NR 3/2011 KWARTALNIK LIPIEC 2011 !"#$%ATNY MAGAZYN DLA PACJENTÓW. Wstap. , do Strefy Mamy

Transkrypt

1 NR 3/2011 KWARTALNIK LIPIEC 2011!"#$%ATNY MAGAZYN DLA PACJENTÓW Wstap, do Strefy Mamy

2 *Apteka MEDIQ Warszawa ul. Wałbrzyska 11 CH Land, tel. (22) Drodzy Czytelnicy, Przed nami wakacje czas wypoczynku i urlopów. Ale nie ulegajmy błogiemu stanowi i nie zapominajmy o zdrowiu. Bo o nie musimy dbać niezależnie od natłoku pracy czy też jej braku. Jak zwykle wychodzimy na przeciw Państwa oczekiwaniom i w związku z tym w okresie urlopowym odbędą się różne akcje profilaktyczne: ką zdrowotną podczas podróży zagranicznych. A we wrześniu zapraszamy na Zdrowie na 6 akcja skierowana do naszych najmłodszych Pacjentów. Będzie można skorzystać z porad ortopedy, alergologa, dietetyka czy okulisty. Nie zapominamy również o przyszłych mamach, którym przedstawiamy wyjątkową ofertę nazwaną Strefa Mamy. Wstępując do Strefy, Mama i Maleństwo mają kompleksową opiekę medyczną zarówno przed, jak i po porodzie. szych pakietów skierowanych do Pacjentów indywidualnych. W łatwy i szybki sposób można wykupić pakiet prowadzenia ciąży, kompleksowego przeglądu stanu zdrowia czy wiele innych. Zachęcamy do odwiedzenia naszej strony W NUMERZE KIEDY INNE METODY ZAWODZĄ Chirurgiczne leczenie otyłości PLASTYKA BRZUCHAPlastyka brzucha ZAPOBIEGANIE CHOROBIE LOKOMOCYJNEJ STREFA MAMY HALLUXY Niewygodny problem RACJONALNE ODŻYWIANIE SUKCESEM TWOJEGO ZDROWIA REDAKCJA Jak zapewne Państwo zauważyliście, jesteśmy placówką dynamicznie się rozwijającą i nowoczesną. Isniejemy w różnych środkach masowego przekazu, a teraz dołączymy do portalu społecznościowego facebook. Już od września zapraszamy Państwa do aktywnego udziału na naszym profilu. Życząc udanego wypoczynku, mamy jednocześnie wielką prośbę nie zapominajcie o zdrowym rozsądku w czasie tych beztroskich dni. Wydawca: ul. Wałbrzyska Warszawa Redaktor prowadzący: dominika.korczak@damian.pl Skład: Z pozdrowieniami, Redakcja Poradnika To już za nami: Bezpieczne Wakacje Planujesz wyjazd do kraju o obniżonych warunkach sanitarnych? Chcesz ustrzec swoich najbliższych przed niebezpiecznymi chorobami? Przyjdź 11 czerwca i 31 lipca na Dzień Otwarty Bezpłatne konsultacje 10% zniżki na szczepienia * Tylko - bezpieczne Więcej na Informacja i rejestracja na konsultacje (22) Z Damianem przez całe życie

3 Dr n. med. Michał Śpiegowski Chirurg w CMD Kiedy inne metody zawodzą Chirurgiczne leczenie otyłości Już dawno minęły czasy, kiedy to otyłość uważano za objaw zdrowia, typ urody i oznakę dobrobytu. Obecnie uznawana jest za chorobę cywilizacyjną, wywołującą różne komplikacje zdrowotne, skracającą życie ludzkie o 22%, tj. o 12 lat. Otyłość, po paleniu papierosów, stanowi drugą przyczynę zgonów, której można zapobiec. Liczba ta kilkukrotnie przekracza częstość zgonów ułatwienia rozpoznawania zaburzeń w wadze ciała, ujednolicenia terminologii oraz usprawnienia kwalifikacji do odpowiedniego leczenia, opracowano specjalny wskaźnik masy ciała, tzw. BMI (Body Mas Index), określany jako masa ciała w kilogramach podzielona przez wzrost wyrażony w cm podniesiony do kwadratu. Za prawidłowy uważa się BMI w granicach 18,5-24,9, wyższy oznacza odpowiednio: 25 do 29,5 nadwagę, 30 do 34,9 otyłość I stopnia, 35 do 39,5 - otyłość II, 40 i powyżej otyłość III stopnia, zwaną patologiczną lub chorobową. Definicja określa tę ostatnią jako stan, w którym masa ciała przekracza o 45 kg należną wagę ciała, jest równa dwukrotności idealnej masy ciała lub jak wspomniano BMI wynosi 40kg/m 2 lub wyżej. Badania statystyczne wskazują na niepokojący, nagły wzrost występowania otyłości. W Stanach Zjednoczonych do 1985 roku nieco mniej niż 10% populacji notowało BMI powyżej 30kg/m 2, do 1990 roku u ponad 10%, do 1995 więcej niż 15%, w 2000 ponad 20%. Olbrzymie tempo narastania tego zjawiska wyklucza, że jakoby choroba ta ma podłoże tylko genetyczne. W Europie, gdzie problem ten jest nieco mniej rozpowszechniony, zaobserwowano także wzrost populacji osób otyłych. Jeszcze gorsze dane obserwuje się wśród młodzieży. W USA ponad 35%, a w Europie ponad 20% posiada wagę od 40% powyżej idealnej masy ciała. Zatem niebagatelną rolę odgrywają tutaj czynniki środowiskowe, pogłębiające skalę tego zjawiska. Patofizjologia otyłości nie jest do końca wyjaśniona, jakkolwiek istnieje wyraźna skłonność rodzinna do jej występowania. Osoby cierpiące na tę przypadłość odczuwają uporczywe łaknienie, którego nie są w stanie zaspokoić taką ilością pożywienia wywołującego uczucie sytości u innych ludzi. Brak uczucia sytości lub niemożność jego utrzymania są podstawowymi czynnikami w tym procesie. Zdolności spożywania olbrzymich ilości pokarmów u tych osób bywają wręcz zaskakujące. Wszystko to prowadzi do znacznego przekroczenia zapotrzebowania kalorycznego na pokrycie potrzeb metabolicznych organizmu. W odczuwaniu uczucia sytości biorą udział skomplikowane czynniki hormonalne, peptydowe i wiele innych, których poznanie leży u podstaw leczenia otyłości, w szczególności o charakterze inwazyjnym. Otyłość jest chorobą metaboliczną powiązaną z licznymi schorzeniami, często wchodzącą w skład różnych zespołów i kombinacji metabolicznych. Jest to bardzo istotne przy podejmowaniu decyzji odnośnie leczenia operacyjnego otyłości, które należy dokładnie prześledzić, zdiagnozować i zdefiniować. U osób z otyłością występują stany chorobowe z zakresu sercowo-naczyniowego: nadciśnienie tętnicze (>30%), choroby mię- śnia sercowego, nagła śmierć w wyniku nagłego zatrzymania krążenia, zakrzepica żył głębokich i powierzchownych, nadciśnienie płucne, prawo-komorowa niewydolność krążenia; schorzenia płucne: choroba obturacyjna płuc i bezdech senny (25%), zespół hipowentylacyjny, astma (25%), zatorowość płucna; choroby metaboliczne jak: cukrzyca typu II (20%), hiperlipidemia, hipercholesterolemia, niealkoholowe stłuszczenie wątroby; schorzenia żołądkowo-jelitowe: reflux żołądkowo-przełykowy (20-30%), kamica żółciowa; choroby mięśniowo-szkieletowe: zwyrodnieniowe zapalenie stawów, zapalenie kości i stawów (50%), dyskopatie lędźwiowe, przepukliny brzuszne; schorzenia moczowo-płciowe: stresowe nietrzymanie moczu, wtórna niewydolność nerek (jako następstwa nadciśnienia, cukrzycy), zaburzenia miesiączkowania; schorzenia dermatologiczne: grzybice, czyraki, ropnie; onkologiczne: rak macicy, piersi, jelita grubego, przełyku, nerek, prostaty; neurologiczne i psychiatryczne: udary, guzy rzekome mózgu, depresja, kompleksy niższości. Leczenie zachowawcze Terapia dietetyczna, zwiększona aktywność fizyczna i leczenie farmakologiczne przynosi efekty krótkotrwałe i bardzo niskie długotrwałe. U osób z zaawansowaną otyłością 3

