Akademia Morska w Gdyni

Transkrypt

1 WYDZIAŁ PRZEDSIĘBIORCZOŚCI I TOWAROZNAWSTWA Uczestnicy konferencji 1) Babicz-Zielińska Ewa,, Jeżewska-Zychowicz Marzena, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie - Wpływ czynników środowiskowych na wybór i spożycie żywności 2) Balon Urszula, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie - Zachowania konsumentów w zakresie składania reklamacji 3) Barska Anetta, Uniwersytet Zielonogórski - Komunikacja marketingowa z młodymi konsumentami na rynku żywności 4) Bartkowicz Joanna, - Wybrane zachowania konsumentów na rynku kawy naturalnej 5) Biełuszko Katarzyna, - Znaczenie Internetu w kształtowaniu relacji hotelu z klientami na przykładzie hoteli województwa pomorskiego 6) Cholewa-Wójcik Agnieszka, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie - Konsumencka ocena innowacyjnych opakowań kosmetycznych 7) Chudzian Joanna, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie - Proces decyzyjny konsumentów na rynku mleczarskim 8) Dąbrowska Anna, IBRKK - Postawy polskich konsumentów od konsumpcjonizmu do zrównoważonej konsumpcji 9) Dmowski Przemysław,, Sieńkowska Sylwia, J.S. Hamilton Poland S.A. - Konsumencka ocena jakości sensorycznej herbaty czarnej dostępnej na trójmiejskim rynku 10) Dziadkowiec Joanna, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie - Wpływ płci i wieku na preferencje konsumentów usług gastronomicznych 11) Escher Iwona, Petrykowska Joanna, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Proekologiczne zachowania młodych polskich konsumentów 12) Grego-Planer Dorota, Liczmańska Katarzyna, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu - Kluczowe trendy w zachowaniach konsumenckich na przykładzie mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego 13) Grobelna Aleksandra, - Satysfakcja zawodowa a poziom wykonania pracy implikacje dla postrzegania jakości usług przez konsumentów. Przypadek hoteli trójmiasta 14) Halicka Ewa, Szczebyło Agata, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie - Analiza zachowań konsumentów sushi na rynku warszawskim 15) Hall Hanna, Politechnika Rzeszowska - Lojalność studenta względem uczelni - specyfika, korzyści, metodyka badań 16) Jakubowska Dominika, Radzymińska Monika, Staniewska Katarzyna, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie - Postawy i zachowania dzieci w wieku szkolnym względem żywności i żywienia - wyniki badań jakościowych

2 17) Jeżewska-Zychowicz Marzena, Królak Maria, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie - Zachowania konsumenckie na rynku pieczywa i ich wybrane uwarunkowania 18) Kolasińska-Morawska Katarzyna, Społeczna Akademia Nauk - Wirtualna przestrzeń Internetu miejscem zakupów dóbr FMCG 19) Kondratowicz-Pietruszka Elżbieta, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie - Zachowania konsumentów na rynku tłuszczów jadalnych 20) Kowrygo Barbara, Rejman Krystyna, Drozdowska Anna, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie - Zachowania nabywcze w zakresie żywności klientów sieci Biedronka i postrzeganie jej placówek sprzedaży 21) Kozirok Witold, Sitkiewicz Magdalena, - Postawy i zachowania konsumentów wobec herbat i herbatek 22) Królak Maria, Jeżewska-Zychowicz Marzena,, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie - Zachowania konsumentów na rynku produktów zbożowych pełnoziarnistych i ich uwarunkowania na przykładzie makaronu i herbatników 23) Maciąg Agnieszka, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie - Wyniki finansowe spółek giełdowych na rynku usług turystycznowypoczynkowych oraz hotelowych w poszczególnych segmentach działalności 24) Majchrzak-Lepczyk Justyna, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu - Zachowania konsumentów na rynku e-commerce wybrane zagadnienia 25) Murawska Anna, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy; Krystyna Gutkowska, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie - Ekonomiczne uwarunkowania poziomu spożycia artykułów żywnościowych w aspekcie regionalnym 26) Nalewajek Monika, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie - Czynniki dyssatysfakcji z usług fryzjerskich 27) Newerli-Guz Joanna, Rybowska Agnieszka, - Produkt tradycyjny i regionalny - luksus od święta czy na co dzień 28) Ozimek Irena, Szlachciuk Julita, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie - Poziom ochrony konsumentów na rynku żywności w Polsce w opinii wybranej grupy młodych konsumentów 29) Palka Agnieszka, - Zmiany w preferencjach konsumentów na rynku lodów 30) Pigłowski Marcin, - Prognozowanie liczby powiadomień alarmowych systemu RASFF na podstawie danych empirycznych dotyczących metali ciężkich 31) Radziszewska Aleksandra, Politechnika Częstochowska - Etnocentryczne postawy konsumentów w obliczu globalizacji konsumpcji 32) Radzymińska Monika, Jakubowska Dominika, Mozolewski Wacław, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie - Postawy i zachowania proekologiczne względem zagadnień środowiskowych 33) Rybowska Agnieszka,Newerli- Guz Joanna, - Zachowania konsumentów 60+ na trójmiejskim rynku luksusowych produktów spożywczych 34) Sowa Izabela, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach - Wpływ wybranych determinant na zachowania młodych konsumentów w latach (wyniki badań własnych) 35) Śmiechowska Maria, - Akceptacja i wybór produktów spożywczych o smaku miętowym. Badania wstępne

3 36) Wasilik Katarzyna, IBRKK - Idea Fair Trade sprawiedliwe zachowania konsumpcyjne, jako forma pomocy rozwojowej dla krajów globalnego Południa 37) Wilczyńska Aleksandra, - Znajomość żywności gwarantowanej jakości i jej oznakowania wśród młodych konsumentów 38) Zabrocki Romuald, - Poradnictwo żywieniowe, jako innowacyjny komponent pakietu usługowego gabinetów kosmetycznych

4 Streszczenia 1) Ewa Babicz-Zielińska, Marzena Jeżewska-Zychowicz, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Wpływ czynników środowiskowych na wybór i spożycie żywności W artykule przedstawiono wyniki badań różnych autorów nad wpływem czynników środowiskowych na wybór żywności. Wykazano, iż czynniki ekonomiczne są ważnym determinantem wyboru żywności, zwłaszcza wśród osób o niskim statusie ekonomicznym (emeryci, renciści, bezrobotni). Wpływ czynników społecznych takich, jak otoczenie bliższe (rodzina, szkoła) i dalsze (media, kultura) na zachowania żywieniowe i preferencje obserwowano dla wielu produktów. Zachowania żywieniowe są silnie zależne od kultury, produkt uznany za jadalny w jednej kulturze, w innej może być niejadalny. Wpływ czynników kulturowych widoczny był wyraźnie w ocenie zdrowej diety przez konsumentów różnych krajów. Preferencje i wybór produktów czy posiłków były istotnie zależne od kontekstu, czyli miejsca i towarzystwa, w którym były spożywane. Znajomość czynników środowiskowych, determinujących zachowania konsumenckie pozwala więc producentom żywności na opracowanie odpowiedniej strategii marketingowej, która wpłynie nie tylko na zwiększenie sprzedaży, ale także na kształtowanie prawidłowych wzorców żywieniowych. Jak podkreśla wielu autorów, czynniki środowiskowe wpływają na zachowania konsumenckie w większym stopniu niż czynniki fizjologiczne. 2) Urszula Balon, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Zachowania konsumentów w zakresie składania reklamacji Reklamacja wadliwych produktów jest prawem każdego konsumenta. Jednak nie wszyscy korzystają z tych uprawnień. Celem artykułu jest zaprezentowanie opinii klientów na temat składania reklamacji. W artykule wykorzystano wyniki badań ankietowych przeprowadzonych na podstawie kwestionariusza, który został opracowany i zweryfikowany w badaniach pilotażowych. Z przeprowadzonych badań wynika, że konsumenci są niechętnie nastawieni do składania reklamacji ze względu na swoje wcześniejsze doświadczenia, uważają, że jest to proces długotrwały i frustrujący. Już na samą myśl o reklamacjach denerwują się, że muszą rozmawiać z nieuprzejmym sprzedawcą, który utrudnia i zniechęca do złożenia reklamacji. Ważnym kryterium przy podejmowaniu decyzji o złożeniu reklamacji jest cena i odległość do sklepu, w którym należy złożyć reklamację. Uzyskane dane stanowią uzupełnienie istniejących badań w zakresie reklamacji i są dobrym punktem wyjściowym do formułowania hipotez badawczych w przyszłych badaniach naukowych, jak również do zarządzania reklamacjami zarówno w przedsiębiorstwach, jak i punktach sprzedaży. 3) Anetta Barska, Uniwersytet Zielonogórski Komunikacja marketingowa z młodymi konsumentami na rynku żywności Skuteczne konkurowanie na rynku żywności wymaga od przedsiębiorstwa właściwego stosowania instrumentów marketingowych, wśród których istotną rolę odgrywa

