Księga jubileuszowa Profesora Romualda Kmiecika. pod redakcją naukową Anny Przyborowskiej-Klimczak i Adama Tarachy

Transkrypt

1 K IUDICIUM RK ET SCIENTIA Księga jubileuszowa Profesora Romualda Kmiecika pod redakcją naukową K Anny Przyborowskiej-Klimczak i Adama Tarachy Warszawa 2011

2

3 Słowo wstępne Niniejsza Księga Jubileuszowa, dedykowana Panu Profesorowi dr. hab. Romualdowi Kmiecikowi, jest wyrazem naszego najwyższego szacunku dla Jubilata oraz uznania dla Jego bogatego i wartościowego dorobku naukowego, a także Jego osiągnięć w działalności dydaktycznej i organizacyjnej. Pan Profesor od ponad czterdziestu lat związany jest z Wydziałem Prawa i Administracji Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, podczas których przeszedł kolejne etapy kariery akademickiej, zaczynając od stanowiska starszego asystenta w Katedrze Postępowania Karnego i Kryminalistyki do obecnie zajmowanego stanowiska profesora zwyczajnego oraz Kierownika Katedry Kryminalistyki i Prawa Dowodowego. W okresie tym pełnił też ważne funkcje: Prodziekana Wydziału oraz Prorektora UMCS do spraw dydaktyczno-wychowawczych. Przez wszystkie te lata był też Nauczycielem Akademickim znakomitym wykładowcą, autorem cenionych podręczników i skryptów akademickich, bardzo wymagającym, ale sprawiedliwym egzaminatorem, promotorem i recenzentem wielu prac magisterskich, doktorskich i habilitacyjnych. Cenimy Pana Profesora za niezwykle rzetelny stosunek do obowiązków zawodowych, ustanawianie wysokich standardów i oczekiwań wobec siebie i innych, ale przede wszystkim podziwiamy osiągnięty przez Niego poziom profesjonalizmu w działalności badawczej i publikacyjnej. Nie jest przesadą twierdzenie, że stanowi dla nas Wzór Uczonego i Mistrza, imponującego wiedzą i postawą. W dość rozpowszechnionym odczuciu Pan Profesor Romuald Kmiecik nie jest raczej rzecznikiem kompromisu, ale człowiekiem z pełnym przekonaniem i niezłomnością broniącym swoich przekonań i poglądów. Nie oznacza to jednak, że pozostaje obojętny na argumenty i opinie innych osób, chociaż na pewno łatwiej przekonać Go do zmiany zajmowanego stanowiska w sprawach naukowych niż politycznych. Działalność Pana Profesora nie ograniczała się do aktywności podejmowanej w murach uniwersyteckich. Z dużym zaangażowaniem wypełniał też różne obowiązki na rzecz wymiaru sprawiedliwości, zaczynając swoją drogę zawodową od pełnienia funkcji prokuratora, a do niedawna 5

4 Sł o w o w s t ę p n e działając w Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego. Przez wiele lat opracowywał liczne opinie prawne dla Sejmu i Senatu oraz glosy do orzeczeń sądowych. Imponująca jest nie tylko ich liczba, ale godny podziwu jest ich najwyższy poziom merytoryczny, niezwykła wnikliwość analiz i trafność sądów. Są one często powoływane przez przedstawicieli nauki i wykorzystywane w praktyce wymiaru sprawiedliwości. Ta bardzo skromna charakterystyka sylwetki Pana Profesora Romualda Kmiecika nie byłaby pełna bez wspomnienia o Jego rozległych zainteresowaniach innymi dziedzinami wiedzy, a także o Jego bardzo emocjonalnym, lecz równocześnie silnie uargumentowanym stosunku do aktualnych wydarzeń. Wprawdzie nie każdego Pan Profesor może przekonać do swoich racji, ale sposób, w jaki je prezentuje i uzasadnia, budzi uznanie nawet u najbardziej krytycznych adwersarzy. W niniejszej Księdze obok publikacji Autorów reprezentujących niemal wszystkie ośrodki uniwersyteckie w Polsce znalazły się artykuły opracowane przez najbliższych Przyjaciół, Kolegów i Wychowanków Pana Profesora Romualda Kmiecika. Redaktorzy Księgi serdecznie dziękują Autorom za przygotowanie i przekazanie opublikowanych w niej prac. Słowa szczególnego podziękowania i wdzięczności kierują do Pracowników Katedry Kryminalistyki i Prawa Dowodowego: Pani dr Doroty Karczmarskiej, Pani mgr Doroty Orkiszewskiej i Pana mgr. Dominika Firkowskiego za nieocenioną pomoc w przygotowaniu do druku tekstów zamieszczonych w Księdze. Pragniemy, by niniejsza Księga dedykowana Panu Profesorowi Romualdowi Kmiecikowi, była formą podziękowania za Jego cenny wkład do polskiej nauki prawa, godny podziwu profesjonalizm w całej działalności badawczej, dydaktycznej i organizacyjnej. Wierzymy też, że będzie jeszcze długo służył swoją wiedzą i doświadczeniem Macierzystemu Uniwersytetowi, Nauce i Ojczyźnie oraz życzymy Mu najserdeczniej dużo zdrowia i sił oraz dalszych sukcesów w wielu następnych latach Jego twórczego życia. Anna Przyborowska-Klimczak Adam Taracha

5 Ży c i o r y s n a u k o w y Profesora Romualda Kmiecika Profesor Romuald Andrzej Kmiecik urodził się 5 listopada 1941 roku w Lublinie. Liceum Ogólnokształcące im. St. Staszica ukończył w 1959 roku. W tym samym roku został przyjęty na studia prawnicze w UMCS. W 1963 roku, będąc jeszcze studentem, podjął pracę w Prokuraturze Powiatowej dla miasta Lublina, w której po ukończeniu aplikacji pełnił funkcję asesora, a następnie podprokuratora. W 1967 roku został zatrudniony na stanowisku starszego asystenta na Wydziale Prawa UMCS w Katedrze Postępowania Karnego i Kryminalistyki kierowanej wówczas przez doc. Tadeusza Tarasa. Stopień doktora nauk prawnych uzyskał w 1974 roku na podstawie monografii pt. Oskarżyciel posiłkowy w polskim procesie karnym. Za tę pracę wydaną 3 lata później przez Wydawnictwo Prawnicze w Warszawie, w znacznie skróconej formie książkowej Autor otrzymał nagrodę specjalną Prokuratora Generalnego w konkursie Redakcji Państwa i Prawa. Niezależnie od prowadzonych ćwiczeń, jako asystent, a później adiunkt, wspierał działalność studenckiego koła naukowego, w szczególności pomagając w organizacji środowiskowych konkursów krasomówczych. Przez wiele lat opracowywał kazusy dla uczestników konkursów, a także, jako opiekun naukowy, towarzyszył studentom w wyjazdach do innych ośrodków akademickich, gdzie odbywały się finały ogólnopolskie. Jego podopieczni często zajmowali wysokie lokaty podczas tych finałów, a największym sukcesem było I miejsce studentki z Lublina w ogólnopolskim konkursie w Krakowie w 1976 roku. W latach 90. ubiegłego wieku uczestniczył w tego rodzaju konkursach jako juror lub przewodniczący jury. W 1977 roku w ramach międzynarodowej wymiany studentów i pracowników naukowych przebywał na stażu naukowym w Lock Haven State College (Pensylwania, USA). W 1984 roku Jubilat uzyskał stopień doktora habilitowanego na podstawie dotychczasowego wielonurtowego dorobku naukowego oraz rozprawy pt. Dowód ścisły w procesie karnym (Lublin 1983). Rozprawa ta została także doceniona w konkursie Redakcji Państwa i Prawa, Autor 7