4 4 prawdopodobieństwo redukcji wagi ciała wyłącznie wskutek stosowania diety i utrzymania BMI poniżej 33kg/m 2 ocenia się na 3% lub mniej. Pomimo tego, nadal uważa się, że osoby otyłe powinny podejmować tego typu terapię. Postępowanie dietetyczne powinno odbywać się pod nadzorem lekarza, dietetyka, psychologa, kinezo- i fizykoterapeuty. Początkowym celem terapii jest osiągnięcie spadku masy ciała o 10% w ciągu kilku miesięcy, z szybkością 0,25-1kg tygodniowo. Utrzymanie redukcji masy ciała przez 6 miesięcy stanowi wskaźnik powodzenia leczenia. je: ograniczające spożycie tłuszczów oraz węglowodanów. Niestety badania statystyczne wykazały, że pomimo, iż diety te prowadzą do redukcji wagi ciała, nie powodują jednak poważniejszej poprawy stanu zdrowia. Terapią uzupełniającą może być leczenie farmakologiczne. Od 2007 roku w postępowaniu farmakologicznym ograniczono się do dwóch preparatów: sybutraminy wywołującej anorektyczny efekt w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN) oraz orlistatu obniżającego wchłanianie kwasów tłuszczowych o 30%. Żaden z tych środków stosowany samodzielnie nie okazał się skuteczny w leczeniu ludzi z otyłością. Kiedy leczenie zachowawcze zawodzi należy podjąć leczenie endoskopowe lub chirurgiczne. Leczenie endoskopowe Odbywa się bez naruszania ciągłości powłok ciała. Polega na zakładaniu specjalnych balonówy do jamy żołądka. Istnieją dwa rodzaje balonów: wypełnione cieczą lub powietrzem. Balon jest zwinięty w odpowiednim systemie cewnika i zakładany poprzez usta do żołądka, a następnie napełniany cieczą lub powietrzem. Odbywa to się pod kontrolą i z pomocą video-gastroskopu. Zabieg może być wykonywany w znieczuleniu miejscowym lub ogólnym. Balon pozostawia się w żołądku przez 6 miesięcy, a następnie usuwa na zewnątrz poprzez usta. Zwykle zabiegi te powtarza się po 1-2 miesiącach, aby zapobiec nawrotowi łaknienia. Systemy balonowe są przeznaczone do wspomagania utraty masy ciała poprzez stymulację sytości wskutek częściowego wypełnienia żołądka. Wypełniony balon o pojemności od 400 do 700ml, ma kształt kulisty, posiada gładką powierzchnię i porusza się swobodnie w górnej połowie jamy żołądka. Przed założeniem balonu należy wykonać pełną gastroskopię. Wskazania: tymczasowe, przedoperacyjne leczenie otyłości u pacjentów z ciężką otyłością III stopnia (BMI 40 i więcej) lub II stopnia (BMI 35-40) z chorobami towarzyszącymi, poprzedzające chirurgiczne leczenie otyłości lub inne zabiegi chirurgiczne w celu zmniejszenia ryzyka operacyjnego tymczasowe leczenie u pacjentów z otyłością I i II stopnia (BMI 30-39), u których z tego powodu stwierdza się poważne zagrożenia zdrowia, którzy nie osiągnęli i nie zdołali utrzymać utraty wagi w programie nadzorowanej kontroli behawioralnych (PZB). Po założeniu balonu powinno się nadal kontynuować tymczasowa terapia u pacjentów z II i III stopniem otyłości z towarzyszącymi schorzeniami, którzy nie zostali zakwalifikowani do chirurgicznego leczenia leczenie większej nadwagi przy BMI>27 - został zaprojektowany balon ORBEA, który został niedawno zarejestrowany w Polsce. Może być także zakładany w pozostałych przypadkach. Niestety ogółem wykazano, że leczenie balonem u pacjentów z otyłością stopnia II i III posiada niski współczynnik długotrwałej skuteczności Przeciwwskazania: tylko i wyłącznie względy estetyczne. stosowanie w przypadku ORBEA przy BMI<27kg/m 2, pozostałych balonów w BMI<30kg/m 2 bez schorzeń towarzyszących po operacjach żołądkowo-jelitowych procesy zapalne przewodu pokarmowego (PP), owrzodzenia, nowotwory górnego odcinka przewodu pokarmo- obecność potencjalnych ognisk krwawienia z PP duża przepuklina rozworu przełykowego przepony (rpp) wrodzone anomalie PP anomalie strukturalne przełyku, gardła (zwężenia, uchyłki) alkoholizm, narkomania, stosowanie środków halucynogennych poważne zaburzenia psychiczne, neurologiczne aspiryna, środki przeciwkrzepliwe ciąża, karmienie piersią duże przepukliny brzuszne ostre schorzenia jamy brzusznej Zabieg wykonywany jest w naszym Szpitalu od ponad 7 lat, przeważnie w znieczuleniu ogólnym. Cieszy się znacznym powodzeniem wśród pacjentów. Czas po- bytu w szpitalu kilka godzin. Tolerancja zabiegu jest bardzo dobra. Przeważnie redukcja masy ciała wynosi kg. Po usunięciu balonu pacjent powinien sto- otyłości wysoki. Leczenie chirurgiczne otyłości, czyli tzw. operacje bariatryczne Wskazania: Kwalifikacja do operacji oparta jest na ścisłych, aktualnych wytycznych Narodowego Instytutu Zdrowia USA (NIH): BMI >40kg/m 2 brak skuteczności kuracji odchudzającej Pozostałe wskazania nie są tak jednoznaczne: stan psychiatryczny stabilny, brak uzależnienia od alkoholu, narkotyków, środków farmakologicznych, chemicznych świadoma zgoda i wola leczenia po szczegółowej informacji na temat zabiegu, następstwach i możliwości powikłań Przeciwwskazania: brak świadomej zgody i motywacji do leczenia brak przestrzeganie ścisłych wytycznych zbyt wysokie ryzyko operacji waga >270 kg zespół Pradera-Williego wywołujący uczucie nienasyconego głodu, brak reakcji na leczenie chirurgiczne nieodpowiedni wiek zbyt młody lub zaawansowany Zakładanie regulowanej opaski żołądkowej (LAGB) polega na przepasaniu górnej części żołądka opaską napełnianą powietrzem, połączoną cewnikiem kończącym się specjalnym korkiem/portem wszczepianym w powłoki brzuszne. Można stopniować napełnienie i ucisk opaski, regulując w ten sposób możliwości napełniania żołądka pokarmem. Metoda ta jest powszechnie stosowana, efektywność znaczna (obniżenie nadmiaru masy ciała na rok 41-64%). Liczba powikłań nieduża. Operacja często wykonywana w naszym Szpitalu od wielu lat, ciesząca się dużym powodzeniem wśród pacjentów. Charakteryzuje ją m. in. krótki pobyt w szpitalu oraz dobra tolerancja zabiegu. Wyniki zabiegu są bardzo dobre. Resekcja mankietowa często jest przeprowadzana samodzielnie i jest bardzo popularna wśród chirurgów ze względu na stosunkową łatwość i prostotę wykonania. Efektywność umiarkowana, mniej efektów ubocznych i powikłań. Wykonywana w Centrum Medycznym Damiana.

