10.3 / Izolacyjność akustyczna.

Transkrypt

1 300 7A Jak klasa min 450 8A Jak klasa min 600 9A Jak klasa min Exxx Powyżej 600 Pa czas trwania każdego stopnia powinien wynosić 5 min > 600 Odwołując się do przedstawionej wcześniej tabeli konwersji prędkości wiatru na wartość ciśnienia dynamicznego można powiedzieć, że okna o najmniejszej zbadanej wodoszczelności, posiadające oznaczenie 1A zachowają szczelność na wodę opadową przez okres 15 min przy ciśnieniu wynoszącym 0 Pa, co w normalnym użytkowaniu oznacza, że przeciekają właściwie zawsze. Okna posiadające oznaczenie 9A zaczną przepuszczać wodę do wnętrza konstrukcji dopiero przy ciśnieniu 600 Pa, co oznacza, że przecieki mogą się zdarzyć jeśli padającemu deszczowi towarzyszyłby wiatr wiejący z prędkością około 112 km/h. Za okna o bardzo wysokim poziomie wodoszczelności można uznać konstrukcje oznaczone symbolem E z podaną za nim wartością ciśnienia, na przykład E 1200, co oznacza, że zachowają szczelność na wodę opadową przez minimum 5 minut poddane działaniu ciśnienia o wartości 1200Pa, co odpowiada ciśnieniu wywieranemu na konstrukcję przez wiatr wiejący z prędkością 160 km/h / Izolacyjność akustyczna. Najskuteczniejszym, jak dotąd, sposobem walki z hałasem jest oddalanie się od źródeł jego emisji. W przybliżeniu można przyjmować, że hałas ruchu drogowego maleje o około 3 db wraz z podwojeniem odległości w kierunku prostopadłym do drogi. Przykładowo poziom hałasu wynoszący 70 db w odległości 5 m od drogi, będzie obniżał się wraz z rosnącą odległością mniej więcej w następujący sposób: Odległość od drogi Poziom hałasu (db) 5m 70 db 3 10 m 70 3 db 20 m 70 6 db 40 m 70 9 db 80 m db 160 m db 89

2 Niestety w wielu przypadkach nie ma możliwości zwiększania odległości pomiędzy źródłem hałasu, a obciążanym nim obiektem w związku z czym zachodzi konieczność zastosowania innych środków przyczyniających się do poprawy komfortu akustycznego pomieszczeń. Jednym z nich są okna PVC charakteryzujące się odpowiednio wysokim poziomem właściwości w zakresie izolacyjności akustycznej. Zanim jednak przejdziemy do omówienia konkretnych wskaźników izolacyjności akustycznej, warto prześledzić drogi, którym hałas przenika przez okna do wnętrza pomieszczeń. Rysunek uświadamia, że istnieje przynajmniej kilka różnych dróg przenikania hałasu przez okno. Izolacyjność akustyczna okna zależy od jego wymiarów i kształtu (najgorszymi właściwościami akustycznymi charakteryzują się okna o możliwie dużej powierzchni skrzydeł w kształcie kwadratu), sposobu i systemu konstrukcji, rodzaju zastosowanego oszklenia, a także stopnia i sposobu rozszczelnienia. Jeśliby zaś potraktować cały otwór ościeży jako przegrodę przeszkloną (okno + montaż), nie można zapominać, że skutki wadliwie wykonanego montażu mogą być subiektywnie postrzegane przez użytkowników jako pogorszenie właściwości izolacyjności akustycznej okna. Pamiętając o tym unikniemy popełnienia jednego z podstawowych błędów polegającego na utożsamianiu izolacyjności akustycznej szyby zespolonej z izolacyjnością akustyczną całego okna albo przegrody przeszklonej. Oddziaływanie wyłącznie na tę jedną z dróg, którą hałas dociera do naszych uszu nie może zapewnić optymalnego efektu, choć bez wątpienia, ze względu na udział powierzchni przeszklonych w całej powierzchni okna, szyby zespolone są jednym z najważniejszych elementów konstrukcyjnych okna dźwiękochronnego. 90