6 Ży c i o r y s n a u k o w y Pr o f e s o r a Ro m u a l d a Km i e c i k a otrzymał III nagrodę (I nagrody w tym konkursie nie przyznano). Bezpośrednio po habilitacji odbył staż naukowy w Darwin College w Cambridge. W następnym roku, już jako docent, wybrany został na stanowisko prodziekana Wydziału Prawa i Administracji UMCS. W latach był prorektorem UMCS do spraw dydaktyki i wychowania. W 1988 roku przebywał na stażu naukowym w St. John s College w Oxfordzie. W 1990 roku powierzono Profesorowi kierownictwo Katedry Kryminalistyki i Prawa Dowodowego utworzonej w tymże roku. Stanowisko profesora nadzwyczajnego UMCS Jubilat uzyskał w 1991 roku, tytuł naukowy profesora nauk prawnych w 1994, a w 2002 roku został powołany na stanowisko profesora zwyczajnego. W latach 80. i 90. minionego wieku prowadził wykłady i prelekcje w ramach szkoleń i studiów podyplomowych organizowanych dla sędziów i prokuratorów lubelskich. W tym okresie uczestniczył w składzie Senatu UMCS, a następnie przez kolejne kadencje do chwili obecnej pełnił funkcję Przewodniczącego Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej dla Studentów. W minionej dekadzie przez okres jednej kadencji uczestniczył w składzie Odwoławczej Komisji Dyscyplinarnej przy Radzie Głównej Szkolnictwa Wyższego. W latach Profesor Romuald Kmiecik pełnił funkcję redaktora naukowego uniwersyteckiego czasopisma prawniczego Annales UMCS. Sectio G Ius ; pod redakcją Profesora ukazały się trzy kolejne roczniki. Od końca lat 90. XX wieku uczestniczył okresowo w pracach Ministerstwa Sprawiedliwości dotyczących projektów zmian w kodeksie postępowania karnego, a w roku 2006 powołany został przez Prezesa Rady Ministrów w skład Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego przy Ministrze Sprawiedliwości na 4 lata. Zainteresowania naukowe Profesora Romualda Kmiecika obejmują różne obszary badawcze w ramach teorii procesu karnego, między innymi z pogranicza prawa dowodowego i kryminalistyki. Już w latach 70. minionego stulecia Jubilat podjął badania nad istotą pokrzywdzenia przestępstwem na tle unormowań kodeksu postępowania karnego, a także na szerszym tle tzw. wiktymologii procesowej. Podczas pobytu w USA prowadził badania nad zagadnieniem przestępczości bez ofiar oraz problematyką prawnodowodową w prawie amerykańskim, co w następnych latach pozwoliło Mu uruchomić wykład monograficzny z zakresu angloamerykańskiego prawa dowodowego. Głównym obszarem refleksji naukowej Jubilata pozostaje teoria prawa dowodowego w sprawach karnych, z uwzględnieniem aspektów porównawczych. W rozprawie habilitacyjnej Dowód ścisły w procesie karnym Autor sformułował postulat umiarkowanego formalizmu w sprawach karnych w nawiązaniu do niemieckiej koncepcji podziału dowodów 8

7 Ży c i o r y s n a u k o w y Pr o f e s o r a Ro m u a l d a Km i e c i k a (Streng-und Freibeweis). Akcentując gwarancyjną funkcję form postępowania dowodowego, zwrócił uwagę na ujemne konsekwencje formalizmu z punktu widzenia realizacji zasady prawdy materialnej. Profesor Romuald Kmiecik jest też autorem oryginalnej koncepcji uprawdopodobnienia faktów w procesie karnym. Zgodnie z tą koncepcją podstawę faktyczną decyzji incydentalnych kształtowaną poza standardem dowodzenia ścisłego wyznaczałby postulat prawdy materialnej odnoszący się także do instytucji uprawdopodobnienia jako rezultatu dowodzenia swobodnego. Profesor jest uważnym obserwatorem zarówno zmian legislacyjnych, jak i orzecznictwa Sądu Najwyższego. Wskazuje na to liczba publikowanych glos do orzeczeń SN. Z dezaprobatą odnotował zniesienie instytucji nieważności orzeczeń z mocy samego prawa, twierdząc, że instytucję tę należałoby raczej reformować niż eliminować z k.p.k. Nie kryje sceptycyzmu wobec przewidzianych w k.p.k. alternatywnych sposobów rozstrzygania spraw karnych, stanowiących mniej lub bardziej wierną kopię rozwiązań przyjętych w krajach zachodnich. Dotyczy to przede wszystkim mediacji pomiędzy pokrzywdzonym i oskarżonym, umieszczonej w rozdziale k.p.k. obejmującym zasady procesowe. Uważa On mediację w sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego za instytucję wątpliwą funkcjonalnie i szkodliwą z punktu widzenia interesu publicznego i praw pokrzywdzonego. Z podobnym dystansem odnosi się Jubilat do tzw. porozumień procesowych. Jego zdaniem zastrzeżenia wzbudza zarówno sama idea wymierzania sprawiedliwości w sprawie o przestępstwo w wyniku uzgodnień ze sprawcą tego przestępstwa, jak i aktualny kształt tych unormowań procesowych. Niechętnie odnosi się do różnych postmodernistycznych nowinek, a w sporze między lewicowym liberalizmem a komunitarianizmem nie jest skłonny uważać dobra wspólnego Rzeczypospolitej jedynie za rodzaj abstrakcyjnej hipostazy, co determinuje jego prawicowe wybory polityczne. Zainteresowania naukowe Jubilata wykraczają poza sferę zagadnień karnoprocesowych i prawnodowodowych. Jubilat wypowiada się także w obszarze problematyki konstytucyjnej i ustrojowej. Należy odnotować Jego uczestnictwo w dyskusji na temat unormowań obowiązującej ustawy zasadniczej podczas konferencji poświęconej przyszłej Konstytucji zorganizowanej w Krakowie w 1988 roku. Z dezaprobatą Jubilat odnosił się później w kilku publikacjach do dekonstytucjonalizacji prokuratury oraz wskazywał brak podstaw w świetle obowiązującej Konstytucji do sprawowania przez Ministra Sprawiedliwości funkcji Prokuratora Generalnego. Był jednym z pierwszych autorów, którzy postulowali zmianę tego stanu, ale nie w taki sposób, w jaki funkcje Prokuratora Generalnego i Ministra Sprawiedliwości rozdzieliła ustawa nowelizująca z dnia 9 października 2009 roku. 9

