują dany problem jako bardzo ważny. Dzięki zastosowania takiego kryterium możliwe staje się odniesienie uzyskanych wyników do percepcji tych problemów w skali całego kraju (Problemy alkoholowe na tle innych problemów społecznych wybrane elementy z ogólnopolskich badań ankietowych Substancje psychoaktywne, zrealizowanych w 2002 roku, Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych). W skali całego kraju na pierwsze miejsce wysuwa się problem bezrobocia, kolejno spadek stopy życiowej, przemoc i agresja na ulicach, picie alkoholu przez młodzież oraz alkoholizm, który przecież tak blisko powiązany jest z pierwszymi problemami. Zubożenie społeczeństwa często występuje z nadużywaniem alkoholu. Poniższa tabela przedstawia rozkład odpowiedzi uzyskanych w badaniu mieszkańców Nowego Tomyśla. Tab. 1. Ocena ważności problemów społecznych w Nowym Tomyślu. Problemy społeczne Bardzo poważny Poważny Umiarkowany Znikomy Nie występuje Bezrobocie 30,9% 38,1% 28,9% 1% 1% Alkoholizm 19,1% 33% 40,4% 6,4% 1,1% Zubożenie społeczeństwa Zanieczyszczenie środowiska Kryzys norm moralnych 15,2% 35,9% 39,1% 8,7% 1,1% 12,1% 29,7% 40,7% 14,3% 3,3% 12% 21,7% 42,4% 20,7% 3,3% Kryzys rodzinny 10% 33,3% 44,4% 10% 2,2% Problemy mieszkaniowe Wzrost przestępczości 7,9% 29,2% 51,7% 7,9% 3,4% 6,5% 23,9% 43,5% 23,9% 2,2% 11

12 Narkomania 5,4% 20,4% 32,3% 35,5% 6,5% HIV/AIDS - 2,4% 11,8% 61,2% 24,7% Wśród najpoważniejszych problemów społecznych w Nowym Tomyślu na pierwszym miejscu znajduje się bezrobocie. Blisko jedna trzecia badanych mieszkańców uważa, że brak pracy stanowi bardzo poważy, zaś 38,1% ankietowanych określa go jako poważny problem społeczny. Na kolejnym miejscu znajduje alkoholizm oraz zubożenie społeczeństwa. Nieco mniej poważnymi problemami społecznym są, w ocenie respondentów, zanieczyszczenie środowiska, kryzys norm moralnych, kryzys rodzinny oraz problemy mieszkaniowe. Nieco mniej badanych ocenia jako poważne problemy: wzrost przestępczości, narkomanię, a także HIV/AIDS. W diagnozie przeprowadzonej w 2008 roku w Nowym Tomyślu w badaniu hierarchii problemów społecznych zastosowano inną metodologię o ważności danego problemu świadczył procent wskazań. W 2008 roku najważniejszym problemem społecznym było bezrobocie (52% wskazań). Na kolejnych miejscach znalazły się: alkoholizm (43% wskazań), wzrost przestępczości (38% wskazań), narkomania (30%), zubożenie społeczeństwa (27% wskazań), zanieczyszczenie środowiska (16% wskazań), kryzys norm moralnych (14% wskazań), kryzys rodziny (12% wskazań), problemy mieszkaniowe (9% wskazań) oraz AIDS (7% wskazań). Wysoka pozycja zjawiska alkoholizmu w naszej diagnozie oraz diagnozie z 2008 roku jednoznacznie wskazuje priorytetowy kierunek działań, jakie powinien podejmować samorząd w ramach profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych. Bezrobocie oraz wykluczenie społeczne Bezrobocie jest zjawiskiem trudnym do zmierzenia. Statystyki najczęściej odnoszą się do skali bezrobocia rejestrowanego (jawnego), ujmując w ten sposób tylko część osób pozostających bez pracy. Bezrobocie przyczynia się do występowania wielu negatywnych zjawisk społecznych w życiu osób nieposiadających stale pracy. Poważnym skutkiem bezrobocia jest ubożenie rodziny, które często prowadzi do narastania konfliktów i napięć między członkami rodziny oraz przyczynia się do powstawania patologii społecznych. Brak perspektyw zatrudnienia, szczególnie w przypadku bezrobotnych długoterminowych, powoduje degradację pozycji społecznej tych osób. Budzi obawy o własny los i możliwości 12

