Polityka oświatowa oparta na wiedzy. Jan Herczyński Instytut Badań Edukacyjnych Konferencja Krajowa Warszawa 11 grudnia 2012

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Polityka oświatowa oparta na wiedzy. Jan Herczyński Instytut Badań Edukacyjnych Konferencja Krajowa Warszawa 11 grudnia 2012"

Ludwika Kaźmierczak
4 lat temu
Przeglądów:

1 Polityka oświatowa oparta na wiedzy Jan Herczyński Instytut Badań Edukacyjnych Konferencja Krajowa Warszawa 11 grudnia 2012

2 Realizacja projektu Projekt systemowy Doskonalenie strategii zarządzania oświatą na poziomie regionalnym i lokalnym, realizowany przez Ośrodek Rozwoju Edukacji i Uniwersytet Warszawski w okresie maj 2010 grudzień 2012 Udział UW trwał do końca września 2012 Od stycznia 2013 drugi etap projektu, realizowany przez ORE i Vulcan Sp. z o.o. 2

3 Najważniejsze produkty projektu Publikacje projektu, w tym siedmiotomowa Biblioteczka Oświaty Samorządowej Liczne raporty na temat zarządzania i finansowania oświaty zrealizowane na zamówienie projektu Oświatowe wskaźniki odniesienia Szkolenia i konferencje zorganizowane przez projekt Strona internetowa projektu: 3

4 Struktura prezentacji Lokalna polityka oświatowa Wskaźniki oświatowe Co to są wskaźniki Wskaźniki a diagnoza lokalnego systemu szkolnego Aplikacja internetowa Przykład wskaźników lokalnych (Poznań) Od wskaźników do polityki oświatowej 4

5 Polityka oświatowa Większość gmin posiada strategie oświatowe (około 20-25%) lub rozdziały poświęcone oświacie w swoich strategiach rozwoju (45-50%) Podobnie wysoki priorytet ma oświata w strategicznych planach powiatów Przyjmowanie przez JST strategii oświatowych świadczy o znaczeniu oświaty dla polityki gmin i powiatów 5

6 Polityka oświatowa 2 Polityka oświatowa JST powinna: Stawiać czoła oświatowym wyzwaniom, zarówno powszechnym jak i charakterystycznym dla danego samorządu Określać kierunki działań w perspektywie szeregu lat Określać realistyczne i możliwe do sfinansowania programy i projekty oświatowe 6

7 Polityka oświatowa 2 Punktem wyjścia do formułowania polityki oświatowej musi być diagnoza obecnej sytuacji Diagnoza powinna być obiektywna, rzeczowa, zrozumiała, nieoceniająca aby mogła stać się tematem rozmowy Samorządy potrzebują wygodnego, prostego języka do prezentowania swoich systemów oświatowych Możliwe rozwiązanie wskaźniki oświatowe 7

8 Przykłady wskaźników: Wskaźniki oświatowe Średnia liczba uczniów w oddziale klasowym Liczba etatów nauczycielskich w przeliczeniu na jeden oddział Wydatki bieżące w przeliczeniu na jednego ucznia lub na jeden oddział Absencja uczniów Migracje uczniów między obwodami szkolnymi 8

9 Wskaźniki oświatowe 2 Wskaźniki odniesienia wskaźniki oświatowe które można obliczyć na podstawie dostępnych krajowych baz danych SIO, RB, GUS Wskaźniki lokalne wskaźniki oświatowe, które można obliczyć korzystając z danych przechowywanych w samorządach lub szkołach Dane o uczniach, plany finansowe szkół 9

10 Wskaźniki oświatowe 3 Przykłady wskaźników odniesienia: Średnia liczba uczniów w oddziale klasowym Liczba etatów nauczycielskich w przeliczeniu na jeden oddział Wydatki bieżące w przeliczeniu na jednego ucznia lub na jeden oddział Przykłady wskaźników lokalnych: Absencja uczniów Migracje uczniów między obwodami szkolnymi 10

11 Wskaźniki oświatowe 4 Wiele sposób wykorzystania wskaźników oświatowych do diagnozy lokalnych systemów szkolnych: Diagnoza wewnętrzna porównanie szkół, Diagnoza porównawcza porównanie JST, Diagnoza dynamiczna porównanie w kolejnych latach 11

12 Diagnoza wewnętrzna Jak bardzo i w jakim zakresie różnią się nasze szkoły między sobą? Jaki jest charakter tego zróżnicowania? Naturalne, nieznaczące różnice Różnice znaczące, akceptowanie przez JST ze względów strategicznych Różnice znaczące, nie akceptowane przez JST 12

13 Diagnoza porównawcza Czym się różnią nasze szkoły od szkół prowadzonych przez inne samorządy, podobne do nas pod różnymi względami: Wielkości, zamożności, typu funkcjonalnego? Z czego wynikają te różnice i o czym świadczą? Co z tego wynika dla nas? 13

14 Diagnoza dynamiczna Co i w jaki sposób zmieniało się w prowadzonych przez nas szkołach w kolejnych latach? Czy można zidentyfikować stałe trendy? Czy zauważone zmiany należy zaakceptować, czy raczej im przeciwdziałać? Czego możemy się spodziewać w przyszłości? 14

