Człowiek najlepsza inwestycja! Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego. Podregion poznański

Transkrypt

1 Człowiek najlepsza inwestycja! Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Podregion poznański Instytut Naukowo Badawczy im. Zygmunta Wojciechowskiego Poznań, r. Dokument przygotowany na potrzeby projektu POKL Analiza skutków restrukturyzacji i modernizacji branż dla rynku pracy w Wielkopolsce

2 Spis treści Wprowadzenie Charakterystyki społeczno-gospodarcze PKB Ludność Rynek pracy Wynagrodzenia Podmioty gospodarcze Inwestycje Dochody jednostek samorządu terytorialnego Wybrane branże Handel hurtowy i detaliczny Budownictwo Przemysł chemiczny Przemysł poligraficzny Działalność związana z kulturą, rekreacją i sportem Transport i magazynowanie Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna Przetwórstwo przemysłowe... 21

3 Wprowadzenie Podregion poznański znajduje się w części centralnej województwa i obejmuje powiaty poznański, śremski, średzki, obornicki, szamotulski. W sześciu powiatach podregionu poznańskiego mieszka ponad milion 118 tysięcy Wielkopolan. 1 W stolicy województwa i podregionie poznańskim działa około 40% wszystkich firm zarejestrowanych w województwie wielkopolskim. Gospodarka tego podregionu jest bardzo zróżnicowana. Dominującymi gałęziami są: handel, usługi finansowe, obsługa rynku nieruchomości, logistyka i edukacja. Rozwinięta jest jednak też działalność przemysłowa z wiodącą rolą produkcji elektromaszynowej, chemicznej i spożywczej. Mapa 1 Podregion poznański źródło: GUS Na podstawie : Projekt Wyprzedzić zmianę, Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości,

4 1. Charakterystyki społeczno-gospodarcze 1.1. PKB W 2008 roku produkt krajowy brutto (w cenach bieżących) podregionu poznańskiego wynosił mln zł i stanowił 18,1% wartości PKB województwa wielkopolskiego. Wkład podregionu w województwo od 2004 roku zwiększył się z poziomu 16,6%. Zmiana wartościowa jaka dokonała się w obrębie podregionu związana była ze wzrostem PKB ogółem o 47,6%, co jest wzrostem znacznie większym niż przeciętny dla całego województwa i jednocześnie największym spośród wszystkich podregionów Wielkopolski (wzrost w Wielkopolsce wyniósł w tym okresie 35,5%). W przeliczeniu na mieszkańca produkt krajowy brutto w podregionie poznańskim miał wartość zł i stanowił 108,8% wartości PBK per capita w województwie, a jednocześnie 113,6% tej wartości w odniesieniu do wartości ogólnopolskiej. Zmiana w okresie od 2004 do 2008 roku była nieco mniejsza, niż w przypadku PKB ogółem i wyniosła 39,1% i także była największym wzrostem w skali województwa. Warto też zauważyć, że PKB per capita w 2004 roku wynosił w podregionie 112,8% wartości ogólnopolskiej, a więc relatywnie sytuacja podregionu w skali kraju poprawiła się nieznacznie - jest to jednocześnie jedyny podregion, w którym odnotowana została zmiana w tym kierunku. Podregion poznański, podobnie jak sam Poznań, charakterystykami odbiegają od pozostałych podregionów, a w pewnych aspektach uzupełniają się nawzajem. Sam podregion poznański ma charakter pośredni pomiędzy miejskimi cechami Poznania, a bardziej rozproszonymi i mniej skoncentrowanymi cechami terenów wiejskich i mniejszych miast Ludność W 2009 roku podregion poznański zamieszkiwało 578 tys. osób, w latach liczba ludności podregionu wzrosła aż o 8,4%, przy czym w 2009 roku przyrost naturalny wynosił 2,3 na 1000 ludności. Struktura demograficzna charakteryzowała się udziałami kategorii wiekowych nieco odmiennymi od średniej wojewódzkiej - udział osób w wieku produkcyjnym w 2009 roku był podobny i wynosił 66%, jednak jednocześnie udział osób w wieku przedprodukcyjnym wynosił 21,3%, zaś poprodukcyjnym - 12,7%.

5 Na 100 osób w wieku produkcyjnym w regionie przypadało w 2009 roku 51,4 osoby w wieku nieprodukcyjnym i wskaźnik ten zmalał od 2004 roku o 5%. Dokonało się przez przejście osób w wieku przedprodukcyjnym w produkcyjny, a ten element odciążenia był nieco większy niż przejście z wieku produkcyjnego do poprodukcyjnego, co przełożyło się zmianę tak obciążenia, jak i nieznaczny wzrost udziału osób w wieku produkcyjnym, wynoszący 1,7% w tym okresie Rynek pracy Struktura rynku pracy w podregionie poznańskim, w podziale na główne sektory charakteryzowała się w 2008 roku przewagą przemysłu (43,1% pracujących) nad usługami (41,8%) przy zdecydowanie niewielkim znaczeniu rolnictwa (15,1%). Najsilniejszy wzrost liczby zatrudnionych dokonał się jednak w obrębie usług i wyniósł prawie 30% dla okresu , w sektorze przemysłowym był znacznie mniejszy i wynosił 15,4%, zaś w rolnictwie liczba zatrudnionych nieznacznie zmalała - o 1,95%. Stopa bezrobocia rejestrowanego w podregionie w 2009 roku wynosiła 6,6%, a więc była znacząco niższa, niż w całej Wielkopolsce - stanowiła 72% wartości wojewódzkiej. W okresie od 2004 do 2009 roku bezrobocie zmniejszyło się o prawie 51,5% - w 2004 roku wynosiło prawie 13,6%. Zmniejszenie udziału osób bezrobotnych najsilniej dotyczyło grup osób w wieku oraz lata (o ponad 50%), wśród młodszych było nieco mniejsze, szczególnie w kategorii lata (około 40%, dla młodszej grupy - 48%), zaś wyjątkiem były osoby w wieku 55 lat i