13 przetrwania całej rodziny, a także odbija się negatywnie na samopoczuciu i stanie zdrowia bezrobotnego. Długotrwałe bezrobocie często prowadzi do ubóstwa i marginalizacji społecznej. Dorosłym mieszkańcom Nowego Tomyśla zadano pytanie, czy kiedykolwiek byli bezrobotni. Twierdząco odpowiedziało 41,6% badanych. Kobiety doświadczały nieco częściej braku pracy niż mężczyźni. Bezrobocia doświadczyło 50% respondentek oraz 31,1% respondentów. Odsetek mieszkańców Nowego Tomyśla, którzy pozostawali w przeszłości bez pracy lub obecnie doświadczają bezrobocia, jest zbliżony do wyników badań ogólnopolskich. Badanie CBOS z 2011 roku na temat bezrobocia pokazało, że 41% respondentów doświadczyło w przeszłości lub obecnie doświadcza bezrobocia. Nieco niższy odsetek badanych (38,1%) deklaruje, że w ich gospodarstwie domowym znajduje się osoba bezrobotna. 13

14 Wysoki odsetek osób, które nie posiadały w przeszłości lub nie posiadają obecnie pracy oraz stosunkowo duży odsetek osób deklarujących, że w ich gospodarstwie domowy znajdują się osoby bezrobotne, znajduje potwierdzenie w odpowiedziach respondentów na pytanie o szansę znalezienia pracy w mieście. Ponad połowa ankietowanych (54,5%) ocenia szansę znalezienia pracy jako niewielką, ponad jedna czwarta ankietowanych ocenia szansę znalezienia pracy jako umiarkowaną, a zaledwie 8% badanych sądzi, że jest ona duża lub bardzo duża. Poniższy wykres przedstawia rozkład odpowiedzi na to pytanie. 14

15 Badane kobiety nieco częściej niż badani mężczyźni oceniają szansę znalezienia pracy w miejscowości jako niewielką. Badani mężczyźni, częściej niż badane kobiety deklarują umiarkowaną szansę znalezienia pracy. 60,7% kobiet oraz 46,7% mężczyzn określa ją jako niewielką, 17,9% kobiet oraz 40% mężczyzn określa ją jako umiarkowaną, 8,9% kobiet oraz 6,6% mężczyzn jest przekonanych, że jest ona duża lub bardzo duża. Trudności na rynku pracy przekładają się na zamożność rodzin. W kolejnym pytaniu ankietowani zostali poproszeni o wybranie określenia, które najlepiej charakteryzuje sposób zarządzania dochodem w ich gospodarstwach domowych. Ponad jedna trzecia mieszkańców Nowego Tomyśla jest na tyle zamożna, by móc zaspokoić swoje potrzeby, natomiast zarobki nie pozwalają na oszczędzanie. Jedna trzecia badanych żyje oszczędnie, kupując najtańsze produkty. 13,1% badanych może nadwyżki pieniędzy odkładać na przyszłość, zaś 18,2% badanych mieszkańców Nowego Tomyśla nie jest w stanie zaspokoić swoich bieżących potrzeb. Tab.2. Proszę zaznaczyć określenie, które najlepiej charakteryzuje sposób zarządzania dochodem w Pana/Pani gospodarstwie domowym. Starcza na wszystko i pozwala na oszczędzanie 13,1% Starcza na wszystko, ale nie pozwala na oszczędzanie 35,4% Żyjemy oszczędnie (kupując najtańsze produkty) i dzięki temu starcza na wszystko 33,3% Pieniędzy nie starcza na zaspokajanie bieżących potrzeb 18,2% Osoby trwale ubogie cechuje poczucie bezradności, bezsilności oraz zepchnięcia na margines. Z powodu podejmowania prac dorywczych i potrzeby oszczędzania, takie osoby nie uczestniczą czynnie w życiu społecznym ani nie korzystają z dóbr kulturowych. W takich rodzinach może istnieć przyzwolenie na łamanie norm społecznych, mogą występować liczne konflikty i napięcia między członkami rodziny, jak również przemoc. Do grup szczególnie zagrożonych ubóstwem można zaliczyć rodziny, w których członkowie utrzymują się z niezarobkowych źródeł, innych niż renta czy emerytura. Utrwalanie się biedy powoduje zmianę stylu życia rodziny oraz przyczynia się do powstania wielu niekorzystnych zjawisk, jak: zaniedbania w opiece i wychowaniu, alkoholizm, przemoc w rodzinie, przestępczość. 15

