Procesy mycia i dezynfekcji manualnej i. maszynowej instrumentarium medycznego

Transkrypt

1 Polskie Stowarzyszenie Rozwoju Sterylizacji i Dezynfekcji Medycznej Procesy mycia i dezynfekcji manualnej i maszynowej instrumentarium medycznego mgr Waldemar Olszak Kierownik Działu Sterylizatorni i Dezynfektorni Ginekologiczno-Położniczego Sz. Kl. UM w Poznaniu Specjalista w dziedzinie Zdrowia Publicznego

2 Zdarzenia środowiskowe zagrażające skażeniu - nieprzemyślane działania powodujące skażenie środowiska - narastająca intoksykacja wywołująca stres ekologiczny - nieskuteczna dezynfekcja - nieprzestrzeganie higieny ( brudne ręce, zakażenia krzyżowe ) - kolonizacja drobnoustrojami -kontakt z zanieczyszczonymi przedmiotami - kontakt z aerozolami pochodzenia biologicznego - tworzenie biofilmów - wskutek prowadzonych zabiegów diagnostyczno-leczniczopielęgnacyjnych

3 ŚWIADCZĄC USŁUGI MEDYCZNE MUSIMY MIEĆ NA UWADZE BEZPIECZEŃSTWO PACJENTA, KTÓRE ZAPEWNIAMY PRZEZ: - TWORZENIE SPRZYJAJĄCYCH WARUNKÓW SANITARNO- -HIGIENICZNYCH, - ZAPOBIEGANIE ZAKAŻENIOM I CHOROBOM ZAKAŹNYM - ZAPEWNIENIE WŁAŚCIWEJ INFRASTRUKTURY W PLACÓWCE MEDYCZNEJ - ZAPEWNIENIE WARUNKÓW DO PRZEPROWADZANIA DEKONTAMINACJI WYROBÓW MEDYCZNYCH

4 ZAPEWNIENIE WARUNKÓW DO PRZEPROWADZANIA DEKONTAMINACJI WYROBÓW MEDYCZNYCH TO REDUKOWANIE RYZYKA ZAKAŻEŃ

5 Spełnienie powyższych założeń możemy zrealizować przez: Dobrze opracowany i realizowany plan higieny, spójny wewnętrznie, elastyczny i dający się modyfikować Opracowanie i wdrażanie procedur medycznych Stosowanie aktualnej wiedzy Przestrzeganie ustaw i rozporządzeń Oraz norm

6 TECHNOLOGIE I DZIEDZINY NAUK SPOTYKANE W OBSZARZE STERYLIZACJI

7 1. Powstanie Przepisów i Norm Europejskich BS EN DIN Pharmacopée

8 PN-EN Chemiczne środki dezynfekcyjne i antyseptyczne. Zastosowanie Norm Europejskich dotyczących chemicznych środków dezynfekcyjnych i antyseptycznych Rozporz.MZ z dn r.(dz.u. Nr 213 poz.1568) - W sprawie wymagań, jakim powinny odpowiadać pod względem fachowym i sanitarnym pomieszczenia i urządzenia zakładu opieki zdrowotnej Ustawa z r. (Dz. U. Nr 11 poz.84) o substancjach i preparatach chemicznych (ze zmianami). Rozporz. MZ z r. (Dz. U. Nr 2 poz.8) zmieniające rozporządzenie w sprawie karty charakterystyki substancji niebezpiecznej i preparatu niebezpiecznego

9 Rozporz. MZ z r. (Dz. U. Nr 11 poz.862 ) w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy związanej z występowaniem w miejscu pracy czynników chemicznych. Rozporz. MZ z r. (DZ. U. Nr 81 poz.716) w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrona zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki. Ustawa o wyrobach medycznych z r. Dz.U.Nr 107 poz.679 Rozporz.MZ z r.(Dz.U )- o produktach biobójczych

10 Wyzwanie Podstawowe POLSKA NORMA PN EN ISO 9001 luty 2009 Zastępuje PN EN ISO 9001:2008 System Zarządzania Jakością Rozporz. MZ z r. w sprawie wymagań Dobrej Praktyki Wytwarzania na podstawie Prawo farmaceutyczne Dz.U. 126,1381; 113,984; 141,1181; 152,1265 Cel: - zarządzanie jakością - uzyskanie pozytywnego efektu działań wynikowych, tworzących zbiór powiązanych ze sobą procesów - zadowolenie klienta, tzn użytkownika-odbiorcy, pacjenta. DEKONTAMINACJA Oś redukcji mikroorganizmów powie rzchni a skażo na I Krok II Krok III Krok IV Krok redukcji redukcji redukcji redukcji Dez. wstępna z myciem Oczyszcz anie właściwe Dezynfek cja sterylizac ja końcowa Powie rzchnia steryln a