6 więcej, których udział wśród bezrobotnych wzrósł prawie o 28%. Relacje pomiędzy rynkiem pracy a liczbą podmiotów gospodarczych zmieniały się w analizowanym okresie nieznacznie i wskaźnik liczby pracujących w jednym podmiocie gospodarczym wzrósł o 2,4%, a jednocześnie zmalała relacja liczby mieszkańców przypadających na jeden podmiot gospodarzy (o prawie 7%) Wynagrodzenia Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto stanowiło w 2009 roku w podregionie poznańskim 86,8% średniej ogólnopolskiej oraz 96,7% średniej dla województwa, a wynosiło zł. Od 2004 roku wynagrodzenie wzrosło o 32,8%, a wzrost ten nie był wystarczający dla utrzymania relacji wobec średniej ogólnopolskiej (w 2004 roku średnie wynagrodzenie w regionie stanowiło 89,9% średniej ogólnopolskiej) Podmioty gospodarcze W 2009 roku na terenie podregionu pilskiego funkcjonowały 67,7 tys. podmiotów gospodarczych, z nich zaś 1,8% reprezentowało sektor publiczny. Charakterystyka struktury ich działalności, wg sekcji wyróżnianych i opisanych w ramach PKD 2004 jest następująca: Tabela 1. Liczba podmiotów w poszczególnych sekcjach PKD x Liczba podmiotów Udział w ogólnej liczbie podmiotów [w %] Ogółem A - Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo ,8 B - Rybactwo 11 0,02 C - Górnictwo 62 0,1 D - Przetwórstwo przemysłowe ,7 E - Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, 0,1 gaz i wodę 59 F - Budownictwo ,9 G - Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów 28,4 samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego H - Hotele i restauracje ,2 I - Transport, gospodarka magazynowa i łączność ,5 J - Pośrednictwo finansowe ,9 K - Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane z prowadzeniem działalności gospodarczej ,1

7 L - Administracja publiczna i obrona narodowa; 0,5 obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne 338 M - Edukacja ,3 N - Ochrona zdrowia i pomoc społeczna ,1 O - Działalność usługowa, komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała ,4 Najistotniejsze pod względem liczby podmiotów sekcje obejmują zatem (nieco odmiennie jak ma to miejsce w całym województwie) przede wszystkim handel hurtowy i detaliczny wraz z naprawami, obsługę nieruchomości i usługi związane z obsługą działalności gospodarczej, budownictwo, przetwórstwo przemysłowe oraz transport, gospodarkę magazynową i łączność. Łącznie te najistotniejsze liczebnościowo sekcje obejmują prawie 79% wszystkich podmiotów. Rolnictwo, czyli pierwszy sektor gospodarki, najbardziej tradycyjny, obejmuje zaledwie 2,8% podmiotów. Udział zaś przetwórstwa przemysłowego jest w odniesieniu do tego regionu nieco większy, niż dla całego województwa, podobnie jak budownictwa. Z kolei działalność usługowa komunalna, społeczna i pozostała ma w regionie znaczenie mierzone liczbą podmiotów prowadzących w tym zakresie działalność nieznacznie mniejsze niż w województwie i ustępuje liczebnością sekcji obejmującej transport, magazynowanie i łączność. W obrębie pięciu najważniejszych sekcji najistotniejsze zmiany w ciągu minionych pięciu lat dotyczyły: - wzrostu o 28% liczby podmiotów zajmujących się działalnością budowlaną - wzrostu o 32% liczby podmiotów z sekcji obsługi nieruchomości i usług związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - wzrost o 0,4% liczby podmiotów z sekcji przetwórstwo przemysłowe - wzrost o 5% liczby podmiotów zajmujących się handlem hurtowym i detalicznym Ponadto odnotować można wzrost o 38% liczby podmiotów z sekcji O. W żadnej sekcji nie zmniejszyła się liczba podmiotów, choć wzrosty były bardzo zróżnicowane. Nawet w rolnictwie miał miejsce 14% wzrost liczby podmiotów.

8 1.6. Inwestycje Nakłady inwestycyjne przedsiębiorstw w 2008 roku w regionie poznańskim wyniosły 3129 mln zł, co dało średnio aż 5549 zł na mieszkańca. Największy udział wartościowy w inwestycjach miały podmioty z sektora usług, objęły one bowiem 52,3% wszystkich nakładów, 47% dotyczyło inwestycji w przemyśle i budownictwie, zaś pozostałe 1,7% - w rolnictwie. Potwierdzałoby to nastawianie podregionu na usługi, choć inwestycje te będąc wyższe udziałowo niż w całej Wielkopolsce i są też wyższe niż w pozostałych podregionach za wyjątkiem samego Poznania Dochody jednostek samorządu terytorialnego Łączne dochody jednostek z każdego poziomu administracji samorządowej w 2009 roku obejmowały w podregionie poznańskim sumę mln zł i wzrosły od 2004 o 65,7%, a więc nieco mniej niż wynosi wzrost charakteryzujący całą Wielkopolskę.

