AUSTRIA. Artykuł 70 Informacje udostępniane publicznie

Transkrypt

1 AUSTRIA Artykuł 70 Informacje udostępniane publicznie Artykuły 70 i 76 rozporządzenia mają brzmienie: Informacje udostępniane publicznie W ramach Europejskiej Sieci Sądowej w sprawach cywilnych i handlowych, utworzonej decyzją 2001/470/WE, państwa członkowskie udostępniają ogółowi społeczeństwa następujące informacje: a) opis przepisów i procedur krajowych dotyczących zobowiązań alimentacyjnych; b) opis środków przyjętych w celu wypełnienia obowiązków określonych w art. 51; c) opis, w jaki sposób zagwarantowany jest skuteczny dostęp do wymiaru sprawiedliwości, zgodnie z wymogami art. 44; d) opis krajowych przepisów i postępowań egzekucyjnych, w tym informacje na temat wszelkich ograniczeń środków egzekucyjnych, w szczególności przepisów dotyczących ochrony dłużnika i okresów przedawnienia. Państwa członkowskie stale aktualizują te informacje. Artykuł 76 Wejście w życie Niniejsze rozporządzenie wchodzi w życie dwudziestego dnia po jego opublikowaniu w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Artykuł 2 ust. 2, art. 47 ust. 3, art. 71, 72 i 73 stosuje się od dnia 18 września 2010 r. Artykuł 70 a) Przepisy i procedury krajowe 1. Przepisy prawa materialnego: a) Roszczenia alimentacyjne między małżonkami i osobami pozostającymi w zarejestrowanych związkach partnerskich oraz roszczenia alimentacyjne wynikające z rozwodu/rozwiązania zarejestrowanego związku partnerskiego W czasie trwania małżeństwa/zarejestrowanego związku partnerskiego ( 94 ABGB): 1. Małżonkowie/partnerzy obowiązani są, każdy według swoich możliwości i zależnie od formy zawartego związku, przyczyniać się do zaspokajania wzajemnych potrzeb, które odpowiadają ich sytuacji finansowej. 2. Małżonek/partner, który pracuje we wspólnym gospodarstwie domowym, czyni zadość obowiązkowi, o którym mowa w ust. 1.; ma on prawo do świadczeń alimentacyjnych od drugiego małżonka/partnera z należytym uwzględnieniem uzyskiwanego przez siebie dochodu. Analogiczne uprawnienie przysługuje małżonkowi/partnerowi mającemu prawo do świadczeń alimentacyjnych także po ustaniu wspólnego pożycia, pod warunkiem że dochodzenie roszczeń alimentacyjnych nie wiąże się z nadużyciem tego uprawnienia, zwłaszcza w świetle powodów, które doprowadziły do ustania wspólnego pożycia. Małżonek/partner może dochodzić roszczeń alimentacyjnych także wtedy, gdy nie jest w stanie przyczyniać się do zaspokajania wzajemnych potrzeb w rozumieniu ust. 1. 3) Na żądanie małżonka/partnera uprawnionego do świadczeń alimentacyjnych alimenty wypłaca się, w całości lub w części, w gotówce, także w przypadku dalszego prowadzenia wspólnego gospodarstwa domowego, w zakresie w jakim takie żądanie nie jest niesłuszne, biorąc w szczególności pod uwagę środki dostępne na zaspokojenie potrzeb. Nie można z góry zrzec się roszczenia alimentacyjnego.

2 Po rozwodzie/rozwiązaniu związku partnerskiego: a) Zobowiązania alimentacyjne wynikające z rozwodu z orzeczeniem o winie Zasada winy w rozwodzie ( 66 EheG) Małżonek, który jest wyłącznie lub w przeważającym stopniu winny rozkładowi pożycia, obowiązany jest dostarczać drugiemu małżonkowi środki utrzymania odpowiadające sytuacji finansowej małżonków/partnerów, w zakresie w jakim jego dochód pochodzący z majątku i pracy zarobkowej, którą ten drugi małżonek może prowadzić w zależności od sytuacji, nie jest wystarczający. Beneficium competentiae ( 67 EheG) 1. Gdyby, biorąc pod uwagę inne zobowiązania małżonka, dostarczanie środków utrzymania wspomnianych w 66 zagrażało możliwości utrzymania się przez tego małżonka/partnera, obowiązany jest on uiszczać alimenty jedynie w kwocie, która jest słuszna, biorąc pod uwagę potrzeby, majątek i dochody z pracy zarobkowej małżonka rozwiedzionego. Jeśli na dłużniku alimentacyjnym spoczywa obowiązek dostarczania środków utrzymania małoletniemu dziecku stanu wolnego, nowemu małżonkowi lub nowemu zarejestrowanemu partnerowi, należy uwzględnić potrzeby i sytuację finansową tych osób. 2. Z zastrzeżeniem warunków przewidzianych w pkt 1 małżonek jest całkowicie zwolniony z obowiązku alimentacyjnego, jeśli dochody