11 PODSTAWOWE POJĘCIA ZWIĄZANE Z PROCEDURĄ DEZYNFEKCYJNĄ Oczyszczanie oznacza mniej lub bardziej gruntowne usuwanie zanieczyszczeń z powierzchni, stosując procesy fizykochemiczne dezynfekcja oznacza proces niszczenia form wegetatywnych drobnoustrojów, przy użyciu metod chemicznych i/lub termicznych oś redukcji mikroorganizmów oznacza kolejno po sobie następujące kroki w procesie mycia, oczyszczania i predezynfekcji oraz dezynfekcji końcowej kod ścieżki dezynfekcyjnej zawiera informacje o stosowanej technice mycia i dezynfekcji oraz o metodach oceny skuteczności wykonanych procedur (tworzy dokument procesów dezynfekcyjnych)

12 1. Nadzór nad powiązaniami procesowymi, ich kombinacją i wzajemnym oddziaływaniem Dezynfekcja manualna wg wewn. Opracowanych Procedur i instrukcji Dezynfekcja automatyczna wg Normy PN EN ISO zależna wyłącznie od czynnika ludzkiego możliwość stosowania programu z użyciem środka dezynfekcyjnego - od niego zależy powtarzalność procesów lub programu termicznego, w temperaturze 60 C - 93 C (czas 510 min). programy Oxivario PLUS lub Orthovario pozwalają łatwiej usuwać pozostałości proteinowe w końcowej fazie mycia procesy mogą być walidowane i dokumentowane rejestratorem - łatwe popełnienie błędu - trudności walidowania procesu

13

14 CZYNNIKI, OD KTÓRYCH ZALEŻNY JEST POZIOM INAKTYWACJI DROBNOUSTROJÓW * utrzymanie temperatura mycia i dezynfekcji * jakość wody i sprawność urządzeń * stężenie jonów wodorowych ph * poziom zawartości zanieczyszczeń org. i nieorg. * rodzaj skolonizowanej powierzchni geometria wyrobu, rodzaj warstwy pasywnej * aktywność środka i czas jego działania.

15 Jakich cech należy oczekiwać od zamawianych środków biobójczych: * dobra aktywność w niskich stężeniach wobec B(bakterii), F(grzybów), Tbc(prątków gruźlicy), V(wirusów) a niekiedy nawet wobec S(sporów) * aktywność wobec jonów wapnia i magnezu obecności różnych zanieczyszczeń oraz w * posiadanie substancji aktywnych skracających czas dezynfekcji * stabilność w koncentracie i roztworze * ph alkaliczne

16 * łatwość usuwania pozostałości w procesie mycia * posiadanie właściwości myjących * posiadanie inhibitorów korozji * biodegradacyjność * bezwonność lub z lekkim zapachem powinien spełniać postanowienia Dyrektywy 93/42/EEC, wymagania norm PN EN klasyfikujących preparat do określonego przeznaczenia, posiadać kartę charakterystyki i znak zgodności CE.

17 Zasady obowiązujące w procedurze dezynfekcji wyrobów medycznych metodą zanurzeniową- manualną * stosowanie środków higieny osobistej, zgodnie z potrzebą i stopniem zagrożenia * izolowanie sprzętu skażonego * opracowywanie technologii mycia i dezynfekcji wyrobów medycznych * nadzorowane stosowanie środków dezynfekcyjnych i myjących

18 *organizowanie środowiska pracy i wyposażenia w sprzęt pozwalający skutecznie wykonać powyższe czynności *kontrolowanie kolejnych kroków w procesie dekontaminacji * szczegółowe dokumentowanie wszystkich procedur * dbałość o uzyskiwanie wysokiej czystości mikrobiologicznej wyrobów.

