Bezpieczeństwo pracy w przestrzeniach zagrożonych wybuchem

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Bezpieczeństwo pracy w przestrzeniach zagrożonych wybuchem"

Transkrypt

1 Bezpieczeństwo pracy w przestrzeniach zagrożonych wybuchem Seminarium szkoleniowe Dnia roku Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pracowników Służby BHP Oddział Lubuski z siedzibą w Zielonej Górze

2 Unormowania prawne w zakresie ochrony życia i zdrowia pracowników zatrudnionych w miejscach zagrożonych wybuchem Dyrektywa 1999/92/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 1999 roku w sprawie minimalnych wymagań mających na celu poprawę stanu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia pracowników potencjalnie narażonych na ryzyko spowodowane atmosferami wybuchowymi. (dyrektywa Atex 137) Rozporządzenie ministra gospodarki, pracy i polityki społecznej z 29 maja 2003 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników zatrudnionych na stanowiskach pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa (Dz. U. nr 107, poz. 1004)

3 Unormowania prawne w zakresie ochrony życia i zdrowia pracowników zatrudnionych w miejscach zagrożonych wybuchem Dyrektywa Rady 89/391/EWG z dnia 12 czerwca 1989 r. w sprawie wprowadzenia środków w celu poprawy bezpieczeństwa i zdrowia pracowników w miejscu pracy, Dz. U. L 183, z , Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 94/9/WE z dnia 23 marca 1994 r. w sprawie zbliżenia ustawodawstwa Państw Członkowskich dotyczących urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem, Dz. U. L 100, z 19/4/1994,

4 Unormowania prawne w zakresie ochrony życia i zdrowia pracowników zatrudnionych w miejscach zagrożonych wybuchem Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej (Dz.U. Nr 138 poz. 931) WPROWADZA DYREKTYWĘ 1999/92/EC Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 22 grudnia 2005 r. w sprawie zasadniczych wymagań dla urządzeń i systemów ochronnych przeznaczonych do użytku w przestrzeniach zagrożonych wybuchem (Dz.U. Nr 263 poz. 2203) WPROWADZA DYREKTYWĘ 94/9/EC Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 14 stycznia 2004 w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy czyszczeniu powierzchni, malowaniu natryskowym i natryskiwaniu cieplnym (Dz.U. Nr 16 poz 156) Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2011 w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109 poz. 719) Rozporządzenie Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 roku w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie (Dz. U. Nr 75, poz. 690) Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 7 czerwca 2002 r. W sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy przetwórstwie tworzyw sztucznych. (Dz.U. Nr 81, Poz. 735)

5 Unormowania prawne w zakresie ochrony życia i zdrowia pracowników zatrudnionych w miejscach zagrożonych wybuchem PN-EN :2001 Atmosfery wybuchowe. Zapobieganie wybuchowi i ochrona przed wybuchem. Pojęcia podstawowe i metodologia PN-EN 50014:2002 Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Wymagania ogólne PN-EN :2002 Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Klasyfikacja przestrzeni zagrożonych wybuchem PN-EN :2001 Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. Kontrola i konserwacja instalacji elektrycznych w przestrzeniach zagrożonych wybuchem (innych niż kopalniach) PN-EN :1999 Odzież ochronna. Właściwości elektrostatyczne PN-EN :2001 Odzież ochronna. Właściwości elektrostatyczne. Część 3 - Metody wyznaczania zaniku ładunku PN-E Ochrona przed elektrycznością statyczną. Ochrona obiektów, instalacji i urządzeń. Wymagania. PN-EN13355 Urządzenia Malarskie, Kabiny Zespolone, Wymagania Bezpieczeństwa PN-EN :2009E Atmosfery wybuchowe - Część 10-2: Klasyfikacja przestrzeni - Atmosfery zawierające pył palny PN-EN A1:2010P Urządzenia malarskie - Kabiny malarskie do nanoszenia proszkowych organicznych wyrobów lakierowych -Wymagania bezpieczeństwa.

6 Wprowadzenie Do wybuchu dochodzi, jeżeli paliwo jest obecne w mieszaninie z powietrzem (tzn. wystarczającą ilością tlenu) w granicach wybuchowości, wraz ze źródłem zapłonu Dla gazów TLEN WYBUCH ŹRÓDŁO ZAPŁONU PALIWO

7 Wprowadzenie Do wybuchu dochodzi, jeżeli paliwo jest obecne w mieszaninie z powietrzem (tzn. wystarczającą ilością tlenu) w granicach wybuchowości, wraz ze źródłem zapłonu Dla pyłów

8 W przypadku wybuchu pracownicy są narażeni na ryzyko: niekontrolowanego działania ognia, ciśnienia, promieniowania termicznego, płomieni, fal uderzeniowych, latających szczątków, szkodliwych produktów pochodzących z reakcji i zubożenia niezbędnego do oddychania tlenu w powietrzu.

9 Przykłady zagrożeń wybuchem w rożnych gałęziach przemysłu

10 Przykłady zagrożeń wybuchem w rożnych gałęziach przemysłu cd.

11 Przykłady zagrożeń wybuchem w rożnych gałęziach przemysłu cd.

12 Pojęcia podstawowe gazowa atmosfera wybuchowa: Mieszanina substancji palnych w postaci gazu lub pary z powietrzem, w warunkach atmosferycznych, w której po zapaleniu, spalanie rozprzestrzenia się na całą nie spaloną mieszaninę. przestrzeń zagrożona wybuchem: Przestrzeń, w której występuje gazowa atmosfera wybuchowa lub można spodziewać się jej wystąpienia w takich ilościach, że wymaga to specjalnych środków zapobiegawczych dotyczących konstrukcji, instalowania i stosowania urządzeń. przestrzeń niezagrożona wybuchem: Przestrzeń, w której nie przewiduje się występowania gazowej atmosfery wybuchowej w ilościach wymagających specjalnych środków zapobiegawczych dotyczących konstrukcji, instalowania i stosowania urządzeń.

13 Pojęcia podstawowe Pomieszczenie zagrożone wybuchem (w całej swojej objętości), to pomieszczenie, w którym może wytworzyć się mieszanina wybuchowa, powstała z wydzielającej się takiej ilości palnych par lub mgieł, których wybuch mógłby spowodować przyrost ciśnienia przekraczający wartość 5 kpa

14 Pojęcia podstawowe Przestrzenie zagrożone wybuchem klasyfikuje się na strefy według częstotliwości i czasu występowania gazowej atmosfery wybuchowej, w następujący sposób: strefa 0: Przestrzeń, w której gazowa atmosfera wybuchowa występuje ciągle lub w długich okresach. strefa 1: Przestrzeń, w której pojawienie się gazowej atmosfery wybuchowej jest prawdopodobne w warunkach normalnej pracy. strefa 2: Przestrzeń, w której w warunkach normalnej pracy nie jest prawdopodobne pojawienie się gazowej atmosfery wybuchowej, a jeżeli pojawi się ona, to tylko rzadko i tylko na krótki okres.

15 Pojęcia podstawowe strefa 20: Przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w powietrzu występuje stale, często lub przez długie okresy. strefa 21: Przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w powietrzu może czasami wystąpić w trakcie normalnego działania strefa 22: Przestrzeń, w której atmosfera wybuchowa w postaci obłoku palnego pyłu w powietrzu nie występuje w trakcie normalnego działania, a w przypadku wystąpienia, utrzymuje się przez krótki okres.

16 Pojęcia podstawowe

17 Oznaczenia stref wybuchowych

18 Oznaczenia stref wybuchowych gazowych

19 Oznaczenia stref wybuchowych gazowych

20 Oznaczenia stref wybuchowych pyłowych

21 Pojęcia podstawowe granice wybuchowości: dolna granica wybuchowości (LEL): Stężenie gazu palnego lub pary palnej w powietrzu, poniżej którego atmosfera gazowa nie jest wybuchowa. górna granica wybuchowości (UEL): Stężenie gazu palnego lub pary palnej w powietrzu, powyżej którego atmosfera gazowa nie jest wybuchowa. 1) Odsyłacz krajowy: LEL jest skrótem angielskiego terminu lower explosive limit. W literaturze krajowej używa się skrótu DGW (dolna granica wybuchowości) 2) Odsyłacz krajowy: UEL jest skrótem angielskiego terminu upper explosive limit. W literaturze krajowej używa się skrótu GGW (górna granica wybuchowości)

22 Pojęcia podstawowe materiał palny: Materiał, który jest palny sam w sobie lub jest zdolny do wytwarzania gazu palnego, pary palnej lub mgły palnej. gaz palny lub para palna: Gaz lub para, które po wymieszaniu w pewnych proporcjach z powietrzem, tworzą gazową atmosferę wybuchową. temperatura zapłonu: Najniższa temperatura cieczy, w której, w pewnych znormalizowanych warunkach, ciecz wydziela parę w takich ilościach, że jest zdolna do utworzenia palnej mieszaniny pary z powietrzem. temperatura samozapłonu gazowej atmosfery wybuchowej: Najniższa temperatura ogrzanej powierzchni, przy której, w określonych warunkach, może wystąpić zapalenie substancji palnej w postaci mieszaniny gazu lub pary z powietrzem.

23 Pojęcia podstawowe materiały niebezpieczne pożarowo - rozumie się przez to następujące materiały niebezpieczne: a) gazy palne, b) ciecze palne o temperaturze zapłonu poniżej 328,15 K (55 C), c) materiały wytwarzające w zetknięciu z wodą gazy palne, d) materiały zapalające się samorzutnie na powietrzu, e) materiały wybuchowe i pirotechniczne, f) materiały ulegające samorzutnemu rozkładowi lub polimeryzacji, g) materiały mające skłonności do samozapalenia;

24 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2010 w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109 poz. 719)

25 Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 czerwca 2011 w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 109 poz. 719)

26 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej (Dz.U. Nr 138 poz. 931)

27 Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy atmosfery wybuchowej (Dz.U. Nr 138 poz. 931)

28 Ocena ryzyka wystąpienia wybuchu Wytyczne do dokonania procesu oceny ryzyka dla atmosfer wybuchowych podane są w normie PN-EN na nią powołuje się rozporządzenie przy klasyfikacji miejsc pracy, na których mogą wystąpić atmosfery wybuchowe. Zgodnie z postanowieniami tej normy ocena ryzyka powinna zawierać następujące elementy składowe: identyfikacja zagrożenia, określenie prawdopodobieństwa wystąpienia atmosfery wybuchowej i jej objętości, określenie obecności źródeł zapłonu i prawdopodobieństwa wystąpienia efektywnych źródeł zapłonu (zdolnych do zapalania mieszaniny wybuchowej), określenie możliwych skutków wybuchu, oszacowanie ryzyka, rozważenie środków minimalizacji ryzyka.