8 Ży c i o r y s n a u k o w y Pr o f e s o r a Ro m u a l d a Km i e c i k a Na podkreślenie zasługuje także wszechstronna działalność dydaktyczna Profesora. Już w 1971 roku uczestniczył, obok profesorów T. Tarasa i E. Skrętowicza, w opracowaniu pierwszego, po wejściu w życie kodeksu postępowania karnego z 1969 roku, podręcznika-skryptu Proces karny. Część ogólna wydanego pod redakcją prof. dr. T. Tarasa. W latach 70. minionego stulecia rozpoczął wykłady z kryminalistyki dla studentów Wydziału Prawa UMCS. Dostrzegał potrzebę kształcenia prawników w zakresie tej nienormatywnej dziedziny wiedzy empirycznej, szczególnie użytecznej, a nawet niezbędnej w praktyce sądowo-prokuratorskiej. Przekonał się o tym podczas pracy w prokuraturze, aktywnie uczestnicząc w 1967 roku w specjalnym kursie kryminalistycznym zorganizowanym w Białymstoku dla prokuratorów z obszaru kilku województw. W UMCS kryminalistyka jako dyscyplina dydaktyczna nie była początkowo jeszcze w latach 60. uwzględniana w programie studiów prawniczych; następnie wykłady prowadzili w Lublinie profesorowie z innych ośrodków naukowych. Z chwilą powierzenia Profesorowi wykładów z kryminalistyki starał się nadać im charakter jurydyczny, łącząc zagadnienia taktyki i techniki kryminalistycznej z problematyką prawnodowodową. W ostatnich latach aktywność dydaktyczna Profesora obejmowała wykłady z postępowania karnego dla studentów III roku studiów prawniczych, wykłady z prawa dowodowego, seminaria magisterskie oraz wykłady monograficzne z psychologii zeznań i angloamerykańskiego prawa dowodowego, a także wykłady specjalistyczne dla doktorantów. Profesor jest promotorem ponad 300 prac magisterskich. Jest także współautorem wielokrotnie wznawianego podręcznika Proces karny. Część ogólna, Lublin Kraków 1996 (opracowanym wspólnie z profesorem E. Skrętowiczem) oraz redaktorem i głównym autorem podręcznika Prawo dowodowe. Zarys wykładu (pierwsze wydanie: Kraków 2005). W zakresie kształcenia kadry naukowej jest promotorem w kilku przewodach doktorskich, z których jeden zakończył się nadaniem stopnia doktora, pozostałe zaś są w toku. Był też recenzentem w siedmiu zakończonych przewodach doktorskich, siedmiu przewodach habilitacyjnych oraz w przewodzie o nadanie tytułu profesora. Był także recenzentem w postępowaniu o nadanie tytułu Doktora honoris causa UMCS profesorowi Stanisławowi Waltosiowi. Jubilat nie stroni także od aktywności publicystycznej. Wypowiada się w formie artykułów, wywiadów i listów na temat aktualnych wydarzeń życia publicznego, głównie na łamach Rzeczpospolitej i Naszego Dziennika. Bliska jest Mu także tematyka historyczna, do której sięga w kontekście wydarzeń współczesnych. Był też autorem artykułu zamieszczonego w jednej z lubelskich gazet, w którym przedstawił oryginalną, bardziej literacką niż ściśle naukową, koncepcję dotyczącą 10

9 Ży c i o r y s n a u k o w y Pr o f e s o r a Ro m u a l d a Km i e c i k a pochodzenia zamku lubelskiego i znajdującej się na wzgórzu zamkowym baszty obronnej z XII lub XIII wieku. W ciągu swej długoletniej pracy w charakterze nauczyciela akademickiego Jubilat otrzymał liczne nagrody rektorskie i ministerialne oraz odznaczenia, m.in. Srebrny Krzyż Zasługi (w 1979 roku), Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (w 1989 roku), Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski (w 2000 roku) i Medal Komisji Edukacji Narodowej, a także odznakę za wierność od NSZZ Solidarność.

10

11 Wy k a z p u b l i k a c j i Pr o f. d r. h a b. Ro m u a l d a Km i e c i k a z d z i e d z i n y p r a w a k a r n e g o p r o c e s o w e g o i innych dyscyplin prawniczych Monografie, podręczniki i skrypty 1. Proces karny część ogólna, Lublin 1971, red. T. Taras [współautorstwo T. Taras, E. Skrętowicz]; autorstwo rozdz. IV pt. Przesłanki procesowe (s ) i rozdz. VII pt. Podstawowe zagadnienia prawa dowodowego (s ), wyd. II, 1972; wyd. III, Oskarżyciel posiłkowy w procesie karnym, Warszawa 1977, ss Dowód ścisły w procesie karnym, Lublin 1983, ss Posiedzenie sądu w procesie karnym. Prawnodowodowa problematyka orzekania poza rozprawą, Lublin 1993, ss Proces karny część ogólna, Kraków Lublin 1996 [współautorstwo wydań I VII E. Skrętowicz; autorstwo: rozdz. I, II, IV, VII], ss. 348; wyd. II zmienione i uzupełnione, Kraków Lublin 1999; wyd. III zmienione i uzupełnione, Kraków 2002; Aneks do podręcznika pt. Proces karny część ogólna [współautorstwo E. Skrętowicz], Kraków 2003; Proces karny część ogólna, seria akademicka z aneksem, wyd. IV, Kraków 2004; wyd. V, Kraków 2006; wyd. VI, Warszawa Kraków 2006; wyd. VII, Warszawa 2009, ss Prawo dowodowe zarys wykładu [red., autorstwo: rozdz. I, II, III, V, VI, VIII i współautorstwo: rozdz. IV, VII, IX; współautorzy: D. Karczmarska, A. Taracha], Kraków 2005, ss. 356; wyd. II, Warszawa 2005, ss. 356; wyd. III, Warszawa 2008, ss. 313 Artykuły w opracowaniach zbiorowych i czasopismach prawniczych 1. Z problematyki daktylologii w procesie karnym [współautorstwo J. Hendzel], Pal. 1970, nr 6, s

12 2. Jeszcze w sprawie wniosku o ściganie nieznanego sprawcy, Pal. 1972, nr 3, s Pojęcie oskarżyciela posiłkowego w teorii i ustawodawstwie karnym procesowym w Polsce, Annales UMCS, vol. XX, sec. C, Lublin 1973, s Oskarżyciel posiłkowy a powód cywilny w procesie karnym analiza założeń ustawowych, Annales UMCS, vol. XXIII, sec. C, Lublin 1976, s Sądowa kontrola zaniechania ścigania w postępowaniu przygotowawczym, PiP 1977, z. 5, s Ustawowa definicja pokrzywdzonego, Annales UMCS, vol. XXIV, sec. C, Lublin 1977, s Perspektywy depenalizacji przestępstw bez ofiar w USA, Pal. 1980, nr 1, s Przedawnienie jako podstawa umorzenia postępowania karnego (...), Problemy Praworządności 1980, nr 5, s O reasumpcji wadliwych decyzji nie kończących postępowania karnego, NP 1980, nr 7 8, s Rekognicja i konfrontacja w świetle założeń dowodu ścisłego, NP 1981, nr 5, s Skutki nieuprzedzenia pokrzywdzonego o niepodzielności podmiotowej ścigania, Pal. 1981, nr 5, s Formy przeprowadzania dowodu w postępowaniu o wznowienie, NP 1982, nr 3 4, s Uprawdopodobnienie w procesie karnym, NP 1983, nr 5, s Oględziny w procesie karnym. Niektóre zagadnienia formalno-dowodowe, Annales UMCS, vol. XXXI, sec. G Ius, Lublin 1984, s O samoobwinieniu w świetle teorii dowodów Jeremiasza Benthama ( ), PiP 1985, z , s Przeszkody dowodowe a zawieszenie postępowania karnego (artykuł dyskusyjny), Pal. 1985, nr 2, s Kontrola rozmów telefonicznych jako czynność procesowa i operacyjno-rozpoznawcza (w:) Wybrane problemy teorii i praktyki państwa i prawa, red. H. Groszyk, L. Dubel, UMCS Lublin 1986, s Kilka uwag o kontroli aktu oskarżenia pod względem formalnym, NP 1987, nr 11 12, s

