TYGODNIK MIESZCZAŃSKI

Transkrypt

1 Nr 28. Kraków, dnia 7 Lipca 1912 r. Rcznik II. TYGDNIK MIESZCZAŃSKI Irtik M ieszczański*' RGAN KLUBU na we w szy śtk ;ch agencyach 5ków. [I RĘKDZIELNICZ-MIESZCZAŃSKIEG P R ENUMERATA.T ygdnika M ieszczańskieg' w K rakw ie l.na prw incyi w catej M narchii austr-w ęgierskiei z przesyłką pcztw ą w ynsi, tcznie.. Kr. 4*80 j półrcznie Kr- 2*40 kw artalnie Kr N um er ksziu;e 10 halerzy. Q Q GS WYCHDZI W KAŻDĄ NIEDZIELĘ głszę przyj, uje petitweg 12. R e d a k c ja i A d m in is tra c y a T y g d n ik a M ie s z c z a ń s k ie g " : K r a k ó w, u lic a św. K r z y ż a L. 7. Nasze zdbycze i straty. W IMIĘ BGA K(J LEPSZEJ PRZESZŁŚCI! I. Kraków, 7 lipca Kńcząca się sesya wiedeńskieg parlamentu nastręcza naszemu spłeczeństwu dsknałą spsbnść zrbienia ścisłeg rachunku jej prac i wyników. Bez względu tedy na przeknania plityczne i interesy tylk partyjne, należy dać w tym rachunku rzeczywisty stan plusów i minusów, należy djść drgą ścisłeg Eczenia d stateczneg wyniku i na pdstawie jeg kształtwać nasz stsunek d reprezentacyi naszej w Wiedniu jak całści i d pdszczególnych jej człnków. Przy takiem dpier pstępwaniu mżna sbie arrgwać praw d bezstrnnści i plitycznej uczciwści. A właśnie stsunek mas wybrczych d ich reprezentanta pwinien się pierać na takim czyst kupieckim rachunku, b wtedy każda z bydwu strn nie ma sbie niczeg d zarzucenia. Wprawdzie wybrcy, zwłaszcza w miastach, grmnie wysk pd względem plitycznym uświadmieni, śledzą bardz skrupulatnie każde pruszenie swich reprezen fantów na szachwnicy plitycznej, nie mniej jednak sumaryczne zestawienie wśród becnie ufrmwanych stsunków jest niedzwne, b w statnich czasach zaszły wypadki, które zaangażwały nasz hnr i gdnść nardwą. Tam zaś, gdzie t chdzi, pwinn się znaleść wśród zajęć pwszednich i cdziennych dść miejsca i czasu, aby rzecz tę należycie przemyśleć, przedyskutwać i w knsekwencyi teg wziąć się d czynów. Ale przejdźmy d rzeczy samej tóż trzeba t stwierdzić z całym naciskiem, że sesya parlamentarna wypadła dla Kła plskieg a w dalszym ciągu i dla nas zupełnie niekrzystnie. Z tych wszystkich haseł, które głsił się pdczas kampanii wybrczej, jak naczelne nasze pstulaty, pzstały tylk strzępy. Ani jedneg z nich nie siągnięt, mim, że dalej bligwaliśmy już w czasić sesyi a nawet w statnich chwilach naszych reprezentantów. D takich naczelnych naszych pstulatów krajwych, któreg spełnienie tak dług się ub:egamy należy sprawa kanałów. Ile w tej sprawie dbył się wieców, ile uchwaln rezlucyi, ile złtych" nadziei rzucn ze strny rządu, że się spełni t, czeg wymaga ustawa z r. 1901, sankcy- nwana przez krnę A jednak sprawa przeprwadzenia sieci kanałwej w naszym kraju i płączenia g z zachdem nie tylk ze ani na piędź nie pstąpiła naprzód, ale nawet znacznie się cfnęła, mim, iż pświęcn nawet kamień węgielny" pd budwę. Sprawa kanałwa sptkała się z tak silną pzycyą w Izbie pselskiej, że Kł w raca się.. płatą d w iersza isadeslane 80 hal, szcz. N r pskie pwinn się był przygtwać dc stczenia walnej batalii w jej branie. Niektórzy jednak psłwie plscy jakiś czac wstecz nawet przed statnimi wybrami d Izby pselskiej, zaszkdzili kanałm w tak wyskiej mierze, że becnemu Kłu plskiemu trudn przyjdzie naprawić błędy pprzedników, dziś jeszcze w Kle plskiem zasiadających. Rząd świadczył dnśnie d ustawy kanałwej pierwtnej, że w tej rzciągłści nie da się na przeprwadzić. Nastąpiły targi, które się skńczyły pstanwieniem, iż będzie wydana nwela, graniczająca pierwtną ustawę. Cóż kiedy nwela sptkała bardz silnych pzycynistów. Największymi przeciwnikami kanałów są psłwie niemieccy z krajów alpejskich, którzy już dawn rekmpensatę za kanały trzymali a teraz zgłaszają się p nwe dszkdwania, wynszące miliny krn. Rząd ustępując presyi tej kategryi wrgów kanałwych przeznaczył już kwtę 60 milinów na zatkanie im gardła. Pza nimi wysuwają psłwie wiedeńscy pstulat przeprwadzenia budwy kanału Dunaj-dra. Trzecią grupę przeciwników budwy kanału galicyjskieh stanwią psłwie niemieccy z Czech, którzy przyszli dpier teraz d przeknania, że niemiecka część Czech zstała pkrzywdzną przy rzdziale rekmpensat kanałwych na rzecz części czeskiej. T też dmagają się rzdziału przeznacz- r> D C 5*T* CE W T CD a W 1 v < i i li H I z 15 ts CD D> V! P 5" c. - s. rd 2 i ' c X5 < ^ % CD c ^ t rn C/ -CD > vć. c cn <d NI : r/i CD (D_ ET c r + > J. Ssnwski i A. Zącfeariewici P i e r w s z e k r a j w e p r z e d s i ę b i r s t w r b ó t i e l a z n - b e t n s j f c h, K raków, B a szt w a 2 5. Telefn 206. C entrala: L w ów, K p ern ik a. Telefn 470. Wyknuje wszelkie krsstrukcye gnitrwałe =======* że azn betnwe. = = = = = W stępne prjekty i przedmiary na żądanie bezpłatnie. r cr Szare piękne czy H a lin y w p a try w a ły się bez p rz e rw y w sm utną tw a rz pani M lic k ie j. Szł t spjrzenie ciem nych, w y razis ty ch czu aż w głąb duszy tam tej i czasem aż zachdził m głą d za ciekłej m ęki patrzenia w tam te bękitne ciche czy. P an i M lic k a zaś nie patrzyła na nią w cale, czasem tylk jej zm ęczne źrenice przyciągnięte siłą w z r k u H a lin y s p czyw ały na niej chw ilę i w te d y przez jej tw a rz przedw cześnie zestarzałą, suchą, przebiegał dcień niecierp liw ści czy zdziw ienia. C zeg m że chcieć dem nie ta d ziw n a d z ie w czyna pm yślała i zaraz zw ró ciła się bjętna z jakiem ś zapytaniem d siedząceg bk niej przystjneg pana, z tw a rzą m cną i m ąd rem i czym a. A H a lin a siedziała bardz blada, z zaciśniętem i rę ka m i i pzrnie nieruchm a, chć drżała d stóp d głów - I jeśli przedtem zapam iętale, zachłannie w p a try w a ły się jej czy w tw a rz pani M lic k ie j t teraz już w p r s t cała jej dusza zbiegła się w spjrzeniu, słanem r zm a w iają ce j parze. A cni w ś ró d g w a ru r zb aw i n eg salnu zd aw ali się r zm a w ia ć z sbą spkjnie, bjętnie, u p rzejm ie jak ludzie, którzy się znają dbrze i m ają dla siebie w za je m duż p błażania i duż sym patyi. A le H a lin a w ie d ziała, że ta dum na, m ąd ra g ł w a pana D ąr w s kieg, kiedyś krzyła się 111 (( u stóp pani M lic k ie j, błagając w zajem n ść i że na ró w n ie bjętna i u p rzejm a ja k dziś dm ó w iła m u stanw cz. 1 w ied ziała, że t była jedyna m iłść jeg życia teg bujneg, św ietneg życia, w którem był w szystk prócz m iłści i kbiety. T na m ó w iła sbie nieustannie H a lina t na. D laczeg na m u dm ów iła... i kg t kchała, jeśli nie pkchała teg! P rzy jeg bku b yłab y jeszcze m łda, dziś i szczęśliw a, a t drzuciła jeg m iłść i tw a rz jej tak d ziw n ie pręd k zszarzała i zgasła. C był w tem życiu i c się dział z tem sercem? czy n bije jeszcze?... a w tej chw ili, c na m ó w i w tej ch w ili tak na pzór b jętn a? czy w s p m in a? czy p rze p ra sza? P a trz a ła : tw a rz pani M lic k ie j zw iędła, sm u tna, ale interesująca i subtelna, jęła się żyw iać zw ln a i pchylać w strnę pana D ąb r w s kieg. C ich ym, s am tnym głsem p w li m ó w iła : Jak m yśm y się d a w n nie w id zieli i ja t w szystk był d aw n, w ie pan nieraz m yślałam panu pprstu, ja k przyjacielu jednym z tych rzad kich, któ rem u się cś jest dłużną, ku któ re m u idzie m yśl w d zię c zn a i w ra c a n ie sam tna... P an pam ięta, m ó w ił mi pan kiedyś:» w mern życiu był w szystk prócz m iłści i kbiety«, a t dziś patrzę na p ana tak tczneg sław ą, p w d zen ie m i m am chtę p w ied zieć pan p z w li? są kbiety niech pan patrzy, tyle ich tu je s t- czyżby żadn a dla p an a nie istniała?... uśm iechnęła się łag dnie z dbrcią i patrzała m u w czy. A D a r w s k i zb lad ł lekk, ptem przez tw a rz przeleciał m u płm ień, ale się pan w ał, chw ilę m ilczał i zim n ym, spk jnym głsem rze k ł: T a k są kbiety... była jedna... P an ie d r g i! nie m ó w n y tem dbrze? uśm iechnęła się blad i grm nie s m u tn niechże pan spjrzy na m nie i... niech się zlituje. C zyż 0 m nie m żna m ó w ić? panie, panie... P dnisła na nieg czy w ie lk ie, niegdyś szafir w e i cudne, dziś zastygłem i łza m i zbielałe 1 patrzała. Lecz n nie m ógł znieść teg w zr ku i nie m gąc się już p an w ać, w zb u rz n y pczął m ó w ić : C zy m żna pani m ó w ić? C zy m ż n a! pani się pyta... ależ trzeba, nietylk m żna. M y się s p ty ka m y p jedenastu latach niew idzenia... Czy pani w ie, czem te lata b y ły dla m nie? ale dbrze: pani nie chce tem w ie d zie ć i m a słusznść. Ja m ó w ić nie będę. Ale pani... C pani zrbiła z tych lat... c z n ie m i? c pani... I w zb u rzen ie, ból, rz pacz djęły m u głs, w ię c zam ilkł, tylk czym a które już nie u k ry w a ły nic i m ó w iły wszystk, p y t a ł : Cś ty zrbiła! K t cię ta k z ła m a ł? P wiedz... ja pytam, b m am serce w strzępach, bm zaw sze tw ój, c te czy tw je m usiały łez w y p ła kać, by tak zblednąć i tak ś c ic h n ą ć - i ta drga um ęczna, biedna g ł w a tw ja, c m usiała przejść by tak zw ię d n ąć i zszarzeć... A le słuchaj i ja cię k c h a m., patrz... ja m tw ój. T y ś sam a i ta ka sm u tna! m asz m nie, w e ź m nie. K ch a m cię! dzieck m je najdrższe! m je biedne, drgie stwrzenie!... W p a tr y w a ł się w nią, garniał w zr kiem, tulił, b łag ał i z a p a m ię ty w a ł się uczuciem, tkliw ścią, ddaniem. (D k. nast). ^ c IN! C r/i ^ ^ 05 VI 85 ^ -rd a c. < r cr 5- P 5* c m I-S e-t- CD * 5 N U l n ) C L cr * * T rt> N 05 I p *-+- <T> t P