9 2. Wybrane branże Przytoczone zestawienia oparte na dostępnych w bazie HBI. 2 statystykach ograniczają wnioskowanie do ostrożnych podsumowań o charakterze ilościowym i nie pozwalają na wyprowadzenie konkretniejszych wniosków jakościowych. Należy przypuszczać, że wyciąganie ich będzie możliwe dzięki przeprowadzeniu, planowanych w kolejnym etapie projektu, badań z głównymi aktorami wielkopolskiego rynku pracy w wybranych ośmiu branżach. Wykorzystanie bazy HBI miało na celu eksplorację sytuacji gospodarczej na poziomie podregionu w poszczególnych branżach, co nie było możliwe w oparciu o dane statystyki publicznej ze względu na brak dostępu do danych na poziomie jednostkowym. Spośród analizowanych ośmiu branż najliczniej reprezentowany jest w podregionie poznańskim handel hurtowy i detaliczny (948), następnie przetwórstwo przemysłowe (925) i budownictwo (292). Najmniej podmiotów (biorąc pod uwagę liczbę wskazań pierwszej podstawowej działalności) liczy działalność związana z kulturą, rekreacją i sportem Handel hurtowy i detaliczny Struktura przedsiębiorstw ze względu na wielkość zatrudnienia wskazuje na bardzo znaczną przewagę przedsiębiorstw bardzo małych i małych, które łącznie obejmują prawie 90% przedsiębiorstw - przy nieznacznej przewadze podmiotów najmniejszych, a więc zatrudniających do dziewięciu pracowników. Liczba przedsiębiorstw w bazie: 948 podmiotów gospodarczych. Brak danych o zatrudnieniu z 9,6% przedsiębiorstw. 2 Baza HBI zawiera ponad profili polskich firm i ponad właścicieli, menedżerów, kierowników. Udostępnia informacje o firmach z sektora B2B. Jest profesjonalnym narzędziem pracy dla działów marketingu i sprzedaży oraz programem umożliwiający budowanie własnych baz danych klientów,

10 Tabela 2. Wielkość zatrudnienia przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu ważnych do ,5 Mediana: do ,5 Średnia: 64,43 50 do ,1 Q do ,5 Q3 20 od ,4 Dominanta: 5 Razem - ważnych 857 Podstawowe parametry rozkładu w zakresie miar tendencji centralnej zestawiono w tabeli 2. Dominanta niższa od mediany wskazuje na - widoczną także w rozkładzie liczebności względnych powyżej - przewagę liczebnościową przedsiębiorstw małych - połowa wszystkich podmiotów gospodarczych, których opis był dostępny zatrudnia nie więcej niż dziesięciu pracowników, zaś wartością najczęściej wskazywaną jest pracowników pięciu. Średnia, ze względu na swoją wrażliwość na wartości skrajne, jest zdecydowanie wyższa. Jednak jak pokazuje wartość kwartyla trzeciego - co czwarte przedsiębiorstwo charakteryzuje wielkość zatrudnienia od 20 osób - zatem w istocie większość podmiotów działalności handlowej w podregionie to przedsiębiorstwa, w których liczba zatrudnionych nie przekracza dwudziestu. Pod względem formy prawnej dominują w regionie i branży przedsiębiorstwa prywatne oraz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentujące łącznie ¾ wszystkich podmiotów - przy prawie równym podziale pomiędzy te formy. Trzecią istotną formą prawną prowadzonej działalności są spółki cywilne - taką formę ma prawie 17% przedsiębiorstw. Tabela 3. Forma prawna przedsiębiorstw w branży Liczebność % przedsiębiorstwo prywatne ,2 sp. akcyjna 14 1,5 sp. cywilna 54 5,7 sp. jawna ,7 sp. z o.o ,9 Inna 38 4,0 Ogółem 948

11 W przypadku podmiotów gospodarczych ich wiek liczony jest od roku podjęcia działalności. Przy ponad 20% przedsiębiorstw w regionie i branży brak w bazie informacji o roku rozpoczęcia działalności. Adnotacja o podwójnym roczniku wskazuje na liczbę przedsiębiorstw, które obecną działalność podejmują po przerwie, a więc w których przypadku można mówić o dwóch (czasem większej liczbie) początkach. W regionie stanowiły one niecałych 2% wszystkich przedsiębiorstw handlowych ujętych w bazie. Jak wskazuje to poniższe zestawienie, z podmiotów, których okres działalności był odnotowany, ponad połowa podjęła działalność w dekadzie po 1989 roku, z kolei 38% jest młodsze, zaś tylko 7% przedsiębiorstw ma historię działalności sięgającą dalej niż 1989 rok. Tabela 4. Wiek przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu przed ,3 Średnia 14, do ,2 Mediana 13 od ,0 Q1 8 Podwójny 18 1,9 Q3 18 Ogółem ważnych 751 Dominanta 15 brak danych ,8 Podstawowe miary tendencji centralnej rozkładu wieku wskazują na średnie wiekowo przedsiębiorstwa w branży - połowa z nich ma 13 i więcej lat, przy średniej przekraczającej 14 lat i dominancie osiągającej lat 15. Można jednak zastanawiać się, na ile - szczególnie w tej branży jest to efekt niekompletności danych. W przypadku handlu - szczególnie detalicznego - pojawianie się i likwidacja przedsiębiorstw są stosunkowo szybkie. Inaczej mówiąc - wskazanie, iż 25% przedsiębiorstw liczy sobie przynajmniej 18 lat jest raczej artefaktem wynikającym w wybiórczości danych Budownictwo Struktura przedsiębiorstw ze względu na wielkość zatrudnienia wskazuje na bardzo znaczną przewagę przedsiębiorstw o zatrudnieniu do 49ciu osób, przy czym nieco więcej jest tych o wielkości zatrudnienia osób - stanowią one połowę wszystkich przedsiębiorstw budowlanych o których odnotowane są informacje. Co dziesiąty podmiot zatrudnia od 50 do 99 pracowników. Liczba przedsiębiorstw w bazie: 292 podmioty gospodarcze. Brak danych o zatrudnieniu z 11,4% przedsiębiorstw.