z majątku drugiego małżonka wystarczają na pokrycie kosztów jego utrzymania. Sprawiedliwe świadczenia alimentacyjne ( 68 EheG) Jeśli oboje małżonkowie ponoszą winę za rozwód, lecz żadne z nich w przeważającym stopniu, małżonkowi, który nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać, przysługuje dodatkowe świadczenie na utrzymanie w kwocie, która jest słuszna, biorąc pod uwagę potrzeby, majątek oraz dochody z pracy zarobkowej drugiego małżonka. Obowiązek zapłaty tego świadczenia może być ograniczony czasowo. Zdanie drugie 67 ust. 1 stosuje się odpowiednio. Obowiązkowe świadczenia alimentacyjne ( 68a EheG) 1. Jeśli i przez czas, w którym nie można oczekiwać, aby małżonek rozwiedziony, który opiekuje się wspólnym dzieckiem małżonków i wychowuje je dla jego dobra, był w stanie samodzielnie się utrzymać, drugi małżonek obowiązany jest, niezależnie od tego, czy ponosi winę za rozwód, dostarczać środki utrzymania w zakresie odpowiadającym potrzebom małżonka. Przyjmuje się, że do czasu osiągnięcia przez dziecko wieku pięciu lat, małżonek nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać. Obowiązek alimentacyjny orzeczony przez sąd musi być każdorazowo odpowiednio ograniczony w czasie i nie może trwać dłużej niż trzy lata od dnia ukończenia pięciu lat przez najmłodsze dziecko. Sąd może odstąpić od wyznaczenia czasu trwania obowiązku alimentacyjnego, jeśli szczególne okoliczności sprawy, zwłaszcza konieczność sprawowania specjalnej opieki nad dzieckiem, nie pozwalają przewidzieć, kiedy małżonek rozwiedziony będzie w stanie samodzielnie się utrzymać. 2. Jeśli w czasie trwania małżeństwa, na podstawie zgodnych ustaleń co do zasad wspólnego pożycia, małżonek poświęcił się pracy w gospodarstwie domowym oraz, w stosownych przypadkach, opiece nad wspólnym dzieckiem małżonków lub jego wychowaniu, lub też opiece nad członkiem rodziny jednego z małżonków i jeśli w wyniku braku możliwości zatrudnienia, związanego między innymi z niewystarczającymi kwalifikacjami zawodowymi lub brakiem ich doskonalenia,

3 wiekiem lub stanem zdrowia, nie można oczekiwać, aby był on w stanie całkowicie lub częściowo samodzielnie się utrzymać, drugi małżonek obowiązany jest, niezależnie od tego, który z małżonków został uznany za winnego rozkładu pożycia, dostarczać środki utrzymania w zakresie odpowiadającym potrzebom uprawnionego. Obowiązek alimentacyjny orzeczony przez sąd musi być każdorazowo ograniczony w czasie i nie może trwać dłużej niż trzy lata, o ile można oczekiwać, że po upływie tego czasu małżonek rozwiedziony będzie w stanie samodzielnie się utrzymać, w szczególności z pracy zarobkowej, której wykonywania można racjonalnie od niego oczekiwać. 3. Świadczenie alimentacyjne, o którym mowa w ust. 1 i 2 nie jest należne lub jego wysokość podlega obniżeniu, jeśli dostarczanie środków utrzymania byłoby niesłuszne, ponieważ osoba znajdująca się w niedostatku dopuściła się jednostronnego poważnego naruszenia obowiązków spoczywających na małżonkach, sama wywołała niedostatek wskutek rażącego niedbalstwa, istnieją inne poważne przesłanki lub też w przypadku, o którym mowa w ust. 2 małżeństwo trwało krótko. Im poważniejsze są te przesłanki, tym bardziej można wymagać, aby osoba znajdująca się w niedostatku samodzielnie utrzymywała się z pracy zarobkowej, innej niż można by od niej racjonalnie oczekiwać, lub też z własnego majątku ust. 1 stosuje się odpowiednio. b) Zobowiązania alimentacyjne po rozwodzie orzeczonym z innych przesłanek ( 69 EheG) 1. Do rozwodu orzeczonego na podstawie jednej z przesłanek wskazanych w 50 53, będącego rozwodem z orzekaniem o winie, stosuje się odpowiednio przepisy W przypadku rozwodu orzeczonego na podstawie przesłanek wskazanych w 55, będącego rozwodem, o którym mowa w 61 ust. 3, 94 ABGB stosuje się do roszczeń alimentacyjnych małżonka pozwanego także po rozwodzie. W każdym przypadku roszczenie alimentacyjne obejmuje także zwrot składek na dobrowolne ubezpieczenie pozwanego małżonka objętego systemem obowiązkowego ubezpieczenia zdrowotnego. Przy obliczaniu wysokości alimentów nie bierze się pod uwagę zobowiązań alimentacyjnych dłużnika wobec nowego małżonka lub zarejestrowanego partnera, chyba że wymagają tego względy słuszności, przy uwzględnieniu wszystkich okoliczności, w szczególności wieku i stanu zdrowia nowego małżonka lub zarejestrowanego partnera, czasu trwania wspólnego pożycia z dłużnikiem oraz dobra wspólnych dzieci. 