1.WPROWADZENIE. 3 2.METODOLOGIA 4 3. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU BADAŃ ATRAKCYJNOŚĆ TURYSTYCZNA TERENU LGD NASZA KRAJNA.10

Transkrypt

1 0

2 Spis treści: 1.WPROWADZENIE. 3 2.METODOLOGIA 4 3. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU BADAŃ ATRAKCYJNOŚĆ TURYSTYCZNA TERENU LGD NASZA KRAJNA Walory przyrodnicze (w kontekście rozwoju oferty turystycznej) Ukształtowanie terenu Warunki klimatyczne Wody powierzchniowe Flora i fauna Walory kulturowe Krajny Dostępność komunikacyjna Stan zagospodarowania turystycznego Baza noclegowa Baza gastronomiczna Szlaki turystyczne Wsparcie instytucjonalno organizacyjne ANALIZA AKTUALNEJ OFERTY TURYSTYCZNEJ Atrakcyjność turystyczna obszaru badań w opinii respondentów Projekty turystyczne i paraturystyczne Gmina Sępólno Krajeńskie Gmina Sośno Gmina Więcbork Segmentacja turystów wstępne załoŝenia. 66 1

3 6. ANALIZA SWOT REKOMENDACJE BIBLIOGRAFIA.72 2

4 1. WPROWADZENIE Efektywne planowanie rozwoju turystyki w danym regionie uzaleŝnione jest od analizy posiadanych zasobów. Dokument ten jest swoistą diagnozą interdyscyplinarnego podejścia do zagadnienia turystyki na obszarze działania Lokalnej Grupy Działania Nasza Krajna. Analiza potencjału turystycznego LGD Nasza Krajna ma za zadanie: określenie posiadanych zasobów na terenie LGD Nasza Krajna określenie ich stanu umoŝliwienie aplikowania o środki na projekty turystyczne z funduszy europejskich wskazywać kierunki rozwoju turystyki w regionie objętym LGD Nasza Krajna umoŝliwiać współpracę w zakresie rozwoju turystyki dla gmin wchodzących w obszar działania LGD określenie preferencji turystów w zakresie walorów uznawanych za atrakcyjne na obszarze LGD 3

5 2. METODOLOGIA PRACY Sposób opracowania dokumentu wymaga wyznaczenia poszczególnych faz jego realizacji. Pierwszy etap ma na celu dokonanie diagnozy stanu istniejącego. Za pomocą wyznaczonego sposobu poszukiwania danych i informacji, opracowano diagnozę. W drugim etapie, słuŝącym określeniu istniejących problemów i moŝliwości rozwoju turystyki w regionie, postanowiono w wysokim stopniu uspołecznić proces jego tworzenia. Aby analiza mogła zostać w praktyce wykorzystana musi opisywać faktyczne problemy, preferencje i aspiracje społeczności lokalnej oraz potencjalnych podmiotów realizujących zadania z dziedziny turystyki. Udział tych środowisk w tworzeniu analizy daje tego najpełniejszą gwarancję. Wychodząc z powyŝszych załoŝeń prace nad drugą częścią dokumentu rozpoczęto od identyfikacji głównych podmiotów lokalnych, regionalnych, potencjalnie zainteresowanych problematyką turystyki. Przedstawicieli tych grup zaproszono na cztery kolejne spotkania o formule warsztatowej, których celem było stworzenie zrębów opracowania dokumentu i poddanie ich szerszej dyskusji. Grono uczestników spotkań składało się z przedstawicieli władz lokalnych z obszaru objętego projektem oraz przedstawicieli głównych podmiotów gospodarczych działających w sektorze turystycznym na tym obszarze. ZałoŜono otwartą formułę udziału w spotkaniach. Ponadto dokument zawiera procesy i działania juŝ podjęte lub planowane do podjęcia, które wiąŝą się z problematyką turystyki. Aby poznać te elementy konieczny jest udział w tworzeniu analizy wszystkich lokalnych podmiotów, działających w obszarze turystyki. Dzięki takiej partycypacji istnieje moŝliwość lepszej koordynacji poszczególnych działań i nadanie im wspólnych ram. Oddziaływanie dokumentu w sposób długoterminowy powinno wpłynąć na: optymalne wykorzystanie zasobów regionalnej turystyki efektywne wykorzystanie instrumentów oddziaływania marketingowego wzrost liczby turystów w regionie inwestycje w lokalną infrastrukturę rozwój sektora MSP zachowanie i tworzenie nowych stanowisk pracy w turystyce i sektorach z nią związanych 4