12 Tabela 5. Wielkość zatrudnienia przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu ważnych do ,6 Mediana: do ,5 Średnia: do ,3 Q do ,4 Q3 29,25 od ,2 Dominanta: 5 Razem - ważnych 258 Podstawowe parametry rozkładu w zakresie miar tendencji centralnej zestawiono w tabeli 5. Dominanta niższa od mediany wskazuje na znaczniejszą, niż to ukazuje struktura kategorii przewagę liczebnościową przedsiębiorstw małych - połowa wszystkich podmiotów gospodarczych, których opis był dostępny zatrudnia nie więcej niż dwunastu pracowników, zaś wartością najczęściej wskazywaną jest pracowników pięciu. Średnia, ze względu na swoją wrażliwość na wartości skrajne, jest znacznie wyższa - Jak widać na podstawie wartości kwartyli tylko co czwarte przedsiębiorstwo zatrudnia przynajmniej 30tu pracowników. Z przedziału wielkości przedsiębiorstw pracowników, zdecydowanie liczniejsze są zatem przedsiębiorstwa reprezentujące dolne wartości. Pod względem formy prawnej dominują w regionie i branży przedsiębiorstwa prywatne oraz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentujące łącznie ¾ wszystkich podmiotów - przy czym spółek z ograniczoną odpowiedzialnością jest nieco więcej, niż przedsiębiorstw prywatnych. Trzecią istotną formą prawną prowadzonej działalności są spółki cywilne - taką formę ma prawie 8% przedsiębiorstw. Tabela 6. Forma prawna przedsiębiorstw w branży Liczebność % przedsiębiorstwo prywatne ,1 sp. akcyjna 7 2,40 sp. cywilna 11 3,8 sp. jawna 23 7,9 sp. z o.o ,2 Inna 8 2,7 Ogółem 292

13 W przypadku podmiotów gospodarczych ich wiek liczony jest od roku podjęcia działalności. Przy prawie 20% przedsiębiorstw w regionie i branży brak w bazie informacji o roku rozpoczęcia działalności. Adnotacja o podwójnym roczniku wskazuje na liczbę przedsiębiorstw, które obecną działalność podejmują po przerwie, a więc w których przypadku można mówić o dwóch (czasem większej liczbie) początkach. Stanowiły one 4% wszystkich przedsiębiorstw ujętych w bazie. Jak wskazuje to poniższe zestawienie, z podmiotów, których okres działalności był odnotowany, prawie połowa podjęła działalność w dekadzie po 1989 roku, z kolei 35% jest młodsze, zaś tylko co dziesiąte przedsiębiorstwo ma historię działalności sięgającą dalej niż 1989 rok. Tabela 7. Wiek przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu przed ,1 Średnia 13, do ,5 Mediana 14 od ,3 Q1 7 Podwójny 12 4,1 Q3 19 Ogółem ważnych 235 Dominanta 4 brak danych 57 19,5 Podstawowe miary tendencji centralnej rozkładu wieku wskazują na stosunkowo nieznacznie zaawansowane wiekowo przedsiębiorstwa w branży - połowa z nich ma 14 i więcej lat, przy średniej wynoszącej 14 lat, ale dominancie osiągającej zaledwie lat 4. Zatem z dekady rocznikami podejmowania działalności w branży budowlanej były raczej lata kończące ten okres Przemysł chemiczny Struktura przedsiębiorstw ze względu na wielkość zatrudnienia wskazuje na ważność przedsiębiorstw zatrudniających do 49 osób - co trzeci podmiot ma bowiem do dziewięciu pracowników, zaś prawie 40% od 10 do 49. Kolejne przedziały wielkości zatrudnienia (50-99 oraz ) obejmują po niemal 12% przedsiębiorstw. Liczba przedsiębiorstw w bazie: 36 podmiotów gospodarczych. Brak danych o zatrudnieniu z 5,5% przedsiębiorstw.

14 Tabela 8. Wielkość zatrudnienia przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu ważnych do ,4 Mediana: do ,2 Średnia: 56,6 50 do ,8 Q do ,8 Q3 55,25 od ,9 Dominanta: 5 Razem - ważnych 34 Podstawowe parametry rozkładu w zakresie miar tendencji centralnej zestawiono w tabeli 8. Wartości miar są dosyć zróżnicowane, oddając różnorodność przedsiębiorstw. Średnia, ze względu na swoją wrażliwość na wartości skrajne, jest zdecydowanie wyższa niż miary pozycyjne. Połowa podmiotów ma do 13tu pracowników, ale wartością dominującą jest zatrudnienie wynoszące zaledwie 4 osoby. Jak widać na podstawie wartości kwartyli co czwarte przedsiębiorstwo zatrudnia przynajmniej 55 tu pracowników. Pod względem formy prawnej zdecydowanie dominują w regionie i branży spółki z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentowane są przez prawie 60% przedsiębiorstw. Co czwarty podmiot jest przedsiębiorstwem prywatnym. Tabela 9. Forma prawna przedsiębiorstw w branży Liczebność % przedsiębiorstwo prywatne 9 25,0 sp. akcyjna 3 8,3 sp. cywilna 0 0,0 sp. jawna 3 8,3 sp. z o.o ,3 Inna 0 0,0 Ogółem 36 W przypadku podmiotów gospodarczych ich wiek liczony jest od roku podjęcia działalności. Przy 14% przedsiębiorstw w regionie i branży brak w bazie informacji o roku rozpoczęcia działalności. Adnotacja o podwójnym roczniku wskazuje na liczbę przedsiębiorstw, które obecną działalność podejmują po przerwie, a więc w których przypadku można mówić o dwóch (czasem większej liczbie) początkach - stanowiły one zaledwie 11% wszystkich przedsiębiorstw przemysłu chemicznego ujętych w bazie. Jak wskazuje to poniższe