3. Jeśli w wyroku rozwodowym nie orzeczono o winie, małżonek, który złożył pozew rozwodowy, obowiązany jest dostarczać środki utrzymania drugiemu małżonkowi, jeśli i w zakresie, w jakim jest to słuszne przy uwzględnieniu potrzeb, majątku oraz dochodów z pracy zarobkowej rozwiedzionej pary oraz krewnych pozwanego małżonka obciążonych obowiązkiem alimentacyjnym na mocy 71. Zdanie drugie 67 ust. 1 i 67 ust. 2 stosuje się odpowiednio. Umowy dotyczące obowiązku alimentacyjnego ( 69a EheG) 1. Alimenty płatne na podstawie umowy, o której mowa w 55a ust. 2, są równoważne alimentom płatnym z tytułu ustawowego obowiązku alimentacyjnego, o ile odpowiadają one sytuacji finansowej małżonków. 2. Jeżeli w przypadku rozwodu bez orzekania o winie brak jest prawnie wiążącej umowy dotyczącej zobowiązań alimentacyjnych między małżonkami, małżonek obowiązany jest płacić drugiemu małżonkowi alimenty w zakresie, w jakim odpowiada to usprawiedliwionym potrzebom, majątkowi oraz dochodom z pracy zarobkowej rozwiedzionej pary oraz krewnych pozwanego małżonka obciążonych obowiązkiem

4 alimentacyjnym na mocy 71. Zdanie drugie 67 ust. 1 i 67 ust. 2 stosuje się odpowiednio. Stosowanie zasady sprawiedliwości ( 69b EheG) 68a stosuje się odpowiednio do rozwodu małżonków z przyczyn, o których mowa w i 55, lub w braku ważnej umowy dotyczącej zobowiązań alimentacyjnych między małżonkami w przypadku rozwodu bez orzekania o winie. c) Sposoby spełniania świadczeń alimentacyjnych ( 70 EheG) 1. Alimenty są płatne w ratach miesięcznych. Ich zapłaty dokonuje się z góry. Jeśli istnieje ryzyko, że dłużnik może się uchylać od zobowiązań alimentacyjnych, obowiązany jest on udzielić zabezpieczenia na poczet alimentów. Rodzaj udzielonego zabezpieczenia zależy od okoliczności sprawy. 2. Zamiast rat miesięcznych uprawniony może żądać zapłaty jednorazowego odszkodowania, jeśli istnieje ważny powód i nie wiąże się to z niesprawiedliwym ciężarem dla dłużnika. 3. Dłużnik obowiązany jest do zapłaty pełnej miesięcznej kwoty alimentów także w przypadku śmierci uprawnionego w miesiącu, za który przysługują alimenty. Kolejność uprawnionych do świadczeń alimentacyjnych ( 71 EheG) 1. Obowiązek alimentacyjny obciąża rozwiedzionego małżonka przed krewnymi uprawnionego. Jeżeli jednak, biorąc pod uwagę inne zobowiązania dłużnika, spełnienie powyższego obowiązku zagrażałoby możliwości utrzymania się dłużnika, obowiązek alimentacyjny względem rozwiedzionego małżonka obciąża jego krewnych. W zakresie, w jakim rozwiedziony małżonek nie jest uprawniony do dochodzenia roszczeń alimentacyjnych od drugiego małżonka, krewni uprawnionego obowiązani są do zapewnienia środków utrzymania zgodnie z ogólnymi przepisami o zobowiązaniach alimentacyjnych. 2. Powyższy obowiązek obciąża krewnych uprawnionego także w przypadku, gdy sądowe dochodzenie alimentów od zobowiązanego na podstawie prawa krajowego jest niemożliwe lub poważnie utrudnione. W takim przypadku roszczenie przeciwko małżonkowi przechodzi na krewnego, który spełnił obowiązek alimentacyjny. Przejście obowiązku nie może powodować uszczerbku dla uprawnionego. Alimenty za czas przeszły ( 72 EheG) Uprawniony może domagać się zapłaty alimentów za czas przeszły lub odszkodowania za niewykonanie świadczenia dopiero w razie zwłoki dłużnika lub sądowego dochodzenia alimentów. d) Ograniczenie i wygaśnięcie roszczeń alimentacyjnych Niedostatek z własnej winy ( 73 EheG) 1. Wierzyciel alimentacyjny, który z własnej winy popadł w niedostatek, może żądać jedynie tymczasowych alimentów. 2. Zwiększone potrzeby wynikające z rażącego zaniedbania uprawnionego nie usprawiedliwiają dochodzenia wyższych alimentów. Utrata prawa do alimentów ( 74 EheG) Uprawniony traci prawo do alimentów, jeśli dopuści się poważnego zaniedbania wobec dłużnika lub wbrew jego życzeniom prowadzi nieuczciwe lub niemoralne życie.

