Rola Otwartych Funduszy Emerytalnych: Bezpieczeństwo dzięki różnorodności. Konferencja prasowa IGTE 8 kwietnia 2013

Transkrypt

1 Rla Otwartych Funduszy Emerytalnych: Bezpieczeństw dzięki różnrdnści Knferencja praswa IGTE 8 kwietnia 2013

2 Bezpieczeństw dzięki różnrdnści Knieczne zmiany w starych systemach emerytalnych Nie zabezpieczały ryzyka demgraficzneg dla bywatela dla państwa dla bywatela dla bywatela dla państwa dla państwa dla bywatela Obecnie liczba emerytów w stsunku d sób aktywnych zawdw wynsi k. 33%, jednak wartść ta wzrśnie d 50% w 2027 r., a następnie siągnie pzim 104% w 2060 r. Cechujących się szybk rsnącym niedbrem finanswym Szacuje się, że zbwiązania ZUS wzrsły z 1,83 bln zł w 2009 r. d 2,21 bln zł w 2013 r. Wirtualny zapis księgwy uprawnienia emerytalneg, a realne śrdki na indywidualnym kncie OFE inwestują zgrmadzne śrdki W FUS nie ma zgrmadznych śrdków są t jedynie zapisy księgwe, których wypłata pkrywana jest z becnie dprwadzanych składek Dywersyfikacja ryzyka Inwestycje w zróżnicwane klasy aktywów akcje (93,8 mld zł), bligacje Skarbu Państwa (121,8 mld zł), bligacje krpracyjne (12 mld zł), bligacje drgwe (17,7 mld zł) Zmiany demgraficzne plskieg spłeczeństwa Wypracwanie rzwiązania krzystneg dla bywateli raz gwarantująceg stabilnść finansów publicznych państwa w sytuacji szybkieg starzenia się spłeczeństwa Z danych GUS wynika, że d 1990 r. d 2011 r. przeciętna długść życia wydłużyła się 6,21 lat dla mężczyzn raz 5,66 lat dla kbiet. W 2011 r. średnia długść życia dla mężczyzn wynsiła 72,44 lat, a dla kbiet 80,9 lat. W latach średni czas aktywnści zawdwej wydłużył się wg Eurstatu tylk 1,7 rku (z 31,1 na 31,8 lat) Wnisek: ludzie znacznie dłużej pbierają świadczenie emerytalne, a krócej dprwadzają składki Ograniczenie przez refrmę z 1999 r. niebezpieczeństwa dalszeg wzrstu bciążeń wynagrdzeń Plaków na rzecz pkrycia rsnących ksztów systemu Dlateg zdecydwan się na refrmę i pwłan OFE (II filar) raz IKE / PPE (III filar) Tradycyjne systemy ubezpieczeń spłecznych (stary plski system, większść systemów kntynentalnej Eurpy) są rdzajem piramidy finanswej - w sytuacji zmiany struktury demgraficznej ludnści nie są w stanie wywiązać się ze swich zbwiązań. W takim systemie wypłacanie zbwiązań jest mżliwe jedynie dzięki zwiększaniu bciążenia pklenie pracująceg. Głównym celem refrmy emerytalnej był zatrzymanie narastania, a z czasem bniżenie ksztu, jakie finanswanie systemu emerytalneg nakłada na klejne pklenia pracujące. - prf. Marek Góra Źródł: Materiały z knferencji Refrma systemu emerytalneg ucieczka d przdu, Warszawa Strna 2

