John Bradley ESRI, Dublin Janusz Zaleski - WARR & Politechnika Wrocławska Paweł Tomaszewski - WARR

Transkrypt

1 Przedstawienie wyników oceny efektu makroekonomicznego Wstępnego Narodowego Planu Rozwoju Polski na lata przeprowadzonej za pomocą modelu HERMIN John Bradley ESRI, Dublin Janusz Zaleski - WARR & Politechnika Wrocławska Paweł Tomaszewski - WARR Spotkanie Podzespołu ds. Ewaluacji NPR Warszawa, Ministerstwo Gospodarki i Pracy 4 maja 2005 roku

2 PROJEKT HERMIN-1 (2002/2003) Adaptacja modelu ekonometrycznego HERMIN do oceny wpływu funduszy strukturalnych Unii Europejskiej na sytuację makroekonomiczną w Polsce Modelling EU accession and Structural Funds impacts using the new Polish HERMIN model Modelling EU accession and Structural Fund impacts using the new Polish HERMIN model Opracowanie wykonane na zlecenie Ministerstwa Gospodarki zgodnie z umową nr 158/P/2002 z dnia r. John Bradley* Janusz Zaleski** * The Economic and Social Research Institute, Dublin **Technical University of Wroclaw &Wroclaw Regional Development Agency John Bradley* Janusz Zaleski** * The Economic and Social Research Institute, Dublin, Ireland **Technical University of Wroclaw &Wroclaw Regional Development Agency, Poland John Bradley Agnieszka Wojtasiak Paweł Tomaszewski Janusz Zaleski Wrocław r. Wrocławska Agencja Rozwoju Regionalnego S. A. Pl.Solny 16, Wrocław Tel: (48-71) Fax: (48-71) warr@warr.pl Paper presented at the conference Macromodels 2002 and Modelling Economies in Transition 2002, Cedzyna, Poland, December 4-7, 2002 Contacts for communications John Bradley The Economic and Social Research Institute, 4 Burlington Road, Dublin 4, Ireland tel: (353-1) fax: (353-1) john.bradley@esri.ie Janusz Zaleski Technical University of Wroclaw & Wroclaw Regional Development Agency, Pl. Solny 16, Wroclaw Tel: (48-71) Fax: (48-71) janusz.zaleski@warr.pl Contacts for communications Wroclaw, February 12, 2003 John Bradley The Economic and Social Research Institute, 4 Burlington Road, Dublin 4, Ireland Tel: (353-1) Fax: (353-1) john.bradley@esri.ie Janusz Zaleski Technical University of Wroclaw & Wroclaw Regional Development Agency, Pl. Solny 16, Wroclaw, Poland Tel: (48-71) Fax: (48-71) janusz.zaleski@warr.pl przed szczytem UE w Kopenhadze r.* po szczycie UE w Kopenhadze r. * posiedzenie Rady Europejskiej z udziałem szefów rządów i państw 15 krajów członkowskich oraz krajów kandydujących do UE.