3 Norma A1:2010 nie ustala żadnych wymagań, co do izolacyjności akustycznej okien, pozostawiając producentom całkowitą swobodę deklarowania tej właściwości okien. Wskazuje ona jednak, że prawidłowo deklarowana izolacyjność akustyczna okna powinna być wyrażana przy użyciu ważonego wskaźnika izolacyjności akustycznej Rw oraz widmowych wskaźników adaptacyjnych C i Ctr, a prawidłowy zapis deklarowanej izolacyjności akustycznej okna powinien wyglądać na przykład tak: Izolacyjność akustyczna okna = Rw 40( -1, -4) db gdzie: Rw ważony wskaźnik izolacyjności akustycznej C widmowy wskaźnik adaptacyjny dla dźwięków o średniej i wysokiej częstotliwości Ctr - widmowy wskaźnik adaptacyjny dla dźwięków o niskiej i średniej częstotliwości Zasady wyznaczania wskaźników oceny akustycznej wynikają z treści normy PN-EN ISO 717 1:1999+A1:2008 Akustyka - Ocena izolacyjności akustycznej w budynkach i izolacyjności akustycznej elementów budowlanych - Izolacyjność od dźwięków powietrznych. Wymagania dla izolacyjności akustycznej przegród w budynkach oraz elementów budowlanych wyznaczane są przez normę PN-B :1999 Akustyka budowlana - Ochrona przed hałasem w budynkach - Izolacyjność akustyczna przegród w budynkach oraz izolacyjność akustyczna elementów budowlanych Wymagania. W przywołanej normie określono wymagania w stosunku do izolacyjności akustycznej przegród wewnętrznych i zewnętrznych w budynkach mieszkalnych i użyteczności publicznej, oraz sposób ustalania wymagań w stosunku do izolacyjności akustycznej elementów budowlanych z uwzględnieniem nowych, jednoliczbowych wskaźników adaptacyjnych (C i Ctr) wyznaczanych według PN-EN ISO i PN-EN ISO W oparciu o treść powyższych norm należy przyjmować, że wymagania akustyczne dla okien PVC odnoszą się do tak zwanych wskaźników izolacyjności akustycznej właściwej R A1 i R A2, które są sumą ważonego wskaźnika izolacyjności akustycznej Rw i odpowiedniego jednoliczbowego wskaźnika adaptacyjnego C lub Ctr. Definicje obu wskaźników izolacyjności akustycznej właściwej można odnaleźć w normie PN-B :1999. Jeżeli w hałasie zewnętrznym dominują źródła przypisywane w normie PN-EN ISO 717-1:1999 widmowemu wskaźnikowi adaptacyjnemu Ctr (np. komunikacja drogowa w mieście, ruch kolejowy o małej prędkości, zakład przemysłowy emitujący hałas z przewagą niskich częstotliwości, muzyka dyskotekowa), to wymagania dotyczą wskaźni91

4 ka oceny R A2. Jeżeli w hałasie zewnętrznym dominują źródła przypisane w normie PN-EN ISO 717-1:1999 widmowemu wskaźnikowi adaptacyjnemu C (np. ruch drogowy na autostradach i drogach szybkiego ruchu o prędkości większej niż 80 km/h, ruch kolejowy o dużej prędkości, zakład przemysłowy emitujący hałas z przewagą wysokich częstotliwości), to wymagania dotyczą wskaźnika oceny R A1. W przypadkach wątpliwych jako wymaganie należy przyjmować wskaźnik R A2 jako mniej korzystny. W związku z tym, że wskaźniki adaptacyjne C i Ctr przyjmują wartości ujemne, wartość wskaźników izolacyjności akustycznej właściwej R A1 i R A2 jest zawsze mniejsza od wartości ważonego wskaźnika izolacyjności akustycznej Rw. Poniżej prezentujemy przykłady obliczeń wskaźnika izolacyjności akustycznej właściwej dla okna o zadeklarowanej izolacyjności akustycznej równej Rw 40(-1, -4) db. Wskaźnik izolacyjności akustycznej właściwej R A1 = Rw + C = R A1 = 40 + (-1) db = R A1 = 39 db Wskaźnik izolacyjności akustycznej właściwej R A2 = Rw + Ctr = R A2 = 40 + (-4) db = R A2 = 36 db Aby w pełni wykorzystywać właściwości izolacyjności akustycznej okien przede wszystkim trzeba najpierw ustalić wartość obciążenia elewacji budynku hałasem, a potem określić oczekiwania albo wymagania, co do wymaganego poziomu hałasu w pomieszczeniach. Dopiero na tej podstawie można w miarę precyzyjnie określić wymagany parametr izolacyjności akustycznej właściwej R A1 lub R A2 pożądanego okna, co można wyrazić w postaci następującej zależności L obc - Lwym = R A1 lub R A2 (db) gdzie: L obc poziom hałasu obciążającego elewację obiektu i przegrodę Lwym poziom hałasu dopuszczalny lub wymagany przez nabywcę w pomieszczeniu R A1 wskaźnik pożądanej lub wymaganej izolacyjności akustycznej okna niezbędny dla ochrony przed dźwiękami o średniej i wysokiej częstotliwości. R A2 wskaźnik pożądanej lub wymaganej izolacyjności akustycznej okna niezbędny dla ochrony przed dźwiękami o średniej i niskiej częstotliwości. Analizując wyniki wyliczeń warto pamiętać o tym, że dla naszych uszu ograniczenie poziomu hałasu w pomieszczeniu o: 92

