Modyfikacja zabudowy regulacyjnej Odry granicznej. Odra ma ogromne znaczenie dla. Politechnika Szczecińska RZGW w Szczecinie

Transkrypt

1 Andrzej Kreft Politechnika Szczecińska RZGW w Szczecinie Modyfikacja zabudowy regulacyjnej Odry granicznej Przedstawiono problem regulacji granicznego odcinka Odry w kontekście uwarunkowań historycznych i międzynarodowych. Uzyskane dotychczas pozytywne efekty robót regulacyjnych wykonanych w latach 90. ubiegłego wieku według metody zaproponowanej przez doc. Janusza Wierzbickiego posłużyły do sformułowania założeń programu dalszych prac, które uzgodniono ze stroną niemiecką. Artykuł ten dedykuję śp. doc. Januszowi Wierzbickiemu Odra ma ogromne znaczenie dla gospodarki narodowej. Zasoby wodne tej rzeki ulegają różnorodnym procesom związanym z ich kształtowaniem i wykorzystywaniem do różnych celów przez użytkowników. Są również żywiołem, przed którym można się do pewnego stopnia ochronić poprzez odpowiednie zabiegi techniczne i organizacyjne. Jedną z najważniejszych funkcji Odrzańskiego Systemu Wodnego jest także funkcja transportowa. Droga wodna Odry, wraz z innymi gałęziami transportu lądowego (poza transportem rurociągowym), tworzy ukształtowany historycznie Odrzański Korytarz Transportowy, funkcjonalnie związany z wymianą towarową. Poza funkcjami gospodarczymi Odra na odcinku stanowiącym granicę państwową z Niemcami pełni ważne funkcje polityczne, co implikuje konieczność sprecyzowania potrzeb i roli Odry nie tylko w systemie wodnogospodarczym i transportowym Polski, ale również jako ogniwa łączącego te systemy z systemami Republiki Federalnej Niemiec. Dlatego działania związane z utrzymywaniem i rozbudową drogi wodnej Odry muszą być skoordynowane z realizacją zobowiązań międzynarodowych oraz tworzyć z nimi integralną całość. Właściwe utrzymywanie zabudowy hydrotechnicznej oraz szlaku żeglugowego na polsko-niemieckim odcinku Odry podlega procedurom wynikającym z Umowy między Rzeczypospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o współpracy w dziedzinie go- Rys. 1. Potencjalne miejsca limitujące i zatorogenne na granicznym odcinku Odry Gospodarka Wodna nr 12/

2 Fot. 1. Opaska brzegowa spodarki wodnej na wodach granicznych z dnia 19 maja 1992 r. oraz Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Federalnej Niemiec o żegludze śródlądowej z dnia 8 listopada 1991 r. Brak jest natomiast wspólnej polsko-niemieckiej koncepcji utrzymywania zabudowy hydrotechnicznej Odry. Utrzymywanie to odbywa się na podstawie tymczasowej koncepcji, która powstała pod koniec lat sześćdziesiątych ubiegłego wieku na podstawie ocalałych fragmentów XIX-wiecznej dokumentacji i w dostosowaniu do ówczesnego stanu zabudowy. Graniczny odcinek Odry rozpoczyna się od ujścia Nysy Łużyckiej (km 542,4). Od tego miejsca granica państwa przebiega wzdłuż jej nurtu aż do Widuchowej (km 704,1) rys. 1. Na omawianym odcinku Odra ma połączenia z następującymi drogami wodnymi: w km 553,4 (Eisenhuttenstadt) z kanałem Odra-Szprewa, w km 617,6 (Kostrzyn) z drogą wodną Wisła-Odra, w km 667,0 (Hohensaaten) z kanałem Odra-Havela, w km 697,0 (Ognica), poprzez kanał Schwedt, z kanałem