29 Identyfikacja zagrożenia

30 Identyfikacja zagrożenia Zagrożenie wybuchem jest związane z możliwością wystąpienia w mieszaninie z powietrzem palnych par cieczy, gazów, mgieł, pyłów itp. Identyfikacja zagrożenia polega na określeniu charakterystyki występujących materiałów wybuchowych i źródeł emisji. Niezbędne w tym przypadku będzie określenie: 1. Własności substancji palnych: skłonność do tworzenia atmosfer wybuchowych, skłonność do samozapalenia, wpływ na siłę wybuchu.

31 Identyfikacja zagrożenia 2. Charakterystyki substancji palnych: wartość dolnej granicy wybuchowości (gazy, pary, pyły), gęstość względem powietrza (gazy, pary), temperatura zapłonu (ciecze), temperatura wrzenia (ciecze), lotność (ciecze), temperatura samozapalenia (gazy, pary, pyły), minimalna energia zapłonu iskrowego (gazy, pary, pyły), rozdrobnienie, czyli dyspersja (pyły), zawartości popiołu (pyły), zawartości wilgoci (pyły), maksymalny przyrost ciśnienia przy wybuchu w mieszaninie z powietrzem (gazy, pary), wartość ciepła spalania (pary, pyły), klasa wybuchowości (pyły), skłonność do detonacji (aerozole).

32

33 Określenie prawdopodobieństwa wystąpienia atmosfery wybuchowej Występowanie niebezpiecznej atmosfery wybuchowej zależy od: obecności substancji palnej, stopnia rozpraszania substancji palnej, stężenia substancji palnej w powietrzu w granicach wybuchowości, objętości atmosfery wybuchowej wystarczającej do spowodowania obrażeń lub zniszczeń w wyniku zapłonu.

34 Określenie prawdopodobieństwa wystąpienia atmosfery wybuchowej Przy ocenie prawdopodobieństwa występowania niebezpiecznej atmosfery wybuchowej należy odnieść się do definicji stref zagrożenia wybuchem, które podają ogólnie, jak często i w jakich sytuacjach dana strefa się tworzy: strefa 0 obszar, w którym atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę substancji palnych w postaci gazu, pary lub mgły z powietrzem występuje stale w długim czasie lub często; strefa 1 obszar, w którym atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę substancji palnych w postaci gazu, pary lub mgły z powietrzem może czasami wystąpić w trakcie normalnego działania; strefa 2 obszar, w którym atmosfera wybuchowa zawierająca mieszaninę substancji palnych w postaci gazu, pary lub mgły z powietrzem nie występuje w trakcie normalnego działania, a w przypadku wystąpienia trwa tylko przez krótki okres;

35 Określenie prawdopodobieństwa wystąpienia efektywnych źródeł zapłonu Zdolność zapalająca źródła zapłonu powinna być rozpatrywana łącznie z właściwościami zapłonu substancji palnej. Prawdopodobieństwo występowania efektywnych źródeł zapłonu należy oszacować, uwzględniając wiedzę literaturową, która podaje zakresy prawdopodobieństwa ich wystąpienia i uwzględnić warunki panujące na stanowisku pracy (niezbędne w tym przypadku będzie wykorzystanie list kontrolnych).

36 Określenie prawdopodobieństwa wystąpienia efektywnych źródeł zapłonu Norma PN-EN wymienia rodzaje źródeł zapłonu, które należy wziąć pod uwagę przy analizie. Są to: 1) Gorące powierzchnie. 2) Płomienie i gorące gazy. 3) Iskry generowane mechanicznie. 4) Urządzenia elektryczne. 5) Prądy błądzące, katodowa ochrona przed korozją. 6) Elektryczność statyczna. 7) Uderzenie pioruna. 8) Fale elektromagnetyczne o częstotliwości radiowej od 104 Hz do 3x1012 Hz. 9) Fale elektromagnetyczne od Hz do Hz. 10) Promieniowanie jonizujące. 11) Ultradźwięki. 12) Adiabatyczne sprężenie i fale uderzeniowe. 13) Reakcje egzotermiczne z włączeniem samozapalenia pyłów.

37 Określenie prawdopodobieństwa wystąpienia efektywnych źródeł zapłonu Ponieważ prawdopodobieństwo występowania efektywnych źródeł zapłonu powinno być oszacowane, przy uwzględnieniu możliwości ich pojawienia się (np. w trakcie normalnej pracy, konserwacji lub czyszczenia), klasyfikuje się je w następujący sposób: źródła zapłonu, które mogą występować ciągle lub często, źródła zapłonu, które mogą występować rzadko, źródła zapłonu, które mogą występować jedynie wyjątkowo. Ponadto, w odniesieniu do stosowanych urządzeń, klasyfikacja ta jest rozważana w stosunku do źródeł zapłonu, które mogą występować: w trakcie normalnego działania, w wyniku wadliwego działania, w wyniku rzadko występującego wadliwego działania.

38 Efektywne źródła zapłonu Gorące powierzchnie (np. urządzenia ogrzewcze, elektryczne, procesy związane z tarciem, itp.) Temperatura powierzchni grzewczych nie powinna przekraczać 2/3 x 450 ºC <= 300 ºC. W związku z powyższym wszystkie urządzenia występujące w strefach zagrożenia wybuchem winny być wykonane w klasie temperaturowej T3 - T6

39 Efektywne źródła zapłonu płomienie i gorące gazy (otwarty ogień) - Reakcja egzotermiczna z otwartym ogniem przebiega bardzo szybko, stąd ogień należy doźródeł najbardziej aktywnych. - Niedozwolone jest stosowanie otwartego ognia we wszystkich strefach zagrożenia wybuchem. W strefie 1 i w strefie 2 urządzenia z płomieniami są dopuszczalne jedynie gdy płomienie są bezpiecznie zamknięte i nie przekracza się temperatur, o których mowa w ppkt a), na ich zewnętrznych obudowach. - Powietrze potrzebne do spalania może być pobierane ze strefy 1 i strefy 2 tylko wtedy, gdy stosuje się odpowiednieśrodki ochronne. - Gorące gazy mogą być wprowadzone tylko wtedy, gdy jest zapewnione, że nie może być osiągnięta minimalna temperatura samozapłonu atmosfery wybuchowej

40 Efektywne źródła zapłonu iskry generowane mechaniczne - powstają m.in. w procesach tarcia orazścierania, w wyniku oddzielenia od ciał stałych (kamieni, skrawków metalu) cząstek o wysokiej temperaturze, będącej wynikiem energii używanej w procesie. - Wszystkie urządzenia przeznaczone do użytku w atmosferach wybuchowych, które mogą być źródłem iskier wytwarzanych mechanicznie, powinny być wykluczone jeżeli potencjalna atmosfera wybuchowa może zawierać jeden lub więcej z następujących gazów: acetylen, wodór, siarkowodór, tlenek etylenu, dwusiarczek węgla.

41 Efektywne źródła zapłonu urządzenia elektryczne - Źródła zapłonu mogą występować nawet przy bardzo niskich napięciach, tzn. również w instalacjach niskoprądowych (iskry elektryczne powstające podczas rozłączania i zamykania obwodów, prądy błądzące oraz poluzowania połączeń). - Wszystkie urządzenia elektryczne znajdujące się w zasięgu stref zagrożenia wybuchem, nie posiadające odpowiedniego stopnia ochrony przed wybuchem, mogą stanowić źródła zapłonu, w związku z czym powinny być projektowane, konstruowane, instalowane i utrzymywane zgodnie z odnośnymi Polskimi Normami będącymi odpowiednikami norm europejskich - m.in. wg PN (11) i (13). - Oprawy oświetleniowe, włączniki, rozdzielnice prądu winny posiadać na obudowie znaki wykonania przeciwwybuchowego Ex oraz posiadać dokumentacje (świadectwa dopuszczenia) do stosowania w przestrzeniach zagrożonych wybuchem.

42 Efektywne źródła zapłonu elektryczne prądy wyrównawcze (tzw. prądy błądzące) - pojawiają się w systemach przewodzących elektryczność, w wyniku zwarcia, indukcji lub wyładowania atmosferycznego. - We wszystkich strefach zagrożenia wybuchem wszystkim przewodzącym częściom instalacji - również tym, które nie sąsiadują z urządzeniami elektrycznymi - należy zapewnić kompensację potencjału zgodnie z obowiązującą w tym zakresie PN W strefie 1 dla przewodzących części systemu, które nie sąsiadują z instalacjami elektrycznymi, dopuszcza się stosowanie dodatkowych mostków. - W strefie 2 zasadniczo dopuszczalne jest niestosowanie się do ww. wymagań, chyba że często występują łuki elektryczne lub iskry spowodowane prądami błądzącymi.

43 Efektywne źródła zapłonu elektryczność statyczna pojawianie się ładunków elektryczności statycznej możliwe jest zarówno w obecności materiałów przewodzących, jak i nie przewodzących (dielektryków). W przypadku naładowanych elementów wykonanych z materiałów nie przewodzących (dotyczy to głównie tworzyw sztucznych), możliwe jest wystąpienie wyładowań snopiastych, które mogą zapalać niemal wszystkie wybuchowe atmosfery gazów i par. Zabezpieczenie przed elektrycznością statyczną polega przede wszystkim na beziskrowym neutralizowaniu powstałych ładunków, bądź odprowadzaniu ich do ziemi, co najskuteczniej osiągamy przez uziemianie elementów przewodzących prąd, na których mogą zgromadzić się ładunki elektrostatyczne (włączając w to ciała stałe i ciecze).