13 19. O charakterze prawnym terminu z art. 489 k.p.k. inaczej (w:) Z zagadnień cywilnego prawa materialnego i procesowego, red. M. Sawczuk, Lublin 1988, s Naczelne zasady karnoprocesowe w postępowaniu w sprawach nieletnich (w:) Postępowanie z nieletnimi orzekanie i wykonywanie środków wychowawczych i poprawczych, red. T. Bojarski, Lublin 1988, s Konwalidacja i konwersja wadliwych dowodów w procesie karnym, PiP 1989, z. 5, s Uwagi o procedurze karnej kanonicznej, Annales UMCS, vol. XXXVI, sec. G, Lublin 1989, s O niektórych gwarancjach praw oskarżonego w polskim procesie karnym w świetle norm prawnomiędzynarodowych (w:) Problemy ewolucji prawa karnego, red. T. Bojarski, Lublin 1990, s Naczelne zasady karno- i cywilnoprocesowe w postępowaniu w sprawach nieletnich (w:) Orzekanie środków wychowawczych i poprawczych w praktyce sądów rodzinnych, red. T. Bojarski, Lublin 1990, s O pełny kształt ekspertyzy psychologicznej zeznań świadka-pokrzywdzonego w procesie karnym (uwagi na marginesie wyroku SN w sprawie o kazirodztwo), Pal. 1992, nr 5 6, s Ofiara przestępstwa jako źródło dowodu i strona w publicznoskargowym postępowaniu karnym (przyczynek do określenia przedmiotu badań tzw. wiktymologii karnoprocesowej), Przegląd Policyjny 1992, nr 1(25), s Z problematyki prawnodowodowej posiedzenia niejawnego sądu (Uwagi w związku z projektem k.p.k.) (w:) Problemy kodyfikacji prawa karnego. Księga ku czci Profesora Mariana Cieślaka, red. S. Waltoś, Kraków 1993, s Sądowa kontrola aktu oskarżenia w procesie karnym. Uwagi na tle projektu k.p.k. (w:) Problemy reformy prawa karnego, red. T. Bojarski, E. Skrętowicz, Lublin 1993, s Z problematyki dowodowej w postępowaniu ekstradycyjnym w stosunkach z Wielką Brytanią i USA, Pal. 1994, nr 7 8, s Ułatwienia dowodowe w postępowaniu rehabilitacyjnym (w świetle ustawy z dnia 23 lutego 1991r.), Pal. 1995, nr 9 10, s Dopuszczalność dowodu odciążającego z protokołu zeznań oskarżonego przesłuchanego w charakterze świadka, PiP 1995, z , s

14 32. Początki badań nad problematyką gwarancji praw oskarżonego (z historii lubelskiej procesualistyki karnej) (w:) 45 lat Wydziału Prawa i Administracji UMCS w Lublinie, Lublin 1995, s Trójinstancyjny system apelacyjno-kasacyjny czy dwuinstancyjna hybryda rewizyjno-kasacyjna? (w:) Kierunki i stan reformy prawa karnego, red. T. Bojarski, E. Skrętowicz, Lublin 1995, s O pojęciu większości głosów (w prawie wewnętrznym i międzynarodowym), PiP 1996, z. 1, s Immunitet czy kontratyp bezwzględny? (w związku z problematyką materialnego immunitetu parlamentarnego), PiP 1996, z. 10, s Uwagi krytyczne o trybie przygotowania i uchwalenia ustawy zasadniczej (...), Annales UMCS, vol. XLIV, sec. G, Lublin 1997, s Prawnodowodowe aspekty ochrony programów komputerowych w postępowaniu karnym, Prok. i Pr. 1997, nr 6, s Prawomocność postanowień prokuratora w świetle k.p.k. z 1997 r. (w:) Nowa kodyfikacja karna. Kodeks postępowania karnego (zagadnienia węzłowe), red. E. Skrętowicz, Warszawa 1997, s Aleksander Korowicki i jego zapomniany podręcznik procedury karnej (w 200. rocznicę urodzin autora), Pal. 1998, nr 7 8, s Warunki formalne kasacji a zarzuty kasacyjne w nowym kodeksie postępowania karnego, Prok. i Pr. 1998, nr 9, s Kasacja jako nadzwyczajny środek zaskarżenia wyroku (kilka uwag de lege ferenda w związku z unormowaniami k.p.k. z 1997 r.) (w:) Polska lat dziewięćdziesiątych. Przemiany państwa i prawa, Lublin 1998, s Karnoprocesowe aspekty ścigania przestępstw przeciwko środowisku (w:) Ekologia i Prawo, red. A. Przyborowska-Klimczak (materiały sesji naukowej 7-B.VL 1997 r.), Prace Wydziału Nauk Prawniczych KUL, Lublin 1999, s Posiłkowe oskarżenie zastępcze w sprawie o przestępstwo publicznoskargowe. Uwagi na tle k.p.k. z 1997 r. (w:) Nowe prawo karne procesowe zagadnienia wybrane. Księga ku czci Profesora Wiesława Daszkiewicza, red. T. Nowak, Poznań 1999, s Tryb wyłączenia sędziego i prokuratora w kodeksie postępowania karnego, Prok. i Pr. 1999, nr 11 12, s

15 45. Jurysdykcja sądów powszechnych w sprawach o przestępstwa członków Rady Ministrów, PiP 2000, z. 1, s Prokuratura w demokratycznym państwie prawnym (refleksje sceptyczne), Prokurator 2000, nr 1, s Przedmiot i kontrola formalna wniosku o stwierdzenie nieważności orzeczenia z mocy prawa (art k.p.k.) (w:) Środki zaskarżenia w procesie karnym. Księga pamiątkowa ku czci Profesora Zbigniewa Dody, red. A. Gaberle, S. Waltoś, Kraków 2000, s Karnoprocesowe formy badania osmologicznego w świetle zasady swobodnej oceny dowodów (w:) Zasady procesu karnego wobec wyzwań współczesności, Księga ku czci Profesora Stanisława Waltosia, red. J. Czapska, A. Gaberle, A. Światłowski, A. Zoll, Warszawa 2000, s Prawo do milczenia zatrzymanej osoby podejrzanej (w świetle reguły nemo tenetur), Prok. i Pr. 2000, nr 7 8, s O wyrokowaniu bez rozprawy i innych instytucjach karnoprocesowych, Prokurator 2000, nr 3, s Procesowe aspekty zabezpieczenia i utrwalania przydatnych dowodowo śladów kryminalistycznych (w:) Nauka wobec przestępczości, Księga pamiątkowa ku czci Profesora Tadeusza Hanauska, red. J. Błachut, M. Szewczyk, J. Wójcikiewicz, Kraków 2001, s Dwie kwestie z problematyki konfrontacji w postępowaniu karnym (w:) Księga pamiątkowa ku czci Profesora Andrzeja Szwarca, Wrocław 2001, s Kodeks postępowania karnego w ocenie doktryny i publicystyki (w:) Racjonalna reforma prawa karnego, red. A. Zoll, Warszawa 2001, s Nadzwyczajne formy kontroli zaniechania ścigania w świetle kodeksu postępowania karnego z 1997 r. (w:) Współczesny polski kodeks karny, Księga ofiarowana Prof. T. Nowakowi, red. S. Stachowiak, Poznań 2002, s W kwestii prawa prokuratora do przystąpienia do oskarżenia (art k.p.k.) w wypadku śmierci oskarżyciela posiłkowego (...), Prok. i Pr. 2002, nr 5, s Przegląd orzecznictwa SN Izby Karnej w zakresie zagadnień kryminalistyczno-dowodowych w postępowaniu karnym (w latach ), Prok. i Pr. 2002, nr 7 8, s Sprawa o wykroczenie a proces karny (czy wymiar sprawiedliwości stanie się jeszcze jednym urządzeniem administracyjnym?), Prokurator 2002, nr 3 4, s