Hohensaaten-Friedrichstahler-Wasserstrasse (HFW). W km 704,1 rzeka dzieli się na dwa ramiona: Odrę Wschodnią i Odrę Zachodnią. W rejonie rozdziału na Odrę Zachodnią usytuowany jest jaz zastawkowy, natomiast w km 3,0 (liczonym od jazu) uchodzi do niej kanał HFW, który począwszy od Hohensaaten, przebiega lateralnie do Odry. Na odcinku swobodnie płynącym zmienną w czasie wielkość przepływu Odry kształtują przede wszystkim opady (w mniejszym stopniu retencja zbiornikowa). Głębokości tranzytowe zależą więc zarówno od pory, jak i wodności danego roku. Zwykle maksima występują w marcu i kwietniu, a minima w miesiącach lipiec-wrzesień. Szczegółowa analiza kształtowania się stanów wód i wielkości przepływów na omawianym obszarze wskazuje na zróżnicowany charakter poszczególnych odcinków rzeki. Odcinek od ujścia Nysy Łużyckiej (km 542,4) do Bielinka (km 677,0) ma charakter typowo rzeczny, będący pod wpływem dopływów ze zlewni, gdzie największe napełnienia koryta występują głównie w okresie wiosennym, kiedy rzeka zasilana jest przez wody roztopowe. Od Bielinka do Gryfina (km 718,5) Odra przybiera charakter rzeczno-morski przechodzący wraz ze zbliżaniem się do Szczecińskiego Węzła Wodnego stopniowo w morski, który pod względem hydrografii, hydrologii i hydrodynamiki charakteryzuje się wieloma różnymi zjawiskami [1]. Do najważniejszych należą stany morza, cofki wiatrowe oraz dopływy ze zlewni. Obok wysokich lub katastrofalnie niskich stanów wody kolejną z głównych przeszkód żeglugowych na omawianym odcinku Odry stanowią zjawiska lodowe. Tworzenie się lodu w rzekach jest jednym z elementów złożonego łańcucha zjawisk, zachodzących w następstwie nieprzerwanie odbywających się w przyrodzie procesów wymiany ciepła [15]. Zjawiskom zatorów lodowych i lodowo-śryżowych towarzyszą często znaczne zniszczenia brzegowych umocnień, deformacje brzegów i dna rzeki, zwłaszcza na przemiałach, oraz gwałtowne wezbrania, które mogą przekształcić się w powódź. Rys historyczny regulacji Odry W wyniku wielkiej powodzi z 1736 r. nastąpił duży rozwój zabezpieczających prac hydrotechnicznych, w ramach którego wykonano nawet specjalny przekop w rejonie Głogowa, aby Odra nie wpłynęła na tereny polskie. Rozwój tych prac zaowocował budową po raz pierwszy ostróg faszynowych jako budowli regulacyjnych (XVIII w.). Bardzo istotnym dla rozwoju drogi wodnej Odry i systemu zabezpieczeń przeciwpowodziowych na Odrze był Protokół bogumiński z 1819 r., który określił główne cele i zasady regulacji Odry, m.in. szerokość regulacyjną przy przepływie średnim. Określono m.in. następujące parametry: szerokość regulacyjną 150 m (potem 124 m) przy minimalnej głębokości koniecznej do uzyskania 1,70 m, przy przepływie regulacyjnym na odcinku ujścia Nysy Łużyckiej ujście Warty rzędu 110 m 3 /s. Wartości te można i należy uznać za podstawowy kanon ówczesnej sztuki, nauki i inżynierii regulacji rzek nizinnych w ogóle, a Odry w szczególności. Jak wykazał W. Buchholz [2, 3, 4], parametry te (szerokość, głębokość) dotyczą przepływu SNQ o gwarancji 95%. Jednocześnie prowadzono na tym odcinku intensywne prace regulacyjne, które po 1850 r. przeniesiono poniżej ujścia Warty, a po 1906 r. zdecydowano się na tzw. budowę i przebudowę szczątkowej wówczas Odry Wschodniej jako głównego koryta dolnego ujściowego odcinka Odry. Decyzję tę podjęto także ze względu na ochronę przeciwpowodziową tego rejonu. W 1874 r. pojawiły się na Odrze barki o nośności 150 t, a pod koniec tego stulecia o nośności 400 t. Odra stała się rzeką w pełni żeglugową i to wówczas o najwyższej klasie europejskiej. 514 Gospodarka Wodna nr 12/2007