15 Wskaźniki oświatowe 5 Zespół UW przygotował zestaw oświatowych wskaźników odniesienia Opisane w tomie 6 Biblioteczki Oświaty Samorządowej Obliczone dla lat szkolnych od 2007/08 do 2011/12 (kolejny rok szkolony wkrótce!) Obliczone oddzielnie dla gmin i powiatów Oddzielnie dla szkół różnego typu Tylko szkoły publiczne prowadzone przez JST 15

16 Wskaźniki oświatowe 6 Poziomy agregacji obliczanych wskaźników: Kraj Województwa Decyle gmin (kwartyle powiatów) ze względu na liczbę ludności Decyle gmin (kwartyle powiatów) ze względu na dochody własne w przeliczeniu na mieszkańca 7 typów funkcjonalnych gmin, 2 typy powiatów 16

17 Wskaźniki oświatowe 7 Wskaźniki odniesienia na różnych poziomach agregacji dostępne są w aplikacji internetowej W postaci tabelarycznej, wykresów Trzy widoki wskaźników Wartości średnie i odchylenia standardowe Indywidualne wskaźniki odniesienia dostępne są w biurze projektu Doskonalenie strategii zarządzania oświatą na poziomie regionalnym i lokalnym w ORE W postaci tabelarycznej (pliki Excel) 17

18 Wskaźniki oświatowe 8 Omówimy wybrane wskaźniki indywidualne miasta Poznania: Wielkość oddziału klasowego, wydatki bieżące w przeliczeniu na ucznia i na oddział Dla przedszkoli i liceów Wydatki oświatowe bez dowozu i bez przedszkoli w stosunku do otrzymanej subwencji oświatowej Dla zadań oświatowych gminnych i powiatowych 18

19 Wielkość oddziału przedszkole 24,5 24,0 23,5 23,0 22,5 22,0 21,5 Kraj Wielkopolskie 10 D liczba ludności 10 D DW Powiat grodzki M. Poznań 21,0 2007/ / / / /12 19

20 Wydatki na ucznia przedszkole Kraj Wielkopolskie 10 D liczba ludności 10 D DW Powiat grodzki M. Poznań / / / /11 20

21 Wydatki na oddział przedszkole Kraj Wielkopolskie 10 D liczba ludności 10 D DW Powiat grodzki M. Poznań / / / /11 21

22 Wielkość oddziału liceum 30,5 30,0 29,5 29,0 28,5 Kraj Wielkopolskie 4 Q liczba ludności 4 Q DW Powiat grodzki M. Poznań 28,0 2007/ / / / /12 22

23 Wydatki na ucznia liceum Kraj Wielkopolskie 4 Q liczba ludności 4 Q DW Powiat grodzki M. Poznań / / / /11 23

24 Wydatki na oddział liceum Kraj Wielkopolskie 4 Q liczba ludności 4 Q DW Powiat grodzki M. Poznań / / / /11 24

25 Wydatki do subwencji zadania gminne 155% 150% 145% 140% 135% 130% Kraj Wielkopolskie 10 D liczba ludności 10 D DW Powiat grodzki M. Poznań 125% 120% 115% 2007/ / / /11 25

26 Wydatki do subwencji zadania powiatowe 120% 115% 110% 105% Kraj Wielkopolskie 4 Q liczba ludności 4 Q DW Powiat grodzki M. Poznań 100% 95% 2007/ / / /11 26

27 Od wskaźników do diagnozy Wykorzystanie wskaźników do diagnozowania lokalnego systemu oświaty: Obliczenie wskaźników dla poszczególnych szkół Weryfikacja wskaźników Wybór istotnych wskaźników Istotne zróżnicowanie, inne niż w podobnych JST, charakterystyczne trendy Ocena zróżnicowania i trendów Znikome, akceptowalne, nieakceptowalne 27

28 Od wskaźników do diagnozy 2 Wskaźniki są wygodnym, bo obiektywnym i nieoceniającym językiem diagnozy Jednak wskaźniki jedynie pokazują obszary wymagające uwagi i namysłu Zróżnicowanie i trendy wymagają pogłębionego zrozumienia przez samorząd W ostatecznej diagnozie wskaźniki pełnią rolę co najwyżej ilustracyjną 28

29 Od diagnozy do polityki oświatowej Wskaźniki i oparta na nich diagnoza może stać się przedmiotem lokalnych dyskusji Dzięki wykorzystaniu wskaźników diagnoza może być odpolityczniona Jednak wynikająca z niej strategia oświatowa wymaga wyborów i decyzji: Wybór priorytetów Decyzje o wysokości środków budżetowych przeznaczanych na wdrażanie polityki 29

30 Od diagnozy do polityki oświatowej 2 Strategiczne działania samorządu w ważnych obszarach społecznych, takich jak oświata, muszą uwzględniać priorytety i wartości najważniejsze dla społeczności Wyrazicielem tych priorytetów i wartości są demokratycznie wybrane lokalne władze Strategiczne zarządzanie oświatą jest częścią składową procesu politycznego 30

31 Dziękuję za uwagę 31

Podobne dokumenty

Po co samorządom wskaźniki oświatowe? (z przykładem miasta Poznań)

Po co samorządom wskaźniki oświatowe? (z przykładem miasta Poznań) Jan Herczyński Uniwersytet Warszawski Konferencja organizowana przez Wielkopolskie Kuratorium Oświaty Poznań 22 października 2012 Struktura