44 Przykłady tworzenia się ładunków elektryczności statycznej

45 Efektywne źródła zapłonu wyładowania atmosferyczne jeżeli wyładowanie atmosferyczne wystąpi w atmosferze wybuchowej, zapłon jest nieuchronny. Istnieje również możliwość zapłonu ze względu na wysokie temperatury osiągane przez elementy przewodzące wyładowania. W miejscu uderzenia pioruna płyną silne prądy, które mogą tworzyć iskry w jego sąsiedztwie. Dlatego też aby uchronić atmosferę wybuchową od wyładowania atmosferycznego bądź jego skutków, jak również indukowania przez burzę wysokiego napięcia w urządzeniach, częściach i podzespołach, należy zastosować w obiekcie wymagane środki zabezpieczające, np. w postaci instalacji odgromowej.

46 Efektywne źródła zapłonu fale elektromagnetyczne o częstotliwości radiowej od 10 4 Hz do 3 x 10 4 Hz - wysoka częstotliwość - emitowane np. przez odbiorniki radiowe, telefony bezprzewodowe, telefony komórkowe, generatory wysokiej częstotliwości, mogą przy dostatecznie dużym natężeniu pola spowodować zapłon mieszaniny wybuchowej. - Ogólnym środkiem zabezpieczającym jest zachowanie we wszystkich kierunkach bezpiecznej odległości pomiędzy elementami promieniującymi a odbierającymi promieniowanie w przestrzeni zagrożonej wybuchem. Jeżeli odległość nie może być zachowana, można zastosować np. ekranowanie.

47 Efektywne źródła zapłonu fale elektromagnetyczne od 3 x Hz do 3 x Hz promieniowanie w tym zakresie widma może być źródłem zapłonu np. w przypadku jego skupienia (np. przez soczewki, reflektory skupiające). W przypadku promieniowania laserowego, energia i natężenie nawet niezogniskowanego promienia mogą być wystarczające do spowodowania zapłonu.

48 Efektywne źródła zapłonu promieniowanie jonizujące generowane jest głównie przez lampy rentgenowskie i substancje radioaktywne

49 Efektywne źródła zapłonu Fale ultradźwiękowe zapłon substancji palnych może nastąpić w skrajnych przypadkach absorpcji energii ultradźwięków przez ciecze. Fale ultradźwiękowe o częstotliwości powyżej 10 MHz nie powinny być dopuszczone, jeśli jednak występują, to w strefie 1 i strefie 2 gęstość mocy generowanego pola akustycznego nie powinna być wyższa niż 1 mw/mm2

50 Efektywne źródła zapłonu reakcje chemiczne (egzotermiczne) - mogą stanowić źródło zapłonu gdy szybkość wytwarzania ciepła będzie większa od szybkości odprowadzania ciepła do otoczenia. - Zapłon może powstać też w wyniku reakcji chemicznych związanych z wydzielaniem się ciepła. Def. reakcja egzotermiczna - przemiana fizyczna lub chemiczna, w której energia oddawana jest przez reagenty do otoczenia, np. spalanie.

51 Efektywne źródła zapłonu reakcje chemiczne (egzotermiczne) Niemal rok po pożarze prokuratura ustaliła prawdopodobną przyczynę pojawianie się ognia w hali stoczni Sunreef Yachts w Gdańsku. Według biegłych mogła nią być reakcja chemiczna, do której doszło pojemniku żywicą używaną do laminowania kadłubów. Opinia biegłych wskazuje na egzotermiczną reakcję chemiczną, jako na przyczynę pożaru, która wystąpiła w trakcie procesu polimeryzacji niewykorzystanej do laminowania żywicy

52 OCENA ZAGROŻENIA WYBUCHEM POSTĘPOWANIE KLASYFIKACYJNE

53 OCENA ZAGROŻENIA WYBUCHEM POSTĘPOWANIE KLASYFIKACYJNE Ocena zagrożenia wybuchem pomieszczeń oraz przestrzeni zewnętrznych obejmuje wskazanie pomieszczeń zagrożonych wybuchem (w całej swojej objętości), a także wyznaczenie w pomieszczeniach i przestrzeniach zewnętrznych odpowiednich stref zagrożenia wybuchem. Celem klasyfikacji obszarów zagrożonych wybuchem jest optymalny do stopnia zagrożenia dobór urządzeń i warunków ich eksploatacji. Celem oceny zagrożenia wybuchem jest obliczenie maksymalnej masy substancji palnej, która może występować jednorazowo w przestrzeni powietrznej danego pomieszczenia.

54 OCENA ZAGROŻENIA WYBUCHEM POSTĘPOWANIE KLASYFIKACYJNE W postępowaniu klasyfikacyjnym bierzemy pod uwagę następujące parametry: parametry substancji palnych, opis procesów technologicznych, określenie atmosfery wybuchowej i wyznaczeniu przestrzeni zagrożonych wybuchem (pomieszczeń lub stref), określenie obecności efektywnych źródeł zapłonu, określenie źródeł emisji, ocenie stopnia wentylacji i jej wpływu na przestrzeń zagrożoną wybuchem.

55 Określenie przyrostu ciśnienia P w pomieszczeniu, Przyrost ciśnienia w pomieszczeniu P (w Pa), spowodowany przez wybuch z udziałem substancji palnych jest określany za pomocą równania: m max P max W V C st ρ P = m max V P C st max ρ W Maksymalna masa substancji palnych, tworzących mieszaninę wybuchową, jaka może wydzielić się w rozpatrywanym pomieszczeniu, Maksymalny przyrost ciśnienia przy wybuchu stechiometrycznej mieszaniny gazowo- lub parowo-powietrznej w zamkniętej komorze Współczynnik przebiegu reakcji wybuchu, uwzględniający niehermetyczność pomieszczenia, nieadiabatyczność reakcji wybuchu równy 0,17 dla palnych gazów i 0,1 dla palnych par, Objętość przestrzeni powietrznej pomieszczenia, stanowiąca różnicę między objętością pomieszczenia i objętością znajdujących się w nim instalacji, sprzętu, zamkniętych opakowań itp., Objętościowe stężenie stechiometryczne palnych gazów lub par Gęstość palnych gazów lub parzakład w temperaturze Inżynierii Środowiska pomieszczenia Pracy w normalnych warunkach pracy Kg Pa -- m 3 kg/ m 3

56 Określenie przyrostu ciśnienia P w pomieszczeniu, Objętościowe stężenie stechiometryczne palnych gazów lub par C st wyrażone jest równaniem C st = ,84 β β = n C + n H 4 n Cl n O 2 β Stechiometryczny współczynnik tlenu w reakcji wybuchu -- n C Ilość atomów węgla w cząsteczce gazu lub pary n H n Cl n O Ilość atomów wodoru w cząsteczce gazu lub pary Ilość atomów cloru w cząsteczce gazu lub pary Ilość atomów tlenu w cząsteczce gazu lub pary

57 Określenie przyrostu ciśnienia P w pomieszczeniu, Masa palnych par m (w kg), wydzielających się w pomieszczeniu wskutek parowania cieczy z otwartej powierzchni, jest określana za pomocą równania: m = 9 10 F τ K P s M F Powierzchnia parowania cieczy (w m 2 ) - m 2 τ K P s Przewidywany maksymalny czas wydzielania się par Współczynnik parowania określony w tabeli (Dz.U.Nr 109, poz. 719) Prężność pary nasyconej w temperaturze pomieszczenia t w C (Dz.U.Nr 109, poz. 719) M Masa cząsteczkowa cieczy kg x kmol -1 S Pa

58 Określenie przyrostu ciśnienia P w pomieszczeniu, Maksymalna masa substancji palnej, jaka może wydzielić się do atmosfery, aby nie spowodować zagrożenia wybuchem w całej jej objętości jest wyrażona równaniem: m max P max m max = P V q sp ρ 0 P 0 c W T Maksymalna masa substancji palnych, tworzących mieszaninę wybuchową, jaka może wydzielić się w rozpatrywanym pomieszczeniu, Maksymalny przyrost ciśnienia nie powodujący uznania pomieszczenia jako zagrożonego wybuchem, równy 5 kpa q 0 Gęstość powietrza w temperaturze T równa 1,2 kg/m 3 kg/m 3 c p Ciepło właściwe powietrza, równe 1,01 x 10 3 J x kg -1 x K -1 J x kg -1 x K -1 V Objętość przestrzeni powietrznej pomieszczenia, stanowiąca różnicę między objętością pomieszczenia i objętością znajdujących się w nim instalacji, T Temperatura pomieszczenia w normalnych warunkach pracy -- q sp Ciepło spalania J/kg P 0 Ciśnienie atmosferyczne normalne, równe Pa Pa W Współczynnik przebiegu reakcji wybuchu, uwzględniający niehermetyczność pomieszczenia, nieadiabatyczność reakcji wybuchu równy 0,17 dla palnych gazów i 0,1 dla palnych par, p kg kpa m 3

59 Określenie stężenia palnych rozpuszczalników w funkcji dolnej granicy wybuchowości (LEL) W celu określenia stężenia palnych rozpuszczalników w funkcji LEL stężenie wyrażono jako CLEL. (procent LEL) C C LEL = 100 LEL Przeciętne stężenie wagowe wewnątrz kabiny malarskiej zależy od wydatku rozpuszczalników i przepływu powietrza wprowadzanego do kabiny malarskiej. C = M max + k Q 1 + min k 2 + k 3

60 Określenie stężenia palnych rozpuszczalników w funkcji dolnej granicy wybuchowości (LEL) C C LEL = 100 LEL M C= max + k 1 Q + k min 2 + k 3 C LEL Obliczona wartość maksymalnego stężenia palnych rozpuszczalników jako funkcja LEL w % % C k 1 k 2 k 3 Przeciętne stężenie palnych rozpuszczalników w powietrzu w kabinie malarskiej g/m 3 LEL Dolna granica wybuchowości rozpuszczalników lub mieszanin rozpuszczalników w 293 K. g/m 3 (jeżeli dane są nieosiągalne, należy przyjąć wartość 40 g/m 3 M max Maksymalna ilość ciekłego organicznego wyrobu lakierowego na godzinę g/h Q min Procent wagowy zawartości palnych składników w ciekłym organicznym wyrobie lakierowym w warunkach natrysku Szacunkowy procent palnych rozpuszczalników odparowanych wewnątrz kabiny malarskiej % Współczynnik bezpieczeństwa uwzględniający stężenie rozpuszczalników, jednorodność, a zwłaszcza, wysokie stężenie między pistoletem do natryskiwania a wyrobem i jego bliskim otoczeniem Minimalny przepływ Świerzego powietrza wprowadzonego do kabiny malarskiej, który rozcieńcza uwolnione palne rozpuszczalniki % m 3 /h