2 Nr 28 TYGDNIK MIESZCZAŃSKI 1 2 S- >* tn «s rt. c~l t»* <1_Q S 2 M >- -S s * s J - ^ 115 CD * Ir j i 1& ^ TiJ - <U N -N >,-0 *Q -CJ -0.2««-a r < _ (U <U 4) M { N ' i f l s C ~ ' -S-2.2/ C ^ >*M 2 9 #S SS.Snj d - S -0 h 5.5 fi 12 i * -2 a p isn Jd D CL «m <v N n a) l S'S -n & C ^ g-ffas fl -! ^ i-m 1 N ^ s r~~j A V I w 8 X JC c bu CL> * NI C c *5 * i ~ -2 ">* 1/ * * CS «> J J -s 0 «* c/ N <L> ^ G > CU >» w N KC a>. ni n ^ N * «J < Ja- =S -u a> m xs ^ * t X m «I9PH S «SM Jg I "5 I S N *«TS 1 w «S i j t w A Ł Bank Przemysłwy K r ó l. G a l. I Ldm z W le lk ie m K s, KraM w afe'eia Filia ui Krakwie ===== Rynek L 15. Tel. 92 i 275 Kasa twarta c d zien n ie: 9 1 i 1/25 ppł. nej dla Czech kwty według liczby ludnści czeskiej i niemieckiej. Na nieprzejednanem wprst stanwisku stanął klub ukraińskich psłów. Ze sprawy czyst eknmicznej, leżącej w interesie pdniesienia dbrbytu całeg kraju, zrbili atut plityczny i szermują nim w spsób nader gwałtwny w parlamencie a zwłaszcza w kmisyi gspdarcz-wdnej. świadczenie reprezentanta klubu ukraińskieg, iż kanał galicyjski będzie zbudwany chyba na trupach Rusinów" jest bardz charakterystycznem mement dla naszych psłów. Z pmcą Rusinm przyszły natychmiast wszystkie niezadwlne grupy i złączyły się w ryginalny, w dziejach austryackieg parlamentu nieznany klub przeciwników kanałów". Tem stadyum sprawy kanałwej zamyka się becna sesya parlamentarna. Wysiłki Kła plskieg, aby rzpaczliwe płżenie ratwać, nie były teg rdzaju, aby wywrzeć decydującą presyę na rząd, który przecież w pierwszym rzędzie ma stać na straży wyknania sankeynwanej ustawy. Za słab się pdkreślał kanały, zanadt się trzymał zasady ljalnści. I spłeczeństw słuszny mże mieć i w rzeczywistści ma żal d swych reprezentantów, źe sprawę tę zaprzepaścił. Że na jest zaprzepaszczna, a kt wie, czy i nie stracna, tem nie ma najmniejszej wątpliwści. Piętrzące się z dniem każdem trudnści staną się w kńcu nie d przebnręcia. I tu w zestawieniu wysiłków i prac w tym kierunku Kła z wynikami rzeczywistymi, pzstanie minus, pliczny na karb kiepskiej plityki plskiej w Wiedniu. Ksbuckim słów parę. W s ty d d p ra w d y i hańba, że rękd zieln icy k ra kw scy, d z iw n y m jak im ś p rzy p ad k ie m pdbne jednstki zaliczają d sw eg grna. t słw a, które w d w et przesyłam y pd adresem d w a d z ie ścia lat n iew yb iera n eg prezesa K ła m ieszczańskieg P i tra K sbuckieg. A le d d am y jeszcze je d n : w s ty d d p ra w d y i hańba, że pdbneg szkdnika, który iak pas żyt grasuje w śród u c zciw e g rę k d zie ln ic tw a krak w s k ie g, dtąd się jeszcze cierpi, że na w szelk ie dtychczasw e jeg sp raw ki, przynszące w rezultacie klsalne szkdy tem u stanw i, nie w y rzu c ił się pprstu za łeb z publiczneg życia. D p ra w d y bardz cie rp liw i są ręk d zieln icy krak w s cy, bardz w iele m ają p błażania dla uparteg grzesznika, k tó ry żadną m iarą nie chce dać się n a w ró cić ale brnie z jedneg grzechu w craz dalsze i t craz cięższe. Ale m iara cierpliw ści już się przebiera, przyjd zie nie dług czas, k ie d y szkdnika się usunie i na m iejsce jeg n iep raw ści zap r w a d zi się ład i p rzą dek przed ew szystkiem w tej instytucyi, k tóra niby skrzydłem piekuriczem m a tczyć stan rę k d zielniczy t. j. w Izb ie rękd zieln iczej. W spsób nie p ra w n y utrzym uje się tam ta jedn stka przy w ła dzy i trudn ją stam tąd w ypędzić. A le w n iep ra w ści te w d a ły się już w ła d ze i te p rzym u s w czyszczą z nalecia ści i szu m w in Izbę ręk dzielniczą. T ym czasem, zanim się t stanie, K sb ucki się prcesuje. P rze g ry w a jeden prces za drugim ale się prcesuje. C w ięcej? p rze g ry w a ale tw ierd zi, że w y g ry w a. Z a każd ym razem, ilekrć sędzia dczyta m u w y r k skazujący g jak skarżyciela na pnszenie k sztó w prcesu, K sb ucki w ciąż utrzym uje, że w y g ra ł. M ó w i, że m ra ln ie 11 w ygrał. C h yb a ta ką m raln ą strnę w y g ra n e j m a tu na Wkładki myśli, ja k m ralną jest jeg działalnść, która m u p zw a la na branie n ap rzyk ład b ezp raw n ie ła p ó w e k d rę k d zie ln ik ó w k rak w sk ic h. A le a prpós łap ó w ek. W y t c z n y przez K sbuckieg p. U zn ań skie mu prces, który m u się bez żadnej p d s ta w y m u siał kupić k w tą krn, skńczył się r ó w nież w y r k ie m skazującym K sb uckieg na p nszenie k sztó w p s tę p w an ia sądw eg. K s bu cki zn w u chce u d a w a ć tryu m fy i rbi ja k t m ó w ią N ie m c y eine gute M in e zum bsen Spiel U d e rza przytem na T y g d n ik m ieszczańs k i11 i p w iad a, że m y się przed d p w ie d zia ln ścią sąd w ą kryjem y(!?). N i e panie Pitrze I m y się n ie ty lk nie k ry jem y, ale n a w e t przed k ilk u ty gdn iam i w y d ru k w a liśm y apel, aby nas pan zaskarżył. D tej pry pan teg nie uczyniłeś, b się pan bisz. A bisz się pan nie ty lk prcesu z T y g d n ik ie m m ieszczariskiem 11, ale tak sam bisz się sądu b y w a telskieg, przed któ rym uciekałeś tak srm tnie, że m al nie zgubiłeś ra jtu só w i w y l tó w d kn tu sza! Jeżeli u w a ż a się pan za m ęczenn ika, za ja kiegś u k rzy ż w a n e g " apstła, n iew in n ie p rze śladw aneg, t trzeba dw ieść sw ej n iew in n ś ci. A jak ta niew in n ść p ańska w y g ląd a, t najlepszy d w ó d w tem, że w yc h d zi pan ze sali sądw ej zaw sze ptępiny. T te ż przych d zi u K sb uckieg już p e w n a refleksya. W m ałym i kiep skim sw ym głsie" daje sbie sam bied ak radę, że nie będzie się prcesw a ł, b rbi przez t zaszczyt tym, z k tó ry m i się prcesuje. D sk n a le! P an ie P itrze! nas w styd, że się z panem w g ó le sptykać m u s im y! P rzy spsbnści tej rady, danej sbie sam e mu, w y le w a na bliżej niekreślnych ludzi, cały k u b e ł pm yj. Jestt n w a bk l d w n i fabryka" K sb uckieg B ie d n y człw iecze! który m usisz fa b ry k w ać " teg rdzaju prdukt", bied n y ty pism aku, c pm yje te m usisz pełn em ustami żłpać. 2 działalnści Eleuteryi w Krakwie. D ziesięć lat n iep rzerw an e j p racy abstynenckiej przeknał k ra k w s k ic h p i n ie ró w E leuteryi, że centralizm rganizacyi i n a ś la d w n ic tw zagranicy bez u w zg lęd n ien ia r d zim ych naszych ptrzeb i w łaściw ś ci p w a żn ą stanw i przeszkdę w rzw ju ta k pżądaneg u nas ruchu p rz e c iw a lk h lw eg. W y ra z e m też nabyteg d św iad czen ia jest przetw rzenie k rak w s k ie g ddziału Eleuteryi na niezależny» Z w ią z e k E leuteryi w K ra k w ie «, party na d a w n y m statucie z u w zg lę d n ien ie m p m cy całeg spłeczeństw a, które w charakterze c zł n k ó w w spierających d dzieła teg rękę sw ą przyłżyć m że i p w in n. W ie rz y m y, że śladem K ra k w a Z w ią z k i E leuteryi p tw rzą się nietylk w kraju, ale w szędzie, gdzie ty lk zam ies zku ją P lacy, gdyż zupełn a a u t n m ia Z w ią z k ó w w y k lu c za u żyw an ie tejże rg anizacyi dla c eló w plitycznych lub partyjnych, przet ta m w a ć jej r zw ju nie p w in n y żadne krdny. K ró tk i a zw ię zły statut Z w ią z k u psłuży n ie w ą tp liw ie w ie lu za w zór, jak skuteczną pracę p d e jm w a ć i w y k n y w a ć w szędzie u nas należy. N in iejsze zaś sp raw zd a n ie z d w u m ies ięczn ej działalnści E leuteryi w K ra k w ie dpełnić w in n reszty i zachęcić d udziału każdeg, kt p racy spłecznej w ln e c h w ile życia p św ięcić zam ierza. W k ró tk im tym czasie zg ru p w a ł Z w ią z e k 56 czł n kó w, p rzy w s p ó łu d ziale których raz gści d b ył w y c ieczk i d ru in,za m k u T en czy ń sk ieg z pp u la rn ym dczytem p. S tą czk a > 0 szkdliw ści a lk h lu «, d Ł b z w a z dczytem p. B ac za ka» 0 knstytucyi g m aja«, d grty T w a rd w s k ie g i skały K m ity z z a b a w ą lu d w ą, d C zerny, S ka ł panieńskich, d T y ń c a, B ie lan i S ik rn ika. W y c ie czki, zw ła szcza z m u z y k ą, ściąg ają na m iejsce tłu m y ludnści danej klicy, która z p p u la rn y ch pgadanek E leu teryi d w ia d u je się szkdliw ści a lkhlu i spsbach sam b r n y przed tym szkdnikiem. Z p w d u gr żącej e p id em ii spy d b ył się staraniem E leu teryi w dużej sali K p e rn ik a U n iw - na Ka ąteczk m ra a k jw e i rachunek bieżący za k- -iys*nem prcentwaniem dziennem»* ad a f a * elw y d wkładek szczęd n ści pnsi bank z w ł asnych funduszów U s k u te c z n i w jz e V a fransakcys finanswanie przedsiębirstw przem /8 f kupn J sariedar w a ut dew z i papierów wartściwych, czeki, p -le k a iy i akredytyw y w kraju i zagranicą. Sprzedaż węgla z kpa ó k-ajwych <górnśląskich raz sprzedaż cementu. Jagiell. w y k ła d prf. B u jw id a spie i śrdkach zarad czych ", zaś 15 c zerw ca urczysty w ie cz re k k u czci B le s ła w a P rusa z dczytem p. S te fa ń skieg, sł. fil zasługach zgasłeg teg m ęża na plu literac kie m i spłecznem, a szczególniej ab styn enckiem. Prócz teg urządziła E leuterya d w a w ie c z ry t w a rzys kie, na których p. H e n ry k Z a górski, sł. m edyc. w y g ł s ił dczyty p. t.:»nasz p r g ra m * i C h r b y um y sł w e jak w y n ik a lk h lizm u". T e n że w y g ł s ił kilkanaście d czytó w dla m łdzieży szklnej z zakresu hygieny i abstynencyi, a w y łą c zn ą jeg zasługą jest u tw rzenie ddzielneg k ó łk a abstynenckieg u c zn ió w g im n a zy alnych, licząceg na razie 2 0 człnków, któ rym na pżegnanie przed rzpczynającem i się w ła śn ie feryam i szklnym i te, w zakńczeniu d nich p rzem w y, p rz y p m n ia ł sł w a K rasińskieg: Id ź uczłw ieczać rdzinne w i s ki Idź i czyszczaj zagn jc w ski I zasiej na nim w ciszy nieznacznie N asienie p ra w d y, c rdzić zacznie Ś w ia tł i ciepł11... E leu terya w z ię ła g re m ia ln y udział w tegrcznym bchdzie rcznicy. M a ja w K ra k w ie, a gru pa Z w ią z k u w y ró ż n ia ła się w pchdzie na W a w e l znaczną liczbą c zł n k ó w tudzież k azały m w ień cem, na któreg szarfach w id n