5 1 db jest praktycznie niezauważalne, 3 db jest ledwo odczuwalne, 5 db będzie stanowiło wyraźną różnicę, 10 db będzie odbierane jako zmniejszenie poziomu hałasu o połowę. Na zakończenie przestroga przed kolejnym błędem często popełnianym przy deklarowaniu izolacyjności akustycznej okien polegającym na informowaniu jedynie o wartości wskaźnika Rw, na przykład: Izolacyjność akustyczna okna Rw 40 db. W artykule Izolacyjność akustyczna okien zamieszczonym w kwartalniku Profiokno nr 4/2010, Anna Iżewska z Zakładu Akustyki ITB stwierdza, że posługiwanie się wyłącznie wskaźnikiem Rw [...] jest sprzeczne z zasadami klasyfikacji akustycznej dostosowanymi do wymagań normy PN B :1999 i używanymi w Aprobatach Technicznych w latach , a także z zapisami w normie PN EN :2006, stosowanej do wprowadzania wyrobów na rynek krajów UE oraz Norwegii, Islandii i Lichtensteinu, poprzez znakowanie ich znakiem CE. W normie wyrobu istnieje bowiem zapis, że izolacyjność akustyczną okien należy określać według normy pomiarowej EN ISO (polski odpowiednik PN-EN ISO :2011), powołującej się na metodę wyznaczania wskaźników oceny wg PN EN ISO 717 1:1999) lub dla specjalnych typów okien metodą obliczeniową, zgodnie z Załącznikiem B. W obu przypadkach należy podawać wartości Rw(C;Ctr). Są one wartościami deklarowanymi przez producenta dla pojedynczego wyrobu lub rodziny wyrobów, dla której jest on reprezentatywny, (pod warunkiem, że ma najbardziej niekorzystną kombinację właściwości wpływających na izolacyjność akustyczną). Okno Jednoramowe schemat zgodny z PN-EN 12519:2007 W powyższym cytacie oprócz wyjaśnienia zagadnienia dotyczącego prawidłowości zapisu deklarowanej izolacyjności akustycznej okna, autorka wskazuje również na dwie metody jej określania. Pierwszą jest możliwość korzystania z badań, drugą, w określonych przypadkach obliczenia przyjmowane zgodnie z załącznikiem B do normy wyrobu. Co do sposobu określania izolacyjności akustycznej okien w załączniku B do normy A1:2010 stwierdza się, co następuje: Izolacyjność akustyczna Rw (C;Ctr) okien powinna być określana za pomocą badania zgodnego z EN ISO (metoda referencyjna). Alternatywnie izolacyjność akustyczna okien jednoramowych wyposażonych w izolacyjne 93

6 szyby zespolone może być określona za pomocą wartości tabelarycznych. Wyniki powinny być wyrażone zgodnie z EN ISO Wartości izolacyjności akustycznej Rw 39 db lub Rw + Ctr 35 db powinny być określone z zastosowaniem badań / Przenikalność cieplna Dzięki szerokiej promocji energooszczędności, przenikalność cieplna, jest chyba jedyną z właściwości okien, której na dobre udało się przebić do świadomości inwestorów i sprzedawców. Wiedza o jej istnieniu nie oznacza jednak, że potrafią z niej właściwie korzystać. Weźmy pierwszy z brzegu przykład związany z wymianą stolarki w istniejącym obiekcie. Decyzja o zakupie podejmowana jest zazwyczaj wtedy, gdy od okna ciągnie już taki chłód, że trudno przebywać w jego pobliżu. Ten chłód, to głównie skutek niekontrolowanej infiltracji powietrza przez nieszczelności samego okna i styku ramy z murem ościeży. Po wymianie okien wnikanie zimnego powietrza zewnętrznego ustaje i większość kupujących jest zadowolona z osiągniętego efektu. Przecież nie wieje, czyli jest... cieplej. W tym przypadku uczucie jest cieplej ma niewielki związek z faktyczną oszczędnością energii uzyskiwaną dzięki konstrukcji okna. Właściwe uszczelnienie połączenia ościeży okiennej z oknem pozwala uniknąć jedynie tej fizycznie odczuwalnej części strat ciepła spowodowanych niekontrolowaną infiltracją powietrza. Prawdziwe oszczędności energii związane są z różnicami pomiędzy oknem starym i nowym, w zakresie posiadanej przez nie właściwości nazwanej w normie PN-EN A1:2010 przenikalnością cieplną. Norma nie ustala żadnych wymagań w tym względzie pozostawiając producentom pełną swobodę deklarowania wartości współczynnika ciepła okien i drzwi balkonowych, co wynika z przedstawionego poniżej fragmentu tabeli klasyfikacyjnej normy wyrobu. Przenikalność cieplna W/(m² * K) npd Wartości deklarowane Przenikalność cieplna okna PVC jest określana przy użyciu współczynnika przenikania ciepła Uw podającego ilość energii w watach ( W = wat ), przenikającej przez okno o określonej powierzchni (m²), przy różnicy temperatury zewnętrznej i wewnętrznej równej 1K, (1K = 1 C). Jednostką przenikalności cieplnej jest W/(m² * K). Przenikalność cieplna dla elewacyjnych okien i drzwi zewnętrznych może być wyznaczana dwoma równorzędnymi metodami. Metodą referencyjną skrzynki grzejnej z zastosowaniem normy PN-EN ISO albo drogą obliczeń 94