6 W grudniu br. przeprowadzono ankietyzację wśród mieszkańców terenu LGD w odpowiedzi na którą wpłynęło 145 wypełnionych formularzy. Badanie ankietowe przeprowadzono wśród: urzędników Starostwa Powiatowego w Sępólnie Krajeńskim urzędników z Urzędów Gmin: Urząd Miejski w Sępólnie Krajeńskim, Urząd Gminy Sośno, Urząd Miasta i Gminy Więcbork Sępólno Krajeńskie, Sośno, Więcbork właścicieli obiektów noclegowych pracowników Centrum Informacji Turystycznej pracowników instytucji prowadzących działalność kulturalną i muzealną pracowników organizacji pozarządowych Wizja lokalna oraz konsultacje eksperckie: Romuald Adamski właściciel Zespołu Pałacowo Parkowego w Sypniewie Zdzisław Grzeca prezes Stowarzyszenia Rozwoju Wsi Kół Gospodyń Wiejskich i Kółek Rolniczych gminy Sępólno Krajeńskie BoŜena Hermann właścicielka gospodarstwa agroturystycznego Wodny Raj Dariusz Jodkowski właściciel klubu Hangar Monika Kozłowska asystentka w Zakładzie Geografii Turystyki Instytutu Geografii Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy Jan Król dyrektor Krajeńskiego Parku Krajobrazowego Leszek Skaza historyk i społeczny opiekun zabytków w powiecie sępoleńskim Bartosz Łangowski kierownik Referatu Inwestycji, Rozwoju Turystyki i Sportu, Urząd Miejski Sępólno Krajeńskie Małgorzata Prasał członek Stowarzyszenia Zielona Krajna 5

7 Iwona Sikorska inspektor ds. rozwoju i pozyskiwania środków unijnych Urzędu Gminy w Więcborku Norbert Sobiech członek Stowarzyszenia Jeziora i Lasy Krajeńskie Waldemar Stupałkowski Burmistrz Sępólna Krajeńskiego Danuta Wańke członek Rady Miejskiej w Sępólnie Krajeńskim, właścicielka gospodarstwa agroturystycznego w Iłowie Halina Zimon-PoroŜyńska prezes Stowarzyszenia Zielona Krajna Tworzona analiza powinna być wstępną częścią prac nad strategią rozwoju turystyki LGD Nasza Krajna. W dokumencie są wymienione następujące określenia: teren, obszar, region, LGD w odniesieniu do obszaru Lokalnej Grupy Działania Nasza Krajna. 6

8 3. CHARAKTERYSTYKA OBSZARU BADAŃ Krajna to kraina historyczna, początkowo część Pomorza, w I poł. XII wieku przyłączona do państwa Polan, następnie do państwa zakonu krzyŝackiego, od 1314 przynaleŝąca do województwa kaliskiego i stąd najczęściej uznawana za część Wielkopolski; w okresie zaboru pruskiego część ówczesnej pruskiej prowincji Prusy Zachodnie; w okresie międzywojennym wschodni obszar Krajny, który wszedł w skład państwa polskiego, wchodził w skład województwa pomorskiego część północna (od 1938r całość) i województwa poznańskiego część południowa; zachodni obszar Krajny, który pozostał w granicach Niemiec przynaleŝał administracyjnie do Marchii Granicznej Poznańsko- Zachodniopruskiej, a od 1938r. do prowincji pomorskiej; obecnie naleŝąca do województw: kujawsko-pomorskiego (Kamień Krajeński, Sępólno Krajeńskie, Więcbork, Nakło nad Notecią, Mrocza, Sadki) wielkopolskiego (Złotów, Krajenka, Wysoka, Wyrzysk, Łob- Ŝenica, Lipka, Zakrzewo, Białośliwie, Miasteczko Krajeńskie, oraz fragmenty gm. Piła i Ujście). Lokalna Grupa Działania Nasza Krajna obejmuje swoim działaniem obszar 627,78 km 2. Stanowi to łącznie 0,2 % powierzchni kraju. Tab.1. Powierzchnia obszaru objętego LGD Nasza Krajna Lp. Wyszczególnienie Powierzchnia (km 2 ) 1 Gmina Sępólno Krajeńskie Gmina Więcbork Gmina Sośno 163 Razem 628km 2 Teren LGD Nasza Krajna znajduje się w północno-zachodniej części kraju w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie sępoleńskim. 7

9 Rys. 1. PołoŜenie LGD na tle Polski.(Źródło: Lokalna strategia rozwoju LGD Nasza Krajna) W skład LGD Nasza Krajna wchodzą 3 gminy: gmina miejsko-wiejska Sępólno Krajeńskie, gmina wiejska Sośno, gmina miejsko-wiejska Więcbork. Sąsiaduje z 5 powiatami połoŝonymi w granicach 2 województw, w tym z 9 gminami: w województwie kujawsko-pomorskim: z powiatem bydgoskim (w ramach powiatu z gminami: Koronowo, Sicienko), z powiatem nakielskim (w ramach powiatu z gminą Mrocza), z powiatem tucholskim (w ramach powiatu z gminami: Gostycyn, Kęsowo) w województwie wielkopolskim: z powiatem pilskim (w ramach powiatu z gminą ŁobŜenica), z powiatem złotowskim (w ramach powiatu z gminami: Lipka, Zakrzewo, Złotów). 8