3 Rla Otwartych Funduszy Emerytalnych dla bywatela dla bywatela dla bywatela dla państwa dla bywatela OFE realizują publiczne zadanie grmadzenia i pmnażania kapitału emerytalneg w ramach bwiązkweg systemu emerytalneg dla 16 mln Plaków Aktywa OFE nie należą d PTE, aktywa OFE t wydzielne śrdki ich człnków przyszłych emerytów, a PTE są tylk instytucjami, które zarządzają tymi śrdkami Zarządzanie częścią składek emerytalnych i pmnażanie ich wartści na rynku kapitałwym t główne działania realizwane przez PTE Oferwanie realnych szczędnści, grmadznych na indywidualnych kntach Zarządzanie pieniędzmi przyszłych emerytów, ferując im gdziwe stpy zwrtu (6,5% nett rcznie, czyli p djęciu wszelkich płat, w czasie 13 lat funkcjnwania systemu) Nadrzędnym celem OFE jest uniezależnienie części świadczenia emerytalneg d sytuacji finanswej, demgraficznej i plitycznej państwa. Zróżnicwanie źródeł wypłaty emerytur: składki przyszłych pkleń (ZUS) + realne aktywa zgrmadzne w OFE Odejście d tej zasady jest szczególnie niebezpiecznie dla pklenia becnych 30- i 40-latków, którzy najmcniej dczują skutki zmian demgraficznych. Knsekwencje tych zmian bciążyłyby jednak wszystkie klejne pklenia. Aktywa zgrmadzne w OFE, pieniądze przyszłych, emerytów nie są przeznaczne na: Niwelwanie deficytu budżetweg państwa Niwelwanie niedbrów finanswych w ZUS Strna 3

4 Wielfilarwy system emerytalny zmniejsza ryzyk Kmisja Eurpejska, Bank Światwy i rganizacje, które są d lat zaangażwane w prblematykę refrm emerytalnych, wykazują, że nawet nie 3-, ale 4- lub 5- filarwe systemy emerytalne są ptrzebne, żeby przełamać ryzyk demgraficzne OECD rekmenduje zwiększanie kapitałwej części systemów emerytalnych, jak spsbu na dywersyfikację źródeł emerytury Zdaniem OECD: system emerytalny, musi sprstać wypłacaniu świadczeń starzejącemu się spłeczeństwu i zapewnieniu dpwiedniej wyskści emerytur. Trend wzrstu średniej długści życia, w płączeniu ze spadkiem liczby urdzeń są wyzwaniem dla rządzących i systemów emerytalnych wielu krajów rzwiniętych. Źródł: OECD Pensin Outlk 2012, s.46 Kncentrwanie ryzyka w I filarze, przy niedrzwju III filaru i graniczeniu składki d OFE jest kierunkiem niebezpiecznym, a jeg knsekwencje zstaną przerzucne na barki młdeg pklenia, które w tej chwili uczy się lub wchdzi na rynek pracy 2,21 bln zł zapisanych na kntach emerytalnych w ZUS OFE mgą isttnie przyczynić się d zmniejszenia skutków prblemów demgraficznych Należy pamiętać, że becnie OFE t krk w strnę uniezależnienia, chć części emerytury d pgarszającej się demgrafii Strna 4

5 271,4 mld zł 10 mld zł Realne aktywa OFE a ZUS I FILAR II FILAR III FILAR OFE IKE, IKZE, PPE skala x 2 ZUS mld zł Zbwiązania 28 mld zł bniżka składki w 2011 r. Strna 5

6 Rla Otwartych Funduszy Emerytalnych Publikacja KNF pt.: Wypłata świadczeń emerytalnych z kapitałwej części systemu emerytalneg - Opracwanie pdsumwujące prace Zespłu d spraw efektywnści twartych funduszy emerytalnych w zakresie wypłaty świadczeń ; IGTE jest twarta na wszystkie pzytywnie cenine rzwiązania jesteśmy tylk przeciwni prpzycjm zmierzającym d zawłaszczeniu pieniędzy przyszłych emerytów Jesteśmy gtwi rzmawiać również innych prpzycjach przedstawinych przez wybitnych przedstawicieli śrdwiska naukweg Administrwanie i wypłata emerytur z II filara przez ZUS Administrwanie i wypłata emerytur z II filara pza ZUS Kncepcja wypłaty świadczeń z II filara przez pdmity wyłaniane w drdze przetargu Kncepcja z PTE jak zarządzającymi aktywami w fazie wypłat Krótki pis prblemu Kapitały emerytalne przekazywane d zarządzania przez ZUS. ZUS mże przekazać część kapitałów w zarządzanie prywatnym pdmitm. Walryzacja emerytury z części kapitałwej zależna d wyników z inwestycji, ale nie mniejsza niż 0% i nie większa niż walryzacja w I filarze. Kapitał emerytalny znajduje się w swbdnej dyspzycji emeryta. Rzwiązanie płączne z utrzymaniem składki OFE na pzimie 2,3%. Kapitałem emerytalnym zarządzają prywatne pdmity wyłaniane w trybie przetargu. Przedmitem przetargu jest cały kapitał danej khrty. Zaintereswane pdmity zgłaszają prpzycje stawek walryzacji świadczeń pnad wskaźnik ustawwy i t stanwi kryterium wybru. Kapitałami emerytalnymi zarządzają PTE. W zamian za trzymany kapitał emerytalny każdeg emeryta przekazują d ZUS w kresie 12 lat śrdki pdlegające walryzacji analgicznej jak w I filarze. W przypadku wypracwania nadwyżki pnad walryzację, ddatkwe śrdki trafiają d ZUS z mżliwścią partycypacji PTE. Prpzycja IGTE jak rzwinięcie niniejszej kncepcji Łączna cena Strna 6