16 Ponad połowa mieszkańców Nowego Tomyśla wskazuje na osoby uzależnione, jako najbardziej zagrożone wykluczeniem społecznym. Na kolejnym miejscu wśród osób zagrożonych wykluczeniem społecznym znalazły się osoby starsze, rodziny wielodzietne oraz osoby niepełnosprawne. Jedna piąta badanych wskazywała na osoby samotnie wychowujące dzieci. Osoby, które znajdują się w trudnej sytuacji życiowej, według badanych mieszkańców Nowego Tomyśla, najczęściej mogą liczyć na pomoc organizacji społecznych oraz swoich krewnych. Blisko jedna czwarta respondentów jest przekonana, że pomoc można uzyskać w Kościele/Caritasie. Blisko jedna piąta badanych wskazuje na ośrodek pomocy społecznej, znacznie mniej badanych wskazuje na sąsiadów. 16

17 Zaledwie 17,5% badanych mieszkańców Nowego Tomyśla posiada wiedzę na temat działań prowadzonych przez władze lokalne, których celem jest wspieranie osób bezrobotnych oraz zagrożonych wykluczeniem społecznym. Występują znaczące różnice między kobietami i mężczyznami. Twierdząco na to pytanie odpowiedziało 11,1% respondentek oraz 25,6% respondentów. Wśród najczęściej wymienianych przez respondentów działań podejmowanych przez władze lokalne znalazły się kursy kwalifikacyjne, pomoc społeczna, paczki żywnościowe, pomoc Kościoła oraz dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej. 17

18 Spożywanie alkoholu oraz związane z nim inne problemy społeczne W Nowym Tomyślu problem alkoholizmu pojawia się na drugim miejscu ważnych problemów społecznych. Zjawisko to jest jednak dość powszechne w całej Polsce. Przyjęło się sądzić, że Polacy piją alkohol często, w dużych ilościach. Należałoby więc wnioskować, że istnieje społeczne przyzwolenie, norma, która nie potępia częstego spożywania alkoholu, lecz przeciwnie czyni je społecznie akceptowalnym wzorem postępowania. Jednak nie potwierdza tego rozkład deklaracji, jaki uzyskaliśmy w trakcie badania. Ponad połowa Polaków (53%) twierdzi, że pije alkohol, ale tylko od czasu do czasu i mając ku temu dobrą okazję. Można to nazwać umiarkowanym stylem picia. Niewielkie grupy badanych deklarują częste (4%) i dosyć częste (7%) wykorzystywanie różnych okazji do napicia się alkoholu. Co szósty respondent (16%) przyznaje, że unika okazji do tego, żeby pić alkohol, a prawie co piąty (19%) deklaruje abstynencję. Warto zauważyć, że pewien normatywny styl picia nie zmienił się od dziesięciu lat, gdyż w badaniu z 1997 roku respondenci odpowiadali bardzo podobnie. 1 W naszych badaniach interesowało nas kilka zagadnień: jaka jest wiedza i stosunek do alkoholu, czy w środowisku lokalnym występują zagrożenia (bójki, wandalizm) związane z nadmiernym spożywaniem alkoholu, czy respondenci widzą jakieś zmiany związane z alkoholem na przestrzeni ostatnich 10 lat oraz czy posiadają wiedzę o działaniach władz związanych z tym zagadnieniem. 1 CBOS Postawy wobec wybranych substancji psychoaktywnych, 2007r. 18

19 Zapytaliśmy o postawę względem dostępności alkoholu. Prosiliśmy badanych o określenie, czy uważają, że alkohol jest towarem szczególnym, w związku, z czym dostęp do niego powinien być ograniczony i kontrolowany, czy też alkohol jest towarem, jak każdy inny i zasady sprzedaży nie powinny być wyjątkowe. Występuje rozbieżność, co do odpowiedzi w tym pytaniu w zależności od płci. 62,5% kobiet jest za ograniczeniem sprzedaży alkoholu w stosunku do 47,7% mężczyzn. Ponad połowa badanych osób wskazuje na specyfikę tego towaru i postuluje za ograniczeniami. Należy zaznaczyć jednak, że odsetek badanych mieszkańców Nowego Tomyśla, którzy postulują za ograniczeniami handlu napojów alkoholowych znacznie zmalał w porównaniu do wyniku diagnozy w 2008 roku (78% badanych). W badaniu interesowało nas również, czy respondenci zauważyli zmiany w obyczajowości spożywania alkoholu w swoim środowisku, a jeśli tak, czym one mogłyby być spowodowane. 60,6% badanych stwierdziło, że zdecydowanie spożycie wzrosło, 30,3% badanych nie zauważa zmian na przestrzeni ostatnich 10 lat, a 9,1% badanych uważa, że zmalało. W porównaniu z diagnozą z 2008 roku wzrósł odsetek osób które zauważają wzrost spożycia alkoholu oraz zmalał odsetek osób, które zauważają spadek spożycia alkoholu. W 2008 roku 44% badanych mieszkańców Nowego Tomyśla zauważało wzrost spożycia alkoholu, 21% badanych spadek spożycia alkoholu, zaś 35% badanych nie widziało zmian. 19