15 zestawienie, z 638 podmiotów, których okres działalności był odnotowany, prawie połowa podjęła działalność w dekadzie po 1989 roku, a po 20% w okresach ją poprzedzających i następujących po niej. Tabela 10. Wiek przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu przed ,4 Średnia 16, do ,4 Mediana 18 od ,4 Q1 13 Podwójny 4 11,1 Q3 20,5 Ogółem ważnych 31 Dominanta 20 brak danych 5 13,9 Podstawowe miary tendencji centralnej rozkładu wieku wskazują na stosunkowo zaawansowane wiekowo przedsiębiorstwa w branży - połowa z nich ma 18 i więcej lat, przy średniej osiągającej prawie lat i dominancie osiągającej lat Przemysł poligraficzny Struktura przedsiębiorstw ze względu na wielkość zatrudnienia wskazuje na przewagę przedsiębiorstw bardzo małych i małych - co trzecie zatrudnia do dziewięciu pracowników, zaś 40% od 10 do 49. Nie odnotowano przedsiębiorstw o zatrudnieniu przekraczającym 250 osób. Liczba przedsiębiorstw w bazie: 51 podmiotów gospodarczych. Brak danych o zatrudnieniu z 12% przedsiębiorstw. Tabela 11. Wielkość zatrudnienia przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu ważnych do ,3 Mediana: do ,2 Średnia: do ,6 Q do ,9 Q3 45 od ,0 Dominanta: 5 Razem - ważnych 45

16 Podstawowe parametry rozkładu w zakresie miar tendencji centralnej zestawiono poniżej. Dominanta niższa od mediany wskazuje na - widoczną także w rozkładzie liczebności względnych powyżej - dużą rozpiętość liczebnościową przedsiębiorstw poszczególnych kategorii wielkości - połowa wszystkich podmiotów gospodarczych, których opis był dostępny zatrudnia nie więcej niż 25ciu pracowników, ale wartością najczęściej wskazywaną jest pracowników pięciu. Średnia, ze względu na swoją wrażliwość na wartości skrajne, jest dosyć wysoka. Jak widać na podstawie wartości kwartyli co czwarte przedsiębiorstwo zatrudnia przynajmniej 45u pracowników. Pod względem formy prawnej widoczna jest nieznaczna przewaga przedsiębiorstw prywatnych nad spółkami z ograniczoną odpowiedzialnością i spółkami jawnymi. Tych pierwszych jest ponad 30%, spółek z ograniczona odpowiedzialnością nieco mniej, zaś spółek jawnych - 23%. Nieco częściej niż co dziesiąty podmiot reprezentowane są spółki cywilne. Tabela 12. Forma prawna przedsiębiorstw w branży Liczebność % przedsiębiorstwo prywatne 16 31,4 sp. akcyjna 1 1,9 sp. cywilna 6 11,8 sp. jawna 12 23,5 sp. z o.o ,5 Inna 2 3,9 Ogółem 51 W przypadku podmiotów gospodarczych ich wiek liczony jest od roku podjęcia działalności. Przy niecałych 8% przedsiębiorstw w regionie i branży brak w bazie informacji o roku rozpoczęcia działalności. Adnotacja o podwójnym roczniku wskazuje na liczbę przedsiębiorstw, które obecną działalność podejmują po przerwie, a więc w których przypadku można mówić o dwóch (czasem większej liczbie) początkach. W regionie poznańskim stanowiły one zaledwie 2% wszystkich przedsiębiorstw handlowych ujętych w bazie. Jak wskazuje to poniższe zestawienie, większość podmiotów podjęła działalność w dekadzie po 1989 roku, z kolej zaledwie 17% jest młodsze, zaś tylko co dziesiąte przedsiębiorstwo ma historię działalności sięgającą dalej niż 1989 rok.

17 Tabela 13. Wiek przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu przed ,6 Średnia do ,1 Mediana 18 od ,0 Q1 14 Podwójny 2 3,9 Q3 21 Ogółem ważnych 47 Dominanta 21 brak danych 4 7,8 Podstawowe miary tendencji centralnej rozkładu wieku wskazują na stosunkowo zaawansowane wiekowo przedsiębiorstwa w branży - połowa z nich ma 18 i więcej lat, przy średniej osiągającej 18 lat i dominancie wynoszącej lat 21. Odnotowane w bazie przedsiębiorstwa poligraficzne są zdecydowanie długowieczne Działalność związana z kulturą, rekreacją i sportem Liczba przedsiębiorstw w bazie: 12 - zbyt mała do dalszych analiz statystycznych. Zatem zaprezentowano tylko dostępne podstawowe informacje na ich temat.