5 komunikacja marketingowa. Jest to forma komunikacji społecznej, która powinna być rozważana przez pryzmat procesu budowania relacji producentów i dystrybutorów żywności z konsumentami. Celem artykułu jest identyfikacja form komunikacji marketingowej najbardziej preferowanych na rynku żywności przez młodych konsumentów. Ich znajomość może być wykorzystana przez producentów żywności w projektowaniu marketingowej strategii komunikacji. Prezentowane opracowanie ma nie tylko implikacje praktyczne, ale również społeczne - współczesne środki komunikacji zmieniły bowiem sposób komunikacji międzyludzkiej, która obecnie wśród młodych konsumentów przesunęła się ze świata realnego do wirtualnego. W postępowaniu badawczym autorka wykorzystała analizę literatury oraz wyniki własnych badań ankietowych przeprowadzonych wśród 341 konsumentów w wieku lat. Z przeprowadzonych badań wynika, że młodzi konsumenci jako najskuteczniejszą formę promocji produktów żywnościowych uznali dobrą lokalizację w miejscu sprzedaży. Bardzo istotnym kanałem komunikacji z konsumentami stał się współcześnie również Internet, który może zostać wykorzystany zarówno w komunikacji nieformalnej, jak i formalnej. 4) Joanna Bartkowicz, Wybrane zachowania konsumentów na rynku kawy naturalnej Celem pracy było zbadanie wybranych zachowań konsumentów spożywających kawę naturalną mieloną i w ziarnach, dostępną na rynku. Kawa to jeden z najpopularniejszych napojów świata i jedna z najpopularniejszych używek (główne źródło kofeiny). Działa pobudzająco i orzeźwiająco, przyspiesza przemianę materii i zwiększa sprawność myślenia. Badani piją ją z przyjaciółmi, znajomymi (80,2%), ale też w samotności (23,4%), a wiek był czynnikiem istotnie różnicującym statystycznie. Kawa jest dodatkiem, pretekstem do spotkań z drugim człowiekiem, rozmowy, zwierzeń, dyskusji, czy omówienie bieżących spraw lub planów. Często padają słowa idziemy na kawę? lub umówmy się na kawę, to nie do końca o picie kawy nam chodzi, ale o spotkanie z drugim człowiekiem. Kawę pijemy na różne sposoby i coraz częściej dostrzegamy jej walory sensoryczne. Pijemy ją tradycyjnie, czyli zalewamy wrzątkiem (49,1%), ale również z ekspresów ciśnieniowych (46,1%). Znane jest również badanym parzenie w tygielku po turecku (9,6%). Najważniejszym dla badanych był smak (78,4%), cena (50,3%), jakość (45,5%), marka (42,5%). Lojalność wobec marki zdeklarowało 56,3% w tym kobiety 57,9%. Badani pili 2 filiżanki dziennie (43,1%), a 1/4 badanych jedną filiżankę/dzień. Podobny odsetek (20,4%) wykazał spożycie więcej niż 3 filiżanki/dzień. W tym przypadku większym spożyciem wykazali się mężczyźni. Respondenci wybierali najbardziej popularne marki na rynku: Jacobs (55,1%), Tchibo (52,7%), Nescafe (44,3%), MK Café (24,6%) i Lavazza (20,4%). Informacje zawarte na etykietach są nieczytane przez 15,6% respondentów. Pozostałe osoby czytały etykiety: zawsze (10,8%), często (20,4%), czasami (55,1%), co świadczy o świadomych wyborach. 5) Katarzyna Biełuszko, Znaczenie Internetu w kształtowaniu relacji hotelu z klientami na przykładzie hoteli województwa pomorskiego Celem niniejszego artykułu jest scharakteryzowanie możliwości wykorzystania Internetu do kształtowania relacji z klientami hoteli oraz zbadanie, w jakim zakresie z możliwości tych korzystają pomorskie hotele. Jako narzędzie badawcze wykorzystano metodę

6 eksploracji Internetu (przeglądania stron internetowych badanych hoteli) oraz wywiadu telefonicznego. Przeprowadzone badania pokazują, iż pomorskie hotele w umiarkowanym stopniu wykorzystują Internet do zarządzania relacjami z klientami, przy czym obserwuje się istotną statystycznie zależność pomiędzy kategorią hotelu a wykorzystaniem narzędzi e- CRM. Hotele wyższych kategorii znacznie częściej angażują się w takie działania. Artykuł w warstwie teoretycznej pokazuje menadżerom możliwości wykorzystania narzędzi e- CRM, a w warstwie badawczej pozwala na porównanie ich aktywności w tym zakresie z konkurencją oraz wskazuje tym samym na możliwości uzyskania przewagi konkurencyjnej na analizowanym rynku. 6) Agnieszka Cholewa-Wójcik, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Konsumencka ocena innowacyjnych opakowań kosmetycznych Walka przedsiębiorstw o wzrost pozycji konkurencyjnej wpływa na innowacyjność oferty rynkowej, która z czasem staje się jednym z podstawowych wyzwań dla firm branży kosmetycznej. Konkurowanie poprzez innowacje, w połączeniu z zaspokajaniem potrzeb konsumentów i zwiększaniem dla nich wartości dodanej istotnie wpływają na jakość życia konsumentów. W artykule przedstawiono wyniki badań postaw i zachowań konsumentów wobec innowacji opakowaniowych w branży kosmetycznej. Analiza stanu wiedzy i postaw konsumentów wykazała, że konsumenci podejmując decyzje zakupowe w największym stopniu zwracają uwagę na innowacje konstrukcyjne oraz technologiczne oraz marketingowe. Natomiast mniejszą uwagę zwracają na innowacje materiałowe wprowadzane do opakowań produktów kosmetycznych. Zaprezentowano wpływ postaw i zachowań konsumenckich na zakres innowacji opakowaniowych w produktach kosmetycznych wprowadzanych na rynek. 7) Joanna Chudzian, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Proces decyzyjny konsumentów na rynku mleczarskim Podstawą wszelkich zachowań konsumenckich jest decyzja o zakupie. Przebieg procesu decyzyjnego jest drogą do tej decyzji i jego charakter może być różny dla różnych kategorii produktowych i grup konsumentów. W artykule przedstawiono na podstawie dokonanych badań pierwotnych pozyskanych z kwestionariuszy ankiet, analizę przebiegu procesu podejmowania decyzji zakupowych wśród konsumentów produktów mleczarskich. Zaobserwowano niewielkie znaczenie poszukiwania informacji o produkcie, sytuacji aktu zakupu oraz zaniechania zakupu. Z kolei ocena alternatyw wyboru była różna w zależności od analizowanej kategorii produktowej występowała dla produktów wysokoprzetworzonych i niskim stopniu nasycenia rynku a nie występowania dla produktów niskoprzetworzonych o wysokim stopniu nasycenia rynku. Dodatkowo wysokie wyniki w zakresie powtarzania zakupów mają znaczenie w wykorzystaniu zrutynizowanego przywiązania do marek w przypadku produktów tradycyjnych, i lojalnościowego w przypadku matek nowej generacji, do tworzenia komunikatów reklamowych adresowanych do obu grup produktów. 8) Anna Dąbrowska, IBRKK Postawy polskich konsumentów od konsumpcjonizmu do zrównoważonej