3 Fot. 2. Tama podłużna Mając na uwadze nowe potrzeby typowo żeglugowe, w 1922 r. ustalono w Niemczech nowe, bardzo wysokie parametry Odry, które przykładowo dla odcinka pomiędzy ujściem Nysy Łużyckiej a ujściem Warty miały wynosić: szerokość regulacyjna w zwierciadle wody 124,0 m, szerokość dna 64,20 m, głębokość: 1,71 m przy SNQ = 91,0 m 3 /s. Wydaje się, iż budowa zbiorników retencyjnych przyczyniła się do zniszczenia wykonanej regulacji Odry swobodnie płynącej z uwagi na zmniejszoną ilość rumowiska. Zaprojektowana i wykonana regulacja za pomocą ostróg miała zapewnić wg dzisiejszej nomenklatury głębokość 1,70 przy przepływie 110 m 3 /s, co jest wręcz tożsame [4] z najnowszymi obliczeniami: 1,80 m przy przepływie 124 m 3 /s, tj. SNQ z gwarancją 80% dla odcinka ujście Nysy Łużyckiej ujście Warty. Regulacja za pomocą ostróg wymaga jednak zasilania przestrzeni międzyostrogowych w rumowisko wleczone i unoszone. Problem jest na tyle poważny, że prof. Włodzimierz Parzonka z Wrocławia zaproponował nawet system karmienia Odry rumowiskiem. Budowa przed wojną i po wojnie zbiorników w dorzeczu Odry oraz sama wojna i wiele lat powojennego łatania regulacji doprowadziły do jej totalnej dewastacji. Do tego stopnia, że w 1972 r. Komisja Polsko-Niemiecka (NRD) stwierdziła, że na odcinku od ujścia Nysy Łużyckiej do ujścia Warty, głębokości 1,30 m, przy przepływie SNQ z gwarancją 85 90%, będzie można osiągnąć dopiero po wykonaniu regulacji uzupełniającej. Wniosek ten był o tyle zatrważający, że wcześniej uzyskano głębokości 1,70 m przy przepływie SNQ 110 m 3 /s. Po porównaniu tych parametrów można ocenić stopień dewastacji, degradacji drogi wodnej Odry i zmiany, jakie zaszły po II Wojnie Światowej w związku z chociażby istotną zmianą zabudowy dorzecza Odry. Według wszystkich uznanych autorytetów z zakresu regulacji rzek (Lambor, Wołoszyn, Dębski itd.) nie można prowadzić regulacji rzek za pomocą ostróg, kiedy w rzece brakuje rumowiska. Odmienne podejście zaproponował np. w swoim projekcie doc. J. Wierzbicki [10 14] z Politechniki Warszawskiej, który opracował nowoczesny i nowatorski projekt modernizacji, a właściwie ODNOWY regulacji Odry swobodnie płynącej pomiędzy ujściem Nysy Łużyckiej a Widuchową. Zaproponował mianowicie zabudowę mieszaną uwzględniającą także tamy podłużne oparte na istniejących Fot. 3. Tama podłużna z poprzeczką ostrogach i zatrzymujące rumowiska. Jest to projekt pełny i kompletny gwarantujący osiągnięcie postawionych celów. Jego wadą lub sprawą dyskusyjną jest przyjęcie szerokości regulacyjnej dla dolnej Odry w granicach od 170 do 215 m, podczas gdy istniejące obecnie szerokości są znacznie mniejsze. Na- Gospodarka Wodna nr 12/