20 Występują niewielkie różnice w odpowiedziach w zależności od płci. Kobiety są częściej niż mężczyźni skłonne zauważać wzrost spożywania alkoholu (tak twierdzi 69,1% spośród nich, u mężczyzn - 50%). Mężczyźni (40,9%) częściej niż kobiety (21,8%) nie zauważają zmian. 9,1% kobiet oraz 9,1% mężczyzn zauważa spadek spożywania alkoholu. Zbadaliśmy wiedzę respondentów na temat prowadzonych lokalnie działań, które mają na celu przeciwdziałanie i zapobieganie uzależnieniu od alkoholu i narkotyków. Większość badanych (74%) nie posiada wiedzy na ten temat. Wystąpiły niewielkie różnice między kobietami i mężczyznami w zakresie posiadania wiedzy na temat działań służących rozwiązywaniu problemów alkoholowych. Taką wiedzę posiada 28,3% kobiet oraz 23,3% mężczyzn. Respondenci, którzy wiedzieli o lokalnych inicjatywach, najczęściej wymieniali programy profilaktyczne prowadzone w szkołach, poradnie dla uzależnionych oraz grupy wsparcia dla alkoholików. Działania władz lokalnych w oczach mieszkańców Nowego Tomyśla polegają przede wszystkim na prowadzeniu grup wsparcia dla alkoholików oraz prowadzeniu zajęć profilaktycznych w szkołach. Należałoby zwrócić większą uwagę na dostępność i rozpowszechnienie informacji dotyczących innych możliwych działań władz lokalnych w tym zakresie. Należy jednakże zaznaczyć, że wiedza respondentów w zakresie funkcjonowania instytucji zajmujących się rozwiązywaniem problemów alkoholowych jest zdecydowanie niższa w porównaniu do wyników uzyskanych w diagnozie z 2008 roku, w której 73% badanych mieszkańców Nowego Tomyśla deklarowało, że wiedziałoby, gdzie szukać pomocy, gdyby ktoś z bliskich miał problemy z alkoholem. Należy podkreślić, że 20

21 pewne różnice w odpowiedziach na oba pytania mogą wynikać z różnic w sformułowaniu pytań, nadal jednak zastanawia tak duża rozbieżność uzyskanych wyników. Kolejne pytanie dotyczyło częstotliwości spożywania alkoholu. Ponad połowa badanych mieszkańców Nowego Tomyśla (53,5%) pije alkohol okazjonalnie (od czasu do czasu), 10,9% badanych nie pije alkoholu w ogóle. Ponadto 9,9% badanych pije alkohol średnio raz w miesiącu, 18,8% badanych kilka razy w miesiącu, 5,9% badanych spożywa napoje alkoholowe więcej niż raz w tygodniu, zaś 1% badanych spożywa alkohol prawie codziennie. Poniższa tabela zawiera rozkład odpowiedzi na pytanie o częstotliwość spożywania konkretnych napojów alkoholowych w ciągu ostatnich 12 miesięcy od badania. Tab. 3. Rodzaje alkoholu spożywanego przez dorosłych mieszkańców Nowego Tomyśla w ciągu ostatnich 12 miesięcy od badania. Ogółem Kobiety Mężczyźni PIWO Nigdy 33,6% 37,4% 28,8% 1-2 razy 18,8% 16,1% 22,2% 3-5 razy 14,9% 12,5% 17,8% 6-9 razy 11,9% 16,1% 6,7% razy 8,9% 10,7% 6,7% razy 5% 3,6% 6,7% 40 i więcej razy 6,9% 3,6% 11,1% WINO Nigdy 28,7% 25% 33,4% 1-2 razy 21,8% 28,6% 13,3% 3-5 razy 17,8% 19,6% 15,6% 6-9 razy 18,8% 14,3% 24,4% razy 8,9% 7,1% 11,1% razy 2% 3,6% - 40 i więcej razy 2% 1,8% 2,2% NAPOJE WYSOKOPROCENTOWE (DRINKI, WÓDKA, WHISKY) 21