7 konsumpcji Celem artykułu jest identyfikacja postaw polskich konsumentów, czy bardziej właściwy jest im konsumpcjonizm czy raczej aspirują do nowoczesnych, odpowiedzialnych zachowań, czyli zmierzają w kierunku zrównoważonej konsumpcji. W artykule przedstawiono wyniki badania dotyczącego kompetencji polskich konsumentów. Przez kompetencje konsumentów rozumie się wiedzę teoretyczną i umiejętność praktyczną, wyróżniającą daną osobę łatwością sprawnej, skutecznej, odpowiadającej oczekiwaniom jakościowym, realizacji potrzeb niższego i wyższego rzędu przy zachowaniu odpowiedzialności za dokonywane wybory. Badanie typu omnibus przeprowadzono na reprezentatywnej 1000 osobowej próbie dorosłych Polaków w wieku lata. Próba miała charakter losowo-kwotowy. Głównym celem badania była identyfikacja kompetencji konsumentów i ich znaczenia dla stymulowania innowacyjnych zachowań i zrównoważonej konsumpcji. Postawiono hipotezę, że kompetencje konsumentów, zarówno miękkie jak i twarde stymulują innowacyjne zachowania i kształtują postawy konsumentów zgodnie z koncepcją zrównoważonej konsumpcji. Badania dowiodły, że postawy Polaków są zróżnicowane, ale przeważają postawy związane z kultem posiadania. Uzyskane wyniki mają charakter poznawczy i aplikacyjny. Wyniki badania mogą być użyteczne dla praktyki gospodarczej i kształtowania polityki społecznej. Artykuł ma charakter teoretyczno-badawczy. 9) Przemysław Dmowski,, Sieńkowska Sylwia, J.S. Hamilton Poland S.A. Konsumencka ocena jakości sensorycznej herbaty czarnej dostępnej na trójmiejskim rynku Celem pracy była konsumencka ocena jakości sensorycznej herbaty czarnej oraz ocena uwarunkowań procesów zakupu herbaty w odniesieniu do opinii trójmiejskich konsumentów. Głównymi czynnikami decydującymi o wyborze herbaty były: cena (80%), wartość prozdrowotna (55%), opakowanie, rodzaj herbaty (88%), kraj pochodzenia (36%) oraz odpowiednia jakość sensoryczna. Ankietowani deklarowali, że przy zakupie herbaty nie zwracają uwagi na reklamę (46%) i w przypadku braku ulubionego produktu nabywają inny, podobny (51%). Wyniki oceny sensorycznej wskazały, że najbardziej akceptowaną była herbata marki Dilmah, która charakteryzowała się aromatycznym zapachem, dużą klarownością i nieznacznym nasyceniem barwy brązowej naparu oraz intensywnością i rześkością smaku. Uzyskane wyniki badania mogą służyć do opracowywania, przez podmioty zajmujące się importem, konfekcjonowaniem i sprzedażą herbaty, mieszanek herbaty spełniających oczekiwania współczesnego konsumenta. 10) Joanna Dziadkowiec, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Wpływ płci i wieku na preferencje konsumentów usług gastronomicznych Głównym celem projektu było sprawdzenie, czy pomiędzy konsumentami usług gastronomicznych występują różnice ze względu na płeć i/lub wiek. W badaniu wykorzystano model RPB (Restaurant Preferences-Behavior Model), który składa się z 34 stwierdzeń pogrupowanych w ramach pięciu czynników determinujących wybory konsumentów na rynku usług gastronomicznych. Badania prowadzone metodą wywiadu

8 bezpośredniego, ankietowani wyrażali swój stopień akceptacji dla każdego ze stwierdzeń w skali 1-5. Stwierdzono, że w badanej grupie respondentów różnice ze względu na wiek występują w czterech z pięciu czynników składowych modelu RPB, natomiast ze względu na płeć tylko w jednym. Zidentyfikowano również elementy czynnika (pytania), w zakresie których występuje największa liczba różnic. Uzyskane dane stanowią uzupełnienie istniejących badań w zakresie preferencji na rynku gastronomicznym i są dobrym punktem wyjściowym zarówno do formułowania hipotez badawczych w przyszłych badaniach naukowych, jak również do segmentacji konsumentów w praktycznej działalności obiektów gastronomicznych. 11) Iwona Escher, Joanna Petrykowska, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Proekologiczne zachowania młodych polskich konsumentów Tematyka niniejszego artykułu dotyczy zachowań konsumenckich zaliczanych w literaturze przedmiotu do kategorii zachowań proekologicznych. Głównym jego celem jest określenie zakresu oraz częstotliwości podejmowania wspomnianych zachowań przez młodych polskich konsumentów. Dla realizacji założonego celu wykorzystano literaturę z zakresu zachowań nabywców, dane wtórne dostępne w opracowaniach badawczych opisujących proekologiczną aktywność polskich konsumentów oraz dane pozyskane z badania własnego przeprowadzonego w okresie luty-marzec 2014 r. metodą ankiety audytoryjnej na nielosowej próbie 617 respondentów (studentów Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu oraz Wyższej Szkoły Bankowej w Toruniu). Większość z poddanych pomiarowi osób podzieliło pogląd mówiący o tym, że obecny oraz przyszły stan środowiska naturalnego jest zależny od aktywności proekologicznej konsumentów a jego poprawa nie jest możliwa bez odpowiedniej edukacji ekologicznej. Z drugiej jednak strony, pozyskane dane wskazały, iż nie wszyscy z badanych podejmują zachowania proekologiczne, a jeśli podejmują to w różnym zakresie i z różną częstotliwością. To stanowi podstawę do wysunięcia wniosku, że poglądy młodych polskich konsumentów nie zawsze idą w parze z działaniami przez nich podejmowanymi. Powodem owej niespójności może być m.in. typowa dla ich młodego wieku niedojrzałość i niestałość w obszarze ich sfery poznawczej, emocjonalnej oraz behawioralnej. Jej zidentyfikowanie wskazuje na potrzebę intensyfikacji prowadzonej w Polsce edukacji ekologicznej, tak aby w większym stopniu sprzyjała ona wykształceniu u młodych osób (konsumentów) poglądów uznających potrzebę dbałości o środowisko naturalne i spójnych z nimi zachowań proekologicznych. 12) Dorota Grego-Planer, Katarzyna Liczmańska, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Kluczowe trendy w zachowaniach konsumenckich na przykładzie mieszkańców województwa kujawsko-pomorskiego Trendy, które można zaobserwować w zachowaniach konsumenckich stanowią niezwykle cenną bazę informacji dla przedsiębiorców. Wszelkie uwarunkowania decyzji zakupowych są szczegółowo analizowane i stanowią podstawę decyzji strategicznych, będąc fundamentem dopasowania oferty do potrzeb i oczekiwań klientów a tym samym wzrostu poziomu ich satysfakcji. Artykuł badawczy w którym za cel postawiono wyodrębnienie głównych, aktualnych