61 Określenie wymiarów obłoków wybuchowych jakie mogą powstać w obszarach zagrożonych. W przypadku wypływu farby z pistoletów malarskich, przy założeniu, że p n (nadciśnienie) wynosi co najmniej 4,0 bara, a wymiar otworu wynosi około 0,25 mm 2 - zasięg stożka emisji będzie wynosił: 0,55 ( p + 0,1) = 1, m R = 0,7 n 52 Zasięg stożka wypływu w zależności od ciśnienia w pistolecie lakierniczym Zasięg stożka [m] ciśnienie w pistolecie [bar] 1,30 3,00 1,42 3,50 1,52 4,00 1,62 4,50 1,71 5,00 1,81 5,50 1,89 6,00 2,06 7,00 2,21 8,00 2,36 9,00 2,50 10,00

62 Przykład 1: Pomieszczenie lakiernii

63 Znakowanie urządzeń przeznaczonych do pracy w strefach zagrożonych wybuchem

64 Znakowanie urządzeń przeznaczonych do pracy w strefach zagrożonych wybuchem

65 Znakowanie urządzeń przeznaczonych do pracy w strefach zagrożonych wybuchem

66 Znakowanie urządzeń przeznaczonych do pracy w strefach zagrożonych wybuchem

67 Znakowanie urządzeń przeznaczonych do pracy w strefach zagrożonych wybuchem

68 Znakowanie urządzeń przeznaczonych do pracy w strefach zagrożonych wybuchem

69 Znakowanie urządzeń przeznaczonych do pracy w strefach zagrożonych wybuchem

70 Znakowanie urządzeń przeznaczonych do pracy w strefach zagrożonych wybuchem

71 Znakowanie urządzeń przeznaczonych do pracy w strefach zagrożonych wybuchem

72 Kategorie i grupy urządzeń elektrycznych

73 Klasy temperaturowe wg ATEX

mgr inż. Aleksander Demczuk

mgr inż. Aleksander Demczuk ZAGROŻENIE WYBUCHEM mgr inż. Aleksander Demczuk mł. bryg. w stanie spocz. Czy tylko po??? ZAPEWNENIE BEZPIECZEŃSTWA POKÓJ KRYZYS WOJNA REAGOWANIE PRZYGOTOWANIE zdarzenie - miejscowe zagrożenie - katastrofa

Bardziej szczegółowo

Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX

Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX 1. Przestrzeń zagrożona wybuchem i źródła zapłonu W myśl dyrektywy 94/9/WE (ATEX), przestrzeń zagrożona wybuchem jest to przestrzeń, w której zależnie od

Bardziej szczegółowo

Ocena minimalnych wymagań jakie powinny spełniać stanowiska pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa

Ocena minimalnych wymagań jakie powinny spełniać stanowiska pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa kpt. mgr inż. Robert Żuczek Państwowa Straż Pożarna Ocena minimalnych wymagań jakie powinny spełniać stanowiska pracy, na których może wystąpić atmosfera wybuchowa Streszczenie. Słowa kluczowe: Title Summary.

Bardziej szczegółowo

Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX

Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX Wiadomości pomocne przy ocenie zgodności - ATEX 1. Atmosfera wybuchowa i źródła zapłonu W myśl dyrektywy 2014/34/UE (ATEX), Atmosfera wybuchowa oznacza mieszaninę z powietrzem, w warunkach atmosferycznych,

Bardziej szczegółowo

ZASADY POSTĘPOWANIA W SYTUACJACH ZAGROŻEŃ (NP. POŻARU, AWARII) Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe robotników 79

ZASADY POSTĘPOWANIA W SYTUACJACH ZAGROŻEŃ (NP. POŻARU, AWARII) Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe robotników 79 ZASADY POSTĘPOWANIA W SYTUACJACH ZAGROŻEŃ (NP. POŻARU, AWARII) Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe robotników 79 Charakterystyka pożarowa materiałów Aby mogło dojść do zjawiska spalania, konieczne

Bardziej szczegółowo

Zabezpieczenia przeciwpożarowe i przeciwwybuchowe w energetyce oraz podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocy. Dariusz Gaschi

Zabezpieczenia przeciwpożarowe i przeciwwybuchowe w energetyce oraz podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocy. Dariusz Gaschi Zabezpieczenia przeciwpożarowe i przeciwwybuchowe w energetyce oraz podstawowe zasady udzielania pierwszej pomocy Dariusz Gaschi Augustów 2017 Struktura ATEX u (Dyrektywa 94/9/WE) zastąpiona od 20.04.2016

Bardziej szczegółowo

Quality News System ATEX zagrożenia wybuchem w zakładach branży budowlanej

Quality News System ATEX zagrożenia wybuchem w zakładach branży budowlanej "System ATEX zagrożenia wybuchem w zakładach branży budowlanej" Wszystkie zakłady produkcyjne, w których w sposób stały lub okresowy występują pyły palne, w ilościach mogących doprowadzić do ich zapłonu,

Bardziej szczegółowo

ZASADY POSTĘPOWANIA W SYTUACJI ZAGROŻEŃ. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 178

ZASADY POSTĘPOWANIA W SYTUACJI ZAGROŻEŃ. Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 178 ZASADY POSTĘPOWANIA W SYTUACJI ZAGROŻEŃ Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych 178 Trzy czynniki umożliwiające spalanie Aby mogło dojść do zjawiska spalania, konieczne

Bardziej szczegółowo

Ocena Zagrożenia Wybuchem

Ocena Zagrożenia Wybuchem Warszawa, 9 września 2018r. Ocena Zagrożenia Wybuchem Zamawiający: - Obiekt: Magazyn logistyczny firmy: Upla Log Poland Sp. z o.o. ul. Starogdyńska 3 83-111 Gdańsk Zatwierdzam do użytku służbowego:...

Bardziej szczegółowo

PODSTAWOWE ZASADY OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ ORAZ POSTĘPOWANIA W RAZIE POŻARU. Szkolenia bhp w firmie szkolenie wstępne ogólne 147

PODSTAWOWE ZASADY OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ ORAZ POSTĘPOWANIA W RAZIE POŻARU. Szkolenia bhp w firmie szkolenie wstępne ogólne 147 PODSTAWOWE ZASADY OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ ORAZ POSTĘPOWANIA W RAZIE POŻARU Szkolenia bhp w firmie szkolenie wstępne ogólne 147 Odporność pożarowa budynków wysokość obiektu kategoria zagrożenia ludzi odporność

Bardziej szczegółowo

SZKOLENIE PODSTAWOWE STRAŻAKÓW RATOWNIKÓW OSP Temat 11: Spalanie wybuchowe. Piotr Wójcik

SZKOLENIE PODSTAWOWE STRAŻAKÓW RATOWNIKÓW OSP Temat 11: Spalanie wybuchowe. Piotr Wójcik SZKOLENIE PODSTAWOWE STRAŻAKÓW RATOWNIKÓW OSP Temat 11: Spalanie wybuchowe Piotr Wójcik 2T Eksplozja Eksplozja - gwałtowny wybuch powodujący powstanie fali uderzeniowej rozchodzącej się z prędkością powyżej

Bardziej szczegółowo

Analiza ryzyka jako metoda obniżająca koszty dostosowania urządzeń nieelektrycznych do stref zagrożenia wybuchem.

Analiza ryzyka jako metoda obniżająca koszty dostosowania urządzeń nieelektrycznych do stref zagrożenia wybuchem. Analiza ryzyka jako metoda obniżająca koszty dostosowania urządzeń nieelektrycznych do stref zagrożenia wybuchem. Dyrektywa 2014/34/UE (ATEX 114) Urządzeniami według definicji 2014/34/UE są maszyny, urządzenia

Bardziej szczegółowo

Zagrożenie pożarem i wybuchem

Zagrożenie pożarem i wybuchem Zagrożenie pożarem i wybuchem PALIWO POŻAR, WYBUCH UTLENIACZ ŹRÓDŁO ZAPŁONU DR INŻ. MAREK WOLIŃSKI SZKOŁA GŁÓWNA SŁUŻBY POŻARNICZEJ ZAKŁAD ANALIZ I ROZPOZNAWANIA ZAGROŻEŃ e-mail: m.wolinski@sgsp.edu.pl

Bardziej szczegółowo

Optymalny i skuteczny dobór ŚOI do prac w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. A Kistenpfennig group company

Optymalny i skuteczny dobór ŚOI do prac w przestrzeniach zagrożonych wybuchem. A Kistenpfennig group company Optymalny i skuteczny dobór ŚOI do prac w przestrzeniach zagrożonych wybuchem A Kistenpfennig group company O nas Działamy na rynku już od ponad 25 lat. Od 2012 jesteśmy członkiem grupy IPH. Jesteśmy producentem

Bardziej szczegółowo

ZASADY I KRYTERIA OCENY ZAGROŻENIA WYBUCHEM ORAZ KLASYFIKACJI I WYZNACZANIA STREF

ZASADY I KRYTERIA OCENY ZAGROŻENIA WYBUCHEM ORAZ KLASYFIKACJI I WYZNACZANIA STREF dr inż. Rafał POROWSKI Pracownia Usług Inżynierskich S A F E C O N biuro@safecon.pl ZASADY I KRYTERIA OCENY ZAGROŻENIA WYBUCHEM ORAZ KLASYFIKACJI I WYZNACZANIA STREF Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI Zagrożenie wybuchem ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI z dnia 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów Rozdział 8 Prace

Bardziej szczegółowo

Produkty firmy HELUKABEL przeznaczone do stref zagrożonych wybuchem

Produkty firmy HELUKABEL przeznaczone do stref zagrożonych wybuchem Produkty firmy HELUKABEL przeznaczone do stref zagrożonych wybuchem HELUKABEL jak powszechnie wiadomo firma rozwiązująca złożone zagadnienia techniczne, dostarczająca kable i przewody oraz osprzęt kablowy

Bardziej szczegółowo

WYTYCZNE DO PROWADZENIA PRAC NIEBEZPIECZNYCH POŻAROWO NA AGH

WYTYCZNE DO PROWADZENIA PRAC NIEBEZPIECZNYCH POŻAROWO NA AGH WYTYCZNE DO PROWADZENIA PRAC NIEBEZPIECZNYCH POŻAROWO NA AGH Dział Budowlany AGH Kraków, marzec 2016 Wytyczne do prowadzenia prac niebezpiecznych pożarowo dotyczą zarówno wykonawców obcych oraz pracowników