ia ł napis: Cześć tym, k tórzy w p w ażn e j życia nardu dbie trzeź w radz'li i działali", zł ż nym u sarkfagu T a deusza K ściuszki. Z w ią z e k z w ie d ził też w sp ó ln ie w y s ta w ę a rc h i tektniczną w K ra k w ie, w z ią ł u dział w kn fe re n - cyi w y s ta w y w s z e c h ś w ia t w e j w B rukseli, zaś z jeg ram ienia na III cim plskim kngresie we L w w ie w ygłsi D r. S ta n isła w B iały, naczelnik sądu w B rz z w ie i pseł d R ady p aństw a, referat na tem at: P ra w d a w s tw i adm in istracya w bec a lk h lizm u w zabrze a u stryackim ". Z a rząd Z w ią z k u dbył w tym czasie 16 psiedzeń, dając energią sw ją p rzy kład drugim, jak abstynenci przyjęte na siebie b w iązk i publiczne pjm ują. Prtegwanie bcpddanych. Jest rzeczą niezm iernie d z iw n ą i niesłychaną, ja k tu u nas w K ra k w ie le k c e w a ż y się z całą ś w iad m śc ią w s zelk ie u staw y i przepisy. T a k i przepis czy ustaw ę nagina się w e d łu g ptrzeby w spsób nader perfidny, alb też udaje się, że się ta kim przepisie nie w ie, lub też że n nie istnieje. A przecież ciała u s ta w d a w c ze s tw arzając cały k m p lek s ustaw, m ają na celu przed ew szystkiem t, aby przez w y k n y w a n ie pisanej u s ta w y istniał w danej zb i r w ej grupie ład i prządek. D ziś m żna stw ierdzić z całą stanw czścią, że gdyby istniejące u s ta w d a w s tw w y k n y w a n w rzeczyw istści p b yw atelsku, t nie działby się tyle k rzy w d, ile się dzieje dzisiaj, skr n a w e t same w ładze, m ające stać na straży ścisłeg przestrzegania ustaw y, sam e p zw a la ją na łam a n ie jej i l e k cew ażen ie. P s tę p w a n ie w ła d z tych jest tem d z iw niejsze, że jeżeli chdzi n iew yg d n ą jednstkę, tam w y c ią g a się całe szpargały ustaw, tam s k w a p liw ie w y s zu k u je ustępy i pdustępy p ra w a, aby tylk dkuczyć, aby ty lk s zy ka n w ać lub też dknać zem sty. T też za takie p s tę p w an ie tych w ła d z, trzy m ają cy ch się ściśle u s ta w y i n a g in ają cych ją d d w lneg celu, a ig n r w a n ie jej w s p raw ac h p ierw sz rzędnych i zasadniczych, należałby pciągnąć d surw ej dp w ied zialn ści karnej przed f rum km petentnem. Przez t dałby się raz na zaw sze nauczkę tym, c z u staw y rbią cś, c da się nagiąć d w szystkieg. Jeżeli p zw liliś m y sbie na taki szerszy w y w ó d, t uczyniliśm y t dlateg, p n ie w a ż będąc u ś w iad m ien i dsknale pd w zg lę d em p ra w i b w ią z k ó w, nie m żem y p zw lić na t, aby w ła d za stjąca na pieczy ustaw y, p z w a la ła na b e zp raw ia, na deptanie przepisu, c w ięcej, aby sam a t r biła. Jak b y w a te le m usim y t pdnieść i sam i stanąć w brnie św iętści b w iązującej ustaw y. B a R sc Pierwsza krajw a Artystyczna Pracwnia Wieńców, Kwiatów metalwych = i wszelkich Rślin. = Pleca sw eg w y r b u : Wieńce z rzmaitych liści i kwiatów. Kwiaty dniczkwe jak t : Palmy, Draceny,_ Latanie, Hiacenty, Róże, Lihei Figusy i t. d. W szystkie rśliny wyrabia się w dniczkach z kwiatami prcelanwmi i metulwemi w klrach n atu ralnych. Dalej Girlandy, Narżniki d brazów, Wiązanki na świece, Bukiety płaskie i krągłe, Lilie na urczystść^ kścielne, Ram ki ubierane kwiatami różnych wielkści i fasnów, Ppielniczką Lichtarzyki, Patenty d buetw wizy, twych, Kałamarze, Stliki z przybrami d palenia i t. p. Pracwnia przyjmuje wszelkie ubiry łtarzy, grbwców* salnów wystaw sklepwych i t. p. Z am ów ienia przyjm uje p nader nizkich enali. Z pważaniem M. Żaczek i Ska Kraków, ul. Midwa L. 45.

3 Nr 28 TYGDNIK MIESZCZAŃSKI" l i m ZAKŁAD DSTAW BUDWLANYCH rury kaminkwe wewnątrz i zewnątrz glazerwane, w raz z w szystkiem i częściami wm i * fasnwem i ptrzebnem i d kanalizacyi w szczególnści: spdy, w pusty i stu- jgji Sg# n C Bk i; Kraków, dzinki kanałw e, psadzki kaminkwe i flizy fajanswe na ściany, piace kafiwe lig jpalip talyb ul. Dunajewskieg 6. w z rzyste i gładkie w najrzm aitszych klrach wapn skaliste z wapienników własnych w Rrąsce kł Krakwa i Glinnej Naw-iryi kł Lwwa, gips murarski z w łaje n e ra in e za scę p stt w szystk icn i zjeancznycn snej fabryki- w Glinnej Nawaryi zaprawę fasadwą TERRAB0NA" zwłasnej fabryki TaDryK ceram icznycn w etusiryi p le c a. " w Krzeszwicach cem ent prtlandzki, wapn hydrapliczne m urarskie i fasadwe papę dachwą, te r gazwy, karb lineum, dachów ki i w szelkie w yr b y betnwe, farby chemiczne i ziemne z własnej fabryki farb w Krzeszwicach. E l n m Pdbnie, jak u staw y zasadnicze są fu n d a m entem, na któ rym w znsi się cały gm ach dalszeg u s ta w d a w s tw a nader s k m p lik w an eg, tak dla pszczególnych m iast naszych istnieje statut, który reguluje życie u s taw d a w c ze w każdem z nich z sbna, w spsób in d y w id u a ln y. b y w ate lstw, zam knięte w brębie daneg m iasta jest pw łane, aby czu w ał nad tem, iżby statut tak przez w ład ze m iejskie, jakteż przez gół był respektw any. b y w a te ls tw, które d teg m ralneg b w iązk u nie p c zu w a ł b y się, w y s ta w ia ł b y sbie t e s tim n iu m p a u p e r ła łis, daw a ł b y pznać, że nie jest b y w a te lstw e m szerkim pglądzie, a jest natm iast nieu św iadm ine, bjętne, indyferentne. N a szczęście u nas w K ra k w ie tak nie jest. b y w a te ls tw nasze s p raw am i publicznem i w w y skim stpniu się interesuje, śledzi bardz szcze gólw, aby nie był uchybień tak ze strny w ła d z tutejszych, jak też pszczególnych jednstek w zg lę dem b w iązu jący ch ustaw. I dlateg też t byw a te ls tw przez usta nasze chce załżyć prtest p rze c iw n aj czyw istszem u p g w a łc en iu statutu m. K ra k w a przez tutejsze w ła d ze m iejskie i przez te a d m in is tra c y jn -p lity c z n e czynniki, które t b e zp raw ie d w iadm ści przyjęły i je a p r b w ały. P rzystąp m y d faktu. W statucie gm innym, nadanym król.-stłeczne m u m iastu K ra k w w i, u staw ą z dnia 6 p a źd zie r n ika 1901 rku, pdp isan a przez cesarza i ó w czesneg prezyd en ta gabinetu austryackieg dra K rbera, w tytule 10. w y b rac h i urzędw aniu ra d c ó w m iejs kich " w 19. jest w y ra źn ie p w ie dziane : P ra w w y b ru ra d c ó w m iejskich służy bez w zg lę d u na płeć tylk bywatelm państwa". T a k b rzm i statut gm inny. P p atrzm y teraz, czy naczelne pstanw ienie t jest respektw ane? tó ż nie! A lb w ie m w składzie R ady m iejskiej zasiada człw iek, k tóry nie m a p d d ań stw a austryackieg. Jest nim p. M a rc in Jarra, w łaściciel f a b ry ki w y r b ó w p laterw anych. Ż e tak jest przytczym y k ilk a dat rdw du. P. M a rc in Jarra u r dził się w r w Busku, gubernii kieleckiej, z jca Ignaceg, z zaw d u blacharza, który zm arł przed kł 12 laty w Częstcicach, gubernii radm skiej i z m atki T e k li, zm arłej przed kł 5 0 laty. jciec jeg Ignacy urdził się w Bchni, lecz w r. 186 p rzy ją ł p d d ań stw rsyjskie z przynależnścią d W a r szawy. W y n ik a z teg n aj czyw iściej, że skr jciec m iał p dd aństw rsyjskie, t i s y n M a r c i n musi być rsyjskim pddanym. P. M a rc in Jarra m ieszka w K ra k w ie d rku 1886 i pdd aństw a austryackieg nie uzyskał, skr w kwietniu r wniósł pdanie przyznanie mu teg pddaństwa. A le p. M a rc in Jarra jest już długi czas radnym m iejskim, m im iż nie m a zasadniczeg p ra w a i ty tułu d w c h d ze n ia w skład R ady m. K ra k w a. C óż się w ię c stał? t ci, c g na radneg m iejskieg staw iali, w ied zieli dsknale, że nie m a n na t k w a lifik ac yi, ale z zupełn ą św iad m ścią działan ia zig n r w ali dnśny przepis ustaw y. W ła dza zaś czu w ają ca nad w y b ra m i zap m n iała sbie" umyślnie tem p stanw ieniu statutu, a czynniki, zatw ierd zające w y b ó r zapm nienie" p tw ie r dziły, b b y ły w k n takcie z tym i, c sbie zapm nieli". A le nie zap m niał tem b y w a te ls tw k ra k w s kie, które czuje się i jest p w łan em d prze strzegania statutu. T b y w a te lstw prtestuje przec iw złam an iu ustaw y, prtestuje energicznie p rze ciw przem yceniu p. Jarry w skład R ady m. K ra k w a, b nie m a n w y m ag a n y c h w tym kieru n ku k w a - lifikacyj. N iech ci w szyscy, c ppełnili błąd uderzą się w j piersi i p w ied ziaw szy : n s t r a c u lp a, n a p ra w ią bezp raw ie. T e g się dm agają by w a tele krak w sc y. A le skr m w a już p. Jarze, t nie m żem y pm inąć jedneg jeszcze szczegółu. t dstał n pżyczkę zwydziału krajweg w sumie 150 tysięcy krn n a wybudwanie walcwni blachy msiężne]. W ie m y, że p. Jarra k u p ił P d k am ycze i kam ien i ł m y, b się sp d ziew ał być generalnym dstaw cą kam ien i przy b u d w ie D m u rękdzielniczeg w K ra k w ie, a le n ie wiemynic, jakby za te pieniądze budwał walcwnię. A przecież W y d z ia ł k ra j w y tylk na ten cel dał m u te pieniądze. M ż e b y W y d z ia ł k ra j w y zapytał p. Jarry, czy m yśli w a lc w n ię b u d w ać, bć b irąc pżyczkę i krzystając z d b rdziejstw kraju, przeznacznych jedynie dla tutejszych przemvsłwców, a nie dla rsyjskich pddanych, :rzyw d ził innych, którzy ró w n ie ż te p życzki m p et w ali, a byli k ra k w s k im i b y w a telam i. KRNIKA. Kraków, 6. lipca bchód grunwaldzki w Krakwie. Z inicyatyw y K ła panów Straży plskiej«w K rakw ie zaw iązał się przed niejakim czasem bszerny km itet ku uczczeniu rcznicy grunwaldzkiej. N a dtychczaswych psiedzeniach km itetu debatwan nad prgram em bchdu, który statecznie we wtrek sprecyzwan i ułżn. W psiedzeniu km itetu brali liczny udział przedstawiciele Straży plskiej«, reprezentanci rękdzielników, zrganizwanych w Klubie rękdzielnicz-mieszczańskim«, dalej reprezentanci stwarzyszenia»g w i azda» i inni