7 Ocena prpzycji pd kątem interesów raz bezpieczeństwa emerytalneg bywateli OFE Prpzycje dbre wg PTE t każdy wariant wypłacania śrdków zgrmadznych w OFE d przyszłych emerytów, który nie pzbawi emerytów zgrmadznych szczędnści dla bywatela dla bywatela dla bywatela W ten spsób emerytura wypłacana jest z realnie zgrmadznych i pmnżnych w OFE śrdków Wyskść każdej emerytury z OFE uzależnina jest przede wszystkim d długści szczędzania i wielkści składki Przy szczędzaniu przez 36 lat (średni czas pracy zawdwej), sby zarabiającej 2500 zł brutt, szczędziłaby na emeryturę: Dla składki 2,8% :niecałe 50 tys. zł Dla składki 7,3%: pnad 130 tys. zł Załżenia (wyliczenia własne): stała składka, inflacja 2,5% rcznie; realna stpa wzrstu wynagrdzeń 1% rcznie; realna stpa zwrtu z inwestycji w bligacje skarbwe 1,5% rcznie; realna stpa zwrtu z inwestycji w akcje 3,5%; alkacja w akcje 45%. Inwestycje OFE w akcje i bligacje firm wspierają rzwój plskiej gspdarki: nwych miejsc pracy nwe inwestycje infrastrukturalne (autstrady) wzrst i bezpieczeństw prywatnych szczędnści lkwanych przez fundusze inwestycyjne Nieficjalne prpzycje zmian w OFE Przenszenie aktywów zgrmadznych w OFE d ZUS na 10 lat przed siągnięciem wieku emerytalneg. dla bywatela dla bywatela Likwidacja OFE dla bywatela dla bywatela W mmencie transferu śrdki z OFE zstaną wydane przez ZUS na bieżące świadczenia becnych emerytów Nasze świadczenia emerytalne będą pkrywane ze składek płacnych przez nasze dzieci, pnieważ nasze śrdki już dawn zstaną sknsumwane Spadek wartści szczędnści Plaków mżliwa sprzedaży aktywów OFE ulkwanych na giełdzie mże dprwadzi d drastycznych, długterminwych spadków na GPW, a w efekcie marginalizację rynku (utrata płynnści i zaufania inwestrów) Mżliwa nacjnalizacja wielu spółek ntwanych na GPW prywatnych przedsiębirstw, spółek sprywatyzwanych we wcześniejszych latach Elektrbudwa (79,8%), Bgdanka (59,6%), Amrest (50,1%), Agra (47,3%) Dbrwlnść ZUS alb OFE dla bywatela Odsetek dbrwlnie szczędzających Plaków jest bardz niski Dbrwlnść zaskutkuje tym, że przyszli emeryci będą pierali się wyłącznie na emeryturze z ZUS Dla sfinanswania zwiększnych wypłat emerytur z ZUS będą ptrzebne zwiększne wpływy ze składek sób pracujących raz pdatków Knieczne staną się wyższe kszty wynagrdzeń, a plskie firmy przestaną być knkurencyjne Spwduje t pwrót d punktu wyjścia tj. kniecznści dciążenia ZUS Strna 7

8 Oszczędnści Plek i Plaków w III filarze stanwią niespełna 4 prc. śrdków zgrmadznych w OFE OFE 271,4 mld zł III filar 10 mld zł IKZE: Dane na kniec 2012 IKE: Dane na kniec 2012 PPE: Dane na kniec tys. twartych IKZE 52,9 mln zł zgrmadznych w IKZE 813,7 tys. knt IKE 1116 działających PPE 32,8 tys. zasilnych knt 3,5 mld zł zgrmadznych w IKE 6,4 mld zł zgrmadznych w PFE Strna 8