18 Tabela 14. Lista przedsiębiorstw funkcjonujących w branży nazwa Liczba zatrudnio nych Rok danych o zatrudnie niu Forma prawna Spółka z ograniczoną ALCATRAZ Sp. z o.o ARCHEON - Usługi Archiwalne Przedsiębiorstwo Lech Mądry ARCHEON Składnica Akt Spółka z ograniczoną Pracowniczych Sp. z o.o odpowiedzialnością Rok założe nia odpowiedzialnością 2003 prywatne 1994 b/d Biblioteka Kórnicka PAN Brak danych b/d Centrum Tenisowe ANGIE Sp. z Spółka z ograniczoną o.o odpowiedzialnością b/d DEKORATIVE BRONZE ARTICLES Emil Kosicki Przedsiębiorstwo prywatne 1979 FORTISSOUND Fotios Tzokas Przedsiębiorstwo prywatne 1979 INTER SERVIS HOLDEX Sp. z o.o Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 1989 Ośrodek Szkoleniowo- Wypoczynkowy BŁAŻEJEWKO w Błażejewku Sp. z o.o Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 1965 Pływalnia WODNY RAJ Samorządowa jednostka organizacyjna b/d Polska Akademia Tenisowa SA Spółka akcyjna b/d Xl Bowling Sp. z o.o Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością 1998

19 2.6. Transport i magazynowanie Struktura przedsiębiorstw ze względu na wielkość zatrudnienia wskazuje na pewną przewagę przedsiębiorstw o zatrudnieniu od 10 do 49 pracowników nad przedsiębiorstwami mniejszymi. Ponad 18% przedsiębiorstw jest większe, z nich zaś większość nie przekracza 100 pracowników. Liczba przedsiębiorstw w bazie: 152 podmioty gospodarcze. Brak danych o zatrudnieniu z 7% przedsiębiorstw. Tabela 15. Wielkość zatrudnienia przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu ważnych do ,6 Mediana: do ,9 Średnia: 61,5 50 do ,5 Q do ,1 Q3 30 od ,8 Dominanta: 5 Razem - ważnych 141 Podstawowe parametry rozkładu w zakresie miar tendencji centralnej zestawiono w tabeli 15. Dominanta niższa od mediany wskazuje na - widoczną także w rozkładzie liczebności względnych powyżej - przewagę liczebnościową przedsiębiorstw małych - połowa wszystkich podmiotów gospodarczych, których opis był dostępny zatrudnia nie więcej niż 11tu pracowników, zaś wartością najczęściej wskazywaną jest pracowników pięciu. Wprawdzie średnia, ze względu na swoją wrażliwość na wartości skrajne, jest zdecydowanie wyższa, jednak jak widać na podstawie wartości kwartyli tylko co czwarte przedsiębiorstwo zatrudnia przynajmniej 30tu pracowników. Z najliczniejszego przedziału wartości zatrudnienia reprezentowane są zatem raczej wartości dolne. Pod względem formy prawnej dominują w regionie i branży spółki z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentowane są przez 42% przedsiębiorstw, niewiele zaś im ustępują przedsiębiorstwa prywatne, z udziałem wynoszącym 39%. Trzecia co do powszechności formą prawną podmiotów branży transportowej jest spółka jawna - taką postać ma co dziesiąty podmiot.

20 Tabela 16. Forma prawna przedsiębiorstw w branży Liczebność % przedsiębiorstwo prywatne 59 39,1 sp. akcyjna 0 0,0 sp. cywilna 9 5,9 sp. jawna 16 10,6 sp. z o.o ,4 Inna 3 1,9 Ogółem 151 W przypadku podmiotów gospodarczych ich wiek liczony jest od roku podjęcia działalności. Przy 20% przedsiębiorstw w regionie i branży brak w bazie informacji o roku rozpoczęcia działalności. Jak wskazuje to poniższe zestawienie, najpowszechniej reprezentowane są podmioty, które podjęły działalność w dekadzie po 1989 roku - stanowią one 53% wszystkich z odnotowanym początkiem działalności. Z kolei ponad 40% jest młodsze, zaś tylko 6,5% przedsiębiorstw ma historię działalności sięgającą dalej niż 1989 rok. Tabela 17. Wiek przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu przed ,6 Średnia do ,3 Mediana 12 od ,2 Q1 8 Podwójny 0 0 Q3 18 Ogółem ważnych 122 Dominanta 20 brak danych 30 19,7 Podstawowe miary tendencji centralnej rozkładu wieku wskazują na stosunkowo zaawansowane wiekowo przedsiębiorstwa w branży - połowa z nich ma 12 i więcej lat, przy średniej wynoszącej 13 lat i dominancie osiągającej lat 20. Co czwarte przedsiębiorstwo liczy sobie 18 lub więcej lat Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna Struktura przedsiębiorstw ze względu na wielkość zatrudnienia wskazuje na bardzo znaczną przewagę przedsiębiorstw bardzo małych i małych - łącznie podmiotów zatrudniających do 49 pracowników jest prawie 90% - z przewagą liczebnościową kategorii do dziewięciu pracowników. Liczba przedsiębiorstw w bazie: 132 podmioty gospodarcze. Brak danych o zatrudnieniu z 15% przedsiębiorstw.