22 Nigdy 32,5% 39,3% 24,6% 1-2 razy 22,8% 23,2% 22,2% 3-5 razy 14,9% 7,1% 24,4% 6-9 razy 11,9% 14,3% 8,9% razy 10,9% 8,9% 13,3% razy 4% 5,4% 2,2% 40 i więcej razy 3% 1,8% 4,4% Największą popularnością wśród mieszkańców Nowego Tomyśla cieszy się wino. 71,3% badanych deklaruje, że spożyło przynajmniej raz wino w ciągu ostatnich 12 miesięcy, zaś 12,9% badanych spożywało wino 10 lub więcej razy. Nieco mniejszym zainteresowaniem cieszą się napoje wysokoprocentowe, jak wódka czy drinki oraz piwo. 67,5% badanych deklaruje, że spożyła tego typu napoje alkoholowe przynajmniej raz w ciągu ostatnich 12 miesięcy, a 8,9% badanych spożywało je 10 lub więcej razy. 66,4% badanych spożyło piwo przynajmniej raz w ciągu ostatnich 12 miesięcy, zaś 20,8% badanych spożywało piwo 10 lub więcej razy. Jeśli chodzi o preferencje płci, kobiety najczęściej sięgają po wino 71,3% respondentek spożyło wino przynajmniej raz w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Nieco mniejszym zainteresowaniem cieszy się piwo oraz napoje wysokoprocentowe. 66,4% respondentek spożyła piwo przynajmniej raz w ciągu ostatnich 12 miesięcy, zaś 67,5% respondentek deklaruje spożycie napojów wysokoprocentowych przynajmniej raz w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Mężczyźni najbardziej preferują napoje wysokoprocentowe 75,4% badanych deklaruje picie ich przynajmniej raz w ciągu ostatnich 12 miesięcy. W następnej kolejności występuje piwo, które 71,2% mężczyzn spożyło przynajmniej raz w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Wino cieszy się nieco mniejszym zainteresowaniem wśród mężczyzn. 66,6% respondentów deklaruje spożycie wina przynajmniej raz w ciągu ostatnich 12 miesięcy. Dość niepokojąca jest informacja, że mężczyźni preferują napoje wysokoprocentowe. Jak widać, mieszkańcy Nowego Tomyśla piją umiarkowanie często. Preferencje uwarunkowane są płciowo. Wydaje się, że problem nadmiernego spożywania alkoholu jest umiarkowany. Zjawisko nadmiernego spożywania alkoholu może być powiązane z agresywnym zachowaniem i pojawiać się w życiu publicznym w postaci bójek, awantur, pobić czy wulgaryzmów. Zapytaliśmy respondentów, czy w ciągu ostatnich 12 miesięcy od badania doświadczyli któregoś z tych nieprzyjemnych przeżyć. Ponad jedna piąta badanych (21,8%) nie była świadkami ani uczestnikami takich wydarzeń. Natomiast 47,5% respondentów 22

23 doświadczyło głośnego i nagannego zachowania młodzieży, kolejno 29,7% osób awantury, 25,7% osób wandalizmu, 16,8% osób bójki i 5,9% osób bezpośredniej krzywdy w postaci kradzieży, pobicia czy wulgaryzmów. Jak widać, najwięcej nieprzyjemnych doświadczeń respondenci mieli z młodzieżą zachowującą się niestosownie pod wpływem alkoholu. Problemem jest nie tylko spożywanie alkoholu przez młodzież, ale również ich naganne zachowanie. W diagnozie przeprowadzonej w Nowym Tomyślu w 2008 roku 38% respondentów uważało, że osoby pijące stanowiły zagrożenie w ich miejscu zamieszkania, zaś 37% respondentów przyznało, że w ostatnim czasie doznali jakichś przykrych przeżyć związanych z nietrzeźwością w miejscach publicznych. Życie publiczne w Nowym Tomyślu jest naznaczone przez sporą liczbę wydarzeń prowokowanych przez osoby, które nadużyły alkoholu. Nie są to jednak najczęściej wydarzenia o bardzo dużej szkodliwości. Kolejnym ważnym zagadnieniem poruszanym przez nas w badaniu był problem nadużywania alkoholu. Poprosiliśmy badanych o zdefiniowanie alkoholizmu. Istniała możliwość zaznaczenia kilku odpowiedzi przez jednego badanego. Najwięcej badanych wskazuje na utratę kontroli nad własnym życiem (65,3% badanych), chorobę, którą można powstrzymać (60,4% osób) oraz problemy z silną wolą (37,6% osób). W diagnozie przeprowadzonej w Nowym Tomyślu w 2008 roku zdecydowana większość respondentów (74%) uważała, że leczenie uzależnienia od alkoholu jest skuteczne i 23