Bardziej szczegółowo

OCENA ZAGROŻENIA WYBUCHEM DLA UKŁADU DOZUJĄCEGO WOLNOSTOJĄCEGO

OCENA ZAGROŻENIA WYBUCHEM DLA UKŁADU DOZUJĄCEGO WOLNOSTOJĄCEGO OCENA ZAGROŻENIA WYBUCHEM DLA UKŁADU DOZUJĄCEGO WOLNOSTOJĄCEGO Gdańsk 2011 Ocena zagrożenia wybuchem Strona 1 Wybuch i jego skutki jako czynnik zagrożenia Zagrożenie wybuchem można traktować z jednej strony

Bardziej szczegółowo

1.2. Systemy i urządzenia do ochrony zbiorowej pracowników Metody i systemy identyfikacji oraz monitorowania zagrożeń

1.2. Systemy i urządzenia do ochrony zbiorowej pracowników Metody i systemy identyfikacji oraz monitorowania zagrożeń www.ciop.pl/platformabpp Tytuł proponowanego projektu: System kontrolno-pomiarowy do wykrywania niebezpiecznie naelektryzowanych obiektów w strefach zagrożenia wybuchem TECHNOLOGIE REDUKCJI RYZYKA ZAWODOWEGO

Bardziej szczegółowo

Procesy spalania materiałów palnych

Procesy spalania materiałów palnych KURS STRAŻAKÓW RATOWNIKÓW OSP część II TEMAT 2: Rozwój pożaru Autorzy: Ariadna Koniuch Daniel Małozięć Procesy spalania materiałów palnych spalanie ciał stałych, spalanie cieczy, spalanie gazów. Wybuch

Bardziej szczegółowo

H. Wojciechowska-Piskorska, BHP w malarni/lakierni. Spis treœci

H. Wojciechowska-Piskorska, BHP w malarni/lakierni. Spis treœci Spis treœci Wprowadzenie....................................... 7 I. Wymagania bhp dotyczące budynków, pomieszczeń pracy oraz pomieszczeń higienicznosanitarnych.................................. 8 1. Wymagania

Bardziej szczegółowo

KURS STRAŻAKÓW RATOWNIKÓW OSP część II. TEMAT 2: Rozwój pożaru. Autorzy: Ariadna Koniuch Daniel Małozięć

KURS STRAŻAKÓW RATOWNIKÓW OSP część II. TEMAT 2: Rozwój pożaru. Autorzy: Ariadna Koniuch Daniel Małozięć KURS STRAŻAKÓW RATOWNIKÓW OSP część II TEMAT 2: Rozwój pożaru Autorzy: Ariadna Koniuch Daniel Małozięć Procesy spalania materiałów palnych spalanie ciał stałych, spalanie cieczy, spalanie gazów. Wybuch

Bardziej szczegółowo

Zagrożenie wybuchowe pyłów biomasy w obiektach energetycznych

Zagrożenie wybuchowe pyłów biomasy w obiektach energetycznych Zagrożenie wybuchowe pyłów biomasy w obiektach energetycznych Anna Fibich Parametry wybuchowości i zapalności Maksymalne ciśnienie wybuchu pyłu p max [bar] Maksymalna szybkość narastania ciśnienia wybuchu

Bardziej szczegółowo

KLASYFIKACJA STREF ZAGROŻENIA WYBUCHEM

KLASYFIKACJA STREF ZAGROŻENIA WYBUCHEM KLASYFIKACJA STREF ZAGROŻENIA WYBUCHEM WYZNACZANIE ZASIĘGU STREF. Małgorzata TURCZYN Maciej BUŁKOWSKI AV\20020356 Safety.pot 1 Klasyfikacja stref zagrożenia wybuchem Strefa zagrożenia wybuchowego... Zdefiniowana

Bardziej szczegółowo

Pyły palne w obiektywie Dyrektywy Atex 137 - część I.

Pyły palne w obiektywie Dyrektywy Atex 137 - część I. st. kpt. mgr inż. Robert Żuczek. Wstęp. Pyły palne w obiektywie Dyrektywy Atex 137 - część I. Tematyka wybuchowości pyłów palnych wydaje się być wiedzą tylko dla głęboko wtajemniczonych. Nie ulega jednak

Bardziej szczegółowo

Urządzenia nieelektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem

Urządzenia nieelektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem Urządzenia nieelektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem mgr inż. Marek Podgórski Poznao, 15.12.2008 r Dyrektywa ATEX 100 A URZADZENIA maszyny, sprzęt, przyrządy stałe lub ruchome, podzespoły sterujące

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI. z dnia 8 lipca 2010 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI. z dnia 8 lipca 2010 r. Dz.U.2010.138.931 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z możliwością wystąpienia w miejscu pracy

Bardziej szczegółowo

SEMINARIUM CZŁONKÓW KOŁA 43 SEP WROCŁAW 28.05.2014 r. PROWADZĄCY ANTONI KUCHAREWICZ

SEMINARIUM CZŁONKÓW KOŁA 43 SEP WROCŁAW 28.05.2014 r. PROWADZĄCY ANTONI KUCHAREWICZ SEMINARIUM CZŁONKÓW KOŁA 43 SEP WROCŁAW 28.05.2014 r. PROWADZĄCY ANTONI KUCHAREWICZ REFERAT: Ochrona przed elektrycznością statyczną w strefach zagrożonych wybuchem W określonych warunkach środowiskowych

Bardziej szczegółowo

str. 2 MATERIAŁ NAUCZANIA

str. 2 MATERIAŁ NAUCZANIA str. 2 MATERIAŁ NAUCZANIA Proces spalania; Spalanie płomieniowe i bezpłomieniowe; Budowa płomienia; Charakterystyka spalania ciał stałych, cieczy i gazów; Metody i sposoby przerywania procesu spalania;

Bardziej szczegółowo

Praktyczne zasady opracowywania Dokumentu zabezpieczenia stanowisk pracy przed wybuchem

Praktyczne zasady opracowywania Dokumentu zabezpieczenia stanowisk pracy przed wybuchem Konferencja naukowa techniczna pt. Zagrożenia wybuchowe w procesach produkcyjno-magazynowych. Praktyczne zasady opracowywania Dokumentu zabezpieczenia stanowisk pracy przed wybuchem Paweł Roczek, Prochem

Bardziej szczegółowo

OPIS WYDARZENIA SYMPOZJUM. Bezpieczeństwo wybuchowe i procesowe w zakładach przemysłowych DLA ZAKŁADÓW AZOTOWYCH PUŁAWY ORAZ SPÓŁEK PARTNERSKICH

OPIS WYDARZENIA SYMPOZJUM. Bezpieczeństwo wybuchowe i procesowe w zakładach przemysłowych DLA ZAKŁADÓW AZOTOWYCH PUŁAWY ORAZ SPÓŁEK PARTNERSKICH OPIS WYDARZENIA SYMPOZJUM Bezpieczeństwo wybuchowe i procesowe w zakładach przemysłowych DLA ZAKŁADÓW AZOTOWYCH PUŁAWY ORAZ SPÓŁEK PARTNERSKICH Ex ORGANIZACJA SAFETY AND INNOVATIONS Cel Celem sympozjum

Bardziej szczegółowo

SPALANIE PALIW GAZOWYCH

SPALANIE PALIW GAZOWYCH SPALANIE PALIW GAZOWYCH MIESZANKA PALNA Mieszanka palna to mieszanina powietrza z paliwem, w której: po zniknięciu źródła zapłonu proces spalania rozwija się w niej samorzutnie. RODZAJE MIESZANEK PALNYCH

Bardziej szczegółowo

Jako materiały niebezpieczne pożarowo - rozumie się następujące materiały niebezpieczne:

Jako materiały niebezpieczne pożarowo - rozumie się następujące materiały niebezpieczne: Materiały niebezpieczne pożarowo Jako materiały niebezpieczne pożarowo - rozumie się następujące materiały niebezpieczne: a) gazy palne, b) ciecze palne o temperaturze zapłonu poniżej 328,15 K (55 C),

Bardziej szczegółowo

Wykonana są z tworzywa antyelektrostatycznego (PE EL) mogą przetłaczać czynnik o maksymalnej temperaturze +40 C.

Wykonana są z tworzywa antyelektrostatycznego (PE EL) mogą przetłaczać czynnik o maksymalnej temperaturze +40 C. 2. Wentylatory dachowe przeciwwybuchowe Wentylatory typu WDc/s-Ex przeznaczone są do przetłaczania atmosfer wybuchowych, powstałych w wyniku zaistnienia mieszanin powietrza: - z gazami, parami i mgłami

Bardziej szczegółowo

Rozporządzenie MG z r. 1

Rozporządzenie MG z r. 1 Rozporządzenie MG z 08.07.2010 r. 1 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z możliwością wystąpienia

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI. z dnia 8 lipca 2010 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI. z dnia 8 lipca 2010 r. Dziennik Ustaw Nr 138 11151 Poz. 931 931 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI z dnia 8 lipca 2010 r. w sprawie minimalnych wymagań, dotyczących bezpieczeństwa i higieny pracy, związanych z możliwością wystąpienia

Bardziej szczegółowo

CLP/GHS Klasyfikacja zagrożeń wynikających z właściwości fizycznych

CLP/GHS Klasyfikacja zagrożeń wynikających z właściwości fizycznych CLP/GHS Klasyfikacja zagrożeń wynikających z właściwości fizycznych W przypadku zagrożeń wynikających z właściwości fizycznych ogólny zakres klasyfikacji w ramach CLP (rozporządzenie nr 1272/2008) jest

Bardziej szczegółowo

Wykonana są z tworzywa antyelektrostatycznego (PE EL) mogą przetłaczać czynnik o maksymalnej temperaturze +40 C.