16 58. Z problematyki dowodu ścisłego i swobodnego w postępowaniu apelacyjnym i kasacyjnym, Prok. i Pr. 2003, nr 1, s Jeszcze raz o prawie do milczenia według J. Benthama (w związku z przepisami o sejmowej komisji śledczej) (w:) Państwo, Prawo, Myśl prawnicza prace dedykowane Profesorowi Grzegorzowi Leopoldowi Seidlerowi w dziewięćdziesiątą rocznicę urodzin, Lublin 2003, s O dwu koncepcjach dalszego rozwoju procedury karnej (uwagi w związku z tzw. konsensualizmem procesowym) (w:) Aktualne problemy prawa i procesu karnego, Księga ofiarowana Profesorowi Janowi Grajewskiemu, GSP 2003, t. XI, s Rażące naruszenia prawa materialnego jako względna przyczyna kasacyjna (w:) Współczesne problemy procesu karnego i wymiaru sprawiedliwości, Księga ku czci Profesora Kazimierza Marszała, red. P. Hofmański, K. Zgryzek, Katowice 2003, s Z problematyki dowodu potwierdzającego w Polsce i Anglii (w związku z art. 192a 1 i 2 k.p.k.) (w:) Współczesne problemy procesu karnego i jego efektywności. Księga pamiątkowa Profesora Andrzeja Bulsiewicza, red. A. Marek, Toruń 2004, s Dowód rzeczowy w procesie karnym (z perspektywy prawnoporównawczej i kryminalistycznej) (w:) Doctrina multiplex veritas una, Księga Jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Mariuszowi Kulickiemu, red. A. Bulsiewicz, A. Marek, V. Kwiatkowska-Darul, Toruń 2004, s Dokumenty prywatne i ich prywatne gromadzenie w sprawach karnych, PiP 2004, z. 5, s Idee mediacji i probacji w Polsce i USA (z perspektywy procesowo-kryminologicznej) (w:) Problemy znowelizowanej procedury karnej, materiały konferencji naukowej, Rzeszów Czarna, października 2003 r., Kraków 2004, s Mediacja jako procesowa forma kształtowania podstawy rozstrzygnięć probacyjnych (w:) Zapobieganie i zwalczanie przestępczości w Polsce przy zastosowaniu probacyjnych środków karania, materiały z konferencji 1 2 grudnia 2003 r., Warszawa 2004, s Okazanie w celu rozpoznania (art k.p.k.) a rozpoznanie zdarzeń lub ich fragmentów (art. 211 k.p.k.) podobieństwa i różnice (w:) Nauka wobec prawdy sądowej, Księga pamiątkowa ku czci Profesora Z. Kegla, red. R. Jaworski, M. Szostak, Wrocław 2005, s

17 68. Przewlekłość postępowania karnego a spoczywanie terminu przedawnienia (art k.k.), PiP 2005, s Prawo ekstradycyjne Unii Europejskiej [współautorstwo A. Przyborowska-Klimczak] (w:) Prawne problemy członkostwa Polski w Unii Europejskiej, red. L. Leszczyński, Lublin 2005, s Postępowanie sprawdzające a czynności sprawdzenia własnych informacji, Prok. i Pr. 2005, nr 10, s Jeszcze raz o art k.p.k. (w odpowiedzi na uwagi polemiczne), WPP 2005, nr 4, s Z problematyki przedawnienia w warunkach współdziałania przestępnego (w świetle art. 102 k.k.) (w:) Zmiany w polskim prawie karnym po wejściu w życie kodeksu karnego z 1997 r., red. T. Bojarski i in., Lublin 2006, s Kryminalistyka sądowa jako dyscyplina dydaktyczna w programie studiów prawniczych (w:) Iure et Facto. Księga pamiątkowa ofiarowana Doktorowi Józefowi Gurgulowi, red. J. Wójcikiewicz, Kraków 2006, s O zasadzie prawdy materialnej, konsensualizmie i gwarancjach procesowych osoby niewinnej (w:) Zasada prawdy materialnej, red. Z. Sobolewski, G. Artymiak, Warszawa Kraków 2006, s Koncepcja spoczywania przedawnienia w ujęciu Profesora Juliusza Makarewicza (w świetle aktualnych unormowań karnoprocesowych) (w:) Karnopolityczne koncepcje Profesora Juliusza Makarewicza wczoraj i dziś (w 50. rocznicę śmierci), red. I. Nowikowski (...), Lublin 2006, s O poczytalności oskarżonego w czasie postępowania polemicznie, Pal. 2007, nr 5 6, s Anonim informacyjny a odmowa wszczęcia postępowania przygoto wawczego, Prok. i Pr. 2007, nr 11, s Wadliwe czynności biegłego jako przeszkoda w utrzymaniu wyroku w mocy (art. 440 k.p.k.) (w:) Problemy stosowania prawa sądowego. Księga ofiarowana Prof. Edwardowi Skrętowiczowi, red. I. Nowikowski, Lublin 2007, s ; 79. Podstawy i forma decyzji prokuratora o zatrzymaniu i przymusowym doprowadzeniu osoby podejrzanej, Annales UMCS, vol. LIV/LV, sec. G, Ius, Lublin 2007/2008, s Fałsz materialny protokołu jako dowodu z przeznaczenia w sprawie karnej (art k.k.) (w:) Kryminalistyka i nauki penalne wobec przestępczości, Księga dedykowana Profesorowi M. Owocowi, red. H. Kołecki, Poznań 2008, s

18 81. Posiłkowa skarga subsydiarna czy kontrola sądu nad zaniechaniem ścigania? (w:) Skargowy model procesu karnego. Księga ofiarowana Profesorowi Stanisławowi Stachowiakowi, red. A. Gerecka-Żołyńska, P. Górecki, H. Paluszkiewicz, P. Wiliński, Warszawa 2008, s Zagadnienie niekonstytucyjności przepisów kodeksu postępowania karnego z 1997 r. przyczynek do założeń nowej procedury karnej (w:) Reforma prawa karnego propozycje i komentarze. Księga pamiątkowa Prof. Barbary Kunickiej-Michalskiej, red. J. Jakubowska-Hara, C. Nowak, J. Skupiński, Warszawa 2008, s Wszczęcie postępowania w sprawach nieletnich w świetle niektórych gwarancji konstytucyjnych (uwagi de lege lata i de lege ferenda) (w:) Problemy reformy postępowania w sprawach nieletnich, red. T. Bojarski i in., Lublin 2008, s Pokrzywdzony w postępowaniu karnym przeciwko osobie niepoczytalnej (art k.k.) (w:) Współzależność prawa karnego materialnego i procesowego, red. Z. Ćwiąkalski, G. Artymiak, Warszawa 2009, s Samoobwinienie w procesie karnym (przyczynek do historii badań karnistycznych w UMCS w Lublinie) (w:) Rozwój nauk penalnych w sześćdziesięcioleciu Wydziału Prawa i Administracji UMCS, red. T. Bojarski i in., Lublin 2009, s O konkludentnym odstąpieniu oskarżyciela prywatnego od oskarżenia (w:) Rzetelny proces karny. Księga Jubileuszowa Profesor Zofii Świdy, red. J. Skorupka, Warszawa 2009, s Konfrontacja i okazanie z udziałem małoletniego świadka w postępowaniu karnym i w sprawach nieletnich (w:) W kręgu prawa nieletnich. Księga ku czci Prof. Marianny Korcyl-Wolskiej, red. P. Hofmański, S. Waltoś, Warszawa 2009, s Pokrzywdzony jako oskarżyciel a sprawiedliwość naprawcza rys historyczny z perspektywy współczesnej, Annales UMCS, vol. LVI/LVII, sec. G, IUS, Lublin 2009/2010, s Akt oskarżenia jako pisemna forma skargi oskarżyciela publicznego, Prok. i Pr. 2010, nr 1 2, s Orzekanie kar porządkowych z powodu niestawiennictwa świadka lub bezpodstawnej odmowy zeznań, PS 2010, nr 2, s Spoczywanie przedawnienia karalności przestępstw, PiP 2010, z. 9, s