9 trendów w zachowaniach konsumenckich w województwie kujawsko-pomorskim. W artykule autorki przedstawiły wyniki dwóch uzupełniających się badań pierwotnych, przeprowadzonych w okresie kwiecień czerwiec 2012 roku, wykorzystaną techniką badawczą był wywiad kwestionariuszowy. 13) Aleksandra Grobelna, Satysfakcja zawodowa a poziom wykonania pracy implikacje dla postrzegania jakości usług przez konsumentów. Przypadek hoteli trójmiasta Niniejszy artykuł ma charakter badawczy, a jego celem jest ukazanie roli i znaczenia satysfakcji pracowników dla kształtowania pożądanych postaw i zachowań konsumentów na rynku usług hotelarskich. Problemem badawczym jest próba poszukiwanie odpowiedzi na pytanie czy istnieje zależność między satysfakcją zawodową a kreatywnością zasobów ludzkich, a w jej konsekwencji z poziomem wykonania pracy przez personel badanych hoteli. Powyższa zależność może mieć swoje przełożenie na postrzeganą przez nabywców jakość świadczonych usług, a w jej rezultacie satysfakcję i lojalność klientów. Zastosowane metody badawcze to krytyczna analiza literatury przedmiotu dotycząca podjętej problematyki oraz badania empiryczne przeprowadzoną metodą ankiety w dwóch trójmiejskich hotelach. Przeprowadzone badania mają charakter studium przypadku, a ich rezultaty ukazują, że drogą do uzyskania usatysfakcjonowanych i lojalnych odbiorców może być m.in. umacnianie satysfakcji pracowników, którzy, poprzez swoją kreatywność i sposób wykonania pracy mogą wykreować dodatkową wartość i użyteczność dla klienta. Wyniki pracy ukazały istotny związek między satysfakcją a kreatywnością zasobów ludzkich, a w jej wyniku poziomem wykonania pracy. Z udowodnienia tej zależności można wyprowadzić potrzebę i kierunek dalszych badań empirycznych, które pozwoliłyby zweryfikować, postawione w pracy założenie, że istnieje zależność między wykonaniem pracy przez personel hotelu a postrzeganą jakością usług i jej konsekwencjami dla postaw i zachowań konsumentów na rynku. 14) Ewa Halicka, Agata Szczebyło, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Analiza zachowań konsumentów sushi na rynku warszawskim Do analizy zachowań konsumentów sushi wykorzystano wyniki badań własnych przeprowadzonych w okresie od czerwca do lipca 2013 roku wśród mieszkańców Warszawy, korzystających z lokali serwujących sushi. Do czynników determinujących zachowania ankietowanych osób młodych, posiadających wyższe wykształcenie oraz dobrze oceniających sytuację materialną swojego gospodarstwa domowego należą przede wszystkim walory smakowe i jakość sushi oraz wygląd i estetyka podania. W opinii konsumentów, składniki sushi, w szczególności ryby i owoce morza zawierają cenne dla zdrowia składniki odżywcze. W świetle ciągle niskiego spożycia ryb w Polsce oraz w przypadku dalszego rozwoju rynku sushi, rosnące zainteresowanie konsumentów może przyczynić się do poprawy wzorca spożycia mieszkańców dużych miast. Ważne jest również podejmowanie działań edukacyjno-informacyjnych w zakresie zaleceń żywieniowych na temat spożycia ryb tak odnośnie ilości, jak i jakości, składu i sposobu przyrządzania. 15) Hanna Hall, Politechnika Rzeszowska

10 Lojalność studenta względem uczelni - specyfika, korzyści, metodyka badań Celem artykułu jest analiza zjawiska lojalności studentów ze szczególnym uwzględnieniem jego specyfiki, generowanych korzyści dla uczelni oraz wybranych elementów metodyki jego badania. Badania lojalności studentów, których metodyka stanowi jeden z obszarów tematycznych niniejszego artykułu, realizowane są przez autorkę okresowo, metodą ankiety audytoryjnej. W artykule zwrócono uwagę na metodykę badań lojalności studentów, w tym, względem specyficznego obiektu specjalności. Badania zrealizowano wśród studentów Wydziału Zarządzania PRz w 2014 roku. Efektem zrealizowanych badań jest identyfikacja poziomu satysfakcji studentów z wybranej specjalności, poziomu ich lojalności w obszarze wewnętrznych mechanizmów lojalności oraz w sferze behawioralnej, jak również kluczowych elementów procesu decyzyjnego związanego z wyborem specjalności. Praktyczny aspekt artykułu ma wyraz w możliwościach wykorzystania doświadczeń i propozycji metodycznych autorki w badaniach lojalności studentów, jak również, dzięki zaprezentowaniu możliwych do uzyskania korzyści z takich badań w ich popularyzacji. Popularyzacja badań, będących przedmiotem artykułu, może ułatwić dostosowywanie programów studiów, a szczególnie specjalności oraz innych aspektów usług edukacyjnych szkół wyższych do oczekiwań studentów. 16) Dominika Jakubowska, Monika Radzymińska, Katarzyna Staniewska, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Postawy i zachowania dzieci w wieku szkolnym względem żywności i żywienia - wyniki badań jakościowych W pracy przedstawiono wyniki badań jakościowych dotyczących komponentów poznawczego, emocjonalnego oraz behawioralnego postaw dzieci w wieku szkolnym względem żywności i żywienia. W celu poznania sposobu myślenia, oceniania i reagowania dzieci na zagadnienia związane z żywnością i żywieniem zastosowano metody jakościowe, z wykorzystaniem zogniskowanych wywiadów grupowych. Stwierdzono, że dzieci potrafią prawidłowo zidentyfikować produkty spożywcze korzystne dla ich zdrowia, jak również poprawnie wskazać żywność, której spożywanie należy ograniczyć, jednakże wykazano trudności we wprowadzeniu tej wiedzy w codzienne zachowania dzieci. Potrzeba zmian zachowań dzieci w wieku szkolnym poprzez opracowanie propozycji działań, które uwzględnią złożoność ich postaw i zachowań wobec żywności i żywienia, a także potrzeby zarówno te emocjonalne, jak i żywieniowe. Zrozumienie sposobu postrzegania i znaczenia prawidłowego żywienia dla dzieci w wieku szkolnym może pomóc w opracowaniu działań, które spowodują, że żywność o wysokich walorach zdrowotnych będzie bardziej dostępna dla dzieci, postrzegana jako bardziej atrakcyjna, a jej spożywanie traktowane jako norma w grupie rówieśniczej. 17) Marzena Jeżewska-Zychowicz, Maria Królak, SGGW w Warszawie Zachowania konsumenckie na rynku pieczywa i ich wybrane uwarunkowania Celem badania była diagnoza zachowań konsumenckich na rynku pieczywa oraz ich uwarunkowań. Badanie ankietowe zrealizowano w 2012 roku w grupie 254 osób z