5 Ponowne małżeństwo lub ponowna rejestracja związku partnerskiego przez uprawnionego ( 75 EheG) Zobowiązania alimentacyjne wygasają, jeśli uprawniony ponownie zawrze małżeństwo lub zarejestruje związek partnerski. Ponowne małżeństwo dłużnika ( 76 EheG) W razie ponownego zawarcia przez dłużnika małżeństwa stosuje się odpowiednio przepisy 1604 kodeksu cywilnego dotyczące wpływu małżeńskiego ustroju majątkowego na zobowiązania alimentacyjne. Śmierć uprawnionego ( 77 EheG) 1. Roszczenie alimentacyjne wygasa z chwilą śmierci uprawnionego. Nie dotyczy to jednak alimentów za czas przeszły lub odszkodowania za niewykonanie świadczenia, ani kwot należnych w chwili śmierci uprawnionego. 2. Dłużnik ponosi koszty pogrzebu, o ile względy słuszności na to pozwalają oraz jeśli nie można nimi obciążyć spadkobierców. Śmierć dłużnika ( 78 EheG) 1. Z chwilą śmierci dłużnika zobowiązania alimentacyjne przechodzą na spadkobierców jako długi spadkowe. 2. Spadkobierca ponosi odpowiedzialność bez ograniczeń, o których mowa w 67. Uprawniony musi jednak zaakceptować obniżenie wysokość alimentów do kwoty uznanej za słuszną, uwzględniając sytuację finansową spadkobierców oraz wartość masy spadkowej. 3. Obowiązek przyczyniania się do dostarczania środków utrzymania nałożony na małżonka zgodnie z 68 wygasa z chwilą śmierci dłużnika. e) Obowiązek alimentacyjny wobec dzieci ( 79 EheG) 1. Jeśli rozwiedziony małżonek obowiązany jest do świadczeń alimentacyjnych na rzecz wspólnego dziecka małżonków, drugi małżonek obowiązany jest przyczyniać się w odpowiednim zakresie do zaspokajania kosztów jego utrzymania z dochodu pochodzącego z własnego majątku lub pracy zarobkowej, jeśli dochody z majątku dziecka nie wystarczają na pokrycie tych kosztów. Roszczenie to jest niezbywalne. 2. Jeśli małżonek obowiązany przyczyniać się do zaspokajania kosztów utrzymania odpowiada za opiekę nad dzieckiem, może zatrzymać swój udział i przeznaczyć go na utrzymanie lub wychowanie dziecka. f) Umowy dotyczące obowiązku alimentacyjnego ( 80 EheG) Małżonkowie mogą zawrzeć umowę dotyczącą zobowiązań alimentacyjnych po rozwodzie. W przypadku podpisania takiej umowy przed uprawomocnieniem się wyroku rozwodowego nie uznaje się jej za nieważną i niebyłą, ponieważ przyczyniła się ona do ułatwienia rozwodu lub umożliwiła go. Będzie ona jednak nieważna, jeśli małżonkowie, podpisując umowę, powołali się na nieistniejące przesłanki rozwodu lub jeśli treść umowy lub inne okoliczności sprawy wskazują na to, że umowa jest sprzeczna z ogólnie przyjętymi dobrymi obyczajami.

6 b) Roszczenia alimentacyjne między rodzicami (dziadkami) a dziećmi (wnukami) Roszczenie alimentacyjne dziecka przeciwko rodzicom ( 140 ABGB) 1. Rodzice obowiązani są przyczyniać się w odpowiednim zakresie, każdy według swoich możliwości i stosownie do swojej sytuacji finansowej, do zaspokajania potrzeb dziecka, uwzględniając predyspozycje, zdolności, skłonności i potencjał rozwojowy dziecka. 2. Rodzic, który prowadzi gospodarstwo domowe i opiekuje się dzieckiem, przyczynia się w ten sposób do spełnienia tego obowiązku. Ponadto musi on przyczyniać się do utrzymania dziecka, jeśli drugi rodzic nie jest w stanie samodzielnie zaspokajać potrzeb dziecka lub musiałby płacić alimenty w wysokości wyższej, niż odpowiadającej jego sytuacji finansowej. 3. Wysokość świadczenia alimentacyjnego ulega obniżeniu w zakresie, w jakim dziecko ma własne dochody lub może się samodzielnie utrzymać, z należytym uwzględnieniem jego sytuacji życiowej. Roszczenie alimentacyjne wnuków przeciwko dziadkom ( 141 ABGB) 141. Jeśli ciężar utrzymania dziecka przekracza możliwości finansowe rodziców, obowiązek alimentacyjny obciąża dziadków w zakresie odpowiadającym potrzebom dziecka i biorąc pod uwagę sytuację finansową rodziców. Ponadto przepisy 140 stosuje się odpowiednio. Wysokość świadczenia alimentacyjnego dochodzonego przez wnuka ulega jednak obniżeniu w zakresie, w jakim można od niego oczekiwać korzystania z własnego majątku. Ponadto dziadek obowiązany jest płacić alimenty wyłącznie w zakresie, w jakim spełnienie tego obowiązku nie