19 Przygotowanie endoskopów do ponownego użycia Infekcje bakteryjne wywołane endoskopią dotyczyły głównie: Salmonelli, Pseudomonas, WZW typu B i C. W przypadku nie profesjonalnego przygotowania endoskopów i instrumentarium do użytku, infekcje mogą również dotyczyć: HIV, Tbc, Helicobakter pylori, a w wyjątkowych sytuacjach choroby CJ. Przygotowanie endoskopu do ponownego użycia wymaga starannego, wysoce dokładnego oraz profesjonalnego przestrzegania zaleceń producenta, utrzymania standardów higienicznych i przestrzegania przyjętych procedur. ESGE nie zaleca napraw wyposażenia endoskopów.

20 Budowa wewnętrznego systemu kanałów endoskopu Wlot kanału instrumentów Koniec dystalny Wylot Korpus z elementami sterującymi powietrza Kanał powietrza / wody Kanał instrumentów Kanał strumienia wody Złącze do źródła światła Dren do odsysania

21 Przygotowanie użytego endoskopu wymaga starannego i wysoce dokładnego przestrzegania zaleceń producenta. - endoskop zaraz po użyciu przecieramy wilgotną ściereczką lub tamponem jednorazowego użytku, -wnętrze przepłukujemy jałowym roztworem, lub myjącym roztworem dezynfekującym- nie należy używać soli fizjologicznej aby uniknąć korozji, -wszystkie dreny po użyciu natychmiast rozłożyć i przepłukać, - po usunięciu endoskopu z przewodu pokarmowego pacjenta płukać kanał powietrzny/wodny przez sekund,

22 - kanał do odsysania i biopsji płukać roztworem myjącym, - tak przygotowany endoskop przetransportować do centralnej sterylizatorni, względnie podjąć działania w wyznaczonym do tych czynności miejscu w przypadku sterylizacji gabinetowej, tzn.: -wydzielić pomieszczenie od sali badań o pow m² - pomieszczenie powinno posiadać wentylację i odpowiednie oświetlenie, -podczas przygotowywania należy bezwzględnie przestrzegać podziału na sprzęt do badania górnego i dolnego odcinka przewodu pokarmowego, - pomieszczenie powinno posiadać strefę brudną i czystą.

23 Wyposażenie strefy brudnej: - wanny dezynfekcyjne i czyste, - myjnia ultradźwiękowa ( US), - punkt z pistoletem wodnym i na sprężone powietrze - tester szczelności, -wyciąg nad wannami i zlew do odprowadzania płynów. Wyposażenie strefy czystej: - automat myjąco-dezynfekcyjny, - wanna do dezynfekcji instrumentów z pokrywą, - stół do pracy z wydzielonym miejscem do pakowania i zgrzewarką do rękawów papierowo-foliowych oraz szafa na rzeczy codziennego użytku. Automaty pracujące przy temp. 60 C zwiększają ochronę pacjentów, personelu i otoczenia.

24

25 Skuteczność mycia

26

27

28 Norma PN EN ISO (dot. mycia i dezynfekcji), wskazuje ona wyraźnie na kierunek stosowania w procedurach dekontaminacyjnych wyłącznie procesów zautomatyzowanych. Nie jest ona wprawdzie obowiązująca, jednak określa granice dopuszczalności, co może być brane pod uwagę przez sądy, w sytuacjach roszczeniowych.

29 Część 1 Myjnie dezynfektory: Wymagania ogólne, terminy i definicje oraz badania Część 2 Myjnie dezynfektory: Wymagania i badania dotyczące myjnidezynfektorów przeznaczonych do dezynfekcji termicznej narzędzi chirurgicznych, wyposażenia anestezjologicznego, misek, naczyń, pojemników, utensyliów, sprzętu szklanego itp. Część 3 Myjnie dezynfektory: Wymagania i badania dotyczące myjnidezynfektorów przeznaczonych do dezynfekcji termicznej pojemników na odpady pochodzenia ludzkiego Część 4 Myjnie dezynfektory: Wymagania i badania dotyczące myjnidezynfektorów przeznaczonych do dezynfekcji chemicznej termolabilnych endoskopów

30 Automatyczna myjka do endoskopów POKA-YOKE Unikalny projekt pokrywy Bezdotykowa obsługa Optimum identyfikowalności Szybkie i efektywne cykle Unikalny system magazynowania środków chemicznych Podejście systemowe January

31 NOWOWOCZESNE PODEJŚCIE DO ZAPOBIEGANIA ZAKAŻENIOM ZAWSZE SĄ DWIE STRONY Unikalne działanie pokrywy, otwiera się na dwie strony celem oddzielenia strefy załadunku i rozładunku Redukcja ryzyka zakażenia Możliwość otwierania jak w tradycyjnej maszynie z jednej strony January