zaprszeni w skład km itetu człnkwie. Debaty dtyczyły.przedewszystkiein prgramu, P dłuższej dyskusyi uchwaln urządzić bchód dnia 14 b. m. Ran dbędzie się nabżeństw w kściele M aryackim, kazanie w ypw ie ks. dr. Caputa. P.nabżeństwie sfrmułuje się pchód, który uda się na W aw e l i w katedrze złży wieniec na grbie W ła dysława Jagiełły. Pprszn becneg na psiedzeniu prezesa G w iazdy* i Klubu rękdzielniczmieszczańskieg* p. Bujas a, aby się zajął zrganizw aniem rękdzielników krakwskich, w celu wzięcia przez nich udziału ze sztandaram i cechwymi. Dłuższą dyskusyę w yw łała spraw a urządzenia wiecu i akademii. Pierw tnie bw iem prjektwan bydwa te punkty prgramu. Przeciwk tem u prjektw i wysunięt bardz pważne argumenty, pczem na wnisek red Niemca pstanwin zaniechać urządzenia akademii, natm iast zrganizwać wiec pd głem niebem i na nim płączyć referaty, które ewentualnie m iały być wygłszne na akademii. N a referentów zaprszn: prf. Grabwskieg, psła W itsa, prezesa Straży plskiej«p. Pieniążka i p. Stróżyńskieg, który przem ów i im ieniem rękdzielników. Wbec teg Wydział Klubu rękdzielnicz mieszczańskieg zaprasza wszystkie Cechy krakwskie tudzież gół rękdzielników d grmadneg wzięcia udziału w całym bchdzie grunwaldzkim, przedewszystkiem zaś w pchdzie na Wawel. Sztandary cechwe będą w pchdzie niesine. T. S. L. na dar nardwy maja. W rku bieżącym w płynęła d 1 m aja d lipca włącznie kw ta krn 45.04'85. W rku zeszłym d teg sameg czasu wpłynęł na ten sam cel K 29.86'79. List składkwych rzesłan w br , z teg zwrócn 5.72 ze składką zebraną w kwcie wyżej pdanej. Pzstaje jeszcze przeszł list niezwrócnych d TSL. Zarząd G łów ny zw raca się niniejszym z prśbą łaskawe zwrócenie list, chćby z najdrbniejszą składką, względnie zwrócenie listy samej, jeśli na nią żadne nie w płynęły datki, gdyż TSL. chce uniknąć wydatku, który pchłnie znaczną kwtę na rzsyłanie upmnień zw r t zatrzym anych list składkwych. Wybry d Rady miejskiej w Krakwie z Płaszwa. Prezydyum m agistratu rzpisał w ybry dwóch radców d R ady miejskiej w K rakw ie z przyłącznej gm iny Płaszów w raz z bszarem dwrskim. W y b ry te dbędą się dnia 9 lipca. Lkal w ybrczy znajdw ać się będzie w sali drugieg gmachu magistratu przy pl. W W. Świętych 1. 6, w ficynie na I piętrze, na praw. W y b ry trw ać będą d gdziny 9 przed płudniem d gdziny 4 p płudniu, bez przerw y płudniwej. W stęp d lkalu wybrczeg m ają tylk wybrcy upważnieni d głswania. Akademia górnicza w Krakwie. D m inistrów Długsza, Zaleskieg i Trn ki przybyła negdaj w płudnie deputacya przedstawicieli galicyjskieg przem ysłu górniczeg, złżna z właściciela kpalń H enryka Nachera ze Lw w a, dyr. Drbnera z K rakw a, dyr. Szim itzka z Sierszy, st. radca górn. W in d a k ie - wicza* z Bchni i prf. Zubera, prwadzna przez p. Zarańskieg. Deputacya przedłżyła m inistrm uchw a lny na negdajszej ankiecie pstulat utwrzenia A kadem ii górniczej w Krakw ie. W szyscy m inistrwie zapewnili życzliw em traktw aniu sprawy. Minister T rn ka ddał, że starać się będzie, aby pierwszy rk A kadem ii górniczej w K rakw ie zstał tw arty już w jesieni 191. Nwe rędzie w sprawie uniwersytetu ruskieg. Minister światy Hussarek rzpczął rkw ania z P lakam i i R usinam i w sprawie uniwersytetu rukieg. Z a pśrednictwem m inistra Długsza, dręczył Hussarek K łu plskiemu prjekt nweg rędzia cesarskieg w sprawie uniwersytetu ruskieg. rędzie t dpw iada m niej więcej w yw dm ministra, złżnym w km isyi budżetwej. Prjekt zaw iera wezwanie d rządu pczynienie przygtwań d załżenia samdzielneg uniwersytetu ruskieg, bez w ym ienienia miejsca jeg siedziby. Czas przygtwawczy kreślny jest na lat sześć. bstrukcyi ruskiej w Sejmie galicyjskim w rędziu cesarskiem nie m a m w y. Także i Rusini trzym ali prjekt teg rędzia. Ulgi pdatkwe w Pdgórzu. W mieście Pdgórzu istnieje znaczna liczba dmów, których stan urąga przepism sanitarnym, wilgtnych, ciemnych izbach, bez piwnic. Usunięcie tych dm ów ze względów na dbr publiczne jest niezbędnem, gdyż stają się siedliskiem chrób zakaźnych, pnadt przebudwanie ich w skazanem jest także ze względów kmunikacyjnych. A by zachęcić właścicieli d zburzenia i w ystaw ienia w ich miejsce nw ych dmów, R ada m iasta Pdgórza udała się d rządu przyznanie w drdze ustawy państwwej uw lnienia d pdatku dmw-czynszweg na lat 20 dla takich dmów, a równcześnie uchw aliła uwlnić te budynki na lat 20 d ddatków gminnych i dnisła się d w ydziału krajweg z prśbą 0 przeprwadzenie teg uwlnienia w drdze ustawdawstwa krajweg i uwlnienia d ddatku k ra jweg. M agistrat przedstawił, iż dm ów kwalifikujących się d zburzenia ze względów sanitarnych jest 204. Cyfra ta ustalną zstanie później, gdyż rząd przed wniesieniem prjeku przeprw adza zazwyczaj dchdzenie na miejscu. W y d z ia ł krajw y, uznając kniecznść przyjścia z pm cą gminie w tej sprawne, pparł w nam iestnictwie prśbę, raz pstanwił wnieść d Sejm u prjekt ustawy uwlnienie tych dm ów d ddatków krajw ych i gminnych. W ed łu g prjektu ustawy nwe budwle w liczbie 204 wlne będą d krajweg ddatku d pdatku dmw-czynszweg 1 d ddatków gminnych na taki przeciąg czasu, na ja k i budwle te uwlnine są dnśną ustawą państwwą, pd w arunkiem zbudwania ich w term inie znacznym. Sejmwa rt frm a wybrcza Prezes K ła plskieg dr Le, jak prezes K ła sejmweg, zw łuje kmisyę dla refrm y wybrczej kł 10 września. D nia 4 września dbędzie się psiedzenie przewdniczących klubów, a ppłudniu teg dnia dbędą się psiedzenia pszczególnych klubów. Także satysfakcya! Tensam m inister spraw w e wnętrznych bar. Heinld, który przed kilkm a dniam i słabił znaczenie K ła plskieg w W ie d n iu przez t, iż w yjednał dla R usinów rędzie cesarskie z pdziękw aniem za wstrzym anie bstrukcyi przeciw przedłżenim wjskwym, a któreg dymisyi Kł plskie tak energicznie się dmagał, nie tylk pzstał nadal w gabinecie, ale naw et»aw answ ał«, gdyż pruczn m u prócz zastępwania chreg prezydenta m inistrów hr. Stiirgkha kierw nictw gabinetu, także kierw nictw m inisterstw a rlnictw a p zm arły m ty m i dniami ministrze Brafie. K ł plskie zaś twierdzi, że trzym ał zupełną satysfakcyę. A prawda... m inister Długsz z stał'za m ianw any tajnym radcą, a nm inacya ta ja k pdały dzienniki zrbiła w K łach plskich dbre wrażenie«. T satysfakcya ale dla... Długsza nie dla K ła plskieg. Ten ma ns Ksbueki brał sbie teraz nwe zajęcie. Chdzi ulicam i i patrzy, z któreg km ina się kurzy. Skr tylk zwęszy, że m żnaby gdzieś dstać wyżyrkę, tam zapląta się nibyt p interesie całkiem innym, a w rzeczywistści patrzy zaraz w garnki. W. RIPPER KRAKÓW, SMLEŃSKA 1, TELEFN NB 107. Wynajem sam chdów krytych i tw artych. Światwy lbrzym i garage dla pmieszczenia_ 5 w z ó w. aut-palais Pierwszrzędny warsztat reperacyjny z pierw szrzędnem i siłam i technicznem i. Garaż twarty całą nc cały dzieh bez przerwy. Sklep z sprtwenii artykułami ilut-pfllills" Braków, plac Szczepański Ł. 2. (Telef. 460).

4 4 TYGDNIK MIESZCZAŃSKI* Nr 28 Wjciech Gigń Abslwent wyższej szkły zawdwej w Hamburgu z pstępem celującym I dznaczny p:erwszą nagrdą nrejsk muzeum przemysłweg w Krakwie twrzył Artyst. Zakład Galanteryjn-intrligatrskl w Krakwie, ul. Mikłajska L 6. W s ze ik ie w y r b y w zakres galanteryjn-intrligatrski w chd zące, w y k n y w a jak najstaranniej, p cenach u m iark w an y c h. Specyalnść firm y: prawy zdbne. :» T a k ci i był w ubiegły wtrek. W ja k im celu 20-tysięczny gść na wystawie architektnicznej i pd ja k im tytułem znalazł się raptem w szkle w Krakwie. T y m i dniam i liczba sób, które zwiedziły gspdarstwa dmweg, gdzie się m iał dbyć praktyczny w ystaw ę d dnia jej twarcia, dsięgła 20 tysięcy. egzamin z gtwania, teg nikt nie um ie 20-tysięcznym gściem na w ystaw ie był p. Ludw ik dtąd wytłum aczyć. D w iedział się widcznie, że b ę -. Kuszpeciński, starszy rewident klei państwwych, dzie tam jad ła w bród, b t każda uczennica ugtw którem u km itet w ręczył w upminku, stswnie d ała biad z pięciu ptraw. A pnieważ uczennic zapwiedzi cenną akwafrtę p. Józefa Czajkwskieg zasiadał d egzaminu dwadzieścia, więc ptraw był fiarwaną na ten cel przez autra. K ażda dalsza krągł st. 10-tysięczna sba trzym a również artystyczny * N iezła t w y żerk a «pm yślał sbie pan Pitr upminek. i drazu bierze za czapę z w ypżycznym.'rajerem, Pd adresem Kmisyi sanitarnej w Krakwie. ubiera kntusz, przypina karabelę, pdkręca wąsa W nrze 22 naszeg Tygdnika zamieściliśmy pd i sunie na Pędzichów. Już się m a dbyć egzamin adresem:»n ie d b a is t w krakwskieg magistra a tu drzwi się tw ierają i wchdzi Ksbucki, gólne t u «zażalenie bywateli ze Zw ierzyńca na zdumienie. U kłnił się grzeczni u Lk, b t wyżerka zaniedbany kanał kł Nrbertanek, gdzie grmadzą nad w yżerkam i i zasiadł zaraz stół. Ale ptraw jeszcze. się różne.nieczystści, z prśbą uprządkwanie. nie pdawan d próby, b trzeba był naprzód M im dwumiesięczneg upływu czasu magistrat zwiedzić urządzenia Szkły, wystawę i t. d. D nic nie zarządził celem usunięcia tych nieprządków. teg nie k w a p ił się pan Pitr, b c g t mże W tych dniach zgłsili się znwu w naszej redakcyi bchdzić. Grunt wyżerka. N ie m ógł jednak spkjnie ci sami bywatele z tem sam em zażale usiedzieć b dlatujące z kuchni zapachy arm atyczne niem, ddając, że kanał ten wskutek braku dpływu grmnie m u łechtały pdniebienie i w ierciły w nsie wydziela zabójcze w yziew y trujące pwietrze, nadt c się zwie, kręcił ię tedy na siedzeniu jak bąk na nieczystści z teg kanału dstają się d studzien szpilce, ruszał chrapam i jak chart, gdy czuje zw ierzynę. i psują wdę d teg