zagraża jego możliwościom utrzymania się, biorąc pod uwagę inne spoczywające na nim zobowiązania finansowe lub opiekuńcze. Roszczenie alimentacyjne przeciwko spadkobiercom dłużnika alimentacyjnego ( 142 ABGB) Obowiązek utrzymania dziecka spoczywający na rodzicu przechodzi na spadkobierców rodzica do wartości masy spadkowej po zmarłym. Roszczenie dziecka obejmuje wszystkie kwoty, które dziecko ma otrzymać zgodnie z wolą spadkodawcy wyrażoną w umowie lub testamencie, w tym część spadku należną mu zgodnie z prawem, część obowiązkową oraz każdą kwotę pieniężną wynikającą z przepisów prawa publicznego lub prywatnego. Jeśli wartość masy spadkowej nie jest wystarczająca, by zagwarantować dziecku środki na utrzymanie, do których jest uprawniony do czasu, gdy powinien być w stanie samodzielnie się utrzymać, wysokość dochodzonych przez dziecko świadczeń alimentacyjnych podlega stosownemu obniżeniu. Roszczenia alimentacyjne rodziców i dziadków przeciwko dziecku ( 143 ABGB 1. Dziecko ma obowiązek alimentacyjny względem rodziców i dziadków, z uwzględnieniem swojej sytuacji finansowej, jeśli uprawniony nie jest w stanie samodzielnie się utrzymać i jeśli nie dopuścił się rażącego zaniedbania spoczywającego na nim obowiązku alimentacyjnego wobec dziecka. 2. Obowiązek alimentacyjny dziecka powstaje dopiero wtedy, gdy nie ma osoby zobowiązanej w bliższej kolejności tj. małżonka, byłego małżonka lub krewnych w linii prostej uprawnionego. Jeśli dzieci jest kilkoro, obowiązek alimentacyjny obciąża ich proporcjonalnie w zakresie odpowiadającym ich możliwościom majątkowym i zarobkowym.

7 3. Jednak wysokość świadczenia alimentacyjnego dochodzonego przez rodzica lub dziadka ulega obniżeniu w zakresie, w jakim można od niego oczekiwać korzystania z własnego majątku. Ponadto dziecko obowiązane jest płacić alimenty wyłącznie w zakresie, w jakim spełnienie tego obowiązku nie zagraża jego możliwości utrzymania się, biorąc pod uwagę inne spoczywające na nim zobowiązania finansowe lub opiekuńcze. 2. Prawo procesowe: a) Roszczenia alimentacyjne między małżonkami i osobami pozostającymi w zarejestrowanych związkach partnerskich oraz roszczenia alimentacyjne wynikające z rozwodu/rozwiązania zarejestrowanego związku partnerskiego Dochodzenie roszczenia w postępowaniu cywilnoprawnym w drodze pozwu złożonego w sądzie rejonowym (Bezirksgericht). Jeśli wartość przedmiotu sporu przekracza EUR (138,89 EUR miesięcznie), strony muszą być reprezentowane przez adwokata lub radcę prawnego. W pozwie można od razu podać kwotę żądanych alimentów. Może on też przyjąć formę rozszerzoną: wtedy należy podać dochody, a wysokość alimentów stwierdzi sąd na podstawie oceny tych dochodów. Sąd dokonuje oceny dowodów przedstawionych przez strony oraz omawia te dowody na rozprawie. Na osobach trzecich nie ciąży żaden szczególny obowiązek udzielania informacji. Po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, od którego przysługuje apelacja. Apelację wnosi się w terminie czterech tygodni od dnia doręczenia stronie wyroku. Strona przeciwna może odpowiedzieć na apelację w ciągu czterech tygodni od dnia doręczenia wyroku. Sąd okręgowy (Landesgericht), jako sąd drugiej instancji, rozpoznaje sprawę na rozprawie lub na posiedzeniu niejawnym. Sąd okręgowy może utrzymać w mocy, uchylić lub zmienić zaskarżony wyrok oraz może, jeśli zachodzi konieczność rozstrzygnięcia kwestii prawnej o istotnym znaczeniu lub gdy wartość przedmiotu sporu przekracza EUR (138,89 EUR miesięcznie), przekazać sprawę do rozpoznania przez Sąd Najwyższy. b) Roszczenia alimentacyjne między rodzicami (dziadkami) a dziećmi (wnukami) Dochodzenie roszczenia w drodze zewnętrznego rozstrzygnięcia kwestii spornych na podstawie pozwu złożonego w sądzie rejonowym. Co do zasady wierzyciel (lub jego przedstawiciel ustawowy) nie musi być reprezentowany przez adwokata lub radcę prawnego. Jeśli dziecko dochodzi alimentów od rodzica (i prawem właściwym jest prawo austriackie), sprawę rozpatruje referendarz sądowy (Rechtspfleger); w odwrotnej sytuacji natomiast sędzia. Pozwany obowiązany jest dostarczyć informacje