24 warto je podejmować, co znajduje potwierdzenie w naszych badaniach. Takie podejście wskazuje na dużą świadomość i znajomość tematu oraz jest wyrazem empatii i zrozumienia problemu. W naszych badaniach 11,9% badanych mówi o alkoholizmie jako o chorobie nieuleczalnej, a alkoholika utożsamia z osobą, która pije i będzie piła, zaś 7,9% badanych sądzi, że jest to sposób życia. Należałoby zwrócić szczególną uwagę na edukację w tym zakresie. Alkoholizm z medycznego punktu widzenia jest chorobą, z którą należy walczyć poprzez specjalistyczną pomoc oraz wsparcie najbliższych. Ta wiedza powinna być dana każdemu, gdyż w każdej rodzinie może pojawić się ten problem. Pytając o motywy sięgania po alkohol, ujawnił się przede wszystkim jego społeczny oraz psychologiczny wymiar. Istniała możliwość zaznaczenia kilku odpowiedzi przez każdego badanego. 24

25 W odpowiedziach respondentów dominowały dwa powody: chęć zapicia problemów i smutków (77,2% badanych) oraz chęć wyluzowania się (53,5% badanych). Kolejnymi powodami były: namowy, presja ze strony znajomych (40,6% badanych) oraz brak możliwości alternatywnego spędzania czasu wolnego (27,7% osób). Co dziesiąty badany nie miał zdania. Narkotyki w środowisku lokalnym Problem narkotyków jest dość poważny w Nowym Tomyślu. Liczba mieszkańców, która próbowała narkotyków, jest dwukrotnie wyższa od wyników analiz ogólnopolskich. Zdecydowana jednak większość ankietowanych nie zażywa narkotyków. Zapytaliśmy naszych respondentów, ile znają osób w swoim otoczeniu, które zażywają narkotyki. 67,3% kobiet w ogóle nie zna nikogo, kolejno 29,1% kobiet zna do 5 osób, 1,8% respondentek od 5 do 10 osób, a 1,8% respondentek więcej niż 10. Jeśli chodzi o mężczyzn 77,3% z nich nie zna nikogo, 15,9% mężczyzn zna do 5 osób, 4,5% respondentów od 5 do 10 osób, a 2,3% mężczyzn więcej niż 10. Wspólne podliczenie odpowiedzi kobiet i mężczyzn przedstawia poniższy wykres. 25

26 Blisko trzy czwarte badanych (71,7%) nie zna nikogo, ale 23,2% znających do 5 osób, i 5% znających więcej niż 10 osób to dość niepokojący wynik. W badaniu tym interesowało nas również, czy respondenci wiedzą, gdzie i u kogo można kupić narkotyki. Zdecydowana większość mieszkańców Nowego Tomyśla nie posiada takiej wiedzy (88,7% wszystkich badanych). 11,3% badanych kobiet i 11,4% badanych mężczyzn wie, gdzie może kupić narkotyki. W ogólnym przekroju, zdecydowana większość mieszkańców Nowego Tomyśla nie wie, gdzie można zaopatrzyć się w narkotyki. Wśród mieszkańców wystąpiło zróżnicowanie na płeć pod względem używania narkotyków, o czym świadczą wyniki podsumowujące następne pytanie: Czy kiedykolwiek zażyłeś narkotyk?. Do zażycia narkotyku przyznały się trzy kobiety (5,5% respondentek) oraz pięciu mężczyzn (11,1% respondentów). Trzeba wyraźnie podkreślić, że przyznanie się do używania narkotyków (lub nawet jednorazowej próby) jest w istocie przyznaniem się do czynu karalnego w Polsce. Ponadto używanie narkotyków nie jest czymś powszechnie akceptowanym, dlatego można by spodziewać się raczej niewielkiego odsetka odpowiedzi twierdzących. W tym miejscu warto odwołać się do sondażu Centrum Badania Opinii Publicznej Postawy Polaków wobec wybranych substancji psychoaktywnych z 2007 roku. Spytano 26