Wykonana są z tworzywa antyelektrostatycznego (PE EL) mogą przetłaczać czynnik o maksymalnej temperaturze +40 C. 2. Wentylatory dachowe przeciwwybuchowe Wentylatory typu WDc/s-Ex przeznaczone są do przetłaczania atmosfer wybuchowych, powstałych w wyniku zaistnienia mieszanin powietrza: - z gazami, parami i mgłami

Bardziej szczegółowo

Nieelektryczne urządzenia przeciwwybuchowe

Nieelektryczne urządzenia przeciwwybuchowe Nieelektryczne urządzenia przeciwwybuchowe dr inż. Michał Górny Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem 1 Ocena urządzeń nieelektrycznych wczoraj i dziś Przed 2004 dobra praktyka

Bardziej szczegółowo

Kurs Przewodników Szkolenie z zakresu bhp i ppoż.

Kurs Przewodników Szkolenie z zakresu bhp i ppoż. Kopalnia Soli Wieliczka Trasa Turystyczna Sp. z o.o. Kurs Przewodników Szkolenie z zakresu bhp i ppoż. Wieliczka 2015 jerzy.sajak@kopalnia.pl Służba BHP w Spółce Trasa Turystyczna: od 1 stycznia 2015 r.

Bardziej szczegółowo

OBUDOWY Z CERTYFIKATEM ATEX/IECEx

OBUDOWY Z CERTYFIKATEM ATEX/IECEx OBUDOWY Z CERTYFIKATEM ATEX/IECEx DO ZASTOSOWAŃ W STREFACH ZAGROŻONYCH WYBUCHEM Zakład Wielobranżowy RADIOLEX Sp. z o.o. Firma Radiolex Sp. z o.o. Zakład Wielobranżowy Radiolex Sp. z o.o. - Jest dynamicznie

Bardziej szczegółowo

Dodatkowe informacje dotyczące obszarów zagrożonych wybuchem, modele TG53, TG54 + opcja ATEX

Dodatkowe informacje dotyczące obszarów zagrożonych wybuchem, modele TG53, TG54 + opcja ATEX Informacje dodatkowe Dodatkowe informacje dotyczące obszarów zagrożonych wybuchem, modele TG53, TG54 + opcja ATEX Model TG54 + opcja ATEX, wersja do montażu tylnego (osiowego) Model TG54 + opcja ATEX,

Bardziej szczegółowo

Wymagania ogólne. Warunki klimatyczne

Wymagania ogólne. Warunki klimatyczne Odzież ochronna jest to odzież, która okrywa lub zastępuje odzież osobistą i chroni pracownika przed jednym lub wieloma zagrożeniami. W zależności od stopnia zagrożenia odzież ochronna przyporządkowana

Bardziej szczegółowo

Zakres dyrektywy ATEX i przykłady urządzeń z pogranicza dyrektywy. Łukasz Surowy GIG KD BARBARA.

Zakres dyrektywy ATEX i przykłady urządzeń z pogranicza dyrektywy. Łukasz Surowy GIG KD BARBARA. Zakres dyrektywy ATEX i przykłady urządzeń z pogranicza dyrektywy Łukasz Surowy GIG KD BARBARA 1 ATEX oznakowanie 2 Zakres dyrektywy ATEX urządzenia maszyny, sprzęt, przyrządy systemy ochronne - zadaniem

Bardziej szczegółowo

www.ppoz.pl CZĘŚĆ I kpt. mgr inż. Robert Żuczek Centralna Szkoła Państwowej Straży Pożarnej w Częstochowie

www.ppoz.pl CZĘŚĆ I kpt. mgr inż. Robert Żuczek Centralna Szkoła Państwowej Straży Pożarnej w Częstochowie www.ppoz.pl DWUCZĘŚCIOWA, ROZSZERZONA WERSJA ARTYKUŁU DOKUMENT DLA BEZPIECZEŃSTWA. PRAKTYCZNE ASPEKTY TWORZENIA DOKUMENTU ZABEZPIECZENIA PRZED WYBUCHEM, AUTORSTWA ADAMA RYDZYŃSKIEGO I ROBERTA ŻUCZKA, OPUBLIKOWANEGO

Bardziej szczegółowo

ZAGROŻENIA GAZOWE CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO G

ZAGROŻENIA GAZOWE CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO G CENTRALNA STACJA RATOWNICTWA GÓRNICZEGO 41-902 Bytom, ul. Chorzowska 25, tel.: 032 282 25 25 www.csrg.bytom.pl e-mail: info@csrg.bytom.pl ZAGROŻENIA GAZOWE Powietrze atmosferyczne: 78,08% azot 20,95% tlen

Bardziej szczegółowo

O LPG W PROSTYCH SŁOWACH. Mieszanina propanu i butanu- LPG GAZ, który ulega skropleniu w temperaturze pokojowej gdy ciśnienie wynosi od 2.2 do 4 atm.

O LPG W PROSTYCH SŁOWACH. Mieszanina propanu i butanu- LPG GAZ, który ulega skropleniu w temperaturze pokojowej gdy ciśnienie wynosi od 2.2 do 4 atm. O LPG W PROSTYCH SŁOWACH Mieszanina propanu i butanu- LPG GAZ, który ulega skropleniu w temperaturze pokojowej gdy ciśnienie wynosi od 2.2 do 4 atm. Gaz i mieszaniny Skład gazów płynnych podaje Polska

Bardziej szczegółowo

AKADEMIA Środki Ochrony Indywidualnej. Zagrożenie. wybuchem. Ryszard Szefler Robod

AKADEMIA Środki Ochrony Indywidualnej. Zagrożenie. wybuchem. Ryszard Szefler Robod Zagrożenie wybuchem Ryszard Szefler Robod Jak dokonać optymalnego doboru środków ochrony indywidualnej, aby realnie, a nie tylko pozornie zapewnić bezpieczeństwo? Poruszając się w gąszczu wymagań prawnych

Bardziej szczegółowo

TERMOCHEMIA SPALANIA

TERMOCHEMIA SPALANIA TERMOCHEMIA SPALANIA I ZASADA TERMODYNAMIKI dq = dh Vdp W przemianach izobarycznych: dp = 0 dq = dh dh = c p dt dq = c p dt Q = T 2 T1 c p ( T)dT Q ciepło H - entalpia wewnętrzna V objętość P - ciśnienie

Bardziej szczegółowo

CIEPŁO (Q) jedna z form przekazu energii między układami termodynamicznymi. Proces przekazu energii za pośrednictwem oddziaływania termicznego

CIEPŁO (Q) jedna z form przekazu energii między układami termodynamicznymi. Proces przekazu energii za pośrednictwem oddziaływania termicznego CIEPŁO, PALIWA, SPALANIE CIEPŁO (Q) jedna z form przekazu energii między układami termodynamicznymi. Proces przekazu energii za pośrednictwem oddziaływania termicznego WYMIANA CIEPŁA. Zmiana energii wewnętrznej

Bardziej szczegółowo

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1280

ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1280 ZAKRES AKREDYTACJI LABORATORIUM BADAWCZEGO Nr AB 1280 wydany przez POLSKIE CENTRUM AKREDYTACJI 01-382 Warszawa, ul. Szczotkarska 42 Wydanie nr 4 Data wydania: 24 marca 2015 r. AB 1280 Nazwa i adres CENTRUM

Bardziej szczegółowo

LABORATORIUM SPALANIA I PALIW

LABORATORIUM SPALANIA I PALIW 1. Wprowadzenie 1.1.Podstawowe definicje Spalanie egzotermiczna reakcja chemiczna przebiegająca między paliwem a utleniaczem. Mieszanina palna mieszanina paliwa i utleniacza w której płomień rozprzestrzenia

Bardziej szczegółowo

Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem

Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem Urządzenia elektryczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem Zagadnienia wybrane Michał Świerżewski Stowarzyszenie Elektryków Polskich Sekcja Instalacji i Urządzeń Elektrycznych Warszawa listopad 2008

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJE PISEMNE. Czynności, które powinny być wykonane w razie wypadku lub zagrożenia

INSTRUKCJE PISEMNE. Czynności, które powinny być wykonane w razie wypadku lub zagrożenia INSTRUKCJE PISEMNE Czynności, które powinny być wykonane w razie wypadku lub zagrożenia W razie zaistnienia podczas przewozu wypadku lub zagrożenia, członkowie załogi pojazdu powinni wykonać następujące

Bardziej szczegółowo

PROBLEMY OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ I OCHRONY ŚRODOWISKA NATURALNEGO

PROBLEMY OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ I OCHRONY ŚRODOWISKA NATURALNEGO PROBLEMY OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ I OCHRONY ŚRODOWISKA NATURALNEGO Szkolenia bhp w firmie szkolenie okresowe pracodawców i osób kierujących pracownikami 175 Odporność pożarowa budynków wysokość obiektu

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA przy stosowaniu niebezpiecznych substancji chemicznych i ich mieszanin w Uniwersytecie Humanistyczno-Przyrodniczym im.

INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA przy stosowaniu niebezpiecznych substancji chemicznych i ich mieszanin w Uniwersytecie Humanistyczno-Przyrodniczym im. INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA przy stosowaniu niebezpiecznych substancji chemicznych i ich mieszanin w Uniwersytecie Humanistyczno-Przyrodniczym im. Jana Długosza w Częstochowie Celem wprowadzenia instrukcji

Bardziej szczegółowo

Zanieczyszczenia pyłowe i gazowe : podstawy obliczenia i sterowania. poziomem emisji / Ryszard Marian Janka. Warszawa, 2014 Spis treści

Zanieczyszczenia pyłowe i gazowe : podstawy obliczenia i sterowania. poziomem emisji / Ryszard Marian Janka. Warszawa, 2014 Spis treści Zanieczyszczenia pyłowe i gazowe : podstawy obliczenia i sterowania poziomem emisji / Ryszard Marian Janka. Warszawa, 2014 Spis treści Przedmowa Wykaz waŝniejszych oznaczeń i symboli IX XI 1. Emisja zanieczyszczeń

Bardziej szczegółowo

Wzorcowy dokument zabezpieczenia przed wybuchem (DZPW) dla pyłowych atmosfer wybuchowych

Wzorcowy dokument zabezpieczenia przed wybuchem (DZPW) dla pyłowych atmosfer wybuchowych Wzorcowy dokument zabezpieczenia przed wybuchem (DZPW) dla pyłowych atmosfer wybuchowych Celem niniejszego artykułu jest wskazanie pracodawcy co powinien zawierać dokument zabezpieczenia przed wybuchem

Bardziej szczegółowo

Karta charakterystyki mieszaniny

Karta charakterystyki mieszaniny Strona 1 z 6 1. Identyfikacja substancji / i identyfikacja przedsiębiorstwa a. Nazwa chemiczna produktu poli(alkohol winylowy) b. Zastosowanie tworzywo drukujące w technologii FDM c. Typ chemiczny polimer

Bardziej szczegółowo

Dyrektywa 94/9/WE. Polskie Normy zharmonizowane opublikowane do Wykaz norm z dyrektywy znajduje się również na

Dyrektywa 94/9/WE. Polskie Normy zharmonizowane opublikowane do Wykaz norm z dyrektywy znajduje się również na Dyrektywa 94/9/WE Załącznik nr 18 Polskie Normy zharmonizowane opublikowane do 31.12.2013 Wykaz norm z dyrektywy znajduje się również na www.pkn.pl Według Dziennika Urzędowego UE (2013/C 319/08) z 05.11.2013

Bardziej szczegółowo

Program studiów podyplomowych: Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem (edycja VIII, ).