5 Operacje bariatryczne wykonuje się metodą laparoskopową lub otwartą. Rozróżniamy następujące operacje bariatryczne podzielone według zasad ich działania. Ograniczające: gastric banding) Poważnie ograniczające i łagodnie zmniejszające wchłanianie: Poważnie zmniejszające wchłanianie i łagodnie ograniczające: Operacja wyłączenia żołądkowego metodą Roux-en-Y (RYGB), polega na wykonaniu pomostu dość ł agodnie ograniczającego wchłanianie w jelicie czczym (pierwszej części jelita cienkiego) oraz znacznie ograniczającym czynną pojemność żołądka. W zależności od poziomu BMI można regulować długość pętli odprowadzającej. Zakres operacji i złożoność duża, znaczne obciążenie boliczne, zaburzenia witaminowe, białkowe, biegunki. Efektywność duża. Nie wykonywana w Centrum Medycznym Damiana. śmiertelności u pacjentów z BMI>60kg/m 2, wana resekcja mankietowa bez poprzecznego przecinania żołądka, potem po zredukowaniu masy ciała przeprowadza się drugi etap. Wszystkie operacje przeprowadzane są w znieczuleniu ogólnym. Pobyt w szpitalu: kilka godzin po założeniu i usunięciu balonu Kontrola po operacji po założeniu balonu kontrola ambulatoryjna po kilku dniach, po miesiącu i przed kontrolne, głównie związane z opieką nad mankietem pneumatycznym po innych operacjach pacjenci wymagają długotrwałej opieki pooperacyjnej i rehabilitacji Chirurgiczne leczenie otyłości przestało być uważane za postępowanie niszowe. Zapotrzebowanie pacjentów na procedury bariatryczne znacznie wzrosło. Niestety tylko 1% chorych jest operowanych z grupy, która może odnieść korzyści z tego postępowania. Aktualnie leczenie chirurgiczne stanowi jedyną skuteczną formę leczenia otyłości. Wyjaśnienie skrótów: troli masy ciała PZB program zmian behawioralnych PP przewód pokarmowy mowego Wyłączenie żółciowo-trzustkowe (HIM, BPD) polega na wyłączeniu z wchłaniania jelita czczego i połączeniu pętli jelita krętego (drugiej części jelita cienkiego) z kikutem po częściowej resekcji żołądka w osi poprzecznej, kikut dwunastnicy zamknięty na głucho. Operacja ta w znacznym stopniu ogranicza wchłanianie jelitowe i dość znacznie ograni- operacja, znaczne obciążenie dla organizmu, dzo wysoka. Większa liczba powikłań. Nie wykonywana w Centrum Medycznym Damiana. Przełączenie dwunastnicze (DS-duodenal switch). Operacja podobna do poprzedniej. cia części żołądka wzdłuż osi długiej, tzw. re- ułożenie pętli i zespoleń w jelicie cienkim, telność 0,7-1,1%. Nie wykonywana w Centrum Medycznym Damiana. redukcji masy ciała, obserwuje się cofanie schorzeń towarzyszących. 5