na temat swoich dochodów i posiadanego majątku. Sąd może także wezwać osoby trzecie (w szczególności pracodawców i przedstawicieli zakładów ubezpieczenia społecznego) do złożenia zeznań. Na początku postępowania przedstawianie dokładnej wartości żądania nie jest wymagane, należy ją natomiast podać z chwilą ustalenia podstawy obliczenia. Sąd może także dokonać oceny dowodów bez przeprowadzania przesłuchania (które nie jest obowiązkowe); wyniki oceny dowodów należy ujawnić stronom, tak aby mogły się z nimi zapoznać i ewentualnie przedstawić dalsze żądania. Po zamknięciu rozprawy sąd wydaje wyrok, na który przysługuje apelacja. Apelację wnosi się w terminie czternastu dni od doręczenia wyroku. Strona przeciwna może odpowiedzieć na apelację w ciągu czternastu dni od doręczenia wyroku. Sąd okręgowy, jako sąd drugiej instancji, co do zasady rozpoznaje sprawę na posiedzeniu niejawnym. Sąd okręgowy może utrzymać w mocy, uchylić lub zmienić zaskarżony wyrok oraz może, jeśli zachodzi konieczność

8 rozstrzygnięcia kwestii prawnej o istotnym znaczeniu, przekazać sprawę do rozpoznania przez Sąd Najwyższy. Artykuł 70 lit. b) Szczegółowe zadania organów centralnych Artykuł 51 Szczegółowe zadania organów centralnych 1. Organy centralne udzielają pomocy w związku z wnioskami na mocy art. 56. W szczególności: a) przekazują i przyjmują takie wnioski; b) wszczynają postępowanie lub ułatwiają jego wszczęcie w przedmiocie takich wniosków. 2. Organy centralne podejmują wszelkie właściwe działania w odniesieniu do takich wniosków, aby: a) przyznać lub ułatwić przyznanie pomocy prawnej, gdy wymagają tego okoliczności; b) udzielić pomocy w ustaleniu miejsca pobytu dłużnika lub wierzyciela, w szczególności na mocy art. 61, 62 i 63; c) udzielić pomocy w uzyskaniu odpowiednich informacji o dochodach, a w razie potrzeby o innych aspektach sytuacji finansowej dłużnika lub wierzyciela, w tym informacji o położeniu majątku, w szczególności na mocy art. 61, 62 i 63; d) zachęcić do osiągania polubownych rozwiązań, w odpowiednich przypadkach przy zastosowaniu mediacji, postępowania pojednawczego lub podobnych postępowań, aby doprowadzić do dobrowolnej zapłaty świadczeń alimentacyjnych; e) ułatwić toczące się wykonywanie orzeczeń dotyczących świadczeń alimentacyjnych, w tym świadczeń zaległych; f) ułatwić pobranie i szybkie przekazanie alimentów; g) ułatwić uzyskanie dokumentacji lub innych dowodów, nie naruszając przepisów rozporządzenia (WE) nr 1206/2001; h) udzielić pomocy w ustaleniu ojcostwa, gdy jest to konieczne do odzyskania należności z tytułu zobowiązań alimentacyjnych; i) wszcząć lub ułatwić wszczęcie postępowania w celu przyjęcia wszelkich koniecznych środków tymczasowych mających zastosowanie na danym terytorium, w celu zapewnienia skutecznego odzyskania należności z tytułu zobowiązań alimentacyjnych w zakresie rozpatrywanego wniosku; j) ułatwić doręczenie dokumentów, nie naruszając przepisów rozporządzenia (WE) nr 1393/ Zadania organu centralnego na mocy niniejszego artykułu mogą w zakresie, w jakim zezwala na to prawo danego państwa członkowskiego, być wykonywane przez instytucje publiczne lub inne instytucje podlegające nadzorowi właściwych organów tego państwa członkowskiego. Informacje o wyznaczeniu takich instytucji, a także o ich danych kontaktowych oraz zakresie ich zadań są przekazywane przez państwo członkowskie Komisji zgodnie z art Niniejszy artykuł ani art. 53 nie nakładają na organ centralny obowiązku wykonywania uprawnień, które na mocy prawa wezwanego państwa członkowskiego mogą być wykonywane wyłącznie przez organy sądowe. Federalne Ministerstwo Sprawiedliwości, Departament I 10 (adres: Team Z ; team.z@bmj.gv.at) przekazuje i przyjmuje stosowne wnioski (zgodnie z art. 51 ust. 1)). Funkcje, o których mowa w art. 51 ust. 2 lit. b), c), g) i j) pełni organ centralny, funkcje, o których mowa w art. 51 ust. 2 lit. a) i d) pełni właściwy sąd rejonowy (Bezirksgericht), zaś funkcje, o których mowa w art. 51 ust. 2 lit. e), f), h) i i), pełni pełnomocnik procesowy (Verfahrenshelfer) lub przedstawiciel wyznaczony przez sąd.