11 wykształceniem wyższym. Ocenie poddano między innymi częstość i rodzaj nabywanego pieczywa oraz czynniki decydujące o zakupie pieczywa. Większość badanych kupowała pieczywo kilka razy w tygodniu. Codzienne zakupy pieczywa deklarowało istotnie więcej mężczyzn, osób w wieku lat oraz pozytywnie oceniających dochód. Im starsze były osoby, tym bardziej ujawniały się u nich preferencje zakupowe dotyczące jednego rodzaju pieczywa. Bardziej popularne były zakupy pieczywa pszennego niż żytniego, także jasnego w porównaniu z ciemnym, przy czym płeć i wiek istotnie statystycznie różnicowały zachowania nabywcze. Kobiety bardziej preferowały zakupy pieczywa ciemnego, a osoby starsze pieczywa mieszanego. Zakup pieczywa był najsilniej determinowany oceną smaku, zawartością błonnika i ceną. Uczestnicy badania wykazywali na rynku pieczywa duże zróżnicowanie opinii i zachowań, co wskazuje na konieczność uwzględniania tych różnic w ofercie produktowej oraz w sposobie informowania o produktach. 18) Katarzyna Kolasińska-Morawska, Społeczna Akademia Nauk Wirtualna przestrzeń Internetu miejscem zakupów dóbr FMCG W erze informacji oraz internetyzacji przy postępującej internacjonalizacji i globalizacji przedsiębiorstwa są uzależnione od utrzymywania kontaktów z otoczeniem w tym szczególnie z klientami. Ostatnie lata wskazują dynamiczny wzrost sprzedaży w Internecie, głównie w kategorii B2C. W artykule przedstawiona została, na podstawie wyników badań własnych, charakterystyka klienta, który kupuje online dobra codziennego użytku. Główne wyniki przeprowadzonych badań własnych odnoszą się do najczęściej wybieranego asortymentu w zakupach online oraz czynników dla których klienci decydują się na zakupy w sieci Internet dóbr codziennego użytku. Niniejszy materiał skutkuje implikacjami praktycznymi w postaci szeregu rekomendacji dla sprzedawców detalicznych, którzy zamierzają wykorzystywać kanał online. Z kolei implikacje społeczne odnoszą się do zmian w przyzwyczajeniach zakupowych konsumentów w kierunku zakupów online. 19) Elżbieta Kondratowicz-Pietruszka, Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie Zachowania konsumentów na rynku tłuszczów jadalnych Skuteczność w konkurowaniu na rynku spożywczym jest efektem właściwie zaplanowanej i właściwie wdrożonej strategii. Istotą sukcesu jest zdolność do wyciągania właściwych wniosków z badania otoczenia, działań konkurentów oraz analizy trendów w zachowaniach konsumentów, które składa się z zachowania na rynku i w fazie konsumpcji. Celem artykułu była analiza badań ankietowych dotyczących zachowań konsumentów odnośnie zakupu i spożywania tłuszczów na terenie powiatu jasielskiego, wśród osób w średnim wieku oraz omówienie miejsca i roli konsumenta na rynku. Zachowanie konsumentów na rynku tłuszczów jadalnych, na terenie powiatu jasielskiego, determinują głównie uwarunkowania ekonomiczne. Należy założyć, że dopiero w zróżnicowanych ekonomicznie i społecznie grupach ujawnią się przesłanki wewnętrzne zachowań konsumpcyjnych. Należy przypuszczać, że wraz z poprawą koniunktury gospodarczej cena produktu nie będzie już w zdecydowany sposób decydować o zakupie produktów, a zaczną większą rolę odgrywać inne czynniki. 20) Barbara Kowrygo, Krystyna Rejman, Anna Drozdowska, SGGW w Warszawie

12 Zachowania nabywcze w zakresie żywności klientów sieci Biedronka i postrzeganie jej placówek sprzedaży Celem pracy było przedstawienie zachowań nabywczych klientów sieci Biedronka oraz postrzegania jej placówek na tle charakterystyki rozwoju tej sieci handlu detalicznego. Materiał badawczy stanowiły wtórne i pierwotne źródła informacji. Te drugie pozyskano drogą internetowego badania ankietowego, w którym uczestniczyło 169 osób. Autorski kwestionariusz pytań zamieszczony był na portalu w kwietniu 2013 r. Stwierdzono, że dzięki konsekwentnej strategii: rozbudowa sieci, dbałość o jakość produktów oraz przystępne ceny większość klientów lubi robić zakupy żywności w sieci Biedronka i postrzegają te placówki jako oferujące dobrą jakość produktów w niskiej cenie. Droga rozwoju sieci Biedronka od dyskontu do formatu o charakterze supermarketu, oferującego wysoką jakość produktów, niskie ceny i dogodną dla klientów lokalizację sklepów kreuje nowe kierunki w rozwoju polskiego handlu. Poznanie rozwoju największej w Polsce sieci handlu detalicznego Biedronka i rozpoznanie zachowań nabywczych oraz postrzegania tych placówek przez jej klientów jako wkład w wiedzę dotyczącą współczesnego konsumenta żywności. 21) Witold Kozirok, Magdalena Sitkiewicz, Postawy i zachowania konsumentów wobec herbat i herbatek Celem badań było określenie postaw i zachowań konsumentów wobec herbat i herbatek oraz analiza ważkości czynników warunkujących wybory tej grupy produktów. Wiedza o zachowaniach konsumentów na rynku herbaty i czynnikach wpływających na zakup konkretnego produktu może stanowić podstawę opracowania skutecznej strategii marketingowej dla podmiotów zajmujących się dystrybucją herbaty, jak również wychodzić naprzeciw oczekiwaniom społecznym. Badanie przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego z wykorzystaniem kwestionariusza ankiety. Badaniem objęto 115 klientów sklepów z herbatami na terenie Bydgoszczy. Jako zmienne niezależne wybrano m.in. płeć, wiek i miejsce zamieszkania. Na podstawie wyników stwierdzono, że postawy konsumentów wobec herbaty były w większości pozytywne, co przekładało się na częstość spożycia herbaty. Najwięcej konsumentów sięgało po herbaty czarne i zielone oraz herbatki owocowe, ziołowe i Rooibos. Do głównych determinantów wyboru herbat należały kolejno: walory smakowo zapachowe, gatunek herbaty, właściwości prozdrowotne i przyzwyczajenie. Artykuł ma charakter badawczy 22) Maria Królak, Marzena Jeżewska-Zychowicz, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Zachowania konsumentów na rynku produktów zbożowych pełnoziarnistych i ich uwarunkowania na przykładzie makaronu i herbatników Celem badania było określenie w jakim stopniu cechy socjo-demograficzne, postrzeganie siebie w kontekście stylu życia oraz wiedza żywieniowa determinują częstość spożywania makaronu i herbatników z mąki pełnoziarnistej. Badanie przeprowadzono w 2013 roku w grupie ogólnopolskiej 1000 dorosłych konsumentów.

13 Prawie 2/5 badanych nigdy nie spożywało makaronu i herbatników z mąki pełnoziarnistej, a około 15% badanych spożywało je z częstością 3 lub więcej razy w tygodniu. Istotnie statystycznie więcej mężczyzn (42,8%) niż kobiet (33,5%), najmniej osób z wykształceniem wyższym (27,1%) oraz osób najbardziej pozytywnie oceniających dochód (25,0%) nigdy nie spożywało makaronu pełnoziarnistego. Osoby deklarujące przywiązywanie uwagi do naturalności charakteryzowało częstsze spożywanie zarówno makaronu (18,8%), jak i herbatników (16,3%). Większą częstość spożywania makaronu deklarowały osoby zorientowane (16,9%) niż nie zorientowane na przyjemność (10,5%). Osoby reprezentujące dużą wiedzę na temat produktów zbożowych i błonnika stanowiły najmniejszy odsetek osób spożywających makaron (7,8%) i herbatniki (5,1%) z mąki pełnoziarnistej z największą częstością. Zróżnicowanie częstości spożywania produktów pełnoziarnistych wskazuje na konieczność uwzględniania tych różnic w podejmowanych działaniach ukierunkowanych na wzrost konsumpcji produktów zbożowych pełnoziarnistych. 23) Agnieszka Maciąg, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Wyniki finansowe spółek giełdowych na rynku usług turystyczno-wypoczynkowych oraz hotelowych w poszczególnych segmentach działalności Niniejsze opracowanie koncentruje się na analizie wyników finansowych trzech największych spółek z branży turystyczno-wypoczynkowej oraz hotelarskiej notowanych na warszawskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Omawiając zagadnienia zwrócono uwagę na kondycję finansową firm w poszczególnych segmentach działalności. Podstawę źródłową stanowiły sprawozdania finansowe badanych spółek giełdowych. Do analizy uwzględniono trzy Spółki z branży hotelarskiej: Interferie SA, Orbis SA oraz Rainbow Tours SA. Wyniki przeanalizowano uwzględniając sprzedaż usług w poszczególnych segmentach branżowych w latach Wszystkie badane Spółki w analizowanych latach poprawiły swoja kondycję finansową w poszczególnych segmentach działalności. Spółki z branży hotelarskiej, takie jak: Interferie i Orbis koncentrowały się przede wszystkim na pozyskaniu klienta krajowego, sprzedaż usług na rodzimym rynku stanowiła większość ich przychodów. W przypadku Grupy Rainbow Tours poprawa sytuacji finansowej była uwarunkowana wzrostem sprzedaży imprez turystycznych (podstawowy segment działalności) przez podmiot dominujący. Wyniki analizy wskazują na dużą konsolidacje rynku w podstawowych segmentach działalności Spółek. Praktycznym celem analizy finansowej na danym rynku usług jest ocena i kształtowanie przyszłości, rozwoju i możliwości przetrwania przedsiębiorstw. Umożliwia ocenę wartości firmy i jej pozycji na rynku. 24) Justyna Majchrzak-Lepczyk, Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu Zachowania konsumentów na rynku e-commerce wybrane zagadnienia Współczesną gospodarkę charakteryzuje coraz większa konkurencyjność na rynku dóbr i usług, skracający się cykl życia wielu produktów oraz intensywność zmian rynkowych. Firmy starając się wyprzedzać konkurencję, zapewniają swoim produktom/usługom zestaw unikalnych cech, oferując najnowsze rozwiązania technologiczne i funkcjonalne. Ostatnie lata przyniosły gwałtowny rozwój branży e-commerce, jak również wzrost świadomości i wiedzy konsumentów na ten temat. Zatem też i wymagania dotyczące tego obszaru stają się coraz większe. Zmieniające się zwyczaje zakupowe konsumentów