10 Rys. 2. Mapa LGD granice administracyjne (Źródło: Lokalna Strategia Rozwoju LGD Nasza Krajna). Ponadto od północy obszar LGD Nasza Krajna sąsiaduje z gminą Kamień Krajeński, która jako jedyna z całego powiatu nie wchodzi w jej skład. Wg publikacji GUS Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2009 r. teren LGD zamieszkiwało osób. Liczba mieszkańców na 1 km 2 52 osoby lokuje teren LGD poniŝej średniej krajowej (121 osób). Stolicą obszaru, a jednocześnie siedzibą LGD, jest Sępólno Krajeńskie, które pod względem liczby mieszkańców (9 207 osób) zajmuje 452 lokatę (stan z 2009 r.) wśród miast w Polsce. Jest połoŝone nad Jeziorem Sępoleńskim, w dolinie rzeki Sępolny (regionalna nazwa rzeki brzmi Sępolenka), przy drodze krajowej nr 25, w odległości 64 km na północny zachód od Bydgoszczy. 9

11 4. ATRAKCYJNOŚĆ TURYSTYCZNA TERENU LGD NASZA KRAJNA Przez atrakcyjność turystyczną moŝna rozumieć właściwości obszaru lub miejscowości wynikające z zespołu cech przyrodniczych lub paraprzyrodniczych które wzbudzają zainteresowanie i przyciągają turystów. Pojęcie to zawiera w sobie elementy stanowiące podstawę rozwoju wszelkiej aktywności turystycznej i zaspokajanie potrzeb turystycznych jakimi są walory turystyczne (przyrodnicze i kulturowe), zagospodarowanie turystyczne i dostępność komunikacyjną (Wg. W. Kurek Turystyka 2007 r). 4.1 Walory przyrodnicze LGD Nasza Krajna i ich znaczenie w rozwoju oferty turystycznej Na atrakcyjność turystyczną obszaru w duŝym stopniu wpływają walory przyrodnicze. Wszelkie elementy środowiska przyrodniczego warunkują moŝliwość uprawiania róŝnych rodzajów i form turystyki i to one decydują o wyborze segmentów docelowych dla projektowanej oferty turystycznej. Wielkość uŝytków rolnych, obszar wód powierzchniowych czy formy ochrony przyrody to m. in. dane pozwalające ocenić, w jaki sposób turystyka oparta na walorach przyrodniczych moŝe być rozwijana w regionie Ukształtowanie terenu Z punktu widzenia podziału fizycznogeograficznego, obszar objęty LGD znajduje się w prowincji NiŜu Środkowoeuropejskiego, podprowincji Pojezierza Południowobałtyckiego, makroregionie Pojezierza Południowopomorskiego (na podstawie J. Kondrackiego. Geografia regionalna Polski, PWN, Warszawa 2002 r.). Rzeźba terenu jest bardzo urozmaicona, co wynika z jej młodoglacjalnej genezy. Obecna rzeźba pojezierza jest rezultatem północnopolskiej fazy zlodowacenia, które nastąpiło w erze kenozoicznej w epoce plejstocenu. Urozmaicenie krajobrazu wzmacniają doliny rzek 10

12 i jezior rynnowych, uwaŝane za obszary najbardziej atrakcyjne pod względem turystycznym. Na terenie LGD nie funkcjonują duŝe zakłady przemysłowe. Taka działalność nie pozostawia swego piętna w wyraźnej dla krajobrazu formie. Natomiast zauwaŝalny wpływ na krajobraz ma nowa zabudowa mieszkalna Warunki klimatyczne Polska jest połoŝona w centrum Europy, co powoduje, Ŝe klimat jest umiarkowany, ciepły przejściowy między morskim, a kontynentalnym. Średnie roczne temperatury powietrza wynoszą 7,0 8,5 C, a średnia roczna suma opadów to ok. 600 mm. Teren objęty LGD leŝy (pod względem globalnym) w strefie klimatu umiarkowanego ciepłego, przejściowego od klimatu oceanicznego Europy Zachodniej do kontynentalnego Europy Wschodniej i Azji. Znajduje się w zasięgu mas atmosferycznych o róŝnorodnej genezie powstania i charakterze: morskich i kontynentalnych, polarnych, podzwrotnikowych i arktycznych, czemu sprzyja m.in. ukształtowanie powierzchni. Stąd wynika duŝa dynamika zmienności typów pogody, zarówno w cyklu rocznym, jak i wieloletnim. Omawiany obszar znajduje się w regionie klimatycznym Pojezierza Pomorskiego. Z wiatrami z sektora zachodniego wiąŝe się napływ mas powietrza pochodzenia atlantyckiego, zawsze wilgotnego, w zimie ciepłego i powodującego odwilŝe, a w lecie chłodnego. Tym masom powietrza towarzyszy pochmurna pogoda, opady deszczu lub mŝawki oraz często mgły. Wiatry północne przynoszą suche powietrze arktyczne, w ciepłej części roku chłodne, a zimą mroźne. Wiatrom z sektora wschodniego towarzyszy napływ suchego powietrza kontynentalnego, w zimie mroźnego, a latem i wczesną wiosną bardzo ciepłego. Na terenie trzech gmin występują równieŝ zagroŝenia naturalne katastrofalne sytuacje związane z ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi (np. huraganowy wiatr w 2001 r., który wyrządził wiele szkód w mieniu oraz w środowisku przyrodniczym). Z ilością opadów wiąŝe się np. zagroŝenie suszą (w 2006 r.), czy uruchomienie procesów geodyna- 11