3 PROJEKT HERMIN-2 (2004): RAPORTY Aplikacja modelu ekonometrycznego HERMIN do oceny wpływu funduszy strukturalnych na sytuację makroekonomiczną w Polsce Aplikacja modelu ekonometrycznego HERMIN do oceny wpływu funduszy strukturalnych na sytuację makroekonomiczną w Polsce Aplikacja modelu ekonometrycznego HERMIN do oceny wpływu funduszy strukturalnych na sytuację makroekonomiczną w Polsce Aplikacja modelu ekonometrycznego HERMIN do oceny wpływu funduszy strukturalnych na sytuację makroekonomiczną w Polsce Raport nr 1 Modyfikacja i uaktualnienie wersji modelu HERMIN dla Polski Raport 2 Dezagregacja sektora przemysłowego w modelu HERMIN Raport 3 Metodologia wykonania średniookresowej prognozy dla polskiej gospodarki Raport 4 Wstępny model dla polskich regionów Opracowanie wykonane na zlecenie Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej zgodnie z umową nr BAB-I-84/P/2004 z dnia r. Opracowanie wykonane na zlecenie Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej zgodnie z umową nr BAB-I-84/P/2004 z dnia r. Opracowanie wykonane na zlecenie Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej zgodnie z umową nr BAB-I-84/P/2004 z dnia r. Studium przypadku na przykładzie województwa dolnośląskiego Opracowanie wykonane na zlecenie Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej zgodnie z umową nr BAB-I-84/P/2004 z dnia r. Janusz Zaleski*/** Paweł Tomaszewski* Agnieszka Wojtasiak*/*** i John Bradley**** *Wrocławska Agencja Rozwoju Regionalnego (WARR) ** Politechnika Wrocławska ***Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu ****The Economic and Social Research Institute (ESRI) Janusz Zaleski*/** Paweł Tomaszewski* Agnieszka Wojtasiak*/*** i John Bradley**** *Wrocławska Agencja Rozwoju Regionalnego (WARR) ** Politechnika Wrocławska ***Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu ****The Economic and Social Research Institute (ESRI) Janusz Zaleski*/** Paweł Tomaszewski* Agnieszka Wojtasiak*/*** i John Bradley**** *Wrocławska Agencja Rozwoju Regionalnego (WARR) ** Politechnika Wrocławska ***Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu ****The Economic and Social Research Institute (ESRI) Janusz Zaleski*/** Paweł Tomaszewski* Agnieszka Wojtasiak*/*** i John Bradley**** *Wrocławska Agencja Rozwoju Regionalnego (WARR) ** Politechnika Wrocławska ***Akademia Ekonomiczna we Wrocławiu ****The Economic and Social Research Institute (ESRI) Wrocław, 6 września 2004r. Kontakt: Wrocławska Agencja Rozwoju Regionalnego S. A., Pl. Solny 16, Wrocław tel: (48-71) fax: (48-71) janusz.zaleski@warr.pl Kontakt: Wrocław, 15 września 2004 r. Wrocławska Agencja Rozwoju Regionalnego S. A., Pl. Solny 16, Wrocław tel: (48-71) fax: (48-71) janusz.zaleski@warr.pl Kontakt: Wrocław, 30 września 2004 r. Wrocławska Agencja Rozwoju Regionalnego S. A., Pl. Solny 16, Wrocław tel: (48-71) fax: (48-71) janusz.zaleski@warr.pl Wrocław, 15 października 2004 r. Kontakt: Wrocławska Agencja Rozwoju Regionalnego S. A., Pl. Solny 16, Wrocław tel: (48-71) fax: (48-71) janusz.zaleski@warr.pl The Economic and Social Research Institute, 4 Burlington Road, Dublin 4, Ireland Tel: (353-1) Fax: (353-1) john.bradley@esri.ie The Economic and Social Research Institute, 4 Burlington Road, Dublin 4, Ireland tel: (353-1) fax: (353-1) john.bradley@esri.ie The Economic and Social Research Institute, 4 Burlington Road, Dublin 4, Ireland tel: (353-1) fax: (353-1) john.bradley@esri.ie The Economic and Social Research Institute, 4 Burlington Road, Dublin 4, Ireland tel: (353-1) fax: (353-1) john.bradley@esri.ie

4 PUNKT WYJŚCIA (1) Indykatywny podział środków finansowych w ramach NPR (w mln Euro) na programy operacyjne (Wstępny NPR , wersja przyjęta przez Radę Ministrów r, Tabela 2, str. 71) środki finansowe są pogrupowane w programy horyzontalne (5+1 (pomoc techniczna)) plus programy w ramach celu konkurencyjność 1a NPF

5 PUNKT WYJŚCIA (2) Tabela indykatywna - podział środków według administracyjnych źródeł finansowania, tj.: ogółem środki publiczne (UE + współfinansowanie publiczne krajowe); ogółem: finansowanie publiczne (UE & krajowe) + finansowanie prywatne; współfinansowanie krajowe publiczne oraz wyłącznie krajowe finansowanie (tj. finansowanie priorytetów i działań w ramach ogólnego kontekstu NPR, ale nie stanowiących części programów współfinansowanych przez UE); finansowanie według funduszy UE (EFRR, EFS, FS, EFRROW, EFR, NFP 1a)

6 WYMAGANIA INFORMACYJNE MODELU (1) a) dekompozycja środków finansowych na 3 następujące kategorie ekonomiczne : - infrastruktura techniczna (IT) - zasoby ludzkie (ZL) - bezpośrednia pomoc dla sektora prywatnego (BPSP)