6 Prof. dr hab. med. Edward Towpik Kierownik Zespołu Chirurgii Plastycznej CMD Plastyka brzucha Jedną z częściej wykonywanych operacji estetycznych jest tzw. abdominoplastyka, czyli plastyka powłok brzusznych. Wykonuje się ją w tych przypadkach, kiedy na brzuchu pojawia się wyraźny fałd nadmiernej skóry i tkanki tłuszczowej. ciągnięta skóra brzucha nie chce sie obkur- gą klasyczną przyczyną jest bardzo znaczne schudnięcie w wyniku np. przebytej choroby lub rygorystycznie przestrzeganej diety. Trzecią, coraz częściej spotykaną w wyniku rozwoju chirurgicznych metod leczenia nadwagi, jest bardzo znaczna utrata wagi po operacji bariatrycznej, czyli wykonywanej w ramach chirurgicznego leczenia nadmiernej otyłości. Taka utrata wagi, sięgająca niekiedy dziesiątków kilogramów, poza niewątpliwą poprawą ogólnego stanu zdrowia i samopoczucia, również powoduje powstanie fałdu wiotkiej skóry na brzuchu. Usunięcie fałdu skóry na brzuchu można uzyskać jedynie w wyniku operacji abdominoplastyki. Nie pomoże tu sam zabieg odessania tkanki tłuszczowej liposukcja, gdyż nadmiar skóry i tak pozostanie (o odsysaniu tkanki tłuszczowej napiszemy niebawem). Trzeba zatem zdecydować się na operację. A warto, gdyż poprawa wyglądu jest spektakularna! Operację wykonuje się w znieczuleniu ogólnym. Zasadnicze cięcie przebiega poprzecznie nisko w podbrzuszu tak, aby w przyszłości bliznę można było ukryć, np. pod kostiumem wystarcza. Niekiedy wskazane jest jednak również nacięcie pionowe i niewielkie wokół pępka, szczególnie w przypadkach bardzo dużego nadmiaru tkanek przeznaczonych do usunięcia. Po operacji na 1-2 dni pozostawia się pod skórą dreny, ostrożne chodzenie można rozpocząć nazajutrz. Trzeba jednak pamiętać, że powłoki brzuszne po wycięciu nadmiaru skóry zeszyte są pod pewnym nacięciem i powrót do pełnej sprawności musi być stopniowy. Okres powstrzymywania się od pracy zawodowej zależy oczywiście od rodzaju wykonywanych zajęć, ale na pewno planując leczenie trzeba przygotować się na 2-3 tygodniowy okres rekonwalescencji. W pierwszym okresie pomocny może być delikatny ucisk operowanej okolicy odpowiednio dobraną bielizną. Warunkiem poddania się operacji plastyki powłok brzusznych jest dobry ogólny stan zdrowia. Podstawą kwalifikacji jest wyczerpująca konsultacja u doświadczonego specjalisty chirurgii plastycznej i prawidłowe wyniki podstawowych badań diagnostycznych. Jeśli te warunki są spełnione, u osób z nadmiarem skóry brzucha, abdominoplastyka pozwala uzyskać bardzo dobry wynik estetyczny i pełną satysfakcję z przeprowadzonego leczenia. 6

7 DAMIAN DZIECIOM Lek. med. Maria Domicz-Czestyńska Specjalista Pediatrii i Neonatologii w CMD Zapobiegamy chorobie lokomocyjnej Rozpoczynają się upragnione wakacje, a wraz z nimi podróże. Wiemy, że niektóre dzieci źle znoszą jazdę pociągiem lub samochodem. Dotyczy to najczęściej dzieci w wieku 3-12 lat, głównie lękliwych i nerwowych. W okresie dojrzewania zwykle choroba lokomocyjna mija lub następuje wyraźna poprawa. Planując wyjazd weź pod uwagę, że podróże samolotem i statkiem dzieci znoszą lepiej niż dorośli. Do objawów choroby lokomocyjnej należą: zawroty i bołe głowy nudności, a nawet wymioty, które mogą doprowadzić do odwodnie- zówki jamy ustnej, jest blade, ma zimne poty Jeżeli pierwsza wspólna wyprawa dopiero przed Wami, przeczytaj uważnie, jak się do niej przygotować. Jeśli już podróżowałeś ze swoim dzieckiem, to dobrze wiesz, jak reaguje w podróży. Jeżeli przydarzyły mu się choć raz któreś z wyżej wymienionych objawów, postaraj się zminimalizować ryzyko ich wystąpienia w czasie następnego wyjazdu. Pamiętaj, żeby pół godziny przed podróżą podać lek, który wycisza objawy choroby lokomocyjnej. Kupisz go w aptece bez recepty. Więcej rad znajdziesz poniżej. Jak możesz zapobiec złemu samopoczuciu dziecka w czasie podróży: przed wyjazdem nie podawaj obfitego, ciężkostrawnego posiłku i napojów gazowanych jeżeli jedziecie pociągiem lub autobusem postaraj się, żeby dziecko zajęło miejsce zgodnie z kierunkiem jazdy najlepiej zajmij je rozmową, pozwól mu słuchać muzyki, czy nawet oglądać fil- niepożądane objawy, więc nie namawiaj do niego dziecka w czasie jazdy dzieci lubią patrzeć przez okno, ale maluch ze skłonnościami do choroby lokomocyjnej powinien tego unikać. Niech raczej obserwuje drogę przez przednią szybę, a nie boczną zadbaj, żeby w samochodzie nie było duszno i gorąco pod żadnym pozorem nie pal papierosów i nie pozwól palić współpasażerom nie wieszaj w samochodzie odświeżaczy powietrza, bo ostry, chemiczny zapach może wywołać objawy nie perfumuj się w podróży, każdy, nawet najładniejszy zapach, może być drażniący wbrew pozorom duże znaczenie ma też atmosfera podróży na kłótnie dorosłych dziecko może zareagować emocjonalnie i pojawią się objawy choroby lokomocyjnej pamiętaj o zabraniu wystarczającej ilości wody niegazowanej, nie podawaj słodyczy ani czipsów jeśli jedziecie samochodem urządzajcie postoje przydadzą się wszystkim i dorosłym, i dzieciom Udanych wakacji! 7