9 Należy także utrzymać poniższe (przewidziane już w konwencji nowojorskiej) stosowane w przeszłości zasady przekazywania zaleceń stronom (Manuduktion): a) Wnioskodawca może złożyć wniosek (na piśmie lub poprzez wpisanie go do protokołu) w sądzie rejonowym, który znajduje się najbliżej jego miejsca zamieszkania. Sąd rejonowy przekazuje następnie wniosek Federalnemu Ministerstwu Sprawiedliwości pełniącemu funkcję organu centralnego. Sprawy przesyłane za granicę można co do zasady nadal rozpatrywać zgodnie z przepisami Konwencji Narodów Zjednoczonych. b) Jeśli chodzi natomiast o wnioski przychodzące z zagranicy, ciężar ich rozpatrywania w systemie austriackim nadal spoczywa na sądach rejonowych. Po wstępnym sprawdzeniu kompletności przekazanej dokumentacji, które może skutkować żądaniem przedstawienia dokumentów dodatkowych, organ centralny przekazuje sprawę sądowi rejonowemu. Sąd rejonowy wydaje następnie decyzję w sprawie przyznania pomocy prawnej (pokrycia kosztów zastępstwa prawnego). Artykuł 70 lit. c) Dostęp do wymiaru sprawiedliwości Z art. 44 wynika następujące zobowiązanie: Artykuł 44 Prawo do pomocy prawnej 1. Strony, które biorą udział w sporze będącym przedmiotem niniejszego rozporządzenia, mają skuteczny dostęp do wymiaru sprawiedliwości w innym państwie członkowskim, w tym postępowania egzekucyjnego i postępowania odwoławczego, na warunkach określonych w niniejszym rozdziale. W sprawach objętych rozdziałem VII taki skuteczny dostęp zapewnia wezwane państwo członkowskie każdemu wnioskodawcy, który ma miejsce pobytu we wzywającym państwie członkowskim. 2. Aby zapewnić taki skuteczny dostęp, państwa członkowskie zapewniają pomoc prawną zgodnie z niniejszym rozdziałem, chyba że zastosowanie ma ust W sprawach objętych rozdziałem VII państwo członkowskie nie jest zobowiązane do przyznania pomocy prawnej, w zakresie i w przypadku, gdy tryb postępowania obowiązujący w tym państwie członkowskim umożliwia stronom udział w sprawie bez konieczności pomocy prawnej, a organ centralny bezpłatnie zapewnia niezbędne usługi. 4. Warunki dostępu do pomocy prawnej na podstawie niniejszego rozporządzenia nie są bardziej rygorystyczne niż obowiązujące w odpowiednich sprawach o charakterze krajowym. 5. Nie można nałożyć obowiązku złożenia kaucji, zastawu ani depozytu niezależnie od ich nazwy jako zabezpieczenia pokrycia kosztów i wydatków w postępowaniu dotyczącym zobowiązań alimentacyjnych. W Austrii pomoc prawną przyznaje się osobom, które w przeciwnym wypadku nie byłyby w stanie dochodzić roszczenia, gdyż zagrażałoby to ich możliwości utrzymania siebie oraz osób pozostających pod ich opieką. Pomoc prawna może obejmować koszty sądowe oraz koszty zastępstwa procesowego. W sprawach dotyczących transgranicznego dochodzenia roszczeń alimentacyjnych oznacza to, że: nie trzeba uiszczać opłat sądowych, nie ma obowiązku zabezpieczenia kosztów procesu,

10 każdej osobie fizycznej przysługuje pomoc adwokata lub radcy prawnego, chyba że koszty dochodzenia roszczenia alimentacyjnego przez wierzyciela, który ukończył 21 lat, mogą być pokryte z jego dochodów oraz łatwo dostępnych aktywów (lokat bankowych itp.), dochodzenie (jeszcze nieudokumentowanego) roszczenia jest złośliwe lub jeśli zaspokojenie roszczenia jest mało prawdopodobne. Prawo do zastępstwa prawnego przysługuje także podmiotom świadczącym usługi publiczne. Artykuł 70 lit. d) Krajowe przepisy i postępowania egzekucyjne Postępowanie egzekucyjne wszczyna się wyłącznie na wniosek wierzyciela (tj. sąd nie wszczyna go z urzędu). W jego fazie początkowej bada się istnienie wymagalnego roszczenia. Jeśli takie roszczenie istnieje, sąd nadaje klauzulę wykonalności tytułowi egzekucyjnemu; jeśli roszczenie nie istnieje, sąd wniosek odrzuca. Na postanowienie sądu co do nadania klauzuli wykonalności przysługuje zażalenie (termin: czternaście dni od daty nadania tytułu wykonawczego lub postanowienia odmownego).w przypadku roszczeń mieszkańców innych państw członkowskich pierwszeństwo ma prawo UE. Dalsze postępowanie zależy od charakteru aktywów, z których żąda się egzekucji. Do głównych środków egzekucyjnych dotyczących świadczeń alimentacyjnych należą: a) egzekucja z wierzytelności: Trzeciodłużnik (dłużnik dłużnika alimentacyjnego, np. jego pracodawca) nie może uiszczać dłużnikowi alimentacyjnemu świadczeń od niego należnych, a dłużnik alimentacyjny nie może wierzytelnościami rozporządzać. Zakaz ten