9 OFE Inwestycje OFE zwiększają przychdy d budżetu i pwdują wzrst knkurencyjnści plskiej gspdarki dla państwa OFE zainwestwały 93,8 mld zł w akcje raz 12 mld zł w bligacje krpracyjne Na kniec 2012 r. OFE przekrczyły udział 40% w 15 spółkach, a udział 30% w 39 spółkach. W sumie OFE zaangażwały swje śrdki w 273 z 438 (62%) spółek ntwanych na głównym rynku GPW. Dzięki nim rzwinęły się największe plskie firmy np. LPP (marka Reserved), CCC, Amrest, Alma, Vistula Przykład 1 Spółka CCC (prducent butów) w 2004 r. pzyskała finanswanie na dalszy rzwój, m.in. dzięki OFE, które mają becnie k. 35 prc. akcji. spółka generuje przychdy rczne pwyżej 1 mld zł i zysk nett 120 mln zł mln zł wpływów z VAT i 28 mln zł z CIT dla bywatela d debiutu pwstał pnad 5700 nwych miejsc pracy Przykład 2 - W kresie d płwy 2009 r. d luteg 2013 r. średnie zaangażwanie OFE we wszystkich transakcjach prywatyzacyjnych wynsił 41,63%, a całkwita wartść nabytych przez nie akcji, w tym czasie, t pnad 18 mld zł. OFE pprzez bligacje Krajweg Funduszu Drgweg finansują również inwestycje infrastrukturalne dla państwa Brak teg kapitału uniemżliwiłby kluczwe inwestycje infrastrukturalne OFE mgą zrbić wiele więcej, aby pmóc w przełamaniu becneg spwlnienia gspdarczeg przez zaangażwanie w inne niż autstrady prjekty infrastrukturalne Sektr jest twarty na pważne rzmwy na temat udziału w finanswaniu kluczwych inwestycji rzwjwych. Ocena prpzycji pd kątem interesów raz bezpieczeństwa państwa Na planwane inwestycje infrastrukturalne d 2020 rku ptrzebne jest wg MSP 500 mld PLN Zielna księga Kmisji Eurpejskiej rekmenduje fundusze emerytalne jak ptencjalne źródł finanswania długterminwych inwestycji Strna 9 Nieficjalne prpzycje zmian w OFE Przenszenie aktywów zgrmadznych w OFE d ZUS na 10 lat przed siągnięciem wieku emerytalneg. dla bywatela dla bywatela Likwidacja OFE dla państwa Transfer śrdków sprawi, że jedncześnie kwtę śrdków zabranych w OFE wzrastają zbwiązania FUS pwiększa się dług ukryty ukrywając dług jawny Ksztem tej zmiany zstaną bciążne zstaną nasze dzieci, które będą musiały pkryć większy dług Obecnie nawet kszt II filaru jest isttnie niższy d ksztu I filaru prwadzneg przez ZUS. Pierwszy jest finanswany bligacjami (średnia rentwnść 10-letnich bligacji w statnich 5 latach 5,7%; becnie 3,75%), a drugi indekswany inflacją pwiększną realny wzrst funduszu płac (w statnich 5 latach wynsiła średni 8,7%). Zatem dług w I filarze rśnie szybciej. Ograniczne finanswanie dla MŚP Kniec GPW jak centrum finansweg Eurpy Śrdkw-Wschdniej (CEE) Akcjnariuszami największych plskich firm w miejsce OFE zstaną inwestrzy zagraniczni Strategiczne dla plskiej gspdarki firmy mgą stać się celami wrgich przejęć (banki, energetyka) Dbrwlnść ZUS alb OFE dla bywatela dla państwa Wybierając ZUS zrzucamy ciężar naszej emerytury na nasze dzieci Nieunikniny wzrst pdatków - Państw będzie musiał wziąć na siebie pełen ciężar finanswy utrzymywania emerytów Dbrwlnść drastycznie graniczy zdlnść OFE d wspierania rzwju gspdarki pprzez inwestycje na giełdzie raz w bligacje Zaniżenie wycen prywatyzwanych firm mniejsze wpływy d budżetu (brak kapitału krajweg)