19 92. Legalizm i konsensualizm w działalności karnoprocesowej prokuratora między teorią i praktyką (w:) Funkcje procesu karnego. Księga Jubileuszowa Profesora Janusza Tylmana, red. T. Grzegorczyk, Warszawa 2011, s O przestępstwie naruszenia miru domowego de lege ferenda (w:) Teoretyczne i praktyczne problemy współczesnego prawa karnego, Księga Jubileuszowa dedykowana Profesorowi Tadeuszowi Bojarskiemu, red. A. Michalska-Warias, I. Nowikowski, J. Piórkowska-Flieger, Lublin 2011, s Glosy do uchwał i orzeczeń Sądu Najwyższego 1. Glosa do uchwały SN z dnia 10 lipca 1969 r. (VI KZP 6/69), [dot. spoczywania przedawnienia], NP 1970, nr 3, s Glosa do uchwały SN z dnia 18 stycznia 1969 r. (VI KZP 38/68), [dot. zależności między rozstrzygnięciem co do winy a zasądzeniem kosztów postępowania prywatno-skargowego], OSPiKA 1970, z. 7 8, s Glosa do uchwały SN z dnia 19 września 1970 r. (VI KZP 40/70), [dot. samoistnej rewizji oskarżyciela posiłkowego], PiP 1971, z. 11, s Glosa do postanowienia SN z dnia 15 lipca 1972 r. (IV KZ 111/72), [dot. konsekwencji oddalenia wniosku skazanego o wznowienie postępowania], NP 1973, nr 5, s Glosa do uchwały SN z dnia 23 marca 1972 r. (VI KZ 71/71), [dot. uprawnień oskarżyciela posiłkowego w sprawie o czyn ścigany z oskarżenia prywatnego], NP 1973, nr 11, s Glosa do wyroku SN z dnia 25 marca 1974 r. (V KR 78/74), [dot. obowiązku powiadomienia pokrzywdzonego o terminie rozprawy sądowej], OSPiKA 1974, z. 12, s Glosa do wyroku SN z dnia 5 grudnia 1973 r. (V KR 243/73), [dot. znacznego utrudnienia postępowania przez oskarżyciela posiłkowego], OSPiKA 1975, z. 4, s Glosa do uchwały SN z dnia 21 lutego 1974 r. (VI KZP 51/73), [dot. skutków nieuprzedzenia wnioskodawcy o treści art. 5 4 k.p.k.], NP 1976, nr 2, s Glosa do postanowienia SN z dnia 19 czerwca 1975 r. (II KZ 138/75), [dot. spoczywania przedawnienia i zawieszenia postępowania], NP 1976, nr 12, s

20 10. Glosa do wyroku SN z dnia 13 grudnia 1977 r. (VI KR 300/77), [dot. zgłaszania wniosków dowodowych i pozbawienia praw oskarżyciela posiłkowego jako okoliczności stanowiącej powód odwoławczy], NP 1979, nr 4, s Glosa do postanowienia SN z dnia 8 listopada 1978 r. (IV KR 299/78), [dot. niedopuszczalności przyznania praw oskarżyciela posiłkowego osobom niewymienionym w k.p.k.], OSPiKA 1979, z. 10, s Glosa do wyroku SN z dnia 28 października 1978 r. (Rw 376/78), [dot. zagadnień dowodowych związanych z wykładnią art k.p.k.], NP 1980, nr 5, s ; 13. Glosa do postanowienia SN z dnia 13 czerwca 1979 r. (V KRN 124/79), [dot. biegu terminu z art k.p.k.], PiP 1980, z. 10, s Glosa do postanowienia SN z dnia 7 września 1979 r. (IV KZ 116/79), [dot. konsekwencji zaskarżania decyzji prokuratora o tymczasowym aresztowaniu], PiP 1981, z. 3, s Glosa do wyroku SN z dnia 7 grudnia 1981 r. (I KR 266/81), [dot. wykładni art. 11 pkt 4 k.p.k.], OSPiKA 1982, z. 11, s Glosa do wyroku SN z dnia 7 kwietnia 1981 r. (PW 96/81), [dot. tzw. konfrontacji pośredniej ], NP 1983, nr 9 10, s Glosa do wyroku SN z dnia 2 lutego 1981 r. (V KRN 7/81), [dot. konsekwencji rewizji wniesionej i rozpoznawanej po terminie oraz kwestii biegu terminu z art k.p.k.], PiP 1983, z. 12, s Glosa do wyroku SN z dnia 11 lutego 1982 r. (II KR 6/82), [dot. problematyki dopuszczalności i mocy dowodowej badań poligraficznych], Problemy Praworządności 1984, nr 6, s Glosa do uchwały pełnego składu Izby Karnej z dnia 11 lutego 1984 r. (VI KZP 31/83), PiP 1985, z. 3, s Glosa do wyroku SN z dnia 28 lipca 1986 r. (II KR 187/86), [dot. zawieszenia postępowania z powodu trudności dowodowych], NP 1988, nr 10 12, s Glosa do postanowienia SN z dnia 8 września 1989 r. (VI KZ 56/89), [dot. warunków formalnych aktu oskarżenia w toku kontroli prezesa sądu], NP 1991, nr 1 3, s Glosa do postanowienia SN z dnia 11 stycznia 1991 r. (V KRN 315/90), [dot. zaskarżalności zarządzenia prezesa sądu rewizją nadzwyczajną], PS 1993, nr 2, s

21 23. Glosa do postanowienia SN z dnia 29 kwietnia 1993 r. (WZ 87/93), [dot. uprawnień pokrzywdzonego jako strony w postępowaniu sądowym przed rozprawą główną], WPP 1994, nr 2, s Glosa do uchwały SN z dnia 11 września 1992 r. (I KZP 27/92), [dot. zawieszenia postępowania w przedmiocie odszkodowania za niesłuszne skazanie], PS 1994, nr 10, s Glosa do postanowienia SN z dnia 14 października 1993 r. (II KRN 177/93), [dot. art. 92 k.p.k. z 1969 r.], PS 1995, nr 9, s Glosa do postanowienia SN z dnia 17 czerwca 1994 r. (WZ 122/94), [dot. stanu rzeczy osądzonej w wypadku umorzenia postępowania przygotowawczego in rem], WPP 1995, nr 3 4, s Glosa do postanowienia SN z dnia 20 lutego 1995 r. (II KRN 256/94), [dot. orzekania co do istoty w instancji zażaleniowej], PS 1996, nr 1, s Glosa do wyroku SN z dnia 1 grudnia 1994 r. (III KRN 120/94), [dot. art. 338 k.p.k.], PiP 1996, z. 3, s Glosa do postanowienia SN z dnia 3 kwietnia 1996 r. (II KRN 3/96), [dot. kasacji epizodycznej ], OSP 1996, z. 11, s Glosa do postanowienia SN (składu siedmiu sędziów) z dnia 26 września 1996 r. (II KKN 87/96), [dot. pozostawienia kasacji bez rozpoznania i zaskarżalności kasacją tego postanowienia], OSP 1997, z. 5, s Glosa do wyroku SN z dnia 3 kwietnia 1997 r. (II KKN 170/96), [dot. warunków uzupełnienia przewodu sądowego w postępowaniu kasacyjnym], OSP 1997, z. 11, s Glosa do postanowienia SN z dnia 17 października 1996 r. (I KZP 25/96), [dot. cofnięcia wniosku o ściganie], PiP 1997, z. 5, s Glosa do wyroku SN z dnia 30 sierpnia 1995 r. (WRN 67/95), [dot. przekazania sprawy do kolegium ds. wykroczeń], WPP 1997, nr 2, s Glosa do postanowienia SN z dnia 29 kwietnia 1997 r. (V KKN 255/96), [dot. środka odwoławczego co do rozstrzygnięcia o winie], OSP 1997, z. 12, s Glosa do postanowienia SN z dnia 27 maja 1997 r. (V KKN 248/96), [dot. uprawnień małoletniego pokrzywdzonego], OSP 1998, z. 1, s