13 micznych. Główną przyczyną zmian klimatycznych jest globalne ocieplenie klimatu, którego przyczyn naleŝy szukać w działalności człowieka (niekontrolowany rozwój przemysłu i transportu powodujący nagromadzenie gazów cieplarnianych). Na obszarach pojeziernych w Polsce warunki pogodowe determinują najwaŝniejsze z cech ruchu turystycznego tj.: sezonowość, natęŝenie i wielkość. Mimo wszystko jednak warunki klimatyczne nie są najwaŝniejszym czynnikiem wpływającym na kierunki rozwoju turystyki, aczkolwiek do pewnego stopnia kształtują kreowaną ofertę turystyczną województwa. Klimat umiarkowany ma jednak to do siebie, iŝ stwarza bardzo duŝe moŝliwości organizacji czasu wolnego na świeŝym powietrzu, choć nie daje gwarancji pięknej pogody Wody powierzchniowe Zasoby wodne są elementem gwarantującym ciągłość procesów przyrodniczych, decydują o bioróŝnorodności, walorach ekologicznych. Warunkują rozwój gospodarczy czy kształtują konkurencyjność danego regionu. Sieć hydrograficzna stanowi bardzo waŝny element atrakcyjności turystycznej obszaru. Jej duŝe zagęszczenie i zróŝnicowanie daje ogromne moŝliwości rozwijania róŝnych form turystyki, od turystyki aktywnej (w tym równieŝ jej ekstremalnych form), aŝ do turystyki wypoczynkowej biernej. Przez obszar LGD przebiega dział wodny I rzędu rozgraniczający dorzecza dwóch najwaŝniejszych rzek w kraju Wisły i Odry. Głównymi rzekami w dorzeczu Odry jest Łobzonka i Orla, zaś w dorzeczu Wisły Kamionka i Sępolna (przez mieszkańców zwana Sępolenką przypomina). NaleŜy zauwaŝyć, Ŝe teren objęty analizą jest bogaty w zasoby czystych wód zarówno powierzchniowych jak i podziemnych. Występują tu jeziora w formach południkowych bądź równoleŝnikowych rynien zgodnych z przebiegiem pofałdowania morenowego. Geo- 12

14 graficzne rozłoŝenie sieci hydrograficznej jest nierównomierne, najbogatsze są tereny gmin Sępólno Krajeńskie i Więcbork, w których wskaźnik jeziorności wynosi 3 4% powierzchni ogólnej gmin, na terenie gminy Sośno wskaźnik ten oceniany jest poniŝej 1%. Na uwagę zasługuje stan czystości wód, który w znacznej mierze wynika z ich połoŝenia w strefie nisko zurbanizowanej i mało uprzemysłowionej. Wody ze względu na swoja czystość są walorem dla rozwoju turystyki Flora i fauna Lasy Na terenie LGD najczęściej występującą formacją jest bór sosnowy. Pozostałe to bór mieszany oraz dąbrowa. W niewielkich ilościach występują takŝe siedliska: olsów, olsów jesionowych, lasu wilgotnego i borów mieszanych bagiennych. Obszar LGD średnio w 24,4% powierzchni pokrywają lasy i grunty leśne. Najmniej występuje w gminie Sośno 17,2%, zaś największy stopień lesistości wykazują gminy Więcbork i Sępólno Krajeńskie odpowiednio 28,3% i 27,7%. Największe kompleksy leśne występują w zachodniej części terenu LGD, w części środkowej na pograniczu gmin Sępólno i Więcbork, w dolinie Sępolenki, na pd. od Więcborka i na pd. od Sośna. W strukturze własności dominują lasy publiczne, zarządzane przez Państwowe Gospodarstwo Leśne Lasy Państwowe. 13