10 OFE na GPW Udział w akcjnariacie 21,1% Udział w akcjnariacie 17,9% Udział w akcjnariacie 33,4% mln zł mln zł mln zł Udział w akcjnariacie 37,8% Udział w akcjnariacie 43,2% Udział w akcjnariacie 59,9% mln zł mln zł mln zł Udział w akcjnariacie Udział w akcjnariacie Udział w akcjnariacie 32,6% 35% 79,8% mln zł mln zł 403 mln zł Strna 10

11 Spadek wyskści emerytur z OFE w efekcie redukcji składki Bez OFE napływające d ZUS składki przekazywane są na bieżące wypłaty i księgwane na naszych kntach, w frmie zapisu uprawnienia emerytalneg, a nie realnych śrdków. W wyniku bniżenia pzimu składki przekazywanej d OFE z 7,3 prc. d 2,8 prc. (becnie) która miała miejsce w 2011 r. graniczając w ten spsób, nie zabezpieczając naszej przyszłści Od 2011 r. pmniejszn śrdki przyszłych emerytów zgrmadzne w OFE k. 28 mld zł Pdliczając bezwzględnie kszty tej peracji, nasze prywatne emerytalne prtfele w OFE tylk w 2012 r. pmniejszyły się blisk 13 mld złtych. Celem teg działania był wyłącznie łatanie dziury budżetwej państwa pprzez sztuczne jednrazwe wpływy zamiast cięcia ksztów - 80 tys. zł 2,80% 7,30% Wynagrdzenie brutt zł zł zł Legenda (wyliczenia własne): stała składka, inflacja 2,5% rcznie; realna stpa wzrstu wynagrdzeń 1% rcznie; realna stpa zwrtu z inwestycji w bligacje skarbwe 1,5% rcznie; realna stpa zwrtu z inwestycji w akcje 3,5%; alkacja w akcje 45%. Strna 11

12 Pdsumwanie Pdsumwanie Odnsząc się d słów Premiera Dnalda Tuska, kniecznści wypracwania ptymalnych rzwiązań dtyczących systemu emerytalneg dbających interesy przyszłych emerytów i Państwa Plskieg raz słów Prezydenta RP Brnisława Kmrwskieg, który mówi kniecznści szukania rzwiązań ptymalnych, chcemy pdkreślić, że: Od 1999 r. szczędnści Plaków pprzez OFE zstały zainwestwane w plską gspdarkę: 93,8 mld zł akcji, 12 mld zł bligacji krpracyjne, 17,7 mld zł bligacji drgwych Od debiutu w 2004 r. spółka CCC, w której OFE mają 35% udziałów, zwiększyła zatrudnienie pnad 5700 sób, a generwane przez nią rczne przychdy i zysk zapewniają 250 mln zł wpływów z VAT i 28 mln zł z CIT d budżetu. W kresie d płwy 2009 r. d luteg 2013 r. średnie zaangażwanie OFE we wszystkich transakcjach prywatyzacyjnych wynsił 41,63%, a całkwita wartść nabytych akcji, w tym czasie, t pnad 18 mld zł. Grmadząc i pdnsząc wartść zgrmadznych w OFE śrdków Średnirczna stpa zwrtu nett w ciągu 13 lat funkcjnwania OFE wynsiła 6,5% (wartść p uwzględnieniu wszystkich płat) Śrdki zgrmadzne w OFE t realne szczędnści 16 mln Plaków zgrmadzne i efektywnie pmnażane przez 13 lat. Ich celem jest zróżnicwanie źródeł finanswania emerytury, c zwiększa bezpieczeństw Plaków. Naszą intencją jest bezpśrednia i merytryczna rzmwa tym, jak mżemy te cele realizwać jeszcze lepiej. Nasza prpzycja t dialg przy krągłym stle bejmującym zarówn reprezentantów branży, strny rządwej, jak i niezależnych ekspertów. Prpzycję tę przedstawiliśmy dziś w liście twartym skierwanym d Pana Ministra Pracy i Plityki Spłecznej i mamy nadzieję, że zstanie na przyjęta i będziemy mgli rzpcząć merytryczne rzmwy. Strna 12

13 Dziękujemy za uwagę Knferencja praswa IGTE 8 kwietnia 2013