stpnia, że mieszkańcy nie mgą jej używać, aby nie narazić sweg zdrw ia i życia. Nareszcie tw arły się drzw i i zaczęt pdawać M żeby Km isya sanitarna jeżeli ja k a istnieje kleju jedną p drugiej st ptraw. P an P itr zabrał pfatygwała się na miejsce i zbadała prawdziwść się d nich, z w ielkim namaszczeniem, pakwał, aż pdniesinych tych anrm alnych i niehygienicznych m u się uszy trzęsły, ruszał wąsam i jak sum, gdy m a stsunków na Zwierzyńcu i przedstaw iła w tym płknąć nie wiedzieć ile ryb. Żadnej uczennicy nie względzie dpwiednie wniski Magistratwi, który dm ów ił zjedzenia całeg talerza przygtwanej przez przecież jest bwiązany czuwać nad uprządkwaniem nią zupy, b t przecież pan P itr galant całą gębą. gmin pdmiejskich. Tylk d czasu d czasu zręcznym m anew rem Spraw y tej nie spuścimy z ka i będziem y się ręki (widczna była w ielka w tym kierunku praktyka) 0 załatwienie jej energicznie dpminać. m anipulw ał cś kł paska, który m u się zaczął Jazda wzami przez planty. M im zwrócenia na wżynać w słabiznę. Ale nie zaprzestał»pracy«tylk t uwagi magistratu krakwskieg, iż pwinien cś układał systematycznie mięs p mięsie, kaw ał p zrbić, aby ruch kłwy, który w rzeczywistści jest kawale, ja k chłp snpki w stdle. w strzym any w płączeniu ul. św. Tm asza z plantami, P dwóch gdzinach skńczył się biad. Pan był isttnie zakazany, przecież się t nie dzieje, P itr wyszedł z za stłu czerwny ja k ćwik, z czym a wybałusznemu cztery krć tak gruby ja k wszedł, pkręcił się p kątach, trzasnął nagle d rzw iam i i znikł gdyż w rannych przeważnie gdzinach urządzają sbie nierzważui wźnice jazdę tam tędy przez planty, alb na ul. M ikłajską alb Klejwą. Słupki, które m iały gdzieś w zarśniętych dzikiem w inem zaułkach k a właśnie wstrzym ać ruch kłwy, są tak rzadk wbite, mienicy. że z wszelką łatwścią mgą tam tędy naw et naładwane A le»nie m a dbreg, żeby na złe nie w yszł*. wzy przejeżdżać. Mżeby przecież magistrat d teg czasu nikt g w mieście nie widział; P zarządził wbicie większej ilści słupków, aby nie był dbn p takiej»stptrawwej w yżerce«nie m gą m żliw em urządzać jazdy w zam i p plantach. Leży m u pmódz, ani rycynus, ani francuskie ziółka, ani t tak w interesie publicznści, ja k i samych plant. purgen. ani inne m edykam enta, które ju ż wykupin Apel d dyrekcyi pcztwej Rzmieszczne p praw ie w zupełnści we wszystkich aptekach k rakwskich. mieście skrzynki pcztwe służyć m ają chyba d teg, aby w t nie m żna był rzucać listy. Pdbn ktś dwcipny pradził jeg przyjacielwi, Niech jednak kt dkaże tej sztuki i w rzuci list że nie m a innej rady, tylk udać się z prśbą d skrzynki zawiesznej na kam ienicy przy M a ły m d p. Jarry, aby pzw lił w swej nwej w alcw ni Rynku bk trafiki p. Alfusa. Jest t niemżliwe, pnieważ blachy, zbudwanej ksztem 150 tysięcy krn, przew alcw ać pana Pitra, a będzie wszystk w prządku. Przyjaciel w ziął dwcip za rzeczywistą radę i pbiegł zawieszn tam na twartych drzwiach ga bltkę, która zasłania zupełnie bk skrzynki. Trzeba dpier drzw i w raz z gabltką zam knąć alb gabltkę z prśbą d p. Jarry. Aliści się przy tej spsbnści dchylić, aby dstać się d twrku skrzynki. Ale i t pkazał, że dtychczas tej w alcw ni p. Jarra nie ma, ale nie na wiele się przyda, b właściciel lub właścicielka że»m yśli«ją dpier t pstawić. Tym czasem plecił gabltki, w bawie aby się szyba nie stłukła, krzyczy przyjacielwi, aby się 'dniósł d zakładu Talarda. na całe gardł nie zważając ani na w iek ani na Z w ystawy architektnicznej w Krakwie. K a stanwisk dnśnej jednstki zam ierzającej list talg w ystaw y, szczegółw pracwany, z przedm wą wrzucić:,»puszczaj, b spadnie; idz z drugiej strny!* i bjaśnieniami, z bfitym działem inseratwym Rzecz jasna, iż z pwdu takiej pufałści mże w efektwnej kładce pdług rysunku J. Czajkwskieg przyjść d scysyi. Jednak nie nią chdzi, ale t, wyszedł z druku i jest w sprzedaży w biurze i przy aby dyrekcya pcztwa przenisła skrzynkę w inne kasie w ystaw y raz w ajencyi Hpcasa i Salm nwej miejsce skr gabltka tam musi wisieć, alb niech na mieście i na wystawie. Katalg w ydrukw ała dnśny właściciel gabltki umieści ją gdzieindziej. drukarnia Uniwersytetu Jagiellńskieg, kładkę dbit Kwatery dla uczestników kursów D yrekcya w zakładzie W. Krzepwskieg w Dębnikach. miejskieg M uzeum techniczn-przemysłweg, krajweg Celem urzm aicenia ppłudniwych gdzin, grm Instytutu ppierania rękdzieł i przem ysłu adzących zazwyczaj większą liczbę sób na w ystawie, przeprw adziła znwu- nader pżyteczne urządzenie, pzyskał K m itet w ybrną krakwską»lutnię*, m ianwicie urządziła kw atery dla tych czeladników która w najbliższym czasie zaprdukuje się kilka 1 m ajstrów, którzy zjeżdżają na kursa d K rak w a krtnie w kisku m uzycznym z bgatym prgram em i dtąd zmuszeni byli mieszkać w tanich kw aterach chórów a ć a p e l.i a. W nadchdzącą sbtę już zwyczajnie niedpwiednich, częścią wilgtnych i niezdrwych»l u tn ia «.weźmie udział w kncercie rkiestry w j razem z innym i»kątem«. Pm inąwszy, że skwej, wyknując z jej twarzyszeniem utw ór A. kw atery takie»kątem * są ze względów zdrwtnych M iitihajm era.»w starym dwrku«, który takie pwdzenie wprst niedpwiednie, gdyż nie tylk uczestnicy zyskał pbdczas A kadem ii K łłątaj wskiej. kursów mgą zawlec chrby zakaźne, lecz i chrby W przyszłym tygdniu dbędzie się prócz teg na takie nabyć, te kw atery takie m ają nadzwyczajne w ystaw ie w ielki kncert wagnerwski, którym znaczenie także ze względów pedaggicznych, łącząc szczegóły pdane będą w najbliższym czasie. tych ludzi razem, przyzw yczajając ich d wspólnej pracy i zmuszając ich m im w li d m aw iania wspólnych spraw i wspólnej nauki. K w atery, urządzne, są w budynku m iejskim przy ulicy K arm elickiej W trzech pkjach mieści się 12 wygdnych typie w jskwym łóżek, zesłanych czyściutk, dstąpiną przez ministerstw w jny dyrekcyi M uzeum pścielą i białem i kcami. Nadt umieszczne są szafy dwudziałwe, stły, ław ki i em a liwane um yw alnie nadzwyczajnej czystści. W góle w gmachu panuje wprst w jskwy prządek. Już cały szereg uczestników kursów majsterskich urządznych przez M uzeum względnie Instytut krzystał z tych kwater, uczestnicy ci. puszczając k w a tery, nie mgli się dść nachwalić wygód, jakich tam w czasie pbytu dznali. B yłby d życzenia, ażeby kw atery te tak rzszerzn, by wszyscy uczestnicy kursów majsterskich mgli w nich uzyskać pmieszczenie. Występy p. Alice R ejaie w t e a r z ; Nwść zyskały niesłychane pwdzenie. Pani Alice Rejane pdbiła publicznść krakwską nie tylk dsknałym tańcem, ale urdą i młdścią. Szerki repertuar, ja kim rzprządza p. Rejane, mże zadwlić n a jw y bitniejsze w ym agania krakwskiej pubii iznści, czeg dwdem teatr w ybity stale p brzegi. prócz znakm itej tancerki na pierwszy plan w ybija, się peretka p. t.»stan blężenia«, dznaczająca się nie tylk m uzyką, ale i treścią, zaczerpniętą z życia w j skweg we Francyi. Prgram u dpełniają ilużynista»m ahatm a«i ekscentrycy angielscy. NADESŁANE. LSI JN UM 01 (Ausu a\ m0(i) -g Epq * s n Azad M p SU9 2 '0 -s p a u z m t M z e j ^ i A i p ^ f ą u z a f u u ą J M i p i u f A u a j m j u i ą i p u u e d i ą ą i z s e A i m u p p j e u i.iu y R j u j i u i m s e h f e j e i ą - c z e m i u A u u ą i, ia a \ a\ u i s a a \ ą A z s i s i u p p s T p p e u -9 A \ f9 A \iz p A \u j:c l q n f 0 A \ z u jp.w f i m j n u i. i u u : ą r e z u i z lmdidflh AGAZS 0 i:a \.x t iiz ;)0 i s s s s s s s s s s s s s s s s s s s KREDL czyści metale. KREDL usuwa sady. KREDL" nie rysuje. KREDL" jest wyrbem plskim. KRED0LU należy żądać m wszystkieh handlach. F a b ry ka : STANISŁAWA HFA w Krakwie. s s s s s s s s s s s s s s s s s s s Szanwnych Prenumeratrów naszeg pisma prsimy uiszczenie wczesne prenumeraty za Ill-ci kwartał, a t celem uregulwania nakładu Tygdnika". KASA i KANTR WYMIANY TWARTE CAŁY DZIEŃ BEZ PRZERWY D GDZ. 8 RAN D 1 WIECZÓR. 5T XI & P ~ 'g i S_ 'Ul - Ci C 1 ^ ci S < c &\ t a. - t. Q T-S M Ul C RS C <U j Finanswanie rbót i dstaw publicznych i rządwych. Jak najkrzystniej sktada W H D Y H 1 K H U C Y E za przedsiębirców i dstawców wszelkieg rdzaju. krzystna lkacya pesagów na książeczki. (Unikat-Duphkat). 1 j- s.». J*2 N ffl * cr *0 v N 12 *< FILIA W K R A K W I E róg Rynku główneg 42 a ui. św. Jana L. I. Wkładki szczęd. K 115, Kupn sprzedaż bcyeh w alut i mnet WKŁHDK1 na rachunku bieżącym.. i książeczkach»l Pdatek brtwy płaca Bank z własnych funduszów t- * Pi I S - 'TS % V. Cl Cr 't -! -