4 leżałoby więc wykonać obliczenia kontrolne z jednej strony oraz zmienić system obliczeń dla odcinka poniżej km 681 z drugiej. Należy więc uznać, że projekt J. Wierzbickiego jest projektem całościowym, a na uwagę i poparcie zasługuje tutaj korekta zabudowy regulacyjnej z ostróg na mieszaną, co odpowiada obecnemu stanowi rzeki. Odrębnym aspektem w realizacji modernizacji zabudowy regulacyjnej Odry granicznej, a tym samym realizacji zapisów ustawy Program dla Odry 2006, są utrudnienia związane z brakiem: wspólnej polsko-niemieckiej koncepcji utrzymania i modernizacji zabudowy regulacyjnej, powiązania założeń Federalnego planu modernizacji i rozbudowy niemieckich dróg wodnych z założeniami Programu dla Odry Rys. 2. Modyfikacja zabudowy regulacyjnej Odry w rejonie Cedyni Możliwości modernizacji i modyfikacji zabudowy regulacyjnej Odry Wykazany wcześniej, zmieniony poprzez odcięcie strumienia rumowiska, charakter rzeki z jednej strony oraz poważne zaniedbania w utrzymywaniu budowli regulacyjnych w ogóle, oraz przestarzały nieodpowiadający obecnemu charakterowi Odry oraz obecnemu stanowi wiedzy system regulacyjny, doprowadziły do bardzo dużego pogorszenia się stanu koryta rzeki szczególnie w zakresie głębokości tranzytowych. Ogólnie wytypowano na całej Odrze granicznej 34 odcinki o limitowanych głębokościach. Charakterystyczną cechą tych rejonów jest to, iż przy znacznym i bardzo uciążliwym oraz niebezpiecznym spłyceniu koryta głównego następuje jednocześnie: przegłębianie przestrzeni międzyostrogowych, niszczenie budowli regulacyjnych (ostrogi), a w wyniku ponoszenie coraz to większych kosztów związanych z remontami bez efektu regulacyjnego (poprawy głębokości), niszczenie brzegów. Są to bardzo charakterystyczne cechy zaprzeczające wręcz idei regulacji. Przyjąć więc można, że z technicznego punktu widzenia rozwiązania zaproponowane dla Odry w XIX i na początku XX w. są już dzisiaj całkowicie nieaktualne, głównie z uwagi na zmieniony całkowicie charakter rzeki i dorzecza. Należy więc pilnie doprowadzić do wspólnego polsko-niemieckiego przedsięwzięcia, mającego na celu odbudowę podstawowych parametrów technicznych koryta Odry (głębokość, szerokość, promienie łuków), pamiętając o zapewnieniu odpowiedniego charakteru samej rzece, jak i likwidacji zagrożeń poprzez zapewnienie minimum głębokości tranzytowej. Przy tego typu zabiegach należy brać również pod uwagę pewne ustalenia i zależności historyczne. 516 Gospodarka Wodna nr 12/2007

5 Metoda J. Wierzbickiego została wdrożona przy modernizacji zabudowy regulacyjnej dwóch odcinków prawego brzegu Odry granicznej: odcinek I rejon wejścia do kanału Odra-Szprewa km 556,0-559,0, odcinek II rejon wejścia do kanału Odra Hawela km 663,3-669,45. (rys. 2, fot. 1 4). Analizując zmiany głębokości można stwierdzić, że większe efekty występują na odcinku I, gdzie uzyskano większe głębokości rzędu cm (a nawet 1 m). Jest to o tyle zrozumiałe, że efekty na tym odcinku muszą być większe ze względu na ponad dziesięcioletni okres działania nowego systemu. Na odcinku II efekty głębokościowe są nieco mniejsze, ale wyraźnie zauważalne, szczególnie w drugiej części odcinka regulowanego. Efekt ten będzie się jednak jeszcze powiększał, a głębokości