8 Droga Przyszła Mamo, Jeżeli jesteś w ciąży lub planujesz dziecko zapraszamy Cię do programu Strefa Mamy. Przystąpienie do programu gwarantuje najlepszą opiekę medyczną dla Ciebie i Twojego Maleństwa. W 2010 r. w ramach Ogólnopolskiej Kampanii Odmienny stan, odmienne traktowanie otrzymaliśmy tytuł Miejsce przyjazne przyszłej Mamie. Co zawiera program Strefa Mamy? kompleksową opiekę nad kobietą w ciąży przygotowanie do porodu poród, opiekę medyczną dla dziecka poród, opiekę medyczną dla mamy Jak wstąpić do Strefy Mamy? dząc w naszym szpitalu, wstępujesz do Strefy Mamy. Program gwarantuje najlepszą, indywidu- dziecka, jak również wiele dodatkowych korzyści wykraczających poza opiekę gwarantowaną w usłudze, którą wykupiłaś. Jakie korzyści daje Strefa Mamy? Zdrowie dziecka kształtuje się od najwcześniejszych chwil życia, jeszcze w brzuchu przebieg ciąży i porodu. Od niego zależy rozwój fizyczny i intelektualny Twojego maleństwa. Jeśli zdecydujesz się na prowadze- żywać z Tobą radość oczekiwania na poród. Przygotowany z myślą o Tobie program bę- minów wizyt i wykonywania niezbędnych badań. Zespół doświadczonych specjalistów ginekologów-położników zadba o bezpie- - liwiająca Tobie i lekarzowi prowadzącemu kontrolowanie stanu zdrowia i przebiegu w czasie każdej wizyty lekarskiej, by lekarz opiekujący się Tobą mógł na bieżąco uzupełniać wyniki wywiadu, badania ginekologicznego, badań laboratoryjnych i diagnostycznych przewidzianych w ramach Pakietu 15% zniżki na Pakiet Prowadzenia Ciąży Pakiet Prowadzenia. Ciazy Jakie badania zawiera nowy Pakiet Prowadzenia Ciąży? do 10. tygodnia (wskazane pomiędzy 7-8 tyg.) tydzień tydzień tydzień (wskazane pomiędzy tyg.) tydzień (wskazane pomiędzy tyg.) tydzień tydzień, I TRYMESTR CIĄŻY Konsultacja lekarska Morfologia krwi Badania ogólne moczu przed ciążą) Przeciwciała odpornościowe Stężenie glukozy we krwi na czczo Badanie cytologiczne Przeciwciała w kierunku toxopla- Przeciwciała w kierunku różyczki Przeciwciała w kierunku cytomegalii Przeciwciała anty HIV II TRYMESTR CIĄŻY Konsultacja lekarska Konsultacja lekarska Morfologia krwi Badanie ogólne moczu Przeciwciała odpornościowe Konsultacja lekarska Badanie ogólne moczu Badanie stężenia glukozy po doustnym obciążeniu III TRYMESTR CIĄŻY Konsultacja lekarska Morfologia krwi Badanie ogólne moczu Przeciwciała odpornościowe Konsultacja lekarska Morfologia krwi Badanie ogólne moczu Antygen HBs Przeciwciała anty HIV Konsultacja lekarska Badanie ogólne moczu Jak wykupić Pakiet Prowadzenia Ciąży? zgłoś się do jednej z naszych placówek, gdzie w recepcji otrzymasz pełną informację na temat zakresu pakietu oraz ceny otrzymujesz 15% zniżki na wszystkie badania i konsultacje w nim zawarte. Zniżka obowiązuje przy wykupieniu minimum dwóch trymestrów pakietu jeżeli nie wiesz jeszcze, kto będzie Twoim lekarzem prowadzącym ciążę, poproś osobę w recepcji o dodatkowe informacje na temat konsultujących specjalistów ginekologów-położników. Informacje o lekarzach znajdziesz również na w recepcji otrzymasz kartę prowadzenia ciąży oraz kartę rabatową Strefa Mamy, dzięki której możesz korzystać z dodatkowych zniżek na usługi nie zawarte w pakiecie możesz wykupić również na naszej stronie internetowej 8

9 10% zniżki na dodatkowe usługi w Strefie Mamy 10% zniżki na zajęcia w Szkole Rodzenia samodzielnie sterować czasem porodu przygotować się fi zycznie i psychicznie do porodu 10% zniżki na usługi wykraczające poza zakres Pakietu Prowadzenia Ciąży: Szkoła Rodzenia porada laktacyjna w oddziale położnictwa porada pielęgnacji noworodka w oddziale położnictwa konsultacja dietetyczna konsultacja dermatologiczna konsultacja endokrynologiczna konsultacja ginekologiczna (wykraczająca poza pakiet) kinezytaping (ze skierowaniem od lekarza) test potrójny test podwójny PAPP-a przeciwciała Anty-Rh mujesz dodatkowo: 15% zniżki na odzież ciążową Przygotowanie do porodu Co daje udział w Szkole Rodzenia? Wytrenowane techniki oddechowe w Szkole Rodzenia i ćwiczenia kondycyjne umożliwiają lepsze przygotowanie całego organizmu do ogromnego wysiłku, z jakim mama i maluch muszą się zmierzyć. Pozytywne zmiany podczas przeprowadzanych ćwiczeń przeponowych poprawiają wentylację płucną prowadzącą do polepszenia warunków wymiany gazowej. W rezultacie pozwala to osiągnąć wyższy stopień tolerancji na wysiłek fizyczny w czasie trwania ciąży oraz większą wytrzymałość podczas poszczególnych faz porodu. Schematy ćwiczeń stosowane w Szkole Rodzenia takie jak oddech, relaks, rozluźnienie mięśni, rozciąganie, nauka parcia, odpowiednie pozycje ciała pozwalają opanować kobietom rodzącym sztukę radzenia sobie ze stresem oraz technikę ułatwiającą poród. Podczas zajęć w Szkole Rodzenia dowiesz się jak: radzić sobie z bólem koncentrować się na aktywnej pracy i wydajności swojego ciała odprężyć się, rozluźnić między poszczególnymi skurczami Akademia dobrego porodu 10% zniżki na poród Poród to najważniejsze wydarzenie w życiu całej rodziny, ale przede wszystkim w życiu kobiety. Abyś w dniu porodu czuła się bezpiecznie, wybierz Oddział Położnictwa, który Położnictwa powstał w 1997 roku jako pierwszy prywatny Oddział Położnictwa w Warsza- Tym, co wyróżnia nas spośród innych placówek, jest indywidualny model opieki przed i popo- czuły się wyjątkowo komfortowo i bezpiecznie. każdej przyszłej mamie chcącej rodzić pewniamy indywidualną opiekę lekarsko-pielęgniarską z możliwością wyboru lekarza położnika i położnej personel medyczny, który będzie przy porodzie, przyszła mama poznaje najpóźniej w 36. tygodniu trwania ciąży, w czasie spotkania w Oddziale Położnictwa. Podczas wizyty odbywa się również konsultacja anestezjologiczna, podczas której w oparciu o przeprowadzony wywiad ustalona zostaje bezpieczna metoda łagodzenia bólu. Po spotkaniu przyszła mama zna warunki i specyfikę akcji porodowej, co ogranicza stres towarzyszący tym wyjątkowym chwilom. Pobyt osoby najbliższej przy porodzie sprawia, że przyszła mama czuje się jeszcze bardziej bezpiecznie. W chwili rozpoczęcia akcji porodowej bezpieczny przebieg porodu gwarantuje obecność wykwalifikowanego zespołu, w skład którego wchodzą: ginekolog-położnik, anestezjolog, pediatra- -neonatolog oraz położna i pielęgniarka anestezjologiczna 9