22 36. Glosa do postanowienia SN z dnia 30 października 1997 r. (V KZ 132/97), [dot. przymusu adwokackiego w wypadku kasacji], OSP 1998, z. 4, s Glosa do postanowienia SN z dnia 22 stycznia 1998 r. (IV KZ 3/98), [dot. art k.p.k.], OSP 1998, z. 10, s Glosa do wyroku SN z dnia 3 kwietnia 1998 r. (III KKN 289/97), [dot. znamion przerobienia dokumentu], PiP 1998, z. 11, s Glosa do postanowienia SN z dnia 15 kwietnia 1998 r. (III KKN 420/97), [dot. zaskarżenia kasacją postanowienia sądu odwoławczego], OSP 1998, z. 11, s Glosa do postanowienia SN z dnia 20 października 1998 r. (III KZ 109/98), [dot. obowiązku sporządzenia i podpisania kasacji przez adwokata], OSP 1999, z. 3, s Glosa do uchwały siedmiu sędziów SN z dnia 16 marca 1999 r. (I KZP 39/98), [dot. uprawnień do wniesienia kasacji do orzeczenia, które uprawomocniło się przed wejściem w życie k.p.k. z 1997 r.], OSP 1999, z. 9, s Glosa do postanowienia siedmiu sędziów SN z dnia 15 kwietnia 1999 r. (V KO 96/98), [dot. instytucji nieważności z mocy prawa], PiP 1999, z. 11, s Glosa do uchwały SN z dnia 22 czerwca 1999 r. (I KZP 18/99), [dot. niezaskarżalności postanowienia o odmowie przywrócenia terminów z art k.p.k.], OSP 2000, z. 1, s Glosa do postanowienia SN z dnia 1 lipca 1999 r. (V KZ 31/99), [dot. prawa strony do kasacji w świetle Konstytucji], OSP 2000, z. 2, s Glosa do wyroku SN z dnia 20 października 1999 r. (V KKN 352/99), [dot. niedopuszczalności skazania przez sąd oskarżonego uniewinnionego przez kolegium ds. wykroczeń], OSP 2000, z. 5, s Glosa do uchwały SN z dnia 1 grudnia 1999 r. (I KZP 29/99), [dot. nieważności orzeczeń (art )], OSP 2000, z. 7 8, s Glosa do postanowienia SN z dnia 9 grudnia 1999 r. (II KZ 109/99), [dot. stwierdzenia nieważności postanowienia prokuratora o umorzeniu postępowania przygotowawczego], OSP 2000, z. 9, s Glosa do postanowienia SN z dnia 18 lipca 2000 r. (IV KZ 63/00), [dot. kręgu podmiotów uprawnionych do wniesienia zażalenia art k.p.k.], OSP 2001, z. 1, s

23 49. Glosa do postanowienia SN z dnia 22 marca 2000 r. (V KZ 23/00) [dot. skutków wniesienia środka odwoławczego od orzeczenia sądu odwoławczego], OSP 2001, z. 2, s Glosa do postanowienia SN z dnia 17 października 2000 r. (V KKN 362/00), [dot. art. 387 k.p.k. i prawa do apelacji], OSP 2001, z. 7 8, s Glosa do postanowienia SN z dnia 2 lutego 2001 r. (V KKN 5/01), [dot. cofnięcia kasacji formalnie niedopuszczalnej], OSP 2001, z. 11, s Glosa do uchwały SN z dnia 24 lipca 2001 r. (I KZP 15/01), [dot. przedmiotu kasacji], OSP 2002, z. 3, s Glosa do uchwały SN z dnia 18 września 2001 r. (I KZP 19/01), [dot. art k.p.k.], OSP 2002, z. 5, s Glosa do uchwały SN z dnia 24 sierpnia 2001 r. (I KZP 12/01), [dot. sposobu uwzględnienia zażalenia], PiP 2002, z. 4, s Glosa do wyroku SN z dnia 9 października 2001 r. (IV KKN 328/97), [dot. granic kasacji w warunkach orzekania przez SN na korzyść oskarżonego], OSP 2002, z. 9, s Glosa do wyroku SN z dnia 5 marca 2002 r. (III KKN 329/99), [dot. niedopuszczalności procesu w warunkach niepoczytalności oskarżonego], OSP 2003, z. 1, s Glosa do postanowienia SN z dnia 6 grudnia 2002 r. (IV KK 379/02), [dot. warunków formalnych kasacji], OSP 2003, z. 7 8, s Glosa do uchwały SN z dnia 26 września 2002 r. (I KZP 23/02), [dot. zakazu reformationis in peius jako przesłanki ujemnej], PiP 2003, z. 9, s Glosa do postanowienia SN z dnia 26 listopada 2002 r. (III KZ 47/02), [dot. zakazu ne bis in idem w relacji między postępowaniem przygotowawczym i sądowym], OSP 2003, z. 10, s Glosa do uchwały SN z dnia 30 września 2003 r. (I KZP 23/03), [dot. art k.p.k. w związku z art k.p.w.], OSP 2004, z. 3, s Glosa do uchwały SN z dnia 26 listopada 2003 r. (I KZP 30/03) [dot. art w związku z art k.p.k.], OSP 2004, z. 5, s Glosa do postanowienia SN z dnia 11 grudnia 2002 r. (V KK 135/02), [dot. stosowania art w związku z art pkt 7 k.p.k.], PS 2004, nr 1, s

24 63. Glosa do uchwały SN z dnia 30 września 2003 r. (I KZP 26/03), [dot. art pkt 7 i art k.p.k.], PiP 2004, z. 6, s Glosa do postanowienia SN z dnia 28 listopada 2003 r. (V KK 240/03), [dot. art i 3 k.p.k. i art k.k.s.], OSP 2004, z. 9, s Glosa do postanowienia SN z dnia 26 lutego 2004 r. (IV KK 298/03), [dot. art. 439 i k.p.k.], OSP 2004, z. 11, s Glosa do uchwały SN z dnia 30 listopada 2004 r. (I KZP 26/04), [dot. art k.p.w. i art. 183 k.p.k.], OSP 2005, z. 10, s Glosa do postanowienia SN z dnia 5 października 2004 r. (II KK 121/03), [dot. stosowania art k.p.k. i zakończenia przerwy w rozprawie], OSP 2005, z. 7 8, s Glosa do postanowienia z dnia 4 stycznia 2005 r. (V KK 388/04), [dot. art. 452 i 453 w związku z art k.p.k. i opinii prywatnej ], PiP 2005, z. 6, s Glosa do postanowienia SN z dnia 25 stycznia 2005 r. (WZ 70/04), [dot. stosowania art pkt 7 i art k.p.k.], WPP 2005, nr 2, s Glosa do uchwały SN z dnia 24 maja 2005 r. (I KZP 14/05), [dot. wykładni art. 400 k.p.k.], OSP 2006, z. 1, s Glosa do postanowienia SN z dnia 27 października 2005 r. (I KZP 30/05), [dot. wykładni art k.p.k.], OSP 2006, z. 4, s Glosa do postanowienia SN z dnia 12 sierpnia 2005 r. (IV KK 117/05), [dot. art i art pkt 5 k.p.k.], PiP 2006, z. 10, s Glosa do postanowienia SN z dnia 5 maja 2006 r. (V KK 385/05), [dot. art pkt 9, art. 54 1, art. 430 i pkt 9 k.p.k.], OSP 2006, z. 12, s Glosa do wyroku SN z dnia 22 czerwca 2006 r. (IV KK 106/06), [dot. art pkt 9 w związku z art pkt 11 k.p.k. w wypadku dwukrotnego skazania], OSP 2007, z. 4, s Glosa do postanowienia SN z dnia 26 października 2006 r. (I KZP 24/06), [dot. zakazu przewidzianego w art. 50 k.p.k. i sytuacji procesowej strony zastępczej], OSP 2007, z. 9, s Glosa do uchwały SN z dnia 20 września 2007 r. (I KZP 26/07), [dot. art k.k.], Prok. i Pr. 2007, nr 12, s