32 INNE ROZWIĄZANIE January

33 Procedura ręcznego przygotowania laparoskopów -zaleca się wstępne przepłukanie, -powierzchnie koagulujące elektronarzędzi zmywać za pomocą kompresu, a w przypadku zaschniętych końcówek stosować 3% roztwór nadtlenku wodoru, - stosując środki dezynfekcyjne na bazie aldehydów należy wesprzeć je środkiem wzmacniającym oczyszczanie, - narzędzia należy zdemontować, otworzyć wszelkie zaworki, gwinty i zatrzaski, zdjąć gumowe nasadki, - ułożyć na sicie sterylizacyjnym,,

34 - po procesie dezynfekcji wszystkie wąskie kanały, kurki i zaworki należy dokładnie płukać wodą pitną pod ciśnieniem i osuszyć gazikiem, chustą lub sprężonym powietrzem. W celu ułatwienia osuszania można użyć 70% alkohol. Narzędzia w strefie czystej podlegają kontroli czystości, sprawności czynnościowej i kompletowaniu. Muszą też podlegać stałej konserwacji.

35 Zasady przygotowania laparoskopów w myjce ultradźwiękowej (US) - uwzględnić wskazania producenta, - nie myjemy w myjce optyki, kamer i światłowodów, - temp. mycia 28 C do 35 C ( US podnosi temp. o 3-4 C, - po zrobieniu roztworu należy przeprowadzić 15.min. odgazowanie, - czas mycia nie powinien przekraczać 3-5 min.,

36 - narzędzia muszą znajdować się wyłącznie na sitach, - przedmioty o budowie kanałowej muszą zostać w całości wypełnione roztworem, - po procesie należy sprzęt dokładnie opłukać.

37

38 Aby utrzymać stały, zamierzony standard usług sterylizacyjnych, należy podjąć działania zwane zarządzaniem jakością. Jakością będziemy nazywać utrzymanie realizacji usług lub cech wyrobu na ustalonym poziomie, akceptowanym przez odbiorcę.

39 Od czynnika ludzkiego wymaga się przede wszystkim: * prowadzenia nieustannego nadzoru i kontroli skuteczności procesów dezynfekcji i sterylizacji, * oraz permanentnego dokształcania się.

40 KONTROLA SKUTECZNOŚCI DEZYNFEKCJI Aktualnie obserwujemy rozwój metod kontroli rezultatów oczyszczania dezynfekcyjnego. Rozwój ten jest wyrazem uznania ważności tego problemu w przygotowaniu wyrobów medycznych do ponownego użycia. Badanie skuteczności realizowanych na co dzień procesów oczyszczania i dezynfekcji, staje się jednym z podstawowych kryteriów walidacji, oceny i dokumentowania trafności zastosowanych procedur.

41 Kontrola stopnia kawitacji Test Sono Check

42 Test kontroli mycia kanałowego Tosi Flexi Check

43 TEST NINHYDRYNOWY

44 Enzymatyczny test kontroli pozostałości krwi po myciu Hemo Check-S

45 Test do oznaczania zanieczyszczeń proteinowych na narzędziach chirurgicznych

46

47

48 PODSUMOWANIE 1. Eliminacja zagrożeń w środowisku wykonywanych procedur medycznych, wymaga od osób zajmujących się tym zagadnieniem interdyscyplinarnej wiedzy, wysokich umiejętności praktycznych i nieustannego kształcenia. 2. Na skutek pojawiania się w różnych specjalnościach medycznych coraz to nowszych technologii zabiegowych i diagnostycznych, maszynowa dekontaminacja instrumentarium medycznego jest dzisiaj nakazem chwili. 3. Wobec różnic charakteryzujących skład i powierzchnie biomateriałów, ważnym elementem staje się odpowiedni dobór środków myjąco dezynfekujących zapewniających ochronę wyrobów medycznych i naturalnego środowiska.

49 4. Monitorowanie i dokumentowanie procesów mycia i dezynfekcji jest elementem normatywnych wskazań na ich walidowanie. 5. Istnieje też bezwzględna konieczność podporządkowania wszelkich procedur systemowi zarządzania jakością [ SZJ ] oraz dobrej praktyki wytwarzania [GMP].

50 Teraz mikroby mają zmartwienie! Dziękuję za uwagę