15 Formy ochrony przyrody Na terenie Krajny znajduje się Krajeński Park Krajobrazowy. Powierzchnia parku wynosi 738,50 km² ( ha) i jest to największy park krajobrazowy w województwie i trzeci co do wielkości w kraju. Wśród roślin i zwierząt występujących na danym terenie naleŝy wymienić na torfowiskach: rosiczki, borówki bagienne, modrzewnice zwyczajne, bagna zwyczajne, turzyce bagienne i Ŝurawiny błotne. Spośród ssaków spotyka się tu m.in. bobry europejskie, wydry europejskie, jelenie i dziki; z ptaków bociany czarne, orły bieliki i Ŝurawie. Rys. 3. Logo Krajeńskiego Parku Krajobrazowego Teren objęty LGD charakteryzuje się najwyŝszym wśród powiatów ziemskich wskaźnikiem powierzchni ogólnej zajmowanej przez obszary chronione. Łącznie zajmują one ok ha, co stanowi 76,65%. Na terenie LGD znajduje się 6 rezerwatów przyrody: 1. Gaj Krajeński (w gminie Sępólno Krajeńskie) utworzony w 1965 r. w celu ochrony drzewostanu bukowego na siedlisku grądowym oraz runa leśnego (unikatowego na równinach), o pow. 10,27 ha; 2. Lutowo (w gminie Sępólno Krajeńskie) utworzony w 1955 r. w celu ochrony fragmentu boru bagiennego, o pow. 19,39 ha; 3. Wąwelno (w gminie Sośno) utworzony w 1958 r. w celu ochrony lasu liściastego z wiekowymi okazami dębu, jesionu, buku i stanowiskiem brekini, o pow. 4,72 ha (poza terenem KPK); 4. Buczyna (w gminie Sępólno Krajeńskie) utworzony w 2000 r. w celu ochrony drzewostanu bukowego, o pow. 20,01 ha; 5. Dęby Krajeńskie (w gminie Sępólno Krajeńskie) utworzony w 2000 r. w celu ochrony lasu grądowego z drzewostanem dębowo bukowym, o pow. 45,83 ha; 6. Jezioro Wieleckie (w gminie Więcbork) utworzony w 2005 r. w celu ochrony fauny i flory wodnej jeziora o pow. 102,76 ha. 14

16 Wszystkie rezerwaty przyrody powiatu sępoleńskiego, są jednocześnie rezerwatami wchodzącymi w skład obszaru objętego Lokalną Strategią Rozwoju. Kolejną formą ochrony prawnej występującą na tym terenie są Obszary Chronionego Krajobrazu: Obszar Chronionego Krajobrazu Jeziora Więcborskiego Obszar ten charakteryzują typowe cechy krajobrazu Pojezierza Krajeńskiego z jeziorami i otaczającymi je wzgórzami morenowymi. W granicach obszaru są dwa jeziora: Więcborskie i Runowskie częściowo o charakterze rekreacyjnym. Zachodnia część rejonu obejmuje przyjezierny fragment miasta Więcborka. Ochrona obszaru jest niezbędna, ze względu na walory krajobrazowe i moŝliwość degradacji obu jezior. Powierzchnia obszaru wynosi ok. 10 km. Rynny Jezior Byszewskich Obszar Chronionego Krajobrazu Rynny Jezior Byszewskich leŝy na terenie Pojezierza Krajeńskiego i stanowi klasyczny przykład znakomicie wykształconej i zachowanej formy polodowcowej na NiŜu Polskim, z licznymi jeziorami o dość dobrej jakości wód. Zarówno forma polodowcowa jak i jej funkcja turystyczna zasługują w pełni na ochronę, a szczególnie zasoby wodne zgromadzone w jej największych zagłębieniach. Wydzielony obszar zajmuje łączną powierzchnię 18 km z czego na lasy przypada zaledwie 4 km powierzchni, wody zajmują 3,33 km i pozostałe tereny (na ogół o intensywnej gospodarce rolnej) 10,67 km. Szerokość obszaru mieści się w zasadzie w granicach morfologicznych rynny. Ozy Wielowickie Obszar Chronionego Krajobrazu Ozów Wielowickich obejmuje fragment Pojezierza Krajeńskiego, charakteryzujący się występowaniem młodego krajobrazu polodowcowego z ozami. Granice regionu wymagają ewentualnej korekty w wyniku szczegółowego kartowania geomorfologicznego. Powierzchnia obszaru wynosi 8,15 km. Są to głównie tereny rolne i częściowo osiedleńcze w okolicach Sośna. 15