21 Tabela 18. Wielkość zatrudnienia przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu ważnych do ,2 Mediana: do ,2 Średnia: do ,4 Q do ,4 Q3 20 od ,9 Dominanta: 5 Razem - ważnych 112 Podstawowe parametry rozkładu w zakresie miar tendencji centralnej zestawiono w tabeli 18. Dominanta niższa od mediany wskazuje na - widoczną także w rozkładzie liczebności względnych powyżej - przewagę liczebnościową przedsiębiorstw małych - połowa wszystkich podmiotów gospodarczych, których opis był dostępny zatrudnia nie więcej niż 10ciu pracowników, zaś wartością najczęściej wskazywaną jest pracowników pięciu. Średnia, ze względu na swoją wrażliwość na wartości skrajne, jest nieco wyższa Jak widać na podstawie wartości kwartyli tylko co czwarte przedsiębiorstwo zatrudnia przynajmniej 20tu pracowników. Pod względem formy prawnej dominują w regionie i branży spółki z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentowane ponad połowę przedsiębiorstw. Co trzeci podmiot ma formę przedsiębiorstwa prywatnego. Inne formy są znacznie mniej liczne. Tabela 19. Forma prawna przedsiębiorstw w branży Liczebność % przedsiębiorstwo prywatne 38 29,2 sp. akcyjna 4 3,1 sp. cywilna 3 2,3 sp. jawna 11 8,5 sp. z o.o ,1 Inna 5 3,9 Ogółem 130 W przypadku podmiotów gospodarczych ich wiek liczony jest od roku podjęcia działalności. Przy co czwartym przedsiębiorstwie w regionie i branży brak w bazie informacji o roku rozpoczęcia działalności. Adnotacja o podwójnym roczniku wskazuje na liczbę

22 przedsiębiorstw, które obecną działalność podejmują po przerwie, a więc w których przypadku można mówić o dwóch (czasem większej liczbie) początkach. W regionie stanowiły one zaledwie 2%. Jak wskazuje to poniższe zestawienie, z podmiotów, których okres działalności był odnotowany, ponad połowa podjęła działalność w dekadzie po 1989 roku, kolei 36% jest młodsze, zaś tylko 8% przedsiębiorstw ma historię działalności sięgającą dalej niż 1989 rok. Tabela 20. Wiek przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu przed ,0 Średnia 13, do ,0 Mediana 9 od ,0 Q1 6 Podwójny 2 1,5 Q3 17 Ogółem ważnych 100 Dominanta 7 brak danych 32 24,2 Podstawowe miary tendencji centralnej rozkładu wieku wskazują na stosunkowo niski wiek przedsiębiorstwa w branży - połowa z nich ma 9 i mniej lat, przy średniej przekraczającej 13 lat i dominancie osiągającej lat Przetwórstwo przemysłowe Struktura przedsiębiorstw ze względu na wielkość zatrudnienia wskazuje na duże znaczenie przedsiębiorstw zatrudniających od 10 do 49 pracowników. Tylko co czwarte przedsiębiorstwo jest mniejsze, udział dwóch kategorii obejmujących łącznie przedsiębiorstwa o zatrudnieniu od 50 do 249 pracowników także osiąga ¼. Liczba przedsiębiorstw w bazie: 925 podmiotów gospodarczych. Brak danych o zatrudnieniu z 5,5% przedsiębiorstw. Tabela 21. Wielkość zatrudnienia przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu ważnych do ,9 Mediana: do ,6 Średnia: do ,0 Q do ,1 Q3 65 od ,3 Dominanta: 10 Razem - ważnych 874

23 Podstawowe parametry rozkładu w zakresie miar tendencji centralnej zestawiono w tabeli 21. Połowa wszystkich podmiotów gospodarczych, których opis był dostępny zatrudnia nie więcej niż 20tu pracowników, zaś wartością najczęściej wskazywaną jest pracowników 10. Średnia, ze względu na swoją wrażliwość na wartości skrajne, jest zdecydowanie wyższa. Jak widać na podstawie wartości kwartyli tylko co czwarte przedsiębiorstwo zatrudnia przynajmniej 65tu pracowników. Pod względem formy prawnej dominują w regionie i branży spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nieco powszechniejsze niż przedsiębiorstwa prywatne. Trzecią istotną formą prawną podmiotów przetwórstwa przemysłowego są spółki jawne. Tabela 22. Forma prawna przedsiębiorstw w branży Liczebność % przedsiębiorstwo prywatne ,3 sp. akcyjna 34 3,7 sp. cywilna 55 5,9 sp. jawna ,3 sp. z o.o ,0 Inna 25 2,7 Ogółem 924 W przypadku podmiotów gospodarczych ich wiek liczony jest od roku podjęcia działalności. Przy 17% przedsiębiorstw w regionie i branży brak w bazie informacji o roku rozpoczęcia działalności. Adnotacja o podwójnym roczniku wskazuje na liczbę przedsiębiorstw, które obecną działalność podejmują po przerwie, a więc w których przypadku można mówić o dwóch (czasem większej liczbie) początkach. Sytuacja taka dotyczy aż 5% podmiotów, których okres działalności był odnotowany. Wśród pozostałych prawie połowa podjęła działalność w dekadzie po 1989 roku, z kolei co czwarty jest młodszy, a co piąte przedsiębiorstwo ma historię działalności sięgającą dalej niż 1989 rok.

24 Tabela 23. Wiek przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu przed ,8 Średnia 17, do ,2 Mediana 16 od ,8 Q1 10 Podwójny 47 5,1 Q3 21 Ogółem ważnych 765 Dominanta 19 brak danych ,3 Podstawowe miary tendencji centralnej rozkładu wieku wskazują na stosunkowo zaawansowane wiekowo przedsiębiorstwa w branży - połowa z nich ma 16 i więcej lat, średnia osiąganie niemal 18 lat, zaś dominanta - 19 lat.