14 prowadzą do znacznych przeobrażeń rynkowych. Świadomość potrzeb i możliwości współczesnego konsumenta, dostęp do informacji i pozyskiwania treści osiągnęły poziom dotychczas nieznany. W tym kontekście warto zastanowić się, jak zmieniające się nieustannie zachowania współczesnych konsumentów wpływają na rosnący w siłę rynek e-commerce. 25) Anna Murawska, Uniwersytet Technologiczno-Przyrodniczy im. Jana i Jędrzeja Śniadeckich w Bydgoszczy Krystyna Gutkowska, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Ekonomiczne uwarunkowania poziomu spożycia artykułów żywnościowych w aspekcie regionalnym Artykuł opisuje rolę uwarunkowań ekonomicznych w zakresie spożycia żywności w gospodarstwach domowych w aspekcie regionalnym w Polsce. W szczególności scharakteryzowano podstawowe czynniki makro i mikroekonomiczne wpływające na preferencje ludności w zakresie poziomu spożycia żywności takie jak PKB per capita, poziom wynagrodzeń i dochody ludności. Następnie dokonano analizy współzależności pomiędzy uwarunkowaniami ekonomicznymi, a poziomem spożycia artykułów żywnościowych. Do realizacji celu wykorzystano najnowsze dane pochodzące z badań budżetów gospodarstw domowych, roczników statystycznych oraz innych materiałów źródłowych. Analizie poddano szesnaście województw w Polsce. Aby ocenić zależności pomiędzy czynnikami ekonomicznymi a poziomem spożycia artykułów żywnościowych obliczono współczynniki korelacji. Dochód jest istotnym czynnikiem wpływającym na poziom i strukturę zaspokajania potrzeb żywnościowych. W województwach o wysokim poziomie rozwoju gospodarczego i dochodach ludności istotnie więcej spożywa się produktów spożywczych otrzymywanych w wyniku przetwarzania surowców i umożliwiających konsumentom natychmiastowe spożycie lub szybkie przygotowanie posiłku. Przeciwnie zaś w województwach o niższym poziomie wskaźników ekonomicznych konsumuje się więcej produktów o charakterze podstawowym, takich jak pieczywo, mąka, mleko jaja lub cukier. Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że regionalne różnice w sytuacji ekonomicznej gospodarstw domowych wpływają na poziom i strukturę spożycia artykułów żywnościowych, co w konsekwencji może znaleźć odzwierciedlenie w strukturze energetycznej diety lub bezpieczeństwie żywnościowym ludności. 26) Monika Nalewajek, Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie Czynniki dyssatysfakcji z usług fryzjerskich W artykule eksplorowano kwestie braku satysfakcji z usługi (dyssatysfakcji), która to sytuacja znacząco wpływa na pozycję konkurencyjną przedsiębiorstwa, bowiem skutkuje utratą klientów. Przedstawiona została specyfika omawianego rynku, kluczowe czynniki dyssatysfakcji oraz zaproponowano autorski model satysfakcji klienta usług fryzjerskich. Artykuł prezentuje wyniki autorskich badań (CAWI, IDI) dotyczących czynników satysfakcji z usług fryzjerskich w Polsce. Badania własne pokazują, że kluczowy punkt koncentracji klienta w uzyskaniu zadowolenia z usługi położony jest na uzyskanie oczekiwanego efektu, tj. fryzury, która spełnia wymagania klienta (często nie w pełni wyartykułowane). Powoduje to, że fryzjer i

15 jego umiejętności są podstawowym czynnikiem sukcesu w tym zakresie, jednak nie chodzi nawet o jego umiejętności zawodowe, co interpersonalne. Te pierwsze warunkują uzyskanie dobrej technicznie fryzury, drugie zaś zrozumienie potrzeb klienta, bez czego nie jest możliwym stworzenie fryzury, która spełnia jego oczekiwania. Poznanie czynników braku satysfakcji klienta pozwala usługodawcy wdrożyć działania poprawiające satysfakcję, a przez to zwiększyć efektywność funkcjonowania przedsiębiorstwa. W świetle przedstawionych wyników badań wyraźnie widać potrzebę inwestowania w szkolenia pracownicze, w tym kształtujące kompetencje miękkie, bez ograniczania się tylko do szkoleń stricte zawodowych. Zwiększenie satysfakcji z usług fryzjerskich oznacza dla ich klientów lepszą samoocenę własnego wyglądu i wyższą samoakceptację, a przez to poprawia ich jakość życia, co jest sytuacją bardzo pożądaną. 27) Joanna Newerli-Guz, Agnieszka Rybowska, Produkt tradycyjny i regionalny - luksus od święta czy na co dzień Świadomość konsumentów oraz konsumencka ocena jakości produktów kształtowana jest przez rynek i obecne na nim produkty. Ograniczony dostęp do produktów tradycyjnych i regionalnych oraz ich wysoka cena są głównymi wyróżnikami łączącymi te produkty z produktami luksusowymi. Produkty luksusowe oraz tradycyjne i regionalne łączy ponadto podkreślana indywidualność i specyficzny charakter. W artykule przedstawiono definicje produktów tradycyjnych, regionalnych i luksusowych i zidentyfikowano podobieństwa je łączące. Na potrzeby artykułu przeprowadzono badanie opisowo- eksplanacyjne pozwalające odpowiedzieć na pytanie dlaczego żywność tradycyjna/ regionalna jest produktem luksusowym oraz czy takie jej pozycjonowanie przez producentów i postrzeganie przez konsumentów jest właściwe. 28) Irena Ozimek, Julita Szlachciuk, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie Poziom ochrony konsumentów na rynku żywności w Polsce w opinii wybranej grupy młodych konsumentów Celem artykułu była ocena poziomu ochrony konsumentów na rynku żywności w Polsce z punktu widzenia młodego konsumenta. Przeprowadzono badanie ilościowe, w wyniku którego stwierdzono, że młodzi konsumenci są przeświadczeni, że prawa konsumentów na rynku żywności nie są dostatecznie chronione. Bezpieczeństwo żywności jest ważnym priorytetem polityki ochrony konsumentów w Unii Europejskiej. Ten aspekt dostrzegli również młodzi konsumenci, uznając za najważniejsze prawo do ochrony zdrowia i bezpieczeństwa spośród praw przysługujących konsumentom na rynku żywności. Wyniki badań wskazują, że kluczowym działaniem powinno być prowadzenie dalszych działań edukacyjnych skierowanych do młodych konsumentów w celu poprawy ich wiedzy w zakresie praw przysługujących konsumentom na rynku żywności. 29) Agnieszka Palka, Zmiany w preferencjach konsumentów na rynku lodów W celu analizy preferencji konsumenckich oraz rynku lodów w Polsce przeprowadzono badania ankietowe jak również posłużono się wynikami badań innych autorów na temat