17 Dolina rzeki Sępolny (650ha). Obejmuje fragment doliny rzeki wciętej w Pojezierze Krajeńskie. Ponadto jest tu 80 pomników przyrody, najliczniejsze wśród nich są drzewa (37) i skupiny drzew (36). Poza tym 5 alei przydroŝnych i 2 głazy narzutowe. 4.2 Walory kulturowe Krajny Rys. 4. Krajna połoŝenie na mapie Polski (Źródło: Wikipedia) Nazwa Krajny pochodzi od historycznego połoŝenia tego regionu na rubieŝy (kraju) Wielkopolski. Krajna ma swoją kulturę i gwarę (rzadko spotykaną). Powstała ona poprzez nałoŝenie się na pomorski (kaszubski) substrat językowy cech dialektu wielkopolskiego, jak równieŝ zapoŝyczeń z języka dolnoniemieckiego. W okresie zaborów i pierwszych lat odzyskania niepodległości przez Polskę, Krajna była ośrodkiem walki o prawa mniejszości polskiej w Niemczech. Kierował nią ks. dr Bolesław Domański z Zakrzewa, prezes Związ- 16

18 ku Polaków w Niemczech, siedziba V dzielnicy Związku znajdowała się w Złotowie. Znakiem tej walki było rodło (rys.5.), obecnie jeden z uŝywanych herbów Krajny. Rys. 5. Rodło herb Krajny Miasta leŝące na Krajnie to Nakło nad Notecią, Złotów, Sępólno Krajeńskie, Więcbork, Wyrzysk, Mrocza, Krajenka, ŁobŜenica, Wysoka, Kamień Krajeński. Od 1932 Krajna posiada własny, nieoficjalny hymn, autorstwa Pawła Jaśka: W drogiej nad Ŝycie rodzinnej ziemi mej, O rannym świcie pieśń płynie z leśnych kniej. Dębowy bór z bukami wtór, szumi hymn cichej chwały, A rzewny śpiew, miłości zew, spływa na kraj nasz cały. Krajno kochana, co od zarania dni, Rozmiłowana dzieci swe Ŝywisz ty. Za pokarm twój, za soków zdrój, wyssany z głębi łona, Za tchnienia czar, za rosy dar, bądź nam błogosławiona. 17

19 Ziemio ty miła, tak pełna złudnych słów, Piastową byłaś, piastową będziesz znów. Ni wichrów moc, w burzliwą noc, ni grom, ni błyskawice Nie złamią nas i po wszy czas stać będziem, my dziedzice. Dziedzictwo kulturowe to takŝe strój krajeński, który składa się z haftowanych gorsetów, czerwonych kabatów zwanych "jakami" oraz spódnic i fartuchów. Głowy zdobiły czepce lub chusty i wianki z kwiatów polnych. Jednym z charakterystycznych dla tego regionu elementów jest haft krajeński barwy błękitne i granatowe symbolizują jeziora, licznie występujące na Ziemi Krajeńskiej. Rys. 6. Elementy haftu krajeńskiego Walory kulturowe regionu to przede wszystkim cenne obiekty dawnej architektury, reprezentujące róŝnorodne style i formy architektoniczne. Obecnie Krajna jako region historyczno-kulturowy nie tworzy wyodrębnionej jednostki administracyjnej. Na terenie gmin objętych badaniem tj. obszarze gmin Sępólno Krajeńskie, Więcbork, Sośno odbywa się szereg imprez kulturalnych. Większość ma charakter cykliczny. Stanowią one atrakcję głównie dla mieszkańców oraz ich gości odwiedzających te tereny. Gmina Więcbork corocznie organizuje Dni Miasta Więcbork. Atrakcję stanowi występ gwiazd polskiej sceny muzycznej. 18

20 Pozostałe imprezy cykliczne: Powitanie Lata Zakończania Lata Mikołajki Turniej sołectw Gminy Więcbork Jarmark Sztuki Nieprofesjonalnej pokazy zabytkowej sikawki konnej w Lubczy Święto Miodu Rajd Rowerowy Koncert Orkiestr StraŜackich Na terenie gminy odbywają się równieŝ DoŜynki, imprezy z okazji świąt majowych i listopadowych, festiwale oraz wystawy regionalnych twórców. Miłośnicy sportu mogą wziąć udział w licznych turniejach piłki noŝnej, plaŝowej, siatkówki, koszykówki czy w rajdach rowerowych, a takŝe w zorganizowanych pierwszy raz 2009 r. regatach. Niezwykłym wydarzeniem jest odbywający się tu Festiwal Piosenki Rockowej oraz Międzynarodowe Spotkania Poetyckie Pobocza. Gmina Sępólno Krajeńskie organizuje regularnie Jarmark św. Wawrzyńca, Dzień Adwentowy oraz Wojewódzki Piknik Osób Niepełnosprawnych. Ciekawą imprezą, przyciągającą widzów spoza regionu, jest Wojewódzki Przegląd Teatrów Lalkowych Pacynka. Liczne wystawy, konkursy i koncerty integrują mieszkańców i przyciągają turystów. Na uwagę zasługuje odbywający się cyklicznie ogólnopolski wyścig kolarski junior młodszy. Trasa przebiega przez malownicze tereny gminy. 4.3 Dostępność komunikacyjna Dostępność komunikacyjna odgrywa duŝą rolę w ocenie atrakcyjności, zarówno gospodarczej, jak i turystycznej danego miejsca czy regionu. Ma ona wpływ zarówno na rodzaj i liczbę inwestycji, moŝliwości dojazdu do nawet najmniejszych miejscowości. 19