27 respondentów, czy kiedykolwiek próbowali narkotyków. Podobnie, jak w przypadku Nowego Tomyśla, zdecydowanie mniej było odpowiedzi tak jedynie 4% (w stosunku do 8% naszych respondentów, co stanowi dwukrotnie większy odsetek od wyniku badań ogólnopolskich). Aż 96% populacji w 2007 r. nie próbowało narkotyków. Warto również zwrócić uwagę, że narkotyki używali głównie mężczyźni (6%) i tylko 1% respondentek. Zapytaliśmy również o przebywanie w pracy pod wpływem alkoholu lub narkotyków. Niewielki odsetek badanych (1%) odpowiedział, że taka sytuacja miała miejsce. Żadna badana kobieta nie odpowiedziała twierdząco na to pytanie. Wśród mężczyzn, jeden respondent (2,2%) przyznał, że zdarzyło mu się przebywać w pracy pod wpływem alkoholu lub narkotyków. Przemoc Ogółem 23% dorosłych Polaków deklaruje, że padło ofiarą przemocy. Co dziesiąty (10%) doświadczył agresji na ulicy, ale nie w pobliżu domu, natomiast co czternasty (7%) w najbliższej okolicy miejsca zamieszkania. W domu z aktami przemocy spotkało się 6% dorosłych. Co dwudziesty (5%) padł ofiarą przemocy w lokalu gastronomicznym restauracji, kawiarni, na dyskotece. Mniej liczne grupy doświadczyły agresji w pracy bądź w szkole, w środkach komunikacji lub w jakimś innym miejscu (po 3%). Mężczyźni znacznie częściej niż kobiety przyznają, że zdarzyło im się paść ofiarą agresji (odpowiednio: 28% i 18%). Większość dorosłych (68%) przyznaje, że w ich domach zdarzają się różnego rodzaju konflikty, sprzeczki lub awantury. 2 2 CBOS Przemoc i konflikty w domu, 2009r. 27

28 Zbadanie zjawiska przemocy jest dość trudne. Często bowiem ofiary agresji nie przyznają się do tego, co może być spowodowane, między innymi, racjonalizacją, usprawiedliwianiem sprawców, obwinianiem siebie. Przemoc, zarówno ta fizyczna, jak i psychiczna, jest zjawiskiem dość powszechnym w polskiej społeczności, o czym świadczą wyniki CBOS cytowane wyżej. W naszym badaniu interesowało nas przede wszystkim zbadanie zjawiska przemocy w rodzinie i stosowanie jej w stosunku do dzieci, oraz skala zjawiska w Nowym Tomyślu. Na początek zapytaliśmy respondentów, czy znają osoby, które doświadczają przemocy fizycznej ze strony najbliższych. Przeważają osoby, które nie znają takich osób (64%) w porównaniu do osób, które znają osoby doświadczające przemocy (36%). Nie wystąpiły różnice między płciami 36,4% kobiet oraz 35,6% mężczyzn zna takie rodziny. Interesowało nas również, czy respondenci znają osoby, które doświadczają przemocy psychicznej ze strony najbliższych. Przeważają badani, którzy nie znają takich osób (61%) w porównaniu do respondentów, którzy znają osoby doświadczające przemocy (39%). Wystąpiły różnice między płciami 41,8% kobiet oraz 35,6% mężczyzn zna takie rodziny. 28

29 Skala zjawiska przemocy zdaje się być dość poważna, jeśli weźmie się pod uwagę, że istnieją osoby, które doświadczają przemocy, natomiast nikt o tym nie wie. Przemoc w rodzinie jest poważnym problemem społecznym, jak widać obecnym również w Nowym Tomyślu. W związku z powyższym zbadaliśmy, czy respondenci wiedzą, gdzie należy się zgłosić, do kogo udać, jeśli mają wiadomość o osobie, która jest ofiarą przemocy. Większość badanych 68,8%, posiada taką wiedzę, pozostałe 31,3% należałoby poddać edukacji w tej kwestii. Istnieją wahania co do płci; mężczyźni nieco częściej (72,1%) niż kobiety (66%) deklarują, że posiadają taką wiedzę. 29

30 Rysuje się obraz społeczności dobrze poinformowanej. Warto ponadto dodać, iż do sprawnego funkcjonowania społeczeństwa obywatelskiego nie wystarczy sama wiedza, lecz również działanie. Deklaracja o znajomości osób i instytucji nie jest równoznaczna z podjęciem działania na rzecz ofiary przemocy. Interesowała nas również postawa badanych względem przemocy. Zapytaliśmy, czy istnieją jakieś specjalne okoliczności, warunki, które mogłyby usprawiedliwiać stosowanie przemocy. 30