16 rynku lodów w Polsce. W celu oceny zmian porównano wyniki badań ankietowych uzyskanych w latach 2008 oraz Konsumenci preferują wciąż te same smaki lodów, aczkolwiek w ostatnich latach nastąpiły niewielkie zmiany w tych preferencjach. Dotyczy to przede wszystkim wzrostu popularności sorbetów, zwłaszcza w sezonie letnim. Wciąż najpopularniejsze są lody o smaku śmietankowym, czekoladowym, truskawkowym i waniliowym. Konsumenci są jednak również ciekawi zupełnie nowych smaków. Rynek lodów w Polsce rozwija się dość wolno, co spowodowane jest sezonową konsumpcją lodów oraz niewielkim ich spożyciem per capita. Mimo to, wciąż posiada dość spory potencjał, producenci starają się poprzez wzbogacanie oferty zachęcać konsumentów do większego spożycia, szczególnie poza sezonem letnim. Dokonują tego poprzez wprowadzanie na rynek mniejszych opakowań lodów familijnych, opracowywanie nowych smaków lodów, jak również poprzez rozwijanie sieci lodziarni kawiarni. Kawiarnie działające na zasadzie franszyzy cały rok, dość często znajdują się w centrach handlowych, co może pomóc zmniejszyć sezonowość w spożyciu lodów. Dominującym producentem lodów na polskim rynku jest koncern Unilever, produkujący w Polsce lody pod marką Algida. 30) Marcin Pigłowski, Prognozowanie liczby powiadomień alarmowych systemu RASFF na podstawie danych empirycznych dotyczących metali ciężkich Celem artykułu było zbudowanie modelu do przeprowadzenia prognozy liczby powiadomień alarmowych w roku 2014 dotyczących metali ciężkich w żywności pochodzącej ze wszystkich krajów, krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego i innych oraz stwierdzenie, czy istnieje zależność pomiędzy grupą krajów (EOG i innych), a rokiem, kategorią produktów i rodzajem metalu ciężkiego w zakresie liczby powiadomień alarmowych w systemie RASFF wobec produktów z tych grup krajów. Materiał do badań, dotyczący liczby powiadomień alarmowych dotyczących metali ciężkich w systemie RASFF, uzyskano z bazy danych tego systemu, obejmując badaniem okres Do przedstawienia zmienności w czasie liczby powiadomień alarmowych zastosowano modele regresji wielomianowej (od stopnia drugiego do ósmego), a od zbadania zależności pomiędzy grupą krajów (EOG i innych) a rokiem, kategorią produktów i rodzajem metalu ciężkiego współczynniki zbieżności korelacyjnej: Czuprowa T, Cramera C i skorygowany Pearsona P kor, oparte na statystyce 2. Przyjęty model funkcji wielomianowej wskazuje na wzrost w roku 2014 liczby powiadomień alarmowych w systemie RASFF dotyczących metali ciężkich, zgłaszanych wobec żywności pochodzącej ze wszystkich krajów, krajów EOG i innych. Wartości współczynników zbieżności korelacyjnej wskazują na słabą zależność pomiędzy pochodzeniem żywności z krajów EOG i innych, a rokiem, kategorią produktów i rodzajem metalu ciężkiego. Modele regresji wielomianowej dobrze przedstawiły zmienność powiadomień alarmowych w czasie, jednak z dużą ostrożnością należało podejść do prognoz przeprowadzanych na ich podstawie. Na podstawie wcześniejszego trendu liczby powiadomień można przyjąć, iż organy kontrolne państw EOG powinny zwracać szczególną uwagę na żywność pochodzącą z innych krajów przede wszystkim importowaną z Chin, Wietnamu, Indii i Tajlandii.

17 31) Aleksandra Radziszewska, Politechnika Częstochowska Etnocentryczne postawy konsumentów w obliczu globalizacji konsumpcji Celem pracy jest charakterystyka i analiza, determinowanych przez wizerunek kraju pochodzenia produktu, zachowań konsumentów, ze szczególnym uwzględnieniem ich postaw etnocentrycznych. Na podstawie przeglądu literatury oraz wyników opublikowanych badań scharakteryzowano trendy w zachowaniach konsumentów związane z oddziaływaniem efektu kraju pochodzenia oraz motywy i uwarunkowania ich postaw etnocentrycznych. Przeprowadzone zostało badanie ankietowe, które potwierdziło opisywane tendencje w zachowaniach konsumentów związane z krajem pochodzenia produktu oraz wykazało istnienie postaw etnocentrycznych zwłaszcza w stosunku do niektórych grup produktów. Praktyczne implikacje pracy ukazują konieczność uwzględnienia efektu kraju pochodzenia produktu w działaniach marketingowych przedsiębiorstw, wskazują również, które grupy produktów są w szczególny sposób postrzegane przez pryzmat ich kraju pochodzenia i wrażliwe na etnocentryzm konsumentów. Wymiar społeczny pracy ukazuje, iż globalizacja nie osłabiła związków z krajem, regionem i lokalną społecznością, które manifestują się również w zachowaniach konsumenckich. 32) Monika Radzymińska, Dominika Jakubowska, Wacław Mozolewski, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie Postawy i zachowania proekologiczne względem zagadnień środowiskowych W pracy podjęto próbę ustalenia siły zależności pomiędzy zachowaniami proekologicznymi a zmiennymi związanymi ze stylem życia oraz wybranymi komponentami postaw proekologicznych. W grupie 776 respondentów przeprowadzono badania ilościowe metodą bezpośrednią (face to face). Narzędziem badawczym był poddany walidacji (metoda głównych składowych, współczynniki α-cronbacha) kwestionariusz wywiadu. Wpływ badanych zmiennych na zachowania proekologiczne określono za pomocą współczynników korelacji. Badania wykazały, że zachowania proekologiczne są w niewielkim stopniu powiązane ze stylem życia oraz postawami proekologicznymi respondentów. Wyniki badań wskazują na potrzebę zmian zachowań społeczeństwa poprzez oddziaływanie na komponenty postawy proekologicznej. W przyszłości poszukiwanie rozwiązań w zakresie propagowania zachowań proekologicznych powinno uwzględniać kształtowanie elementu emocjonalnego postawy. Wzrost świadomości ekologicznej będącej wynikiem edukacji wpływa na kształtowanie się zachowań proekologicznych na rynku żywności. 33) Agnieszka Rybowska, Joanna Newerli- Guz, Zachowania konsumentów 60+ na trójmiejskim rynku luksusowych produktów spożywczych W ostatnich latach obserwuje się intensywny rozwój rynku dóbr luksusowych, który oferuje konsumentowi coraz większy asortyment produktów i szerszą ich dostępność. Celem przeprowadzonego badania było poznanie zachowań seniorów na rynku luksusowych produktów spożywczych. Badanie przeprowadzono metodą ankiety

