Załącznik do Uchwały Nr XXIII/225/2009 Rady Miejskiej w Czchowie z dnia 20 marca 2009r. PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI CZCHÓW NA LATA

Transkrypt

1

2 Załącznik do Uchwały Nr XXIII/225/2009 Rady Miejskiej w Czchowie z dnia 20 marca 2009r. PLAN ODNOWY MIEJSCOWOŚCI CZCHÓW NA LATA Czchów

3 SPIS TREŚCI 1. WSTĘP OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI Położenie w obszarze gminy Czchów Powierzchnia i liczba ludności Osobliwości krajobrazu przyrodniczego i kulturowego miasta Czchów na tle gminy Czchów STAN INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ Infrastruktura wodociągowa i sanitarna Infrastruktura gazociągowa Infrastruktura drogowa i dostępność komunikacyjna Infrastruktura telekomunikacyjna Struktura gruntów STAN INFRASTRUKTURY SPOŁECZNEJ RZECZYWISTY I POSTULOWANY STAN ODNOWY CZCHOWA W OPINII MIESZKAŃCÓW WIZJA ODNOWY MIEJSCOWOŚCI CZCHÓW CEL REALIZCAJI PLANU ODNOWY MIEJSCOWOŚCI PRIORYTETY I DZIAŁANIA NA LATA WYBÓR PROJEKTU DO REALIZACJI WDRAŻANIE PLANU ODNOWY MIEJSCOWOŚCI CZCHÓW PODSUMOWANIE BIBLIOGRAFIA

4 KRÓLEWSKIE MIASTO CZCHÓW RZĄDZI PO KRÓLEWSKU Hasło promocyjne miejscowości Czchów 1. WSTĘP Pojawienie się w ramach Funduszy Strukturalnych działania Odnowa wsi oraz ochrona i zachowanie dziedzictwa kulturowego otwarło małym społecznościom nowe możliwości finansowe. W ramach tego działania mogą być realizowane projekty, których celem jest podniesienie atrakcyjności turystycznej, inwestycyjnej i kulturowej obszarów wiejskich, jak również projekty nakierowane na poprawę standardu i jakości życia mieszkańców. Realizowane projekty oprócz wymiernych efektów w postaci wyremontowanych budynków, wybudowanych chodników, parkingów, tras turystycznych itp. muszą uwzględniać szersze, pozamaterialne aspekty związane z odnową i ochroną takich wartości jak: tożsamość i dziedzictwo kulturowe. Miejscowość, bowiem coraz bardziej zatraca swój charakterystyczny koloryt. Niszczeją zabytki, giną tradycje, rozluźniają się więzi międzyludzkie. Mieszkańcy muszą sami znaleźć odpowiedź na pytanie: Jak budować przyszłość, nie gubiąc przeszłości? Uwarunkowania Planu Odnowy Miejscowości polegają na tym, że ma on zdecentralizowany, lokalny charakter obejmuje ograniczony teren jednej miejscowości i przygotowany jest ( przy udziale przedstawicieli gminy) z inicjatywy i przez mieszkańców miejscowości. Specyfika planu polega na tym, że jest on ukierunkowany na zagadnienia cywilizacyjno kulturowe, koncentruje się na prostych, lokalnych przedsięwzięciach, które prowadzić mają do poprawy standardu i jakości życia mieszkańców. Ma mniej pro gospodarczy, a bardziej pro społeczny i pro kulturowy charakter. I dzięki temu może stanowić doskonałe uzupełnienie strategii rozwoju całej gminy, która zazwyczaj koncentruje się na zagadnieniach infrastrukturalnych i gospodarczych. Obszarem realizacji Planu Odnowy Miejscowości Czchów jest obszar tej miejscowości. Niniejsze opracowanie zawiera charakterystykę miejscowości, inwentaryzację zasobów służących ujęciu stanu rzeczywistego, analizę SWOT, czyli mocne i słabe strony 3