5 Nr 28 TYGDNIK MIESZCZAŃSKI,, 5 Wiedeński Bank Związkwy Filia w Krakwie Kapitał akcyjny 10 m ilinów kr. P rzyjm u je w k ła d k i w rachu nku bieżącym i na książeczki wkładkwe. Fundusze rezerw w e 41 m ili n iw kr. W ię k s z e k w ty w y p ła c a bez w y p w ie d z e n ia Pdatek re n t w y płaca B ank z w łasn ych funduszów. K u p u je i sprzedaje w szelk ie p apiery w artściw e- i w a lu ty, p rzy jm u je zlecenia na giełdy k ra j w e i zagraniczne pd n a jd gdniej-... szym i w a ru n ka m i. - : 1 Kantr wymiany znajduje się w lkalu arłer arym (Rynek główny, Lin*a A-B L. 44). Ze spraw zawdwych. Firmdawstw i partactw w przemyśle budwlanym. V I. W ła ś c ic ie le s kład ó w z m ateryałam i b u d w la nym i, szczególnie w łaściciele s k ład ó w d rze w a bu d ulcw eg czyli t. zw. skład nicy zagarnęli p ra w ie c a łk w ic ie p rzem ysł ciesielski w sw je ręce. N ie m a p ra w ie ani jednej b u d w li w K ra k w ie, przy której p m ięd zy w łaścicielem a m ajstrem ciesielskim nie stałby składnik. N ajlep szym zaś d w dem, że rb ią ni dbre interesa, jest klicznść, iż p ra w ie crcznie w zrasta liczba skład ó w. Są ni w ścisłem przu m ieniu ze sbą i ustalają ceny nietylk m ateryałó w, ale także i ceny r b cizny. W s k u te k teg ppadli m ajstr w ie ciesielscy w zupełn ą d nich zależnść. Jakie zaś rbią ni interesa, św iad c zy fakt, że w ciągu statnich dw óch lat bjęli ni i w y k n a li sam ych rbót ciesielskich za przeszł d w a m ilin y krn. N ic też dziw neg, że płżenie m ajs tró w ciesielskich z bardz m a łym i w y ją tk a m i jest pd w zg lęd em m ateryaln ym w p r st krytyczne. I kgóż tu w in n ic? Że skład nik stara się bezw zg lę d n ie w y zys kać sw je stan w isk t całk ie m zrzum iałe. n żadnej nie pm inie spsbnści, która mu p zw li na zysk, iub n a w e t i w y zysk. T ru d n ie j sbie jedn ak w ytłó m aczyć, dlaczeg m ajstr w ie p rzy kład ają d teg ręki. Jest przecież faktem, że s kład n ik nie m ógłby w y k n ać bjętej rbty, g d yb y m ajster nie p d p i sał deklaracyi, a w ię c gdyby m ajster nie udzielił sw ej firm y. A w ię c niech m i darują pp. cieśle, ale m uszą tw arcie p w ie d z ie ć : nie udzielajcie w aszej firm y skład nikm, a pzbędziecie się naj w ię ks zyc h w r g ó w w aszych. C óż się jed n ak d zieje? Są m ajstrw ie, którzy w p r s t zaw ie ra ją ugdy z ta k im i s kład n ikam i, że na w szystkie rbty ich będą składali deklaracyę. N a z y w a się t niby spółką,./'-f u nas zaś n a :y w a się t pprstu firm ą. T e g naganneg p s tę p w a nia nietylk nie u k ry w ają, ale się nim n a w e t zasłaniają, jeżeli ktś uczyni im zarzut z pw du udzielanej firm y. d p w ia d a ją w prst, że t nie żadna firm a, ale spółka, że rbty stara się składnik, ni zaś bejm ują je z ręki skład nika i w y k n u ją w ła s n y m persnalem. U nas n a zyw a się t przecież firm ą lub p k ry w k ą, b nie m ajster p rzy jm u je rbtę i nie n blicza się z w łaścicie lem b u d w y, a taki w y p a d e k n a zy w a r zprządzenie m inisteryalne z r L. 677 w p r st pk ry w k ą lub firm ą. N iedsyć znam y w y p a d k i, że m ajster p rzy ją ł d skład n ik a k w tę k ilk a tysięcy krn ty tu łem zap ew n ien ia, że w szystkie przez teg składnika ugdzne rbty n będzie w y k n y w a ł. Sm utne t nad w y ra z smutne, ale niestety p r a w dziw e. N ie pm g ą m em ryały, nie pm gą fliały skarg, trzeba cntę zacząć d siebie; niech ustaną firm y, a skład nicy sam i dpadną. P pieranie p a rta ctw a i s k ła d n ik ó w n a zy w a m y przekr czeniem dtyczących u staw przem yśle bu d w lan ych, żąd am y kary za takie przekrczenia. Jakże w ię c n a zw ie m y czyn taki, gdzie przem ysłw ie c b u d w la n y u ży w a sweg u p raw n ie n ia na t, aby słnić nadużycia sbistści bcych, n aw et pd w zg lę d em n ar d w ym nam w r g ic h? U sta w a nie zna n a zw y na takie p s tę p w a n ie, - nam jednak w ln taki pstępek n a zw ać w ła ś c iw e m m ianem, m y n a zy w a m y t w p r st zb r d n ią, zbrdnią w b ec w łasneg spłeczeństw a. N ie w ystarczy tutaj dw dzenie, że słnięte sbistści bce nam, psiadając p ra w p rzy n a leżnści p ań stw w ej, m gą b e jm w ać w p rz e d siębirstw rbty w K ra k w ie. C ie k a w i też je steśmy, ja k b y w y g lą d a ł p rzem ysł w iec P lak, gdyby się zapędził w kraje sudeckie lub alpejskie t. j. w kraje czeskie iub niem ieckie p r w in cy e austrya ckie? Z p ew n ścią n iktb y g tam nie słnił sw - jem u p raw n ien iem. G d y b y zaś sam psiadał ptrzebne u p ra w n ie n ie i przepisaną k w a lifik a c y ę, pczynin by m u tyle przeszkód i trudnści, że m usiałby czem prędzej zw ijać sw je nam i ty i w r a cać, skąd przyszedł. U nas inaczej U nas spieszą n a p rzec iw nich sam i firm d aw cy, fiarując im sw e usługi za judaszwsk"e srebrniki. A m że w a m P an w ie firm d a w cy trzeba przypm inać, jak w y s k w zn ió sł się Judasz przy pm cy tych w łaśnie s reb rn ikó w! Pzstaje rząd, który pdbn piekuje się naszym przem ysłem, pzstają w ładze, które w im ieniu teg rządu s p raw u ją tę czułą piekę. P rzyp m in a nam się b ajka zającu, któreg w śród serdecznych p rzyjació ł psy zjadły. I nasz zającp rzem ysł w iec zginie w paszczy tej bcej psiarni, b serdeczni przyjaciele, w ła d ze i ich rgana, tyle różnych b iurkratycznych k ru c zk ó w m uszą przer. bić i stswać, że w śród nich sp raw a sam a się gubi; nim się p rze p r w ad zi w szystkie dchdzenia, przesłucha w szystkich ś w iad k ó w, spisze w szystkie prtkły, napisze, przepisze i dręczy w kńcu rzeczenie, już n ieu p ra w n i n y przedsiębirca m ógł nietylk rbtę ukńczyć i p zagarnięciu p ie n ię dzy zniknąć, ale m ógł n aw et i um rzeć. T w y p w iedzenie ew entualnem um arciu nie jest tutaj w cale zw r tem na afekt blicznym, ale piera się na fakcie. Z aszed ł w y p a d ek, że M a g is tra t m iasta K ra k w a rzpczął w dwa lata dchdzenia na fakt, którym trzym ał dniesienie. D ch dzenie m usian w strzym ać i zaniechać g, b się kazał, że w ciągu tych d w óch lat baj w in w a jc y, fuszer i firm d aw ca, pm arli. G d zie w biurkracyi takie k w ia tk i w y k w ita ją, tam niem a m w y piece. G a rn ą się przet d nas przybysze-pczem y- słw cy, Schalsche, Schanze, M ig u le i K rn y i jak się tam cała ta falanga n azyw a. A m y c? M y n arzekam y na szpaltach, m y p litykujem y, ale czynów brak, ale zgdnie i stanw cza nie w ystąp im y. A zd aw ał się, że przecież w tej sp raw ie cś się stanie, że sfery interesw ane pczynią pe w n e krki i bm yślą jakieś śrdki zaradcze. S t w a rz y szenie b u d w n iczych urządził zebranie prżu m iew aw cze, złżne że w szelkich kategryi prze m ysjw ców bud w lan ych. Lu d ziska się zeszli, usły szeli k ilk a ptczystych m ó w e k i siarczystych g r m ó w p rze ciw najeźdźcm, którzy bez brni chcą nas zaw j w a ć, w y b ra li n a w e t km itet ści ślejszy (b ścisły ju żb y nie w ystarczył), a Prusak i N ie m iec bez zebrań i k m itetó w rbty zagarnia, w y k n u je i zar bki c h w a d kieszeni! (Ciąg dalszy nastąpi), I B. DZIAŁ EKNMICZNĄ. Fundusz meliracyjny. Izbie pselskiej w W ied n iu przedłżn w - statnich czasach budżet funduszu m eliracyjneg, który w zupełnści zasługuje na t, aby g bliżej i szczegółw iej przedstaw ić. W edle p re lim in arza na rk 1912 w ynszą gólne w y d a tk i funduszu 21, krn, w tem k w ty p rze w id zian e w daw niejszych prelim inarzach, dtychczas niezrealizw ane, w yn szą 10.98,870 krn, k w ty zaś n w e na rk 1912 p relim in w a ne 10, krn. W y d a te k na rk 191 na d a l sze rbty p rze w id u je rząd już w tym p re lim in a rzu w sum ie 11, krn. A k ty w a funduszu składają się nietylk z d tacyi rcznej w k w cie śm iu m ili n ó w krn, ale także z zap asó w kasw ych w łasnych, u l k w an ych w papierach p ań stw w yc h, z udzielnych pżyczek, p r centów i dtacyi nadzw yczajnej z r i w y nszą sum ę 21, krn, s tan w ią zupełne pkrycie dla gólnej k w ty w y d a tk ó w. U d zia ł G a licy i w w yd a tkac h funduszu m eli racyjneg nie p rzedstaw ia się krzystnie ; prcent w bniżył się w statnich latach pm im, że w m yśl u staw y z 4 stycznia 1909 fundusz m eliracyjny p a ń s tw w y uczestniczy w w y ższym st p n iu (d 7 0 prc.) w ksztach regulacyjnych niż d aw niej P re lim in a rz funduszu składa się z dw óch d ziałó w : d zia łó w b u d w li już d a w n ie j rzpczętych i działu przedsiębirstw nw ych. W dziale bu d w li daw niejszych są um ieszczne dalsze raty na r bty już będące w tku. W szystkie te raty w yn szą w G alicyi gółem 1, krn 18 grszy. Są m iędzy niem i także takie raty, które b y ły już w r ku 1911 prelim in w a n e na przedsiębirstw a, które w ła ś c iw ie dpier w r z p w d u spóźninej sankcyi u staw m eliracyjnych k raj w yc h z rku 1910 m gły być rzpczęte, m ian w icie regulacya B ugu d ujścia R aty d granicy p aństw a, regulacya B iałeg Stku z d p ły w a m i, regulacya Jasiłki i pdw yższenie b rzegów Łęgu. N ie któ re raty, w s ta w i n e d p re lim inarza, są już statnie, m ian w icie na d k ń c ze nie zab u d w a n ia p t k ó w D r h b y c zk i, Ż u k ty ń c a i N ie d zieln ian k i, tudzież regulacyi średniej sekcyi G n iłej Lipy. C ałkie m niepm yślnie w y g lą d a jednak p re lim inarz w dziale nw ych przedsiębirstw m e li ra cyjnych w G alicyi. N ie m a tu w ła ś c iw ie ani jednej ustalnej pzycyi, są tylk w s ta w i n e p ierw sze raty, razem kr. w ynszące, na w y p a d e k s an k cy n w an ia u staw k ra j w y c h b w a ł w a n iu b rzeg ó w W is ły d ujścia P rzem szy d B ielan ( krn), raz na w y p a d e k u ch w a len ia przez Sejm galic. p ew n ych innych nagłych przedsiębirstw m eliracyjnych, a m ian w icie uzupełnienia zab u d w a n ia ptku K rzem i n k i z d p ły w a m i ( kr.), zab u d w a n ia B ia łki na granicy śląskiej w gm inach Bystrej i W ilk w ic a c h (5.000 kr.), uch w alen ie kredytu d d a tk w eg dla regulacyi rzeki B iałej i p ra w e g brzegu D u n a jc a ( kr.), nakniec na zab u d w a n ie ptku D y lą g ó w k i ( kr.). g ółem w yn szą w y d a tk i p re lim in w an e w G a licyi z funduszu m eliracyjneg na r sumę 2, kr., czyli tylk piątą część bieżąceg w y d a tk u rczneg teg funduszu. N ad t u w zg lę d nić należy, że w ie le sum na G alicyę p re lim in w a nych, jak uczy dśw iadczenie, nie zstają faktycznie w ydane z p w d u p rz e w le k a n ia rbót. P d w zg lę d em ilści n w yc h przedsiębirstw m eliracyjnych na p ierw sze m iejsce w y s u n ęły się N iższa A ustrya (2 9 n w yc h przedsiębirstw ) i M ra w y (9 nw ych przedsiębirstw ). M a ły Vrarlberg, ró w n a ją c y się jedn em u górskiem u p w ia t w i G a licyi, ma 1 n w yc h przedsiębirstw m e li ra c y j