CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ

Transkrypt

1 CBOS SEKRETARIAT OŚRODEK INFORMACJI CENTRUM BADANIA OPINII SPOŁECZNEJ , , UL. ŻURAWIA 4A, SKR. PT W A R S Z A W A TELEFAX INTERNET sekretariat@cbos.pl BS/43/2002 OCENY DZIAŁALNOŚCI RZĄDU I OPOZYCJI PARLAMENTARNEJ W NIEKTÓRYCH KRAJACH EUROPY ŚRODKOWEJ I WSCHODNIEJ KOMUNIKAT Z BADAŃ WARSZAWA, MARZEC 2002 PRZEDRUK MATERIAŁÓW CBOS W CAŁOŚCI LUB W CZĘŚCI ORAZ WYKORZYSTANIE DANYCH EMPIRYCZNYCH JEST DOZWOLONE WYŁĄCZNIE Z PODANIEM ŹRÓDŁA

2 CBOS w ramach programu CEORG współpracuje z instytutami badania opinii publicznej z krajów Europy Środkowej i Wschodniej - poszczególne ośrodki regularnie zadają ankietowanym z tych krajów bloki porównywalnych pytań. Co pół roku badane są oceny działalności rządu i opozycji parlamentarnej w poszczególnych krajach. Do uczestniczących we wspólnych comiesięcznych badaniach instytutów z Czech (CVVM) i Węgier (TÁRKI) przyłączyły się tym razem ośrodki z Rosji (WCIOM), Rumunii (IMAS) i Słowacji (FOCUS) 1. OCENY DZIAŁALNOŚCI RZĄDU Rządy krajów Europy Środkowej i Wschodniej tworzone są przez różne siły polityczne: na Węgrzech rządzi prawica, w Czechach gabinet rządowy tworzy Partia Socjaldemokratyczna. Także w Rumunii główną siłę polityczną stanowi Partia Socjaldemokratyczna, na której opiera się tamtejszy gabinet rządowy. Jest on wspierany przez Partię Narodowo-Liberalną i Demokratyczny Związek Węgrów w Rumunii. W Słowacji władzę sprawuje szeroka koalicja partii: od konserwatywnego Ruchu Chrześcijańsko- -Demokratycznego do Partii Lewicy Demokratycznej. Natomiast w Rosji rząd wspierają ugrupowania związane z urzędującym prezydentem. 1 Badanie CBOS Aktualne problemy i wydarzenia (140) przeprowadzono w dniach od 10 do 14 stycznia 2002 roku na 973-osobowej reprezentatywnej próbie losowo-adresowej dorosłej ludności Polski. Sondaż w Czechach (CVVM) zrealizowano w dniach stycznia 2002 (N=1020); na Węgrzech (TÁRKI) 8-16 stycznia 2002 (N=1502); w Słowacji (FOCUS) stycznia 2002 (N=981); w Rumunii (IMAS) stycznia 2002 (N=1553), w Rosji (WCIOM) stycznia 2002 (N=1600).

3 - 2 - Okres sprawowania urzędu przez poszczególnych premierów też jest zróżnicowany. Najkrócej funkcję premiera pełni Leszek Miller, od ponad roku jest u władzy premier Rumunii Adrian Nastase, a od ponad półtora roku - premier Rosji Michaił Kasjanow. Premierzy Słowacji (Mikulasz Dzurinda), Węgier (Viktor Orban) i Czech (Milosz Zeman) sprawują władzę od prawie czterech lat. W tych trzech krajach w 2002 roku odbędą się wybory parlamentarne. Interpretując przedstawione poniżej dane warto pamiętać, że okres, jaki upłynął od objęcia władzy przez ekipę rządzącą, ma - przynajmniej w polskich warunkach - wpływ na jej notowania: nowy rząd darzony jest kredytem zaufania, a nowo wybrany parlament oddaje aktualne preferencje polityczne społeczeństwa. Działalność swojego rządu najlepiej oceniają Rumuni, którzy jako jedyni w większości wystawiają rządowi dobre oceny. W Czechach i na Węgrzech opinie na temat wyników pracy rządu są podzielone, jednak w obu krajach nieznaczną przewagę mają badani pozytywnie oceniający działalność rządu od momentu jego powstania. Także w Rosji nieco przeważają ci, którzy dobrze oceniają rząd, z tym że znaczna liczba Rosjan nie ma wykrystalizowanej opinii o jego działalności, co może dziwić, jako że od zaprzysiężenia obecnego gabinetu upłynęło już dużo czasu. W Polsce w styczniu tego roku odsetki osób dobrze oceniających działania gabinetu Leszka Millera oraz niemających wyrobionego zdania były wyrównane (odpowiednio: 35% i 34%), nieco mniejsza liczba badanych wyrażała opinie negatywne 2. Wyraźnie najgorzej oceniali swój rząd Słowacy, którzy w większości wystawiali mu oceny złe, a tylko jedna piąta - dobre. Podobnie postrzegano w Polsce wyniki działalności rządu Jerzego Buzka pod koniec jego urzędowania. W porównaniu z lipcem 2001 roku poprawiły się notowania rządu Republiki Czeskiej. Obecnie, pod koniec jego kadencji, po raz pierwszy oceny dobre nieco przeważają nad złymi. 2 W lutym nieznacznie wzrósł zarówno odsetek dobrych ocen, jak i - w większym stopniu - złych, a zmniejszyła się grupa badanych niemających opinii na temat działalności rządu; zob. komunikat CBOS Stosunek do rządu Leszka Millera po trzech miesiącach działalności, luty 2002.