5 miejscowości, planowane kierunki rozwoju, przedsięwzięcia wraz z szacunkowym kosztorysem i harmonogramem. Plan Odnowy Miejscowości Czchów to dokument, który określa strategię działań w sferze społeczno gospodarczej na lata Podstawą opracowania planu jest Plan Rozwoju Miejscowości Czchów na lata przyjęty Uchwałą Nr XXXI/337/2005 Rady Miejskiej w Czchowie z dnia 27 października 2005r. oraz Plan Rozwoju Lokalnego Gminy Czchów na lata przyjęty Uchwałą Nr XXV/287/2005 Rady Miejskiej w Czchowie z dnia 31 stycznia 2005r. Niniejszy plan jest planem otwartym stwarzającym możliwość aktualizacji w zależności od potrzeb społecznych i uwarunkowań finansowych. Oznacza to, że mogą być dopisywane nowe zadania, a także to, że może zmienić się kolejność ich realizacji w zależności od uruchomienia i dostępu do funduszy UE. Projekt wprowadzonych do Planu zadań powstał w oparciu o wytyczne środowiska lokalnego i konsultacji społecznych. 2. OGÓLNA CHARAKTERYSTYKA MIEJSCOWOŚCI 2.1. Położenie w obszarze gminy Czchów Czchów znajduje się w granicach administracyjnych gminy Czchów jako jedyne miasto w gminie. 1 stycznia 2000 roku Czchów odzyskał utracone 72 lata wcześniej prawa miejskie. Miejscowość położona jest na lewym brzegu rzeki Dunajec, z którą graniczy od wschodu. Od strony północnej sąsiaduje z wsiami Tymowa, Tworkowa i Jurków, natomiast od południa graniczy z wsiami Będzieszyna i Wytrzyszczka. Z kolei od zachodu graniczy z gminą Iwkowa. W Czchowie występują przysiółki takie jak: Granice, Kozieniec, Machulec, Kwaśniówka, Trawniki, Pęchry, Czchów Zapora, Piaski, Owsiska. 4

6 Rys. 1 Położenie miejscowości w granicach administracyjnych gminy Czchów. Jego centralne położenie w spośród wszystkich miejscowości gminy wpływa na łatwą dostępność oferowanych tam usług. Czchów jest siedzibą władz gminy i tutaj są zlokalizowane najważniejsze instytucje gminne. Tutaj siedzibę ma Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Miejska Biblioteka Publiczna wraz z redakcją lokalnego miesięcznika Czas Czchowa i Miejski Ośrodek Kultury. Znajdują się tutaj również szpital i ośrodek zdrowia, oddział pogotowia ratunkowego, Ochotnicza Straż Pożarna, poczta, bank a także przedszkole, szkoła podstawowa, gimnazjum, Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych oraz pełnowymiarowa hala sportowa i znajdujący się w pobliskiej odległości stadion sportowy. 5

7 2.2.Powierzchnia i liczba ludności Powierzchnia miejscowości Czchów wynosi 14,8 km 2, co stanowi ok. 21 % ogólnej powierzchni gminy. Liczba ludności wynosi 2300 osób. Na tle gminy miejscowość zajmuje pierwsze miejsce tak pod względem powierzchni jak i liczby ludności. Obrazują to wykresy 1 oraz 2a i 2b Wykres 1. Ludność miejscowości Czchów na tle gminy Czchów [dane Urzędu Miejskiego] Będzieszyna Biskupice Melsztyńskie Czchów Domosławice Jurków Piaski Drużków Tworkowa Tymowa Wytrzyszczka Złota 6

8 Wykres 2a. Powierzchnia miejscowości Czchów na tle gminy Czchów w km2 [dane Urzędu Miejskiego] ,08 13, ,13 8 7,02 6,52 6 5,01 4, ,99 2,26 2,69 0 Będzieszyna Biskupice Melsztyńskie Czchów Domosławice Jurków Piaski Drużków Tworkowa Tymowa Wytrzyszczka Złota Wykres 2b. Powierzchnia miejscowości Czchów w % na tle gminy Czchów [dane Urzędu Miejskiego] 7% 12% 3% 3% 21% Czchów Będzieszyna Biskupice Melsztyńskie Czchów Domosławice Jurków Piaski Drużków 21% 10% 11% 8% 4% Tworkowa Tymowa Wytrzyszczka Złota 7

9 2.3. Osobliwości krajobrazu przyrodniczego i kulturowego miejscowości Czchów na tle gminy. Dziedzictwo historyczne i kulturowe oraz wyjątkowe walory środowiska przyrodniczego kształtują atrakcyjność turystyczną gminy Czchów czyniąc z niej jedno z najatrakcyjniejszych miejsc wypoczynkowych w Małopolsce. Gmina Czchów wraz z należącymi do niej dziesięcioma miejscowościami rozlokowana jest na malowniczych wzgórzach w środkowym biegu Dunajca, gdzie Pogórze Wiśnickie styka się z Pogórzem Rożnowskim. Ze względu na szczególne walory krajobrazowe teren gminy znajduje się w obszarze krajobrazu chronionego. Znaczna część gminy została włączona w obszar dwóch parków krajobrazowych: Wiśnicko Lipnickiego oraz Ciężkowicko Rożnowskiego Parku Krajobrazowego. Najstarsza pisana wiadomość odnosząca się do Czchowa dotyczy lat między 1208 a Stąd też Czchów w 2008 roku obchodzi Jubileusz 800 lecia swojego istnienia. Ziemia Czchowska wpisała się w pradawną historię Polski. Przebiegał tędy dawny, historyczny szlak handlowy prowadzący na południową stronę Karpat, dlatego też Czchów nazywany był Bramą Gór. Jego kontynuacją jest obecna trasa E 4 z Krakowa do Brzeska a następnie krajowa droga nr 75 z Brzeska przez Jurków do Nowego Sącza. W gminie Czchów zbiegają się dwa szlaki komunikacyjne: z zachodu na wschód (Kraków Tarnów) i z północy na południe (Kraków Nowy Sącz). Centrum układu staromiejskiego Czchowa stanowi rynek o formie zbliżonej do prostokąta, wydłużony zgodnie z osią układu, tj. w linii południowy zachód północny wschód. Całość układu posiada wyraźną dyspozycję owalnicową, wyznaczoną przez dwie pary ulic zbiegających się na krańcach północno zachodniej i południowo wschodniej. Tradycyjna, pierwotnie drewniana zabudowa miasteczka zachowana jest jedynie fragmentarycznie, nie tworząc już dziś zwartego zespołu. W obrębie rynku oraz przy ul. Królowej Jadwigi ma ona jeszcze zasadniczo charakter zwarty, przy rynku zachowała się zrekonstruowana częściowo po pożarze z r jako murowana zabudowa szczytowa z podcieniami i przedprożami, przy pozostałych ulicach dominuje zabudowa kalenicowa. Zespół urbanistyczny Czchowa posiada trzy dominanty, wpływające w decydującym stopniu na sylwetkę miasta, eksponowaną najpełniej od strony doliny Dunajca. Dwie z nich bryła kościoła parafialnego i baszta zamkowa na wzgórzu mają charakter historyczny, trzecia budynek szkoły, wzniesiony w okresie międzywojennym na szkarpie miejskiej, po 8