Program studiów podyplomowych: Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem (edycja VIII, ). Program studiów podyplomowych: Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem (edycja VIII, 201-2019). L.p. Nazwa bloku Tematyka Prowadzący 1. 2. 3. Wybuchowość pyłów, gazów i par cieczy

Bardziej szczegółowo

Dziennik Urzêdowy Komendy G³ównej Stra y Granicznej Nr 15 376 Poz. 89. I. Magazyny bazowe

Dziennik Urzêdowy Komendy G³ównej Stra y Granicznej Nr 15 376 Poz. 89. I. Magazyny bazowe Komendy G³ównej Stra y Granicznej Nr 15 376 Poz. 89 Za³¹czniki do zarządzenia nr 90 Komendanta G³ównego Stra y Granicznej z dnia 26 listopada 2009 r. Za³¹cznik nr 1 WARUNKI LOKALIZACJI OBIEKTÓW MAGAZYNOWYCH,

Bardziej szczegółowo

KARTA BEZPIECZEŃSTWA WYROBU

KARTA BEZPIECZEŃSTWA WYROBU KARTA BEZPIECZEŃSTWA WYROBU Data aktualizacji : 30-04-2004 wersja 2 1. IDENTYFIKACJA WYROBU Nazwa produktu: AT 360, AT 361, AT 362 Tynk polikrzemianowy baranek 1,0; 1,5; 2,0 mm AT 366, AT 367, AT 368 Tynk

Bardziej szczegółowo

Zarządzenie Nr 34/2013/2014 Rektora Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego z dnia 28 stycznia 2014 r.

Zarządzenie Nr 34/2013/2014 Rektora Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego z dnia 28 stycznia 2014 r. Zarządzenie Nr 34/2013/2014 Rektora Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego z dnia 28 stycznia 2014 r. w sprawie prowadzenia na terenie, w obiektach i pomieszczeniach Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego prac pożarowo

Bardziej szczegółowo

DOŚWIADCZENIA PRAKTYCZNE ELEKTROWNI DOLNA ODRA

DOŚWIADCZENIA PRAKTYCZNE ELEKTROWNI DOLNA ODRA ZABEZPIECZENIE PRZECIWWYBUCHOWE ZESPOŁU MŁYNOWEGO PRZY WSPÓŁMIELENIU WĘGLA KAMIENNEGO I BIOMASY Bełchatów, 20-21.10.2016 r. Zadanie zespołu młynowego w procesie technologicznym: przygotować i podać do

Bardziej szczegółowo

Wentylacja i urządzenia wentylacyjne w strefach zagrożenia wybuchem Piotr MADEJ, Katowice

Wentylacja i urządzenia wentylacyjne w strefach zagrożenia wybuchem Piotr MADEJ, Katowice Wentylacja i urządzenia wentylacyjne w strefach zagrożenia wybuchem Piotr MADEJ, Katowice Wentylacja pomieszczeń zamkniętych, w których możliwe jest powstawanie mieszanin par cieczy palnych i/lub palnych

Bardziej szczegółowo

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ 1) z dnia 29 maja 2003 r. (Dz. U. z dnia 24 czerwca 2003 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ 1) z dnia 29 maja 2003 r. (Dz. U. z dnia 24 czerwca 2003 r. Dz. U. Nr 107, poz. 1004 zm. Dz. U. z 2006r. Nr 121, poz. 836 ROZPORZĄDZENIE MINISTRA GOSPODARKI, PRACY I POLITYKI SPOŁECZNEJ 1) z dnia 29 maja 2003 r. w sprawie minimalnych wymagań dotyczących bezpieczeństwa

Bardziej szczegółowo

Dyrektywa ATEX i znak. Uregulowania prawne a oferta ASTE dla stref zagrożonych wybuchem

Dyrektywa ATEX i znak. Uregulowania prawne a oferta ASTE dla stref zagrożonych wybuchem Dyrektywa ATEX i znak Uregulowania prawne a oferta ASTE dla stref zagrożonych wybuchem MATERIAŁY SZKOLENIOWE Prowadzący Małgorzata Kwasigroch Kierownik Działu Marketingu Alicja Cwojdzińska Specjalista

Bardziej szczegółowo

Głośniki do Dźwiękowych Systemów Ostrzegawczych. Parametry elektroakustyczne głośników pożarowych

Głośniki do Dźwiękowych Systemów Ostrzegawczych. Parametry elektroakustyczne głośników pożarowych Centrum Naukowo-Badawcze Ochrony Przeciwpożarowej im. Józefa Tuliszkowskiego Państwowy Instytut Badawczy Głośniki do Dźwiękowych Systemów Ostrzegawczych Parametry elektroakustyczne głośników pożarowych

Bardziej szczegółowo

Modelowanie skutków awarii przemysłowych w programie RIZEX-2

Modelowanie skutków awarii przemysłowych w programie RIZEX-2 Modelowanie skutków awarii przemysłowych w programie RIZEX-2 Rafał POROWSKI, Piotr LESIAK, Martyna STRZYŻEWSKA, Wojciech RUDY Zespół Laboratoriów Procesów Spalania i Wybuchowości CNBOP-PIB rporowski@cnbop.pl

Bardziej szczegółowo

Czujki pożarowe- korzyści z ich stosowania.

Czujki pożarowe- korzyści z ich stosowania. Czujki pożarowe- korzyści z ich stosowania. Wielu z nas decyduje się na zabezpieczenie swojego mienia przed zagrożeniami związanymi z pożarem. Wcześniej informowaliśmy o korzyściach płynących z posiadania

Bardziej szczegółowo

TERMOCHEMIA SPALANIA

TERMOCHEMIA SPALANIA TERMOCHEMIA SPALANIA I ZASADA TERMODYNAMIKI dq = dh Vdp W przemianach izobarycznych: dp = 0 dq = dh dh = c p dt dq = c p dt Q = T 2 T1 c p ( T)dT Q ciepło H - entalpia wewnętrzna V objętość P - ciśnienie

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Rozdział III Drgania mechaniczne i wstrząsy 1. Charakterystyka fizyczna i podstawowe pojęcia... 87 2. Źródła drgań...

Spis treści. Rozdział III Drgania mechaniczne i wstrząsy 1. Charakterystyka fizyczna i podstawowe pojęcia... 87 2. Źródła drgań... Spis treści Rozdział I Czynniki szkodliwe i uciążliwe w środowisku pracy 1. Podział czynników szkodliwych i uciążliwych.................................. 11 2. Ogólne przepisy bezpieczeństwa i higieny

Bardziej szczegółowo

Przy prawidłowej pracy silnika zapłon mieszaniny paliwowo-powietrznej następuje od iskry pomiędzy elektrodami świecy zapłonowej.

Przy prawidłowej pracy silnika zapłon mieszaniny paliwowo-powietrznej następuje od iskry pomiędzy elektrodami świecy zapłonowej. TEMAT: TEORIA SPALANIA Spalanie reakcja chemiczna przebiegająca między materiałem palnym lub paliwem a utleniaczem, z wydzieleniem ciepła i światła. Jeżeli w procesie spalania wszystkie składniki palne

Bardziej szczegółowo

KARTA BEZPIECZEŃSTWA WYROBU

KARTA BEZPIECZEŃSTWA WYROBU KARTA BEZPIECZEŃSTWA WYROBU Data aktualizacji : 30-04-2004 wersja 2 1. IDENTYFIKACJA WYROBU Nazwa produktu: AG 706 grunt pod tynki polikrzemianowe Producent: Farby KABE Polska Sp. z o.o., ul.śląska 88,

Bardziej szczegółowo

DOKUMENTACJA TECHNICZNA ZAWORU PRZECIWPRZEPEŁNIENIOWEGO ZPP-2

DOKUMENTACJA TECHNICZNA ZAWORU PRZECIWPRZEPEŁNIENIOWEGO ZPP-2 DOKUMENTACJA TECHNICZNA ZAWORU PRZECIWPRZEPEŁNIENIOWEGO ZPP-2 SPIS TREŚCI: Numer Tytuł działu Strona 1 Opis oraz zastosowanie 2 2 Dane techniczne 3 3 Wymiary oraz rysunek 3 4 Sprawozdanie z oceny zagrożenia

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA OBSŁUGI I KALIBRACJI oraz ZASADY BHP

INSTRUKCJA OBSŁUGI I KALIBRACJI oraz ZASADY BHP INSTRUKCJA OBSŁUGI I KALIBRACJI oraz ZASADY BHP PODSTAWOWE ZASADY BHP NIGDY nie kieruj pistoletu w stronę innych osób. ZAWSZE kontroluj stan węża przyłączeniowego bezpośrednio przed użyciem urządzenia

Bardziej szczegółowo

Wykład 1. Anna Ptaszek. 5 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 1. Anna Ptaszek 1 / 36

Wykład 1. Anna Ptaszek. 5 października Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego. Chemia fizyczna - wykład 1. Anna Ptaszek 1 / 36 Wykład 1 Katedra Inżynierii i Aparatury Przemysłu Spożywczego 5 października 2015 1 / 36 Podstawowe pojęcia Układ termodynamiczny To zbiór niezależnych elementów, które oddziałują ze sobą tworząc integralną

Bardziej szczegółowo

KARTA BEZPIECZEŃSTWA WYROBU

KARTA BEZPIECZEŃSTWA WYROBU KARTA BEZPIECZEŃSTWA WYROBU Data aktualizacji : 30-04-2004 wersja 2 1. IDENTYFIKACJA WYROBU Nazwa produktu: AG 705 - grunt pod tynki akrylowe. Producent: Farby KABE Polska Sp. z o.o., ul.śląska 88, 40-742