18 bezpośredniej. W kwestionariuszu zastosowano kafeterię zamkniętą pojedynczego i wielokrotnego wyboru. Wyniki przedstawiono jako odsetek odpowiedzi. Badaniem objęto grupę 280 mieszkańców Trójmiasta powyżej 60 roku życia, w tym 130 uczestników zajęć Centrum Aktywności Seniora w Gdyni oraz Gdańskiego Uniwersytetu Trzeciego Wieku. Badanie przeprowadzono w marcu i kwietniu 2014 roku. Stwierdzono, iż starsi konsumenci kupują spożywcze produkty luksusowe. Do najczęściej spożywanych należą wędliny, sery oraz kawę, a do najrzadziej owoce morza. Zachętą do zakupu tego typu produktów są ich wysoka jakość i pozytywny wpływ na zdrowie, a barierami wysoka cena i niska dostępność. Dla seniorów ważne są polecenie znajomych oraz promowanie luksusowych produktów i dań poprzez kulinarne programy telewizyjne. Głównymi miejscami zakupu spożywczych produktów luksusowych są ekskluzywne delikatesy oraz supermarkety. Badanie pokazało, iż seniorzy chętnie sięgają po produkty z górnej półki, stanowią więc ważny segment w rozwoju tego typu rynku. Jest to ważny sygnał pod adresem praktyki gospodarczej, przedstawicieli kanałów dystrybucja jak i handlowców. Ten segment rynku należy traktować jako atrakcyjny, dla którego warto przygotować odpowiednią ofertę, kanały komunikacji i odpowiednie zachęty. 34) Izabela Sowa, Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach Wpływ wybranych determinant na zachowania młodych konsumentów w latach (wyniki badań własnych) Celem artykułu jest identyfikacja zmian, jakie zaszły w zachowaniach młodych polskich konsumentów od 2004 roku. Szczególną uwagę poświecono roli marki, reklamy, opinii rodziców i rówieśników oraz dotychczasowych doświadczeń wynikających z użytkowania produktu. W efekcie wskazano na kierunki zmian, jakie zachodzą w postawach wobec tych determinant. Praca jest rezultatem badań ankietowych prowadzonych w latach 2004, 2006, 2010 i 2013 wśród uczniów śląskich szkól gimnazjalnych i ponadgimnazjalnych. Badania pozwoliły na wskazanie rosnącej roli czynników społecznych w procesie decyzyjnym młodzieży, identyfikacji zmian w hierarchii czynników oddziałujących na zakupy oraz wskazania na zróżnicowanie zachowań wynikające z płci konsumentów. Rezultaty badań mogą służyć opracowaniu strategii działań marketingowych na rynku młodego konsumenta oraz przyczyniać się do głębszego rozpoznania tego rynku 35) Maria Śmiechowska, Akceptacja i wybór produktów spożywczych o smaku miętowym. Badania wstępne. Celem przeprowadzonych badań było zdiagnozowanie jaką popularnością wśród konsumentów cieszą się produkty spożywcze o smaku miętowym. Badania przeprowadzono metodą ankietową za pomocą autorskiego kwestionariusza ankietowego, który składał się z 13 pytań o charakterze otwartym i zamkniętym, a badania przeprowadzono w roku 2012 na grupie 100 respondentów. Wśród respondentów, którzy wzięli udział w badaniach aż 92 osoby na 100 badanych stwierdziło, że bardzo lubi smak mięty w produktach spożywczych. Produktami o smaku miętowym najczęściej wybieranymi przez respondentów były guma do żucia (80%), dropsy np. tic tac (65%), herbatki miętowe (55%) oraz napoje (39%). Produkty te były częściej wybierane przez kobiety aniżeli przez mężczyzn. Do lubianych produktów o smaku miętowym należą również czekolady i czekoladki (30%), karmelki (24%) oraz lody (21%).

19 36) Katarzyna Wasilik, IBRKK Idea Fair Trade sprawiedliwe zachowania konsumpcyjne, jako forma pomocy rozwojowej dla krajów globalnego Południa Zgodnie z danymi ONZ 1/5 światowej populacji żyje za mniej niż 1,25 dolara dziennie. Ponad 1/4 mieszkańców słabo rozwiniętych krajów żyje w skrajnej nędzy. Jednocześnie, według danych Oxfam z 2010 r. 97% zysków z obrotów handlowych trafia do krajów zamożnych. Aby przeciwdziałać dysproporcji pomiędzy bogatymi i biednymi krajami powstała alternatywa dla handlu konwencjonalnego - oddolny międzynarodowy ruch społeczny Fair Trade, który w swoich działaniach dąży do osiągnięcia zrównoważonego rozwoju wspierając przy tym producentów i wytwórców w krajach globalnego Południa, aby mogli samodzielnie zarabiać i dzięki temu zapewnić sobie i swoim rodzinom godne życie. Celem artykułu jest przedstawienie idei Fair Trade oraz zaprezentowanie sposobu jej funkcjonowania oraz poziomu rozwoju w Europie i na świecie. W artykule wykorzystano najnowsze raporty międzynarodowych organizacji działających na rzecz ruchu Fair Trade, m.in. organizacji certyfikującej Fairtrade International oraz World Fair Trade Organization. 37) Aleksandra Wilczyńska, Znajomość żywności gwarantowanej jakości i jej oznakowania wśród młodych konsumentów Żywność gwarantowanej jakości to określenie produktów, które zostały wytworzone w systemach gwarantujących ich szczególne cechy (łącznie z procesem produkcyjnym) lub szczególną jakość, posiadające stosowne certyfikaty oraz oznaczenie. Do produktów takich zalicza się m.in. produkty rolnictwa ekologicznego, produkty tradycyjne i regionalne, produkty mięsne posiadające certyfikaty QAFP, PQS, QMT i inne. Określenie poziomu wiedzy młodych konsumentów na temat produktów gwarantowanej jakości oraz ich oznakowania. Badania metodą ankietową przeprowadzono wiosną 2014 r. wśród 254 osób w wieku lat. Zastosowano autorski kwestionariusz ankietowy zawierający odpowiedzi zamknięte z opcjami jedno- lub wielokrotnego wyboru oraz pytania otwarte. Pytania dotyczyły m.in. znajomości oznakowania oraz produktów gwarantowanej jakości, rodzajów i częstotliwości spożywania takiej żywności oraz motywów, jakimi kierują się konsumenci, wybierający tego rodzaju produkty. Z przeprowadzonych badań wynika, iż większość młodych konsumentów nie zna pojęcia żywność gwarantowanej jakości, nie zna także oznakowania tej żywności oraz nie potrafi przypisać produktom stosownego oznakowania. Większość z nich nie kupuje i nie spożywa tego rodzaju produktów, a wynika to głównie z braku znajomości tych produktów oraz wiedzy na temat możliwości ich zakupu. Uzyskane wyniki wskazują na konieczność edukacji młodych konsumentów w zakresie żywności gwarantowanej jakości i jej oznakowania. 38) Romuald Zabrocki, Poradnictwo żywieniowe, jako innowacyjny komponent pakietu usługowego gabinetów kosmetycznych

20 W artykule przedstawiono rozważania dotyczące idei wdrożenia usług poradnictwa żywieniowego, jako innowacyjnej składowej oferty gabinetów kosmetycznych. Omówiono specyfikę innowacji w sektorze usług. Wskazano wzajemne korelacje pomiędzy żywieniem człowieka a zdrowiem i urodą. Zaprezentowano efekty badań dotyczących postaw właścicieli i klientów gabinetów kosmetycznych wobec proponowanych zmian innowacyjnych. Badania przeprowadzone zostały metodą wywiadu kwestionariuszowego wśród 68 właścicieli i 684 klientek gabinetów kosmetycznych z rejonu Trójmiasta. Stwierdzono pozytywne postawy respondentów wobec proponowanej formy innowacji. Według badanych, wzbogacenie oferty gabinetów kosmetycznych o usługi poradnictwa żywieniowego może przynieść wymierne korzyści zarówno ich właścicielom, jak i klientom. Korzystne implikacje mogą mieć charakter marketingowy (poprawa wizerunku rynkowego, wzrost konkurencyjności firmy, poprawa efektywności zabiegów kosmetycznych), ekonomiczny (wzrost dochodów), jak i społeczny (oszczędność czasu, wzrost świadomości żywieniowej, propagowanie zasad racjonalnego żywienia).