nych, na które w y n s zą pierw sze raty na rk 1912 z w y ż kr., a zatem 2 i pół raza w ięcej, niż w całej G alicyi. Salzburg m a 7 nw ych p rzed siębirstw, K aryn tya, G ryc ya z G rad y sk ą i Śląsk p trzy n w e przedsiębirstw a. D C zech i T y r lu nie zaw iera p relim in arz n w yc h przedsiębirstw, p n ie w a ż sejm y tych k ra jó w nie fu n kc y n w a ły i z teg p w d u n w yc h u c h w a ł nie pw zięły. Mięs galicyjskie. N a psiedzeniu w iedeń skiej Izby h a n d l w e j przedłżny zstał referat w spraw ie d w zu m ięsa z Calicyi. Referat składa się z części: 1) p rzedstaw ia becne stsunki; 2) pisuje w p ły w i znaczenie galicyjskieg dw zu m ięsa dla W ie d n ia ; ) jest prjektem refrm y. M e m ry a ł przesłany będzie rząd w i d w y p ra c w a n ia d p w iednieg rzprządzenia. Węgiel dla cegielń i wapienników. Z w ią z e k przem ysłu ceram iczneg w K ra k w ie rzpczął akcyę zdążająca d w spólneg zakupu w ę g la przez c zł n k ó w. D ziałaln ść ta zyskała pw szechne uznanie sfer interesw anych i liczne zgłszenia z a p w ia d a jące w s p ó łu d ział w H k p eratyw ie. S p ra w a ta jest dla całeg przem ysłu ceram iczneg p ie rw s z rzędnej dnisłści, w y w ła ć m że n a w e t dalek sięgające skutki, gdy się zw aży, że w ę g iel w fa brykach tych należy d najw ażniejszych i p w a żn ą rub rykę stan w iących arty ku łó w. In f rm acyi udziela interesw anym S ekretaryat Z w ią z k u w K ra k w ie przy ul. Ł b z w s k ie j Przyjęcie Banku rękdzielniczeg w Tarnwie pd zarząd krajwy. W y d z ia ł kraj. p s ta n w ił ną w n i sek kraj. B iu ra P atrnatu rękd zreł i drbneg przem ysłu przyjąć B an k rękd zieln iczy w T a rn w ie pd zarząd k raj w y, p s ta n w ił dalej udzielić te m uż B a n k w i pżyczki krn na 4 prc. pd w a ru n kiem, że gm in a m iasta T a rn w a przyjm ie gw ara n c yę za w k ła d k i szczędnści B an k u, raz, że udziały zstaną p d w yższ n e d 50 krn. Z pżyczki m ają być nadt p kryte z b w ią zan ia z tytułu eskntu w eksli, udzielił też W y d z ia ł k ra j w y B a n k w i subw encyi krn na fundusz g w arancyjny. Zakład pgrzebwa dznaczny z-' ; m m edalem i wielkim krzyżem. Telefn Nr =======5?. Kraków, ul. Mikłajska L ~ i rak Telefn Nr. 248 u rząd za pgrzeby d n a jw sp anialszy ch, sp r w ad z a i wy sy ła zw łki, d wszystkich krajów Eurpy, psiada najw iększy sk ła d tru m ien m etalw ych, w yrób tru m ien dębw ych i innych w y b ó r w eńców_ sz a rf etc., g r b y murwane n a sp rzed aż, p rz ep r w a d z a e k sh u m ac y e itp Szybka rzetelna bsługa. Ceny um iarkwane,

6 Str. 6. TYGDNIK MIESZCZAŃSKI" Nr 28 Z dniem 1 g czerw ca 1912 rku zstaje tw a rty n w w y b u d w a n y HTEL FRANCUSKI ( H T E L D E F R A N C E ) w Krakwie przy u l. św. Jana i Pijarskiej, tel w najlepszem płżeniu plant, w pbliżu głó w n ej Stacyi k lej w ej, R ynku głów neg, c. k. starstw a i g łó w n yc h arteryi m iasta. Płżenie bardz spkjne. W każdym pkju telefn aut m atyczn y przyrząd d budzenia ciepła i zim n a w d a pkje z w a n n a m i a p artam e n ty fam ilijn e w in d y elektryczne restauracya k a w ia rn ia czytelnia fryzyer m ęski i dam ski autgaraż i autm b il przy k ażd ym pciągu. statni w yraz km frtu i hygieny. Ceny b ard z przys*ęi ne. Krakwskie akcyjne Twarzystw htelwe. N iejed n kr tn ie pdnszą się w pism ach i w kłach zw łaszcza h a n d l w yc h narzekania, że m iast K ra k ó w, psiadające tak w y b itn ie c ie k a w y pd w zg lę d em za b y tk ó w z przeszłści charakter, n a zy w a n e n a w e t nieraz drugą N ry m b erg ą, nie ściąga rk rcznie w sw je nrury tylu przyjezdnych i tu rystów, ilu ściągają m iasta zagraniczne, czasem znacznie m niej interesujące. U derzał t tem bardziej, że K ra k ó w płżny jest niem al w centrum m iejscw ści, dla turysty n ie zw y k ły p rzed staw iających interes. T ż np. kt chce jechać d W ie lic zk i, aby zw ie d zić słynne na cały św iat k p aln ie sli, kt chce zw ie d zić T a t r y, nie ustępujące pięknścią najb ard ziej interesującym zak ątk m szw ajcarskim, ten musi przez K ra k ó w p rz e jeżdżać i w K ra k w ie się zatrzym ać. P m ijam y ju ż w zg lą d na t, że K ra k ó w, jak serce Plski, w y w ie ra przedew szystkiem lbrzym i urk na P la k ó w ze w szystkich zab ró w, których rk rcznie p w in n b a w ić w K ra k w ie cnajm niej kilkanaście tysięcy. M im n iezw yk łej ilści p rze w s p an iałyc h zab y tk ó w przeszłści, przed staw iających w ie lk ą w a r te ść dla każde g kulturalneg E ur pejczyka, m im blizkści tak w y ją tk w cie k a w e j dla ka turysty kpalni w ie lic kie j, m im w reszcie blizkści Tatr, które n a w e t na tych, c dbrze znają A lp y, w y w ie rają niepisany urk, m im t w szystk ruch tu rystyczny, ruch przyjezdnych w K ra k w ie nie jest ta k w ie lk i, ja k im by być m ógł i p w inien. Różne się na t skład ają przyczyny, ale bdaj czy nie n ajw ażn ie js zą jest ta, że K ra k ó w nie jest pprstu należycie p rzy g t w a n y na t, aby się stać w a ż nym p u n ktem turystycznym. W p ierw szy m rzędzie zaznaczyć należy, że K ra k ó w nie m iał i nie ma n a w e t dtąd d p w ie dniej ilści p eurpejsku urządznych, a niezbyt drgich hteli, c w r zw ju ruchu turystyczneg w danem m ieście abslutnie p ierw szą d g ryw a rlę. N a b ra k w z r w p eurpejsku urządznych hteli cierpi w g ó le cała G alicya, a cierpi tem sam em w grm nym stpniu i K ra k ó w. Z teg niedstatku zd aw an sbie s praw ę w G a lic y i i w K ra k w ie już d d aw n a. Jednak dpier teraz zabran się energicznie d zapbie żenią złem u. U tw rzy ł się w K ra k w ie : K ra k w s k ie T w a rzy s tw htelw e, które sbie w zięł za z a d a nie stw rzenie w naszem m ieście htelu, d p w ia dająceg w s ze lk im w y m g m n w żytneg k m frtu, a przytem stsunkw tanieg. U w zg lęd n i n w pierw szej linii zam żnść naszej publicznści pdróżującej i na tej k alku la cyi part ceny, z a p e w n ia ją c jed n ak _w y g d y i km frt, nie ustępujące w niczem p ierw s z rzęd n y m htelm zag ran i cznym. Płączenie taniści z n a jw yżs zym k m f r tem jest w tym w y p a d k u zupełnie m żliw e, gdyż T w a rz y s tw buduje b u d yn ek specyalnie na cele h tel w e przeznaczny, w s k u te k czeg drazu będzie m gł zap r w a d zić w szelkie urządzenia, sptykane w ta kic h przedsiębirstw ach zagranicą. M iejsce, które przeznaczn pd b u d w ę htelu, jest isttnie ja k b y w y m arz n e na takie p rzed siębirstw. H tel m ian w icie stanie na m iejscu becneg H telu k rak w s k ie g u zbiegu ulic D u najew sk ie g i B asztw ej, a w ię c w m iejscu, płżnem p rzy g łó w n ej lini k m u n ika cyjn ej, tuż przy plantach, w śródm ieściu, gdzie kncentruje się craz bardziej życie ekn m iczne nie tylk miasta, lecz i całeg zagłębia krak w sk ie g. Lepszeg m iejsca na htel w K ra k w ie w p r s t nie m żna sbie w y b razić. A trzeba zw ażyć, że kształt bud w lan ej parceli jest teg rdzaju, iż w szystkie p ra w ie pkje w n w y m htelu w yc h d zić będą na frnt, c b ezw zg lęd n ie rentw nść htelu grm nie pdnsi. W e w n ę trz n e urządzenie htelu będzie w zupełnści w z r w a n e na pierw sz rzędnych htelach zagranicznych, d p w iad ające w s zelk im n w czesnym w y m g m w y g d y i hygieny. P kje będą przestrne, w każd ym pkju będzie się zn a jd w a ł w d cią g z zim n ą i ciepłą w d ą, w każd ym p kju zn ajd w ać się będzie telefn : gółem będzie 55 łazienek należących d pszczególnych pki, prócz łazienek, przeznacznych d użytku g ó l neg. N ie ptrzeba ddaw ać, że urządzenie na w szystkich piętrach będzie stylw e i w y k w in tn e. C a ły gm ach htelu będzie g rzew a n y centralnie, a św ietlny elektrycznie, raz będzie psiadał d w ie w in d y sbw e i ciężarw e. W htelu m ieścić się będzie w spaniale, w p r st zb y tk w n ie urządzna restauracya, cukiernia, k a w ia rn ia i bar am erykański, pnadt czytelnia, saln dla pań, saln dla palących i w ie lk a hala. sbne a p artam e n ty będą w y n a jm w a n e na p i k n iki, w esela i t. p. urczystści. W suterynach będzie się zn ajd w a ła łaźnia p a r w a, urządzna z n a jw ięk szy m km frtem i leczniczy zak ład kąp ie l w y. sbn ą salę, z sbnem w ejściem d ulicy, zap r jek t w an na kinem atgraf. Ceny tak za apartam enta ja k i za pkje k a l k u l w a n nizk. N ad m ien ić m usim y, że ferty, d tej pry w n ie rine na sklepy, zakład k ą p ie l w y i kinem atgraf, p rzew yższają ceny k a lku l w a n e. U w zg lęd n ia jąc jed n ak tylk ceny kalku lacyjne, zap e w n i n em jest 1 0 % p r cen t w an ia k ap itału zakładw eg, który w yn si 2, K. P r je k t w a n e m jest ró w n ież kk przedsiębirstw a htelw eg urządzenie h a n dlu w in a i delikatesów, z których będą m gli k rzystać akcynaryusze p cenach w łasn ych k sztów. K szta b u d w y i załżenia, uzyskania k n ce- syi, w ra z z urządzeniem i k ap ita łem br t w ym, w ynsić będą kł m ilin y K, z czeg 2 m i liny K będą pkryte przez k a p ita ł akcyjny, a reszta przez hipteczną pżyczkę. Drabiny wszelkieg rdzaju i gatunku nalwiększej na kntynencie Fabryki drabin Ernst Ju&t w Wiedniu. Generalna zastępstw BIUR REKLAMA1* Kraków, ul. św Jena 4. Na żądanie cenniki, lub też ferty ustne i pisemne. Każda szczędna gspdyni kupuje wyłącznie KAWĘ z pierwszej krajwej Higienicznej Palarni" firmy Wjciech lszwski Mały Rynek, Róg Szpitalnej. C elem uzyskania ptrzebneg k ap itału a k c y j neg, tw a rt na p d staw ie uzyskanej w m in isterstw ie przedw stępnej kncesyi p u bliczną subskrybcyę ną k a p ita ł za k ła d w y, k tó ry w ynsić będzie pełn w p ła c n yc h 2,000/>00 K, pdzielnych na sztuk