25 Uwagi końcowe Podregion ma charakterystykę otoczenia metropolii. Oddaje do struktura demograficzna z najniższym w województwie udziałem osób w wieku poprodukcyjnym i jednocześnie ze znaczniejszym niż w całym województwie udziałem osób w wieku przedprodukcyjnym. Wyższy udział ludności w wieku produkcyjnym daje w efekcie niższy niż średnia wojewódzka poziom obciążenia osób w wieku produkcyjnym osobami w wieku nieprodukcyjnym. Pod względem stopy bezrobocia rejestrowanego podregion ten ma wskaźnik znacząco niższy niż charakterystyczny dla województwa i wyższy tylko od wskaźnika dla Poznania. Poziom wynagrodzeń niemal w pełni zbieżny jest ze średnią wojewódzką. Pod względem zatrudnienia najistotniejsze sektory gospodarki obejmują przemysł i usługi, z udziałem rolnictwa wynoszącym 15% i zbliżonym do średniej wojewódzkiej. Podregion ten ma najwyższy wkład w wojewódzkie zatrudnienie w przemyśle. Ma też najwyższy poziom inwestycji, zarówno w przeliczeniu na podmiot gospodarczy, jak i na pracującego - połowa z tych inwestycji wiązała się z sektorem usług, zaś nieco mniej - z przemysłem. Także w usługach dokonał się największy wzrost liczby zatrudnionych. Podregion poznański można zatem scharakteryzować jako bardzo dynamiczny i jednocześnie zróżnicowany gospodarczo - silnie reprezentowane są w nim wszystkie sektory gospodarki, zaś poziom inwestycji ze strony przedsiębiorstw przewyższa średnią wojewódzką i jest najwyższy (wyższy niż dla samego Poznania). Pod względem demograficznym można go scharakteryzować jako region młodszy niż cała wielkopolska. Specjalizacja jaką wykazuje podregion poznański jest wyższa (0,253) niż dla całego województwa (0,19). W handlu hurtowym i detalicznym w podregionie poznańskim, jak wynika z baz HBI, działa 948 podmiotów. Struktura przedsiębiorstw ze względu na wielkość zatrudnienia wskazuje na bardzo znaczną przewagę przedsiębiorstw bardzo małych i małych, które łącznie obejmują prawie 90% przedsiębiorstw. Pod względem formy prawnej dominują w regionie i branży przedsiębiorstwa prywatne oraz spółki z o. o. reprezentujące ¾ wszystkich podmiotów. Średnia wieku firm to niewiele ponad 14 lat.

26 W budownictwie działalność w regionie prowadzą 292 firmy. Ich struktura ze względu na wielkość zatrudnienia wskazuje na bardzo znaczną przewagę przedsiębiorstw o zatrudnieniu do 49ciu osób. Pod względem formy prawnej dominują w regionie i branży przedsiębiorstwa prywatne oraz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentujące łącznie ¾ wszystkich podmiotów. Prawie połowa podjęła działalność w dekadzie po 1989 roku, a średni wiek firm budowlanych to ponad 13 lat. Sektor produkcji chemicznej liczy w podregionie poznańskim 36 podmiotów. Co trzeci z nich ma do dziewięciu pracowników, zaś prawie 40% od 10 do 49. Pod względem formy prawnej zdecydowanie dominują w regionie i branży spółki z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentowane przez prawie 60% przedsiębiorstw. Średni wiek firm z sektora chemicznego w podregionie poznańskim to ponad 16 lat. Działalność poligraficzną prowadzi 51 firm. Struktura przedsiębiorstw ze względu na wielkość zatrudnienia wskazuje na przewagę przedsiębiorstw bardzo małych i małych - co trzecie zatrudnia do dziewięciu pracowników, zaś 40% od 10 do 49. Pod względem formy prawnej widoczna jest nieznaczna przewaga przedsiębiorstw prywatnych nad spółkami z ograniczoną odpowiedzialnością i spółkami jawnymi. Prawie 70% podmiotów, dla których istnieją w bazie informacje, powstało w okresie Działalność związana z kulturą, rekreacją i sportem obejmuje w podregionie 12 podmiotów, co nie pozwala na przeprowadzenie sensownej analizy statystycznej. Transport i magazynowanie liczy w podregionie 152 firmy. Ponad 43% to przedsiębiorstwa liczące od 10 do 49 pracowników, a niecałe 40% stanowią firmy najmniejsze (do 9ciu pracowników). Pod względem formy prawnej dominują w regionie i branży spółki z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentowane przez 42% przedsiębiorstw, niewiele zaś im ustępują przedsiębiorstwa prywatne, z udziałem wynoszącym 39%. Średnia wieku tych podmiotów to 13 lat. Działalność profesjonalną, naukową i techniczną prowadzą w podregionie poznańskim 132 podmioty. Przedsiębiorstw zatrudniających do 49 pracowników jest prawie 90%. Pod względem formy prawnej dominują w regionie i branży spółki z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentowane przez ponad połowę przedsiębiorstw. Ponad 50% firm z tej branży powstało w podregionie poznańskim po 2000 roku.

27 W przetwórstwie przemysłowym zarejestrowanych jest 925 firm. Struktura przedsiębiorstw ze względu na wielkość zatrudnienia wskazuje na duże znaczenie przedsiębiorstw zatrudniających od 10 do 49 pracowników. Pod względem formy prawnej dominują w regionie i branży spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, nieco powszechniejsze niż przedsiębiorstwa prywatne. Średnia wieku firm przetwórstwa przemysłowego w podregionie poznańskim to ponad 17 lat.