10 północnej stronie kościoła, przy ul. Szkolnej - przekracza swą skalą nie tylko zabudowę miasteczka, lecz również obie dominanty historyczne, będąc głównym akcentem w panoramie. Szczególną spuściznę gminy Czchów stanowią liczne obiekty architektury sakralnej i świeckiej rozproszone w różnych miejscowościach gminy, a szczególnie dużo jest ich w Czchowie. Są one niepowtarzalnym produktem turystycznym podkreślającym tożsamość poszczególnych miejscowości. Obiekty dziedzictwa kulturowego wpisanego w rejestr lub wykaz Konserwatora Zabytków to: 1. Czchów Kapliczki, figury i krzyże przydrożne - kapliczka p w. Jezusa Miłosiernego na Kozieńcu - kapliczka na Zapotoczu, murowana, I poł. XIX w. - Kapliczka św. Jana Nepomucena, kam. drewn., pocz. XIX w. Cmentarze - komunalny z końca XIX w., 0, 3 ha - parafialny (nieczynny) z poł. XIX w., 0,14 ha Kaplica p w. św. Anny, murowana, 1773 r. Kościół parafialny p w. Narodzenia NPM, murowany, 1264, XV - XVII, nr rej, XII-37/30 z ; A-9 z ; plebania z 1928 r., murowana Ruiny zamku z basztą z XII / XIV w.; nr rej. 27 z Układ urbanistyczny miasta Czchowa. Rynek Czchowski w swym historycznym kształcie przetrwał do dziś. Zachowała się małomiasteczkowa architektura XVIII wieczna z podcieniowymi domami, nr rej.; A 95 z Architektura miejska i zagrodowa: domy nr: 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 11, 13, 14, 15, 23, 46, 62, 89, 203; chałupy nr 299 i Domosławice Kapliczki, figury i krzyże przydrożne Kościół parafialny p w. Nawiedzenia N P M, 1789 r. 9

11 Plebania murowana z 1864 r. Cmentarz parafialny z poł. XIX w. (czynny), 0,63 ha Browar murowany z 1838 r. Spichlerz murowany 3. Jurków Kapliczki, figury i krzyże przydrożne Kaplica p w. Podwyższenia św. Krzyża, drewniana, XVIII w. Cmentarz parafialny z 1932 r., 0,32 ha Chałupa nr 12, drewniana, XIX XX w 4. Piaski Drużków Figura św. Jana Nepomucena, kamienna, 1756 r. Dworek drewniany z pocz. XIX w. z parkiem Dom nr 55, drewniany z 1921 r. 5. Tymowa Kaplica drewniana z XVIII XIX w / 1975 r. (Tymowa Nagórze) Kościół św. Mikołaja, drewniany, 1767 / 1913 r. Kościół parafialny p w. św. Mikołaja Bp - a, drewniany, 1764 r. Dzwonnica przykościelna, drewniana, XIX / XX w. Cmentarz parafialny z poł. XIX w. (czynny), 0,6 ha Dwór murowany z końca XIX w. - stodoła - spichlerz - park Chałupa nr Wytrzyszczka Kapliczki, figury i krzyże przydrożne Ruiny średniowiecznego zamku Tropsztyn z XIX w. 10