akcyi p K, p ie w a ją cy c h na kaziciela S ubskrybcya trw a ć będzie d 17-g lip c a b. r. G d y b y zaw iązan ie T w a rz y s tw a nie nastąpił, w p ła c n e na pczet k ap ita łu akcyjneg k w ty zw ró cne będą subskrybentm w ra z z dsetkam i w w yskści 4 % d daty w p łacenia. Jak w łaściciele przedw stępnej kncesyi fig u rują: E d w a rd hr. M y ci e 1s k i, W ła d y s ła w hr. M y c i elski i dr. G u s ta w Kaden. N ie ulega najm niejszej w ą tp liw śc i, że kw ta, na którą głszn subskrybcyę, zstanie w najbliższym czasie zebraną. N w y htel, p ra w d ziw ie p eurpejsku urządzny, d p w iad ając y w s ze lk im w y m g m nw czesnym, a przytem niezbyt drgi, jest w K ra k w ie grm nie ptrzebny. R entw nść teg przedsiębirstw a jest w ię ce j niż p ew n a, tem bardziej, że htel m ieścić się będzie n a p ra w d ę w idealnem w p r s t płżeniu, pnadt zaś nie w ą tp liw ie dsknale płacać się będzie łaźnia par w a i zak ład k ąp ie l w y, taksam ja k restauracya, cukiernia i k a w ia rn ia. Przez płączenie tych p rze d sięb i rstw p w ięk sza się w bardz znacznym stpniu w artść htelu ja k takieg i rentw nść całeg przedsiębirstw a. W p ła ta na akcye d b y w ać się będzie w kasie B anku p rz e m y s ł w -b u d w la n e g w ratach, z k tó rych p ierw s za w w yskści 4 0 % płatną będzie przy subskrybcyi ; nzstałe 6 0 % rzłżne będą na d w ie raty: 0 % płatne pierw szeg list pada 1912, a statnie 0% 1 luteg 191. Rlnicza Spółka Piekarska w Łniwach (pw. Brzesk) pd firm ą PŁUG = = = = = pleca = = = = = najprzedniejsze Chleby żytnie, razwe i dyetetyczne Graham a". D n a b yc ia w znaczniejszych handlach. Główny skład: w Krakwie, ul. św. Tmasza 8 w mleczarni M. Skwirczyńskieg, F R Y Z Y E R MĘSKI i DAMSKI Firma chrześcijańska. Firma chrześcijańska FLRYAŃSKA - 40 wyknywa wszelkie rbty w zakres fryzyerstw a wchdzące. WYRBY Z WŁSÓW. = Specyalny gabinet dla czesania Pań. Ceny knkurencyjne. Pleca się łaskawie. Bieliznę damską i męską, Rękawiczki, Krawaty, Skarpetki, Pńczchy, Halki, BLUZKI DAMSKIE, raz kmpletne Wyprawy ślubne pleca p nader niskich cenach Rynek gł. 6 l a ' (Szara fcamsws&sa)

7 Nr 28 TYGDNIK MIESZCZAŃSKI*1 7 SCHWKI (Safe Depsits) d dyskretneg i bezpieczneg przechw ywania depzytów pd w łasnym kluczem. Należytść za najem schwka zależy d jeg wielkści W Krakwie Rynek 25 (Dm własny) i wynsi rcznie K 0.1(50 lub K 75 -, półrcznie K 18.K 0 lub K 45. Bliższych wiadmści udziela ddział Depzytwy w lkalu parterw ym, wynajmuje w specyalnie na ten cel urządznym, stalą pancerznym skarbcu: Telefn Nr Telefn Nr Na sezn letni = Maryan Król i Żabty, pńczchy, w wielkim w y b rze rękaw iczki niciane, jedw a- pleca najtaniej K r a k ó w, u l. D łu g a L. 10 bne raz szpilki d kapeluszy. BANK przemysłw-budwlany w Krakwie, Rynek gł. 24. na mcy przedwstępnej kncesyi Wys. c. k. Namiestnictwa we Lwwie, z dnia 8 czerwca 1912, 1. XIII a 1896/2 głasza niniejszem PUBLICZNĄ SUBSKRYPCYĘ na kapitał akcyjny w kwcie K. 2, rzłżne na 1 0,0 0 0 sztuk akcyi p K na kaziciela piewających, celem zbudwania pierwszrzędneg htelu pd firmą: Krakwskie Akeyjne Twarzfstw Htelwe z siedzibą w Krakwie. Wpłata akcyi nastąpić ma w wartści nminalnej i rzłżną będzie na raty, z których pierwsza w wyskści 4C% płatną będzie przy subskrypcyi. Pzstałe 60% rzłżne będą na 2 raty, z których 0% płatne będą listpada 1912, dalsze 0% pierwszeg luteg 191. Subskrypcyę, która zamknięta zstanie z dniem 17-g lipća r. 1912, przyjmują prócz Banku przemysłw-budwlaneg, także inne instytucyę f.nmswe, Dmy bankwe i kantry wymiany. Szczegółwy prspekt wysyła się na żądanie dwrtną pcztą. Kraków, w Czerwcu Edward hr. Mycielski. W ładysław hr. Mycielski. Dr- Gustaw Kaden. REIM i SKA KRAKÓW, RYNEK L. 7, plecają najtaniej FARBY LAKIERY, PKSTY, IE, CLAZURY, ARTYKUŁY TECHNICZNE, DUDWLANE I PRZEMYSŁWE PERFUMY, KREMY, PUDRY, MYDŁA, KSMETYKI, PRZYBRY TALETWE, D PDRŻY I KĄPIELWE. Artykuły sprtwe, przybry d rybłówstwa, Hamaki, leżaki, huśtawki grdwe. ŚR D K I P R Z E C IW MLM, MUCHM et. ŚR D K I P R Z E C IW P A L E N IU C Y G A R I P A P IER SÓ W. W y ró b k ra k w sku W y ró b k ra k w s k i. A W Fabryka łupku asb estw eg,,asbit D sk n a łe B. J r B f l S półka z gr. p ręk ą PKRYCIE DACHÓW / \ ł I 1 Kraków. Kraków., ",,... * m * Fabryka: u. Starów ślna 89., trwale,e wymaga rep racyk lupek asb estw y Biur centr. ul. Starw iślna 48. Najwyższy stpień gnitrwałści. dprny na wiatry i zmiany pwietrza Telefn Nr Teiefn2Nt. j

8 TYGDNIK MIESZCZAŃSKI" Nr 28 w K rakwie, Rynek 17. kupuje i sprzedaje papiery wartściwe, jak: lsy, renty, listy zastawne, akcye, bligacye. Mnety zagraniczne, marki, franki, ruble, dlary. Załatwia wszelkieg rdzaju interesa bankwe. U sk u teczn ia szybk zlecenia giełd w e, przekazy na m iejsca k ą p ie l w e i zagraniczne. P rzyjm u je w k ła d k i na książeczki w k ła d k w e K w y p ła c a dziennie bez w y p w ie d ze n ia. i ii i mmi i, Pdatek rentwy płaca bank z własnych funduszów l=e' D D a D!= E 5 L. Telefnu PD PATRNATEM IIBAMA f i ZAŁŻNA Adr. telegr.:,,sprbanka PATRIA A k cy jn e Tw arzystw Ubezpieczeń w Pradze. Generalna Reprezentacya dla Galicyi i Bukwiny, ui Krakwie, ul. ś. Jana L. I. Czynnści: A) U bezpieczenia d wypadków : Jednstkwe i dzieci. Ubezpieczenia na czas pdróży wszelkieg rdzaju. Ubezpieczenia zbirwe i związkwe itp. B) U bezpieczenie d k rad zieży z w łam aniem : Mieszkania, sklepy, fabryki, banki, kantry i t. p. C) U bezpieczenre d p raw nej d p w ied zia ln ści: Przedsiębirstwa przemysłwe, rękdzielnicze. Właściciele dmów. Kąpiele, htele, restauracye, kawiarnie. Wydziały gminne i pwiatwe. Apteki i drguerye. sby prywatne, sprtwcy. Teatry, zakłady lecznicze i t. d. Pszukuje zdlnych i rzutkich zastępców i agentów na Kraków i na prwincyę. W szelk ich w yjaśnień ndzieia bezinteresw nie KRAKWSKA FUBRYKil SZCZTEK IPEHDZŁ1 S p ó łk a z graniczn ą d p w ied zia ln śc ią Zwierzyniec, ul. Kściuszki L. 40. T e le f n N r Jedyna plska fabryka w Austryi wyrabia i sprzedaje wszelkie gatunki szcztek i pendzli. Na życzenie d sta w a d dm ów. Sprzedaż hurfwna i drbiazgwa p cenach fabrycznych. Dyrekcya. / F i R m n ANTNI LARISCH skład ftgraficznych aparatów załżny w reku 1891 Kraków, ulica Szewska tylk nr 19 pleca najnwsze m dele p cenach fabrycznych, raz w szelkie przybry d tycbże. Pdręcznik ftgrafii dla pczątkujących nwe własne wydan'e za nadesłaniem K 1.10 frank. Burzyński Stanisław z20? elektryczna fabryka stlarska Kraków, ulica Długa L T e le f n N r P d ejm u je się rbót fabrycznych, m eb l w y ch, kścielnych i w s zelk ic h w zakres stlarstw a w c h d zą cy ch a g e n N 8 8 D CU g g g g g g g g g g g g g g g g g g g g g g g g g g g g TEATR LUDWY na Wystawie architektnicznej = i w Parku Krakwskim Cdziennie przedstawienia gdz. 8 w ieczór. _ a ~~ D KASA ZALICZKWA 1 KLUBU KUPIECKIEG wkrakwie Stwarzyszenie zarejestrwane z gran. dpwiedzialnśiią 8 twrzyła swe biura z dniem I. maja b. r. przy ul. Szewskiej I. 9- Przyjm uje w kładki na książeczki szczędnściwe 1 prcentwuje p 5 % d sta 61 Esknłuje weksle i rymesy p najtańszej stpie prcentwej. V /. \ Rządw upważnina S Z K Ł A Rachunkwści państwwej i buchalteryi Józefa T M czyk a w Krakwie p r z y u. S z u js k ie g L. 7, Pdlegająca w myśl reskryptu c. k. Ministerstwa wyznań światy z dnia 17-g stycznia 1909 rku, I. 48T88 inspekcyi c. k. W ładz szklnych. bejmuje kursa przygtwawcze d egzaminów składanych: a) w c. k. Namiestnictwie, b) w Akademii handlwej. Udziela się również nauki pisania na maszynach 1 stengrafii, raz sbnych lekcyi z przedm it'w w zakres buchalteryi wchdzących. Zgłszenia cdziennie d d 6 ppłudniu. Sławne z dbrci CUKRy DESERWE pleca JÓZEF 5IERMNTWSKI Kraków, ulica B racka. Elekfr-mfrwa Fabryka w ędlin Stefana S ieczkw skieg pleca wędliny dbrwej jakści zawsze świeże p cenach przystępnych. Zam iejscwe zamówienia uskutecznia zaraz. MYDŁ RAJSKIE Śmiechwskieg najlepsze d prania i mycia. v " pzbaw ine gryzących skła dników, nie niszczy rąk i nie szkdzi bieliżnie. Rajskie Mydł Śmiechwskieg paczka funtw a w ryg. pakw aniu 44 h. 94 D nabycia wszędzie. lilii; IM RUTY iiiiii m ie S lę C Z R E LUB TYGDNIWE mżna dstać wszelkie twary w składzie P. merlikh i S«a I. 51. W K R A K W I E, U L IC H G R D Z K A L. 51. (n ap rze ciw kściła św. P i tra) Zakład intrligatrski E. HAŁACINSKIEGj przy ul. Flryańskiej 1. 4, ficyny (przez szereg lat św. Jana, 16) w y k n u je w s zelk ie rbty w ten zakres w c h dzące, jakteż n aklejan ie m ap na płótn, p ra w ę nut, ksiąg ha n d l w y c h, passepartut itp. W y k n a n ie staranne i pspieszne. C en y um iark w an e. Zakład rzeźbiarsk-kamieniarski PITR CEKIERA w Krakwie, ulica R ajsk a Nr 10. P d ejm u ję się w s zelk ic h rbót w zakres ten w c h d zą cy ch jakt : Rbty b u d w la n e : ckły, prtale, schdy, fasady kam ienn e. R b ty kścielne: łtarze, am b ny, balustrady, krpielnice, psadzki itp. rbty. G r b w c e fam ilijne, p m n ik i, pstum enta, figury, tablice p a m ią tk w e z napisam i z r d zim ych m a rm u ró w g ra n itó w i p ia s k w c ó w, raz w s zelk ic h rzeźb, sztukateryj, d le w ó w i d ekracyj fasad, w kam ieniu, gipsie, w a p n ie h yd ra u liczn em i cem encie p cenach bardz przystępnych. Ludwik Lazar jeneralne zastępstw. Arcyksiążęcecj Brwaru w Żywcu. GŁÓWNY SKŁAD i SPRZEDAŻ PIWA ŻYWIECKIEG BECZKWEG I FLASZKWEG W KRAKWIE ul. św. Anny L. i w dzielnicy XVI (Łbzów) Telefn Nr Telefn Nr I Redaktr dpwiedzialny: Adlf W łdzimierz Węgrzyn. Wydawca: Szczepan Rakisz. Drukarnia Głsu Nardu" w Krakwie, ul. św. Tmasza (Rządca J. R. Dbrzański).