10 podczas porodu przyszłej mamie może towarzyszyć osoba najbliższa, co zapewnia spokój, dodatkowe poczucie bezpieczeństwa oraz kojąco wpływa na mamę dziecko. Oddział Położnictwa dysponuje salą wzmożonego nadzoru neonatologicznego oraz sprzętem niezbędnym do prowadzenia porodu i opieki nad noworodkiem. W Oddziale znajduje się inkubator, lampa do fototerapii, respirator, stanowisko do resuscytacji noworodka, kardiomonitor, pulsoksymetr oraz kardiotokograf. Zapewniamy całodobowe monitorowanie stanu mamy i noworodka - Szpital bez Bólu, rodząca może mieć pewność, iż w każdej chwili, może poprosić o złagodzenie bólu porodowego. Sposób znieczulenia ustalany jest w czasie przedporodowej konsultacji anestezjolo- i szybkość działania. Najważniejszy jest dla nas komfort i dobre samopoczucie przyszłej mamy. Obecność zespołu lekarsko-pielęgniarskiego, w razie potrzeby umożliwia szybkie podjęcie decyzji o wykonaniu cięcia cesarskiego cięciu cesarskim. Lekarz neonatolog będący przy porodzie bada noworodka, ocenia żółtaczkę fizjologiczną, gojenie się kikuta pępowiny oraz to, czy dziecko przybiera na wadze zgodnie z ustalonymi normami. Położnik kontroluje stan zdrowia i samopoczucie mamy. Jednocześnie zespół lekarsko-pielęgniarski wyjaśnia wszelkie wątpliwości, jakie pojawiły się podczas kilkudniowego pobytu w domu. Pociecha w Damianie Rodząc z nami otrzymujesz również: 10% zniżki na opiekę medyczną dla Dziecka badania laboratoryjne rehabilitację dziecięcą 10% zniżki dla dzieci od 13. miesiąca życia do 3. roku życia na: Konsultacje lekarzy specjalistów dziecięcych: pediatra ortopeda okulista laryngolog kardiolog chirurg alergolog dermatolog neurolog endokrynolog szczepienia obowiązkowe i zalecane rehabilitację dziecięcą * przy zachowaniu częstotliwości co najmniej 3 wizyt w roku 10% zniżki na opiekę medyczną dla Ciebie cięcie cesarskie zazwyczaj jest wykonywane przy zagrożeniu zdrowia dziecka, ale niezależnie od ryzyka, jeżeli lęk przed porodem siłami natury jest bardzo duży, wykonujemy cięcie cesarskie ze wskazań psychologicznych w trakcie pobytu w Oddziale uczymy świeżo upieczonych rodziców pielęgnacji noworodka i karmienia piersią. noworodkowe, które wyjaśniają wszelkie wątpliwości dotyczące opieki nad dzieckiem. Także po powrocie do domu istnieje możliwość 24-godzinnego kontaktu telefonicznego z dedykowaną położną. Zarówno przed jak i po porodzie istnieje możliwość skorzystania z porady laktacyjnej oraz porady, jak prawidłowo pielęgnować noworodka Po wyjściu ze szpitala kontynuacją opieki poporodowej jest wizyta kontrolna w 5. dobie po porodzie naturalnym i 7. dobie po 10% zniżki dla dzieci od 0 do 12. miesiąca życia na: Konsultacje lekarzy specjalistów dziecięcych: pediatra ortopeda okulista laryngolog kardiolog chirurg alergolog dermatolog neurolog endokrynolog - stawów biodrowych - jamy brzusznej - przezciemiączkowe echo serca szczepienia obowiązkowe i zalecane konsultacja ginekologiczna cytologia konsultacja dietetyczna rehabilitacja badania laboratoryjne OB, morfologia krwi z rozmazem, transaminazy ASPAT, ALAT), glukoza na czczo, trójglicerydy, lipidogram, kreatynina, kwas moczowy, Zniżki do SPA i Klubów Fitness Nasi Partnerzy: 10

11 Dr n. med. Edward Mickielewicz Specjalista Ortopedii i Traumatologii w CMD Halluxy niewygodny problem W stopie poprzecznie płaskiej powodem koślawości palucha jest przywiedzenie I kości śródstopia. Z czasem dołączają się młotkowate zniekształcenia palców (hyperekstensja w stawie śródstopno-palcowym i zgięcie w międzypaliczkowym), które pozbawia paluch mechanicznego podparcia od strony bocznej. Jeżeli boczne odchylenie palucha przekroczy 15, wykazuje skłonność do dalszego pogłębiania się. Z czasem dochodzi do bocznego nadwichnięcia palucha w stawie śródstopno-palcowym i zmian zwyrodnieniowych. Pod wpływem ucisku nad głową I kości śródstopia wytwarza się modzel skórny, a w kaletce leżącej nad tą głową dochodzi do stanów zapalnych z okresowymi zaostrzeniami. Profilaktyka i leczenie Należy wzmocnić siłę zginaczy palców i międzykostnych. Można to osiągnąć przez noszenie drewniaków bez pięt z poprzecznym paskiem i wymodelowanym poprzecznym sklepieniem, które wymagają przytrzymywania obuwia palcami w fazie przenoszenia stopy. Stosuje się również tzw. poduszkę metatarsalną, bez lub łącznie z wkładką supinacyjną. Poduszka unosi łuk poprzeczny zapewniając bardziej równomierne rozłożenie obciążenia. Przy silnych bólach przodostopia doraźną poprawę przynosi opatrunek Hassa (polegający na owinięciu bandażem elastycznym przodostopia z wymodelowaniem łuku poprzecznego), blokada nowokainowa lub jontoforeza z xylocainą. Nad kaletką głowy I kości śródstopia stosuje kładki Scholla izolujące paluch od II palca oraz poduszka metatarsalna. Leczenie, czyli zabiegi operacyjne Zabiegi operacyjne na tkankach miękkich (wskazania: kąt śródstopno - palcowy > 30 i kąt pomiędzy I a II kością śródstopia < 15 ); utrwalona szpotawość I kości śródstopia uniemożliwia trwałą korekcję tym sposobem, dlatego warunkiem obwodowej izolowanej rekonstrukcji tkanek miękkich jest zacho- 11