stabilizowały. Na podkreślenie zasługuje także fakt, iż na odcinku II wykonane prace w istotny sposób zwiększają także bezpieczeństwo wału przeciwpowodziowego polderu cedyńskiego. Należy nadmienić, że strona niemiecka nie była zainteresowana modernizacją Odry, tak by osiągnąć głębokość gwarantowaną 1,80 m potrzebną do skutecznego prowadzenia akcji lodołamania. Zainteresowanie strony niemieckiej oscylowało jedynie wokół połączenia portu w Schwedt z Bałtykiem. Trwające od 2002 r. rozmowy z partnerem niemieckim oraz osobiste zaangażowanie autora [5 9] doprowadziły do przygotowania porozumienia polsko- -niemieckiego dotyczącego: Odry granicznej, połączenia portu Schwedt z Morzem Bałtyckim i udrożnienia jeziora Dąbie. Polsko-niemieckie uzgodnienia dotyczące modyfikacji zabudowy regulacyjnej Odry granicznej Fot. 4. Ostroga Prace remontowo-modernizacyjne zabudowy regulacyjnej granicznego odcinka Odry będą prowadzone w latach i finansowane przez każdą ze stron na swoim brzegu. Modernizacja zabudowy regulacyjnej będzie odbywać się na podstawie założeń wspólnie wypracowanych koncepcji, dotychczasowych doświadczeń oraz przyszłych wyników badań wykonanych przez Bundesanstalt Fűr Wasserbau w Karlsruhe i analiz wykonanych przez stronę polską. Celem modyfikacji zabudowy regulacyjnej Odry granicznej jest uzyskanie głębokości tranzytowej 1,80 m: na odcinku od ujścia Warty (km 617,6) do Widuchowej (km 704,1), przy przepływie gwarantowanym 90,0%, Q = 228 m 3 /s, na odcinku od ujścia Nysy Łużyckiej (km 542,4) do ujścia Warty (km 617,6), przy przepływie gwarantowanym 80,0%, Q = 151 m 3 /s, co spowoduje istotną redukcję miejsc zatorogennych oraz umożliwi prowadzenie skutecznej polsko-niemieckiej akcji lodołamania, chroniącej przed powodzią zatorową polskie i niemieckie miejscowości nadodrzańskie, jak również przyczyni się do poprawy warunków nawigacyjnych dla żeglugi. Zakresem modernizacji zostanie objęty przeszło 110,0-kilometrowy odcinek rzeki, ze 180,0 km odcinka granicznego. W pierwszej kolejności wykonane zostaną prace remontowo-modernizacyjne w miejscach najbardziej limitujących, aby po ich wykonaniu od razu były widoczne efekty. Miejsca te to: odcinek Retwein Kietz (w km 604,0 605,0), w latach ; odcinek Hohenwutzen (km 656,0 661,0), w latach ; odcinek Słubice (km 581,0 585,7), w latach ; odcinek Kostrzyn (km 613,5 614,7), w latach ; odcinek Gozdowice (km 645,5 654,0), w latach Likwidację kolejnych miejsc limitujących żeglugę na Odrze granicznej obie strony uzgodnią na bieżąco, począwszy od 2010 r., zgodnie z założeniami nowej już wspólnej polsko-niemieckiej koncepcji modyfikacji zabudowy regulacyjnej. Merytoryczna zawartość projektu, w odniesieniu do mającej powstać kompromisowej koncepcji modyfikacji zabudowy regulacyjnej Odry, została oparta na uzgodnieniach polsko-niemieckiej grupy ekspertów w wyniku spotkania, które odbyło się w dniach 3 6 lipca 2006 r. w Karlsruhe. Dotyczą one takich podstawowych założeń jak: zmiana szerokości trasy regulacyjnej na podstawie założeń wariantu doc. Wierzbickiego, z wyłączeniem odcinka Odry poniżej 681, modyfikacja zabudowy za pomocą mieszanego systemu zabudowy regulacyjnej, wraz z korektą trasy według tzw. biklotoid zgodnie z propozycją doc. Wierzbickiego, dopasowanie projektowanej wysokości budowli regulacyjnej do stanów wody regulacyjnej, nachylenie główek ostróg zgodnie z założeniami wariantu dr. Glazika (1:5 do 1:15). Zabrakło natomiast w tych Gospodarka Wodna nr 12/