12 7. Złota Kapliczki, figury i krzyże przydrożne Kościół parafialny pw. św. Michała, drewniany, 1649 r., budynki gospodarskie przy plebani, drewniane, XIX XX w. Cmentarz parafialny z II poł. XIX w., 0,99 ha Czchów leży w obszarze chronionego krajobrazu Pogórza Wiślickiego na lewym brzegu rzeki Dunajec. Miejscowość ta posiada wysokie walory przyrodnicze i kulturowe wynikające z lesistego krajobrazu oraz ekologicznie czystego terenu. Wskazuje na to obecność zwierząt i roślin charakterystycznych dla obszaru ekologicznego. Wartościowe elementy krajobrazu przyrodniczego, które znajdują się w obrębie Czchowa to m in. - krajobraz doliny Dunajca - zespoły leśne południowej i zachodniej części miejscowości (Góra Machulec) - wzgórza o charakterze dominant przestrzennych - pomniki przyrody - dęby znajdujące się przy budynku szkoły i na rynku Krajobraz kulturowy miejscowości jest równie urozmaicony. Kształtują go zarówno materialne obiekty architektoniczne jak również kultywowane tradycje i liczne imprezy kulturalno-rozrywkowe organizowane na terenie tej miejscowości. Obecnie w tradycję Czchowa na stałe wpisał się Baszta Jazz Festiwal przyciągający licznych gości z kraju i zagranicy, powitanie Lata w Czchowie z licznymi atrakcjami zarówno dla dzieci jak i dla starszych, którzy kibicują swoim drużynom w rozgrywanym w tym dniu na stadionie w Czchowie Międzyzakładowym Turnieju Piłki Nożnej. Kolejnymi imprezami cieszącymi się popularnością wśród mieszkańców Gminy i przyjezdnych turystów są Dni Czchowa wraz z organizowaną przez Miejską Bibliotekę Publiczną akcją Kup książkę dla Biblioteki, Pożegnanie Lata, także zawody wędkarskie, strażackie i inne okolicznościowe imprezy takie jak Dzień Dziecka, Bieg Floriański czy Dożynki Gminne. Czchów posiada najwięcej zabytków spośród pozostałych miejscowości położonych na terenie gminy. Najważniejsze obiekty to: rynek wraz z kapliczką św. Jana Nepomucena z pocz. XIX w. i figurą św. Floriana, zabudowa rynku domy z zabytkowymi podcieniami, pochodzący z XV w. parafialny kościół gotycki, murowany kościółek św. Anny, ruiny zamku wraz z basztą (w trakcie renowacji) gdzie obecnie znajduje się punkt widokowy i muzeum archeologiczne prezentujące liczne eksponaty wydobyte podczas prac wykopaliskowych. 11

13 Mieszkańcy bardzo dbają o pozytywny wizerunek swojej miejscowości, która dzięki temu uzyskuje miano miejscowości czystej, zadbanej, ładnej i gościnnej. Dzięki aktywności mieszkańców wsi kultywowane są tradycje i obrzędy, głównie religijne. Dwa razy w roku odbywają się odpusty parafialne z uroczystą procesją, na których zobaczyć można tradycyjne stroje regionalne i charakterystyczne kramy z odpustowymi drobiazgami. Czchów ze względu na swoje walory przyrodnicze i kulturowe znajduje się na trasie wielu szlaków turystycznych i krajoznawczych. Niewątpliwą atrakcję stanowić może szlak zamków średniowiecznych i innych budowli z tego okresu. Na trasie znajdują się zamki: Tropsztyn w Wytrzyszczce, zamek w Czchowie ze zrekonstruowaną basztą, w sąsiedniej gminie Zakliczyn ruiny zamku w Melsztynie, skąd przez Domosławice, Biskupice Melsztyńskie i Złotą można dotrzeć do zamku w Dębnie położonego przy trasie E 4. Przy okazji można podziwiać średniowieczne rynki w Czchowie i Zakliczynie oraz dwór klasycystyczny w Biskupicach Melsztyńskich i sanktuarium maryjne w Domosławicach. Obecnie można podziwiać uroki Czchowskiej Ziemi płynąc liczącym 11 km spływem rzeki Dunajec. Czchów znajduje się także na Małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej. Turyści mogą zwiedzić rynek w Czchowie wraz z zabytkowymi podcieniami, drewniane kościoły w Jurkowie, Tymowej i Złotej oraz w sąsiedniej gminie Gródek nad Dunajcem kościoły znajdujące się w Podolu i Przydonicy, a także w miejscowości Gosprzydowa w gminie Gnojnik. Na terenie Czchowa znaleźć można również obiekty małej architektury sakralnej tj. krzyże przydrożne, figury i kapliczki. Miłośnikom sportu Czchów proponuje liczne szlaki rowerowe i piesze przebiegające przez tą miejscowość. Wiją się one wśród malowniczych lasów, wzgórz nie omijając przy tym ciekawych miejsc widokowych i znajdujących się tam zabytków. Zwolennicy piłki mają możliwość skorzystać z nowo wybudowanej hali sportowej gdzie można zagrać w siatkówkę, koszykówkę i piłkę nożną. Czchów posiada także strzeżone, czynne w okresie letnim kąpielisko na rzece Dunajec, gdzie również ma swój początek spływ tratwami flisackimi po rzece. Z kolei na Jeziorze Czchowskim zlokalizowana jest przystań z gondolami i rowerkami wodnymi. Jako miejscowość turystyczna Czchów ma rozbudowaną bazę noclegową i gastronomiczną. Funkcjonuje tutaj całoroczny ośrodek wczasowy Łaziska oferujący gościom komfortowe warunki noclegowe wraz z wyżywieniem oraz zlokalizowane głównie w pobliżu jeziora domki letniskowe będące własnością mieszkańców 12