31 Zdecydowana większość zaprzeczyła temu stwierdzeniu (85,7%), 11,2% badanych nie miało zdania, natomiast 3,1% ankietowanych uznało możliwość takich warunków. Wystąpiły niewielkie różnice między badanymi kobietami i mężczyznami. Kobiety (88,7%) nieco częściej niż mężczyźni (82,2%) nie zgadzały się z tym stwierdzeniem. Niektórzy mężczyźni (6,7%), w przeciwieństwie do kobiet, uznawali stosowanie przemocy w pewnych okolicznościach. Zdecydowana większość badanych odrzuciła koncepcje usprawiedliwiania stosowania przemocy specjalnymi, nietypowymi okolicznościami, co jest pozytywną informacją. Następnie zbadaliśmy postawę mieszkańców co do stosowania kar fizycznych i przemocy względem dzieci. Stosowanie kar fizycznych względem dzieci jest tematem dość kontrowersyjnym. Dnia 1 sierpnia 2010 roku weszła w życie nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, która przewiduje całkowity zakaz stosowania kar cielesnych wobec dzieci. 3 Badając postawy mieszkańców Nowego Tomyśla względem tego tematu, poprosiliśmy ich o zaopiniowanie stwierdzenia, jako zgodnego, lub niezgodnego z ich przeświadczeniem. Stosowanie kar fizycznych w stosunku do dzieci jest dobrą metodą wychowawczą. Tak 17,2% Nie 82,8% Kobiety Mężczyźni Tak 13% 22,2% Nie 87% 77,8% W tym pytaniu widać znaczną różnicę między odpowiedziami kobiet i mężczyzn. Kobiety częściej niż mężczyźni są przeciwne traktowaniu kar fizycznych jako dobrej metody wychowawczej. Stosunkowo niewielu badanych mieszkańców Nowego Tomyśla zgadza się z opinią, że bywają sytuacje, gdzie dziecku trzeba dać klapsa. Uzyskane wyniki można 3 Dz. U. Nr 125, poz

32 zestawić z diagnozą przeprowadzoną w Nowym Tomyślu w 2008 roku, w której 20% respondentów deklarowało, że surowe traktowanie dziecka przez rodziców hartuje dziecko i pozwala mu lepiej sobie radzić z przeciwieństwami losu, 49% respondentów popierało prawny zakaz stosowania kar fizycznych, zaś 28% respondentów przyznało, że zdarzało się im czasami stosować kary fizyczne w stosunku do dzieci. Zapytaliśmy również, czy respondenci znają przypadki bicia dzieci. 65,7% badanych odpowiedziało, że nie zna. Jednak 34,3% pozostałych to stosunkowo dużo jak na takie wykroczenie, jakim jest uderzenie małoletniego. Większość mieszkańców Nowego Tomyśla nie uznaje stosowania kar fizycznych za dobrą metodę wychowawczą oraz jest przeciwna jej używaniu. Ponadto niewielu respondentów uważa, że istnieją okoliczności, które usprawiedliwiałyby stosowanie przemocy. Dobrą informacją jest to, że większość badanych zna osoby i instytucje, do których należy się udać, aby zgłosić stosowanie przemocy. 32

33 Dorośli mieszkańcy a gry hazardowe Uczestnictwo w grach na pieniądze wciąga, kusi możliwością szybkiej, wysokiej wygranej, z czasem jednak może doprowadzić do uzależnienia od hazardu. Szeroka oferta różnego rodzaju form gier hazardowych oraz ich dostępność sprawiają, że problem dotyczy zarówno dorosłych, jak również dzieci i młodzieży. W badaniu skoncentrowaliśmy się na czterech formach gier hazardowych, pytając mieszkańców Nowego Tomyśla o ich osobiste doświadczenia. Blisko jedna trzecia badanych mieszkańców Nowego Tomyśla nie brała udziału w konkursach organizowanych przez gazety, telewizję, operatorów telefonicznych, polegających na wysyłaniu płatnych smsów, 41,4% badanych wzięło udział w takim konkursie kilka razy, 22,2% badanych - raz, zaś 7,1% respondentów brało udział w tego typu konkursach 10 lub więcej razy. Kobiety (75%) częściej niż mężczyźni (62,2%) brały udział w tego typu konkursach. W badaniu CBOS w 2011 roku na temat hazardu, 18% Polaków deklarowało uczestnictwo w konkursach czy grach tego typu w ciągu ostatnich 12 miesięcy od badania. W naszym badaniu pytaliśmy o doświadczenia w ciągu całego życia, dlatego też uzyskane przez nas wyniki mogą być wyższe od wyników badań ogólnopolskich. 33

34 Zdecydowana większość badanych nie grała nigdy na automatach, 5% badanych zrobiło to raz, 8% - kilka razy, zaś kolejne 3% badanych 10 lub więcej razy. Blisko dwukrotnie więcej kobiet (19,6%) niż mężczyzn (11,1%) miało tego typu doświadczenia. Podobnie, jak w przypadku pytania o grę na automatach, zdecydowana większość badanych mieszkańców Nowego Tomyśla nie obstawiała nigdy żadnych zakładów bukmacherskich, 2% badanych zrobiło to raz, 3% badanych kilka razy, zaś kolejnych 2% badanych 10 lub więcej razy. 3,6% kobiet oraz 11,1% mężczyzn miało tego typu doświadczenia. 34