12 wana odpowiednia ruchomość stawu śródstopno-klinowego Osteotomie obwodowe I kości śródstopia (wskazania: średniego lub dużego stopnia deformacja koślawa z podwichnięciem w stawie MTP). m. Chevron (dla mniejszej deformacji). Zasadnicze znaczenie po leczeniu operacyjnym mają ćwiczenia mięśni stopy i palucha oraz odpowiednie obuwie z wkładką zabezpieczającą kształt sklepienia stopy. Czy operacje halluxów są bezpieczne? Jak w przypadku każdego zabiegu chirurgicznego, techniki przedstawione powyżej są związane z pewnym ryzykiem. Zagrożenia te obejmują możliwość zakrzepicy, zatorowość, krwawienia, infekcje i zaburzenia gojenia ran. Osteotomie paliczka podstawnego palucha (wskazania: paluch koślawy bez szpotawego ustawienia I kości śródstopia). bilizacji mogą spowodować ból lub dyskomfort przy obciążaniu lub wykonywaniu niektórych ruchów. Po wygojeniu tkanki kostnej materiał zespalający (śruby, druty) może zostać usunięty w warunkach ambulatoryjnych. Proces gojenia trwa zwykle od trzech do cyzyjną informację na temat przebiegu gojenia. m. SCARF (duża powierzchnia przecięcia kości pomaga zapewnić prawidłowe gojenie). Wszystkie techniki leczenia operacyjnego korygujące deformację koślawą palucha (halluxy), które się stosuje, dają możliwość szybkiego uruchomienia pacjenta oraz możliwość chodzenia z obciążeniem operowanej kończyny w obuwiu halluxowym (lub inaczej zwanym bucie gejszy), który znacznie zmniejsza ryzyko zakrzepicy. Normalne buty mogą być noszone po około 11 tygodniach od zabiegu. Pooperacyjne ćwiczenia/rehabilitacja mają zasadnicze znaczenie dla odzyskania równowagi mięśniowej, siły i stabilności stawów. Chcesz mieć ładne stopy? Nie czekaj, zapisz się na konsultację ortopedyczną. 12

13 Dominik Konecki Dietetyk w CMD Racjonalne odżywianie sukcesem Twojego Zdrowia Nasze ciało zbudowane jest z komórek potrzebujących do prawidłowego funkcjonowania i wzrostu składników odżywczych, których źródłem jest spożywany pokarm. Od codziennej diety zależy nasze zdrowie, samopoczucie i wygląd. Ważne jest, aby plan diety dopasować do indywidualnych potrzeb. Wiek, tryb życia, występujące jednostki chorobowe oraz aktywność fizyczna mogą wpływać na rodzaj i ilość potrzebnych składników odżywczych niezbędnych dla zdrowia. Nie ulega jednak wątpliwości, że zawsze bardzo ważne jest spożywanie pełnowartościowych produktów. Odnosi się to w szczególności do dzieci i młodzieży, których ciała rosną i rozwijają się. Należy pamiętać, że nie ma jednego, idealnego produktu, który zawierałby wszystkie składniki pokarmowe go, aby prawidłowo zaplanować dietę, należy zapoznać się z zasadami piramidy żywieniowej. Założenie piramidy żywieniowej nie jest skomplikowane. Ogół produktów spożywczych został podzielony na parę grup. Zaleca się, aby artykuły, które tworzą podstawę piramidy stanowiły również podstawę w naszym jadłospisie. W piramidzie żywieniowej wyróżniono sześć podstawowych grup pokarmów, wśród nich: Produkty zbożowe Mają one fundamentalne znaczenie w odżywianiu i dlatego powinny stanowić podstawowe źródło składników energetycznych. Ważne produkty, leżące u dołu piramidy to: pieczywo pełnoziarniste, ryż brązowy, kasza jęczmienna, gryczana, płatki z ziaren owsa i jęczmienia, makarony razowe. Są one obfitym źródłem węglowodanów złożonych, roślinnych protein, witamin należących do grupy B, minerałów, a także błonnika. Zawartość błonnika, soli mineralnych czy witamin zaliczanych do grupy B jest w wymienionych produktach znacznie wyższa niż w białym pieczywie, kaszy mannej, białym ryżu czy płatkach kukurydzianych. Zaleca się wzbogacanie produktami zbożowymi wszystkich głównych posiłków. Warzywa Obfite źródło witamin, składników mineralnych oraz błonnika. Powinno się je zjadać albo w postaci nieprzetworzonej (surowe), albo po krótkim gotowaniu, optymalnie od 4 do 5 razy w ciągu dnia. Powinny one stanowić największy pod względem ilości składnik posiłku, ponieważ są niskokaloryczne. Z tego właśnie powodu można ich dużo zjadać. Są również bogate w substancje zwane antyoksydantami. Zalicza się do nich wita- nia prowadzone w celu wykazania związku między spożywaniem substancji bogatych w antyoksydanty, a ryzykiem wystąpienia chorób nowotworowych i miażdżycy naczyń krwionośnych, wykazały znaczne zmniejszenie zachorowalności u osób, których dieta obfitowała w antyutleniacze. Warzywa, to: kapusta, pietruszka, papryka czy szczypiorek. W beta-karoten obfitują: marchewka, sałata, pomidory, szczypiorek, papryka. Owoce Są doskonałym pożywieniem dostarczającym dużych ilości witamin, składników mineralnych, antyoksydantów (podobnie jak warzywa), jak również błonnika pokarmowego występującego w nich pod postacią pektyn. W codziennym jadłospisie powinniśmy zarezerwować miejsce dla 2-3 owoców. Wśród najbardziej kalorycznych z pośród owoców należy wymienić winogrona, awokado oraz banany. Mleko i wyroby mleczne To podstawowe źródło białek, minerałów takich jak wapń i magnez, witamin rozpuszczal- B. Rekomendowana dzienna ilość produktów z tej grupy to 2 porcje. Ze względu na wysoką zawartość tłuszczu i cholesterolu w serach żółtych zaleca się spożywanie ich w niewielkich ilościach. Szczególnie ludzie otyli oraz ci, we krwi których oznaczono wysokie stężenie cholesterolu, powinni ograniczać spożywanie tych produktów. Ogólnie w jadłospisie powinny przeważać chude mleko i produkty z niego wykonane. 13