14 głównie Krakowa i Śląska. Można także skorzystać z pola namiotowego usytuowanego w pobliżu rzeki Dunajec. W Czchowie znajduje się wiele lokali gastronomicznych oferujących smaczne posiłki. Wymienić tutaj można oprócz wcześnie wspomnianych ośrodków wczasowych, restaurację Grodzką, gospodę flisacką, bary Taurus i Pod Sosną. Poniżej przedstawiamy dwa zdjęcia pokazujące historyczny układ urbanistyczny miasta Czchowa oraz Kościół parafialny P.W. Narodzenia N.P.M. Zdjęcie Nr 1. Układ urbanistyczny miasta Czchowa [ Źródło Czas Czchowa ] 13

15 Zdjęcie Nr 2. Kościół parafialny P.W. Narodzenia N.P.M. [ Źródło ] 3. STAN INFRASTRUKTURY TECHNICZNEJ 3.1. Infrastruktura wodociągowa i sanitarna. Czchów posiada sieć sanitarną o długości 11,5 km. Długość przyłączy wynosi 5,6 km. Podłączonych do kanalizacji jest 240 budynków mieszkalnych. Istnieją 4 przepompownie sieciowe. Ścieki odprowadzane są do biologiczno - mechanicznej oczyszczalni ścieków w Jurkowie. Długość rozdzielczej sieci wodociągowej wynosi 32,2 km. Długość przyłączy 19,4 km. Ilość podłączonych budynków do sieci wodociągowej wynosi 530 szt. Istnieje ujęcie wody z 4 studniami kopanymi z 4 przepompowniami Infrastruktura gazociągowa. Miejscowość Czchów jest w pełni zgazyfikowana Infrastruktura drogowa i dostępność komunikacyjna. Infrastruktura drogowa na terenie Czchowa jest dobrze rozwinięta, niemniej jednak nawierzchnie dróg wymagają ciągłych remontów. 14

16 Czchów położony jest przy ważnym szlaku komunikacyjnym z północy na południe, który zapewnia dogodne połączenie. Generalnie układ drogowy miejscowości Czchów tworzą drogi krajowe, powiatowe, gminne. Drogi krajowe to: nr 75 Brzesko Czchów Nowy Sącz Krynica; Drogi wojewódzkie to: nr 966 Tymowa Wieliczka nr Jurków Biecz Drogi powiatowe to: nr Zdonia Czchów; nr Czchów Iwkowa; nr Gnojnik Złota, Drogi gminne łączna długość wynosi 120 km Długość dróg gminnych w Czchowie: o nawierzchni bitumicznej wynosi 22,1km o nawierzchni żwirowej wynosi 1 km o nawierzchni gruntowej 6,8 km o nawierzchni betonowej 0,1 km Wszystkie drogi krajowe i większość dróg wojewódzkich jest oświetlona. Znaczna ilość dróg powiatowych i gminnych jest również oświetlona a stan ten ulega ciągłej poprawie Infrastruktura telekomunikacyjna. Można przyjąć, że wszyscy zainteresowani mieszkańcy posiadają telefon. Obsługę sieci telekomunikacyjnej prowadzi dwóch operatorów: Telekomunikacja Polska S.A. oraz Przedsiębiorstwo Multimedia Polska Brzesko S.A. Ponadto istnieje bardzo dobra łączność sieci telefonii komórkowej. 15