ma zastosowanie od okresu płatności następującego po dniu, w którym powiadomiono o tym zakazie. Trzeciodłużnik przestrzega zakazu poprzez wypłacanie świadczenia alimentacyjnego bezpośrednio wierzycielowi alimentacyjnemu. Jeśli nie istnieje żadna wierzytelność wobec dłużnika alimentacyjnego, należy powiadomić o tym sąd. Jeśli ten środek egzekucyjny dotyczy wynagrodzenia za pracę, wierzycielowi nie można przekazać całego wynagrodzenia, gdyż dłużnikowi alimentacyjnemu przysługuje kwota odpowiadająca minimum socjalnemu. Za obliczenie kwoty wyłączonej spod egzekucji odpowiada przede wszystkim trzeciodłużnik, jednak sąd może udzielić stosownych wyjaśnień w tej kwestii. Wysokość minimum socjalnego, podlegającego corocznej waloryzacji, można sprawdzić na stronie Federalnego Ministerstwa Sprawiedliwości ( b) egzekucja z wierzytelności pieniężnych: Zaspokojeniu roszczenia alimentacyjnego może także służyć zajęcie i sprzedaż ruchomości. Sprzedaż w drodze licytacji (w tym sprzedaż online) lub umowy prywatnej. Uzyskane należności dzieli się między wierzycieli. Niektóre rzeczy ruchome nie podlegają egzekucji (np. przedmioty niezbędne do pracy zawodowej, pomoce terapeutyczne, lekarstwa, protezy). Zajęciu podlegają także pieniądze (chociaż oczywiście nie można ich sprzedać) W tym przypadku osobie, na której ciąży obowiązek alimentacyjny, także należy pozostawić pewną kwotę (minimum umożliwiające utrzymanie się do końca miesiąca); c) egzekucja z ruchomości: Egzekucja z nieruchomości może polegać na ustanowieniu zastawu przymusowego, zarządu przymusowego wtedy zaspokojenie uprawnionego następuje jedynie z dochodu uzyskanego zarządu oraz na przymusowej licytacji nieruchomości wówczas na zaspokojenie roszczeń przeznacza się całą sumę uzyskaną za sprzedaży nieruchomości;

11 d) egzekucja z innych praw majątkowych: Egzekucji mogą także podlegać dochody z najmu, prawa z patentu i inne prawa podlegające wykonaniu; e) żaden środek egzekucyjny nie pociąga za sobą nakładania na dłużnika odpowiedzialności karnej (np. zatrzymania dłużnika) ani cofnięcia uprawnień (np. prawa jazdy, koncesji, licencji zawodowej, takiej jak prawo wykonywania zawodu lekarza). Podobnie brak jest przepisów szczególnych dotyczących zajęcia rachunków bankowych. Roszczenie dłużnika wobec banku o wypłatę z rachunku podlega przepisom o egzekucji z wierzytelności. Możliwość odnalezienia. Jeśli trzeciodłużnik nie jest znany, składając wniosek o nadanie klauzuli wykonalności, można skierować zapytanie do zrzeszenia austriackich instytucji ubezpieczeń społecznych (Hauptverband der Sozialversicherungsträger). W przypadku egzekucji z ruchomości odnalezienie ruchomości można powierzyć komornikowi sądowemu (tj. wierzyciel nie jest obowiązany z góry wskazać przedmiotów podlegających zajęciu). Informacji na temat nieruchomości należących do wierzycieli można szukać w publicznym rejestrze ewidencji gruntów. Ograniczenia egzekucji: W przypadku egzekucji świadczeń pieniężnych należy uwzględnić ograniczenia związane z koniecznością zapewnienia minimum socjalnego. Zajęciu w postępowaniu egzekucyjnym nie podlegają niektóre (niezbędne) przedmioty ruchome. Zajęcia nie dokonuje się w weekendy ani w nocy, i w żadnym razie w przypadku wystąpienia klęski żywiołowej. Dalsze informacje wykraczają poza zakres niniejszego dokumentu. Pierwszeństwo roszczeń alimentacyjnych? Roszczenia alimentacyjne korzystają z pierwszeństwa zaspokojenia, ale w ograniczonym zakresie. Nie przysługuje im bezwzględne pierwszeństwo. Roszczenia o zaległe kwoty traktuje się na równi z innymi roszczeniami. Zgodnie z przyjętą zasadą kolejność zaspokojenia należności odpowiada kolejności nadania klauzuli wykonalności tytułom będącym podstawą ich egzekwowania Roszczenia alimentacyjne uzyskują pierwszeństwo zaspokojenia jedynie w przypadku egzekucji z wierzytelności. Wysokość należnego minimum socjalnego obniża się w zależności od wartości roszczeń o alimenty na bieżące utrzymanie. Mówiąc obrazowo, istnieją zatem trzy możliwe warianty: 1) do wysokości ogólnie przyjętego minimum socjalnego bierze się pod uwagę wszystkich wierzycieli, 2) kwoty mieszczące się w przedziale między ogólnie przyjętym a okrojonym minimum socjalnym przysługują jedynie wierzycielom alimentacyjnym na zaspokojenie ich bieżących potrzeb, oraz 3) obniżone minimum socjalne musi być pozostawione dłużnikowi i nie zaspokaja się z niego nawet wierzycieli alimentacyjnych.