14 Mięso oraz jego białkowe zamienniki Stanowią drugie obok mleka źródło białka. czerwone i białe (drób), wędliny, ryby, a także jaja oraz nasiona roślin strączkowych zamienniki białkowe. Wszystkie te produkty zawierają witaminy zaliczane do grupy B i duże ilości żelaza. Zaleca się spożywanie od 1 do 2 porcji mięsa dziennie oraz jego przetworów (z zaznaczeniem, że powinny one zawierać jak najmniej tłuszczu) oraz ryb: 2 do 3 razy tygodniowo. Raz w tygodniu, w miejsce porcji mięsa, można wprowadzić porcję nasion roślin strączkowych. Zdecydowanie lepiej jest zjadać takie gatunki mięs, w których nie ma dużo tłuszczu, usuwać skórkę z porcji drobiowych, nie jadać zbyt dużo podrobów. Przygotowując mięsa należy zwrócić uwagę na to, aby w procesie ich obróbki używać jak najmniej tłuszczu. Najlepiej gotować je, opiekać w folii albo przygotowywać w parowniku. Tłuszcze To zdecydowani wrogowie szczupłej, zdrowej sylwetki. W prawidłowej diecie składniki te nie powinny dostarczać więcej niż 30 wanie do pożywienia oliwy z oliwek, oleju lnianego. Źródło nienasyconych kwasów tłuszczowych, będących niezbędnym składnikiem diety, jest nieodzownym elementem w przeciwdziałaniu miażdżycy naczyń krwionośnych. Tłuszcze są tymi składnikami, które zdecydowanie najbardziej podnoszą kaloryczność posiłków. Warto wiedzieć, że w wyniku spalania 1 grama tłuszczu w naszym organizmie może powstać aż 9 kcal energii, natomiast z procesów spalania 1 grama białek lub węglowodanów uzyskujemy tylko 4 kcal. Nie bez znaczenia jest również fakt, że tłuszcze zawarte w pożywieniu bardzo łatwo mogą zostać zmagazynowane w postaci tkanki tłuszczowej. W naszym kraju nadal spożywa się zbyt duże ilości produktów wysokotłuszczowych, przekraczając dzienną normę zapotrzebowania energetycznego o około 10%. Należy pamiętać, że tłuszcz to nie tylko olej, smalec czy masło widoczne na kanapkach, ale również te węglowodory, których nie widać, a występują obficie w majonezach, mleku, ulubionych słodyczach lub mięsach. Najlepiej jest zjadać 4 5 posiłków w ciągu dnia. Absolutnie nie należy spożywać posiłków rzadziej niż 3 razy dziennie. Częste konsumowanie posiłków jest wskazane szczególnie w przypadku dzieci, młodzieży oraz osób, które chcą stracić na wadze. Jeśli między poszczególnymi posiłkami występują zbyt długie przerwy, mogą one źle wpływać na tempo przemian metabolicznych oraz nasilać poczucie głodu przez to, że znacząco obniża się stężenie glukozy we krwi. Zwłaszcza osoby otyłe powinny unikać jadania 1 czy 2 posiłków w ciągu dnia. Takie postępowanie przyczynia się do dodatkowego rozchwiania i tak już zaburzonych procesów regulujących uczucie głodu i sytości. Zaburzenia te są skutkiem zwiększonego wydzielania hormonów nasilających łaknienie. Sporadyczne przyjmowanie posiłków może wzmagać odkładanie tkanki tłuszczowej, dlatego też oprócz trzech głównych posiłków, czyli: śniadania, obiadu oraz kolacji, poleca się zjadanie drugiego śniadania, a po południu podwieczorku. Rekomendowany procentowy rozdział dziennych racji pokarmowych przedstawia się następująco: Jeżeli zjadamy 5 posiłków dziennie, wtedy: na śniadanie ma przypadać 25-30% ogółu pożywienia na drugie śniadanie około 5-10% na obiad 35-40% na podwieczorek 5-10% natomiast na kolację tylko 15-20% Aby zachować dobre zdrowie i kondycję należy przestrzegać następujących zasad: dbać, aby spożywane pokarmy były zróżnicowane spożywać jak najwięcej owoców oraz warzyw jeść niewielkie porcje zmniejszać ilość, ale nie eliminować jedzenia jadać posiłki o stałych porach i w zbliżonych odstępach czasu pić dużo wody mineralnej (1,5-2l dziennie) utrzymywać aktywność fizyczną wszelkie zmiany wprowadzać od dziś, nie odkładać drobnych modyfikacji w stylu życia na jutro pamiętać o tym, że tzw. "dobre" czy "złe" pożywienie nie istnieje, możemy jedynie zadbać o to, aby nasza dieta była dobrze lub źle skomponowana Złe odżywianie może być przyczyną wystąpienia szeregu chorób, w tym: nieprawidłowości związanych z funkcjonowaniem układu krwionośnego, np.: nadciśnienia tętniczego lub miażdżycy z jej następstwami w postaci np. udaru mózgu, choroby niedokrwiennej serca, a nawet zawału różnego rodzaju nowotworów insulinoniezależnej cukrzycy szeregu chorób jelita grubego otyłości osteoporozy kamicy żółciowej próchnicy zębów bulimii anoreksji 14

15

16 SZPITAL ul. Wałbrzyska 46 (przy stacji metra Służew ) REHABILITACJA DLA DOROSŁYCH ul. Orzycka 27 (budynek SAP-u, róg al. Wilanowskiej i al. Lotników) REHABILITACJA DLA DZIECI al. Niepodległości 107/109 (pomiędzy stacjami metra Wierzbno i Racławicka ) CENTRUM MEDYCZNE ul. Foksal 3/5 (dojazd od ul. Smolnej lub od ul. Foksal) al. Niepodległości 107/109 (pomiędzy stacjami metra Wierzbno i Racławicka ) al. Komisji Edukacji Narodowej 103 lok. 4 (przy stacji metra Ursynów )