17 3.5. Struktura gruntów. Ogólna powierzchnia gruntów gminy wynosi 6642,66 ha. Zróżnicowanie poszczególnych miejscowości pod względem wielkości gruntów jest dość duże. Największą powierzchnię zajmuje miejscowość Czchów tj. 1408,35, z czego 62,4 % stanowią grunty osób fizycznych. Jak przedstawia tabela 1, miejscowość Czchów pod względem wielkości powierzchni ogólnej jest na pierwszym miejscu wśród miejscowości wchodzących w skład gminy. Według danych tabeli 2 udział powierzchni użytków rolnych w powierzchni ogółem wynosi 51,7% i Czchów jest na 7 pozycji wśród poszczególnych miejscowości gminy. Na pierwszym miejscu jest Złota 82,7% na drugim miejscu miejscowość Tworkowa 81,7%. Wielkości przeciętne dla gminy wynoszą 61,6%. Udział powierzchni gruntów ornych dla miejscowości Czchów wynosi 39,2 % powierzchni ogólnej. Udział w strukturze użytkowania gruntów powierzchni sadów wynosi 7,6 % i jest najwyższy w gminie. Udział powierzchni trwałych użytków zielonych wynosi 4,9 %. Powierzchnia lasów, gruntów leśnych i zadrzewionych w strukturze użytkowania gruntów wynosi 38,1% i jest około 10% wyższa niż średnia dla gminy. Struktura agrarna gospodarstw rolnych jest niekorzystna. Tylko 2 gospodarstwa posiadają użytki rolne o powierzchni 7-10 ha, 4 gospodarstwa posiadają użytki rolne o powierzchni 5-7 ha, 70 gospodarstwa w przedziale 2-5 ha. Większość gospodarstw rolnych tj. 15 znajduje się w przedziale obszarowym do 1-2 ha użytków rolnych. Kilkadziesiąt gospodarstw rolnych ma określony profil produkcji tj. uprawa fasoli Piękny Jaś oraz uprawa warzyw i kwiatów pod osłonami. Kilka gospodarstw prowadzi intensywny tucz trzody chlewnej w oparciu o suche pasze. 16

18 Tabela 1. Struktura użytkowania gruntów we miejscowości Czchów na tle gminy Czchów w ha [Dane Urzędu Miejskiego w Czchowie ] Miejscowość Powierzchnia ogólna Razem Użytki rolne Grunty orne Sady Łąki i pastwiska Lasy, grunty leśne i zadrzewio ne Grunty pod wodami Grunty pozostałe - tereny zabudowane, drogi, nieużytki Będzieszyna 199,94 64,98 48,84 3,89 11,76 71,76 53,76 9,93 Biskupice Melsztyńskie 269,46 221,15 186,39 13,74 20,02 16,37 11,68 21,26 Czchów 1408,35 727,57 551,45 107,57 68,55 537,13 40,88 102,74 Domosławice 226,07 167,64 150,69 9,77 7,18 31,64 8,12 18,67 Jurków 501,37 381,40 332,02 22,84 26,54 48,43 16,82 54,72 Piaski Drużków 702,28 287,89 217,66 26,34 43,89 335,86 49,51 29,02 Tymowa 1385,78 860,79 599,42 64,48 196,89 413,43 6,58 104,98 Tworkowa 652,68 533,52 401,44 39,00 93,08 56,88 3,95 58,33 Wytrzyszczka 483,34 172,97 116,76 14,94 41,27 273,21 18,2 18,96 Złota 813,39 672,47 526,71 38,61 107,15 78,81 1,18 60,93 Ogółem gmina 6642, , ,38 341,18 616, ,55 210,68 479,54 17

19 Tabela 2. Struktura użytkowania gruntów w miejscowości Czchów na tle gminy Czchów w %[Dane Urzędu Miejskiego w Czchowie] Miejscowość Powierzchnia ogólna Razem Użytki rolne Grunty orne Sady Łąki i pastwiska Lasy, grunty leśne i zadrzewione Grunty pod wodami Grunty pozostałe: tereny zabudowane, drogi, nieużytki Będzieszyna ,3 24,5 1,9 5,9 35,9 27,0 4,8 Biskupice Melsztyńskie ,7 69,2 5,1 7,4 6,0 4,3 8,0 Czchów ,7 39,2 7,6 4,9 38,1 2,9 7,3 Domosławice ,1 66,6 4,3 3,2 14,0 3,6 8,3 Jurków ,1 66,2 4,6 5,3 9,6 3,4 10,9 Piaski Drużków ,1 31,1 3,7 6,3 47,8 7,0 4,1 Tymowa ,1 43,2 4,7 14,2 29,8 0,5 7,6 Tworkowa ,7 61,5 6,0 14,2 8,7 0,6 9,0 Wytrzyszczka ,8 24,2 3,1 8,5 56,5 3,8 3,9 Złota ,7 64,8 4,7 13,2 9,7 0,1 7,5 Ogółem gmina ,6 47,1 5,1 9,4 28,0 3,2 7,2 4. STAN INFRASTRUKTURY SPOŁECZNEJ. Infrastruktura społeczna miejscowości Czchów to przede wszystkim: Urząd Miejski, klub sportowy Baszta, Ochotnicza Straż Pożarna licząca 40 czynnych strażaków, remiza strażacka gdzie mieści się obecnie punkt Pogotowia Ratunkowego i przedszkole; Stowarzyszenie Akcja Katolicka i Caritas, Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Czchowskiej, Rada Dzielnicy Czchowa. W Czchowie siedziby swoje mają także Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej, Miejski Ośrodek Kultury, w którym znajduje się kino, Miejska Biblioteka 18