7 WYMAGANIA INFORMACYJNE MODELU (2) b) w ramach kategorii bezpośrednia pomoc dla sektora prywatnego (BPSP) konieczne jest wydzielenie proporcjonalnych alokacji funduszy na 3 główne sektory, tj.: - sektor przemysłowy - usługi rynkowe - rolnictwo c) określenie profilu czasowego realizacji NPR, tj. jak będzie on implementowany w okresie siedmioletnim od r. do r.* * Możliwość kontynuacji programów po 31 grudnia 2013r. w ramach tzw. zasady n+2 jeszcze bardziej komplikuje kwestię określenia absorpcji środków w czasie, więc w tym przypadku nie bierzemy pod uwagę tej możliwości. Ta kwestia będzie przedmiotem dalszych badań na późniejszym etapie.

8 WSTĘPNY NPR A WYMAGANIA INFORMACYJNE MODELU Na tym wstępnym etapie projektowania NPR , powyższe (poprzednie 2 slajdy) szczegółowe informacje nie są jeszcze dostępne. W związku z tym, poczyniliśmy pewne podstawowe założenia, które pozwoliły nam przygotować ocenę efektów makroekonomicznych Wstępnego NPR za pomocą polskiej implementacji modelu HERMIN*. * Do przeprowadzenia oceny efektów makroekonomicznych Wstępnego NPR została użyta ostatnia zmodyfikowana wersja modelu bazująca na danych statystycznych za lata (opis modelu patrz: Raport: Modyfikacja i uaktualnienie wersji modelu HERMIN dla Polski, WARR, wrzesień 2004r.).

9 ZAŁOŻENIA METODOLOGICZNE (1) 1. Alokacja środków finansowych NPR pomiędzy 3 główne kategorie ekonomiczne (IT,ZL,BPSP): - programy horyzontalne ( sektorowe ) są alokowane w całości do poszczególnych kategorii (chociaż można spodziewać się, że program horyzontalny Inwestycje w przedsiębiorstwach będzie najprawdopodobniej miał znaczący komponent dot. rozwoju zasobów ludzkich) - w przypadku programu Wzmocnienie potencjału rozwojowego regionów i przekształcenia strukturalne obszarów wiejskich zakładamy, iż każdy z wojewódzkich RPO będzie stanowił mieszankę wszystkich trzech kategorii (IT,ZL,BPSP) a podział środków pomiędzy nimi będzie odzwierciedlał proporcjonalne alokacje na poziomie krajowym pomiędzy programami sektorowymi - zgodnie z powyższym przyjętym założeniem RPO staną się więc regionalną implementacją krajowego NPR, bez cech wyróżniających

10 ZAŁOŻENIA METODOLOGICZNE (2) 2. Alokacja środków finansowych w ramach kategorii bezpośrednia pomoc dla sektora prywatnego (BPSP) pomiędzy sektor przemysłowy, usługi rynkowe i rolnictwo: - we Wstępnym NPR jest bardzo niewiele informacji o charakterze działań proponowanych do wsparcia w ramach BPSP; - w oparciu o poprzedni NPR ( ) oraz NPR-y dla innych krajów, proponujemy 60% środków finansowych BPSP alokować w sektorze przemysłowym a 40% usługach rynkowych, bez uwzględniania rolnictwa

11 ZAŁOŻENIA METODOLOGICZNE (3) 3. Alokacja środków finansowych Wstępnego NPR w okresie siedmioletnim od r. do r.: - proponujemy przyjęcie prostego założenia, że alokacje będą równe w każdym roku w tym siedmioletnim okresie 4. Kurs wymiany i inflacja: - zakłada się, że tabela finansowa we Wstępnym NPR odnosi się do poziomu cen i kursu wymiany na koniec 2004r.; proponujemy przyjęcie inflacji na poziomie 2% rocznie począwszy od stycznia 2005r. oraz zamrożenie kursu wymiany na poziomie założonym w dokumencie Sprawozdanie z realizacji NPR/PWW za IV kwartał 2004r. (tj. 1 euro = 4,0908 PLN)