6 uzgodnieniach określenia nachylenia skarp tam podłużnych; powinno ono wynosić do 1:3. Podsumowanie Mając na uwadze fakt, iż wykonane jednostronne (tylko na jednym brzegu) prace modernizacyjne dają z jednej strony poważny efekt głębokościowy, a z drugiej doskonale wpisują się w charakter rzeki oraz stanowią zabezpieczenie brzegów i wałów, należy przeprowadzić dalsze niezbędne prace w celu dokonania jednoznacznej i szczegółowej oceny zaproponowanej metody. Przedsięwzięcie takie winno być wspólne (polsko-niemieckie) i obejmować zarówno prace projektowe i badawcze, jak i fizyczne wykonanie obustronnej jednolitej modyfikacji zabudowy regulacyjnej. Ponadto uważam, że metoda Wierzbickiego nie była w pełni doceniona w Polsce za jego życia. Praktycznie zrozumienie i poparcie znalazł w latach 90. XX wieku w Kwapiszewskim (ODGW Szczecin) mógł realizować w praktyce swoją metodę na Odrze w rejonie Uradu, Cedyni i Widuchowej. Dopiero dzisiaj strona niemiecka przekonała się do tej metody, za pomocą której będzie modernizowana i modyfikowana zabudowa regulacyjna Odry granicznej. Wielka szkoda, że autor tej metody doc. Wierzbicki nie doczekał się tej chwili. Wnioski 1. Wymagana minimalna głębokość na Odrze granicznej wynosić powinna 1,80 m przy gwarancji 90%. Warunek ten daleki jest do spełnienia. 2. Brak jest obecnie innego rozwiązania i kompleksowego projektu dla całej Odry granicznej niż projekt J. Wierzbickiego. Projekt ten powinien być przyjęty przynajmniej do wspólnych polsko- -niemieckich badań. 3. Wykonane przez RZGW w Szczecinie prace modyfikacyjne w km 556,0 559,0 i 663,3 669,45 należy uznać jako przedsięwzięcie ze wszech miar udane, prawidłowe i dające także konkretne efekty głębokościowe. 4. Należy pilnie doprowadzić do wykonania tego samego typu zabiegów, wykorzystujących te same rozwiązania J. Wierzbickiego, na brzegu niemieckim na tych samych odcinkach. 5. Proponuje się wydłużyć obustronnie odcinek doświadczalny od km 669,45 do 681,0, co pozwalałoby na pełną i jednoznaczną wspólną polsko- -niemiecką ocenę projektu J. Wierzbickiego; obecnie jest on z pewnością najlepszym rozwiązaniem, ale być może będzie wymagać niewielkich korekt, co pozwoliłoby na zaakceptowanie przez obie strony. LITERATURA 1. W. BUCHHOLZ z zespołem: Rzeka Odra. Wybrane zagadnienia żeglugi śródlądowej i morskiej w Polsce. Stałe Międzynarodowe Stowarzyszenie Kongresów Żeglugi. Gdynia W. BUCHHOLZ z zespołem: Ocena wariantów trasy żeglugowej dla statków rzeczno- -morskich pomiędzy portem Schwedt a Zatoką Pomorską. Wyd. Wew. IM Nr 6026, Szczecin, grudzień W. BUCHHOLZ z zespołem: Program zrównoważonego rozwoju i wykorzystania Odry. Projekt celowy KBN, IM O. Szczecin, Szczecin W. BUCHHOLZ: Ocena proponowanych działań i propozycja rozwiązania technicznego likwidacji miejsc limitujących warunki głębokościowe na Odrze granicznej i ich tworzenie się