20 Publiczna, gdzie można skorzystać z Internetu do celów naukowych. Biblioteka redaguje także lokalny miesięcznik Czas Czchowa. Mieszkańcy Gminy bardzo cenią sobie to czasopismo gdyż uzyskują informacje o własnym otoczeniu i mają wpływ na jego redagowanie. W Czchowie znajduje się również poczta, bank, piekarnia. Co czwartek odbywa się tutaj targ. Miejscowość posiada także dwa duże sklepy spożywcze, oraz liczne mniejsze sklepiki w tym również obuwnicze, odzieżowe, gospodarcze i inne. Mieszkańcy Czchowa świadczą także usługi. Znajduje się tutaj zakład krawiecki, fryzjerski, tartak, zakłady stolarskie, ślusarskie, pogrzebowe, mechaniki pojazdowej i inne. Czchów posiada też najwięcej w okolicy placówek oświatowych przedszkole, szkołę podstawową, gimnazjum, Zakład Doskonalenia Zawodowego, który kształci i przygotowuje młodzież do zawodu murarza, ślusarza i stolarza. W nowo wybudowanym budynku mieści się Zespół Szkół obejmujący szkoły: Liceum Ekonomiczne, Liceum Ogólnokształcące, Technikum Żywienia, Zasadniczą Szkołę Zawodową o profilu wielozawodowym, Uzupełniające Liceum Ogólnokształcące dla dorosłych, Uzupełniające Technikum Żywienia dla dorosłych, Policealną Szkołę o profilu finanse i rachunkowość oraz o profilu informatycznym. Mieszkańcy Czchowa poczynając od tych najmłodszych udzielają się w zespołach folklorystycznych Mali Czchowianie i Czchowiacy prezentując swe umiejętności taneczno-wokalno-aktorskie podczas licznych imprez odbywających się w Czchowie i okolicy. Na terenie miasta czynnie działa Koło Gospodyń. Członkinie, co roku przygotowują wieniec dożynkowy i reprezentują swoją miejscowość na Gminnych Dożynkach, biorą udział w Przepatrzowinach Teatrów Regionalnych Małopolski i przygotowują przedstawienia (np. wyskubek, oczepiny) ukazujące dawne obyczaje, które starają się kultywować i przekazywać młodym pokoleniom. Panie z Koła Gospodyń organizują także wieczorki połączone z nauką haftu, szydełkowania, sztuką zdobienia pisanek i ozdób choinkowych, nierzadko przy tym czytają wiersze własnej twórczości. Zostało utworzone również Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Czchowskiej, które jest głównym organizatorem konkursu na najpiękniejszą posesję Ziemi Czchowskiej. Niektórzy z mieszkańców należą do Klubu Sportowego Baszta, uczestniczącego w rozgrywkach ligowych podokręgu brzeskiego w klasie B. Klub bierze udział różnych pozaligowych spotkaniach sparingowych z sąsiednimi klubami sportowymi np. z Kątami, Witowicami czy Złotą. Miejski Ośrodek Kultury organizuje wystawy artystyczne: malarstwa, hafciarstwa i konkursy dla dzieci związane głównie z tematyką Czchowa. Udział w nich biorą nie tylko 19

21 mieszkańcy Czchowa i okolic, ale także mieszkańcy Krakowa i innych miast. Swoje wystawy ma tutaj też Muzeum Okręgowe w Tarnowie. Należy wspomnieć również działający od kilkudziesięciu lat chór kościelny, który swym śpiewem uświetnia każdą uroczystość kościelną. 5. RZECZYWISTY I POSTULOWANY STAN ROZWOJU CZCHOWA W OPINII MIESZKAŃCÓW. Analiza zasobów Czchów w wymiarze materialnym, społecznym i kulturowym została dokonana na podstawie dostępnych materiałów statystycznych będących w posiadaniu Urzędu Miejskiego w Czchowie. Nieodzownym uzupełnieniem była informacja żywa, uzyskana od mieszkańców w trakcie spotkań warsztatowych i konsultacji prowadzonych z liderami miejscowości. Dyskusja z mieszkańcami przebiegała w formie prostych pytań, które dotyczyły sytuacji rzeczywistej i postulowanej, czyli: - Jakie jest miasto Czchów dzisiaj? - Jaki ma być Czchów za kilka lat? CO WYRÓŻNIA MIEJSCOWOŚĆ CZCHÓW OD INNYCH MIEJSCOWOŚCI POŁOŻONYCH W GMINIE CZCHÓW I CO JEST JEJ ATRYBUTEM? sytuacja aktualna: targ, szpital, szkoły, położenie nad rzeką i jeziorem, baza noclegowa i turystyczna, ruiny zamku, stadion sportowy, szlaki turystyczne, zakłady usługowe, firmy produkcyjne, przyjazne nastawienie turystów korzystne położenie komunikacyjne zabytki architektoniczne siedziba gminy dobra infrastruktura techniczna i społeczna walory krajobrazowe - duża lesistość, górzysty krajobraz rolnictwo specjalistyczne 20