12 ZAŁOŻENIA METODOLOGICZNE (4) 5. Współfinansowanie ze środków prywatnych oraz finansowanie ze środków publicznych poza ramami NPR: - proponujemy nie uwzględnianie tych transferów; - w poprzednich ewaluacjach przeprowadzanych przez DG-REGIO prywatne współfinansowanie nie było brane pod uwagę, ponieważ ten aspekt należy do sfery analizy makro (jako reakcja sektora prywatnego na przedsięwzięcia sektora publicznego;) - włączenie środków publicznych poza ramami NPR nie sprawiłoby żadnych metodologicznych problemów, ale naszym zadaniem jest ewaluacja właściwego NPR, stąd też proponujemy nie uwzględnianie również tych transferów (ich włączenie, w razie potrzeby zawsze będzie możliwe)

13 ZAŁOŻENIA: NPR i NPR RELACJE POMIĘDZY KATEGORIAMI EKONOMICZNYMI Infrastruktura techniczna (IT) Zasoby ludzkie (ZL) Bezpośrednia pomoc dla sektora prywatnego (BPSP) NPR ,5% 18,4% 26,1% NPR ,6 % 14,9 % 26,5 %

14 ZAŁOŻENIA: NPR ABSORPCJA W CZASIE Ogółem środki publiczne Absorpcja NPR w latach ,3 mln euro jednostajna

15 NPR TABELA TRANSFERÓW (mln ) OP Description of OP Total EU public funds Share (EU funds) Co-finance ratio (F/B) HERMIN (RDCOFIN) National co-finance public Total public expd Economic composition 1 Enhancement of the development potential of regions and the structural transformation of rural areas 33542,0 0,4556 0, , , ,7 Mix of PI, HR and APS 16 Regional Operational Programmes 21000,0 7000, ,0 OP Regional cohesion and competitiveness 4271,0 1423,7 5694,7 Operational programmes for crossborder and territorial co-operation 352,0 117,3 469,3 OP Rural development 6772,0 2257,3 9029,3 OP Fishery and fish processing 1147,0 382,3 1529,3 2 Technical infrastructure 17787,1 0,2416 0, , , ,1 100% PI OP Road infrastructure 13013,3 4337, ,1 OP Rail infrastructure 4328,3 1442,8 5771,1 OP Energy networks 445,5 148,5 594,0 3 Natural resources 5715,0 0,0776 0, , ,0 7620,0 100% PI OP environment 5715,0 1905,0 7620,0 4 Investments in enterprises 7564,5 0,1028 0, , , ,0 APS (T and N) PO Development and modernisation of enterprises 4657,0 1552,3 6209,3 OP Science, modern technologies and information society 2907,5 969,2 3876,7 5 Human resources and social capital development 5963,9 0,0810 0, , ,0 7951,9 100% HR OP Education and competencies 2767,0 922,3 3689,3 OP Employment and social inclusion 2767,0 922,3 3689,3 OP Civil society 429,9 143,3 573,2 6 OP Technical Assistance 445,5 0,0061 0, , ,5 594,0 Classify as APS (N) OP Technical Assistance 445,5 148,5 594,0 Sub-total 71018,0 0,9647 0, , , ,7 7 1a Heading programmes 2600,0 0, ,7 3466,7 APS (T and N) Total 73618,0 1,0000 0, , , ,3 Annual av. expenditure 10516,85714

16 WIELKOŚĆ TRANSFERÓW Z UE W RAMACH NPR ORAZ NPR WYRAŻONA JAKO % PKB - GECSFRAE 4 3,69 3,37 3,21 3, ,91 2,77 2,63 2,49 2,36 2,23 2,11 1,991,87 1, , NPR NPR

17 SYMULACJE EFEKTÓW NPR : 4 WARIANTY NPR / średnie elastyczności NPR i jego kontynuacja NPR * / średnie elastyczności NPR / zerowe elastyczności: złe projekty w ramach NPR, niedbale implementowane, bez długotrwałych efektów dla gospodarki brak efektów po stronie podaży, tylko efekt keynesistowski NPR / wysokie elastyczności: dobre projekty w ramach NPR, implementowane z dbałością, pozostawiające długotrwałe efekty w gospodarce (Irlandia) * Przyjęliśmy założenie, że wielkość funduszy NPR i ich alokacja roczna będzie taka sama, jak NPR

18 WPŁYW NPR NA PKB (%)* - GDPM NPR / średnie elastyczności NPR / zerow e elastyczności NPR / w ysokie elastyczności NPR NPR / średnie elastyczności * Zmiana % wielkości PKB w stosunku do scenariusza bazowego bez NPR.