4 - 3 - CBOS RYS. 1. OCENY DZIAŁALNOŚCI RZĄDU Dobre Rumuni 62% Złe 33% Trudno powiedzieć 5% Węgrzy 46% 42% 12% Czesi 45% 42% 13% Rosjanie 38% 35% 27% Polacy 35% 31% 34% Słowacy 21% 69% 11% Tabela 1 Oceny Czesi Węgrzy Polacy* działalności II VII I VII I VII I II VII I VII I VII I II VII I VII I VII I rządu w procentach Dobre Złe Trudno powiedzieć * Do VII 2001 roku pytanie dotyczyło rządu Jerzego Buzka, obecnie rządu Leszka Millera OCENY DZIAŁALNOŚCI OPOZYCJI PARLAMENTARNEJ W każdym z sześciu krajów w parlamentarnej opozycji do obecnej władzy pozostają partie o innej orientacji. W Czechach są to partie prawicowe i komuniści; na Węgrzech Partia Socjalistyczna i liberalny Związek Wolnych Demokratów. W Rumunii główną siłą opozycyjną jest nacjonalistyczna Partia Wielkiej Rumunii, a w Słowacji - populistyczny Ruch na rzecz Demokratycznej Słowacji. We wszystkich sześciu krajach przeważają negatywne opinie o działalności opozycji parlamentarnej, a odsetek dobrych ocen waha się od 23% w Polsce do 35% na Węgrzech.

5 - 4 - Ze względu na specyfikę sytuacji w Rosji pytanie dotyczące działalności opozycji w tym kraju zadane zostało w innej wersji: osobno pytano o tzw. opozycję demokratyczną (w skład której wchodzi głównie Sojusz Sił Prawicowych oraz partia Jabłoko) i o opozycję komunistyczną. Rosjanie lepiej oceniają działalność parlamentarnej opozycji komunistycznej niż demokratycznej. RYS. 2. OCENY DZIAŁALNOŚCI OPOZYCJI PARLAMENTARNEJ CBOS Węgrzy Rumuni Czesi Słowacy Polacy Dobre Złe Trudno powiedzieć 35% 42% 22% 31% 55% 13% 27% 55% 18% 25% 51% 24% 23% 41% 37% Rosjanie 30% 43% 27% oceny opozycji komunistycznej 18% 49% 33% oceny opozycji demokratycznej Tabela 2 Oceny Czesi Węgrzy Polacy działalności II VII I VII I VII I II VII I VII I VII I II VII I VII I VII I opozycji parlamentarnej w procentach Dobre Złe Trudno powiedzieć

6 - 5 - W tym roku odbędą się wybory parlamentarne w Czechach, Słowacji i na Węgrzech, przy czym wybory w Republice Czeskiej i na Węgrzech będą miały miejsce jeszcze w tym półroczu. W obu tych krajach poglądy badanych dotyczące bilansu czteroletnich rządów są podzielone, jednak opinie pozytywne nieco przeważają nad negatywnymi, natomiast w ocenie działalności opozycji parlamentarnej dominują opinie krytyczne. W Słowacji, gdzie rząd jest bardzo niepopularny, na co bez wątpienia mają wpływ bardzo złe opinie o gospodarce 3, przeważają negatywne oceny pracy gabinetu rządowego. Dominująca grupa Słowaków źle ocenia też działalność opozycji parlamentarnej. Opracował Michał WENZEL 3 W przygotowaniu komunikat o sytuacji gospodarczej i materialnych warunkach życia w niektórych krajach Europy Środkowej i Wschodniej.