22 centrum szkolnictwa ponadpodstawowego sytuacja postulowana dalszy rozwój bazy noclegowej, budowa ścieżki spacerowej, ścieżek rowerowych duża estetyka posesji urządzanych w harmonii z przyrodą i krajobrazem rozwinięcie bazy hotelowej (pola biwakowe, baza noclegowa wraz z łazienką i WC rozwinięcie agroturystyki powstanie ośrodka jazdy konnej stworzenie skansenowego osiedla możliwego do wypoczynkowego zamieszkania przez turystów utworzenie bezpiecznych przejść dla pieszych budowa basenu letniego rozwój rzemiosła i usług nacisk na dbałość o czystość wokół jeziora i rzeki zagospodarowanie Grodziska JAKIE FUNKCJE PEŁNI MIEJSCOWOŚĆ CZCHÓW? sytuacja aktualna: turystyczna, wypoczynkowa i rekreacyjna, rolnicza - uprawa fasoli, uprawy pod osłonami, administracyjną dla gminy i mieszkańców usługowo-produkcyjną oświatowo-kulturalną sytuacja postulowana: większe znaczenie funkcji turystycznej, rekreacyjnej i wypoczynkowej, stworzenie warunków do dalszego rozwoju przedsiębiorczości pozarolniczej i stworzenie nowych miejsc pracy rozbudowa infrastruktury w celu zwiększenia inwestycji o charakterze dochodowym powstanie centrum kultury i rekreacji dla mieszkańców regionu gminy Czchów zapewnić warunki do rozwoju rolnictwa 21

23 KTO ZAMIESZKUJE CZCHÓW? sytuacja aktualna: pokolenie młode wykształcone, ale bez pracy część pracuje w miejscu zamieszkania lub poza granicami gminy i państwa, ludzie przyjaźnie nastawieni do otoczenia, ogrodnicy, rolnicy, drobni przedsiębiorcy, pracownicy umysłowi, służba zdrowia oraz bezrobotni powrót mieszkańców dotąd pracujących w dużych miastach sytuacja postulowana: przedsiębiorcy funkcjonujący w branży turystycznej i innej pozarolniczej, aktywni zawodowo i społecznie, młodzież powinna dążyć do podnoszenia kwalifikacji wiązać przyszłość z regionem, dwuzawodowcy zachowujący dotychczasowe tradycje kulturowych, utworzenie miejsc pracy dla młodych, ma zachęcić ich to do pozostania w Czchowie przyciągnięcie ludzi z przemysłowych aglomeracji do zamieszkania w małej miejscowości przez budowę infrastruktury rozwinięcie agroturystyki ŹRÓDŁO UTRZYMANIA MIESZKAŃCÓW CZCHOWA. sytuacja aktualna: praca najemna poza rolnictwem, renty i emerytury, gospodarstwa ogrodnicze oraz plantacje fasoli, część mieszkańców z własnej działalności gospodarczej, praca zawodowa, handel, rolnictwo, rzemiosło, świadczenia społeczne i zasiłki, praca za granicą i w innych miejscowościach sytuacja postulowana: wykorzystanie aktualnej struktury gospodarstw do rozwoju agroturystyki i ekoturystyki, uaktywnienie mieszkańców pozostających bez pracy, rozwój firm usługowych 22

24 stworzyć warunki celem inwestowania w tworzenie nowych miejsc pracy CZY MIESZKAŃCY CZCHOWA UDZIELAJĄ SIĘ SPOŁECZNIE I W JAKICH ORGANIZACJACH DZIAŁAJĄ? sytuacja aktualna: na terenie Czchowa działa: Koło Gospodyń, Straż Pożarna, Stowarzyszenie Akcja Katolicka, Caritas, Stowarzyszenie Przyjaciół Ziemi Czchowskiej, Klub Sportowy, chór kościelny, zespół folklorystyczny Mali Czchowianie, mieszkańcy są średnioaktywni Komitet Renowacji Ruin Baszty klub ekologa przy Gimnazjum w Czchowie ZHP sytuacja postulowana: wznowienie działalności teatru, powstanie dziecięcych i młodzieżowych klubów sportowych, organizacja wystaw rękodzieła mieszkańców Czchowa wprowadzenie dorocznej tradycji obchodów wydarzeń związanych z historycznymi dziejami Czchowa np. korowód w strojach różnych epok rozwój Klubu Sportowego wciągnięcie młodzieży i pozostałych mieszkańców do pracy na rzecz społeczeństwa stworzenie i uaktywnienie grup zawodowych np. nauczycieli, służby zdrowia, seniora, organizacji młodzieżowych, kościelnych i świeckich W JAKI SPOSÓB MIESZKAŃCY CZCHOWA ROZWIĄZUJĄ SWOJE PROBLEMY? sytuacja aktualna: na zebraniach mieszkańców, na zebraniach rady dzielnicy, bezkonfliktowo, potrafią się porozumieć i wypracować kompromis, przy pomocy UM, MOPS 23