Bardziej szczegółowo

Wymiary. Dane techniczne

Wymiary. Dane techniczne Wymiary 10 5 20.4 3.2 6.2 16.2 1.6 0102 42 ±0.2 Opis zamówienia Opis zamówienia 5 mm niezabudowany Płaska budowa Szczelina montażowa dla opaski do kabli Obudowa odporna chemicznie z PVDF Przyłącze BN BU

Bardziej szczegółowo

BHP PRZY EKSPLOATACJI URZĄDZEŃ W STREFACH ZAGROŻONYCH WYBUCHEM

BHP PRZY EKSPLOATACJI URZĄDZEŃ W STREFACH ZAGROŻONYCH WYBUCHEM BHP PRZY EKSPLOATACJI URZĄDZEŃ W STREFACH ZAGROŻONYCH WYBUCHEM identyfikacja zagrożeń, normy i najlepsze praktyki w zakresie bezpieczeństwa pracy doświadczenia pokontrolne i powypadkowe Państwowej Inspekcji

Bardziej szczegółowo

SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA

SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA SZYBKOŚĆ REAKCJI CHEMICZNYCH. RÓWNOWAGA CHEMICZNA Zadania dla studentów ze skryptu,,obliczenia z chemii ogólnej Wydawnictwa Uniwersytetu Gdańskiego 1. Reakcja między substancjami A i B zachodzi według

Bardziej szczegółowo

Liquid Ice Spray Czyszczący

Liquid Ice Spray Czyszczący KARTA CHARAKTERYSTYKI BEZPIECZEŃSTWA (MSDS) Liquid Ice Spray Czyszczący SEKCJA 1 IDENTYFIKACJA SUBSTANCJI I PRODUCENTA Nazwa produktu: Spray czyszczący Kod produktu: 42082 Numer (Producenta) Karty Charakterystyki:

Bardziej szczegółowo

Dane techniczne. Dane ogólne Funkcja elementów przełączających NAMUR, NO Nominalny zasięg działania s n 1 mm

Dane techniczne. Dane ogólne Funkcja elementów przełączających NAMUR, NO Nominalny zasięg działania s n 1 mm 0102 Opis zamówienia Cechy Seria komfort 1 mm niezabudowany Akcesoria BF 12 Kołnierz montażowy, 12 mm Dane techniczne Dane ogólne Funkcja elementów przełączających NAMUR, NO Nominalny zasięg działania

Bardziej szczegółowo

Niedopuszczalne jest stosowanie materiałów i procesów technologicznych bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników i

Niedopuszczalne jest stosowanie materiałów i procesów technologicznych bez uprzedniego ustalenia stopnia ich szkodliwości dla zdrowia pracowników i Studia Podyplomowe EFEKTYWNE UŻYTKOWANIE ENERGII ELEKTRYCZNEJ w ramach projektu Śląsko-Małopolskie Centrum Kompetencji Zarządzania Energią Bezpieczeństwo i higiena pracy w energetyce Cz. 3 Jacek Przędzik

Bardziej szczegółowo

Załącznik 2. Międzynarodowe kody zagrożeń i zaleceń bezpieczeństwa (Risk and Safety Phrases)

Załącznik 2. Międzynarodowe kody zagrożeń i zaleceń bezpieczeństwa (Risk and Safety Phrases) . Międzynarodowe kody zagrożeń i zaleceń bezpieczeństwa (Risk and Safety Phrases) Poniższe kody umieszczane są na opakowaniach odczynników chemicznych oraz w katalogach firmowych producentów odczynników

Bardziej szczegółowo

Sonochemia. Schemat 1. Strefy reakcji. Rodzaje efektów sonochemicznych. Oscylujący pęcherzyk gazu. Woda w stanie nadkrytycznym?

Sonochemia. Schemat 1. Strefy reakcji. Rodzaje efektów sonochemicznych. Oscylujący pęcherzyk gazu. Woda w stanie nadkrytycznym? Schemat 1 Strefy reakcji Rodzaje efektów sonochemicznych Oscylujący pęcherzyk gazu Woda w stanie nadkrytycznym? Roztwór Znaczne gradienty ciśnienia Duże siły hydrodynamiczne Efekty mechanochemiczne Reakcje

Bardziej szczegółowo

Spalanie detonacyjne - czy to się opłaca?

Spalanie detonacyjne - czy to się opłaca? Spalanie detonacyjne - czy to się opłaca? Mgr inż. Dariusz Ejmocki Spalanie Spalanie jest egzotermiczną reakcją chemiczną syntezy, zdolną do samoczynnego przemieszczania się w przestrzeni wypełnionej substratami.

Bardziej szczegółowo

DOKUMENTACJA TECHNICZNA ZAWORU PRZECIWPRZEPEŁNIENIOWEGO ZPP-1

DOKUMENTACJA TECHNICZNA ZAWORU PRZECIWPRZEPEŁNIENIOWEGO ZPP-1 DOKUMENTACJA TECHNICZNA ZAWORU PRZECIWPRZEPEŁNIENIOWEGO ZPP-1 SPIS TREŚCI: Numer Tytuł działu Strona 1 Opis oraz zastosowanie 2 2 Dane techniczne 3 3 Wymiary oraz rysunek 3 4 Objaśnienie oznaczeń na tabliczce

Bardziej szczegółowo

Podstawowe wiadomości o zagrożeniach

Podstawowe wiadomości o zagrożeniach 1. Proces Palenia Spalanie jest to proces utleniania (łączenia się materiału palnego z tlenem) z wydzielaniem ciepła i światła. W jego wyniku wytwarzane są także produkty spalania: dymy i gazy. Spalanie

Bardziej szczegółowo

Rodzaj nadawanych uprawnień: obsługa, konserwacja, remont, montaż, kontrolnopomiarowe.

Rodzaj nadawanych uprawnień: obsługa, konserwacja, remont, montaż, kontrolnopomiarowe. Kurs energetyczny G2 (6 godzin zajęć) Rodzaj nadawanych uprawnień: obsługa, konserwacja, remont, montaż, kontrolnopomiarowe. Zakres uprawnień: a. piece przemysłowe o mocy powyżej 50 kw; b. przemysłowe

Bardziej szczegółowo

02 - Standardy. - Homologacja - Atex

02 - Standardy. - Homologacja - Atex - Standardy - Stopień ochrony IP - Homologacja - Atex Stopnie ochrony IP dla cewek lub elektrozaworów z wtyczkami elektrycznymi Stopień ochrony wskazuje na wytrzymałość urządzeń elektrycznych w momencie

Bardziej szczegółowo

ELOKON Polska Sp. z o.o. Bezpieczeństwo pracy przemysłowych urządzeń do procesów cieplnych

ELOKON Polska Sp. z o.o. Bezpieczeństwo pracy przemysłowych urządzeń do procesów cieplnych ELOKON Polska Sp. z o.o. Bezpieczeństwo pracy przemysłowych urządzeń do procesów cieplnych 1. Przemysłowe urządzenia do procesów cieplnych 2. Ocena ryzyka przemysłowych urządzeń do procesów cieplnych 3.

Bardziej szczegółowo

Zwroty R. ToxInfo Consultancy and Service Limited Partnership www.msds-europe.com Tel.: +36 70 335 8480

Zwroty R. ToxInfo Consultancy and Service Limited Partnership www.msds-europe.com Tel.: +36 70 335 8480 Zwroty R R1 - Produkt wybuchowy w stanie suchym. R2 - Zagrożenie wybuchem wskutek uderzenia, tarcia, kontaktu z ogniem lub innymi źródłami zapłonu. R3 - Skrajne zagrożenie wybuchem wskutek uderzenia, tarcia,

Bardziej szczegółowo

Pigment antykorozyjny NAN-4

Pigment antykorozyjny NAN-4 Strona 1/5 Data sporządzenia karty: 02-01-2012 Aktualizacja: 03-10-2013 KARTA CHARAKTERYSTYKI (Podstawa : Rozporządzenie Komisji UE nr 453/2010 z dnia 20 maja 201r. zmieniające rozporządzenie (WE) nr 1907/2006

Bardziej szczegółowo

TRANSPORT I MAGAZYNOWANIE MATERIAŁÓW SYPKICH

TRANSPORT I MAGAZYNOWANIE MATERIAŁÓW SYPKICH REFERATY XXIV Międzynarodowa Konferencja POPIOŁY Z ENERGETYKI 2017 TRANSPORT I MAGAZYNOWANIE MATERIAŁÓW SYPKICH Ing. Tadeáš Podstawka, Ph.D. Prezes IHAS Sp. z o.o. Spółki Łukasz Zawadzki Dyrektor Zarządzający

Bardziej szczegółowo

CIĘŻAR. gdzie: F ciężar [N] m masa [kg] g przyspieszenie ziemskie ( 10 N ) kg

CIĘŻAR. gdzie: F ciężar [N] m masa [kg] g przyspieszenie ziemskie ( 10 N ) kg WZORY CIĘŻAR F = m g F ciężar [N] m masa [kg] g przyspieszenie ziemskie ( 10 N ) kg 1N = kg m s 2 GĘSTOŚĆ ρ = m V ρ gęstość substancji, z jakiej zbudowane jest ciało [ kg m 3] m- masa [kg] V objętość [m

Bardziej szczegółowo

KARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU. Data wydania ACETON Strona 1/4

KARTA CHARAKTERYSTYKI PREPARATU. Data wydania ACETON Strona 1/4 Data wydania 06.04.2009 ACETON Strona 1/4 1. Identyfikacja substancji / preparatu ACETONÓWKA 2. Skład i informacja o składnikach. Nazwa chemiczna Nr CAS Nr WE Symbole Symbole zagrożenia (INCI) ostrzegawcze

Bardziej szczegółowo

Program studiów podyplomowych: Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem (edycja VIII, ).

Program studiów podyplomowych: Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem (edycja VIII, ). Program studiów podyplomowych: Bezpieczeństwo techniczne w przestrzeniach zagrożonych wybuchem (edycja VIII, 201-2019). L.p. Nazwa bloku Tematyka Prowadzący* 1. 2. 3. Wybuchowość pyłów, gazów i par cieczy

Bardziej szczegółowo