21 Transport drogowy DuŜym walorem obszaru jest połoŝenie w jednym z centralnych województw. JednakŜe układ drogowy o znaczeniu międzynarodowym i krajowym koncentruje się w innych częściach regionu. W rozpatrywanym obszarze istnieje dostatecznie sprawna sieć dróg kołowych powiatowych i gminnych. Łączą one obszar LGD z Bydgoszczą i Chojnicami, których mieszkańcy stanowią waŝnych odbiorców dla oferty turystycznej Przez obszar LGD nie przebiegają paneuropejskie korytarze transportowe. Teren LGD znajduje w odległości 100 km od morza. PołoŜenie powiatu przy drodze krajowej łączącej centralną i południową Polskę ze środkowym wybrzeŝem jest niewątpliwie korzystne dla rozwoju turystyki tranzytowej. Do dróg krajowych naleŝy droga nr 25, która łączy Pomorze z aglomeracją wrocławską. Na tej trasie planowana jest obwodnica Sępólna. Do dróg wojewódzkich naleŝą: droga nr 189 droga nr 241 droga nr 242 z planowaną obwodnicą Więcborka Transport kolejowy Teren LGD choć jest połoŝony w północnej Polsce nie posiada rozwiniętej sieci kolejowej. Co waŝniejsze, przez stolicę regionu nie przebiega Ŝadna z waŝnych magistralnych linii kolejowych. Teren posiada tylko połączenia towarowe. Nie przebiegają tędy Ŝadne linie pasaŝerskie. 20

22 4.4 STAN ZAGOSPODAROWANIA TURYSTYCZNEGO Podstawowa infrastruktura Baza noclegowa oraz gastronomiczna to podstawa rozwoju turystyki kaŝdego regionu Baza noclegowa Zgodnie z informacją zawartą na stronach internetowych poszczególnych gmin, bazę noclegową tworzą: w gminie Sępólno: Hotel Jan *** Hotel Restauracja Polonia Dom Wypoczynkowy w Lutówku Pensjonat Magda w Lutówku Szkolne Schronisko MłodzieŜowe w Sępólnie Ośrodek Rekreacyjno-Wypoczynkowy (ul. Chojnicka 5) w gminie Więcbork: Zespół pałacowo-parkowy w Runowie Krajeńskim Zespół pałacowo-parkowy w Sypniewie Hotel Pod Koroną w Więcborku Internat Zespołu Szkół Centrum Edukacyjne w Więcborku Stara Szkoła agroturystyka w Zakrzewskiej Osadzie Internat Zespołu Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Sypniewie Szkoła Podstawowa im. Kornela Makuszyńskiego w Więcborku Pensjonat Olimpijka w Więcborku 21

23 Pensjonat Widok w Więcborku Ośrodek wypoczynkowy UTP Ośrodki wypoczynkowe (informacje ze stron internetowych Ośrodków): Ośrodek Wczasowy Morena w Więcborku, Do dyspozycji gości: plac zabaw dla dzieci, grill, wypoŝyczalnia rowerów oraz sprzętu wodnego, tenis stołowy, boisko sportowe, kort tenisowy, parking dozorowany ogrodzony, plaŝa 10 metrów, las 50 metrów. Miejsca noclegowe RODZAJ LICZBA CENA (PLN) domki za nocleg od 20 Liczba miejsc: 32 w domkach letniskowych 3 4 osobowych. Gastronomia: w odległości 100 m moŝliwość pełnego wyŝywienia w stołówce sąsiedniego ośrodka Ośrodek Wczasowy Na Wzgórzu w Więcborku, Do dyspozycji gości: boisko do siatkówki, tenis stołowy i gry zręcznościowe, plac zabaw, miejsce na ognisko moŝliwość grillowania, teren ogrodzony, parking. Oferta: wakacyjny wypoczynek, pobyty weekendowe, zielone szkoły (maj, czerwiec, wrzesień), czynny wypoczynek: trasy rowerowe, trasy turystyki pieszej, ośrodki jazdy konnej, kort tenisowy, wypoŝyczalnia sprzętu pływającego. Miejsca noclegowe: RODZAJ LICZBA CENA (PLN) domki za nocleg od 20 22