z uwzględnieniem przyczyn powstawania. Szczecin, październik A. KREFT: Ochrona przeciwpowodziowa doliny Odry. Frankfurt n/o grudzień A. KREFT: Zagrożenia powodziowe w pasie przygranicznym. Szczecin A. KREFT: Gospodarka wodna w estuarium Odry. Szczecin A. KREFT: Odra graniczna w aspekcie bezpieczeństwa powodziowego i żeglugi. Szczecin A. KREFT: Harmonogram rzeczowo-kosztowy realizacji zadań inwestycyjnych dotyczących ochrony przeciwpowodziowej na Odrze granicznej. Eberswalde J. WIERZBICKI z zespołem: Koncepcja trasy regulacyjnej rzeki Odry km 542,4 705,0 ODGW. Szczecin, marzec J. WIERZBICKI z zespołem: Uszczegółowienie koncepcyjnego rozwiązania trasy regulacyjnej koryta SSQ na granicznym odcinku rzeki Odry km 542,4 704,1. Politechnika Warszawska, Warszawa J. WIERZBICKI z zespołem: Prognoza głębokości na szlaku żeglugowym rzeki Odry położonym pomiędzy km 542,4 a km 704,1. Politechnika Warszawska, Warszawa 1995 r. (cz. I, II i III). 13. J. WIERZBICKI z zespołem: Suplement do Prognozy głębokości na szlaku żeglugowym rzeki Odry położonym pomiędzy km 542,4 a km 704,1. (Cz. 1, 2 i 3). Warszawa 1998, 1999, J. WIERZBICKI: Przyrodnicze, gospodarcze i hydrotechniczne przesłanki regulacji rzek. Warszawa, wrzesień K. WOŚ, A. KREFT: Osłona przeciwlodowa głównych rzek Polski. Gospod. Wodn Felicjana Sławoja Składkowskiego można z pewnością uznać za politycznego prekursora sanitacji Rzeczypospolitej. W tym roku mija 45 rocznica jego śmierci i warto przypomnieć postać tego lekarza wojskowego i polityka [1]. Urodził się w dniu 9 czerwca 1885 r. w Gąbinie województwo mazowieckie. Był lekarzem związanym z wojskiem. W 1911 r. ukończył Wydział Medycyny Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, a następnie pracował jako lekarz w Sosnowcu. Podczas pierwszej wojny światowej był w Legionach Polskich, a od 1918 r. służył w Wojsku Polskim, gdzie awansował na stopień generała dywizji. Warto dodać, że w wojnie polsko-bolszewickiej doktor Składkowski był szefem grup sanitarnych dywizji, a potem armii. Pełnił funkcję szefa Służby Sanitarnej Wojska Polskiego. Odbył kurs w Wyższej Szkole Wojennej École Supérieure de Guerre w Paryżu. Jako polityk był członkiem Polskiej Partii Socjalistycznej. Należał do grona oficerów, którzy stanowili oczy i uszy marszałka Józefa Piłsudskiego i pracowali w wielu ministerstwach cywilnych. Po przewrocie majowym w 1926 r., generał Składkowski należał do ścisłej świty Marszałka. W latach oraz był ministrem spraw wewnętrznych. Poseł na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej od 1930 r. W maju 1936 r. zastąpił Mariana Zyndrama Kościałkowskiego na stanowisku premiera. Nie liczono, że będzie długo pełnił tę funkcję, ale rząd Składkowskiego funkcjonował przez ponad trzy lata najdłużej z rządów II Rzeczypospolitej. W dniu 17 września 1939 r. premier Składkowski z ministrami przekroczył granicę polsko-rumuńską, a 30 września złożył dymisję. Uciekł następnie z Rumunii do Turcji, a potem przebywał na Bliskim Wschodzie. W Palestynie był szefem służb sanitarnych i stamtąd pojechał do Wielkiej Brytanii. Zmarł w dniu 31 sierpnia 1962 roku w Londynie w wieku 77 lat. 518 Gospodarka Wodna nr 12/2007