25 77. Glosa do postanowienia SN z dnia 22 lutego 2007 r. (V KK 181/06), [dot. zeznań świadka koronnego możliwości wykorzystania tego dowodu], OSP 2008, z. 3, s Glosa do postanowienia SN z dnia 5 maja 2006 r. (II KK 259/05), [dot. odszkodowania w wypadku stosowania środka zabezpieczającego art k.p.k.], PS 2008, nr 2, s Glosa do uchwały SN SD z dnia 30 sierpnia 2007 r. (SNO 44/07), [dot. określenia początku spoczywania okresu przedawnienia z art k.k. w odniesieniu do immunitetu sędziowskiego], PiP 2008, z. 7, s Glosa do postanowienia SN z dnia 8 stycznia 2008 r. (V KK 416/07) [dot. podjęcia postępowania przygotowawczego po umorzeniu na podstawie art pkt 3 k.p.k.], PS 2008, nr 10, s Glosa do postanowienia SN z dnia 26 marca 2008 r. (V KK 389/07), [dot. dopuszczalności orzekania reformatoryjnego art k.p.k.], OSP 2009, z. 1, s Glosa do uchwały SN z dnia 20 marca 2008 r. (I KZP 39/07), [dot. art. 55 1, art , art k.p.k.], WPP 2009, nr 1, s Glosa do postanowienia SN z dnia 6 marca 2008 r. (III KK 421/07), [dot. art k.p.k.], PiP 2009, z. 6, s Glosa do wyroku SN z dnia 25 czerwca 2008 r. (IV KK 38/08) [dot. reguły ne peius i zakresu orzekania sądu odwoławczego], OSP 2009, z. 7 8, s Glosa do wyroku SN z dnia 27 kwietnia 2009 r. (V KK 398/08), [dot. ograniczenia orzekania na niekorzyść oskarżonego w świetle art zdanie drugie k.p.k.], OSP 2010, z. 1, s Glosa do postanowienia SN z dnia 20 października 2009 r. (I KZP 1/09), [dot. zażalenia na postanowienie SN w przedmiocie tymczasowego aresztowania], OSP 2010, z. 5, s Glosa do uchwały składu siedmiu sędziów SN z dnia 25 marca 2010 r. (I KZP 36/09), [dot. uchylenia orzeczenia w postępowaniu kasacyjnym], PS 2011, nr 2, s Glosa do postanowienia SN z dnia 30 listopada 2010 r. (III KK 152/10), [dot. procesowego wykorzystania wyników czynności operacyjno-rozpoznawczych], OSP 2011, z. 6, s

26 Recenzje książek prawniczych 1. Recenzja książki S. Waltosia, Zbiór kazusów z zakresu postępowania karnego, Kraków 1970; Problemy Praworządności 1971, nr 6, s [współautorstwo recenzji E. Skrętowicz] 2. Recenzja książki S. Waltosia, Postępowania szczególne w procesie karnym (Postępowania kodeksowe), Warszawa 1973; PiP 1975, z. 10, s Recenzja książki W.M. Sawickiego, Gosudarstwiennoje obwinienije w sudie, Moskwa 1971, ss. 346; Zeszyty Naukowe ASW 1975, nr 11, s Recenzja książki H. Kołeckiego, Kryminalistyczne zastosowania termografii, Warszawa 1979, ss. 197; Pal. 1981, nr Recenzja książki Z. Gostyńskiego, Karnoprawny obowiązek naprawienia szkody, Katowice 1984, ss. 248; Problemy Praworządności 1985, nr 8 9, s Recenzja książki Z. Ziembińskiego, Szkice z metodologii szczegółowych nauk prawnych, Warszawa Poznań 1983, ss. 143; PiP 1986, z. 2, s Recenzja książki S. Waltosia, Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 1985, ss. 484; NP 1986, nr 11 12, s Recenzja książki A. Bulsiewicza, Poręczenie majątkowe w polskim procesie karnym, Toruń 1991, ss. 192; Pal. 1991, nr 8 9, s Recenzja książki Z. Gostyńskiego, Zawieszenie postępowania karnego, Warszawa 1994, ss. 214; PiP 1996, z. 3, s Recenzja książki A. Bulsiewicza, M. Jeż-Ludwichowskiej, D. Kali, D. Osowskiej, Przebieg procesu karnego, Toruń 1996; Prok. i Pr. 1997, nr 5, s Recenzja książki E. Gruzy, Okazanie. Problematyka kryminalistyczna, Toruń 1995, ss. 198; PS 1997, nr 9, s Opinie, głosy w dyskusji i inne publikacje prawnicze 1. Odpowiedź na pytanie prawne (dot. postępowania nakazowego), Informacja Prawnicza, Wyd. Zarządu Okręgu Warszawskiego ZPP 1969, z. 2, s Głos w dyskusji 2. (w:) Problemy patologii społecznej, cz. I, Warszawa 1974, s

27 3. Głos w dyskusji (w:) Ogólnopolskie Sympozjum Kryminalistyczne nt. Badania wariograficzne na użytek prawa, Zeszyty Naukowe WSO (wyd. specjalne) 1978, nr 7, s Mała Encyklopedia Prawa, red. Z. Rybicki, red. działu Proces karny S. Waltoś, Warszawa 1980 [autorstwo kilkunastu haseł] 5. Głos w dyskusji, dot. Czynności operacyjno-rozpoznawczych i sprawdzających (w:) Problemy reformy prawa karnego, red. T. Bojarski, E. Skrętowicz, Lublin 1993, s Opinia o ustawie z dnia 9 czerwca 1995r. o zmianie k.k., k.k.w. oraz podwyższeniu dolnych i górnych granic grzywien i nawiązek w prawie karnym (dot. niewykonywania kary śmierci i wprowadzenia kary dożywotniego pozbawienia wolności art. 5), Zeszyty Biura Studiów i Analiz Kancelarii Senatu RP, czerwiec 1995, nr 261 (0-41/95), s Ustawodawstwo karnoprocesowe w Polsce i jego rola w systemie represji politycznych w latach (w:) Więźniowie polityczni na Zamku Lubelskim ( ), red. A. Gałan, Z. Mańkowski, Lublin 1996, s Prokuratura w Konstytucji RP, Gazeta Sądowa 1998/1999, nr 12, s Dereifikacja zwierząt czy antropomorfizm prawniczy? (Głos w dyskusji) (w:) Prawna ochrona zwierząt, red. M. Mozgawa, Lublin 2002, s Zatrzymanie książki niepoprawnej politycznie, Prokurator 2002, nr 2, s Opinia prawna na temat statusu prawnego Sejmowej Komisji Śledczej, Prz. Sejm. 2003, nr 2(55), s Recenzja dorobku naukowego prof. dr hab. Stanisława Waltosia w związku z wszczęciem postępowania o nadanie tytułu Doctora honoris causa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Lublin 2004, s Opinia prawna dot. uchwały Sejmowej Komisji Śledczej o wyłączeniu od udziału w postępowaniu (...) pełnomocnika osoby wezwanej do złożenia zeznań, Prz. Sejm. 2005, nr 2(67), s Opinia w sprawie wniosku o wyłączenie członków Sejmowej Komisji Śledczej (...), Prz. Sejm. 2005, nr 5(70), s List do Redakcji w związku z Przeglądem glos krytycznych, Pal. 2006, nr 1 2, s Opinia prawna o możliwości wszczęcia postępowania w zakresie odpowiedzialności konstytucyjnej wobec członka organu kolegialnego (na przykładzie 29