19 WPŁYW NPR NA STOPĘ BEZROBOCIA (%)* - UR NPR / średnie elastyczności NPR / zerow e elastyczności NPR / w ysokie elastyczności NPR NPR / średnie elastyczności * różnica w stosunku do scenariusza bazowego bez NPR.

20 WPŁYW NPR NA ZATUDNIENIE (W TYS.)* - L NPR / średnie elastyczności NPR / zerow e elastyczności NPR / w ysokie elastyczności NPR NPR / średnie elastyczności * Różnica w liczbie zatrudnionych w tys. w stosunku do scenariusza bazowego bez NPR.

21 WPŁYW NPR NA WYDAJNOŚĆ PRACY (%)* - LPROD NPR / średnie elastyczności NPR / zerow e elastyczności NPR / w ysokie elastyczności NPR NPR / średnie elastyczności * Zmiana % w stosunku do scenariusza bazowego bez NPR.

22 WPŁYW NPR NA WIELKOŚĆ PRODUKCJI W SEKTORZE PRZEMYSŁOWYM (%)* - OT NPR / średnie elastyczności NPR / zerow e elastyczności NPR / w ysokie elastyczności NPR NPR / średnie elastyczności * Zmiana % w stosunku do scenariusza bazowego bez NPR.

23 WPŁYW NPR NA ZATUDNIENIE W SEKTORZE PRZEMYSŁOWYM (W TYS.)* - LT NPR / średnie elastyczności NPR / zerow e elastyczności NPR / w ysokie elastyczności NPR NPR / średnie elastyczności * Różnica w liczbie zatrudnionych w tys. w stosunku do scenariusza bazowego bez NPR.

24 WPŁYW NPR NA WYDAJNOŚĆ PRACY W SEKTORZE PRZEMYSŁOWYM (%)* - LPRT NPR / średnie elastyczności NPR / zerow e elastyczności NPR / w ysokie elastyczności NPR NPR / średnie elastyczności * Zmiana % w stosunku do scenariusza bazowego bez NPR.

25 WPŁYW NPR NA ZATUDNIENIE W SEKTORZE USŁUG RYNKOWYCH (W TYS.)* - LLN NPR / średnie elastyczności NPR / zerow e elastyczności NPR / w ysokie elastyczności NPR NPR / średnie elastyczności * Różnica w liczbie zatrudnionych w tys. w stosunku do scenariusza bazowego bez NPR.

26 WPŁYW NPR NA WYDAJNOŚĆ PRACY W SEKTORZE USŁUG RYNKOWYCH (%)* - LPRN NPR / średnie elastyczności NPR / zerow e elastyczności NPR / w ysokie elastyczności NPR NPR / średnie elastyczności * Zmiana % w stosunku do scenariusza bazowego bez NPR.

27 2 WPŁYW NPR NA NADWYŻKĘ OPERACYJNĄ BRUTTO (%)* - NTSVR NPR / średnie elastyczności NPR / zerow e elastyczności NPR / w ysokie elastyczności NPR NPR / średnie elastyczności * Różnica absolutna wyrażona jako % PKB w stosunku do scenariusza bazowego bez NPR.

28 WPŁYW NPR NA ZAPOTRZEBOWANIE SEKTORA PUBLICZNEGO NA KREDYTY (%)*- GBORR NPR / średnie elastyczności NPR / zerow e elastyczności NPR / w ysokie elastyczności NPR NPR / średnie elastyczności * Różnica absolutna wyrażona jako % PKB w stosunku do scenariusza bazowego bez NPR.

29 WNIOSKI Przedstawione wyniki są bardzo wstępne. Przyjęte założenia wymagają dalszego doprecyzowania. W przyszłości do modelowania efektów NPR zostanie wykorzystany udoskonalony i zaktualizowany (o dane za lata 2003) model - szereg czasowy danych będzie dłuższy ( ).

30 Dziękuję za uwagę Janusz Zaleski Wrocławska Agencja Rozwoju Regionalnego ul. Krupnicza 13, Wrocław tel: (+48) (71) , fax.: (+48) (71)