24 Liczba miejsc: 36 w 6 domkach typu Brda 4-6-osobowych z łazienkami, w domku: dwie sypialnie, salon, kuchnia. Ponadto 2 domki murowane 3-4 -osobowe z łazienkami, w domku: dwa pokoje, aneks kuchenny. Wszystkie domki wyposaŝone są w lodówkę i TV. Gastronomia: stołówka w odległości 20 m Ośrodek Wczasowy Z Widokiem w Więcborku Do dyspozycji gości: własna przystań, małe pole namiotowe, wypoŝyczalnia sprzętu wodnego, wypoŝyczalnia rowerów, moŝliwość grillowania, miejsce na ognisko, tenis stołowy, kort tenisowy, boisko do siatkówki i koszykówki, rzutki do tarczy, plac zabaw dla dzieci, bezpieczny parking teren ogrodzony. W ośrodku w sezonie letnim organizowane są wieczorki taneczne, turnieje tenisa stołowego, rzutek do tarczy, siatkówki plaŝowej. W ofercie: wczasy, pobyty grupowe, indywidualne, biwaki. Miejsca noclegowe: RODZAJ LICZBA CENA (PLN) domki za nocleg od 50 Liczba miejsc: 70 w 15 domkach letniskowych 4, 5, 6-osobowych o zróŝnicowanym standardzie. Na terenie ośrodka znajduje się równieŝ małe pole namiotowe. Gastronomia: bar, domowe całodzienne wyŝywienie. 23

25 Ośrodek Wczasowy Panorama w Więcborku, Do dyspozycji gości: boisko do siatkówki, plac zabaw dla dzieci, sklepik, miejsce na ognisko, moŝliwość grillowania, parking, teren ogrodzony i oświetlony Miejsca noclegowe: RODZAJ LICZBA CENA (PLN) domki za nocleg od 20 Domki drewniane i murowane w zabudowie szeregowej 4, 5, 6-osobowe z zadaszonym tarasem oraz widokiem na las i Jezioro Więcborskie. Ośrodek Wczasowy Riva w Więcborku, PołoŜona nad samym jeziorem Riva (wł. 'brzeg'), to ośrodek wypoczynkowy oferujący szeroki wachlarz róŝnego rodzaju miejsc noclegowych. Wraz z komfortowymi warunkami zakwaterowania oferuje równieŝ: malownicze widoki z kaŝdego okna pensjonatu i domków, piaszczystą plaŝę i las połoŝone przy samym ośrodku, stołówkę serwującą dwudaniowe obiady (przy wcześniejszym zamówieniu), bar i kawiarnię oferujące napoje alkoholowe i bezalkoholowe oraz drobne przekąski, salę telewizyjną do dyspozycji gości, mini plac zabaw dla dzieci, parking, boisko do siatkówki plaŝowej oraz stadion piłkarski. Miejsca noclegowe: (liczba miejsc 44) RODZAJ CENA (PLN) apartamenty 2-osobowe za nocleg od 35 24

26 Ośrodek Wczasowy Przy Lesie w Więcborku, Ośrodek Wczasowy "Przy Lesie" to mały i familijny ośrodek idealny dla rodzin z małymi dziećmi, który zapewnia dostęp do natury. Czynny od maja do września. W ofercie weekendy, wczasy, biwaki, zielone szkoły, obsługa w językach angielskim i rosyjskim, sala konferencyjna na 30 miejsc, w obiekcie: łącza internetowe, świetlica, ping-pong, biblioteka, place zabaw, grill, parking, własny ratownik, nauka pływania, w pobliŝu: plaŝa, las. Miejsca noclegowe: RODZAJ 2-osobowe 3-osobowe Liczba miejsc: 40 Domki 2-pokojowe 4-osobowe, pokoje z łazienkami, w pokoju: TV, radio, aneks kuchenny, czajnik. Ośrodek Wczasowy Flis w Więcborku, Oferta ośrodka jest skierowana do grzybiarzy, wędkarzy, miłośników turystyki pieszej i rowerowej. Ośrodek Wczasowy Tęcza w Więcborku, Do dyspozycji gości: bar, kiosk, plac zabaw dla dzieci, boisko sportowe, boisko do koszykówki, kort tenisowy i boisko do siatkówki plaŝowej, tenis stołowy, grill, wyznaczone miejsce na ognisko, wypoŝyczalnia rowerów i sprzętu wodnego, parking, plaŝa 50 metrów, las 100 metrów, stadnina koni 3 km. Ośrodek jest całkowicie ogrodzony i oświetlony. Akceptuje zwierzęta domowe. Od maja do października oferuje wczasy, weekendy, imprezy grupowe, szkolenia, zielone szkoły, pobyty wędkarskie, imprezy okazjonalne. 25